warmteverlies berekenen Praktische uitwerking

Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid

modulair handboek centrale verwarming MODULE 4.1B

warmteverlies berekenen Praktische uitwerking

2

Depotnummer: D/2013/1698/07

module 4: Boekdeel 1B warmteverliesberekeningen

Voorwoord Situering Over centrale verwarming bestaan al heel wat handboeken, maar meestal zijn die verouderd of te theoretisch. Het ’Handboek Centrale Verwarming’ werd geschreven in opdracht van fvb-ffc Constructiv (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid). Met de stuwende kracht van Roland Debruyne, erevoorzitter, ICS (Belgische Unie van Installateurs van Centrale Verwarming, Sanitair, Klimaatregeling en Aanverwante Beroepen) en de steun van Bouwunie (De Vlaamse Kmo-bouwfederatie). Een aantal krachten uit het onderwijs, het Vlaams Agentschap voor Ondernemersvorming Syntra Vlaanderen en enkele bedrijven sloegen de handen ineen en vormden het redactieteam. Dit naslagwerk is gebaseerd op de modulaire opleidingsstructuur die de Dienst Beroepsopleiding van het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming uitwerkte. Die structuur werd dan weer afgeleid van het beroepsprofiel. Zo zijn er boekdelen die zich meer richten op de uitvoerder (monteur), terwijl andere eerder interessant zijn voor de onderhoudsmedewerker (technicus) of leidinggevende (installateur). De actuele structuur met modules en boekdelen is terug te vinden op de omslag achteraan. Hij wordt aangepast aan de noodzaak van de opleiding en de vernieuwing van de technieken. Dit boek wisselt tekst af met afbeeldingen. Zo krijg je de inhoud ook visueel voorgeschoteld. Voor elk onderwerp vertrekken we van een praktijkgerichte beschrijving. Dat sluit aan bij de realiteit en de principes van competentieleren. Praktijkoefeningen vind je hier niet, het is dan ook geen schoolboek.

Opleidingsonafhankelijk We streven naar een doorlopende opleiding. Daarom is dit een naslagwerk voor verschillende doelgroepen. Ben je een leerling van een school, een cursist van een middenstandsopleiding, een werkzoekende in opleiding, een verwarmingsmonteur die wil bijblijven of een installateur die technieken wil opfrissen? Dan vind je hier je gading.

Een geïntegreerde aanpak Duurzaam installeren loopt als een rode draad door de tekst. Veiligheid, gezondheid, milieu, … soms komen ze zelfs als apart thema aan bod. In elk boekdeel voorzien we bovendien een afzonderlijk blokje toegepaste wetenschappen. Ook delen uit normen en WTCB-publicaties vind je hier terug.

Robert Vertenueil, Voorzitter fvb-ffc Constructiv

3

Redactie Coördinatie: Patrick Uten Werkgroep: Paul Adriaenssens Inge De Saedeleir Gustaaf Flamant René Onkelinx Jacques Rouseu Teksten:

Frans Despierre Jacques Rouseu Patrick Uten

Tekeningen: Thomas De Jongh

© Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid, Brussel, 2013. Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen D/2013/1698/07

Contact Voor opmerkingen, vragen en suggesties kun je terecht bij: fvb-ffc Constructiv Koningsstraat 132/5 1000 Brussel Tel.: 0032 2 210 03 33 Fax: 0032 2 210 03 99 website : fvb.constructiv.be

Achtergrondinformatie Over hetzelfde onderwerp werden twee boekdelen geschreven: Module 4: Ontwerpen, dimensioneren en inregelen van centrale verwarmingsinstallaties Boekdeel 1A warmteverlies berekenen: theoretische uitwerking Boekdeel 1B warmteverlies berekenen: praktische uitwerking Om deze boekdelen aan te maken namen we deze standpunten in: • opgemaakt volgens NBN B 62-002 (berekening U-waarden) , NBN62-003 (berekening warmteverliezen) en NBN EN12831 • geen rekening gehouden met grondwaterstand; • ventilatieverliezen praktisch verrekend; • voor symbolen: ook gereflecteerd naar EN 12831, WTCB rapport nr 1 ... (niet altijd eenduidig); • rekenoefening aan de hand van maquetteplattegrond, verkrijgbaar bij fvb-ffc Constructiv; • twee rekenbladen werden ontwikkeld, zoveel mogelijk geautomatiseerd: U-waardeberekening + warmteverliesberekening, deze kan u downloaden op onze website : fvb.constructiv.be , bij “publicaties” Deze handleiding is toepasbaar bij het ontwerpen van verwarmingsinstallaties van residentiële woningen.

4


Inhoud Voorwoord��3 Inhoud��5 2. Overzicht symbolen��6 3. Warmteverliezen bij gebouwen: praktische toepassing��9 3.1 Studie van het bouwplan��9 3.1.1 Grondplan��9 3.1.2 Oriëntatie��10 3.1.3 Buitentemperatuur��11 3.1.4 Gewenste binnentemperaturen��12 3.1.5 Beschrijving van alle wanden (muren, vloeren,...)��12 3.1.6 De ‘te compenseren koude wanden’��12 3.1.7 Situering van bouwknopen��13 3.1.8 Ventilatievoud��13 3.2 Bepaling van de U-waarde per wand��14 3.2.1 Het berekeningsblad manueel invullen��14 3.2.2 Het rekenblad invullen met de computer��14 3.2.3 Gebruik van tabellen��14 3.3 Berekening van de warmteverliezen van een vertrek��17 3.3.1 Manuele invulling van het berekeningsblad��17 3.3.2 Het rekenblad invullen met de computer��17 3.3.3 Berekeningen met andere werkwijze��17 3.3.4 Gebruik van tabellen��17

4. Uitgewerkt voorbeeld berekening U-waarde��19 4.1 Samenstelling van de wanden in deze woning��19 4.1.1 Vloer gelijkvloerse verdieping (boven verluchte kruipruimte θe - 5 °C)��19 4.1.2 Plafond gelijkvloerse verdieping = vloer verdieping��20 4.1.3 Plafond verdieping = vloer zolder��20 4.1.4 Dakconstructie��20 4.1.5 Buitenmuur (uitgezonderd garage)��20 4.1.6 Buitenmuur garage��21

4.1.7 Binnenmuren van 14 cm��21 4.1.8 Binnenmuren van 9 cm��21 4.1.9 Vaste U-waarden��21

4.2 Tabellen met de meest voorkomende λ-waarden��22 4.3 Berekening U-waarde��23 4.3.1 Manueel berekend��23 4.3.2 Elektronisch rekenblad��28

5. Warmteverliesberekening (ФHL) van een woning��31 5.1 Ligging van de woning��31 5.2 Oriëntatie van de woning��31 5.3 Berekening van de warmteverliezen��31 5.3.1 Berekeningsmethode��31 5.3.2 Berekeningsblad handmatig invullen��32 5.3.3 Het rekenblad invullen met de computer��33

6. bijlagen��35 6.1 Warmtegeleidingscoëfficiënten (λ)��35 6.2 Niet-homogene wanden��41 6.2.1 Warmteweerstanden (Rg ) voor luchtlagen��41 6.2.2 Warmteweerstanden (Ru ) voor lagen met grote luchtholten��42

6.3 Uitgewerkte voorbeelden��43 6.3.1 U-waarden berekening��43 6.3.2 Warmteverliesberekeningen��61 6.4 Lege rekenbladen��79 6.4.1 U-waarden berekening��79 6.4.2 Warmteverliesberekeningen��81 6.5 Lijst met gewenste binnentemperaturen volgens NBN 62-003��83 6.6 Lijst met buitentemperaturen volgens NBN 62-003��84 6.7 Plannen en doorsneden��88 6.7.1 Grondplan en aanzicht met afmetingen��88 6.7.2 Grondplan zonder afmetingen��91 6.7.3 Doorsneden��93

5


2. Overzicht symbolen

2. Overzicht symbolen Symbool

Beschrijving

eenheid

θ

temperatuur

°C

T

temperatuur

K

θe

buitentemperatuur

°C

θint

omgevingstemperatuur, binnentemperatuur (voorheen θi )

°C

θv

aanvoerwatertemperatuur (ketel)

°C

θr

terugloopwatertemperatuur (ketel) (voorheen θt )

°C

θin

ingaande-watertemperatuur (verwarmingslichaam) (voorheen θi )

°C

θout

uitgaande-watertemperatuur (verwarmingslichaam) (voorheen θu )

°C

Δθ = ΔT

temperatuurverschil

°C of K

Δθr

watertemperatuurverschil in de radiator

°C of K

Δθ50

6

75/65/20

Δθ60 : 90/70/20

°C of K

θink

ingaande-watertemperatuurkring

θoutk

uitgaande-watertemperatuurkring

°C

θkring

mengwatertemperatuur in kring

°C

°C

θw

plaatselijke temperatuur in wand

°C

c

massawarmte, de soortelijke warmte

J/(kg.K)

Ψ

lineaire warmtedoorgangscoëfficiënt van lineaire bouwknopen

W/(m•K)

χ

puntwarmtedoorgangscoëfficient van de punt-bouwknopen

W/K

Φ

warmtestroom of transmissie door wanden van het lokaal

W

ΦT

warmteverlies door transmissie

W

ΦV

warmteverlies door ventilatie

W

ΦHL

som van de warmteverliezen (= warmtebehoefte) van het lokaal

W

Φtot

totaal warmteverlies van alle lokalen

W

A

oppervlakte

m²

b

breedte

m

l

lengte

m

d

dikte

m

d

relatieve dichtheid

--

ρ

(massa) dichtheid

kg/m3 of kg.m-3

E

warmteafgifte

W

E50

genormaliseerde warmteafgifte

W

h

hoogte

m

hse

warmteovergangscoëfficiënt (buiten,vochtig)

W/(m²•K)

hsi

warmteovergangscoëfficiënt (binnen, droog)

W/(m²•K)

H

warmteoverdrachtscoëfficiënt

W/K

HA

totale warmteoverdrachtscoëfficiënt tussen verwarmde ruimte en aangrenzende gebouwen

W/K

HD

totale warmteoverdrachtscoëfficiënt direct naar buitenomgeving

W/K

2. Overzicht symbolen


Symbool

Beschrijving

eenheid

Hg

totale warmteoverdrachtscoëfficiënt naar buitenomgeving via de grond en via onverwarmde ruimten (AOR) in contact met de grond

W/K

Hse

warmteovergangscoëfficiënt vochtig

W/K

Hsi

warmteovergangscoëfficiënt droog

W/K

HU

totale warmteoverdrachtscoëfficiënt naar buitenomgeving via AOR

W/K

HV

warmteoverdrachtscoëfficiënt door ventilatie

W/K

l

lengte

m

Mcw

toeslag voor koude wanden

--

Mo

toeslag voor oriëntatie

%

nmin

minimaal ventilatievoud met buitenlucht per uur (vroeger β)

/h of h-1

P

vermogen (warmtehoeveelheid per seconde)

J/s =W

Q

warmtehoeveelheid

J

qv

volumedebiet

m³/h, dm³/h of l/h

qm

massadebiet

kg/h

q50

genormaliseerde watermassadebiet bij een installatie volgens E50

kg/h

qring

massadebiet in de kring

kg/h

qrad

massadebiet in de radiator

kg/h

qtot

totale massadebiet

kg/h

R

warmteweerstand van een wand

(m²•K)/W

Rg

warmteweerstand voor luchtlagen in een wand (kleiner of gelijk aan 300mm)

(m²•K)/W

Rm

warmtedoorgangsweerstand van een homogene wand

(m²•K)/W

Rsi

warmteovergangsweerstand binnen

(m²•K)/W

Rse

warmteovergangsweerstand buiten

(m²•K)/W

RT

totale warmteweerstand van een wand

(m²•K)/W

RU

warmteweerstand voor niet-homogene materialen of luchtlaag groter dan 300mm

(m²•K)/W

U

warmtedoorgangscoëfficiënt

W/(m²•K)

V

volume

m³

Z

drukverlies plaatselijke weerstanden

Pa

ζ of z

weerstandscoëfficient voor stroming door een plaatselijke weerstand

--

λU of λ

warmtegeleidingscoëfficiënt (warmtegeleidbaarheid)

W/(m•K)

Σ

som van

--

7

8

3. Warmteverliezen bij gebouwen: praktische toepassing


3. Warmteverliezen bij gebouwen: praktische toepassing 3.1

Studie van het bouwplan Voor we kunnen overgaan tot de berekening van de warmtedoorgangscoëfficiënten en het totale warmteverlies van een woning, moeten we enkele zaken weten. Zodra we deze zaken weten, kunnen we de totale warmteverliezen per lokaal berekenen en dan de verwarmingslichamen dimensioneren. Als we alle warmteverliezen (ΦHL ) per lokaal kennen, kunnen we, door ze gewoon samen te tellen, het nominale vermogen van de ketel bepalen Het lastenboek of bestek is de nauwkeurige beschrijving van de werken en de leveringen met alle nodige inlichtingen (bijv. te gebruiken materialen, de regeling van de werkzaamheden, de rechten en plichten van de partijen).

3.1.1 Grondplan De afspraken over de afmetingen van de muren zijn: • buitenmuren - buitenmaten • binnenmuren - binnenmaten Opmerking: De realiteit wijst uit dat er weinig tot geen verschil bestaat in de warmteverliezen als je altijd de binnenafmetingen gebruikt.

9



3.1.2

Oriëntatie

Op het bouwplan staat altijd een windroos getekend. In onderstaand geval is de achterkant van de woning zuidwaarts gericht.

* de andere grondplannen vind je als bijlage vanaf pagina 88 10



3.1.3 Buitentemperatuur 1 Volgens de norm NBN 62-003 volstaat voor onze streken een buitentemperatuur (θe ) tussen -7 en -12 °C. Deze temperaturen zijn het daggemiddelde van de buitentemperatuur dat jaarlijks maar één keer wordt overschreden. De woning is geplaatst in Aalst m.a.w. -8 °C is de keuze voor deze woning.

1

ie ook als bijlage: Z lijst met gemeenten en bijbehorende temperaturen vanaf pagina 84

11



binnentemperaturen θint - ontwerptemperaturen type lokaal

θint in °C

residentiële leefruimte

20

trappenhal

16

badkamer

24

bureau

20

gemeenschappelijke bureaus

20

vergaderzaal

20

auditorium

20

cafetaria / restaurant

20

klaslokaal

20

verpleegzaal

20

kerk

15

museum,galerij

16

3.1.4 Gewenste binnentemperaturen Wat de binnentemperaturen (θint ) betreft moeten we rekening houden met: • afspraken rond niet-verwarmde ruimten: • nachtverlaging (ontwerptemperaturen versus realiteit); • temperaturen aan de andere zijde van de wand. De lijst hiernaast is richtinggevend. Houd rekening met de wensen van de klant: als de klant hogere temperaturen wenst, worden die opgenomen in het lastenboek.

3.1.5

Beschrijving van alle wanden (muren, vloeren …)

Het lastenboek van de architect beschrijft de wanden, verdere bewerkingen gebeuren op basis van deze gegevens.

3.1.6

De “te compenseren koude wanden” 2

Deze toeslagfactor passen we maar eenmaal per vertrek voor de ongunstigste gevel toe. Voorwaarde: • oppervlakte wand > dan 1m² • U-waarde > 1 W / ( m 2 ⋅ K ) • buitenwanddeel niet gecompenseerd door een juiste plaatsing van een verwarmingselement

M cw = 0,00185 ⋅ l cw ⋅ U cw Waarin: Mcw : toeslagfactor koude wanden lcw : de diepte van het vertrek d.i. de afstand tussen de koude niet-gecompenseerde wand en de wand daartegenover in m Ucw : warmtedoorgangscoëfficiënt van de nietgecompenseerde koude wand in W / ( m 2 ⋅ K ) .

2

Meer informatie vind je in module 4, boekdeel 1A

12


3.1.7


Situering van bouwknopen 3

Een bouwknoop (vroeger koudebrug) is een onderbreking van de warmte-isolatie; deze waarde moeten we hier invullen. In dit bouwplan zijn dit de omtrek van de ramen en de buitendeuren. waarden ψ = 0,5 als ψ = 1,5 - U als ψ = 0 als

U- waarde < 1 1 < U- waarde < 1,5 U - waarde> 1,5

3.1.8 Ventilatievoud 4 In deze oefening maken we gebruik van een gedwongen ventilatie, de debieten volgens NBN 50-001.

TOEvoer

Ventilatiedebiet volgens NBN D50-001 Ruimte

Nominale debiet Algemene regel

Woonkamer Slaapkamer Studeerkamer

3,6 m³/h . m²

Minimaal debiet

Mag beperkt worden tot

75 m³/h

150 m³/h

25 m³/h

72 m³/h

Vrije toevoer (A, C) maximaal

2 x nominaal

Speelkamer

AFvoer

Ruimte

Nominale debiet Algemene regel

Badkamer Was-, droogplaats

3.6 m³/h . m²

WC

4

Mag beperkt worden tot

Keuken

Open keuken

3

Minimaal debiet

50 m³/h

75 m³/h

75 m³/h /

25 m³/h

/

eer informatie vind je in module 4, boekdeel 1A M Meer informatie vind je in module 4, boekdeel 1A

13


3.2


Bepaling van de U-waarde per wand De U- waarde (warmtedoorgangscoëfficiënt) kunnen we berekenen 5 of in tabellen (richtwaarden) opzoeken.

3.2.1

Het berekeningsblad manueel invullen

Je kunt de berekening manueel doen met een berekeningsblad. Aan de hand van de gegevens op het bouwplan en de wandsamenstelling bereken je dan de Uwaarden.

3.2.2

Het rekenblad invullen met de computer

Op het rekenblad 6 vul je alle nodige waarden in. De computer verwerkt de gegevens en het eindresultaat is de gezochte U- waarde.

3.2.3 Gebruik van tabellen Verschillende organisaties en fabrikanten berekenden al heel wat U- waarden en verzamelden ze in tabellen. Die kun je dan ook gebruiken, tenminste als de bron betrouwbaar is. Zie ook website www.energiesparen.be , Vlaams energieagentschap (VEA) of www.ibgebim.be

5 6

Meer informatie vind je in module 4, boekdeel 1A Elektronisch beschikbaar op fvb.constructiv.be

14


3.2.4


Vlaams Gewest, Waals gewest en Brussels hoofdstedelijk Gewest Tabel maximale U- en minimale R-waarden overzicht eisen vanaf

Constructiedeel

Vlaams Gewest en Waals Gewest 1 Januari 2012

U max

R min

Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1 Januari 2012

U max

R min

Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1 Januari 2014

U max

R min

W/(m² . k) (m² . k)/W W/(m² . k) (m² . k)/W W/(m² . k) (m² . k)/W

SCHEIDINGSCONSTRUCTIES DIE HET BESCHERMDE VOLUME

1. OMHULLEN, met uitzondering van de scheidingsconstructies die de scheiding vormen met een aanpalend beschermd volume

1.1.

TRANSPARANTE SCHEIDINGSCONSTRUCTIES, met uitzondering van deuren en poorten (zie 1.3), gordijngevels (zie 1.4) en glasbouwstenen (zie 1.5)

1.2.

gordijngevels (zie 1.4)

2.2 (1) en Ug,max=1.3(2)

2.5 en Ug,max=1.6

1.8 (1) en Ug,max=1.1(2)

1.2.1. daken en plafonds

0.27

0.3

0.24

1.2.2. m uren niet in contact met de grond, met uitzondering van de muren bedoeld in 1.2.4.

0.32

0.4

0.24

OPAKE CONSTRUCTIES, met uitzondering van deuren en poorten (zie 1.3) en

1.2.3. muren in contact met de grond

1.3 (3)

1

1.5 (3)

1.2.4. v erticale en hellende scheidingsconstructies in contact met een kruipruimte of met een kelder buiten het beschermde volume

1.2 (3)

1

1.4 (3)

1.2.5. vloeren in contact met de buitenomgeving 1.2.6. a ndere vloeren (vloeren op volle grond, boven een kruipruimte of boven een kelder buiten het beschermde volume, ingegraven keldervloeren)

1.3. DEUREN EN POORTEN (met inbegrip van kader) 1.4. GORDIJNGEVELS (volgens prEN 13947) 1.5. GLASBOUWSTENEN

2.

SCHEIDINGSCONSTRUCTIES TUSSEN TWEE BESCHERMDE VOLUMES (6) OP AANGRENZENDE PERCELEN (7)

0.35 0.35 (4)

0.6 1.3 (3)

0.4

0.3 1

0.3 (4)

2.2 (5)

2.9

2.0 (5)

2.2 en Ug,max=1.3(2)

2.9 en Ug,max=1.6

2.0 en Ug,max=1.1(2)

2.2

3.5

2

1.0

1.0

1.0

1.75 (3)

VOLGENDE OPAKE SCHEIDINGSCONSTRUCTIES BINNEN HET BESCHERMDE VOLUME OF PALEND AAN EEN BESTAAND 3. BESCHERMD VOLUME OP EIGEN PERCEEL, met uitzondering van deuren en poorten (8) 3.1. TUSSEN APARTE WOONEENHEDEN 3.2.

TUSSEN WOONEENHEDEN EN GEMEENSCHAPPELIJKE RUIMTEN (trappenhuis, inkomhal, gangen, ...)

3.3.

TUSSEN WOONEENHEDEN EN RUIMTEN MET EEN NIET-RESIDENTIËLE BESTEMMING

3.4.

TUSSEN RUIMTEN MET EEN INDUSTRIËLE BESTEMMING EN RUIMTEN MET EEN NIET-RESIDENTIËLE BESTEMMING

1.0

1.0

Ten hoogste 2 % van de totale oppervlakte van alle scheidingsconstructies die het beschermde volume omhullen, zoals vermeld onder 1 tot en met 1.5, mag afwijken van deze eisen.

15



Verduidelijkingen bij de tabel (1)/(2) De oppervlaktegewogen gemiddelde waarde van alle transparante scheidingsconstructies waarvoor EPB-eisen van toepassing zijn, mag maximaal 2,5 W/m²K zijn. Deze gemiddelde U-waarde slaat op alle vensters (venster = de combinatie van glas, raamprofiel, afstandshouder en eventuele ventilatieroosters) samen van een gebouw. Bij de bepaling van het gemiddelde wordt rekening gehouden met de oppervlakte: grote vensters hebben een grotere invloed op de gemiddelde U-waarde, dan kleine vensters. De centrale U-waarde van de beglazing van elk venster moet lager zijn dan of gelijk aan 1,6 W/m²K. Die centrale U-waarde is ook van toepassing bij gordijngevels. (3) Voor opake scheidingsconstructies (muren, vloeren of hellende scheidingsconstructies) in contact met de volle grond, een kruipruimte of een onverwarmde kelder wordt de R-waarde berekend. De totale R-waarde wordt berekend vanaf het binnenoppervlak van de scheidingsconstructie tot het contactoppervlak met de volle grond, de kruipruimte of de onverwarmde kelder. Het opgelegde minimum is 1,0 m²K/W. (4) De U-waarde of R-waarde van de volgende scheidingsconstructies wordt berekend volgens de Europese norm EN ISO 13370 : - vloeren op volle grond; - vloeren boven een kruipruimte; - vloeren boven een kelder buiten het beschermde volume; - ingegraven keldervloeren. Bij ingegraven keldervloeren geldt de maximale U-waarde (of minimale R-waarde) enkel voor de vloer (Ub,f berekend volgens EN ISO 13370). (5) De maximale U-waarde voor deuren en poorten geldt voor bouwprojecten waarvoor de aanvraag tot stedenbouwkundige vergunning wordt ingediend op of na 1 januari 2007. (6)/(7) De scheidingsconstructies tussen twee beschermde volumes op aangrenzende percelen moet in zekere mate geïsoleerd zijn en een U-waarde van maximaal 1,0 W/m²K hebben. Die Umax-waarde geldt voor: - nieuwe scheidingsconstructies voor elk bouwproject dat als eerste in een rij gebouwen wordt uitgevoerd; - bestaande gemeenschappelijke scheidingsconstructies waar tegenaan wordt gebouwd. De Umax-eis geldt niet voor bestaande gemeenschappelijke scheidingsconstructies bij smalle percelen. Dat zijn percelen waarbij de kleinste afstand tussen de bedoelde scheidingsconstructie en de tegenoverliggende perceelsgrens kleiner is dan 6 meter. In dat geval hoeft de U-waarde evenmin berekend te worden. Men mag ervan uitgaan dat alle ruimten in gebouwen op een aangrenzend perceel verwarmde ruimten zijn en dus deel uitmaken van een beschermd volume. Bij scheidingsconstructies op de perceelsgrenzen die hoger en/of lager zijn dan de ruimten op het aangrenzende perceel, moeten de nietscheidende delen beschouwd worden als buitenmuren. Voor die muurdelen geldt de maximale U-waarde van 0,6 W/m²K. (8) Bij de berekening van de U-waarde van tussengelegen vloeren wordt rekening gehouden met een opwaartse warmteflux. De tussengelegen vloeren worden zo volgens de strengste criteria beoordeeld, namelijk als tussengelegen plafonds. Voor de scheidingsconstructies tussen het beschermde volume en een aangrenzende onverwarmde ruimte (AOR) verschilt de berekening van de U-waarde. De grootte van het warmteverlies dat optreedt tussen het beschermde volume en de buitenomgeving via de AOR is niet alleen afhankelijk van de U-waarde van de scheidingsconstructie tussen het beschermde volume en de AOR, maar ook van de isolatiegraad van de scheidingsconstructies tussen de AOR en de buitenomgeving en de ventilatiegraad van de AOR. Uit de mate waarin de AOR geïsoleerd en geventileerd is wordt een reductiefactor b afgeleid. De U-waarde van de scheidingsconstructie tussen het beschermde volume en de AOR wordt hiermee vermenigvuldigd. Het product (U-waarde x reductiefactor b) moet lager zijn dan de geldende Umax . Het E-peil wordt verstrengd in twee stappen: Er worden strengere maximale U- en minimale R-waarden ingevoerd voor specifieke bouwonderdelen (daken, plafonds, muren edm.). • E70 voor stedenbouwkundige aanvragen of meldingen vanaf 1 januari 2012; • E60 voor stedenbouwkundige aanvragen of meldingen vanaf 2014.

16


3.3


Berekening van de warmteverliezen van een vertrek 3.3.1

Manuele invulling van het berekeningsblad

Op dit berekeningsblad vul je alle waarden in en daarna bereken je het warmteverlies. Het resultaat is het warmteverlies van dat lokaal (ΦHL ). Opmerking: als de temperatuur aan de andere zijde stijgt, breng je de winst niet in rekening.

3.3.2

Het rekenblad invullen met de computer

Op het rekenblad 7 vul je alle nodige waarden in, de computer verwerkt de gegevens en het eindresultaat is het gevraagde warmteverlies.

3.3.3

Berekeningen met andere werkwijze

Er bestaan verschillende bedrijven die software ontwikkelen om de warmteverliezen te bepalen. Een overzicht hiervan geven is hier zinloos, omdat deze programma’s regelmatig veranderen. Bepaalde bedrijven doen de berekeningen voor de installateur. Houd er wel rekening mee dat de installateur verantwoordelijk blijft.

3.3.4 Gebruik van tabellen Er worden tabellen verspreid waarmee je een warmteverlies kunt bepalen, maar deze zijn zeker niet betrouwbaar en kunnen alleen maar voor schattingen dienen.

7

Elektronisch beschikbaar op fvb.constructiv.be

17

18

4. Uitgewerkt voorbeeld berekening U-waarde


4. Uitgewerkt voorbeeld berekening U-waarde 4.1

Samenstelling van de wanden in deze woning 4.1.1 Vloer gelijkvloerse verdieping (boven verluchte kruipruimte θe - 5 °C)

De basissamenstelling is voor alle gelijkvloerse lokalen dezelfde. Alleen de toplaag verschilt van lokaal tot lokaal.

in de garage

We geven de samenstelling van onder naar boven: • 20 cm vooraf vervaardigde ruwe vloerplaten van zwaar beton met holten; • 10 cm ongewapend beton; • 6 cm isolerende uitvulbeton type perliton; • 8 cm dekvloer (chape). In de garage: 2 cm gres–tegels In de leefkamer: 2 cm dikke mozaïekparket in eik

in de leefkamer

Alle overige gelijkvloerse lokalen: 2 cm gelijmde keramische tegels

Alle overige gelijkvloerse lokalen

19



4.1.2 Plafond gelijkvloerse verdieping = vloer verdieping

Plafond gelijkvloerse verdieping = vloer verdieping

Samenstelling van onder naar boven • 1 cm gipsafwerking; • 12 cm geprefabriceerde draagvloer in gebakken aarde met een holte; • 10 cm ongewapend beton; • 6 cm isolerende uitvulbeton type perliton; • 8 cm dekvloer (chape); • 2 cm gelijmde keramische tegels.

4.1.3

Plafond verdieping = vloer zolder

Plafond verdieping = vloer zolder

Samenstelling van onder naar boven • 1 cm gipsafwerking; • 2 cm dikke gipsplaten genageld op 18 cm dikke houten balken; • 12 cm minerale wol; • 3,6 cm dikke geagglomereerde (= samengevoegd door persen) houtvezelplaten van 700 kg/m³ op de balken.

4.1.4 Dakconstructie

Dakconstructie

Samenstelling van buiten naar binnen: • donkerbruine dakpannen; • 32 mm dikke pannenlatten; • 10 mm dikke tengellatten; • 3,2 mm dikke onderdekplaat (b.v.:menuiserite); • 18 cm dikke houten balken; • 15 cm minerale wol; • 1,2 cm dikke gipsplaat; • 1 cm gipsafwerking op gipsplaat.

4.1.5

Buitenmuur (uitgezonderd garage)

Samenstelling van buiten naar binnen: • 9 cm volle baksteen; • 1 cm stilstaande luchtlaag; • 6 cm isolatie: verbeterd schuim PUR (in dit voorbeeld: Recticel); • 14 cm geperforeerde snelbouwbaksteen (in dit voorbeeld: Hexablok); • 1 cm gipsafwerking; • In de douche, badkamer en keuken komt op de gipsafwerking nog 1 cm geglazuurde tegels. Buitenmuur (uitgezonderd garage)

20


4.1.6


Buitenmuur garage

Samenstelling van buiten naar binnen: • 9 cm volle baksteen; • 1 cm stilstaande luchtlaag; • 6 cm isolatie: verbeterd schuim PUR (in dit voorbeeld: Recticel); • 14 cm metselwerk met holle blokken van licht beton.

4.1.7 Buitenmuur garage

Binnenmuren van 14 cm

Samenstelling van buiten naar binnen: • 1 cm gipsafwerking; • 14 cm geperforeerde snelbouwbaksteen (in dit voorbeeld: Hexablok); • 1 cm gipsafwerking; • 1 cm gelijmde geglazuurde tegels (= faience) boven op de gipsafwerking tegen de binnenmuren van douche en badkamer.

4.1.8 Binnenmuren van 9 cm Binnenmuren van 14 cm

Samenstelling van buiten naar binnen: • 1 cm gipsafwerking; • 9 cm metselwerk uit poreuze volle baksteen van 1250 kg/m³ ; • 1 cm gipsafwerking.

4.1.9

Binnenmuren van 9 cm

Vaste U-waarden

Deze waarden kan de fabrikant of de architect geven. Voor dit voorbeeld nemen we: • alle ramen: U = 1,4 W / ( m 2 ⋅ K ); • dakvlakramen: U = 1,5 W / ( m 2 ⋅ K ); • voordeur: U = 2 W / ( m 2 ⋅ K ); • garagepoorten: U = 2 W / ( m 2 ⋅ K )

21


4.2


Tabellen met de meest voorkomende λ-waarden 8 In de tabellen (hoofdstuk bijlagen) staan bovenaan 3 symbolen waarvan de betekenis de volgende is: ρ = massadichtheid en heeft als eenheid kg/m³ (wordt uitgesproken “rho”) λi = deze waarde gebruiken we voor alle wanden die we als normaal droog kunnen beschouwen, m.a.w. een binnenomgeving. De relatieve vochtigheid bedraagt 50% bij 20 °C. λe = deze waarde gebruiken we voor alle wanden die nat of vochtig kunnen zijn, m.a.w. die in contact staan met een buitenomgeving (b.v. een buitenspouwblad van een spouwmuur, stortbeton in contact met de volle grond). De relatieve vochtigheid bedraagt 80% bij 20 °C. Bemerk dat λe altijd groter is dan λi De reële waarden van λe , λi en Ru moet je nog altijd controleren bij de fabrikant van het materiaal.

8

Meer info vind je in module 4, boekdeel 1 A:

22


4.3


Berekening U-waarde We berekenen alle U-waarden van de muren, vloeren, plafonds en daken van de woning volgens hun respectievelijke samenstelling. Dit kan manueel gebeuren maar er bestaat ook een elektronisch rekenblad waarmee we de U-waarden berekenen.

4.3.1

Manueel berekend 9

De vloer van de garage en de vloer van de leefkamer rekenen we eerst als manueel voorbeeld uit. Op deze bladen staan twee belangrijke zaken: De omschrijving van het wandtype Daarvan kun je voor elke wand maar één aanduiden. Dit doe je door het vierkantje dat naast het te kiezen wandtype staat aan te stippen en meteen heb je de juiste warmteovergangsweerstand (Rsi en Rse ). De wandsamenstelling In de eerste kolom noteer je de wandsamenstelling zoals de architect ze opgaf. In de volgende kolom noteer je de dikte van elk samenstellend onderdeel. Luchtlagen en materialen die veel lucht bevatten vallen daarbuiten. Hun Rg 10 of Ru 11 noteer je meteen in de betreffende kolom. Voor de overige materialen zoek je in tabellen12 de λi of λe op. Je noteert die in de juiste kolom en deelt de dikte (uitgedrukt in meter) door de overeenkomstige λi of λe waarde. Zo krijg je de waarde R1. Opmerking: We houden rekening met twee cijfers na de komma. Het tweede cijfer is aangepast aan het derde cijfer. Wanneer het derde cijfer na de komma kleiner is dan 5, wordt het tweede cijfer na de komma behouden. Is het derde cijfer na de komma gelijk aan of groter dan 5, wordt het tweede cijfer na de komma met een eenheid vermeerderd.

ls bijlage op pagina 61 vind je een leeg berekeningsblad. A Tabel met gegevens als bijlage, tabel 4 11 Tabel met gegevens als bijlage, tabel 5 12 Tabellen met gegevens als bijlage, tabel 1, 2, 3 9

10

23



Zoals afgesproken berekenen we eerst de U-waarde van de garagevloer. Bij de omschrijving van het wandtype past hier maar één lijn namelijk: vloer boven kruipruimte of buitenomgeving. Dat levert een R op = 0,21 ( m 2 ⋅ K ) / W

in de garage

We lezen verder op het berekeningsblad: 20 cm vooraf vervaardigde ruwe vloerplaten van zwaar beton met twee holten in de stroomrichting. Duidelijk een materiaal dat veel lucht bevat. In de tabel 5 (zie bijlagen) vinden we de in te vullen Ru waarde = 0,21 ( m 2 ⋅ K ) / W 10 cm ongewapende beton Dikte in meter = 0,1 m λi vinden we in de tabel ( zie bijlagen) =1,3 W / ( m ⋅ K ) 6 cm isolerende uitvulbeton type perliton Dikte in meter = 0,06 m λi vinden we in de tabel ( zie bijlagen) = 0,08 W / ( m ⋅ K ) 8 cm dekvloer Dikte in meter = 0,08 m λi vinden we in de tabel ( zie bijlagen) = 1 W / ( m ⋅ K ) 2 cm gres-tegels Dikte in meter = 0,02 m λi vinden we in de tabel ( zie bijlagen) = 1,2 W / ( m ⋅ K )

24



Het ingevulde berekeningsblad ziet er dus als volgt uit:

De lege invulbladen kan je vinden vanaf pagina 79 25



We doen identiek hetzelfde met de vloer van de leefkamer. Alleen de toplaag is anders. Deze wordt 2 cm dikke mozaïekparket in eik Dikte in meter = 0,02 m λi vinden we in de tabel ( zie bijlagen) = 0,17 W / ( m ⋅ K ) Opnieuw alles invullen, uitrekenen en optellen, en we krijgen de gevraagde U-waarde. Het resultaat is het berekeningsblad op de volgende pagina.

26



27



4.3.2

Elektronisch rekenblad

Zoals afgesproken doen we nu hetzelfde voor alle wanden, maar we gebruiken nu het elektronisch rekenblad13.

13

Elektronisch beschikbaar op fvb.constructiv.be

28

Korte herhaling Luchtlagen: Rg invullen volgens opgegeven dikte en dit in de kolom Rg Materialen, waarin veel lucht zit, invullen in de kolom Ru. Je kunt maar één omschrijving van het wandtype gebruiken.



Toelichting rekenblad

29


30


5. Warmteverliesberekening (ΦHL ) van een woning


5. Warmteverliesberekening (ΦHL) van een woning 5.1 Ligging van de woning Onze woning ligt in Aalst, dit betekent dat we de gestandaardiseerde buitentemperatuur θe = - 8°C nemen.

5.2

Oriëntatie van de woning Op het bijgevoegd grondplan van de gelijkvloerse verdieping vind je een windroos. Hieruit blijkt dat: • De voorgevel is de noordgevel. • De linkerzijgevel is de oostgevel. • De achtergevel is de zuidgevel. • De rechterzijgevel is de westgevel.

5.3

Berekening van de warmteverliezen 5.3.1 Berekeningsmethode Om de totale warmteverliezen van een vertrek te bepalen, maken we de som van de transmissie- en ventilatieverliezen. Deze som vermenigvuldigen we met een toeslagfactor voor oriëntatie en koude wanden. Φ HL = (Σ Φ T + ΦV ) ⋅ (1 + M o + M cw ) Waarin: ΦHL : ΦT : ΦV : Mo : Mcw :

in W

totale warmteverliezen van een vertrek in W de transmissieverliezen van het vertrek in W de ventilatieverliezen van het vertrek in W toeslag voor oriëntatie toeslag voor koude wanden

Met die U-waarden in de overzichtstabel rekenen we de warmteverliezen van de woning uit. Dit kan op 2 manieren: • berekeningsblad handmatig invullen; • berekeningsblad met de computer invullen; • Om de ramen en deuren in rekening te brengen, bestaan 2 mogelijkheden: 1. Eerst de wand berekenen, daarna deuren en/of ramen, waarbij de U-waarde van de deuren en/of ramen wordt verminderd met de U-waarde van de wand (zie uitgewerkt elektronisch voorbeeld) 2. Eerst deuren en/of ramen berekenen, daarna de wand, waarbij de oppervlakte van de wand wordt verminderd met de oppervlakte van de deuren en/of ramen (zie uitgewerkt handgeschreven voorbeeld)

31



5.3.2

Berekeningsblad handmatig invullen

De tabellen invullen volgens de aanwijzingen:

32

module 4: Boekdeel 1B


5.3.3

warmteverliesberekeningen

Het berekeningsblad met de computer invullen

Hieronder kan je enkele afdrukken van de rekenbladen vinden, de andere vind je op de website; fvb.constructiv.be -> “publicaties” Berekeningsblad voor warmteverliezen NBN B62-003 opmerking over de Europese norm

Algemene Gegevens Bouwheer:

Naam : Voornaam: Adres :

Werfadres:

Tel.: e-mail :

modulair handboek centrale verwarming

lokaalbenaming invullen; komt automa2sch op tabblad

wi@e vlakken invullen klik op lokaal nr

warmteverliesberekening

lijst binnentemperaturen

Lokaal 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Binnentemperaturen

gewenste temperatuur invullen snelkoppeling naar tabblad van dat lokaal

invullen van stookregime: nodig voor de radiatorselec2e

snelkoppelingen naar meer informa2e buitentemperatuur invullen

Stookregime

aanvoertemperatuur � v (°C ) teruglooptemperatuur � r (°C )

BUITENTEMPERATUUR INVULLEN

buitentemperatuur θe (°C )

info U en R-‐ waarden overzicht U-‐ waarden kort

lijst buitentemperaturen info ven2la2e

Naar algemene gegevens Uitgebreide Ven2la2e

33


5. Warmteverliesberekening (ΦHL) van een woning

naar ALGEMENE GEGEVENS WARMTEVERLIESBEREKENING

Berekeningsblad voor warmteverliezen NBN B62-003 Naam + voornaam : Lokaal : l

b

h

θint =

Oppervlakte

Volume V1 :

m²

Volume V2 :

Mcw =

teruggaan naar eerste blad

Volume V3 : Volume V :

m³

°C x

0,00185

x

Mo =

wanden

θe =

0,00185

lcw

°C x

Ucw

x

enkel wiDe cellen invullen; de oranje cellen zijn de gekende of berekende gegevens zuid = 0

aangr.

U

l

h of b

A aftrek

A netto

ΔT

Φ

°C

W/(m².K)

m

m

m²

m²

K

W

afme2ngen van het lokaal temperatuur aangrenzende ruimte beschrijving soort wand

afme2ngen van deze wand of wanddeel

berekende of opgezochte U-‐ waarde

oppervlakte van raam of deur in deze wand

0

Totaal van de wanden : Koudebruggen ψ = 0,5 ψ=0

Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

als de U-waarde geisoleerde buitenmuur U < 1

ψ = 1,5- U als de U-waarde geisoleerde buitenmuur 1 < U <1,5 als de U-waarde geisoleerde buitenmuur U > 1,5

snelkoppelingen naar meer informa2e indien gekozen voor "basisven2la2e": hier NIETS kiezen wordt automa2sch berekend

Totaal van de koudebruggen TOTALE WARMTEDOORGANGSVERLIEZEN opp. x 3,6 = n=

of

Norm D50-001 (Minimale/begrensde mechanische ventilatie)

0 m³/h /h

m³/h θe n =

°C

n=

Φv = 0,34 x n x V x (θint - θe) = #VALUE!

θe =

/h

Φv = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θint - θe)

°C =

DE TOTALE WARMTEVERLIEZEN

ΦHL = (ΦT + ΦV) x (1 + M0 + Mcw) = Naar algemene gegevens Uitgebreide Ven2la2e

34

ΦT =

(transmissieverliezen)

Norm D50-001 (Basisventilatie: algemene regel)

x

1,0000

handboek centrale verwarming FVB

=

Watt

6. bijlagen


6. Bijlagen 6.1

Warmtegeleidingscoëfficiënten (λ)

In de tabellen 1 en 2 zijn de courante λ-waarden opgenomen voor de thermische isolatiematerialen en de types licht beton die je kunt toepassen. De productgegevens die je moet gebruiken in het kader van de Energieprestatieregelgeving voor gebouwen (EPB) zijn ook beschikbaar in de EPB-productendatabank (www.epbd.be), die de steun geniet van de drie Belgische Gewesten.

Tabel 1: λUi-waarden voor de thermische isolatie (1) Massa-warmte c [J/(kg.K)]

λUi-waarden [W/(m.K)] (2)

λUi-waarden bij ontstentenis [W/(m.K)] (3)

Minerale wol (platen, dekens) (MW)

1030

0,031-0,044

0,045

Geëxpandeerd polystyreen (platen) (EPS)

1450

0,031-0,045

0,045

Geëxtrudeerd polyethyleen (platen) (PEF)

1450

0,035-0,045

0,045

Geëxtrudeerd polystyreen (platen) (XPS)

1450

0,028-0,038

0,040

Polyurethaan (beklede platen) (PUR/PIR)

1400

0,023-0,029

0,035

Fenolschuim (platen) (PF)

1400

0,022-0,038

0,045 (4)

Cellenglas (platen) (CG)

1000

0,038-0,050

0,055

Geëxpandeerd perliet (platen) (EPB)

900

0,052-0,055

0,060

Kurk (platen) (ICB)

1560

-

0,050

Geëxpandeerd vermiculiet (platen)

900

-

0,090

Isolatiemateriaal

(geproduceerd in de fabriek)

Je moet de directe blootstelling van deze materialen aan de buitenvoorwaarden vermijden, tenzij er een technische goedkeuring afgeleverd werd voor een geëigende toepassing, met vermelding van de te gebruiken rekenwaarde.

(1)

De ter informatie gegeven waarden uit deze kolom zijn de laagste en de hoogste waarden die vermeld zijn in de Europese technische specificaties van EOTA (European Organisation for Technical Approvals), de vrijwillige kwaliteiteitsverklaringen ATG (Technische Goedkeuringen van de BUtgb – Belgische Unie voor de technische goedkeuring in de bouw) of de Keymark-certificaten van het CEN (Europees Comité voor Normalisatie), ongeacht de toepassing of de eventuele andere invloedsfactoren.

(2)

De λUi-waarden bij ontstentenis moet je gebruiken bij afwezigheid van precieze informatie over de thermische eigenschappen van het product.

(3)

Voor beklede isolatieplaten uit fenolschuim met gesloten cellen, moet je deze waarde reduceren tot 0,030 W/m.K

(4)

35


6. bijlagen

Tabel 2: λUi - en λUe -waarden voor licht beton (3) Licht beton

Volumieke massa ρ (kg/m³)

λUi-waarden [W/(m.K)]

λUe-waarden [W/(m.K)]

ρ < 350

0,12

(²)

350 ≤ ρ ≤ 399

0,14

(²)

400 ≤ ρ ≤ 449

0,15

(²)

450 ≤ ρ ≤ 499

0,16

(²)

500 ≤ ρ ≤ 549

0,17

(²)

550 ≤ ρ ≤ 599

0,18

(²)

600 ≤ ρ ≤ 649

0,20

0,31

650 ≤ ρ ≤ 699

0,21

0,34

700 ≤ ρ ≤ 749

0,22

0,36

750 ≤ ρ ≤ 799

0,23

0,38

800 ≤ ρ ≤ 849

0,24

0,40

850 ≤ ρ ≤ 899

0,25

0,43

900 ≤ ρ ≤ 949

0,27

0,45

950 ≤ ρ ≤ 999

0,29

0,47

1000 ≤ ρ ≤ 1099

0,32

0,52

1100 ≤ ρ ≤ 1199

0,37

0,58

Volle platen (1) of deklagen uit beton van geëxpandeerde klei, cellenbeton, slakkenbeton, vermiculietbeton, kurkbeton, perlietbeton, polystyreenbeton, …

Als de platen voorzien zijn van een wapening, die evenwijdig loopt met de richting van de warmtestroom (bv. beugels, traliewapening), neem je het warmteverlies in aanmerking in de U-waarde van de vloer, het dak of de wand (berekening volgens de norm NBN EN 10211).

(1)

Je moet de directe blootstelling van deze materialen aan de buitenvoorwaarden vermijden, tenzij er een Technische Goedkeuring afgeleverd werd voor een geëigende toepassing, met vermelding van de te gebruiken rekenwaarde.

(2)

Licht beton met een massawarmte c van 1000 J/kg.K.

(3)

36

6. bijlagen


Tabel 3 1. Metalen

ρ in kg/m³

λi in W/(m.K) λe in W/(m.K)

1.1. Staal

7800

45

45

1.2. Aluminium

2700

203

203

8600-8900

384

384

1.4. Gietijzer

7500

56

56

1.5. Lood

11340

35

35

1.6. Zink

7000

113

113

1.3 Koper

2. Natuursteen

ρ in kg/m³

2.1. Graniet, gneis, basalt, porfier

2750-3000

3,49

3,49

2.2. Petit graniet

2700

2,91

3,49

2.3. Porfier

2700

2,9

3,49

2.4. Leisteen

2500

2,1

3,1


2.5. Witte steen of kalksteen:

4. Metselwerk van baksteen

ρ in kg/m³

4.1. Volle baksteen

1800

0,70

0,87

4.2. Holle baksteen

1400

-

0,94

1350

0,49

-

1800

0,93

-

1000 - 1099

0,32

-

1100 - 1199

0,37

-

1200 - 1299

0,42

-

1300 - 1999

0,45

-

1400 - 1499

0,49

-

800 - 899

0,56

-

900 - 999

0,49

-

1000 – 1099

0,43

-

4.3. Silicaatsteen

4.4. Snelbouwbaksteen type Thermobrick

4.5. Isolerende snelbouwbaksteen


4.6. Geperforeerde snelbouwbaksteen

Marmer

2750

2,91

3,49

type Poroplus

780

0,24

-

Harde steen

2550

2,21

2,68

type Hexablok

760

0,22

-

Vaste steen

2350

1,74

2,09

type Porovit

770

0,27

-

Halfvaste steen

2200

1,4

1,69

1800 – 2700

1,39

1,69

3. Bepleisteringen

ρ in kg/m³

700 – 799

0,22

0,34

3.1. Cementmortel

1900

0,93

1,5

800 – 899

0,24

0,36

3.2. Kalkmortel

1600

0,70

1,2

900 – 999

0,27

0,41

1000 – 1099

0,32

0,47

1100 –1199

0,37

0,52

1200 – 1299

0,42

0,58

1300 – 1399

0,45

0,63

1400 – 1499

0,49

0,69

1500 – 1599

0,54

0,75

1600 – 1699

0,60

0,81

1700 – 1799

0,66

0,87

1800 –1899

0,73

0,94

1900 –1999

0,79

1,00

2000 - 2099

0,90

1,10

1200

0,44

0,60

1300

0,49

0,66

1400

0,54

0,72

1600

0,60

0,81

3.3. Kunstharspleister buiten


-

0,7

3.4. Gipspleister

1300

0,52

-

3.5. Gipskarton

-

0,10

-

3.6. Gipsvezel

-

0,28

4.7. Metselwerk in breuksteen 4.8. Metselwerk met poreuze volle baksteen of geperforeerde baksteen met een perforatie kleiner dan 2,5 cm². Als je de massadichtheid (met inbegrip van de voegen) heel nauwkeurig kent, mag je deze waarden toekennen:

Als je de massadichtheid niet nauwkeurig kent mag je deze waarden toekennen:

37


6. bijlagen

Tabel 3 5. Metselwerk van betonblokken 5.1. Volle lichte betonblokken (bijv. beton van kurkbeton, geëxpandeerde cellenbeton, vermiculietbeton, perlietbeton, beton van geëxpandeerde polystyreen)

ρ in kg/m³


450 - 499

0,19

500 - 549

0,20

ρ in kg/m³


7.1. Normaal beton met zware toeslagstoffen: -

gewapend beton

2400

1,70

2,20

ongewapend beton

2200

1,30

1,70

550 - 599

0,22

-

600 - 649

0,24

0,42

650 - 699

0,25

0,43

700 - 749

0,26

0,44

750 - 799

0,28

0,46

800 - 849

0,29

0,48

850 - 899

0,30

0,50

900 - 949

0,31

0,52

950 - 999

0,32

0,55

type Styrabet

1000 – 1099

0,35

0,58

type Isobet

0,09 0,08

Als je de massadichtheid (met inbegrip van de voegen) nauwkeurig kent, kun je deze waarden gebruiken:

7.2. Gewone beton 7.3. Korrelgrintbeton 7.4. Constructie lichtbeton 7.5. Licht beton 7.6. Isolerende lichte beton van geëxpandeerde klei 7.7. Isolerende lichte beton van hoogovenslakken 7.8. Isolerende uitvulbeton

1100 - 1199

0,40

0,62

type Pirotherm

>1200

1,30

1,70

type Perliton

< 500

0,20

0,38

0,26

0,44

0,35

0,58

0,40

0,62

1,30

1,70

Als je de 550 – 750 massadichtheid niet nauwkeurig kent, 750 – 1000 kun je deze waarden 1000 – 1200 gebruiken: > 1200 5.2. Holle betonblokken: zie tabel met Ru-waarde 6. Gipsplaten 6.1. Gipsplaten zonder toeslagstoffen 6.2. Gipsplaten met lichte toeslagstoffen

ρ in kg/m³


1300

0,52

-

800

0,34

-

600

0,26

-

6.3. Gipsplaten tussen 2 lagen karton: zie tabel Ru-waarde 6.4. Holle gipsplaten: zie tabel Ru-waarde

38

7. Beton en betonplaten

7.9. Schuimbetoncellenbeton type Romix

7.10. Polystyreenbeton 7.11.Licht beton in volle platen (bijv. beton van geëxpandeerde klei, cellenbeton, lakkenbeton, vermiculietbeton, kurkbeton, perlietbeton, polystyreenbeton). Als je de massadichtheid (met inbegrip van de voegen) heel nauwkeurig kent, mag je deze waarden toepassen:

2,60 1,80 0,85 0,30 0,37 0,45

0,08 325

0,075

500-750

0,15

0,21

1000-1200

0,34

0,53

1500-1700

0,50

0,75

800

0,26

650

0,20

400

0,12

260

0,08

< 350

0,12

-

350-399

0,14

-

400-449

0,15

-

450-499

0,16

-

500-549

0,17

-

550-599

0,18

-

600-649

0,20

0,31

650-699

0,21

0,34

700-749

0,22

0,36

750-799

0,23

0,38

800-849

0,24

0,40

850-899

0,25

0,43

900-949

0,27

0,45

950-999

0,29

0,47

1000-1099

0,32

0,52

1100-1199

0,37

0,58

6. bijlagen


Tabel 3 8. Isolatiematerialen 8.1. Kurk Zuiver geëxpandeerde kurk Met pek geëxpandeerde kurk

200

0,046

-

100

0,041

-

100-150

0,043

-

9. Hout en houtderivaten 9.1. Hard loofhout (bijv. eik, beuk) 9.2. Naaldhout (bv. vuren, den, Europese grenen)

150-250

0,048

-

9.3. Triplex, multiplex 9.4. Vlasvezelplaten of geagglomereerde houtvezelplaten

ρ in kg/m³


8.2. Mineraalwol (vlokken of platen) glaswol

16-100

0,040

-

rotswol

34-100

0,040

-

8.3. Kunststofschuimen

9.5. Platen van houtvezels geagglomereerd met cement

geëxpandeerde of geëxtrudeerde polystyreen (PS)

15-30

0,035

-

polyurethaan (PUR)

30-50

0,028

-

9.6. Menuiserite

polyisocyanuraat (PIR)

30-50

0,023

-

9.7. Parket (algemeen)

100

0,041

-

120-130

0,045

-

130-140

0,048

-

140-180

0,053

-

125

0,052

-

128-150

0,058

-

150-200

0,070

-

10-15

0,035

-

60-120

0,046

-

170

0,055

-

80-120

0,058

-

150

0,058

-

350

0,082

-

8.4. Schuimrubber

ρ in kg/m³


800

0,17

0,19

550

0,14

0,17

600

0,14

0,15

300

0,081

-

500

0,12

-

700

0,17

0,22

400

0,12

-

500

0,14

-

600

0,16

-

0,22

0,27

0,23

0,23

1000

8.5. Schuimglas of cellenglas

in platen

in korrelvorm 8.6. Inspuitbare ureumformaldehyde 8.7. Perliet korrels gesiliconiseerde, geëxpandeerde perliet platen op basis van geëxpandeerde perliet 8.8. Vermiculiet korrels van gesiliconiseerde, geëxpandeerde vermiculiet korrels van geasfalteerde, geëxpandeerde vermiculiet platen op basis van geëxpandeerde vermiculiet

39


6. bijlagen


Tabel 3 10. Andere waarden

ρ in kg/m³

10.1. Glas 10.2. Legmortel of gestabiliseerd zand 10.3. Geglazuurde tegels (faience-)


2500

0,81

0,81

-

0,93

-

2000

1,2

1,3

10.4. Vloerbekleding soepele vloerbekleding tapijt (zuivere scheerwol of kunstvezel) vasttapijt (kunstvezel op schuimrubber of jute) pvc-tegels of linoleum

0,52

-

vochtig-mager

1600-1800

1,98

-

droog-mager

1340

0,36

-

10.13. Plexiglas

1240

0,19

0,19

56

0,036

-

1000

0,16

-

10.15. Leder

0,08

-

fijn

1500-2000

0,33

1,13

1200

0,19

-

grof

1400-2200

0,26

1,03

1500

0,17

0,17

10.17. Stro

1549

0,05

-

10.18. Ytong

480

0,16

-

580

0,2

-

gelijmde muren -

0,17

-

0,81

1

-

1,2

-

-

1

-

1300-1400

0,64

-

1800-2200

0,93

-

10.7. Gietasfalt

2100

1,2

1,2

10.8. Bitumenvilt (dakbedekking)

1100

0,23

0,23

10.9. Riet

200

0,09

0,09

700-1150

0,13

-

100

0,20

0,25

40

1600-1900

-

1700

10.11. Nylon, perlon

droge leem

-

-

10.10. Papier

-

0,06

0,12

10.6. Asbestcement

2,3

-

-

10.5. Dekvloer (chape)

2000

10.14. Jute

houten vloerbekleding

harde vloerbekleding keramische tegels of tegels van gebakken aarde gres- of cementtegels

vochtige leem

10.16. Zand

rubber mozaïekparket in eik of beuk (zwaar hout) mozaïekparket in den (halfzwaar hout)

10.12. Aarde

11. Ramen en deuren (en andere doorzichtige wanden)

U in W/(m².K)

Deze waarden als volledig gemonteerde opstelling (niet alleen het glas of schrijnwerk, met inbegrip van de muuraansluiting) => zie tabellen fabrikanten.

6. bijlagen


6.2 Niet-homogene wanden Dit is bijvoorbeeld het geval voor wanden met luchtlagen of voor wanden met materiaallagen die grote luchtholten bevatten. (Ru-waarde in) (b.v. holle betonblokken) In deze luchtlagen of luchtenholten gebeurt de warmtetransmissie13 niet alleen door geleiding14 , maar ook door convectie15 en door straling16 . (Rg-waarde) Dus heeft het geen zin om voor deze lagen een λ-waarde te gebruiken. Dergelijke lagen worden dan ook direct gekenmerkt door hun thermische weerstandswaarde en uitgedrukt in ( m2 ⋅ K ) / W .

6.2.1

Warmteweerstanden (Rg ) voor luchtlagen

Door de Rg – waarde voor de typische luchtlagen.

Tabel 4

Warmteweerstand Rg van luchtlagen (d ≤ 300 mm) Richting van de warmtestroom Van onder naar boven

Horizontaal

Van boven naar onder

0
0

0

5 ≤ d <7

0,11

0,11

0,11

7 ≤ d < 10

0,13

0,13

0,13

10 ≤ d < 15

0,15

0,15

0,15

15 ≤ d < 25

0,16

0,17

0,17

25 ≤ d < 50

0,16

0,18

0,19

50 ≤ d < 100

0,16

0,18

0,21

100 ≤ d < 300

0,16

0,18

0,22

300

0,16

0,18

0,23

Dikte d van de luchtlaag (mm)

0

13 , 14 , 15 , 16 Meer info vind je in module 4, boekdeel 1 A: Warmteverliesberekeningen, theoretische beschouwingen.

41


6.2.2

6. bijlagen

Warmteweerstanden (Ru) voor lagen met grote luchtholten

De Ru -waarden van materialen met een grote hoeveelheid lucht in hun constructie Tabel 5 1 1.1

GENORMALISEERDE TABEL

c in J / (kg . K)

Ru in (m² . k) / W

dikte = 14 cm dikte = 19 cm dikte = 29 cm

840 840 840

0,11 0,14 0,20

dikte = 14 cm dikte = 19 cm dikte = 29 cm

840 840 840

0,30 0,35 0,45

Metselwerk van holle blokken - van zwaar beton (massadichtheid > 1200 kg/m³)

- van licht beton (massadichtheid < 1200 kg/m³)

1.2

Vooraf vervaardigde ruwe vloerplaten met holle delen van gebakken klei of geprefabriceerde draagvloeren in gebakken aarde - 1 holte in de stroomrichting dikte = 8 cm dikte = 12 cm

840 840

0,08 0,11

840 840 840

0,13 0,16 0,19

840 840 840

0,11 0,13 0,15

840 840

0,21 0,23

840 840 840 840

0,15 0,17 0,22 0,31

840

0,05

- 2 holten in de stroomrichting

1.3

1.4

1.5

dikte = 12 cm dikte = 16 cm dikte = 20 cm Vooraf vervaardigde ruwe vloerplaten van zwaar beton met holle delen - 1 holte in de stroomrichting dikte = 12 cm dikte = 16 cm dikte = 20 cm - 2 holten in de stroomrichting dikte = 20 cm dikte = 25 cm Holle gipsplaten dikte = 30 cm dikte = 35 cm dikte = 50 cm dikte = 70 cm Gipsplaten tussen 2 lagen karton dikte < 1,4 cm dikte >= 1,4 cm

2 2.1

EIGEN TABEL

0,08

Ru in (m² . k) / W

Wandplaten (cellenbeton) dikte = 10 cm dikte = 15 cm dikte = 20 cm dikte = 25 cm dikte = 30 cm

42

840

c in J / (kg . K) 840 840 840 840 840

0,66 0,90 1,41 1,72 2,04

6. bijlagen

6.3 6.3.1


Uitgewerkte voorbeelden

U- waarden berekening Berekeningsblad voor warmtedoorgangscoëfficiënt volgens NBN B62-002 Samenvatting


klik op wand nr

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Bouwheer : Pieter Janssens Kerkstraat 134 a 9300 Aalst Werfadres: Pieter Janssens Kerkstraat 134 a 9300 Aalst

Naam : Janssens Voornaam: Pieter Adres : Kerkstraat 134 b Tel.: e-mail :

U- waardeberekening Wandtype

vloer garage vloer leefruimte gelijkvloers overige lokalen plafond gelijksvloer vloer verdieping plafond verdieping dakconstructie buitenmuur (niet garage) buitenmuur douche, badkamer en keuken buitenmuur garage binnenmuur van 14 cm(niet douche en bad) binnenmuur douche en bad binnenmuur van 9 cm

ramen dakvlakraam voordeur garagepoort

Berekende U-waarde (warmtedoorgangscoëfficiënt) 0,74 0,69 0,74 0,79 0,71 0,27 0,24 0,24 0,24 0,24 1,07 1,06 1,95

1,40 1,50 2,00 2,00

43


6. bijlagen

Berekeningsblad voor warmtedoorgangscoëfficiënt volgens NBN B62-002 Naam+Voornaam Code wandtype :

vloer garage

Janssens Pieter

Omschrijving van het wandtype

Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04

Buitenmuur zonder / niet verluchte spouw Buitenmuur met matig verluchte spouw Buitenmuur met sterk verluchte spouw Binnenmuren Muur in contact met volle grond Vloer op volle grond Vloer boven kruipruimte of buitenomgeving Vloer met warmtestroom naar beneden Vloer met warmtestroom naar boven Plafond met warmtestroom naar beneden Plafond met warmtestroom naar boven Horizontaal of hellend dak

Samenstelling van de wand ruwe vloerplaat, zware beton, 2 holten in stroomrichting ongewapend beton, 2200 kg/m3 isolerende uitvulbeton, type perliton dekvloer grestegels

d in m

λ W/(m.K)

0,10 0,06 0,08 0,02

1,30 0,08 1,00 1,20

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,21

Totale warmteweerstand

Warmtedoorgangscoëfficiënt U = 1/RT = λ (lambda-) waarde van veel vookomende materialen; als richtwaarde te gebruiken terug naar samenvatting

44

0,74

R (m².K)/W R= R= R= R= R= R= R= 0,21 R= R= R= R= R=

R (m².K)/W R1 = 0,21 R2 = 0,08 R3 = 0,75 R4 = 0,08 R5 = 0,02 R6 = R7 = R8 = RT = 1,34

W/(m².K)

6. bijlagen



vloer leefruimte

Janssens Pieter


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand ruwe vloerplaat, zware beton, 2 holten in stroomrichting ongewapend beton, 2200 kg/m3 isolerende uitvulbeton, type perliton dekvloer parket in eik, zwaar hout

d in m

λ W/(m.K)

0,10 0,06 0,08 0,02

1,30 0,08 1,00 0,17

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,21


Warmtedoorgangscoëfficiënt U = 1/RT =

0,69


R (m².K)/W R1 = 0,21 R2 = 0,08 R3 = 0,75 R4 = 0,08 R5 = 0,12 R6 = R7 = R8 = RT = 1,44

W/(m².K)

λ (lambda-) waarde van veel vookomende materialen; als richtwaarde te gebruiken terug naar samenvatting

45


6. bijlagen


Janssens Pieter gelijkvloers overige lokalen


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand ruwe vloerplaat, zware beton, 2 holten in stroomrichting ongewapend beton, 2200 kg/m3 isolerende uitvulbeton, type perliton dekvloer gelijmde keramische tegels

d in m

λ W/(m.K)

0,1 0,06 0,08 0,02

1,3 0,08 1 0,81

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,21


Warmtedoorgangscoëfficiënt U = 1/RT = λ (lambda-) waarde van veel voorkomende materialen; als richtwaarde te gebruiken terug naar samenvatting

46

0,74


R (m².K)/W R1 = 0,21 R2 = 0,08 R3 = 0,75 R4 = 0,08 R5 = 0,02 R6 = R7 = R8 = RT = 1,35

W/(m².K)

6. bijlagen



plafond gelijksvloer

Janssens Pieter


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand gipsafwerking gebakken draagvloer, 1 holte, dikte 12 cm ongewapend beton, 2200 kg/m3 isolerende uitvulbeton, type perliton dekvloer gelijmde keramische tegels

d in m 0,01

λ W/(m.K) 0,52

0,1 0,06 0,08 0,02

1,3 0,08 1 0,81

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,11



0,79

R (m².K)/W R= R= R= R= R= R= R= R= R= R= R= 0,20 R=

R (m².K)/W R1 = 0,02 R2 = 0,11 R3 = 0,08 R4 = 0,75 R5 = 0,08 R6 = 0,02 R7 = R8 = RT = 1,26

W/(m².K)

λ (lambda-) waarde van veel voorkomende materialen; als richtwaarde te gebruiken terug naar samenvatting

47


6. bijlagen

jufra


vloer verdieping

Janssens Pieter


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand gelijmde keramische tegels dekvloer isolerende uitvulbeton, type perliton ongewapend beton, 2200 kg/m3 gebakken draagvloer, 1 holte, dikte 12 cm gipsafwerking

d in m 0,02 0,08 0,06 0,1

λ W/(m.K) 0,81 1 0,08 1,3

0,01

0,52

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W

0,11



48

0,71

R (m².K)/W R= R= R= R= R= R= R= R= 0,34 R= R= R= R=

R (m².K)/W R1 = 0,02 R2 = 0,08 R3 = 0,75 R4 = 0,08 R5 = 0,11 R6 = 0,02 R7 = R8 = RT = 1,40

W/(m².K)


6. bijlagen



plafond verdieping

Janssens Pieter


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand gipsafwerking dikke gipsplaten tussen 2 lagen karton, 2 cm minerale wol, glaswol luchtlaag, stilstaande lucht 6 cm geägglomereerde houtvezelplaat, 700 kg/m3

d in m 0,01

λ W/(m.K) 0,52

0,12

0,04

0,036

0,17

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,08 0,16



0,27

R (m².K)/W R= R= R= R= R= R= R= R= R= R= R= 0,20 R=

R (m².K)/W R1 = 0,02 R2 = 0,08 R3 = 3,00 R4 = 0,16 R5 = 0,21 R6 = R7 = R8 = RT = 3,67

W/(m².K)


49


6. bijlagen


dakconstructie

Janssens Pieter


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand menuiserite plaat stilstaande luchtlaag boven minerale wol, 3 cm minerale wol, glaswol dikke gipsplaten tussen 2 lagen karton, 2 cm gipsafwerking

d in m 0,0032

λ W/(m.K) 0,27

0,15

0,04

0,01

0,52

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,16 0,05



50

0,24

R (m².K)/W R= R= R= R= R= R= R= R= R= R= R= R= 0,17

R (m².K)/W R1 = 0,01 R2 = 0,16 R3 = 3,75 R4 = 0,05 R5 = 0,02 R6 = R7 = R8 = RT = 4,16

W/(m².K)


6. bijlagen



Janssens Pieter buitenmuur (niet garage)


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand volle baksteen, 1800 kg/m3 spouw, stilstaande luchtlaag, 1 cm isolatie, type recticel 20-40 kg/m3 geperforeerde snelbouwsteen, type hexablok gipsafwerking

d in m 0,09

λ W/(m.K) 0,87

0,06 0,14 0,01

0,02 0,22 0,52

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,15



0,24

R (m².K)/W R= 0,17 R= R= R= R= R= R= R= R= R= R= R=

R (m².K)/W R1 = 0,10 R2 = 0,15 R3 = 3,07 R4 = 0,64 R5 = 0,02 R6 = R7 = R8 = RT = 4,15

W/(m².K)


51


6. bijlagen


Janssens Pieter buitenmuur douche, badkamer en keuken


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand volle baksteen, 1800 kg/m3 spouw, stilstaande luchtlaag, 1 cm isolatie, type recticel 20-40 kg/m3 geperforeerde snelbouwsteen, type hexablok gipsafwerking geglazuurde gebakken tegels

d in m 0,09

λ W/(m.K) 0,87

0,06 0,14 0,01 0,01

0,02 0,22 0,52 1,2

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,15



52

0,24


R (m².K)/W R1 = 0,10 R2 = 0,15 R3 = 3,00 R4 = 0,64 R5 = 0,02 R6 = 0,01 R7 = R8 = RT = 4,09

W/(m².K)


6. bijlagen



buitenmuur garage

Janssens Pieter


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand volle baksteen, 1800 kg/m3 spouw, stilstaande luchtlaag, 1 cm isolatie, type recticel 20-40 kg/m3 metselwerk holle blokken licht beton, dikte 14 cm

d in m 0,09

λ W/(m.K) 0,87

0,06

0,02

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,15 0,6



0,24


R (m².K)/W R1 = 0,10 R2 = 0,15 R3 = 3,07 R4 = 0,60 R5 = R6 = R7 = R8 = RT = 4,09

W/(m².K)


53


6. bijlagen


Janssens Pieter binnenmuur van 14 cm(niet douche en bad)


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand gipsafwerking geperforeerde snelbouwsteen, type hexablok gipsafwerking

d in m 0,01 0,14 0,01

λ W/(m.K) 0,52 0,22 0,52

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W



54

1,07

R (m².K)/W R= R= R= R= 0,26 R= R= R= R= R= R= R= R=

R (m².K)/W R1 = 0,02 R2 = 0,64 R3 = 0,02 R4 = R5 = R6 = R7 = R8 = RT = 0,93

W/(m².K)

6. bijlagen



Janssens Pieter binnenmuur douche en bad


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand gipsafwerking geperforeerde snelbouwsteen, type hexablok gipsafwerking geglazuurde gebakken tegels

d in m 0,01 0,14 0,01 0,01

λ W/(m.K) 0,52 0,22 0,52 1,2

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W



1,06


R (m².K)/W R1 = 0,02 R2 = 0,64 R3 = 0,02 R4 = 0,01 R5 = R6 = R7 = R8 = RT = 0,94

W/(m².K)


55


6. bijlagen


Janssens Pieter binnenmuur van 9 cm


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand gipsafwerking poreuze volle baksteen, 1250 kg/m3 gipsafwerking

d in m 0,01 0,09 0,01

λ W/(m.K) 0,52 0,42 0,52

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W



56

1,95


R (m².K)/W R1 = 0,02 R2 = 0,21 R3 = 0,02 R4 = R5 = R6 = R7 = R8 = RT = 0,51

W/(m².K)

6. bijlagen



ramen

Janssens Pieter


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04


Samenstelling van de wand

d in m

ramen

λ W/(m.K)

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,715



1,40

R (m².K)/W R= R= R= R= R= R= R= R= R= R= R= R=

R (m².K)/W R1 = 0,72 R2 = R3 = R4 = R5 = R6 = R7 = R8 = RT = 0,72

W/(m².K)


57


6. bijlagen


dakvlakraam

Janssens Pieter


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04



d in m

dakvlakramen

λ W/(m.K)

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,715



58

1,40


R (m².K)/W R1 = 0,72 R2 = R3 = R4 = R5 = R6 = R7 = R8 = RT = 0,72

W/(m².K)

6. bijlagen



voordeur

Janssens Pieter


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04



d in m

voordeur

λ W/(m.K)

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,5



2,00


R (m².K)/W R1 = 0,50 R2 = R3 = R4 = R5 = R6 = R7 = R8 = RT = 0,50

W/(m².K)


59


6. bijlagen


garagepoort

Janssens Pieter


Rsi+(Rsi of Rse) (m².K)/W 0,13 + 0,04 0,13 + 0,04 0,13 + 0,13 0,13 + 0,13 0,13 + 0 0,17 + 0 0,17 + 0,04 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,17 + 0,17 0,10 + 0,10 0,13 + 0,04



d in m

garagepoort

λ W/(m.K)

R (m².K)/W 0,17 0,17 0,26 0,26 0,13 0,17 0,21 0,34 0,2 0,34 0,2 0,17

Ru Rg (m².K)/W 0,5



60

2,00


R (m².K)/W R1 = 0,50 R2 = R3 = R4 = R5 = R6 = R7 = R8 = RT = 0,50

W/(m².K)

6. bijlagen


6.3.2 Warmteverliesberekeningen Berekeningsblad voor warmteverliezen NBN B62-003 opmerking over de Europese norm

Algemene Gegevens Bouwheer: Janssens Pieter Kerkstraat 134a 9300 Aalst Werfadres: Kerkstraat 134 b 9300 Aalst


klik op lokaal nr

Naam : Janssens Voornaam: Pieter Adres : Kerkstraat 134 a 9300 Aalst 012 345 67 89 Tel.: e-mail :

[email protected]

warmteverliesberekening lijst binnentemperaturen

Lokaal 1

garage

2

leefruimte

3

berging (niet verwarmd)

4

openkeuken

5

bureel

6

hall (gelijkvloer)

7

wc

8

douche

9

slaapkamer 1

10

slaapkamer 2

11

berging (niet verwarmd)

12

slaapkamer 3

13

slaapkamer 4

14

berging

15

hall (verdieping)

16

badkamer

17

hobbykamer

Binnentemperaturen 10 22 5 22 22 16 16 24 20 20 5 20 20 16 16 24 20

18 19 20 21 22 23 24 25

Stookregime

info U en R-‐ waarden overzicht U-‐ waarden kort

aanvoertemperatuur � v (°C )

55

teruglooptemperatuur � r (°C )

45

buitentemperatuur θe (°C )

-8

lijst buitentemperaturen info ven2la2e

Naar algemene gegevens Uitgebreide Ven2la2e

61


6. bijlagen



Berekeningsblad voor warmteverliezen NBN B62-003 Naam + voornaam :

Janssens Pieter

Lokaal : garage l

b

h

Volume V1 :

4

6,5

2,5

Volume V2 :

3

1,16

2,5

θint =

Oppervlakte 29,5

m²

Mcw =

θe =

-8

0,00185

10

x

lcw

x

Ucw

0,00185

x

6,5

x

2


73,70

m³

Mo =

°C

°C 0,0241

noord = 0,05

aangr.

U

l

h of b

A aftrek

A netto

ΔT

Φ

°C

W/(m².K)

m

m

m²

m²

K

W

buitenmuur noordzijde

-8

0,24

5,5

2,92

7,3

8,8

18

38

poort

-8

2

3,3

2,2

7,3

18

261

wanden

binnenmuur berging

5

1,07

3

2,5

buitenmuur zuidzijde

-8

0,24

4,14

2,92

7,5

5

40

7,8

18

34

buitendeur

-8

2

1

ramen zuidzijde

-8

1,4

1,6

2,05

2,1

18

74

1,4

2,2

18

buitenmuur westzijde

-8

0,24

7,1

2,92

56

17,6

18

76

ramen westzijde

-8

1,4

2,2

vloer

-5

0,74

1

1,4

3,1

18

78

29,5

29,5

15

327

plafond

5

0,79

6,5

4

26,0

5

103

4,3

3,1

1087

Totaal van de wanden : Koudebruggen Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

poort

0,5

3,3

2,2

11,00

18

99

raam zuidzijde

0,5

1,6

1,4

6,00

18

54

raam westzijde

0,5

1,1

1,4

5,00

18

45

raam westzijde

0,5

1,1

1,4

5,00

18

45

deur

0,5

1

2,05

6,10

18

55

ψ = 0,5


ψ = 1,5- U als de U-waarde geisoleerde buitenmuur 1 < U <1,5 ψ=0

als de U-waarde geisoleerde buitenmuur U > 1,5

298

Totaal van de koudebruggen TOTALE WARMTEDOORGANGSVERLIEZEN Norm D50-001 (Basisventilatie: algemene regel) opp. x 3,6 = n=

θe n = -8,0

Φv = 0,34 x n x V x (θint - θe) = 2169,8766

1385


andere

°C

n=

106 m³/h 1,4

θe =

/h

Φv = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θint - θe)

650

-8,0 =

°C 785


ΦHL = (ΦT + ΦV) x (1 + M0 + Mcw) = Naar algemene gegevens Uitgebreide Ven2la2e

62

of

106 m³/h 1,4 / h

ΦT =


2170

x

1,0741


=

2331

Watt


6. bijlagen



Berekeningsblad voor voor warmteverliezen warmteverliezen NBN NBN B62-003 B62-003 Berekeningsblad Naam + voornaam :

Janssens Janssens Pieter Pieter

Lokaal Lokaal :: garage leefruimte b ll b

Volume VolumeVV11 :: Volume VolumeVV22: :

4 6,8 3

Volume VolumeVV33: : VolumeVV:: Volume

6,5 5,06 1,16

hh 2,5 2,5 2,5

73,70 86,02

Oppervlakte Oppervlakte 29,5 m² m² 34,4

M Moo ==

m³

wanden wanden

buitenmuur noordzijde buitenmuur zuidzijde poort raam zuidzijde binnenmuur berging buitenmuur zuidzijde westzijde buitenmuur

aangr. aangr. °C °C

UU W/(m².K) W/(m².K)

-8 -8 10 -8

22 1,07 1,4

-8 -8 -8 -8 5 -8 -8

buitendeur buitendeur binnenmuur gang ramen zuidzijde

binnenmuur berging buitenmuur westzijde binnenmuur hall ramen westzijde vloer vloer plafond deel 1 plafond plafond deel 2

Koudebruggen Koudebruggen

10 °C int == 22 °C θθint M = 0,00185 M cwcw= 0,00185 xx 0,00185 0,00185 xx

5 -8 16 -8 -5 -5 16 5 20

θ θe e== l lcw cw

6,5 5,06

-8-8 xx

°C °C UU cwcw

xx

1,42

0,0241 0,0131

ΔT ΔT KK

ΦΦ WW

noord zuid ==00,05 ll mm

ofbb hhof mm

11

2,05 2,05 2,5 1,4

0,24 0,24 2 1,4 1,07 0,24 0,24

5,5 6,94 3,3 3,3 3 1,7 4,14

1,07 0,24 1,07 1,4 0,69 0,74 0,79 0,79 0,79

4,52 1,6 2,5 7,1 4,36 2,2 6,8 1 1,93 6,5 1

2,92 2,92 2,2 2,1 2,5 2,92 2,92

2,5 2,92 2,5 1,4 5,06 29,5 2,36 4 29,8

aftrek AAnetto netto AAaftrek m² m² m² m²

7,3 6,9 2,1 4,3

3,1

8,8 13,4 7,3 6,9 7,5 2,9 7,8

2,1 2,1 11,3 2,2 6,3 17,6 10,9 3,1 34,4 29,5 4,6 26,0 29,8

18 30 18 30 5 30 18

30 18 12 18

17 18 6 18 27 15 6 5 2

Ψ Ψ W/(m.K) W/(m.K)

l l m m

raam raam zuidzijde deur raam westzijde

0,5 0,5 0,5 0,5 0,5

3,3 3,3 1,6 1 1,1

raam westzijde

0,5

deur

0,5

ψ = 1,5- U als de U-waarde geisoleerde buitenmuur 1 < U <1,5 ψ =0 als de U-waarde geisoleerde buitenmuur U > 1,5 ψ =0 als de U-waarde geisoleerde buitenmuur U > 1,5 poort

123 74 145 56

114 76 70 78 641 327 22 103 47

1087 1569

Totaal van de wanden : Totaal van de wanden :

ψ = 0,5 als de U-waarde geisoleerde buitenmuur U < 1 ψ == 1,50,5 U als ψ als de de U-waarde U-waardegeisoleerde geisoleerdebuitenmuur buitenmuurU1 << 1U <1,5

38 96 261 291 40 2134

h of b omtrek h of b omtrek m m m m

ΔT ΔT K K

Φ ΦW

18 30 18 30 18

99 162 54 92 45

W

2,2 2,1 1,4 2,05 1,4

11,00 10,80 6,00 6,10 5,00

1,1

1,4

5,00

18

45

1

2,05

6,10

18

55

298 Totaal van de koudebruggen 254 Totaal van de koudebruggen TOTALE WARMTEDOORGANGSVERLIEZEN (transmissieverliezen) ΦT = 1385 1823 TOTALE WARMTEDOORGANGSVERLIEZEN (transmissieverliezen) ΦT = Norm D50-001 (Basisventilatie: algemene regel) of Norm D50-001 (Minimale/begrensde mechanische ventilatie) Norm D50-001 (Basisventilatie: algemene regel) of Norm D50-001 (Minimale/begrensde mechanische ventilatie) andere opp. x 3,6 = 106 m³/h 106 m³/h woonkamer opp. x 3,6 = 124 m³/h 124 m³/h θe n = -8,0 °C θe = n= 1,4 /h -8,0 °C n= 1,4 / h -8,0 °C n= 1,4 /h -8,0 °C n= 1,4 / h θe n = θe = Φv = 0,34 x n x V x (θint - θe) = Φv = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θint - θe) = 785 650 = 1527 Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θint - θ e ) 1263 2169,8766 DE TOTALE WARMTEVERLIEZEN 3349,543 DE TOTALE WARMTEVERLIEZEN ΦHL = (ΦT + ΦV) x (1 + M0 + Mcw) = x = Watt 2170 1,0741 2331 Φ HL = (Φ T + Φ V ) x (1 + M 0 + M cw ) = x = Watt 3350 1,0131 3393 handboek centrale verwarming FVB Naar algemene gegevens Uitgebreide Ven2la2e handboek centrale verwarming FVB Naar algemene gegevens Uitgebreide Ven2la2e

63


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : berging (niet verwarmd) l

b

h

θ int =

Oppervlakte

Volume V1 :

m²

5

M cw =

Volume V2 :

°C

0,00185

x

0,00185

x

θe =

-8

l cw

x

°C U cw

x


Mo =

m³ wanden

zuid = 0

aangr.

U

l

h of b

A aftrek

A netto

ΔT

Φ

°C

W/(m².K)

m

m

m²

m²

K

W

0

Totaal van de wanden : Koudebruggen ψ = 0,5


ψ = 1,5- U als de U-waarde geisoleerde buitenmuur 1 < U <1,5 ψ =0

Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W



0 /h

of

m³/h θe

-8,0

n=


andere

°C

n=

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = #VALUE!

m³/h /h

θe =

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θint - θ e )

-8,0

°C

=


Φ HL = (Φ T + Φ V ) x (1 + M 0 + M cw ) = Naar algemene gegevens Uitgebreide Ven2la2e

64

ΦT =


Norm D50-001 (Basisventilatie: algemene regel)

x

1,0000


=

Watt


6. bijlagen



Berekeningsblad voor warmteverliezen NBN B62-003 Janssens Pieter

Naam + voornaam : Lokaal : openkeuken Volume V1 :

l

b

h

3

3

2,5

θ int =

Oppervlakte 9,0

m²

M cw =

Volume V2 :

θe =

-8

0,00185

22

°C x

l cw

x

°C U cw

0,00185

x

3

x

1,4

0,0078


22,50

Mo =

m³

zuid = 0

aangr.

U

l

h of b

A aftrek

A netto

ΔT

Φ

°C

W/(m².K)

m

m

m²

m²

K

W


-8

0,24

3,38

2,92

1,5

8,4

30

60

raam

-8

1,4

1,1

1,4

1,5

30

65

buitenmuur oostzijde

-8

0,24

1,9

2,92

5,5

30

40

binnenmuur hall

16

1,07

1,1

2,5

2,8

6

18

binnenmuur berging

5

1,07

3

2,5

7,5

17

136

vloer

-5

0,74

3

3

9,0

27

180

plafond

20

0,79

3

3

9,0

2

14

wanden

513

Totaal van de wanden : Koudebruggen ψ = 0,5



Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

0,5

1,1

1,4

5,00

30

75


raam

75


θe

-8,0

n=

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = 1421,857

588


open keuken

32 m³/h 1,4 / h

ΦT =


Norm D50-001 (Basisventilatie:algemene regel) of °C

n=

3,3

75 m³/h /h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θint - θ e )

330

°C 834


Φ HL = (Φ T + Φ V ) x (1 + M 0 + M cw ) = Naar algemene gegevens Uitgebreide Ven2la2e

1422

x

1,0078

=

1433

Watt


65


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : bureel l

b

h

Volume V1 :

4,4

2,3

2,5

Volume V2 :

0,5

3,26

2,5

θ int =

Oppervlakte 11,8

m²

Mcw =

22

°C

0,00185

x

0,00185

x


29,38

-8

l cw

x

°C U cw

x

zuid = 0

Mo =

m³

θe =

aangr. °C

U W/(m².K)

l m

h of b m

A aftrek m²

A netto m²

ΔT K

Φ W


-8

0,24

4,77

2,92

2,2

11,7

30

84

raam

-8

1,4

1,6

1,4

2,2

30

94


-8

0,24

1

2,92

2,9

30

21

binnenmuur hall

16

1,95

4,9

2,5

12,3

6

143

binnenmuur slaapkamer

20

1,07

2,3

2,5

5,8

2

12

vloer

-5

0,74

1

11,8

11,8

27

236

plafond

16

0,79

1

11,8

11,8

6

56

wanden

647


Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

0,5

1,6

1,4

6,00

30

90



raam

90

Totaal van de koudebruggen TOTALE WARMTEDOORGANGSVERLIEZEN

Norm D50-001 (Basisventilatie:algemene regel) of opp. x 3,6 = n=

n

-8,0

=

1258,222

737


studeerkamer θe

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) =

°C

n=

1,4

42 m³/h /h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

431

°C 521


Φ HL = (Φ T + Φ V ) x (1 + M 0 + M cw) = Naar algemene gegevens Uitgebreide Ven2la2e

66

of

42 m³/h 1,4 / h

ΦT =


1258

x

1,0000


=

1258

Watt


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : hall (gelijkvloer) l

b

Volume V1 :

4,4

2,26

2,5

Volume V2 :

2,14

1,12

2,5

Volume V3 :

1

1,1

2,5

Volume V :

h

33,60

θ int =

Oppervlakte 13,4

m²

16

Mcw =

°C

0,00185

x

0,00185

x

aangr. °C

U W/(m².K)

l m


-8

0,24

voordeur

-8

2

vloer

-5

0,74

wanden

-8

l cw

x

°C U cw

x

noord = 0,05

Mo =

m³

θe =

h of b m

A aftrek m²

A netto m²

ΔT K

1,26

2,92

2,1

1,6

24

9

1

2,05

2,1

24

98

1

13,4

13,4

21

208

Φ W

316


Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

0,5

1

2,05

6,10

24

73



voordeur

73


of

θe

n

-8,0

=

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = 866,0268

389


andere

48 m³/h 1,4 / h

ΦT =


°C

n=

48 m³/h 1,4

/h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

395

°C 477



866

x

1,0500

=

909

Watt


67


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : wc Volume V1 :

l

b

h

2

1

2,5

θ int =

Oppervlakte 2,0

m²

Mcw =

Volume V2 :

16

°C

0,00185

x

0,00185

x


5,00

-8

l cw

x

°C U cw

x

noord = 0,05

Mo =

m³

θe =

aangr. °C

U W/(m².K)

l m

h of b m

A aftrek m²

A netto m²

ΔT K

Φ W


-8

0,24

1,14

2,92

0,4

2,9

24

17

raam

-8

1,4

0,6

0,6

0,4

24

12

vloer

-5

0,74

1

2

2,0

21

31

wanden

60


Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

0,5

0,6

0,6

2,40

24

29



raam

29


n

-8,0

=

305,0859

89


WC θe

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) =

°C

n=

25 m³/h 5,0

/h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

59

°C 216



68

of

7 m³/h 1,4 / h

ΦT =


305

x

1,0500


=

320

Watt


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : douche l

b

Volume V 1 :

2,4

2

2,5

Volume V 2 :

0,86

0,5

2,5

Volume V 3 : Volume V :

Oppervlakte

h

13,08

5,2

θ int = m²

M cw =

24

°C

0,00185

x

0,00185

x

wanden

-8

l cw

°C

x

Ucw

x

noord = 0,05

Mo =

m³

θe =

aangr.

U

l

h of b

A aftrek

A netto

ΔT

Φ

°C

W/(m².K)

m

m

m²

m²

K

W

0,7


-8

0,24

2,37

2,92

6,2

32

48

raam noordzijde

-8

1,4

0,6

1,2

0,7

32

32

binnenmuur slaapkamer

20

1,06

2,4

2,5

6,0

4

25

binnenmuur hall

16

1,06

2,5

2,5

6,3

8

53

binnenmuur wc

16

1,06

2

2,5

5,0

8

42


-8

0,24

0,9

2,92

2,6

32

20

vloer

-5

0,74

1

5,2

5,2

29

112

Totaal van de wanden :

333

Koudebruggen ψ = 0,5



Ψ W/(m.K)

l m

h of b m

omtrek m

ΔT K

Φ

0,5

0,6

1,2

3,60

32

58

W


raam noordzijde


n=

/h

θe

n

-8,0

=

Φ v = 0,34 x n x V x (θint - θe ) = 976,92051

390


19 m³/h 1,4

ΦT =


Norm D50-001 (Basisventilatie:algemene regel) of opp. x 3,6 =

58

°C

badkamer n=

205

50 m³/h

3,8

/h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

°C 587


ΦHL = (Φ T + Φ V ) x (1 + M 0 + M cw ) = Naar algemene gegevens Uitgebreide Ven2la2e

977

x

1,0500

=

1026

Watt


69


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : slaapkamer 1 l

b

h

Volume V1 :

4

3

2,5

Volume V2 :

0,6

1,5

2,5

θ int =

Oppervlakte 12,9

m²

Mcw =

20

°C

32,25 wanden

°C

x

l cw

x

U cw

0,00185

x

3

x

1,4

0,0078

ΔT K

Φ W

oost = 0,025

Mo =

m³

-8

0,00185


θe =

aangr. °C

U W/(m².K)

l m

h of b m

A aftrek m²

2,2


-8

0,24

3,37

2,92

raam zuidzijde

-8

1,4

1,6

1,4

binnenmuur hall

16

1,07

2,16

2,5


-8

0,24

4,35

2,92

raam oostzijde

-8

1,4

1,6

vloer

-5

0,74

1

A netto m²

7,6

28

51

2,2

28

88 23

5,4

4

10,5

28

71

1,4

2,2

28

88

12,9

12,9

25

239

2,2

559


l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

raam zuidzijde

0,5

1,4

1,6

6,00

28

84

raam oostzijde

0,5

1,4

1,6

6,00

28

84

ψ = 0,5




168


ΦT =


727


slaapkamer

46 m³/h 1,4 / h

θe

n

-8,0

=

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = 1261,51

n=

46 m³/h

1,4

/h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

442

°C 534



70

°C

1262

x

1,0328


=

1303

Watt


6. bijlagen




Janssens Pieter


b

h

Volume V1 :

3,5

3

2,5

Volume V2 :

0,6

1,5

2,5

θ int =

Oppervlakte 11,4

m²

Mcw =

20

°C

θe =

-8

°C

0,00185

x

l cw

x

U cw

0,00185

x

3

x

1,4

0,0078

Volume V3 :

1,4

Volume V :

noord = 0,05

Mo =

m³

28,50

aangr. °C

U W/(m².K)

l m

h of b m


-8

0,24

3,37

2,92


-8

0,24

4,45

2,92

wanden

A aftrek m²

A netto m²

ΔT K

Φ W

9,8

28

66

2,2

10,8

28

73 88

raam oostzijde

-8

1,4

1,6

1,4

2,2

28

binenmuur hall

16

1,07

2,5

0,96

2,4

4

10

vloer

-5

0,74

1

11,4

11,4

25

211

448


Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

0,5

1,6

1,4

6,00

28

84



raam oostzijde

84



41 1,4 / h

ΦT =



slaapkamer

m³/h θe

n

-8,0

=

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = 1003,74

532

°C

n=

41 m³/h

1,4

/h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

391

°C 472



1004

x

1,0578

=

1062

Watt


71


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : berging (niet verwarmd) l

b

h

θ int =

Oppervlakte

Volume V1 :

m²

Mcw =

Volume V2 :

5

°C

0,00185

x

0,00185

x


aangr. °C

wanden

-8

l cw

x

°C U cw

x

zuid = 0

Mo =

m³

θe =

U W/(m².K)

l m

h of b m

A aftrek m²

A netto m²

ΔT K

Φ W

0


Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W






0 m³/h /h

m³/h θe

n

-8,0

=

°C

n=

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = #VALUE!

/h

θe =

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

-8,0

°C

=



72

ΦT =


x

1,0000


=

Watt


6. bijlagen




Janssens Pieter


b

h

Volume V1 :

4,87

2,36

2,5

Volume V2 :

6,8

1,76

2

θ int =

Oppervlakte 23,5

m²

Mcw =

20

°C

0,00185

x

0,00185

x


52,67 wanden

-8

l cw

x

°C U cw

x

west = 0,025

Mo =

m³

θe =

aangr. °C

U W/(m².K)

l m

h of b m

A aftrek m²

A netto m²

ΔT K

Φ W


-8

0,24

6,94

1,7

11,8

28

79

zoldermuur

5

0,24

4,87

2,6

12,7

15

46

dakvlak

-8

0,24

7,17

2

11,4

28

77

dakvlakraam (=2x)

-8

1,5

2,4

1,2

2,9

28

121


-8

0,24

1,82

2,2

4,0

28

27

binnenmuur berging

5

1,07

2,6

2,5

6,5

15

104

binnenmuur hall

16

1,07

2,36

2,5

5,9

4

25

binnenmuur berging

16

1,07

1,76

2

3,5

4

15

2,9

494


l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

dakvlakraam 1

0,5

1,2

1,2

4,80

28

67

dakvlakraam 2

0,5

1,2

1,2

4,80

28

67

ψ = 0,5




134



slaapkamer θe

n

=

-8,0

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = 1464,515

629


84 m³/h 1,6 / h

ΦT =


°C

n=

72 m³/h

1,4

/h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

804

°C 836



1465

x

1,0250

=

1501

Watt


73


6. bijlagen




Janssens Pieter


b

h

Volume V1 :

6,8

1,42

2,5

Volume V2 :

6,8

2,51

1,5

θ int =

Oppervlakte 26,7

m²

Mcw =

20

°C

0,00185

x

0,00185

x


49,74

-8

l cw

x

U cw

x

aangr. °C

U W/(m².K)

l m

h of b m

binnenmuur berging deel 1

5

1,07

1,43

binnenmuur berging deel 2

5

1,07

2,51

wanden

°C

noord = 0,05

Mo =

m³

θe =

A netto m²

ΔT K

Φ W

2,5

3,6

15

57

1,5

3,8

15

60

zoldermuur

5

0,24

6,8

1,43

dakvlak

-8

0,24

6,8

3,3

dakvlakraam(en)

-8

1,5

2,4


-8

0,24

7,17


-8

0,24

1,9

binnenmuur hall

16

1,07

vloer berging

5

vloer garage

10

A aftrek m²

9,7

15

35

19,5

28

131

1,2

2,9

28

121

0,7

5,0

28

34

1,3

2,5

28

17

1,93

2,5

4,8

4

21

0,71

3

2,5

7,5

15

80

0,71

3

1,16

3,5

10

25

2,9

581


l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

dakvlakraam 1

0,5

1,2

1,2

4,80

28

67

dakvlakraam 2

0,5

1,2

1,2

4,80

28

67

ψ = 0,5




134



studeerkamer θe

n

-8,0

=

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = 1542,545

°C

n=

1,4

72 m³/h /h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

916

°C 828



74

715


96 m³/h 1,9 / h

ΦT =


1543

x

1,0500


=

1620

Watt


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : berging Volume V1 :

l

b

h

4,4

2,76

2,5

θ int =

Oppervlakte 12,1

m²

16

Mcw =

Volume V2 :

°C

0,00185

x

0,00185

x


30,36

-8

l cw

x

U cw

x

aangr. °C

U W/(m².K)

l m

h of b m


-8

0,24

4,77


-8

0,24

1

dakvlak

-8

0,24

4,77

3,3

dakvlakraam

-8

1,5

1,2

1,2

zolder

5

0,26

4,4

0,24

wanden

°C

west = 0,025

Mo =

m³

θe =

A aftrek m²

A netto m²

ΔT K

Φ W

0,64

3,1

24

18

0,83

0,8

24

5

14,3

24

83

1,4

24

52

1,1

11

3

1,4

160


Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

0,5

1,2

1,2

4,80

24

58



dakvlakraam

58



andere θe

n

=

-8,0

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = 648,4927

217


44 m³/h 1,4 / h

ΦT =


°C

n=

44 m³/h 1,4

/h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

357

°C 431



648

x

1,0250

=

665

Watt


75


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : hall (verdieping) l

b

h

Volume V1 :

6,33

2,22

2,5

Volume V2 :

6,33

2,2

0,8

θ int =

Oppervlakte 28,0

m²

16

Mcw =

°C

0,00185

x

0,00185

x


46,27 wanden

-8

l cw

x

°C U cw

x

zuid = 0

Mo =

m³

θe =

aangr. °C

U W/(m².K)

l m

h of b m

A aftrek m²

A netto m²

ΔT K

Φ W

14,9

24

86

3,2

24

19

dakvlak zuidzijde

-8

0,24

6,61

2,25

dakvlak noordzijde

-8

0,24

6,61

0,7

dakvlakraam

-8

1,5

1,2

1,2

1,4

24

52

scheidingsmuur zolder

5

1,07

6,33

2

12,7

11

149

1,4

305


Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

0,5

1,2

1,2

4,80

24

58



dakvlakraam

58



andere θe

n

-8,0

=

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = 1297,875

°C

n=

101 m³/h 2,2

/h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

822

°C 935



76

363


101 m³/h 2,2 / h

ΦT =


1298

x

1,0000


=

1298

Watt


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : badkamer l

b

h

Volume V1 :

2

0,94

2,5

Volume V2 :

4,4

2,94

2,5

θ int =

Oppervlakte 14,8

m²

Mcw =

24

°C

0,00185

x

0,00185

x


37,04 wanden

-8

l cw

x

°C U cw

x

noord = 0,05

Mo =

m³

θe =

aangr. °C

U W/(m².K)

l m

h of b m

A aftrek m²

A netto m²

ΔT K

Φ W


-8

0,24

5,21

2,42

12,6

32

97

binnenmuur hobbykamer

20

1,06

2,94

2,5

7,4

4

31

binnenmuur hall

16

1,06

4,4

2,5

11,0

8

93

binnenmuur slaapkamer 4

20

1,06

2

2,5

5,0

4

21

zoldermuur

5

0,24

4,4

1,42

6,2

19

28

dakvlak

-8

0,24

4,54

1,3

4,5

32

35

dakvlakraam

-8

1,5

1,2

1,2

1,4

32

69

vloer hall

16

0,71

2,14

1,12

2,4

8

14

vloer wc

16

0,71

2

1

2,0

8

11

1,4

400


Ψ

l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

0,5

1,2

1,2

4,80

32

77



dakvlakraam

77



speelkamer θe

n

-8,0

=

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = 1177,647

476


53 m³/h 1,4 / h

ΦT =


°C

n=

53 m³/h

1,4

/h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

580

°C 701



1178

x

1,0500

=

1237

Watt


77


6. bijlagen




Janssens Pieter

Lokaal : hobbykamer l

b

h

Volume V1 :

3

2,48

1,47

Volume V2 :

4,17

3

2,5

Volume V3 :

3

1,55

1,88

Volume V :

50,95

θ int =

Oppervlakte 24,6

m²

Mcw =

20

°C

0,00185

x

0,00185

x

wanden

-8

l cw

x

°C U cw

x

noord = 0,05

Mo =

m³

θe =

aangr. °C

U W/(m².K)

l m

h of b m

A aftrek m²

A netto m²

ΔT K

Φ W

4,9

28

33

5,3

28

36

1,4

28

60 22


-8

0,24

3,37

1,46

dakvlak noordzijde

-8

0,24

3,37

2

dakvlakraam noordzijde

-8

1,5

1,2

1,2

buitenmuur oostzijde deel 1

-8

0,24

1,55

2,12

3,3

28


-8

0,24

4,17

2,77

11,6

28

78


-8

0,24

2,48

1,7

4,2

28

28


-8

0,24

3,37

0,64

2,2

28

14

dakvlak zuidzijde

-8

0,24

3,37

3,3

9,7

28

65

1,4

1,4

dakvlakraam zuidzijde

-8

1,5

1,2

1,2

1,4

28

60

binnenmuur berging

16

1,07

2,76

2,5

6,9

4

30

binnenmuur hall

16

1,07

2,22

2,5

5,6

4

24

zoldermuur

5

0,24

4,17

3

12,5

15

45

496


l

h of b

omtrek

ΔT

Φ

W/(m.K)

m

m

m

K

W

dakvlakraam

0,5

1,2

1,2

4,80

28

67

dakvlakraam

0,5

1,2

1,2

4,80

28

67

ψ = 0,5




134



speelkamer θe

n

-8,0

=

Φ v = 0,34 x n x V x (θ int - θ e ) = 1461,449

°C

n=

72 m³/h

1,4

/h

-8,0

θe =

=

Φ v = 0,34 x (n + 0,3) x V x (θ int - θ e )

843

°C 831



78

630


89 m³/h 1,7 / h

ΦT =


1461

x

1,0500


=

1535

Watt

6. bijlagen


6.4 Lege rekenbladen om manueel in te vullen 6.4.1

U- waarden berekening

79


80

6. bijlagen

6. bijlagen


6.4.2 Warmteverliesberekeningen

81


82

6. bijlagen

6. bijlagen


6.5 Lijst met gewenste binnentemperaturen volgens NBN 62-003 Binnentemperaturen volgens NBN B 62-003 : Vertrekken waar gewoon geklede mensen in rust zijn of een zeer lichte werkzaamheid hebben bv. woonkamers, keukens, kantoren, leslokalen, studeerkamers, hotelkamers, spijshuizen, vergaderzalen, winkelruimten, enz.

20°C

Vertrekken waar licht- of niet-geklede mensen in rust zijn of een zeer lichte werkzaamheid hebben bv. badkamers, raadpleegkamers, ontkleedkamers

22 à 24°C

bv. slaapkamers

16 à 18 °C

Vertrekken waar gewoon geklede mensen een lichte werkzaamheid uitoefenen bv. werkplaatsen, lichte nijverheid

16°C

Vertrekken waar licht geklede mensen een grote werkzaamheid hebben bv. turnzalen, sportzalen, nijverheid

16°C

Vertrekken die alleen voor doorgang of kortstondig verblijf dienen voor gewoon geklede mensen bv. gangen, trapzalen, kleedkamers, W.C.

16°C

Vertrekken die men alleen vorstvrij wenst te houden bv. garage

5°C

Temperaturen van aanpalende lokalen Vertrekken van bewoond naburig gebouw

10°C

Vertrekken van naburig gebouw, zelden verwarmd maar normaal geïsoleerd en beschermd Zeer blootgestelde en verluchte niet geïsoleerde en niet verwarmde lokalen

0°C Buitentemperatuur

Niet verwarmde goed geïsoleerde vertrekken, met weinig buiten- of beglaasde wanden en matig verlucht bv. kelder, kruipruimte

0°C

Stookplaats

10°C

Sterk verluchte kruipruimte

-5°C

83


6. bijlagen

6.6 Lijst met buitentemperaturen volgens NBN 62-003

84

6. bijlagen


85


86

6. bijlagen

6. bijlagen


87


6.7

6. bijlagen

Plannen en doorsneden

6.7.1 Grondplan en aanzicht met afmetingen

88

6. bijlagen


89


90

6. bijlagen

6. bijlagen


6.7.2 Grondplan zonder afmetingen

91


92

6. bijlagen

6. bijlagen


6.7.3 Doorsneden

93


94

6. bijlagen

6. bijlagen


95


96

notities

notities


97


98

notities

De handboeken zijn tot stand gekomen dankzij de bijdrage van de volgende organisaties :

fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5, 1000 Brussel t +32 2 210 03 33 • f +32 2 210 03 99 constructiv.be • [email protected] © Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid, Brussel, 2013. Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen

99

MODULAIRE handboeken CEntrale verwarming Overzicht beschikbare handboeken •• 1.1 Inleiding tot de centrale verwarming en installatietekenen •• 1.2 Buismaterialen, buisbewerkingen, dichtingen en bevestigingsmaterialen •• 2.1 Warmtetransport: leidingaanleg •• 2.2 Warmtetransport: principe, bescherming, onderhoud van de installatie •• 2.3 Warmteafgifte: verwarmingslichamen en toebehoren •• 3.1 Warmteproductie: verwarmingsketels •• 3.2 Warmteproductie: installatietoebehoren en plaatsingsvoorschriften •• 4.1A Warmteverlies berekenen: theoretische uitwerking •• 4.1B Warmteverlies berekenen: praktische uitwerking •• 7.1 Gasinstallaties: aardgasleidingen •• 7.2 Gasinstallaties: verbranding en toestellen •• 7.3 Gasinstallaties: bijlagen

Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid N262CV MODULE 4 boekdeel 1 B Warmteverliesberekening - praktische

9000000000489

warmteverlies berekenen Praktische uitwerking

Recommend Documents