Wassenaarsche Bouwstichting. verantwoord presteren

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

verantwoord presteren

Algemene gegevens Wassenaarsche Bouwstichting Starrenburglaan 1 2241 NA Wassenaar Postbus 2018 2240 CA Wassenaar telefoon: 070-5114690 telefax: 070-5177955 website: www.wabs.nl e-mail: [email protected] Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Den Haag Handelsregister 27070711 Instellingsnummer MVROM L0272 Nationaal Register Volkshuisvestingsinstellingen (NRV) 3287 BTW nummer 2815126B01 Datum van oprichting 15 november 1912 Toelating KB 20 juli 1970 nr. 77 Laatste statutenwijziging 22 mei 2003 Aangesloten bij: - Aedes Vereniging van Woningcorporaties - Vereniging Sociale Verhuurders Haaglanden (SVH) Houder KWH-Huurlabel sedert december 1999

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

verantwoord presteren

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Inhoudsopgave Inleiding Betrokken omgeving Blijven werken aan verbetering Investeren Inzet van de voorraad, omvang en benutting Sociaal verslag Financieel verslag Verbindingen met andere rechtspersonen Governanceverslag Verkorte Jaarrekening 2007

4 10 16 20 24 28 32 40 44 50

3

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. -

1. Inleiding Het afgelopen jaar is zowel buiten als binnen de corporatie een jaar met veel beweging. Volkshuisvesting in Nederland en de rol van de corporaties daarbinnen is een thema dat de laatste jaren volop in de belangstelling staat. Naast de discussie over de taak en de invulling daarvan door de corporaties is de discussie over de financiering van de overheid vanuit de middelen van de corporaties in 2007 gestart en beslecht met de invoering van de integrale vennootschapsbelasting voor alle activiteiten van de corporatie. De cumulatieve vraag naar (extra) investeringen (nieuwbouw, energiebesparing, maatschappelijk vastgoed), solidariteit met de 40 wijken van Vogelaar, invoering vennootschapsbelasting en een lage huurverhoging zorgen voor een totale omslag in de financiële positie van corporaties. Ze vragen een grote mate van inzicht en inzet om gestelde doelen te bereiken, aan alle administratieve voorwaarden te voldoen en het schip financieel op koers te houden.

Antwoord aan de samenleving Hoewel de sector het jaar goed leek te beginnen met het ambitieuze “Antwoord aan de samenleving” kan aan het eind van het jaar worden geconstateerd dat wij nog wel achter de inhoud van de ambities staan, maar overeenstemming met de overheid over hoe daar invulling aan te geven lijkt verder weg dan ooit. Het is lastig een overheid te vertrouwen die aan de ene kant een intensief beroep doet op de corporaties als maatschappelijke onderneming en in dat kader vraagt het activiteitenpakket verder uit te breiden en aan de andere kant stelt dat corporaties “gewone” ondernemingen zijn die dan ook royaal belasting mogen betalen. Bij dat laatste worden wij bovendien in een (veel) slechtere positie gesteld dan vergelijkbare organisaties, zoals beleggers. De lasten van het functioneren als toegelaten instelling worden op deze wijze vele malen groter dan de lusten. Met het huidige kabinet van sociaal-democraten en christen-democraten, dat inzet op de dialoog met de maatschappij, zouden wij een belangwekkend en inspirerend partnership hebben kunnen opbouwen als het gaat om investeren in volkshuisvesting

en maatschappelijk vastgoed. In plaats daarvan worden belangrijke beleidsingrepen over de vastgelopen woningmarkt vooruitgeschoven (hypotheekrente aftrek, huurbeleid), de schuld voor dat vastlopen bij anderen in de schoenen geschoven (gemeenten, ontwikkelaars, corporaties) en de financiële ambities van de overheid voor een deel gefinancierd uit de zak van de corporaties. Het gevolg is dat de huursector eenzijdig opdraait voor vele lastenverzwaringen, gemaskeerd door een lage huurverhoging en daardoor pas op termijn zichtbaar, terwijl de koopsector wordt ontzien. In beide sectoren (huur en koop) worden toetreders effectief geweerd (de prijzen zijn hoog, de doorstroming hapert). Alleen zij die al wonen en bezitten kunnen vooralsnog tevreden zijn. Maar uiteindelijk betalen wij met z’n allen de prijs voor de volledig vastgelopen, overgereguleerde woningmarkt, waar stelselmatige uitputting van corporatievermogens op termijn ook de investeringsruimte doet opdrogen. Korte termijn successen in plaats van werken aan structuurversterking en toekomst gerichte verbeteringen lijken voorlopig de impliciete doelstellingen van het rijksbeleid.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

“Antwoord aan de samenleving” Wat kunnen wij lokaal doen? Op lokaal niveau zouden wij daar graag een tegenwicht voor willen vinden. Een samenwerking tussen gemeente en corporaties welke effectief inspeelt op de vragen van de bevolking. Die vragen hebben betrekking op het beschikbaar komen van woningen voor starters en ouderen en op het realiseren van maatschappelijke voorzieningen. Op dit moment gaat de discussie tussen bestuurders te vaak over wie “de regie” heeft. Wat ons betreft gaat het om het benutten van kansen en mogelijkheden. Dat wil zeggen wederzijdse initiatieven benaderen vanuit een positieve invalshoek.

De Wassenaarsche Bouwstichting is zeer actief op het vlak van wonen, welzijn en zorg. Met onze stakeholders achter ons en deze motie in de hand rekenen wij op een positieve samenwerking en daardoor snelle realisatie van een aantal maatschappelijk relevante projecten, zoals het gezondheidscentrum, de zorgboerderij en de renovatie van het zorgcentrum SWZ-Willibrord. De samenwerking met het in 2006 gevormde college van burgemeester en wethouders heeft in 2007 op het punt van volkshuisvesting en investeren in maatschappelijk vastgoed nog niet gebracht wat wij daar

in het begin van hadden verwacht. De bedoelingen zijn waarschijnlijk goed, maar de uitwerking is op z’n zachtst gezegd onhandig en in goede bedoelingen kun je niet wonen of je maatschappelijke functie uitoefenen. Een en ander kost energie, tijd en geld van alle betrokkenen. Wij zien een kentering en verwachten in 2008 in samenwerking met de gemeente resultaten te boeken als het gaat om het volkshuisvestingsbeleid (woonvisie) en enkele concrete projecten.

Wat betekent dat voor ons bedrijf? Voor ons staan kwaliteit van dienstverlening en het actief inzetten van vermogen voorop. Binnen onze organisatie hebben wij in 2007 vooral gekeken naar de wijze waarop wij werken en de resultaten die dat oplevert. In 2007 zijn een nieuwe INK-positiebepaling uitgevoerd, een medewerkerstevredenheidsonderzoek gehouden, heeft het managementteam zich gebogen over het profiel van de organisatie en is eind 2007 een visitatietraject gestart.

1. I n l e i d i n g

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Niet vanuit één perspectief naar ontwikkelingen kijken, maar het maatschappelijk nut als uitgangspunt nemen. De gemeenteraad heeft niet voor niets op 4 juni 2007 een motie aangenomen met als strekking dat initiatieven om voorzieningen te realiseren op het gebied van zorgverlening meer door de gemeente dienen te worden ondersteund, waarbij met name wordt gewezen op het maatschappelijk nut (de zorgvraag) als criterium naast of boven ruimtelijke afwegingen.

5

Wat wilden wij bereiken in 2007 en hoe hebben wij het dan gedaan? Wij hebben een aantal concrete doelstellingen, gekoppeld aan de organisatie- en prestatievelden van het INK-managementmodel. Onze belangrijkste (algemene) doelstellingen zijn: - Bouwen en ontwikkelen: voldoende (eigen) plannen in uitvoering en voorbereiding, eigen projecten verwerven en in ontwikkeling nemen, ontwikkelen woonservicezone, - Goede governance: transparant bestuur, toezicht en verantwoording, deelname Aedex/IPD-index, inzet financiële middelen, uitvoeren visitatie, - Ontwikkelen organisatie: management en medewerkers, voldoende groei en dynamiek, behoud KWH-huurlabel, medewerkerstevredenheidsonderzoek, groei eigendom en beheer, certificering VvE-beheer. In de tabel op pagina 9 zijn deze doelstellingen en resultaten weergegeven. Een aantal concreet benoemde resultaten zijn gerealiseerd (financiële doelstellingen, bouwproductie, KWH-scores). Bij een groot aantal anderen betreft de doelstelling een activiteit welke in gang is gezet, nog loopt of is afgerond (Aedex, visitatie, medewerkerstevredenheidsonderzoek, woonservicezone). Op een aantal punten lopen wij achter (certificering VvE-beheer, beheer serviceflats). In 2008 gaan wij doelstellingen verder concretiseren in afdelingsdoelstellingen en deze koppelen aan ons managementinformatiesysteem.

Blijven investeren Ondanks de financiële druk op de corporaties vanuit de landelijke overheid, willen wij blijven investeren. Bij voorkeur in relevante lokale projecten. Er komt evenwel een moment dat als op lokaal niveau de ruimte om te investeren ontbreekt, gekozen moet worden voor een bredere (regionale) inzet. Met vier “vogelaarwijken” in onze regio en een grote maatschappelijke opgave in de stad, zoals het onderdak brengen van daklozen, zijn er voldoende opgaven in te vullen. In het verleden hebben wij dat gedaan in de vorm van collegiale ondersteuning bij studentenhuisvesting en de realisatie van een opvangvoorziening in Den Haag.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Missie en visie

De missie kan in de volgende steekwoorden worden samengevat: De Wassenaarsche Bouwstichting is: sociaal, herkenbaar, actief, aanspreekbaar, ondernemend. De Wassenaarsche Bouwstichting werkt aan: wonen, welzijn en zorg, leefbaarheid, nieuwe woondiensten, kwaliteit. De Wassenaarsche Bouwstichting werkt voor: ieder die huisvesting zoekt (huur/koop), met bijzondere aandacht voor huishoudens die steun behoeven bij het invullen van hun huisvesting (inkomen, zorg of begeleiding).

1. I n l e i d i n g

7

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

De Wassenaarsche Bouwstichting is een maatschappelijke ondernemer. De onderneming investeert duurzaam in het adequaat huisvesten van specifieke doelgroepen, waaronder huishoudens met een bijzondere woonvraag en/of hulp- of zorgvraag. Daarbij richt de onderneming zich in het bijzonder op huishoudens met een beperkt woonbudget. Daarnaast is de Wassenaarsche Bouwstichting in de brede zin actief op de woningmarkt, zelfstandig of in samenwerking met partners in wonen, welzijn en zorg, op een wijze welke bijdraagt aan de primaire doelstelling. Kwalitatief hoogwaardige producten en dienstverlening zijn daarbij uitgangspunt.

Presteren naar vermogen Anders dan het op het eerste gezicht lijkt, is de Wassenaarsche Bouwstichting geen overdreven “rijke” corporatie. Wij hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd. Met een minimaal verkoopprogramma leidt dat tot een snelle toename van onze financieringsbehoefte. De kosten van de toegenomen extra financiering kunnen niet (meer) door dalende rentes op onze leningportefeuille worden opgevangen. De operationele jaarresultaten zijn onverminderd positief en de organisatiekosten liggen – ondanks de investeringen in de kwaliteit van de dienstverlening en de beleidsontwikkeling – op het niveau van de benchmark van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV). In 2006 bedroeg de vermogensovermaat volgens het CFV 9,5% van het balanstotaal. Dat is ruim onder de referentie (18,7% en het landelijk gemiddelde van 14,9%). De vermogensovermaat loopt de komende jaren geleidelijk op. Werken naar vermogen betekent het actief inzetten van de ruimte die wij hebben en daarom zullen wij een actief investeringsbeleid binnen en zo nodig buiten Wassenaar blijven voeren. Bij het presteren naar vermogen hoort wel een kanttekening. De ruimte om te presteren, met name te investeren

moet wel geboden worden. Wij wachten niet af, maar nemen initiatief. Wij zijn trots op de projecten die wij hebben gerealiseerd en die wij aan het voorbereiden zijn. Hoewel initiatieven breed worden omarmd, dit blijkt uit ons stakeholdersoverleg en de betrokkenheid van onze partners, loopt de planontwikkeling in Wassenaar moeizaam. Wij proberen daar samen met de gemeente verandering in te brengen, o.a. door met (concept)plannen en initiatieven de discussie over wonen en bouwen in Wassenaar een duw in de rug te geven. Uiteraard beïnvloeden de landelijke ontwikkelingen (beperkte huurruimte, bijdrage heffing Centraal Fonds, vennootschapsbelasting) de financiële positie sterk en dus ook de ruimte om te investeren. Desondanks hebben wij voor de komende jaren een ruime projecten portefeuille. Dat voor het grootste deel bestaat uit eigen initiatieven. Het totale investeringsprogramma voor de komende vijf jaar (exclusief planmatig onderhoud) bedraagt ca. € 45 mln. Tot nu toe hebben wij ons als Wassenaarsche Bouwstichting algemeen en breed opgesteld want dat geeft ons ruime mogelijkheden om projecten te kunnen aanpakken, maar die tijd is voorbij. Het is aan ons om samen met stakeholders keuzen te maken.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Leiderschap

Doelstelling Versterken positie als beheerder

Versterken rol sociale ontwikkelaar en verhuurder in Wassenaar

Strategie en beleid

Norm

Resultaat

Marktleider VvE beheer in Wassenaar

De Wassenaarsche Bouwstichting heeft 15 VvE’s in beheer met in totaal 620 eenheden. Daarvan komen 9 VvE’s uit Wassenaar. Daarnaast beheren wij 69 woningen voor derden.

Implementeren beheer serviceflats

Het is in 2007 helaas niet gelukt het beheer van een serviceflat te verwerven, ondanks uitvoerige onderhandelingen met diverse partijen.

Eigen projecten verwerven en in ontwikkeling nemen

GCW: 2800m² gezondheidscentrum, 20 huur- en 35 koopwoningen; Initiatiefplan voor 6 nieuwbouw- en 10 verbouwzorgeenheden; conceptplan starterswoningen; PiusXhof met 11 koopwoningen in uitvoering.

Uitvoeren visitatie

9

In de periode november 2007 – maart 2008 vindt een -door KWH begeleide- visitatie plaats

Deelnemen aan de Aedex/IPD-index

Eind 2007 zijn de voorbereidingen gestart voor deelname aan de Aedex/ IPD-index.

Ontwikkelen woonzorgzone rond gezondheidscentrum

Dit onderwerp is op de politieke agenda geplaatst en wordt ingebracht in de discussie over het WMO-beleid van de gemeente Wassenaar en de planvorming rond het gezondheidscentrum.

Management van medewerkers

Stimuleren employability

Aantal en budget opleidingen

In 2007 is ruim € 50.700 uitgegeven aan cursussen/opleidingen. Een medewerker volgt in het kader van het lidmaatschap van de huurcommissie een opleiding. Uit het medewerkerstevredenheidsonderzoek komt naar voor dat er binnen de Wassenaarsche Bouwstichting ruime (en voldoende) opleidingsmogelijkheden zijn.

Management van middelen

Uitwerken strategisch voorraadbeheer

Investeringen in kader van mutatiebeleid

Het nieuwe strategische voorraadbeleid is gereed. Onderdeel van het beleid is een indicatie van projectmatige investeringen in verbetering/(her) positionering van complexen en een streefbudget voor mutatieonderhoud.

Management van processen

Behoud en uitbreiding KWH-label(s)

Gemiddelde score >7,0

Gemiddelde recente metingen 7,5 Totale gemiddelde 7,8; landelijk 7,6

Certificering VVE-beheer

Bestuur en financiers

Waardering klanten en leveranciers

Certificering is in 2007 niet gehaald. Het streven is dat wij dit in 2008 realiseren.

Eenheden in eigendom en beheer

3000 eenheden ultimo 2007

Eenheden in eigendom ultimo 2007: 2400 Eenheden in (VvE)beheer ultimo 2007: 700

Financiële resultaten

Bedrijfswaarde

€ 115 mln.

Solvabiliteit

26%

Jaarresultaat

€ 1,7 mln.

70% vrijkomende woningen excl. nieuwbouw

In 2007 is 71% naar de doelgroep gegaan

Huisvesten doelgroep

Onderzoek leveranciers

Deze actie staat voor 2008 in de planning.

Waardering medewerkers

Uitvoeren medewerkerstevreden-heidsonderzoek

Tussen mei-september 2007 is dit onderzoek uitgevoerd (zie sociaal verslag).

Waardering maatschappij

Nieuw maatschappelijk project niet zijnde woningbouw

In 2007 is gestart met begeleiding van de totstandkoming van een gezamenlijke accommodatie voor de Wassenaarse Reddingsbrigade en de Van Woesikgroep.

1. I n l e i d i n g

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Organisatie- en prestatievelden

2. Betrokken omgeving In dit hoofdstuk beschrijven wij onze ambities en resultaten in de contacten met onze ‘omgeving’. Dat zijn op de eerste plaats de contacten met de vertegenwoordiging van de huurders, vervolgens de belanghouders (stakeholders) en tenslotte de activiteiten op het terrein van welzijn en zorg. Belangrijk daarbij zijn het contact en de intensieve samenwerking met de Stichting Wassenaarse Zorgverlening. Met deze “zorgpartij” delen wij de verantwoordelijkheid voor een groot deel van het Wassenaarse “zorgvastgoed” .

Huurdersvereniging “De Wassenaarsche” (HVW) De Wassenaarsche Bouwstichting beschouwt haar huurdersvereniging als een serieuze en belangrijke overlegpartner. Onder de vleugels van de huurdersvereniging zijn sedert 2003 in bijna alle wijken bewonerscommissies actief. Vier keer per jaar vergaderen directie en bestuur van de huurdersvereniging met elkaar. De op voordracht van de huurdersvereniging benoemde commissarissen wonen deze vergaderingen bij. In 2007 zijn de volgende onderwerpen besproken en waar gevraagd heeft de huurdersvereniging gekwalificeerd advies uitgebracht. - Het huurbeleid, met name de jaarlijkse huurverhoging - Een aanpassing van het beleid inzake Zelf Aanbrengen van Voorzieningen door huurders - Het activiteitenplan grootonderhoud - Het beleid voor het collectief/individueel aanbrengen van het Politie Keurmerk Veilig Wonen - Het beleidsplan 2006-2010 - Het jaarverslag 2006 - De uitkomsten van de stakeholdersbijeenkomst - De waardering van woningen in het kader van de WOZ - De voorbereiding van de actualisatie huisvestingsbeleid/ woonvisie gemeente Wassenaar - De voortgang van het groot onderhoud van 70 woningen in de wijk Zijlwatering - De gevolgen van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de implementatie daarvan in Wassenaar

- De procedure voor de voordracht door de huurdersvereniging voor een nieuw lid voor de Raad van Commissarissen van de Wassenaarsche Bouwstichting.

Bewonerscommissies Onder de vleugels van de huurdersvereniging zijn bewonerscommissies actief in bijna alle wijken. In twee wijken is helaas te weinig belangstelling voor het oprichten en bemensen van een bewonerscommissie. Met het bestuur van de huurdersvereniging overlegt de Wassenaarsche Bouwstichting op strategisch en beleidsmatig niveau. In het overleg met de bewonerscommissies gaat het vooral om praktische zaken zoals (onderhouds)beleid in wijken, leefbaarheid en het op orde houden van de openbare ruimte. Het overleg hierover geschiedt onder andere aan de hand van jaarlijkse “wijkschouwen” waaraan ook gemeente en politie deelnemen. Dit kan leiden tot concrete acties. Zo is in overleg met bewonerscommissie Dr. Weederlaan bij het achterpad van Dr. Weederlaan/Dr. Curtiusstraat verlichting aangebracht. Met bewonerscommissie Oostdorp wordt gesproken over de wijze waarop in 2008 een begin kan worden gemaakt met de uitvoering van de wijkontwikkelingsvisie Oostdorp en de rol van de commissie hierbij. Daarnaast is met commissies gesproken over meer algemene onderwerpen, zoals de voorstellen voor de introductie van het Politie Keurmerk Veilig Wonen en het aangepaste beleid rondom het door huurders zelf aan te brengen voorzieningen.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

contacten met onze ‘omgeving’

De huurdersvereniging houdt jaarlijks een of meer platformoverleggen waarbij de besturen van alle bewonerscommissies aanschuiven. Bij grootonderhoud/renovatie en nieuwbouw worden op projectbasis bewonerscommissies of platformgroepen gevormd. Dit was in 2007 in de wijk Zijlwatering (grootonderhoud), Hillenaar (renovatie en nieuwbouw) en de Bonte Os (nieuwbouw) het geval. Het periodieke overleg met de projectgroep groot onderhoud Zijlwatering is als zeer nuttig, zinvol en prettig ervaren. Het wekelijks spreekuur op locatie, voorzag in een grote behoefte.

Bewonerscommunicatie Een goed contact met bewoners is belangrijk en daarom doen wij het volgende: - Ons kantoor is iedere werkdag geopend van 8.00 tot 17.30 uur - Wij houden structureel overleg met huurdersvereni-

ging ‘de Wassenaarsche’ en bewonerscommissies - Wij houden onze website actueel - Wij hebben een bewonersblad dat twee keer per jaar verschijnt - Wij houden onze bewoners op de hoogte over de stand van zaken met nieuwsbrieven tijdens grootonderhouden renovatieperiodes

Gemeente Wassenaar De gemeente Wassenaar is een belangrijke gesprekspartner. Naast actief overleg op bestuurlijk niveau, participeren wij in het overleg over de prestatieafspraken, de woonvisie en de leefomgeving. Beide organisaties nemen deel aan elkaars bijeenkomsten en interviews. Voorbeelden: raads-, stakeholders-, politieke- en themabijeenkomsten, stakeholders- en visitatieinterviews. Daarnaast is er uiteraard het ambtelijk en bestuurlijk overleg over nieuwe projecten, buitenruimten en sociale en maatschappelijke problemen.

2 . B e t r o k ke n o m g e v i n g

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

11

Actualisatie huisvestingsbeleid/woonvisie gemeente Wassenaar In 2008 kunnen wij de zo gewenste woonvisie voor Wassenaar tegemoet zien. Wij hebben in 2006 met de gemeente Wassenaar en Wbv. St. Willibrordus door het onderzoeksinstituut OTB Delft een actualisatie van het volkshuisvestingsbeleid 2000-2005 laten uitvoeren. Deze rapportage bevat een evaluatie van het gevoerde beleid en het opstellen van een toekomstvisie voor het wonen. Hiernaast zijn de gegevens van het landelijk woononderzoek van VROM en CBS in augustus 2007 bekend geworden. De gemeente Wassenaar heeft het initiatief nu verder naar zich toegetrokken en is samen met een extern bureau begonnen aan het organiseren van een thema-avond begin 2008 en het schrijven van de woonvisie.

Convenant prestatieafspraken In de tussen de gemeente Wassenaar en beide Wassenaarse corporaties afgesloten ‘convenant prestatieafspraken 2006 – 2009’ is afgesproken dat partijen streven naar een gezamenlijk laatste kansbeleid. Op initiatief van de gemeente Wassenaar en in overleg met beide corporaties is in het derde kwartaal van 2007 een laatste kansbeleid

geformuleerd. Uitgangspunt is dat partijen gezamenlijk een inspanning verrichten om te voorkomen dat mensen dakloos worden. Met ingang van 1 januari 2008 maakt dit beleid deel uit van de prestatieafspraken. Daarmee is een eind gekomen aan het individuele laatste kansbeleid dat de Wassenaarse corporaties tot op heden voeren. De overeenkomst die de Wassenaarsche Bouwstichting in dit kader met het Vierde Huis onderhoudt loopt in januari 2008 af.

Sociale Verhuurders Haaglanden (SVH) De Wassenaarsche Bouwstichting is – zoals iedere andere corporatie in Haaglanden- lid van het regionale samenwerkingsverband Sociale Verhuurders Haaglanden en neemt actief deel aan het overleg. In dit verband is de regionale woonruimteverdeling georganiseerd en wordt met het stadsgewest invulling gegeven aan het regionale ruimtelijke en volkshuisvestingsbeleid. Twee onderwerpen die concreet de activiteiten van de Wassenaarsche Bouwstichting raken worden kort uitgelicht.

Classificatie zorgwoningen Afgesproken is een classificatie te ontwikkelen voor de toegankelijkheid van zorgwoningen. Dat gebeurt aan de

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

de stand van zaken van de gezamenlijke activiteiten en de verdere concretisering van voorgenomen activiteiten. In 2007 is ieder kwartaal een gezamenlijke bijeenkomst geweest van de managementteams. Hierbij is gesproken over de gezamenlijk te realiseren projecten waaronder het servicecentrum ‘De Peppel’ en de ADL-unit in het nieuwbouwcomplex De Bonte Os, de ophanden zijnde renovatie van Ridderhof/Willibrord en de concretisering van activiteiten, zoals benoemd in het beleidsplan.

Samen invulling geven aan wonen, zorg en welzijn

Woonruimteverdeling

Servicecentra

Binnen de Sociale Verhuurders Haaglanden is de discussie gestart over bijstelling van de wijze waarop woonruimte door corporaties wordt aangeboden. De kritiek op het huidige aanbodmodel neemt toe. Daarbij draait het om de constatering dat de klant “geen gezicht meer heeft, maar een woonbon is, waarbij criteria als inkomen, huishoudgrootte en woonduur de uitgangspunten zijn”. In steeds meer regio’s in Nederland worden naast of als alternatief voor het aanbodmodel ook varianten als lotingmodel en optiemodel gehanteerd. Minder regels en meer keuzevrijheid voor de kandidaat-huurder zijn hierbij sleutelwoorden. Binnen het samenwerkingsverband lijkt de tijd rijp om het huidige woonruimteverdelingsysteem aan te passen en meer klantgericht te maken. Verwacht wordt dat medio 2008 hiervoor voorstellen komen.

In samenwerking met de Stichting Welzijn Ouderen Wassenaar en de Stichting Wassenaarse Zorgverlening ontwikkelen wij mogelijkheden voor serviceverlening, activiteiten en zorg op maat in wijkservicecentra. Dit zijn er op dit moment drie. Servicecentrum “De Peppel” bij het pas opgeleverde complex Hillenaar vormt het startpunt voor de opzet van een wijk- en buurtgericht servicecentrum. Hier wordt met ingang van 2008 door bewoners en samenwerkende dienstverleners een breed scala aan activiteiten en diensten voor mensen uit de buurt aangeboden. Op 30 november 2007 hebben de drie samenwerkende organisaties voor bewoners en omwonenden van het appartementencomplex Hillenaar een open huis georganiseerd. Aan de bewoners en omwonenden is gevraagd aan welke activiteiten en zorg behoefte is en wie hierbij als vrijwilliger een bijdrage wil leveren. Het is de bedoeling dat ‘De Peppel’ in 2008 uitgroeit tot een van de kernpunten van een woonservicezone, waarbij wonen, zorg en welzijn hand in hand gaan.

Stichting Wassenaarse Zorgverlening Stichting Wassenaarse Zorgverlening en de Wassenaarsche Bouwstichting hebben sinds oktober 2002 een samenwerkingsverband met betrekking tot wonen en zorgen. De samenwerking is in oktober 2006 verwoord in het beleidsplan de Poort. De directies van beide organisaties hebben maandelijks directieoverleg. Tijdens dit overleg wordt gesproken over

In servicecentrum Oosthof gevestigd in het complex ouderenwoningen aan de Dr.Weederlaan/D. Curtiusstraat lopen inmiddels diverse activiteiten, zoals bloemschikken en aquarelleren.

2 . B e t r o k ke n o m g e v i n g

13

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

hand van vijf “niveaus”: uiteenlopend van woningen die voor iedereen toegankelijk zijn tot woningen die ruimte bieden voor bewoners met extra brede rolstoelen. Doordat in woonadvertenties de toegankelijkheid is weergegeven in pictogrammen wordt in één oogopslag duidelijk voor wie de woning geschikt is. De Wassenaarsche Bouwstichting heeft acht wooncomplexen (circa 400 woningen) die voor een dergelijke classificatie in aanmerking komen. Vier hiervan vallen in de categorie ‘rollatorwoning’, drie in de categorie ‘rolstoelwoning’ en één in de categorie ‘extra ruime rolstoelwoning’.

Viermaal per week is er gelegenheid tot het gezamenlijk nuttigen van een warme maaltijd tijdens de ‘Open Eettafels’ van de servicecentra aan de Ernst Casimirstraat en de Hillenaarlaan.

ADL project In het eerste kwartaal van 2007 zijn de 15 ADL-woningen uit het nieuwbouwcomplex De Bonte Os verhuurd. Iedere ADL-woning is op de specifieke handicap van de bewoner aangepast. In de woningen kan assistentie worden verleend met betrekking tot Algemeen Dagelijkse Levensverrichtingen. Deze hulp wordt verleend door medewerkers van Stichting Wassenaarse Zorgverlening en bestaat onder meer uit hulp bij aan- en uitkleden, eten en drinken, toiletgang, verplaatsen en eenvoudige verpleegtechnische assistentie. De ADL-bewoners kunnen eveneens gebruik

maken van de op de begane grond aanwezige ADL-unit. Via een draadloos alarm-oproepsysteem kan men vanuit hun woning een spreekverbinding met deze unit realiseren. Deze unit is onder andere uitgerust met een badkamer, voorzien van een hoog/laag bad. Van hieruit wordt op verzoek en aanwijzing van bewoners ADL-assistentie verleend.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

15

Op 29 juni 2007 heeft de 3e stakeholdersbijeenkomst plaatsgevonden. De bijeenkomst is net als in 2006, gehouden in het Van der Valk hotel-restaurant De Bijhorst te Wassenaar. De organisatie stond onder begeleiding van het Bureau Gerrichhauzen en Partners (inhoudelijk) en het Bureau Hoe-zo (organisatorisch). Aan 144 personen van diverse organisaties (belanghouders) zijn uitnodigingen verzonden met als resultaat 68 aanwezigen en een zeer redelijk evaluatiecijfer: 7,6. Met bijna 50% aanwezigen kan er van een goede opkomst worden gesproken. Alle genodigden hebben een verslag ontvangen. Het verslag is ook te vinden op onze website. Het programma van de bijeenkomst bestond uit: - het tonen van een voor deze gelegenheid geproduceerde film over ‘Wonen in Wassenaar’; - een presentatie met een verantwoording over ‘hoe wij als WBS presteren’; - discussie over stellingen; - de aanwezigen, in vijf workshops verdeeld, schetsen een toekomstbeeld van de eigen organisatie en de (mogelijke) samenwerking met de Wassenaarsche Bouwstichting - afsluitende netwerkborrel De concrete resultaten van deze bijeenkomst zijn: - meer woningen voor jongeren - er moet een woonvisie komen - aandacht voor specifieke wijken als Oostdorp, Zijlwatering, gebied rondom het Havenkanaal met het Gezondheidscentrum - woonservicezones met multifunctionele ruimtes voor jongeren en ouderen - goede samenwerking tussen maatschappelijke partijen en met de gemeente - realisering woonzorgboerderij (woonvoorziening Weteringpark) Een aantal projecten zijn in voorbereiding of lopen inmiddels zelfs al. Andere benoemde projecten (nog) niet. Wij voelen ons gesterkt door de goede opkomst, de goede discussie en de aangedragen prioriteiten. Wij houden onze stakeholders op de hoogte tijdens de bijeenkomsten, via de website en verslaglegging in jaarverslagen.

2 . B e t r o k ke n o m g e v i n g

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Stakeholdersbijeenkomst 2007

3. Blijven werken aan verbetering

Het denken over kwaliteit, het streven naar continue verbeteren van de dienstverlening en de organisatie en het bieden van uitdagingen aan medewerkers heeft zich in de afgelopen jaren geworteld binnen onze organisatie. Daarnaast willen wij transparant zijn en ons adequaat verantwoorden en de inbreng van stakeholders een plek geven. Het jaar 2007 is een intensief “kwaliteitsjaar” geworden met metingen, een positiebepaling, interne bijeenkomsten en tenslotte aan het eind van het jaar als een ‘KWH-apotheose’ de start van het visitatietraject.

De omslag naar klantgericht en verantwoord presteren In de afgelopen jaren is de Wassenaarsche Bouwstichting veranderd van “sociale huisvester” naar een dienstverlenend bedrijf dat een breed pakket aanbiedt aan een brede groep klanten en daarbij samenwerkt met andere aanbieders/organisaties. Natuurlijk verliezen wij daarbij onze “core business” niet uit het oog, daar draait nog steeds 80% van ons werk om. Maar wij doen meer en dan niet alleen omdat dat financieel interessant zou zijn, maar vooral omdat daarmee het draagvlak van de organisatie wordt vergroot, het prikkels oplevert om meer klantgericht te werken en uitdagingen biedt voor medewerkers. De twee kanten van ons bedrijf zorgen voor dynamiek en vooruitgang.

Dynamiek die in eerste instantie voor iedereen tot uitdrukking komt in de klantenverzoeken die ons dagelijks bereiken. Dit vraagt een grote ommezwaai van onze onderneming en de mensen die er werken. Wij zijn (te) lang gewend alleen met sociale problematiek om te gaan. Nu krijgen wij de kans ons echt te verdiepen in hoe klanten te winnen en te houden.

KWH Wij mogen inmiddels al negen jaar het KWH-Huurlabel voeren en zijn hier bijzonder trots op. Het behoud van dit label is een belangrijke doelstelling van ons bedrijf. Via de jaarlijkse metingen ‘bewaken’ wij immers de tevredenheid van onze klanten. De resultaten van de metingen van 2007

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Stakeholders Het overleg met onze stakeholders is vanaf 2005 een vast gegeven in onze jaarplanning. In 2007 was het alweer de derde keer dat wij een stakeholdersbijeenkomst hebben georganiseerd. Telkens weer met een aangepaste opzet, onderwerpen en vragen. Maar vaste doelstelling is invulling te geven aan de betrokkenheid van de stakeholders bij het beleid van de Wassenaarsche Bouwstichting. Wellicht de belangrijkste constatering is de goede opkomst. De uitdaging is iedere keer met een uitnodigend en prikkelend programma te komen. Tijdens de stakeholdersbijeenkomst besteden wij aandacht aan onze maatschappelijke taak, doelstellingen en vooral resultaten. Wij leggen uit waar wij mee bezig zijn en zoeken naar draagvlak, input en nieuwe ideeën.

Medewerkerstevredenheidsonderzoek INK Voor wat betreft de interne bedrijfsvoering werken wij vanaf 2001 met het INK-managementmodel. Voor ons is een INK-positiebepaling een belangrijk onderdeel van het beleidsproces. In 2007 hebben wij al voor de derde keer een positiebepaling uitgevoerd. Wij verkrijgen hierdoor inzicht op de effecten van eerder opgepakte verbetertrajecten. De INK-positiebepaling leert ons dat wij momenteel functioneren op procesmatig niveau (fase 2). Op een aantal deelgebieden bevinden wij ons ruim boven dat niveau; systeem georiënteerd (fase 3). Een fase 3 organisatie is een klantgerichte, resultaatgerichte, kwalitatief goed functionerende organisatie. In vergelijking met vorige positiebepalingen is een gelijkmatiger beeld ontstaan. Onze organisatie heeft op vrijwel alle gebieden van dit model vooruitgang geboekt. Het managementteam heeft de ambitie uitgesproken de organisatie zich zo te laten ontwikkelen dat de systeemgeoriënteerde fase over de volle breedte wordt bereikt. De verbeterpunten moeten leiden tot een meer resultaatgerichte bedrijfsvoering en procesmanagement.

In de zomer van 2007 hebben wij na de eerdere gehouden onderzoeken in 2002 en 2005 voor de derde keer een medewerkerstevredenheidsonderzoek gehouden. Het onderzoek bestaat uit een kwantitatief deel, hiervoor vullen medewerkers anoniem een vragenformulier in en een kwalitatief deel met groepsdiscussies. De uitkomsten zijn tijdens een plenaire personeelsbijeenkomst besproken. Alle medewerkers hebben tijdens deze bijeenkomst positief, actief en oplossingsgericht suggesties ter verbetering aangedragen. De suggesties zijn met het managementteam besproken tijdens een beleidsdag. In het sociaal verslag wordt inhoudelijk op het onderzoek ingegaan.

Beleidsvisiedag Met de resultaten van de verschillende metingen en bijeenkomsten dit jaar heeft het managementteam genoeg input gekregen voor een beleidsdag over de cultuur van de organisatie, het aanscherpen van de visie en het managen van veranderingen. Deze dag kreeg de titel mee ‘Binnen beginnen is buiten winnen’. De externe klant merkt immers het resultaat. Het managementteam heeft eerste

3 . B l i j v e n w e r ke n a a n v e r b e t e r i n g

17

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

zijn goed met een gemiddelde van 7,5. Niettemin kunnen wij verbeteren en hebben wij verbeterpunten benoemd, zoals: - Het informeren van de klant bij woningonderhoud; - Het melden van de juiste meldteksten bij een telefonische benadering; - Het bereiken van een hoger tevredenheidgehalte bij grootonderhoud; - De te ondernemen acties rondom een binnengekomen klacht (geschil); - Het sneller toesturen van de eindafrekening bij het verlaten van de woning; - De woningplattegronden; - Het aanleveren van de juiste gegevens over de aanwezige installaties in een woning. Wij mogen het huurlabel tot juli 2009 blijven voeren.

actiepunten benoemd: het delen van en de interactie over doelstellingen en verantwoordelijkheid en het benoemen van prestatie-indicatoren met de vertaalslagen naar de individuele medewerker. Met deze acties wordt begin 2008 gestart.

na kantoortijd. In een protocol is vastgelegd op welke wijze de STC spoedeisende reparatieverzoeken dient af te handelen. In de periodieke KWH-metingen wordt ook de telefonische bereikbaarheid van de STC meegenomen.

Visitatie

ZAV-beleid aangepast

Visiteren is vanaf 2008 een verplichting voor woningcorporaties. Wij hebben in 2006 al besloten in te gaan op het aanbod van de KWH mee te doen aan hun pilot-visitatietraject. Wij vinden het uitbrengen van een visitatierapport een goed middel omdat wij een grote mate van transparantie en maatschappelijke verantwoording nastreven. De KWH legt met haar rapportage de nadruk op leren en verbeteren. Dit is de basis van het INK-managementmodel. Deze constateringen sluiten aan op onze visie van bedrijfsvoering. Het gehele visitatiemodel bevat drie modules. Onze keuze voor het pilot-visitatie-traject is gevallen op de modules 1 en 2. Module 1 betreft de zelfanalyse op onze maatschappelijke prestaties en module 2 het extern perspectief door middel van het interviewen met onze stakeholders. Module 3 heeft voornamelijk betrekking op het interne perspectief, gericht op organisatie en bedrijfsvoering. Hiermee waren wij al volop aan de gang en hebben besloten dit keer (nog) niet aan deze module mee. Meten is uitstekend, maar dubbelop meten teveel. Er moet immers voldoende tijd zijn om met benoemde verbeterpunten aan de slag te gaan. Op 22 oktober 2007 was de kick-off van de visitatiecommissie waarbij het managementteam aanwezig was. In maart/april 2008 volgt de rapportage.

Het beleid rondom het zelf aanbrengen van voorzieningen is sinds half september aangepast. In de nieuwe brochure ‘het zelf aanbrengen van voorzieningen’ is een klusoverzicht opgenomen. In deze brochure is ook beschreven hoe een aanvraag kan worden ingediend om (voorlopige) toestemming te krijgen. Nieuwe huurders ontvangen deze brochure bij ondertekening van de huurovereenkomst. Na het verlenen van deze toestemming ontvangt de klussende huurder een Kluswijzer met bijbehorende kwaliteitseisen.

‘Binnen beginnen is buiten winnen’.

Continue verbeteren Telefonische bereikbaarheid na kantoortijd Sinds juli 2007 waarborgt de Haagse Service Telefoon Centrale (STC) de telefonische bereikbaarheid van ons bedrijf

Aan de hand van deze eisen wordt uiteindelijk beoordeeld of een aangebrachte voorziening bij huurbeëindiging mag achterblijven en zo ja, of deze voor een vergoeding in aanmerking komt.

Geschillencommissie Kwaliteitszorg is onlosmakelijk verbonden aan goede dienstverlening, maar het blijft mensenwerk. Een oplossing in een geschil wordt daarom niet altijd door beide partijen als de enige juiste beschouwd. Ook al hebben wij hiervoor klachtenprocedures, registraties en een intern klachtenprotocol dan nog kan het gebeuren dat een klacht niet naar tevredenheid wordt afgehandeld. In zo’n geval kan men de klacht voorleggen aan een onafhankelijke geschillencommissie. Gelukkig komen wij er meestal uit en zijn er in 2007 bij deze commissie geen klachten ingediend.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Huurdersvereniging “de Wassenaarsche’ Het afgelopen kalenderjaar heeft de WOZ 2005 kwestie zijn afronding gekregen. Mede door de inspanning van de Wassenaarsche Bouwstichting is het gelukt voor een vrij groot aantal woningen tot een lagere WOZ waarde te komen. Wij hebben ons daarom teruggetrokken uit reeds lopende rechtzaken met betrekking tot deze kwestie. De gemeente heeft als deel van de tegenprestatie de griffiekosten terugbetaald. Het andere deel van de tegenprestatie, meepraten over meer dan 30% sociale huisvesting in de nieuwbouw in Wassenaar, moet echter nog waargemaakt worden.

Het bestuur heeft 4 keer met de directie van de Wassenaarsche Bouwstichting en door de huurdersvereniging voorgedragen leden van de Raad van Commissarissen vergaderd, daarnaast zijn in het afgelopen jaar diverse informele ontmoetingen op dit niveau geweest. Verder is er door het bestuur en een aantal bewonerscommissies deelgenomen aan het stakeholdersoverleg georganiseerd door de Wassenaarsche Bouwstichting. Daarnaast is er 2 keer overleg geweest met alle actieve bewonerscommissies. Het bestuur heeft zelf 27 keer overleg gevoerd. Daarbij werd vaak een bewonerscommissie uitgenodigd om te spreken over lopende kwesties. Het bestuur is dit jaar ook een beperkt aantal keren in de bres gesprongen voor de belangen van individuele huurders. Als huurdersvereniging hebben wij gemeend ons actief met het gemeentelijk huisvestingsbeleid te moeten bezighouden. Naar aanleiding van een rapport Huisvestingsbeleid uit november 2006 en ons commentaar hebben wij daarom de discussie in Wassenaar gezocht. Er is dit jaar overleg geweest met wethouder Alkemade en het ambtelijk apparaat. Tevens is de huurdersvereniging uitgenodigd het onderwerp huisvestingsbeleid in brede zin naar voren te brengen tijdens een discussieavond van de lokale politieke partij Wat Wassenaar Wil (WWW). Ook hebben wij als huurdersvereniging onze warme belangstelling voor dit onderwerp kenbaar gemaakt op een kennismakingsbijeenkomst met de nieuwe burgemeester. Dit verslag bevat naast genoemde positieve elementen ook een aantal elementen waarin wij ons als bestuur teleurgesteld voelen. Ondanks menige brief en het aanspreken van mensen in de wijken Centrum, Molenaar en Weteringoever zijn wij er als bestuur niet in geslaagd om gegadigden te vinden voor een doorstart van een bewonerscommissie voor deze wijken. De gesprekken die vorig jaar met de huurdersvereniging Rozenstein hebben plaatsgevonden, hebben dit jaar geen noemenswaardig vervolg gehad ondanks herhaalde pogingen het contact op peil te houden. Het lijkt een te rechtvaardigen conclusie dat Rozenstein op dit moment geen behoefte heeft aan samenwerking. De opgezette website heeft een ongelukkige start gehad als gevolg van problemen met onze provider, ook zijn wij er ondanks diverse pogingen nog niet in geslaagd een vrijwilliger te vinden voor het bijhouden van de website.

3 . B l i j v e n w e r ke n a a n v e r b e t e r i n g

19

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Na de algemene ledenvergadering zijn wij als bestuur versterkt met mw. N. Buscop (2e secretaris). Het bestuur bestaat verder uit dhr. J. Klaver (voorzitter), dhr. A. van Egmond (penningmeester) en dhr. S. Thomas (secretaris).

4. Investeren De Wassenaarsche Bouwstichting zet z’n vermogen al jaren lang actief in. Dat komt tot uitdrukking in de projectenportefeuille. In 2007 zijn 3 projecten opgeleverd met een totaal investeringsvolume van circa € 15 mln. De portefeuille voor de komende vijf jaar bedraagt in totaal circa € 45 mln. Hier zijn het reguliere planmatig onderhoud en het mutatieonderhoud (waarbij ook verbeteringen worden uitgevoerd) niet in begrepen. De basis voor onderhoud en ingrepen in de bestaande voorraad ligt vast in het strategisch voorraadbeleid.

Strategisch Voorraadbeleid In 2007 is het voorraadbeleid geherijkt. De kern – de indeling in product-markt-combinaties - is gelijk gebleven. Wel zijn de doelgroepen en de ingrepen “verfijnd” tot op blok-/straatniveau. Van het hele bezit is nu bekend welke doelgroepen waar gehuisvest kunnen worden en wat daarvoor nodig is (ingrepen en prijzen). Dat leidt tot een differentiatie in kwaliteit en huurprijs. De streefhuren die per (deel van een) complex zijn vastgesteld worden bij mutatie toegepast. Hierbij zijn de grenzen, die in het kader van de toekenning van huurtoeslag worden gehanteerd, de ijkpunten. Binnen het gedifferentieerde aanbod moet ruimte zijn voor alle doelgroepen. Ruim

80% van ons bezit blijft uiteindelijk structureel tot de sociale woningvoorraad behoren, waarvan drievierde onder de aftoppingsgrens.

Woningen voor specifieke doelgroepen De afgelopen jaren hebben wij in onze relatie met onze zorgpartner een aantal specifieke projecten voor ouderen kunnen realiseren. Naast de overname van bestaande woningen voor ouderen in de Ridderhof en de Luciehof hebben wij woningen in Sophieke Hoven en Hillenaar kunnen realiseren. Voor mensen met een lichamelijke beperking zijn 15 appartementen in de Bonte Os gerealiseerd.

Opgeleverde en in voorbereiding zijnde projecten Project

Status

Nieuwbouw Bonte Os

Opgeleverd 2006/2007

€ 3,5 mln.

Vernieuwbouw Hillenaar

Opgeleverd 2006/2007

€ 8,5 mln.

Grootonderhoud “Zijlwatering”

Opgeleverd 2007

€ 3,0 mln.

Restauratie Paulusschool

In uitvoering

€ 2,5 mln.

Gezondheidscentrum Renovatie en nieuwbouw Poortlaan Vernieuwbouw zorgwoningen Weteringpark Vernieuwbouw zorgwoningen Kerkehout

Investering

In voorbereiding

€ 27,6 mln.

In voorbereiding

€ 27,5 mln.

In voorbereiding

€ 2,5 mln.

In voorbereiding

pm

Aantal en soort eenheden 30 huurwoningen ADL-unit 47 woningen gerenoveerd 18 nieuwe woningen Servicecentrum Grootonderhoud 70 huurwoningen 11 koopwoningen Gezondheidscentrum 20 huurwoningen 35 koopwoningen Parkeergarage Renovatie t.b.v. 90 verzorgingsplaatsen Nieuwbouw 65 zorgwoningen Verbouwing van 10 eenheden Nieuwbouw 6 eenheden Ombouw 12 kleine eengezinswoningen

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Zorgwoningen in complex Hillenaar In het eerste helft van het jaar is het renovatie- en nieuwbouwcomplex Hillenaar opgeleverd. Dit appartementencomplex dat zich aan de gelijknamige Hillenaarlaan in Deijleroord bevindt, is bestemd voor senioren en bestaat uit drie afzonderlijke woongebouwen. De 47 bestaande woningen zijn gerenoveerd. Door het creëren van een tweede bouwlaag zijn 18 nieuwe woningen gerealiseerd, waarmee het totaal aantal woningen 65 bedraagt. In 2005 is met de renovatie- en nieuwbouwwerkzaamheden van Hillenaar begonnen. De woningen zijn in het

eerste kwartaal 2007 gefaseerd verhuurd. Van de oorspronkelijke bewoners zijn 16 naar het complex Hillenaar teruggekeerd. De overige 49 bewoners zijn nieuw. Ongeveer de helft hiervan is afkomstig uit Wassenaar. De buitengevels van de drie gebouwen zijn volledig nieuw. De plattegronden van de renovatiewoningen zijn aangepast en evenals de nieuwbouwwoningen met eigentijdse voorzieningen uitgerust, waardoor senioren die met mobiliteitsbeperkingen of een toenemende zorgbehoefte te maken krijgen in hun woning kunnen blijven wonen. Zo beschikt ieder woongebouw over een (afgesloten) centrale entree, voorzien van een lift. Op de begane grond en de brede, afgesloten galerijen zijn voorzieningen getroffen om scootmobiles te plaatsen. De nieuwbouwwoningen zijn volledig rolstoeltoegankelijk. Op 19 oktober 2007 is ‘Hillenaar’ feestelijk geopend. Wethouder P. van de Locht heeft de openingshandeling verricht door een plaquête te onthullen.

4. Investeren

21

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

In Den Haag bezit de Wassenaarsche Bouwstichting sinds 1998 een opvangvoorziening voor dak- en thuislozen dat geëxploiteerd wordt door het Leger des Heils. In 2007 is dit uitgebreid met een begeleid wonen project. Voor de huisvesting van een groot pleeggezin hebben wij in 1999 twee naast elkaar gelegen woningen verbouwd en verhuurd.

‘De Bonte Os’ Op het voormalige terrein van de American Baseball Foundation in de wijk weteringpark IV is het appartementencomplex ‘De Bonte Os’ gerealiseerd. ‘De Bonte Os’ telt vijf bouwlagen met in totaal 30 drie- en vierkamer appartementen. Iedere bouwlaag telt 6 woningen, drie voor starters en drie voor ADL-ers. De 24-uurs zorg wordt geleverd vanuit de in De Bonte Os aanwezige ADL-unit. De helft van de 30 drie- en vierkamerappartementen is reeds eind 2006 verhuurd aan starters afkomstig uit Wassenaar. De overige 15 appartementen zijn bestemd voor mensen met een lichamelijke beperking die wel zelfstandig kunnen en willen wonen, maar op afroep gedurende 24-uur per dag hulp moeten kunnen inroepen. Deze ADL-woningen, die op de handicap van de bewoners zijn aangepast, zijn in februari 2007 verhuurd. De bewoners zijn afkomstig uit geheel Nederland. Zij krijgen een woning toegewezen op basis van indicatiestelling door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ).

Onderhoud Het onderhoudsbeleid is gestoeld op het strategisch voorraadbeleid. Dat betekent dat het planmatig onderhoud bestaat uit conserverende maatregelen en dat woontechnische ingrepen en verbeteringen in projectmatig verband worden uitgevoerd en/of bij mutatie.

In het volgende overzicht is het grootonderhoud in de wijk Zijlwatering verwerkt. In totaal is een bedrag van € 2.546.200 uitgegeven. Van dit bedrag is € 1.791.000 geactiveerd. Het verschil zit in de onderhoudsuitgaven. De uitgaven voor leefbaarheid betreffen uitgaven aan het wijkplan Kerkehout (laatste fase) ad € 148.400 en kosten certificering Politie Keurmerk Veilig Wonen ad € 12.400.

Planmatig onderhoud In 2007 is ongeveer € 2,1 mln. aan planmatig onderhoud geïnvesteerd. Dat is ongeveer € 0,2 mln. minder dan begroot. Een aantal projecten is doorgeschoven naar 2008. In het kader van het wijkplan Kerkehout zijn voor de aanpak van de laatste achterpaden de plannen opgedragen en uitgevoerd.

Mutatieonderhoud Het aantal woningen waarin mutatieonderhoud heeft plaatsgevonden bedraagt 119. De gemiddelde kosten per mutatie zijn in 2007 gestegen van € 5.600 naar € 7.100. De relatief hoge kosten van mutatieonderhoud hebben te maken met de ouderdom van de woningen, de lange

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Resultaat planmatig onderhoud 2007, inclusief BTW €

€

Begroot 2007

2.903.500

Gerealiseerd 2007

Wijziging begroting

- 595.700

Doorschuif naar 2008

421.800

95.800

Resultaat begroting *

-26.300

Niet uitgevoerd

66.500

Overheveling 2006 Leefbaarheid Totaal

160.800 2.564.400

Totaal

2.102.400

2.564.400

23

woonduur (gemiddeld ca. 20 jaar) en het strategisch voorraadbeleid. Het deel van de verbetering dat in de huur wordt doorberekend, wordt geactiveerd en is niet in voorgenoemd gemiddelde opgenomen. In totaal is circa € 1.455.000 (totaal incl. activeringen) aan mutatieonderhoud besteed (€ 12.200 per mutatie).

een dergelijk certificaat. Bij mutatie- en grootonderhoud worden woningen standaard met inbraakwerend hang- en sluitwerk uitgerust. In de brochure ‘Veilig wonen’ wordt uitgelegd op welke wijze huurders een aanvraag voor het aanbrengen van inbraakwerend hang- en sluitwerk kunnen indienen.

Reparatieverzoeken/serviceonderhoud

Energie certificering

Het aantal reparatieverzoeken bedraagt in 2007: 3052, dit is vergelijkbaar met 2006. De gemiddelde nettobesteding per verzoek bedraagt € 120,-- een stijging van circa 2,5% ten opzichte van 2006. Ruim 1285 huurders maken gebruik van het serviceabonnement of hebben een contract voor de service van een huismeester. [Zie ook de tabel ‘specificatie van de lasten onderhoud in 2007’ op pagina 35]

In 2008 moeten eigenaren van alle woningen, gebouwd voor 1998 bij mutatie een energielabel kunnen overdragen. Een dergelijk certificaat geeft inzicht in het energieverbruik van de woning. Bepalend zijn daarvoor de isolatie van vloer, spouw en dak, de zuinigheid van de verwarmingsinstallatie en het gebruik van duurzame energie. Het certificaat onderscheidt 7 energieklassen van A t/m G, waarbij A zeer energiezuinig is en G niet energiezuinig.

Veilig Wonen voorkomt inbraak

In 2005 is voor het hele woningbezit reeds een Energie Prestatie Advies (EPA) uitgebracht. In het eerste kwartaal 2008 worden alle EPA’s omgezet naar een Energie Prestatie Certificaat (EPC). Certificering biedt de Wassenaarsche Bouwstichting de mogelijkheid energie besparende maatregelen te nemen.

Vanaf september 2007 wordt huurders de mogelijkheid geboden tegen een beperkte huurverhoging, de woning aan te laten passen aan de eisen van het Certificaat Veilige Woning, onderdeel van het Politie Keurmerk Veilig Wonen®. Van ons woningbezit beschikt inmiddels 20% over

4. Investeren

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

* het resultaat begroting betreft besparingen en onderbestedingen

5. Inzet van de voorraad: omvang en benutting In dit hoofdstuk besteden wij aandacht aan de ontwikkeling van de bestaande voorraad, aantal, prijsklasse, mutaties en verhuringen. Dit is naast investeren de belangrijkste opdracht van de corporatie. Het dagelijkse beheer van de voorraad is een kerncompetentie van de organisatie. Deze competentie zetten wij ook in voor derden.

Ontwikkeling voorraad en verkoopbeleid De bestaande woningvoorraad wordt zoveel mogelijk in stand gehouden. Er wordt een terughoudend verkoopbeleid gevoerd, ondanks dat de verkoop van huurwoningen wordt gezien als een instrument om aan de onderkant van de koopwoningmarkt woningen vrij te krijgen. Hieraan ten grondslag liggen de beperkte mogelijkheden in Wassenaar woningen aan de voorraad toe te voegen. In 2007 zijn twee woningen van het enige verkoopcomplex Molenaar verkocht. In totaal zijn in de wijk Molenaar ultimo 2007 21 van de 70 woningen verkocht.

Naar aanleiding van de bij de gemeente in voorbereiding zijnde woonvisie en de (extra) aandacht voor starters (op de koopwoningenmarkt) komt het onderwerp verkoopbeleid weer onder de aandacht. Wij bereiden ons daarop voor door ons te oriënteren op de mogelijkheid woningen aan te bieden onder het “Koopgarant”-label. Begin 2007 zijn 15 zogenaamde ADL-woningen in het appartementencomplex De Bonte Os opgeleverd. In dezelfde periode zijn 18 nieuwe woningen in het renovatie- en nieuwbouwcomplex Hillenaar opgeleverd.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

2006

2007

Woningen en wooneenheden

1861

1892

Wooneenheden studenten

309

309

Plaatsen in verzorgingshuizen en opvang

152

152

Winkel/woningen in eigendom

13

13

Garages in eigendom

5

5

Overige m.n. bedrijfspanden

4

4

2344

2375

Aantal woningen per 31-12-2006

Aantal woningen per 31-12-2007

< € 343 (kwaliteitskortingsgrens)

594

530

€ 343 - € 492 (aftoppingsgrens)

763

867

€ 492 - € 622 (max. grens huurtoeslag)

428

428

> € 622

76

67

1861

1892

Totaal in eigendom

Woningen (in eigendom) per huurcategorie Huurprijs afgerond in hele euro’s per maand

Wassenaarsche Bouwstichting heeft eind 2007 2375 verhuureenheden in eigendom. Dat zijn 31 eenheden meer dan eind 2006. Dit is het saldo van 33 toevoegingen door nieuwbouw en de verkoop van twee woningen.

Verhuur voor derden Wassenaarsche Bouwstichting beheert 69 huurwoningen: 7 huurwoningen voor de gemeente, 8 huurwoningen voor stichting Rust & Vreugd, 36 huurwoningen voor stichting Wavopark en 18 huurwoningen voor Duinwaterbedrijf Zuid-Holland. Voor deze instellingen worden naast genoemde woningen ook nog enkele tientallen andere objecten en contracten beheerd. De 309 studentenwoningen in Den Haag die ons eigendom zijn, worden door Stichting DUWO te Delft beheerd.

Het bezit telt vanwege het aandeel vooroorlogse en vroeg-naoorlogse woningen relatief veel woningen met een huurprijs lager dan de kwaliteitskortingsgrens en de aftoppingsgrens voor de huurtoeslag. Huurharmonisatie na verbetering leidt tot een beperkte verschuiving. Nieuwbouw is gemiddeld duurder in huurprijs dan bestaande woningen. Het bouwen van duurdere woningen heeft twee redenen: het betreft veelal de ‘top’ in kwaliteit van het bezit (ruime woningen voor ouderen met veel voorzieningen) en bevordert de doorstroming. Uiteraard houden wij rekening met de bereikbaarheid voor huishoudens die afhankelijk zijn van huurtoeslag (ca. 25% van onze huurders). Daarvoor worden extra goedkope woningen en bereikbare woningen gereserveerd en in bijzondere gevallen de huur op individuele basis aangepast. Van de in

5. Inzet v an de voor r aad: omv ang en benut ting

25

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Verhuureenheden in eigendom

2007 opgeleverde nieuwbouw kunnen wij nog steeds een aantal woningen onder de aftopppingsgrens houden.

de woning. Het laatste kansbeleid heeft er voor gezorgd dat in twee gevallen niet tot uitzetting is overgegaan.

Huurontwikkeling

Aanbieden van woningen en verhuringen

Het huurbeleid wordt feitelijk bepaald door de rijksoverheid. Een inflatievolgend huurbeleid biedt geen ruimte voor differentiatie en is feitelijk onvoldoende om prijs- en kwaliteitsontwikkelingen te volgen. Voor 2007 en de komende jaren is de huurverhoging gebaseerd op de inflatie. Voor 2007 is dat de inflatie over 2006 te weten 1,1%. De huurdersvereniging heeft kennis genomen van deze aanpassing. De gemiddelde netto huur bedraagt ultimo 2007 afgerond € 420 per maand.

Huurcommissie De huurcommissie heeft in 2007 geen bezwaarschriften ter behandeling aangeboden gekregen.

Ontruimingen In 2007 hebben er twee ontruimingen plaatsgevonden. Dit is gebeurd op basis van gerechtelijke uitspraken als gevolg van huurachterstand en oneigenlijk gebruik van

Dat gebeurd via het regionaal aanbodsysteem. Meer dan 90% van de woningzoekenden reageert inmiddels via internet op een woonadvertentie. Het grote verschil in verhuringen tussen 2006 en 2007 komt op het conto van de nieuw opgeleverde woningen. De verhuringen aan de doelgroep is 71%. Verhuringen naar herkomst: 50% aan Wassenaarders en 50% van buiten Wassenaar.

Huurachterstand en –incasso Wij trachten door een actief incassobe­leid te voorkomen dat er grote huurachterstanden ontstaan. Het incassobeleid is onderdeel van het KWH-Huurlabel. Het betalen van de huur via een automatische incasso wordt gestimuleerd door elk half jaar onder degenen die op deze wijze betalen, drie waardebonnen van € 50 te verloten.

Huurachterstanden Achterstand in maanden

Aantal

Bedrag

2006

2007

2006

2007

1

78

64

€ 18.810

€ 20.552

2

23

20

€ 15.980

€ 13.272

3

6

6

€ 6.680

€ 6.254

>3

9

14

€ 23.380

€ 30.294

Totaal

116

104

€ 64.850

€ 70.372

Hoewel het aantal bewoners met een huurachterstand in 2007 is afgenomen is het bedrag van de achterstand met bijna € 5.500 toegenomen. Dit heeft te maken met de toename van het aantal bewoners met een huurachterstand groter dan 3 maanden.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

In 2007 opgeleverde nieuwbouwwoningen Aantal Hillenaar

Bonte Os

Categorie

Huurprijs

Gerenoveerd

Goedkoop

< € 492

42

Bereikbaar

€ 492 - € 622

5

18

9

47

18

15

Verhuringen

Nieuwbouw 6

2006

2007

Verhuringen via het aanbodmodel

86

91

Bijzondere bemiddeling*

6

4

Aanleunwoningen **

6

-

Woningruil

2

2

Woningen in beheer

2

-

Vrijgekomen woningen

102

97

(Ver)nieuwbouw

15

77

Totaal

114

174

* De bijzondere bemiddeling heeft betrekking op het huisvestingstaakstelling vergunninghouders (regulier) en statushouders (in het kader van de generaal pardon regeling). ** Sinds januari 2007 worden de (aanleun)woningen van de Ridderhof via het aanbodmodel aangeboden.

Woonfraude

Serviceabonnement en Paauwpas

Woonfraude staat extra in de belangstelling. Het gaat daarbij met name om het zonder toestemming onder- of doorverhuren van (sociale) huurwoningen. De Wassenaarsche Bouwstichting heeft hier geen concrete gegevens over of heeft hier niet nader onderzoek naar gedaan. Toch kan worden gesteld dat dit binnen ons bestand een niet voorkomend of marginaal verschijnsel is. De sociale controle is groot en wij reageren direct op signalen wanneer er iets niet in de haak zou zijn. Er wordt onderzoek gedaan en waar mogelijk treden wij direct op. In 2007 is dit in een geval gebeurd en heeft geleid tot een ontruiming. Wij blijven hier aandacht aan geven.

In samenwerking met onze zorgpartner de Stichting Wassenaarse Zorgverlening krijgen onze bewoners een servicepakket met een pas, ‘de Paauwpas’, aangeboden. Het pakket bevat servicediensten van beide organisaties, zoals een serviceabonnement, waardoor een deel van het klein dagelijks onderhoud voor rekening van de huurder door de Wassenaarsche Bouwstichting wordt uitgevoerd. Ook kunnen componenten van het servicepakket voor wat betreft te leveren zorg-en-hulp-op-maat bij onze zorgpartner worden afgenomen. In 2007 zijn 107 (+ 65 t.b.v. Hillenaar) abonnementen afgesloten. Van de zorgdiensten is 6 keer gebruik gemaakt.

5. Inzet v an de voor r aad: omv ang en benut ting

27

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Totaal huurwoningen

Nieuwbouw

6. Sociaal Verslag Het kapitaal van de organisatie zit mede in de mensen die er werken. Goed werkgeverschap is een vanzelfsprekendheid. Om dat te meten laat de Wassenaarsche Bouwstichting onderzoeken uitvoeren. In 2007 heeft een INK-positiebepaling plaatsgevonden en is een medewerkerstevredenheidsonderzoek gehouden. De uitkomsten geven zicht op de wijze waarop de organisatie zich ontwikkelt, hoe deze (intern) functioneert en hoe de medewerkers dat ervaren. Opvallend is de bereidheid van de medewerkers mee te denken over verdere verbetering van de organisatie. De medewerkers zijn actief, positief en oplossingsgericht.

De medewerkers zijn actief, positief en oplossingsgericht

Medewerkerstevredenheidsonderzoek Ten opzichte van het onderzoek uit 2005 heeft de Wassenaarsche Bouwstichting vooruitgang geboekt. In het kwantitatieve deel van het onderzoek zijn de scores over de hele linie hoger, van een 7 naar een 7,5. Met name de onderdelen personeelsmanagement, werk en processen zijn verbeterd. De medewerkers zijn tevreden over de ruimte die zij krijgen binnen het eigen werk en/of de afdeling, de zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid. Zij beoordelen het dienstverleningsniveau van de organisatie positief. Uit het onderzoek kwam ook naar voren dat medewerkers genoeg punten voor verbetering zien, zoals de communicatie tussen afdelingen, communicatie vanuit en met de directie, de interne informatievoorziening, luisteren naar elkaar en terugkoppelen van resultaten, nakomen van afspraken en voorbeeldgedrag.

De komende jaren gaan wij daarom werken aan (interne) communicatie over doelstellingen, prestaties en resultaten, verbetering van de interne samenwerking en de cultuur van de organisatie.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Formatie In 2006 is de organisatie relatief fors uitgebreid in verband met de uitbreiding van de dienstverlening. In 2007 is sprake van stabilisatie van de formatie. In het beleidsplan is nog een groei voorzien tot 29 fte in 2010. Deze groei loopt parallel aan de verwachte groei van het werkpakket,

onder andere bij het beheer voor derden. Aan deze laatste taak zijn op dit moment circa 4 fte toe te rekenen.

Personeelsbeleid In het personeelsbeleid staat employability centraal. Mede met het oog op ondersteuning en begeleiding van medewerkers en ter uitvoering van het personeelsbeleid is in 2006 een personeelsconsulent ingehuurd voor enkele uren per week. In 2007 is in totaal € 50.700,- uitgegeven aan opleidingen en cursussen. Nieuwe medewerkers volgen veelal een introductiecursus Volkshuisvesting. Daarnaast hebben enkele medewerkers opleidingen gericht op verbreding van hun vakkennis gevolgd.

fte per functiegebied 2004

2005

2006

2007

Directie/beleid

2,0

2,0

3,0

3,0

Financiële administratie/VvE-beheer

3,0

3,0

4,3

4,3

Projecten/planmatig onderhoud

3,0

2,0

4,0

4,0

Woondiensten; waarvan servicedienst incl. huismeesters 8,8 fte

14,6

14,8

16,1

15,6

Totaal

22,6

21,8

27,4

27,3

Afdeling

In 2007 hebben twee mensen de organisatie verlaten en is een nieuwe medewerker in dienst getreden. Er zijn nu 29 medewerkers werkzaam bij de Wassenaarsche Bouwstichting, 9 vrouwen en 20 mannen. De gemiddelde leeftijd bedraagt 46 jaar.

6 . S o c i a a l Ve r s l a g

29

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Het managementteam heeft dit opgepakt tijdens een eerste bijeenkomst in het najaar van 2007. Eerste stappen zijn: het benoemen, borgen en meten van prestatie-indicatoren (ook op afdelingsniveau), verbeteren interne communicatie en de “interne klantrelatie”. Het doel is dat bedrijf en medewerkers in de toekomst herkenbaar zijn en met een flexibele instelling, gespecialiseerd, doelgericht, stimulerend, motiverend presteren.

Nieuwe medewerkers volgen veelal een introductiecursus Volkshuisvesting Activiteiten De Wassenaarsche Bouwstichting kent een personeelsvereniging welke activiteiten organiseert en zorg draagt voor attenties bij persoonlijke gebeurtenissen. In 2007 is een personeelsreis naar Düsseldorf georganiseerd. In december heeft de personeelsvereniging voor het eerst een sinterklaasmiddag georganiseerd voor (klein)kinderen van medewerkers. Naast de personeelsvereniging worden vanuit het bedrijf activiteiten rond het werk georganiseerd. Zo heeft het personeel in maart een werkbezoek gebracht aan Bruynzeel Keukens in Bergen op Zoom en is deze zomer weer een barbecue gehouden. Daarnaast zijn er de gebruikelijke kerst- en nieuwjaarsbijeenkomsten. In 2007 hebben wij een 25 jarig jubileum kunnen vieren, naast de geboorte van twee zoons en een dochter van de medewerkers en twee trouwerijen.

Ziekteverzuim Het ziekteverzuim kent een grillig verloop. Enkele langdurige – niet arbeidsgerelateerde – ziektegevallen en een zwangerschap zorgen voor een relatief hoog verzuimpercentage. Het korte ziekteverzuim is minimaal.

Interne processen Regelmatig worden de interne processen doorgelicht en aangepast. De procesbeschrijvingen zijn voor alle medewerkers toegankelijk via het interne netwerk. De efficiency die wij daarmee willen bereiken en de duidelijkheid over verantwoordelijkheden en interne samenwerking die wij nastreven, zijn nog niet bereikt. Wij willen in 2008 de processen verder uitwerken naar persoonsgebonden verantwoordelijkheden.

Ondernemingsraad

Ziekteverzuimpercentage 2003

2004

2005

2006

2007

5,3

1,8

6,0

6,7

5,0

Onderverdeling ziekteverzuimpercentage 2007 Langdurig verzuim

Kort verzuim

Zwangerschap

3,6

0,8

0,6

De Wassenaarsche Bouwstichting heeft sedert september 1999 een ondernemingsraad. In 2007 hebben de twee zittende leden aangegeven een nieuwe termijn van 4 jaar te aanvaarden. Eind 2007 is de (derde) vacature ingevuld. De ondernemingsraad heeft in 2007 zes maal vergaderd waarvan drie maal met de directie over de volgende onderwerpen: - Verbouwing kantoor - Tijdelijke uitplaatsing servicedienst - Verplichte vrije dagen 2008 - Opleidingen voor OR leden

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Personeelsvereniging Wassenaarsche Bouwstichting Texel met zijn Jutters Museum, Brussel met zijn chocolade brasserie, Mosa met zijn tegeltjes, Parijs met zijn Eiffeltoren, Arnhem met zijn aapjes, Gent met zijn bierbrouwerij, Londen met zijn Beefeater en Maastricht met zijn Vrijthof. Een greep uit wat de personeelsvereniging de afgelopen jaren heeft georganiseerd.

Ook voor het sociale gebeuren onder collega’s was er in 2007 aandacht. Wij hebben afscheid genomen van Elif Turan. Bij Carlo Elzakkers, Marika Bakker en Luuk van den Oever was er gezinsuitbreiding, Carlo en Marika hebben een zoon gekregen en Luuk een dochter. Rachida Srour en Herbert Smit zijn getrouwd. Betty Paardekooper was 25 jaar aan de zaak. Wij hebben hen kunnen verblijden met bloemen en een cadeau. Ook een collega die langdurig ziek was ontving van ons bloemen. Voor het eerst in de geschiedenis van de Wassenaarsche Bouwstichting heeft Sinterklaas een bezoek gebracht aan de Starrenburglaan 1. Op zaterdagmiddag 1 december 2007 was de grote zaal gevuld met 10 (klein)kinderen en hun (groot)ouders. Voordat Sinterklaas kwam, keken de kinderen naar een sinterklaas-dvd van Sesamstraat met een zeer speciale film, want de arme Sint was in Sesamstraat zijn mijter kwijt. Toeval of niet? Maar toen de Sint de zaal in kwam was hij ook zijn mijter kwijt. Na met de kinderen het kantoor doorzocht te hebben is de mijter gelukkig toch weer gevonden maar ook ………………….. de grote doos met cadeautjes, want die was verstopt onder een van de bureaus. Nadat Sinterklaas ieder kind had toegesproken werden de cadeautjes uitgepakt en kon worden teruggekeken op een geslaagd sinterklaasfeest. Het was weer een bewogen jaar. Het bestuur van de personeelsvereniging heeft het organiseren van bovengenoemde evenementen weer met veel plezier gedaan en is zich weer aan het beraden voor de activiteiten in 2008.

Namens de personeelsvereniging Aad de Groot, voorzitter

6 . S o c i a a l Ve r s l a g

31

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Dit jaar zijn wij op vrijdag 23 maart om 8.00 uur afgereisd voor twee dagen naar Düsseldorf. Per luxe touringcar, voorzien van alle gemakken, werd afgereisd richting Duitsland. Onderweg is een tussenstop gemaakt voor het nuttigen van een kopje koffie met gebak. Aangekomen in Düsseldorf werden wij bij het hotel ontvangen en stond de lunch klaar. Hierna konden wij inchecken, de spullen naar de kamers brengen en even opfrissen. Om een eerste indruk te krijgen van Düsseldorf maakten wij een rondrit met de touringcar door de stad. Bij terugkomst kon iedereen zich opmaken voor het avondprogramma. In het hotel werden wij om 19.00 uur verwacht voor het diner. Er stond een uitgebreid buffet klaar waar gretig gebruik van werd gemaakt. Voor de rest van de avond was iedereen vrij. Er was gelegenheid in het hotel om te gaan fitnissen en naar de bar te gaan, maar men kon natuurlijk ook de stad ingaan om het uitgaansleven van Düsseldorf te beleven. De volgende morgen, na het genot van het ontbijt, stond er een fikse stadswandeling op het programma. Wij werden bij het VVV kantoor opgewacht door twee Nederlandstalige gidsen. De groep werd in tweeën gesplitst, de tocht van ca. 2 uur langs diverse bezienswaardigheden was de moeite waard. Na deze fikse wandeling was er gelegenheid om te winkelen, een musea te bezoeken of gezellig een drankje te nemen in een van de vele kroegen die Düsseldorf rijk is. Op de terugweg, net over de grens in Nederland, hebben wij nog genoten van een heerlijk diner.

7. Financieel Verslag Met ingang van het jaarverslag 2004 werken wij op basis van actuele waarde waarbij wij ook een nieuwe indeling van complexen naar product-markt-combinaties (pmc’s) hebben gemaakt. Met ingang van 2007 presenteren wij een geconsolideerde jaarrekening. Daar zijn de resultaten van alle deelnemingen in verwerkt. De geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld met toepassing van de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van de Wassenaarsche Bouwstichting.

Algemeen

Waardering activa

De begroting laat een positief resultaat zien. De jaarrekening sluit met een fors negatief saldo. Dat komt op het conto van de waardeveranderingen. Die hebben te maken met aan de ene kant het huurbeleid van de rijksoverheid, waardoor lagere inkomsten zijn geraamd en aan de andere kant hogere kosten voor onderhoud en heffingen. De waardeontwikkeling heeft gevolgen voor het vermogen. Het deel van het (eigen) vermogen waarin de waarde-ontwikkeling tot uitdrukking komt, is de reserve waardevermeerdering materiële vaste activa. Deze daalt van € 27,4 mln. in 2006 naar € 14,3 mln. in 2007. Aan de solvabiliteitsdoelstellingen (intern en CFV) wordt vooralsnog voldaan. Er is voldoende ruimte voor (financiering van) investeringen.

Voor de waardering van de activa – met name de woningen – is het strategisch voorraadbeleid relevant. Het voorraadbeleidsplan wordt regelmatig geactualiseerd. Kern van het beleid is de opdeling van het woningbezit in Wassenaar in zeven product-markt-combinaties (pmc’s) en de vaststelling van parameters voor elk van deze pmc’s afzonderlijk. Zie in dit verband de tabel Product-markt-combinaties op pagina 33.

Het resultaat voor waardeverandering is positief (€ 1,7 mln.) en ligt nagenoeg op het niveau van de begroting. Het positieve jaarresultaat komt na verrekening met afschrijvingen (€ 1,6 mln., die niet meer via het resultaat lopen) en verkoopopbrengsten (€ 0,4 mln.) ten gunste van de gewone reserve. De afschrijvingen komen ten gunste van de reserve waardevermeerdering materiële vaste activa.

Het verschil in actuele bedrijfswaarde tussen 2006 en 2007 is per saldo minimaal. Zie tabel Verschillenanalyse bedrijfswaarde 2007-2006 op pagina 34. Het geringe verschil is het gevolg van een forse neerwaartse aanpassing als gevolg van de huurontwikkeling (€ 9,5 mln.) welke de positieve bijdrage van de opgeleverde woningen en bedrijfspanden (samen € 9,3 mln.) te niet doet. Daarnaast zijn een aantal mutaties die elkaar per saldo in evenwicht houden, zoals de verlenging van de levensduur van enkele oudere complexen als gevolg van het hanteren van een minimum levensduur van 15 jaar en levensduurverlengende investeringen en hogere onderhoudslasten. Een en ander conform de uitgangspunten van het herziene strategisch voorraadbeleid.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

De woningen in de wijk Molenaar zijn bestemd voor verkoop. Van de resterende woningen zijn er vooralsnog – uitgaande van het huidige verkooptempo – 21 op ver-

koopwaarde gewaardeerd. De gemiddelde taxatiewaarde bedraagt inmiddels € 258.000, de boekwaarde bedraagt € 36.000. In het kader van de overeenkomst met de Belastingdienst voor de vennootschapsbelasting is de economische eigendom van een viertal bedrijfspanden en de resterende woningen van complex Molenaar, op 31 december 2007 overgegaan naar WaBS Vastgoed BV.

Product-markt-combinaties op concernniveau Complex 1

Complex 2

Complex 3

Complex 4

Complex 5

Complex 6

Overig bezit

tuindorpen

betaalbare eengezinswoningen

bereikbare eengezinswoningen

jonge eengezinswoningen

appartementen

zorgwoningen

bijzondere woon voorzieningen

jaren 10/50

jaren 60/70

jaren 60/70

jaren 80/90

jaren 60/90

jaren 70/00

Oostdorp Kerkehout

Zijlwatering Kempenaar Duivenvoorde 2

Duivenvoorde1 Molenaar Dr Weeder 1 Burman/ Duiv

Havenstraat Hillenaar Willibrord Molenweg 1 Ridderhof StudentenZijlwatering Haagweg 7 Luciehof eenheden DuivenSpinbaan Molenweg 2 Opvang voorde 3 WeteringKloosterland VoorzieninHaagweg 7 Ernst park 1 gen Nw Casimir WeteringADL Rijksdorp Oosthof Duipark 2 woningen Weteringvenvoorde 5 Kerckehorst Bedrijfspanpark 1 Sophieke den Bonte Os Hoven (starters)

617

206

201

180

259

426

337

411

580

526

333

390

Gem. levensduur

16 jaar

21 jaar

20 jaar

29 jaar

22 jaar

27 jaar

Boekwaarde 1)

6.346

4.068

4.632

8.202

8.909

Bedrijfswaarde 1)

9.826

6.731

14.547

10.857

Rentabiliteitswaarde 1)

578

396

856

Grondwaarde 1)

224

432

836

Bouwperiode

wijken/buurten

Aantal woningen/ eenheden Gem. niveau/ maand

Totaal

468

2.357

26.873

25.658

84.687

6.843

19.238

25.399

639

405

1.132

524

1.658

1.500

5.665

6.793

115.081

(x € 1.000)

7. F i n a n c i e e l Ve r s l a g

33

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

In voorgaande jaren rekenden wij nog met een eigen beleidsruimte voor de huurontwikkeling. Inmiddels is de huurontwikkeling voor het afgelopen jaar en de komende drie jaar vastgelegd op inflatieniveau. Dat betekent voor de berekening van onze bedrijfswaarde een neerwaartse bijstelling van 1,2% per jaar.

2,0

Bedrijfspanden

4,3

3,7

0,6

Grondwaarde bedrijfspanden

0,8

0,8

0

Rentabiliteit

4,5

4,0

0,5

Totaal

115,1 115,2

-/-0,1

0,6

renteconversie

14,3

6,7

aflossingen

16,3

0,9

nieuwe leningen

Grondwaarde woningen

-/-3,2 -/-0,2 -/-9,5 -/-1,0 -/-0,7

overige

92,4

nieuwbouw

89,2

levensduur

Woningen

overige lasten

2006

verschil

2007

onderhoud

Bedrijfswaarde per ultimo

Huren

Bedragen x € 1 mln.

verkopen/investeringen

Verschillenanalyse bedrijfswaarde 2007-2006 op concernniveau

0,5

-/-0,4

0,4

0,5

-/-0,4

0,4

2,0 0,2

0,0

Opbrengsten- en lastenontwikkeling De bedrijfsopbrengsten bestaan voor ruim 90% uit huren en vergoedingen. De huuropbrengsten stijgen jaarlijks door de jaarlijkse huurverhoging, aanpassing huren bij mutatie en ingebruikname van nieuwe woningen. De bedrijfslasten bestaan uit lonen, onderhoud en overige bedrijfslasten. Er is geen voorziening onderhoud, dus de jaarlijkse onderhoudslasten lopen via de winst- en verliesrekening. De ontwikkeling van de lonen is voor de helft een gevolg van CAO-ontwikkelingen en de andere helft de individuele stijgingen (jaarlijkse “periodieken”). In de overige bedrijfsresultaten en de bedrijfslasten zitten veel door te berekenen posten die elkaar compenseren. In de begroting wordt onvoldoende rekening gehouden met deze posten waardoor er sprake is van grote bruto verschillen.

Vermogen Ons totale vermogen is de afgelopen jaren onder invloed van de vele investeringen en de hiervoor beschreven

0,4

-/-9,5 -/-1,0 -/-0,7

0,9

8,7

1,0

stelselwijziging fors toegenomen. In 2007 is voor het eerst sprake van een daling met ca. € 12,5 mln. als gevolg van andere parameters voor de waardeontwikkeling. Tot 2002 lag het eigen vermogen redelijk stabiel rond € 12,0 mln. Na de stelselwijziging zijn de daarmee te vergelijken overige reserves gegroeid naar € 16,5 mln. ultimo 2006 tot € 17,1 mln. ultimo 2007. Inclusief herwaarderingsreserve bedraagt het eigen vermogen € 31,0 mln. De solvabiliteit ligt daarmee op 26%, exclusief de herwaarderingreserve is dat 16,0%. De Wassenaarsche Bouwstichting streeft er naar dit laatste percentage te consolideren op ten minste 15,0%, zodat er een ruime marge is ten opzichte van de door het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting minimaal noodzakelijk geachte 13,2%. De vermogensovermaat bedraagt volgens de parameters van het Centraal fonds 9,5%. In verband met de voorwaarden voor borging door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) dient een obligo te worden aangehouden ter grootte van € 5,3 mln.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Een specificatie van de lasten onderhoud in 2007 (x € 1.000) Werkzaamheden

Realisatie

Netto

Bruto kosten

Netto kosten 1)

Klachtenonderhoud

328

562

362

Mutatieonderhoud

565

1.455

844

Planmatig onderhoud

2.308

4.054

2.102

Kosten werkapparaat 3)

-178

Elders te dekken kosten 2)

-245

Doorberekende kosten 4)

253

Kosten servicecontract

39

Totaal

3.023

6.071

3.308

Jaarrekening

1) na aftrek van geactiveerde kosten 2) onderdeel bruto kosten

47 3.355

3) zitten in loonkosten WBS 4) doorberekend aan derden of aan WMO-voorzieningen

Financiering

Rente-instrumenten

De uitgangspunten van het financieringsbeleid en de bevoegdheden van de verschillende betrokkenen zijn vastgelegd in een treasurystatuut. Het streven is risico’s te vermijden door overtollige middelen tot een minimum te beperken en optimaal gebruik te maken van financierings- en rentearrangementen. De totale leningportefeuille is in 2007 met € 1,2 mln. toegenomen tot € 84,3 mln., waarvan € 82,9 mln. is opgenomen. Het verschil bestaat uit aflossingen op annuïtaire leningen. In 2007 is een lening gestort en is een lening afgelost. De tabel op de volgende pagina biedt een overzicht van de totale externe financiering via langlopende leningen. De gemiddelde rentevoet (gebaseerd op in 2007 betaalde en transitorische rente) is gestegen van 4,79% naar 4,92%. Ultimo 2007 zijn geen grote posities ingenomen met ‘kort geld’ en/of variabele renten. De spreiding van de leningen zorgt voor een beheersing van herfinancieringsrisico’s binnen een marge van 15% per jaar.

Met het oog op herfinancieringsverplichtingen en toekomstige investeringen in 2008 en 2009 en gelet op het relatief lage niveau van de lange rente zijn in 2007 twee zogenaamde payerswaps aangetrokken. In totaal zijn in de afgelopen jaren vijf swaps afgesloten. Voor drie swaps zijn nog geen onderliggende leningen aangetrokken omdat deze betrekking hebben op de toekomstige financieringsbehoefte (aflossingen en investeringen). Het betreft een swap met een loop tijd van augustus 2008 tot augustus 2017 ad € 4,0 mln. met een rente van 4,435%. Een swap met een looptijd van november 2008 tot november 2018 ad € 4,0 mln. en een rente van 4,495%. En tenslotte een swap voor de periode april 2009 tot april 2019 voor een bedrag ad € 6,0 mln. à 4,687%. De hoofdsommen zullen te zijner tijd worden aangetrokken als roll-over met een tarief gebaseerd op euribor. De tarieven liggen onder de gemiddelde (reken)rente van de leningportefeuille en het investeringsprogramma.

7. F i n a n c i e e l Ve r s l a g

35

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Begroting

Beleggingen

Vennootschapbelasting

De corporatie heeft buiten de deelnemingen geen beleggingen.

Vanaf 1 januari 2006 zijn corporaties vennootschapsbelasting verschuldigd over de commerciële activiteiten. De Wassenaarsche Bouwstichting heeft sinds 2000 een holding WaBs Beheer BV opgericht. Deze holding heeft een governance structuur analoog aan de Wassenaarsche Bouwstichting. In dochtermaatschappijen van deze BV zijn, in verscheidene BV’s, de commerciële activiteiten ondergebracht.

Overige gegevens Er staan voor ca. € 3,9 mln. bedrijfspanden e.d. op de balans. De waarde van het totale bezit voor de OZB bedraagt na de herwaardering € 429 mln. In 2006 was dat € 402 mln. De verzekerde waarde bedraagt € 184 mln.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Tabel overzicht leningen Stand per 31.12.2007

Rente %

Datum renteherziening en/of einde looptijd

Restant bij renteherziening en/of einde looptijd

1

4.000.000

4.000.000

3,3700

1 februari 2008

4.000.000

2

2.268.901

2.268.901

5,0900

1 augustus 2008

2.268.901

3

2.268.901

2.268.901

5,1500

3 november 2008

2.268.901

4

1.767.717

1.557.165

5,1900

1 juli 2009

1.538.418

5

2.900.000

2.900.000

4,3650

1 september 2009

2.900.000

6

5.500.000

5.500.000

5,4600

1 augustus 2009

5.500.000

7

1.361.341

1.361.341

5,9800

30 maart 2010

1.361.341

8

2.268.901

2.106.255

5,1900

1 juli 2010

2.054.222

9

4.000.000

4.000.000

4,1960

1 november 2010

4.000.000

10

3.000.000

3.000.000

3,8600

2 september 2010

3.000.000

11

6.806.703

6.806.703

5,4100

3 oktober 2011

6.806.703

12

2.758.843

2.582.545

4,8400

1 april 2012

2.455.464

13

6.806.750

6.806.750

5,5075

3 mei 2012

6.806.750

14

1.480.000

916.836

0,5000

1 december 2012

0

15

3.713.910

3.506.893

4,8300

1 februari 2013

3.249.880

17

6.806.703

6.806.703

5,6800

4 maart 2013

6.806.703

18

6.000.000

6.000.000

3,6650

1 juli 2014

6.000.000

19

3.000.000

3.000.000

euribor+0,05 1)

2 februari 2015

3.000.000

20

1.669.079

1.551.699

4,0700

15 maart 2015

1.267.922

21

4.000.000

4.000.000

3,845

1 juni 2015

4.000.000

22

6.000.000

6.000.000

4,874

3 juli 2017

6.000.000

23

6.000.000

6.000.000

4,092

1 december 2021

6.000.000

84.377.748

82.940.692

1) Roll-over met variabele hoofdsom.

7. F i n a n c i e e l Ve r s l a g

37

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Hoofdsom

Fiscale positie Op basis van gewijzigde fiscale regelgeving vallen een aantal activiteiten van de Wassenaarsche Bouwstichting vanaf 1 januari 2006 (partieel) onder de vennootschapsbelasting. De vennootschapsbelasting had in 2007 betrekking op de door de fiscus als commercieel aangeduide activiteiten over 2006 en 2007. Bij de Wassenaarsche Bouwstichting is het commerciële vastgoed (complex Molenaar en een viertal bedrijfsruimten) op 31 december 2007 overgedragen aan WABS Vastgoed BV. Onder de Vaststellingsovereenkomst die gold tussen woningbouwcorporaties en de Belastingdienst (hierna te noemen: “VSO”) heeft deze BV te gelden als een Fiscale Beleggingsinstelling waardoor de resultaten die aan deze BV onder de werking van de VSO zijn toe te kennen over de jaren 2006 en 2007 worden belast tegen een tarief van nihil procent. Hieruit ontstaat dus geen acute belastingplicht. Daarnaast is er sprake van modelkeuze 1 waarbij de resterende commerciële activiteiten van de Wassenaarsche Bouwstichting vallen onder de in de VSO vastliggende buffers waardoor ook voor de Wassenaarsche Bouwstichting geen verschuldigde vennootschapsbelasting ontstaat. In de jaarrekening 2007 zijn geen belastinglatenties gevormd die samenhangen met de ingang van de integrale vennootschapsbelastingplicht per 1 januari 2008. Verder is de wijziging van het belastingregime nog niet uitgewerkt in voor de sector specifieke waarderingsgrondslagen in een VSO II. Op dit moment zijn er nog zodanige beleidsonzekerheden en discussiepunten hieromtrent dat het meest verstandig lijkt om op dit moment geen verdere informatie hierover te verstrekken.

Integrale Belastingplicht per 1 januari 2008 Per 1 januari 2008 zijn alle activiteiten van de toegelaten instellingen onderhevig aan vennootschapsbelasting. Hoe de exacte invulling van de van toepassing zijnde regels zal zijn wordt nog nader vastgelegd in een tweede versie van de VastStellingsOvereenkomst. Deze overeenkomst komt tot stand tussen de woningcorporatie en de belastingdienst, dit alles begeleid door de brancheorganisatie Aedes.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Gebeurtenissen na balansdatum Op 17 september 2007 sloten Aedes en de minister van WWI het Onderhandelaarsakkoord. Het Onderhandelaarsakkoord is door de leden van Aedes niet bekrachtigd,

maar de leden hebben wel solidariteit uitgesproken met de investeringen in de 40 wijken. De corporaties hebben vanaf 17 september 2007 tot begin februari 2008 de tijd gehad om de vormgeving van hun bijdrage in de investeringen in de 40 wijken uit te werken. Over de vormgeving is geen overeenstemming bereikt met minister Vogelaar. In februari 2008 heeft minister Vogelaar besloten om de corporaties een heffing op te leggen van € 75 miljoen in 2008. Op 19 maart 2008 heeft minister Vogelaar de Tweede Kamer geïnformeerd over de heffingsgrondslag voor 2008. Voor de hoogte van de heffingen in de jaren 2009 tot en met 2017 zal zij voor de zomer 2008 een voorstel doen. Corporaties met tenminste 10% van hun bezit in één of meerdere van de 40 wijken en corporaties die in één of meerdere van de 40 wijken tenminste 15% van de daar aanwezige corporatiewoningen in die wijk in eigendom hebben komen in aanmerking voor kwijtschelding van de heffing. De Wassenaarsche Bouwstichting behoort niet tot deze corporaties. Voor de Wassenaarsche Bouwstichting betekent dit dat naar verwachting een jaarlijkse bijdrage van circa € 50,- per woongelegenheid voor de jaren 2008 tot en met 2017 verschuldigd is. Deze heffing wordt ten laste van de winst- en verliesrekening van de betreffende jaren gebracht. De heffing is niet meegenomen in de bedrijfswaardeberekeningen, zoals deze ten grondslag liggen aan de jaarrekening .

Niet in de balans opgenomen verplichtingen Ultimo 2007 bestaat een feitelijke verplichting tot het betalen van een heffing in de jaren 2008 tot en met 2017. De verplichting wordt niet in de balans verwerkt (en dus geen last in 2007 voor de gehele heffing van 2008 tot en met 2017) omdat de last is toe te rekenen aan de jaren 2008 tot en met 2017, analoog aan andere belastingen en heffingen zoals de OZB.

7. F i n a n c i e e l Ve r s l a g

39

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Op basis van een eerste grove inschatting zal deze invoering voor de Wassenaarsche Bouwstichting grote invloed hebben op de investeringscapaciteit en op kortere termijn beslag leggen op de beschikbare liquide middelen.

8. Verbindingen met andere rechtspersonen Met het oog op het verruimen van het werkterrein van de Wassenaarsche Bouwstichting en de aangescherpte regels omtrent het werkgebied van corporaties, voert de Wassenaarsche Bouwstichting een beleid waarbij activiteiten die niet direct te maken hebben met verhuur van sociale woningen aan de doelgroep, in afzonderlijke rechtspersonen worden ondergebracht. In 2000 is daartoe WaBS Beheer BV opgericht, een holding waaronder de bedrijven vallen die belastingplichtige dienstverlenende activiteiten uitvoeren, zoals het beheer voor derden. In 2007 is daar in het kader van de afspraken met de Belastingdienst over vennootschapsbelasting (vaststellingsovereenkomst) WaBS Vastgoed BV bijgekomen en zal in het voorjaar 2008 WaBS Projecten BV worden opgericht. De jaarrekening omvat de geconsolideerde cijfers van de Wassenaarsche Bouwstichting als geheel

inclusief de onderstaande deelnemingen. In dit hoofdstuk wordt toegelicht wat de deelnemingen inhouden, zowel wat werkpakket als financieel. De financiële relaties tussen Wassenaarsche Bouwstichting en de deelnemingen zijn beperkt tot storting van het aandelenkapitaal en de onderlinge verrekeningen. Er zijn geen garanties of achtergestelde leningen verstrekt. De onderlinge verrekeningen geschieden marktconform.

Organigram

Wassenaarsche Bouwstichting (TI)

WaBS Beheer BV (2000) 100%

WaBS Vastgoed BV (2007) 100%

WaBS projecten BV i.o. 100%

WaBS Services BV (2000) 100%

GCW BV i.o. 100%

WaBS Duurzame Energie BV (2005) 100%

DEE ‘Wassenaar’ BV (2006) 50%

VOF Kerckehorst 50%

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

WaBS Beheer BV heeft een holdingstructuur en fungeert als aandeelhouder voor de daaronder hangende BV’s waarin alle commerciële dienstverlenende activiteiten zijn ondergebracht. Bestuur en toezicht zijn in WaBS Beheer BV overeenkomstig de structuur van de Wassenaarsche Bouwstichting ingericht. WaBS Vastgoed BV is opgezet als een fiscale beleggingsinstelling waarin het economische eigendom van het commerciële vastgoed is ondergebracht. Tot het commerciële vastgoed behoren bedrijfspanden en te verkopen woningcomplexen.

WaBS Projecten BV i.o. wordt een holding waarin projectontwikkelingsactiviteiten worden ondergebracht. Op dit moment is één project in voorbereiding dat hieronder – als een afzonderlijke rechtspersoon – wordt ingebracht namelijk het Gezondheidscentrum Wassenaar. VOF Kerckehorst is een samenwerking met Pangro Projectontwikkeling BV en heeft betrekking op een in 2005 opgeleverd nieuwbouwplan in Kerkehorst (19 koop- en 10 huurwoningen). De VOF is nog niet geliquideerd omdat de financiering van de bodemwarmteinstallatie die hier gerealiseerd is nog formeel moet worden overgedragen aan DEE Wassenaar BV (financieel belang ca. € 135.000).

8 . Ve r b i n d i n g e n m e t a n d e r e r e c h t s p e r s o n e n

41

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Toelichting organigram

In WaB Services BV zijn alle dienstverlenende activiteiten voor derden ondergebracht, zoals beheer van (huur) woningen van derden, VvE-beheer e.d. In deze BV worden de volgende administraties gevoerd: - 16 Verenigingen van Eigenaars - 3 Bedrijfspanden - 2 Stichtingen - 3 Beheercomplexen

WaBS Duurzame Energie BV (WaBS DE BV) is opgericht om activiteiten met betrekking tot (de exploitatie van) duurzame energie installaties te kunnen onderbrengen. Op dit moment is de enige functie van WaBS DE BV het aandeelhouderschap van DE Wassenaar BV. Deze is in samenwerking met Panagro Duurzame Energie BV opgericht om de collectieve duurzame energie installatie in het project Kerckehorst (19 koop- en 10 huurwoningen) te kunnen exploiteren.

Enkelvoudige gegevens per deelneming WaBS Beheer 100%

WaB Services 100%

WaBS Duurzame Energie 100%

Duurzame Energie Exploitatiemaatschappij 50%

WaBS Vastgoed 100%

Statutair vermogen

100.000

100.000

90.000

90.000

90.000

Gestort kapitaal

20.000

20.000

18.000

18.000

18.000

Totaal vermogen

41.000

293.400

10.700

318.900

13.604.600

-/- 1.900

1.600

-/- 1.600

-/- 7.100

0

Reserves

19.000

10.200

-/- 9.000

-/- 6.000

0

Jaaromzet

0

375.200

0

31.400

0

Rekening- courant WBS

0

87.200

0

0

0

Doorberekende kosten *

0

159.600

300

1.600

0

Doorberekende opbrengsten

0

209.500

0

0

0

Resultaat voor belasting

*Doorberekende kosten: 1. De deelneming in WaB Services heeft een rekening courant verhouding met de Wassenaarsche Bouwstichting; geldleningen en garanties zijn niet verstrekt. 2. De inzet van personeel van de corporatie wordt via tijdschrijven en via contactbasis doorberekend aan de betrokken deelneming.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Overige verbindingen/deelnemingen

De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen worden volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van onderlinge verhoudingen en transacties. Duurzame Energie Exploitatiemaatschappij Wassenaar B.V. betreft een joint venture welke voor 50% in de consolidatie is betrokken.

Participatie NCCW

De Wassenaarsche Bouwstichting is, alhoewel formeel niet verplicht, overgegaan tot consolidatie van de balanscijfers. De geconsolideerde jaarrekening verschaft ten opzichte van de enkelvoudige jaarrekening beter inzicht in de financiële situatie en de resultaten van het geheel in de consolidatie opgenomen rechtspersonen en vennootschappen.

Met ingang van 2004 participeert de Wassenaarsche Bouwstichting financieel in het NCCW ad. € 175.537. Het NCCW levert automatiseringsdiensten voor de sleutelprocessen van de organisatie. De eigendom van NCCW berust via deelnemingen bij de belangrijkste groep afnemers. In 2007 is € 11.900 dividend uitgekeerd. Dit is in de exploitatierekening verantwoord onder resultaat deelnemingen. Tevens is in dit verslagjaar de teveel betaalde dividendbelasting over 2006 ad € 3.500 verantwoord.

8 . Ve r b i n d i n g e n m e t a n d e r e r e c h t s p e r s o n e n

43

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Consolidatie

9. Governanceverslag

Verslag van de Raad van Commissarissen

De Raad van Commissarissen van de Wassenaarsche Bouwstichting heeft zich tot taak gesteld toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken bij de Wassenaarsche Bouwstichting en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens het bestuur met raad ter zijde. Toezichtstaak

Informatie en de toezichtstaak

Doelen uit het beleidsplan zijn ‘vertaald’ naar de doelstellingen voor de periode 2007-2008. Via maand- en kwartaalrapportages, managementrapportages, voortgangsverslagen over projecten, strategisch voorraadbeheer, onderhoud etc. wordt de Raad van Commissarissen tijdig geïnformeerd over de gang van zaken bij de Wassenaarsche Bouwstichting en haar verbindingen in de loop van het jaar. Over nieuwe projecten vindt separaat overleg plaats. Majeure besluiten, zoals vastgelegd in de statuten, worden uitgebreid gedocumenteerd en toegelicht en ter goedkeuring voorgelegd.

Het beleidsplan 2006-2010 : “Sociaal, actief, ondernemen en samenwerken in Wassenaar” is de basis van de huidige strategie van de Wassenaarsche Bouwstichting. Dit beleidsplan wordt jaarlijks uitgewerkt en geactualiseerd in het jaarplan met de bijbehorende begroting.

De uiteindelijke uitgebreide verantwoording van de activiteiten in de verslagperiode vindt plaats in het jaarverslag 2007 van de Wassenaarsche Bouwstichting welke het slotstuk is van het toezicht van de Raad van Commissarissen.

In de brochure “Toezicht op scherp” van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW) wordt heel kernachtig de toezichtstaak als volgt weergegeven: De Raad van Commissarissen ziet er op toe dat het bestuur op een behoorlijke manier besluiten neemt, het beleid bepaalt, leiding geeft aan de organisatie en toeziet of het bestuur zich houdt aan geldende wet- en regelgeving, brancheafspraken en intern toezicht.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

verlening op het gebied van wonen, zorg en welzijn is geïntensiveerd middels gerealiseerde en nog uit te werken gemeenschappelijke projecten.

In het verslagjaar 2007 is de Raad van Commissarissen vijf maal bijeen geweest met het bestuur. In het najaar heeft een 2 daagse conferentie plaatsgevonden waarbij het lopende beleid, de strategie voor de komende jaren en de ontwikkelingen in de branche onderwerpen van bespreking waren. Bij deze vergaderingen zijn alle leden frequent aanwezig geweest. Eind 2007 is een auditcommissie ingesteld bestaande uit drs. A.M.A van den Heuvel en J. Poldervaart.

De voortgang en uitvoering van het goedgekeurde beleidsplan 2006-2010 was ook dit jaar een belangrijk onderdeel van het toezicht door de Raad van Commissarissen en wordt als volgt getoetst: - Realisatie van de doelstellingen - Strategie en de risico`s verbonden aan de activiteiten - Opzet en werking interne controle en risicobeheersing - Maatschappelijke verantwoording - Financiële verslaglegging - Naleving van de toepasselijke wet –en regelgeving.

“Sociaal, actief, ondernemen en samenwerken in Wassenaar” Het door het Centaal Fonds Volkshuisvesting minimaal nodig geachte eigen vermogen bedraagt € 13,2 mln. De Wassenaarsche Bouwstichting streeft voor de continuïteit naar een eigen vermogen van minimaal 15%, ultimo 2007 was het eigen vermogen 26,6%. Gezien de huidige activiteiten en de lopende plannen zijn er geen niet-noodzakelijke middelen en kan aan de financieringsbehoefte voor de aangegane verplichtingen goed worden voldaan. Leidend bij het financieringsbeleid van de lopende activiteiten en de nieuw op te starten projecten is het treasurystatuut. De Wassenaarsche Bouwstichting wordt bij haar financieringsactiviteiten begeleid door een extern gespecialiseerd bureau. De verkoop van woningen is gezien de grote behoefte aan betaalbare huurwoningen in Wassenaar beperkt gebleven. De samenwerking met de Stichting Wassenaarse Zorg-

Op vorenstaande punten wordt uitgebreid ingegaan in het Jaarverslag 2007 zodat in het Governanceverslag kan worden volstaan met een korte vermelding. Dat kwaliteit voor de Wassenaarsche Bouwstichting hoog in het vaandel staat blijkt onder andere uit de KWHmetingen, INK-positiebepaling, stakeholdersbijeenkomst, medewerkerstevredenheidsonderzoek, visitatietraject (gestart eind 2007), voorbereidingen deel te nemen aan de Aedex/IPD index en het volgen van cursussen en opleidingen door de medewerkers. Voor de derde keer organiseerde de Wassenaarsche Bouwstichting een stakeholdersbijeenkomst waarbij deze keer het accent lag op de verantwoording. De volkshuisvestelijke taken zoals deze voortvloeien uit het beleidsplan zijn voor 2007 gerealiseerd. Dit kunt u zie in de tabel op pagina 9 van dit jaarverslag.

9. G o v e r n a n c e v e r s l a g

45

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

De raad stelt zich steeds kritisch en onafhankelijk op bij haar toezicht en advisering waarbij uitgegaan wordt van de voor de sector geldende governance regels (VTW/Aedes).

Bezoldiging Bestuurder

Functioneren Raad van Commissarissen

Sinds 1996 wordt het bestuur van de Wassenaarsche Bouwstichting gevormd door de heer mr. ing. A.M. Zopfi ( 1955). De bezoldiging van de bestuurder bestaat uit de volgende bestanddelen: - een vast salaris, inclusief vakantiegeld - een variabele beloning - een pensioenregeling - emolumenten als een bedrijfsauto en een kostenvergoeding

Eind 2007 is afscheid genomen van de voorzitter de heer F.V.C. Huisman en het lid de heer E.B. Odemaere, beiden benoemd in 1994. Gekozen is verder te gaan met een Raad van Commissarissen bestaande uit vijf leden gezien de omvang en de activiteiten van de Wassenaarsche Bouwstichting. Ter vervanging van de voorzitter is aansluitend benoemd de heer drs. P.H. Schoute. Hij is gekozen uit de door de Raad van Commissarissen opgestelde groslijst. Deze lijst was opgesteld op basis van de voor de functie van voorzitter vastgestelde criteria.

De verhouding tussen vaste en variabele beloning is op 80-20 vastgesteld. De honorering van het bestuur past binnen de bandbreedte zoals deze wordt geadviseerd door de Commissie Arbeidsvoorwaarden Statutair Directeur Woningcorporatie (Commissie Izeboud). De beloning is gebaseerd op indeling in functiegroep E. De variabele beloning is afhankelijk van de realisatie van de met het bestuur afgesproken doelstellingen en resultaten. Bij het jaarlijkse functioneringsgesprek wordt bepaald welk deel van de variabele beloning wordt toegekend. Voor dit jaar is dit evenals vorig jaar het maximale bedrag toegekend. Voor 2008 zijn nieuwe afspraken gemaakt. De overige arbeidsvoorwaarden zijn gebaseerd op de CAO Woondiensten. Er is geen plicht tot publicatie in het kader van de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens.

In de raad zijn deskundigheden aanwezig op het gebied van financiën, juridische zaken, gezondheidszorg, projectontwikkeling, organisatiekennis en volkshuisvestiging. De Raad van Commissarissen heeft in 2007 onder andere het volgende ondernomen om zich op de hoogte te houden van wat zich afspeelt in en rond de Wassenaarsche Bouwstichting: - Overleg met het bestuur en het MT - Overleg met de externe accountants - Overleg met de huurdersvereniging - Overleg met de ondernemingsraad - Volgen van seminars/cursussen van de VTW, waarvan de leden van de raad lid zijn. Tevens wordt de Raad van Commissarissen geïnformeerd middels MT-verslagen, maand- en kartaalrapportages en de managementletter. Tijdens gesprekken met bestuur en controller krijgen wij antwoorden op specifieke vragen. Ook waren vertegenwoordigers van de raad aanwezig bij de diverse activiteiten van de Wassenaarsche Bouwstichting. Leden van de raad van Commissarissen hebben informeel gesprekken gevoerd met leden van de Raad van Commissarissen van de andere Wassenaarse corporatie over een

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

De honorering van de leden van de Raad van Commissarissen is gekoppeld aan de zwaarte van de functie van de afzonderlijke leden en is niet gerelateerd aan de prestaties van de Wassenaarsche Bouwstichting. De adviesregeling honorering toezichthouders bij woningcorporaties is als basis genomen voor de aanpassingen en bepaling van de vergoedingen over 2007. Per saldo is in 2007 aan vergoedingen uitbetaald € 32.500, dit was is 2006 € 19.930. In de najaarsconferentie, welke onder externe begeleiding plaatsvond, is het eigen functioneren van de Raad van Commissarissen evenals dat van haar individuele leden besproken. Hierbij is uitdrukkelijk betrokken de visie van

het bestuur over het functioneren van de raad. Tevens zijn de in 2006 vastgestelde functieprofielen en de daarbij behorende algemene en specifieke competenties, alsmede het reglement voor de Raad van Commissarissen geëvalueerd. Het reglement is op de website van de Wassenaarsche Bouwstichting te raadplegen. De leden van de Raad van Commissarissen zijn allen onafhankelijk en er zijn geen tegenstrijdige belangen geweest in het verslagjaar. Deze items worden jaarlijks getoetst. In verband met de vacatures in de raad in 2008 is een verkiezingscommissie benoemd bestaande uit de leden drs. A.M.A van den Heuvel en J. Poldervaart. De leden van de Raad van Commissarissen worden primair benoemd voor vier jaar. Deze termijn kan maximaal met een zittingstermijn van vier jaar worden verlengd.

De samenstelling van de Raad eind 2007 is als volgt: Huidige maatschappelijke functie

Functie binnen de Raad van Commissarissen

Geboortedatum

Benoemd

dhr. drs. P.H. Schoute*

Zelfstandig adviseur

Voorzitter

26 april 1942

1 november 2007

dhr. J. Poldervaart RA*

Zelfstandig bedrijfsadviseur

Vice-voorzitter

6 april 1942

28 juni 1994

2004

2008

Zelfstandig adviseur en ondernemer

Lid op voordracht van de huurdersvereniging

4 juli 1955

20 juni 1997

2005

2009

Lid op voordracht van de huurdersvereniging

24 augustus 1959

1 oktober 2001

2004

2008

Lid

25 juni 1937

1 oktober 2001

2005

2009

Naam

dhr. drs. A.M.A. van den Heuvel

mw. mr. D.C. Senior Everard-Timisela accountmanager dhr. ing. Th.A.M. van Leeuwen*

Ondernemer

Herbenoemd Aftredend

2011

* Relevante nevenfuncties: voorzitter Raad van Commissarissen SLS Wonen, Lid van de Raad van Toezicht SWZ en voorzitter Raad van Toezicht SWZ

9. G o v e r n a n c e v e r s l a g

47

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

samenwerking tussen de twee corporaties. Deze gesprekken hebben niet geleid tot concrete zaken.

Toezicht verbindingen De beheeractiviteiten voor derden en dienstverleningen die niet tot het primaire takenpakket van de Wassenaarsche Bouwstichting behoren zijn ondergebracht in de 100% deelneming WaBS Beheer BV en haar deelnemingen. Er is geen onroerend goed ondergebracht in deze deelnemingen. In verband met de vennootschapsbelastingplicht, waarvan de consequenties voor de Wassenaarsche Bouwstich-

ting uitgebreid zijn besproken, ingaande 2006 is ultimo 2007 opgericht de 100% deelneming WaBS Vastgoed BV waarin het commerciële onroerend goed en de woningen met een huurprijs boven de € 615,00 kunnen worden ondergebracht. De verbindingen zijn integraal meegeconsolideerd. Voor al deze verbindingen geldt onverkort het hiervoor geschetste toezicht van de Raad van Commissarissen.

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Verklaring van de raad bij het jaarverslag en de jaarrekening De Raad van Commissarissen heeft kennis genomen van de door de directeur-bestuurder voorgelegde jaarstukken 2007. Deze jaarstukken zijn gecontroleerd door Deloitte Accountants BV te Den Haag overeenkomstig de aan hen verstrekte opdracht. De Raad van Commissarissen heeft kennis genomen van de mededeling van de accountant bij het volkshuisvestingsverslag en de goedkeurende verklaring bij de jaarrekening. De Raad van Commissarissen geeft zijn goedkeuring aan de jaarstukken. Wassenaar, 21 april 2008

49

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Drs. P.H. Schoute, voorzitter J. Poldervaart RA, vice-voorzitter Mr. D.C. Everard-Timisela Drs. A.M.A. van den Heuvel Ing. Th.A.M. van Leeuwen

Bestuursverklaring De aan de Wassenaarsche Bouwstichting ter beschikking staande middelen zijn uitsluitend aangewend in het belang van de volkshuisvesting. De beheeractiviteiten voor derden zijn ondergebracht in een afzonderlijke rechtspersoon, welke deelneming is gewaardeerd tegen netto vermogenswaarde. Ultimo 2007 zijn de middelen, met uitzondering van deelneming in de WaBs Beheer en een deelneming in het NCCW ad € 175.537,60. Wassenaar, 21 april 2008

Mr. ing. A.M. Zopfi, directeur-bestuurder

9. G o v e r n a n c e v e r s l a g

Verkorte Jaarrekening geconsolideerd Balans (x € 1.000) na resultaat bestemming

31-12-07

31-12-06

Materiële vaste activa

118.491

127.901

Onroerende en roerende zaken in exploitatie

115.081

115.221

Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling

2.311

11.547

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

1.099

1.133

Financiële vast activa

277

314

Te vorderen BWS-subsidies

101

138

Deelnemingen

176

176

76

71

1.008

1.125

119

117

Overige vorderingen

88

64

Overlopende activa

801

944

Liquide middelen

370

827

120.223

130.238

Eigen Vermogen

31.459

43.993

Reserve waardevermeerdering materiële vaste activa

14.356

27.443

Overige reserves

17.103

16.550

Voorzieningen

11

8

Lang lopende schulden

82.941

81.760

Kortlopende schulden

5.812

4.476

Schulden kredietinstellingen

3.113

823

Schulden leveranciers

606

1.252

Belastingen en premie sociale verzekeringen

139

403

1.954

1.998

120.223

130.238

Activa

Voorraden Vorderingen Huurdebiteuren

Totaal Passiva

Overlopende passiva Totaal

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Toelichting op de balans Activa Materiële vaste activa - Onroerende en roerende zaken in exploitatie

Passiva Reserve waardevermeerdering materiële vaste activa Deze post kan als volgt worden toegelicht (x € 1.000):

Met ingang van 2004 zijn de materiële vaste activa gewaardeerd tegen actuele waarde en kunnen als volgt worden gespecificeerd (x € 1.000):

Totaal onroerende en roerende zaken in exploitatie

89.604 3.838 17.108 4.531 0 115.081

- Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling. Deze post betreft de investeringen in nieuwbouwprojecten, waaronder het ontwikkelen van een aanbouw bij het kantoorgebouw. Tevens is in deze post de ontwikkeling van een nieuw gezondheidscentrum met woningen begrepen.

- Onroerende en roerende zaken ten dienst van de exploitatie. Deze post betreft hoofdzakelijk de investering van het kantoorgebouw. De OZB-waarde bedraagt ca. € 429 mln. (inclusief de panden in Den Haag). Dit betreft de waarde die is vastgesteld op de waarderingsuitgangspunten van het basisjaar 2006. Het verzekerd bedrag is € 184 mln.

Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Dit betreft de complexen Weteringpark-Oost en Ernst Casimir.

Overige financiële vaste activa

27.443 -14.688 1.601

Saldo

14.356

51

Voorzieningen De voorziening betreft een reservering voor de DE installatie.

Eigen Vermogen Het positieve jaarresultaat ad. € 1.701.173 is ten gunste van deze post gebracht. Hierop zijn in mindering gebracht de afschrijvingen over 2007. Deze kosten zijn ten gunste gebracht van de reserve waardevermeerdering materiële vaste activa. Ook zijn de verkoopresultaten ten gunste bijgeschreven.

Schulden Leningen kredietinstellingen De wijzigingen in deze post betreffen grotendeels leningen voor de nieuwbouw. Alle leningen zijn gewaarborgd via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). In verband hiermee dient een obligo te worden aangehouden van € 5.327.705.

Overlopende passiva Deze post bestaat in hoofdzaak uit niet vervallen rente op leningen ad. € 1.688.116, vooruit ontvangen huur ad. € 102.200.

Deze post betreft de deelneming in de financiële participatie in het computerbedrijf NCCW.

Overige vorderingen

In deze post is begrepen debiteuren ad € 0,09 mln.

Overlopende activa Dit betreft met name nog te verrekenen posten inzake, rente Laakhaven € 656.800, niet vervallen exploitatiebijdragen € 19.800, te verrekenen kosten Kerkehout VOF € 35.000.

9. G o v e r n a n c e v e r s l a g

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

- Woningen en woongebouwen ter verhuur - Onroerende zaken niet zijnde woningen ter verhuur - Restwaarde - Rentabiliteitswaarde - Leveringen en diensten

- Stand per 01-01-2007 - Mutatie materiële activa/voorraad - Afschrijvingen

Winst- en verliesrekening (bedragen x € 1.000) Begroting 2007

Verslag 2007

Verslag 2006

Bedrijfsopbrengsten

11.234

11.733

11.050

Huren

10.302

10.606

10.002

576

633

585

57

57

62

210

27

72

Vergoedingen Overheidsbijdragen Opbrengst bedrijfsactiviteiten Verkoop woning Overige bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten

11 89

399

329

6.697

7.203

8.345

Overige waardeveranderingen materiële vaste activa Lonen en salarissen

1.913 1.247

1.266

1.227

351

364

311

Lasten onderhoud

3.023

3.356

2.630

Overige bedrijfslasten

2.076

2.217

2.264

Saldo

4.537

4.530

2.705

Rentebaten

1.050

1.121

1.130

Rentelasten

-/-3.861

-/-3.965

-/-3.535

19

15

18

1.745

1.701

318

0

-6

1.745

1.701

312

0

-14.688

4.977

1.745

-12.987

5.289

Sociale lasten

Resultaat deelneming Resultaat gewone bedrijfsvoering Vennootschapsbelasting Resultaat na belastingen voor mutatie actuele waarde Mutatie actuele waarde mat vaste activa Resultaat na belastingen na mutatie actuele waarde

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Toelichting op de winst- en verliesrekening Bedrijfsopbrengsten Huren De netto-huur is ten opzichte van 2006 gewijzigd als gevolg van: de gemiddelde huurverhoging per 1 juli 2007 met 1,10%, nawerking nieuwbouw en incidentele aanpassingen. Het verschil ten opzichte van de begroting is het gevolg van de wettelijke beperking van het huurverhogingspercentage.

Vergoedingen De vergoedingen betreffen servicekosten die de huurders betalen boven de netto huurprijs. De stijging wordt veroorzaakt door kostenverhogingen en uitbreiding diensten.

uitgegeven. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere uitgaven voor mutatie onderhoud. De mutaties vonden plaats in relatief oudere woningen, die een grote investering vereiste. Bij planmatig onderhoud is minder uitgegeven, wat hoofdzakelijk wordt veroorzaakt door verschuivingen naar het volgende jaar.

Overige bedrijfslasten

Deze post is ten opzichte van de begroting gestegen en het vorig jaar gedaald. Een kwart (€ 489.000) betreft algemene beheerkosten (automatisering, advieskosten, inventaris, drukwerk, adviezen, auto’s e.d.). Daarnaast gaat het om huisvestingskosten, verzekeringen, belastingen en servicekosten. De overige bedrijfslasten kunnen als volgt worden gespecificeerd (x € 1.000)

53

Dit betreft huuropbrengsten van bedrijfspanden. Door het beheren van het Johannahuis en het verhuren van de woningen boven het kantoorgebouw is ten opzichte van de begroting een hogere ontvangst ontstaan.

Overige bedrijfsopbrengsten Deze post betreft met name de vergoedingen en verrichte diensten ad. € 271.800. Hierin is begrepen onderhoud/aanpassingen in het kader van de Wet Voorzieningen Gehandicapten ad. €  88.500 en onderhoudskosten ten behoeve van de beheercomplexen ad. € 154.200 en doorberekend aan huurders ad. € 10.800. Andere posten betreffen vergoedingen voor diensten aan derden (administratie en onderhoud €136.700) en een subsidie voor de achterpaden in Kerkehout ad. € 18.300. In de begroting zijn de meeste van deze posten lager geraamd.

Bedrijfslasten Lonen, salarissen en sociale lasten

De stijging van de loonkosten is het gevolg van het uitbreiden van het personeelsbestand. Een personeelslid is in dienst getreden per december 2006 en in 2007 volledig meegenomen. Voorts zijn de salarissen gestegen door de loonsverhogingen via de nieuwe cao. Voor het pensioen zijn wij aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds. Voor het voldoen van aanvullende bedragen in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds is geen verplichting, anders dan het voldoen van hogere premies. De lasten zijn gelijk aan de betaalde premies en zijn als zodanig in de jaarrekening verwerkt.

€ Algemene beheerkosten Belasting en verzekeringen Servicekosten Huisvestingskosten Overige

489 514 680 165 369 2.217

Resultaat deelnemingen

De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen worden volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van onderlinge verhoudingen en transacties. Duurzame Energie Exploitatiemaatschappij Wassenaar B.V. betreft een joint venture welke voor 50% in de consolidatie is betrokken. De Wassenaarsche Bouwstichting is, alhoewel formeel niet verplicht, over gegaan tot consolidatie van de balanscijfers. De geconsolideerde jaarrekening verschaft ten opzichte van de enkelvoudige jaarrekening beter inzicht in de financiële situatie en de resultaten van het geheel in de consolidatie opgenomen rechtspersonen en vennootschappen.

Rentebaten/rentelasten

In 2007 zijn de rentelasten gestegen en de rentebaten nagenoeg gelijk gebleven.

Lasten onderhoud

De onderhoudslasten zijn ten opzicht van 2006 gestegen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een groot onderhoudsproject. Ten opzichte van de begroting is een hoger bedrag

9. G o v e r n a n c e v e r s l a g

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

Opbrengst bedrijfsactiviteiten

Verklaring van de accountant

Accountantsverklaring Opdracht Wij hebben gecontroleerd of de in dit jaarverslag op bladzijde 50 tot en met 53 opgenomen verkorte jaarrekening van de Wassenaarsche Bouwstichting te Wassenaar over 2007 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2007 van de Wassenaarsche Bouwstichting. Bij die jaarrekening hebben wij op 21 april 2008 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. De directeur-bestuurder is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2007 van de Wassenaarsche Bouwstichting te Wassenaar. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening te verstrekken.

Werkzaamheden Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening op de juiste wijze is ontleend aan de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Oordeel Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening.

Toelichting Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de stichting en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte jaarrekening dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 21 april 2008 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel. Voorburg, 28 mei 2008 Deloitte Accountants B.V. was getekend: drs. M.A. van Buul RA

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Bijlage Tabel Verhuringen eenpersoonshuishoudens

<65 >65

< 20.300 > 20.300 < 18.250 > 18.250

Totaal

2 0 3 0 5

12 0 11 0 23

6 2 8 23 39

< 20.300 > 20.300 < 18.250 > 18.250

5 1 1 0 7

12 0 9 0 21

0 0 4 2 6

totaal 37 3 36 25 101

Tabel Verhuringen tweepersoonshuishoudens periode 1 januari t/m 30 juni periode 1 juli t/m 31 december leeftijd hoofdhuurklasse in euro per maand Bruto inkomen Bruto inkomen huurklasse in euro per maand bewoner in euro’s per jaar <339 339-485 >485 in euro’s per jaar <343 343-491 >491 <65 >65

< 27.575 > 27.575 < 24.275 > 24.275

Totaal

0 0 1 0 1

12 2 2 0 16

8 0 7 10 25

< 27.575 > 27.575 < 24.275 > 24.275

2 0 0 0 2

4 0 3 0 7

2 1 0 0 3

totaal 28 3 13 10 54

Tabel Verhuringen tweepersoonshuishoudens periode 1 januari t/m 30 juni periode 1 juli t/m 31 december leeftijd hoofdBruto inkomen huurklasse in euro per maand Bruto inkomen huurklasse in euro per maand bewoner in euro’s per jaar <339 339-485 >485 in euro’s per jaar <343 343-491 >491 <65 >65 Totaal

< 27.575 > 27.575 < 24.275 > 24.275

0 0 0 0 0

3 1 1 1 6

3 0 0 0 3

< 27.575 > 27.575 < 24.275 > 24.275

0 0 0 0 0

6 0 0 0 6

3 1 0 0 4

totaal 15 2 1 1 19

Bijlage

55

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

periode 1 januari t/m 30 juni periode 1 juli t/m 31 december leeftijd hoofdBruto inkomen huurklasse in euro per maand Bruto inkomen huurklasse in euro per maand bewoner in euro’s per jaar <339 in euro’s per jaar 339-485 >485 <343 343-491 >491

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

Kengetallen Boekjaar

2007

2006

2005

2004

Vermogensontwikkeling x €1.000

1 Totale vermogen

120.223

130.238

115.669

122.762

2 Eigen vermogen

17.103

16.550

17.334

18.022

3 Herwaarderingsreserve

14.356

27.443

19.783

25.435

4 Langlopende schulden

82.941

81.760

74.341

71.812

10.194

9.624

9.081

8.771

2 Bedrijfsresultaat

4.530

2.704

2.492

6.310

3 Rente e.d.

2.845

2.404

2.388

2.419

0

0

0

0

5 Jaarresultaat na mutatie actuele waarde

-12.987

5.289

-6.960

3.661

6 Jaarresultaat uit gewone bedrijfsvoering

1.701

312

103

3.892

2375

2344

2331

2266

69

70

71

73

3 VVE’s

620

312

175

175

4 Bedrijfswaarde (x € 1 mln.)

115

115

110

105

5 Verzekerde waarde (x € 1mln.)

184

170

161

165

Rentabiliteit eigen vermogen (jaarresultaat/tot. eigen vermogen)

5,41

0,71

0,28

8,95

- Rentabiliteit vreemd vermogen

4,92

4,79

5,05

5,46

Rentabiliteit totaal vermogen

-7.57

6,72

9.10

8,10

- Solvabiliteit (oude stijl)

16,16

16,12

14,98

18,35

Solvabiliteit (totaal eigen vermogen/balanstotaal)

26,17

33,82

32,10

35,14

0,23

0,43

0,50

1,04

Resultaatontwikkeling x€ 1.000

1 Huuropbrengsten

4 Buitengewone baten/lasten

Omvang Eigendom en Beheer 1 Aantal verhuureenheden, inclusief studentenhuisvesting en verzorgingsplaats

2 Beheerpanden

Financiële kengetallen

- Liquiditeit

2007

jaarverslag 2007

Wassenaarsche Bouwstichting

v e r a nt w o o r d p r e s te r e n

57

Colofon Redactie

Wassenaarsche Bouwstichting

Fotografie

J. Stegeman Wassenaar / Clownfish

Ontwerp/Opmaak

Clownfish Creatieve Communicatie

Drukwerk

ATP digitale Media Hoofddorp

Starrenburglaan 1 2241 NA Wassenaar Postbus 2018 2240 CA Wassenaar telefoon: 070-5114690 telefax: 070-5177955 e-mail: [email protected] website: www.wabs.nl