WANDELZOEKTOCHT SPEUREN NAAR EEN LEEFBARE STAD IN ANTWERPEN
WANDELBOEKJE VAN BOERENTOREN NAAR NIEUW ZUID
ARGUS informeert en debatteert rond milieu en duurzame ontwikkeling en wil het publiek hieromtrent bewustmaken. Een greep uit het aanbod: ARGUS Milieumagazine, de milieubibliotheek, de fotowedstrijd, infosessies, brochures, milieuprojecten … Verneem er alles over op www.argusmilieu.be of schrijf in op de elektronische ARGUStelex via
[email protected]. ARGUS vzw, Eiermarkt 8, 2000 Antwerpen, tel. 03 202 90 70 fax 03 202 90 88, e-mail:
[email protected] Open op werkdagen van 9.00 tot 16.30 uur.
Ook in het EHA! kan je terecht voor informatie over milieu, duurzame ontwikkeling, bouwen en wonen, ... Kom eens langs en bezoek de mediatheek (di-vrij van 10.00 tot 16.30 uur) of surf naar de website (www.eha.be). Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van het EHA!, schrijf dan in op de elektronische nieuwsbrief via
[email protected] EHA! (Ecohuis Antwerpen), Turnhoutsebaan 139, 2140 Borgerhout, tel. 03 217 08 11, www.eha.be, e-mail:
[email protected]. Het EHA! is open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 16.30 uur. Gesloten op 1 en 2 november en op 25 en 26 december. Foto’s cover: Boerentoren 1935 © KBC Bank en Verzekering Boerentoren 1950 © KBC Bank en Verzekering (Fotograaf E. Galand) Boerentoren 2006 © ARGUS (Fotograaf E. Donvil) Gerechtsgebouw: Ontwerper TV RRP/VK/OAP © Regie der Gebouwen
GOED OM TE WETEN VOOR JE OP STAP GAAT Sinds 1997 organiseert ARGUS samen met de Stedelijke Milieudienst van Antwerpen jaarlijks een wandelzoektocht in een specifieke stadswijk. Doel is om de stad met een andere blik te bekijken. Daarbij focussen we op de leefbaarheid van de stad. Ook bedreigingen én mogelijkheden voor milieu en natuur komen aan bod. Tijdens de tochten maak je kennis met heel wat thema’s zoals mobiliteit, lawaaibestrijding, afvalpreventie, gevel- en straatbegroening. Aan elke nieuwe tocht is een wedstrijd verbonden waaraan iedereen kan deelnemen. Na ‘De Studentenstad’, ‘Het Sint-Andrieskwartier’,’Het Eilandje’, ‘Op naar het Zuid’, ‘Het Noorden kwijt’, ‘De Theaterwijk’ ‘De Diamantwijk’, ‘Oud-Borgerhout’ en ‘Het Schipperskwartier’ kan je nu kennis maken met het Nieuw Zuid, een wijk-in-wording. Dit wandelboekje bevat: informatie over de buurt en rond verschillende milieuthema’s; een gedetailleerde routebeschrijving en een stratenplan (blz. 44); 23 vragen (oplosbaar door goed rond te kijken en/of creatief na te denken. In principe hoef je nergens binnen te gaan, tenzij anders vermeld); 8 foto’s die je onderweg moet lokaliseren (blz. 45); een antwoordformulier (blz. 23 - uitneembaar middenkatern) om deel te nemen aan de wedstrijd die loopt tot 31-12-06.
De wandeling Je kan dagelijks op stap - behalve op maandag of dinsdag - omwille van de sluitingsdagen van de musea. Je start bij ARGUS. Het kantoor bevindt zich aan de Eiermarkt onderaan de KBC-Toren. Omdat de KBC-Toren (‘Boerentoren’ in de volksmond) haar 75-jarig bestaan viert, zetten we het thema ‘torens’ centraal. Je wandelt via ‘de Oudaan’ naar het Sint-Andrieskwartier, en vandaar ga je naar de Marnixplaats. Zo beland je in een trendy wijk, ‘het Zuid’ genaamd. Je trekt verder naar het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten en eindigt aan de Bolivarplaats. Het Nieuwe Zuid is nu nog een steenworp ver.
✂ BON voor GRATIS TOEGANG in het MUSEUM MAAGDENHUIS
KORTINGSBON bij een bezoek aan het KONINKLIJK MUSEUM VOOR SCHONE KUNSTEN ANTWERPEN
Open van ma. tot vrij. van 10 tot 17 u. za. en zo. van 13 tot 17u. Dinsdag gesloten.
Open van di. tot za. van 10 tot 17 u. op zo. van 10 tot 18 u. Maandag gesloten
Gesloten op 25 december, 1 en 11 november 2006
Gesloten op 25 december
De wedstrijd Aan de tocht is een wedstrijd verbonden. Het antwoordformulier moet je uiterlijk op 31 december 2006 terugbezorgen bij ARGUS of in het EHA!. Iedere deelnemer mag één antwoordformulier inzenden. Wie ons het ingevulde antwoordformulier bezorgt, krijgt in februari 2007 automatisch de correcte antwoorden toegestuurd. De dertig deelnemers die het kleinste aantal fouten maken, worden de winnaars van editie 2006. Bij ex aequo is het antwoord op de schiftingvragen doorslaggevend. De prijzenpot bestaat uit 30 prachtige prijzen. Zo kan je onder meer fietsen, waardebons of een heuse ballonvaart winnen. De winnaars worden uitgenodigd op het slotevenement in de KBC-Toren op 14 februari 2007.
Bekroningen Slotvraag ‘Dichter bij de Toren’ Wie de slotvraag volgens de opgelegde spelregels invult, verdient 1 punt. Maar onafhankelijk van het antwoord op de andere wedstrijdvragen kan je er een extra prijs mee verdienen. De antwoorden op de slotvraag worden apart gequoteerd door een vakbekwame jury. Ze nomineren vijf gedichten. Het winnende gedicht krijgt een (tijdelijk) plaatsje aan de ARGUS-gevel. De genomineerden winnen een leuk ‘torenpakket’. Deze prijzen worden uitgereikt op het slotevenement van 14 februari 2007.
TOEGANGSPRIJS Voor de permanente collectie: 4 euro i.p.v. 6 euro DEZE BON IS GELDIG VAN 15 SEPTEMBER TOT 31 DECEMBER 2006
Voor de tijdelijke tentoonstelling GORGE(L): Beklemming en verademing in kunst: 6 euro i.p.v. 8 euro DEZE BON IS GELDIG VAN 15 SEPTEMBER TOT 31 DECEMBER 2006
Juniorwedstrijd Kinderen van 6 tot 12 jaar kunnen deelnemen aan een Torenwedstrijd. Ze moeten fotovragen oplossen en een gedicht schrijven. Ze maken hierdoor kans om hippe juniorprijzen te winnen. De 10 winnaars worden verwacht op het slotevenement van 14 februari 2007. Het juniorformulier kan je afhalen bij ARGUS, in het EHA en in de KBC-Toren. Je kan het ook downloaden van www.argusmilieu.be. STARTKLAAR? DEZE SYMBOLEN HELPEN JE OP WEG! = VRAAG WANDELZOEKTOCHT DIE JE OOK THUIS KAN OPLOSSEN = LOS HIER EEN VRAAG OP VAN DE JUNIORWEDSTRIJD TorenhierToren Torendaar = IN DE GROENE KADERSTUKJES LEES JE BIJKOMENDE INFO OVER TORENS EN GEBOUWEN. JE HEBT DEZE INFORMATIE NIET NODIG VOOR HET OPLOSSEN VAN WEDSTRIJDVRAGEN.
Leraren- en gezinsdag met Klasse! Samen met Klasse organiseren we op zondag 22 oktober 2006 een ‘Lerarendag’, en op zondag 5 november een ‘Gezinsdag’. Meer informatie in Klasse, het maandblad voor Onderwijs in Vlaanderen. Vooraf inschrijven is noodzakelijk. De KBC-Toren (of de ‘Boerentoren’) ligt in hartje Antwerpen. Aan de kant Eiermarkt vind je het ARGUSkantoor, en via de kant Schoenmarkt krijg je toegang tot de tentoonstellingsruimte (waar tot 03.12.06 de tentoonstelling Boerentoren en Co loopt). Het gebouw ligt tussen de Meir en de Groenplaats, en is gemakkelijk bereikbaar vanuit het Centraal Station: te voet of met tram 2, 3, 5, 15 (Richting Linkeroever - halte Meir), 10 of 11 (Richting Melkmarkt, halte Lange Nieuwstraat). Ook trams 7 en 8 en bus 9 stoppen vlakbij.
HOGER/HIGHER/PLUSHAUT Deze torenwandeling sluit aan bij het cultuur-toeristisch evenement HOGER/ HIGHER/PLUSHAUT, naar aanleiding van 75 jaar Boerentoren. Dit evenement wordt georganiseerd door Antwerpen Open in samenwerking met KBC en loopt tot 3 december 2006. Meer info op blz. 43 5
1
BOERENTOREN - KATHEDRAAL ARGUS ZIET HET ALLEMAAL Start: Eiermarkt 8, 2000 Antwerpen
Zicht op de Antwerpse O.L.V.-kathedraal vanuit de Boerentoren
Welkom bij ARGUS! Sinds 2001 werken wij in dit gezellige kantoor onderaan in de KBC-Toren. Dit gebouw* is in de volksmond beter bekend als de ‘Boerentoren’ omdat de Boerenbond ooit de belangrijkste aandeelhouder van de Algemeene Bankvereeniging was, de initiatiefnemer van dit gebouw. Het gebouw heeft een boeiende geschiedenis achter de rug. Stilaan is het uitgegroeid tot een heus stadsicoon.
Dit jaar is de Boerentoren 75 jaar oud. Daarom brengen wij voor u deze ‘Torenwandeling’ uit, met aandacht voor thema’s als leefbaarheid, ruimte, groen, mobiliteit, monumentenzorg en stadsontwikkeling. Bij het verlaten van het ARGUSkantoor ga je naar rechts. Wat vind je van onze nieuwe stripmuur? De Eiermarkt lag er jarenlang doods en saai bij, maar de komst van deze kleurrijke stripmuur maakt daar voorgoed een einde aan. Om daadwerkelijk bij te dragen tot de leefbaarheid van onze kantooromgeving besloten we dit stukje van de gevel op te fleuren. Via het project ‘Muurvast’, een initiatief van Mekanik dat de verfraaiing beoogt van bestaande muren, vonden we een oplossing. De ‘beeldverhaalroute’ van Antwerpen is nu een derde stripmuur rijk. De stijl van de tekening past helemaal bij de art-decostijl van de Boerentoren en sluit volledig aan bij de architecturale en esthetische kwaliteit van het gebouw. Gezien de unieke ligging aan de Boerentoren (en uiteraard aan het ARGUSkantoor) laat ze niemand onberoerd. * Niet vergeten: de groene kaderstukjes kan je overslaan als je weinig tijd hebt. Zo kan je de wandeling enorm inkorten!
6
VRAAG 1.1 Wie is de tekenaar van onze Stripmuur? Graag naam en voornaam.
Vooraleer je verder om de Boerentoren wandelt, kijk je in de richting van de Groenplaats. Ontdek hoe de prachtige toren van de O.L.V.-kathedraal de Boerentoren toelacht. De O.L.V.-kathedraal en de Boerentoren bepalen in hoge mate de skyline van de stad. De kathedraaltoren is met zijn 123 m hoger dan de Boerentoren, die 97 m hoog is. De bouw van de huidige gotische kerk startte in 1352, en 170 jaar later pronkte ze als hoogste kerk van de vroegere Nederlanden. Voor de jongere Boerentoren (1931) liep het anders. Bij de start van de bouwwerkzaamheden, reageerde de pers onthutst en bestempelde het torengebouw als ‘een schandaal’. Daar kwam verandering in, want de Antwerpenaars sloten ‘hun toren’ al gauw in hun hart. Het duurde ongeveer 3 jaar voor de bouw klaar was en het resultaat - een indrukwekkend gebouw met een aparte stijl is uniek.
VRAAG 1.2 De kathedraal heeft een uidak (een torentje in de vorm van een ui). Wat is de verzamelnaam voor deze ui-, ei-, peer- en andere koepelvormige torenbekroningen? T O R E N __ __ __ __ __ ___ Hulp nodig? De onderstaande zin helpt je vast vooruit! HET SIER®IJKE ®OOFD VAN D®ZE TOREN DAAR B®N IK ®EE GEBORE® 7
Op de plaats waar nu de O.L.V.-kathedraal staat, stond in de 10e eeuw een kapel. Later werd dit een bescheiden kerkje. In 1352 startte de bouw van wat uiteindelijk de grootste gotische kerk van de Nederlanden zou worden. De bouwmeesters van dienst waren Jacob van Thienen, Peter Appelmans, Jan Tac, Everard van Veeweyden en de families de Waghemakere en Keldermans. Oorspronkelijk zouden er twee identieke hoge torens komen. Toen in 1521 de kerk zo goed als klaar was, reikte de zuidertoren nog niet eens halfweg. Na de Beeldenstorm en een grote brand gingen alle energie en middelen naar het herstel van het gebouw, en de toren geraakte nooit meer voltooid... De kathedraal beschikt over een beiaard met 49 klokken. Van de luidende klokken is de Carolus (1507), goed voor 6.434 kilogram, de zwaarste. De straat die loodrecht op de ingang staat van ons kantoor is de Sudermanstraat. In de verte rijst de toren van de Carolus-Borromeuskerk Carolus-Borromeuskerk, gelegen aan het Hendrik Conscienceplein. De jezuïeten lieten deze typische barokkerk aan het begin van de 17e eeuw bouwen. Ze werd in de twintigste eeuw grondig gerestaureerd, met prima resultaat. De toren heeft duidelijk Italiaanse invloeden. Pieter Paul Rubens zorgde voor de decoratie. Nadat de toren jarenlang in de steigers stond, mag hij opnieuw gezien worden!
Ga verder weg van de kathedraal en draai om de Boerentoren heen. Je bereikt de Schoenmarkt. Aan nr. 35 vind je de officiële toegang naar de KBC-Toren-tentoonstelling.
Loketzaal Boerentoren, begin jaren ‘50 © KBC Bank
Tip voor de Boerentorenliefhebber: Wie dat wenst, kan eventueel een bezoek brengen aan de tentoonstelling Boerentoren & Co Co. Meer informatie hierover vind je op blz. 43. De Boerentoren was de eerste wolkenkrabber van Europa. Architecten waren Jan Vanhoenacker, Jos Smolderen en Emiel Van Averbeke. De toren werd gebouwd op een plek waar de bombardementen van de eerste wereldoorlog veel schade hadden aangericht. Aanleiding voor de bouw was de Wereldtentoonstelling te Antwerpen in 1930. Vandaag doet het gebouw dienst als kantoorgebouw voor de KBC. De officiële naam is nu ‘de KBC-Toren’.
Wandel nog wat verder langs de Schoenmarkt en steek over. Wandel links de Schrijnwerkersstraat in. Deze gezellige winkelwandelstraat maakt deel uit van een wijk die ‘de Wilde Zee’ wordt genoemd. De straat komt uit op een gezellig pleintje. Sla daar rechts de Lombardenvest in. Aan het kruispunt van de Geefsstraat, de Lombardenvest en de Lombardenstraat even stilstaan. 8
2
ZIE HEM STAAN, DEN OUDAAN Het streven naar meer veiligheid in onze samenleving is de jongste jaren alsmaar toegenomen. Om een optimale verkeersveiligheid te waarborgen, neemt de verkeerspolitie continu preventie- en interventiemaatregelen. Sensibiliseringscampagnes, fietscontroles, snelheidsbeperkingen, nieuwe verkeerswetten en tal van verkeerseducatieve projecten moeten ervoor zorgen dat de weggebruiker zich veilig op straat begeeft. Vooral in de omgeving van scholen kijkt de politie of het beter kan. Sinds je er niet sneller mag rijden dan 30 km per uur gaat de verkeersveiligheid aan en rond de schoolpoorten er gestadig op vooruit. Maar met verkeersborden alleen kom je er niet om de snelheid te beperken. Pas wanneer je tegelijkertijd in snelheidsremmende infrastructuur voorziet, is trager verkeer verzekerd. Aan dit kruispunt is de hoeveelheid verkeersborden indrukwekkend. De Vlaamse overheid wil met het project ‘verkeersvereenvoudiging’ de strijd aanbinden tegen de wildgroei van borden op onze wegen. Goed nieuws dus voor de weggebruiker die door de bomen het bos niet meer ziet. VRAAG 2.1 Ga na welk van de onderstaande verkeersborden het meest voorkomt aan het kruispunt Geefsstraat, de Lombardenvest en de Lombardenstraat ...
stip dan aan in welke categorie van verkeersborden het thuishoort: A Gevaarsborden B Voorrangsborden C Verbodsborden D Gebodsborden E Stilstaan en parkeren F Aanwijzingsborden Aan het einde van de Lombardenstraat zie je de Politietoren. Die ligt aan een straat die ‘Oudaan’ heet. Daarom wordt de toren in de volksmond ‘den Oudaan’ genoemd.
9
De architect van dit 70 m hoge gebouw is Renaat Braem (1910-2001). Hij speelde een zeer belangrijke rol in de moderne architectuur in België. Hij maakte markante ontwerpen van gebouwen waarbij hij zich liet leiden door een bepaalde ideologie en eigenzinnige ideeën. Al was de term ‘ecologie’ op dat moment nog nauwelijks bekend, toch verzette hij zich met klem tegen “de verloedering van lucht, water, aarde, energie, en milieu”. VRAAG 2.2 In 1968 publiceerde Braem het boek ‘Het lelijkste land ter wereld’, een aanklacht tegen de naoorlogse ruimtelijke ordening in België. Volgens hem lijkt het er op dat “een woest geworden reus de inhoud van hele bazaars blokkendozen heeft rondgestrooid...”. Hij vergelijkt België met: “een door een krankzinnige bijeengenaaid . . . . . . . . . . .” Welk elfletterwoord ontbreekt hier? Deze woordenzoeker helpt je op weg: SMART ...... POP
DONS
..... IJ
© VIOE, Renaat Braem Archief
Braems oorspronkelijke ontwerp voor de regio Oudaan was nog veel groter opgevat. Er zou nog een tweede toren komen - een administratief centrum - maar om financiële middelen werd dit plan afgeblazen. In de huidige Politietoren huizen de opsporingsdienst, de radiokamer voor de 100-101, de verkeerspolitie, enz. Sla de Lombardenstraat in, en wandel ‘den Oudaan’
tegemoet.
Verkeerd geparkeerde wagens kunnen voor veel overlast zorgen. De Antwerpse politie schrijft dagelijks gemiddeld zo’n 100 boetes uit voor foutparkeerders in de binnenstad. Bestuurders negeren het stilstand- en parkeerverbod, laten hun voertuig achter op het voetpad of bezetten zonder vergunning een parkeerplaats voor gehandicapten. 10
Parkeerwachters hebben hierbij een speciale taak te vervullen. Ze houden een oogje in ‘t zeil en geven relevante feiten door aan de bevoegde autoriteiten. Foutparkeerders zijn gewaarschuwd.
Wie aan de Lombardenstraat wil parkeren, moet eerst een parkeerbiljet aan de betaalautomaat halen. De automaten werken op basis van zonne-energie en zijn dus absoluut milieuvriendelijk. Intussen is het systeem van gsm-parkeren helemaal in opmars. Handig voor wie nooit geld op zak heeft, en moeilijk kan inschatten hoe lang hij wegblijft, want bij gsm-parkeren gaat het tarief van de exacte parkeertijd van jouw rekening. Wie hier een bewonerskaart heeft, moet geen parkeergeld betalen. VRAAG 2.3 Welke kleur heeft die bewonerskaart? Aan het einde van de Lombardenstraat sla je rechts de Everdijstraat in. Recht tegenover huis nr. 11 even halthouden. In de schaduw van ‘den Oudaan’ zie je het barokke torentje van de Augustinuskerk. En dat gebouw vraagt onze aandacht. 11
3
AMUZ OF HOE OUD EN NIEUW ELKAAR KUNNEN VINDEN De Sint-Augustinuskerk dateert uit het begin van de 17e eeuw. Het is een waardevol historisch monument, opgetrokken in de stijl van de Zuid-Nederlandse vroegbarok en officieel beschermd sinds 1939. De ontwijde kerk kreeg begin 2006 een nieuwe bestemming als moderne concertzaal. Met een indrukwekkende accommodatie is Augustinus Muziekcentrum (kortweg AMUZ) nu een ideale ontmoetingsplaats voor de muziekliefhebber. Een optimale geluidsisolatie houdt alle straatlawaai weg en je kunt er genieten van een doeltreffende, enigszins intieme akoestiek. De klimaatregeling is perfect uitgekiend - wat een goede zaak is voor de kunstwerken, de gevoelige muziekinstrumenten, de muzikanten en het publiek. Alle technische aanpassingen getuigen van een groot respect voor het monument. AMUZ is hét voorbeeld van hoe je zorgvuldig kan omgaan met ons erfgoed binnen een eigentijds kader.
© Katleen Gils, AMUZ
Het omvangrijke complex telt enkele gerestaureerde bijgebouwen en nieuwbouwprojecten. Aan de achterzijde (aan de Oudaan) vind je de artiestenloges. Het toegangsgebouw voor het publiek ligt in de Kammenstraat. Geniet nog even van het uitzicht op het kerktorentje. Een klok zal je er helaas niet meer in vinden. VRAAG 3.1 Welke letterreeks klopt hier niet? A. YMUS B. INUS C. IMUS D. RIUS 12
Wandel de Everdijstraat uit en sla de Kammenstraat links in. Aan het huis met nr. 70 a heb je een mooi gezicht op de voorgevel van de SintAugustinuskerk. Waarom de katholieke kerk ervoor koos om een haan op de kerktorens te plaatsen, blijft een raadsel. Is het vanwege zijn waakzaamheid dat hij uitverkoren werd? Of is het omdat hij - met zijn snavel in de wind - ideaal bleek om de windrichting aan te geven? Wie zal het zeggen... Toen deze kerk werd opgetrokken, was een haan in elk geval nog hét toonbeeld van gezonde levenskracht. Van vogelgriep was er nog geen sprake. Ophokplicht? Nooit van gehoord. Maar er waren evenwel andere katjes te geselen. Zo stond de medische wereld bij voorbeeld nog nergens. Als je tandpijn had, kon je maar beter de Heilige Appolonia aanroepen. En als je dieren besmet waren door het gevreesde mond- en klauwzeer, kon je terecht bij de Heilige Nicolaas. VRAAG 3.2 Uit welke Italiaanse gemeente komt de H. Nicolaas vandaan?
© AMUZ David Maesen
Tip = deze droedel!
Aan huisnummer 81 vind je de publieksingang van AMUZ. AMUZ wil nadrukkelijk geen ivoren toren zijn en past zich in de trendy buurt uitstekend aan. De concertprogrammering is zeer publieksvriendelijk, met een duidelijke knipoog naar ‘amuseren’ en ‘amuse-gueule’. VRAAG 3.3 Op welke zegswijze baseerde AMUZ de slogan van haar lanceringscampagne? Vervolg je weg in de Kammenstraat.
13
4
HOME SWEET HOME Leuke tip: neem eens een kijkje in het mooie oude schoolgebouw waar nu KAVKA zit, het jongerencentrum van de Stad Antwerpen, aan de Oudaan 14 (de eerste straat aan jouw linkerkant) linkerkant). Van 10 oktober tot 31 december 2006 worden hier de winnaars van ‘What’s Your Excuse!?’ voorgesteld, een tekenwedstrijd voor jonge grafici en stripmakers van stripwinkel Mekanik. Thema dit jaar was ‘Home Sweet Home’. Dit onderwerp ligt in de sfeer van ‘leefbaarheid’ en ‘leefomgeving’ en daarom stapte ARGUS mee in de boot. Je bent van harte welkom om de bekroonde werken te bewonderen! De expo is vrij toegankelijk tijdens de kantooruren. Er zijn ook zaterdagopeningen - als de voordeur openstaat heb je geluk! Bij jouw binnenkomst ga je onmiddellijk rechts. Achter de tweede glazen deur bevindt zich een trappenhal. Daar hangen de kunstwerken. Geniet ervan! En nu je er toch bent, loop gerust eens naar de binnenkoer waar je de 15 meter hoge graffiti-muur kan bewonderen, een resultaat van de ‘Meeting of Styles’, het jaarlijks internationaal graffiti-festival. De tekening staat in het teken van ‘North meets South meets East meets West’.
Wat verder, aan je rechterkant, ligt de Sint-Antoniusstraat. Die sla je in. Wat verder vind je aan je linkerkant een pleintje. Ga er even bij zitten. Er staat zelfs een picknicktafel! De nu volgende straten staan helemaal in het teken van gezellig en rustig wonen. We zijn hier in het Sint-Andrieskwartier. Het aantal bewonersgroepen, geëngageerde burgers, volksfiguren en buurtwerkorganisaties ligt hier opvallend hoog. Er zijn veel plannen voor deze buurt. Er komt een jeugdherberg, met plaats voor 180 bedden. De ontwerper kiest voor een klassiek en milieuvriendelijk gebouw. Op het dak komen zonneboilers voor de verwarming van het gastenverblijf. Dit pleintje wordt heraangelegd en wordt een heus onthaastingsplekje in het hart van de stad.
14
Ontwerp van de toekomstige jeugdherberg © Vincent Van Duysen Architects
VRAAG 4.1 De meeste bomen op dit plein zijn Prunus avium ‘Plena’. ‘Plena’ geeft aan dat hij in het voorjaar dubbele bloemen krijgt. Al zou je het misschien denken, toch krijgt deze variëteit geen vruchten. Wat is de Nederlandse naam van deze boom? Haal de letters uit ZOEK ESTER om de naam - die uit twee delen bestaat - te vormen. Steeds meer soorten planten en dieren vinden hun weg naar de stad. Een van de nieuwkomers is de vliegenzwam. Op deze plek zul je er echter geen vinden. Paddenstoelen hebben immers vochtige en vruchtbare grond nodig. Stad Hasselt bedacht een originele oplossing om de harde stadsgronden vitaler te maken. Je kunt er voor één euro vier pieren aankopen. Regenwormen graven gangenstelsels die de bodem verluchten en verwerken afgevallen bladeren tot vruchtbare grond. Jammer dat de regenwormen speciaal uit Canada worden overgevlogen ... Ook kraaien vinden steeds vaker de weg naar de stad. Het zijn niet bepaald publiekstrekkers. Vooral hun roversreputatie valt niet in de smaak. We zouden haast vergeten dat het eigenlijk erg intelligente vogels zijn. Onderzoek wijst uit dat ze een ijzersterk geheugen hebben. De hersenen van een kraai wegen vijf keer zo zwaar als die van een duif. Kraaien zijn speels, nieuwsgierig en kunnen in verschillende omgevingen overleven. Ze lusten werkelijk alles, maar in het voorjaar hebben ze vooral dierlijk voedsel nodig om hun hongerige jongen te voeden. Dat durven ze zonder schroom uit andere nesten te halen ... Zo gaat dat nu eenmaal in de natuur. Ook de torenvalk voelt zich steeds beter thuis in de stad. Hij broedt in fabrieken, verlaten gebouwen en, jawel, in torens! En soms gebruikt hij eenvoudigweg oude nesten van Deurtje dicht dus, bij ongewenst bezoek... eksters of van de zwarte kraai. Hij eet ‘lastige’ De koolmeesjes zijn intussen verhuisd, maar knaagdieren (muizen en ratten) en die nutti- wellicht vind je hun oude stek in één van de bomen op de hoek van dit plein. ge verdienste maakt hem tot een graag en veel geziene roofvogel. Als ringers een torenvalk weten broeden, brengen ze bij de jongen een ring rond de poot. Zo kan je nagaan hoe jongen zich verspreiden: als je een geringde vogel terugvindt, lees je het nummer op de ring en kan je de herkomst van de vogel nagaan. VRAAG 4.2 Naast een individueel nummer draagt een vogelring ook een EU-ringcode die naar de vogelsoort verwijst. Wat is de EU-ringcode voor de torenvalk? Zoek een getal dat zich tussen GRAFF en KOGENHEIM bevindt, vermenigvuldig het met 50, verminder het met 310, en je weet het! 15
Voor de torenliefhebber: O.L.V.-kathedraal Belforttoren: 123 m Boerentoren: 97 m Antwerp Tower: 87 m Politietoren: 70 m Centraal Station: 75 m Crowne Plaza Hotel: 68 m Provinciehuis: 68 m Sint-Pauluskerk: 68 m Sint-Laurentiuskerk: 65,16 m O.L.V.-kathedraal Zuidelijke Westertoren: 65 m Christus Koningkerk: 60 m Carolus Borromeuskerk: 58 m Residentie ‘s Hertogenbosch: 58 m Sint-Andriestoren: 58 m Oude ALCATEL-toren: 58 m Stadhuis: 56 m Sint-Jacobskerk: 55 m Museum Aan de Stroom (gepland): 53 m PIDPA: 49,7 m O.L.V.-kathedraal Ajuintoren: 48 m Nieuw Justitiepaleis: 41 m Vuurtoren Lichtschip ‘De Westhinder III’: 14 m
Stad met poorten en torens, gelegen aan de Schelde en omringd door een gracht - zo werd Antwerpen voorgesteld op een miniatuur uit de Oorkonden van Brabant in 1438 © Rijksarchief Brussel
De straat ten zuiden van dit pleintje is de Bogaardestraat. Die wandel je in. Aan huis nr. 54 vind je een ijzeren hek. Dat geeft uit op een grote tuin. Als dit speelparadijs openbaar domein wordt, zijn alle kinderen hier welkom. Dit prachtige buurtparkje werd in 2000 - na ruime bewonersinspraak - aangelegd. Deze riante binnentuin moet binnenkort het statuut van publiek domein krijgen. Om allerlei redenen geraakt de kogel niet door de kerk. Het parkje zou dan officieel de naam ‘Lode Sebregtspark’ krijgen (naar de beroemde kunstenaar Sebregts die in deze buurt geboren is) en de deur zou dan dagelijks - tussen 8 en 22 uur - open staan voor iedereen.
Aan het einde van de Bogaardestraat sla je links de Aalmoezeniersstraat in. De Aalmoezeniersstraat eindigt aan het kruispunt met de Begijnenstraat/ Bredestraat. Steek over en wandel verder in de Rosier. Aan huisnummer 22 vind je Karmel. In 1615 gaven de stad en de bisschop toestemming voor het oprichten van een nieuw karmelietessenklooster op deze plaats. Hoewel het stadsbestuur verbood om een blinde straatgevel te bouwen, kreeg het kerkje een imposante, blinde lijstgevel, met alleen een barokke toegangspoort. De geslotenheid van dit monasterium stemt helemaal overeen met het bouwontwerp. Meer dan het eeuwenoude kerktorentje krijg je niet te zien. Wandel de Rosier helemaal uit, steek het Vleminckveld over, en je komt uit aan het Mechelse plein. 16
5
POEZIE OP HET PLEIN Geniet van dit gezellige plein, dat een nieuw jasje kreeg in het kader van de heraanleg van de leien. Je hebt een mooi uitzicht op een reeks grote en kleine torens. Vind je het gedicht van Ramsey Nasr ten noorden van het plein (aan de Boogkeers)? Nasr was, na Tom Lanoye, de tweede officiële stadsdichter van Antwerpen. In 2006 gaf hij de fakkel door aan Bart Moeyaert, die ter ere van 75 jaar Boerentoren het prachtige gedicht ‘Vuurtoren’ schreef. Het gedicht ‘Minimum’ van Ramsey Nasr gaat over armoede. Hij haalde zijn inspiratie hiervoor uit een aantal gesprekken die hij voerde met kansarme mensen uit de Seefhoek. Het resultaat is een beklemmend gedicht dat aandacht vraagt voor armoede en uitsluiting. Dat het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) zijn medewerking verleende aan de realisatie van dit project, is geen toeval. Het OCMW geeft elke burger de kans om een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. Je kunt er terecht voor informatie over kinderbijslag en studietoelagen, psychosociale, morele en opvoedende begeleiding, advies, minimumuitkeringen, enz. Wie van een minimumuitkering moet leven, heeft het niet breed. Wie voortdurend moeite moet doen om te overleven, valt sneller uit de boot, en krijgt minder snel toegang tot mogelijkheden die anderen wél krijgen. Denk maar aan toegang tot gezondheidszorg, degelijke huisvesting en gezonde voeding. De neerwaartse spiraal van uitsluiting, marginalisering en sociale uitstoting is dan niet meer ver weg. In een grootstad blijft veel armoede onzichtbaar achter gevels. Met het gedicht ‘Minimum’ krijgt het een gezicht. VRAAG 5.1 Met welk veertienletterwoord duidt men mensen aan die - dikwijls van vader op zoon, of van moeder op dochter - in economische armoede leven, aan de rand van de maatschappij? 17
Aan de Lange Gasthuisstraat 33 (ten oosten van het plein - kijk uit voor de tram!) vind je het Museum Maagdenhuis. Bovenaan de prachtige toegangspoort zie je - onder het fries - een gedicht van vijf eeuwen oud. En jawel, ook hier vind je het woord ‘armoede’ terug. Als een moeder niet meer wist hoe de eindjes aan elkaar te knopen, legde ze haar kind te vondeling. De Franse overheid richtte hiervoor in 1812 speciaal een ‘vondelingenschuif’ in. Arme wezen kregen hier ook een (strenge!) thuis. Ze kregen onderwijs, leerden huishoudwerkjes en kantklossen. Dit voormalig weeshuis voor meisjes, eigendom van het OCMW, bezit een belangrijke collectie over zes eeuwen welzijnszorg. Aan het einde van de inkomgang leidt een deur je naar de binnentuin. Daar mag je - gedurende de wedstrijdperiode (15.09.06 - 31.12.06) - dagelijks tussen 10 en 16 uur een kijkje nemen (behalve op dinsdag, want dan is het museum gesloten!). Op zaterdag en zondag ben je welkom vanaf 13 uur.
Kan je je voorstellen hoe de jonge meisjes hier in een uniform rondliepen? In de achterbouw lag hun slaapzaal. In het pand aan de straatkant woonde in 1553 de stichter van deze school voor ‘jonge schaemele maegdekens’, de rijke koopman Jan Van de Meere. Twee eeuwen later kwam er een woonuitbreiding en werd het aanpalende huis van Gilbert van Schoonbeke in het complex betrokken. Een herinnering daaraan lees je op de fries, onder de ramen van de eerste verdieping. VRAAG 5.2 Om de uitbreiding van het Maagdenhuis te vieren, componeerde een van de aalmoezeniers een sonnet. Je vindt het achter de madonnagroep. Hij zorgde er op een bepaalde manier voor dat zijn naam niet zou worden vergeten. Wat was zijn familienaam? 18
Voor de toren- en kunstliefhebbers: Loop het Museum Maagdenhuis eens binnen. Met de bon op blz. 3 krijg je gratis toegang! Het museum bezit een unieke collectie in een indrukwekkend patrimonium. In de zalen rondom de balie vind je archiefstukken, meubels, schilderijen en beeldhouwwerken. Je treft tweemaal een houten beeldje van Sint-Rochus. (18e eeuw) aan. Hij heft zijn kleed op om je de pestbuil op zijn been te tonen. In de kapel (rechts van de ingang) lees je wat op het menu stond in het weeshuis, en vind je o.a. patroontjes van naaldwerk en vondelingenkleedjes en -tekens. Er staat een prachtig houten 16e-eeuws beeldje van de Heilige Barbara. Barbara was de dochter van Dioscurus, een rijke heiden uit Nicodemië. Om haar weg te houden van alle externe invloeden, sloot hij haar op in een toren. Toch kwam Barbara met het christendom in aanraking. Bij uitbreidingswerken aan de toren drong ze er op aan om drie ramen in te bouwen (ter ere van de Drievuldigheid). Zo kwam haar vader aan de waarheid en hij sleepte haar voor de rechter. Folteringen om haar op andere gedachten te brengen mochten niet baten, zodat de vader uiteindelijk zijn zwaard nam en zijn eigen dochter onthoofdde. Daarop bezweek hij ter plekke aan een blikseminslag. Barbara’s uitverkoren attribuut is meestal een toren met drie ramen. Ze is de patrones van de klokkengieters en -luiders. Dit devotiebeeldje komt uit Mechelen. Je kunt dit zien op de rug: het merkteken van die stad bestaat uit drie palen.
Bij het verlaten van het museum wandel je terug naar het plein. Wie enkel deelneemt aan de wedstrijd, slaat de tekstkadertjes over. Wie voldoende tijd heeft om mooie plekjes te ontdekken, bezoekt het Elzenveld en bewondert de Sint-Joriskerk (zie kaderstukjes). Aan de Lange Gasthuisstraat 45 vind je het Elzenveld Elzenveld. De gebouwen van het middeleeuwse Sint-Elisabethgasthuis bieden nu plaats aan een congrescentrum, kantoren, enz. Binnenin het centrum vind je een gotische O.L.V.-kapel uit 1442. Via het poortje rechts van het kerkgebouw bereik je een sfeervolle binnentuin. Zeker een kijkje gaan nemen!
19
Aan het Mechelseplein 22 vind je de Sint-Joriskerk Sint-Joriskerk. De kerk (1847-1853) werd opgetrokken in neogotische stijl. Deze stijl was - na 250 jaar barok - echt wel revolutionair in Antwerpen! Boven de klok schittert het zwaard van Sint-Joris. De prachtige torenspitsen bekronen het bouwwerk. Onlangs werden ze grondig gerestaureerd onder de deskundige leiding van architect Rutger Steenmeyer. Leuk om te weten: de meeste omwonenden drongen er bij de restauratie op aan om de klepklokken, die om het kwartier slaan, weer te activeren. In tijden waar men protest aantekent tegen het geluid van spelende kinderen, de ijskar, hanengekraai of klokkengelui is dit op zijn minst opmerkelijk.
Je bent nu bijna halfweg. Wie even op adem wil komen, vindt bruisende gelegenheden genoeg op dit plein. Willem Elsschot (wiens standbeeld je vast al ontdekte) was vaste klant in ‘De boer van Tienen’. Ga die richting uit en verlaat het plein via de Maarschalk Gérardstraat. Wat verder kom je uit op een pleintje. Daar prijkt het gloednieuwe beeld van Gerard Walschap. Sla rechts de Terninckstraat in. Deze eindigt op een kruispunt met de Kasteelpleinstraat. Ga even rechts en steek wat verder, aan de Begijnenstraat over. Je komt uit op de Kronenburgstraat. Aan de hoek van de Kronenburgstraat/Begijnenstraat vind je de bistro ‘De houten lepel’. Leuk om te weten: De houten lepel is een van de oudste cafés in Antwerpen. Het dankt zijn naam aan de nabijheid van de gevangenis (Begijnenstraat). Vroeger kregen de gedetineerden alleen een houten lepel om mee te eten. Hard, metalen of scherp materiaal was uit den boze. Aan de Kronenburgstraat 45 vind je het P.I.H.
20
6
P.I.H. RENT RUPSEN ACHTERNA In 1896 richtte de provincieraad een Bacteriologische dienst op. Deze groeide uit tot een ‘Provinciaal gezondheidsinstituut’ en later tot het PIH - het Provinciaal Instituut voor Hygiëne. De instelling is ingebed in het departement Leefmilieu. Een multidisciplinair team van meer dan 130 mensen werkt er tal van activiteiten uit ter bevordering van de volksgezondheid en een kwaliteitsvolle en duurzame leefomgeving. Het PIH omvat diensten als Gezondheid, Milieu, Natuur en laboratoria . De meeste laboranten werken in een ‘trekkast’. In die ‘kast’ worden schadelijke dampen, gassen en stoffen voortdurend afgevoerd, en eventueel gefilterd. De gefilterde lucht ontsnapt via de indrukwekkende ‘orgelpijpen’ op het dak
Foto genomen vanuit de Boerentoren. Vooraan zie je de Politietoren en AMUZ. Er tussenin ligt het torengebouw van het PIH.
Het PIH werkt nauw samen met gemeentelijke (milieu)diensten, specifiek met milieu- en duurzaamheidsambtenaren. Dit gaat van informatieve dienstverlening tot het uitwerken van specifieke milieu- en natuurprojecten op maat. Verder beschikt het PIH over een uitleenbare tentoonstelling over de ‘ecologische voetafdruk’, posterseries over zwerfvuil, kleinschalige waterzuivering, FSC-hout, lichthinder, ... en een project voor hergebruikbare luiers. Specialisten begeleiden de gemeenten bij hun onderzoek naar water- en bodemkwaliteit en bij problemen inzake geluidsoverlast, lichthinder, geurhinder, luchtverontreiniging, enz. Ook voor de controle van gemeentelijke stookolietanks verlenen PIH-technici hun medewerking. 21
De dienst natuur heeft naast een stevig uitgebouwde natuurprojectwerking ook een adviserende functie op het vlak van probleemplanten en -dieren. Specifiek volgt het PIH de ontwikkeling van een bepaalde rupsensoort. Die rups heeft brandharen, en als je ermee in contact komt, geraken huid, ogen en luchtwegen geïrriteerd. Als je deze plaagsoort wil bestrijden, moet je op bepaalde tijdstippen in de cyclus van de rups ingrijpen, en dan nog met verschillende methoden afhankelijk van het stadium. Het PIH pluist dit allemaal voor je uit. VRAAG 6.1 Wat is de naam van die rupsensoort?
- BLAD
UIM = O
L=S
-T
IL= PS
Bij de buur van het PIH, de Plantijnhogeschool, heerst er dezelfde sfeer van labo’s en onderzoekstechnieken. Men kan er o.a. een opleiding Bachelor Biomedische Laboratoriumtechnologie en Bachelor Chemie volgen. VRAAG 6.2 Een van de afstudeerrichtingen buigt zich over een bepaalde tak van de chemie die zich toespitst op het beheer, sturen en optimaliseren van chemische processen, rekening houdend met veiligheids-, milieu- en kwaliteitsvereisten. Over welke technieken hebben we het hier? Zeg het in één woord. Vervolg de weg in de Kronenburgstraat. Aan huisnummer 43 krijg je toegang tot de tuin van het Instituut voor Tropische Geneeskunde.
22
ANTWOORDFORMULIER*
WANDELZOEKTOCHT ‘VAN BOERENTOREN NAAR NIEUW ZUID’ Voornaam/Naam: ............................................................................................................... Straat: ............................................................................................................. Nr.: ................ Postnummer: .............................. Plaats: ............................................................................. Telefoon: ..................................... Leeftijd: .......... E-mail: ................................................. School/beroep: ..................................................... Datum van deelname: .......................
> Als jouw gedicht genomineerd wordt (zie verder slotvraag antwoordformulier) ben je dan bereid om het voor te lezen op de prijsuitreiking? O JA O NEEN, LIEVER NIET
P.S.: Je kan ook meedoen aan de gedichtenwedstrijd als je niet deelneemt aan de wandelzoektocht of als je het antwoordformulier niet volledig of correct invulde. Alle gedichten worden door een vakbekwame jury beoordeeld. Behoor je tot de 5 genomineerden, dan word je uitgenodigd op de prijsuitreiking en ontvang je een ‘torenpakket’.
* Elke deelnemer mag 1 antwoordformulier indienen. Wie meerdere formulieren indient, wordt gediskwalificieerd. Het volledige wedstrijdreglement vind je bij ARGUS of op www.argusmilieu.be Over deze wedstrijd wordt geen briefwisseling gevoerd.
UITNEEMBAAR MIDDENKATERN
23
ANTWOORD HIER OP DE VRAGEN UIT HET WANDELBOEKJE VRAAG 1.1: ............................................................................................................................ VRAAG 1.2: ........................................................................................................................... VRAAG 2.1*: A
B
C
D
E
F
VRAAG 2.2: .......................................................................................................................... VRAAG 2.3: ........................................................................................................................... VRAAG 3.1*: A
B
C
D
VRAAG 3.2: ........................................................................................................................... VRAAG 3.3: ........................................................................................................................... VRAAG 4.1: ........................................................................................................................... VRAAG 4.2: ........................................................................................................................... VRAAG 5.1: ............................................................................................................................ VRAAG 5.2: ........................................................................................................................... VRAAG 6.1: ........................................................................................................................... VRAAG 6.2: ........................................................................................................................... VRAAG 7.1: ............................................................................................................................ VRAAG 7.2*: A
B
C
VRAAG 8.1: ........................................................................................................................... VRAAG 8.2*: A
B
C
VRAAG 9.1*: A
B
C
VRAAG 9.2: .......................................................................................................................... VRAAG 10: ............................................................................................................................ VRAAG 11.1: .......................................................................................................................... VRAAG 11.2*: A
B
C
* Omcirkel het correcte antwoord. 24
SCHIFTINGSVRAAG 1 ARGUS heeft 40 tulpenbollen* in huis. genummerd van 1 tot 40. Ze bevinden zich in een doos in het ARGUSkantoor. Op 2 januari 2007 haalt een medewerker van het ARGUS-team, geblinddoekt, 6 bollen uit de doos. De nummers van die 6 bollen vormen het antwoord op de schiftingsvraag. ANTWOORD SCHIFTINGSVRAAG 1 (6 nummers tussen 1 en 40, gerangschikt van laag naar hoog)
(*) Om in de sfeer van de ‘Boerentoren’ te blijven lieten we ons inspireren door het feestelijke muziek- en dansgedicht ‘Boerencharleston’ van Paul Van Ostayen. Het begint als volgt: ‘Tulpenbollen bolle tulpen tulpentuilen…’
SCHIFTINGSVRAAG 2 Hoeveel hits* zal de homepagina van de ARGUS-website (www.argusmilieu.be) tellen op 2 januari 2007? (Tip: het gemiddeld aantal hits op 1 mei 2006 was 15761) ANTWOORD SCHIFTINGSVRAAG 2
(*) Het aantal hits geeft het aantal bestanden aan dat op een website is opgevraagd.
FOTOZOEKTOCHT Op de fotobladzijde (zie blz. 45) staan genummerde foto’s. Geef de naam van de straat of van het plein waar het gefotografeerde zich bevindt: FOTO 1:
FOTO 5:
FOTO 2:
FOTO 6:
FOTO 3:
FOTO 7:
FOTO 4:
FOTO 8:
25
SLOTVRAAG ‘DICHTER BIJ DE TOREN’ OPDRACHT: Maak een gedicht over de Boerentoren! Een ingevulde slotvraag (bestaande uit minstens vier en maximum 12 lijnen) is altijd 1 punt waard. Maar er is meer! De slotvraag wordt ook nog apart gequoteerd, dus kan je er een extra prijs mee winnen! Dit zijn de voorwaarden om ‘DICHTER BIJ DE TOREN’ te zijn: Laat de Boerentoren jou inspireren tot een poëtische reflectie over de leefbaarheid van Antwerpen! Doe ideeën op bij de Antwerpse stadsdichters en zet jouw lyrische hersenspinsels op papier. Jouw gedicht moet minstens 4 en maximum 12 lijnen lang zijn. Je mag slechts één gedicht inzenden. Je kan gebruik maken van dit antwoordblad, maar je mag het gedicht ook op een ‘gewoon’ blad neerpennen/printen. De auteurs van de 5 beste gedichten krijgen een leuk ‘torenpakket’. Het winnende gedicht krijgt tijdelijk een plaats aan het ARGUSkantoor. De laureaten worden uitgenodigd op de prijsuitreiking.
Bezorg/zend dit ingevulde antwoordformulier ten laatste op 31.12.06 aan ARGUS, het milieupunt van KBC en Cera, Eiermarkt 8, 2000 Antwerpen – fax. 02 202 90 88 26
7
KLEURRIJK TUINIDEE IN HET I.T.G. Het Instituut voor Tropische Geneeskunde houdt zich bezig met onderzoek, onderwijs en dienstverlening in tropische geneeskunde en gezondheidszorg in de ontwikkelingslanden. Streefdoel is ‘Gezondheidszorg voor iedereen’. Het instituut omvat 5 wetenschappelijke departementen (Microbiologie, Parasitologie, Diergeneeskunde, Volksgezondheid en Klinische Wetenschappen) en ondersteunende diensten. Wie een reis maakt naar de tropen, en gezond terug wil keren, kan er voor de juiste inentingen terecht in de polikliniek voor reisgeneeskunde. In 1993 werd de tuin beschermd en dit unieke stukje tuinpatrimonium werd met zorg gerestaureerd. Wie hier rustig wil verpozen is welkom want de tuin is open elke werkdag tijdens de kantooruren en vanaf Pasen tot en met Allerheiligen, elke eerste zondag van de maand van 14 tot 17u. Neem zeker een kijkje in de mooie tuinen. De vragen kan je evenwel van buitenaf beantwoorden. Sta je voor een gesloten deur? Neem dan even de tijd om door het hek te gluren en focus met argusogen op de strakke langwerpige vijver. Deze vijver speelde vroeger een rol in de klimaatsregeling van het gebouw. Door de roosters achter de vijver werd door een grote ventilator vochtige lucht aangezogen om die in de luchttoevoerpijpen te bazen. Zo werd de luchtvochtigheidsgraad in het gebouw geregeld. Deze efficiënte én esthetische voorloper van de airco sprak de tropenartsen in opleiding erg aan.
27
VRAAG 7.1 De tuinman snoeit tweemaal per jaar de piramidevormige (of kegelvormige) buxusstruiken uit het linker- en rechtergrasveldje naast de vijver. Als hij per maaibeurt 150 gram snoeiafval per struik oogst, hoeveel afval gaat dan jaarlijks naar de gftcontainer? In de kunstzinnige en modernistische tuinaanleg vind je Afrikaanse motieven terug. Kijk maar naar de smeedijzeren hekken. De tuin sluit mooi aan bij de gebouwen. Deze zijn veeleer klassiek, al bevatten ze toch typische art-deco-elementen. Opvallend is het kleurenpalet. In de zomer kan je genieten van rode geraniums, witte paden, gele muren, groene varens en andere bloeiende planten. Ook de sterk architectonische vormgeving verdient aandacht: let op de strakke padenstructuren, de monumentale pergola, de trappen, de niveauverschillen, de stenen stapelmuurtjes, de in vorm gesnoeide taxus- en hulststruiken, de grote, achthoekige fontein met art-decomotieven, enz. VRAAG 7.2 De T van het ITG staat voor Tropisch, en daarom staat een palmboom bij een: A. zon B. papaja C. slang Keer even terug de Kronenburgstraat in. De straat recht tegenover het PIH is de Lambermontstraat. Die sla je in. Aan het einde ervan ligt de Marnixplaats.
28
8
MARNIX, EEN BRUSSELAAR? Je bent nu goed en wel in het zuidelijke deel van stad aangekomen. Dit stadsdeel staat bekend als ‘het Zuid’, een hippe jonge wijk, met trendy winkels en gezellige terrasjes. Het stratenpatroon is er strak geometrisch, zodat je interessante perspectieven krijgt. De stervorm van de Marnixplaats vond inspiratie bij de Franse stedenbouwkundigen. Het plein doet wat aan de Place de l’ Etoile in Parijs denken, niet?
Het plein zou binnenkort worden heraangelegd. Dat mag wel, het is er nu levensgevaarlijk om heelhuids tot bij het standbeeld te geraken. Het plein zou een groen eiland worden met een waterval, banken en aanplantingen ... Stadsplan Antwerpen-Zuid uit 1875 © Stadsarchief Antwerpen. Let op de typische aanlegvorm en het stervormig stratentracé, typisch voor de stedenbouwkundige opvattingen uit die tijd.
29
Maar over die plannen is veel te doen. De Vlaamse dienst Monumentenzorg stelt dat het nieuwe plein niet mooi zal aansluiten bij het monument van Neptunus en tekent verzet aan. De districtsraad buigt zich daarom opnieuw over de plannen. Wie weet zijn die goedgekeurd bij het verschijnen van dit wandelboekje? Laten we eens een kijkje nemen bij Neptunus, een torenhoog standbeeld dat de Vrijmaking van de Schelde herdenkt. De gouden drietand werd onlangs nog opgepoetst. VRAAG 8.1 Hoeveel jaar nadat de Schelde opnieuw vrijkwam werd dit standbeeld opgericht? In 1583 stelde Willem Van Oranje zijn vriend Filip van Marnix, heer van SintAldegonde, aan tot buitenburgemeester* van Antwerpen. Marnix kon niet verhinderen dat het Spaanse leger de stad in de tang nam, en na dertien maanden beleg toen de voedselvoorraad bijna op was - tekende hij de overgave van Antwerpen. Ondanks de val van een sterk geteisterde en leeggelopen stad, dragen de Antwerpenaren hem voor altijd in hun hart. Gek voor iemand die uit Brussel kwam, maar twee jaar burgemeester was, nooit hoog van de toren blies maar diplomatieke eigenschappen had, en (waarschijnlijk) de tekst van het Nederlandse volkslied schreef... * Hoofd van de stad en vertegenwoordiger van de stad in het centraal bestuur.
VRAAG 8.2 Wie van de onderstaande mannen was Marnix van Sint-Aldegonde?
30
A
B
C
Voor de toren- en kunstliefhebbers: Een artistieke tijdgenoot van Marnix van SintAldegonde was de Mechelse schilder Lukas van Valckenborch. Deze maakte in 1595 een prachtig schilderij van de Toren van Babel. Je kan het bewonderen in het Rockoxhuis (Keizerstraat 12, Antwerpen). Het wordt er tentoongesteld in het kader van HOGER/ HIGHER/PLUSHAUT - Een evenement van oude torens tot hedendaagse hoogbouw (info: zie blz. 43). Het Bijbels verhaal van ‘de Toren van Babel’ vertelt hoe de nakomelingen van Noach na de zondvloed besloten om voor zichzelf een stad te bouwen, en een gigantische toren. Die toren zou een subliem herkenningspunt vormen in het landschap en zou hen beschermen tegen een mogelijke nieuwe zondvloed. God vond dat ze overmoedig waren en besloot de mensheid te straffen met de Babylonische spraakverwarring. Hierdoor konden de mensen elkaar niet meer verstaan, en raakten ze alsnog verspreid over de aarde.
Ook dit pareltje ‘Panorama op Antwerpen’, Hans Bol (1583) kan je bewonderen in het Rockoxhuis © KBC Bank NV, Foto: Erwin Donvil
Een van de straten die (schuin / zuidwesten) op de Marnixplaats uitkomt is de Zwijgerstraat. Wandel deze helemaal door. Je ziet achter de bomen de zijgevel van het Museum voor Schone Kunsten. Je komt uit op de Schildersstraat. Sla deze rechts in, steek over, en je komt uit op een plein aan de voorkant van het museum: de Leopold De Waelplaats.
31
9
DE VROUW MET DE HAMER IN HET MUSEUM Trek naar de kersvers aangelegde waterpartij op de esplanade. De Spaanse kunstenares Cristina Iglesias tekende het ontwerp van deze waterspiegel. Ze is niet van de minste, want haar werk pronkt ondermeer in het Museum Guggenheim in New York en in het Centre Pompidou in Parijs. De waterspiegel is de kers op de taart bij de heraanleg van de Leopold De Waelplaats (die startte in 1999). Een kunstwerk met water is een uitstekende aantrekkingspool, zeker in een stad als Antwerpen waar de link met de Schelde nooit ver weg is. Het bas-reliëf op de bodem van de waterpartij bestaat uit 2700 geoxideerde koperkleurige elementen met een print van slingerende eucalyptusbladeren. Het concept van het kunstwerk is een soort vijver waarin eb en vloed gesimuleerd worden. Het bassin loopt in twintig minuten langzaam vol. Dan kun je tien minuten lang van een intens spiegelend vlak genieten. Het loopt dan weer leeg in twintig minuten. Het kunstwerk is complexer dan je denkt. Aan de zijkant is er een toegang naar een controlekamer. Onder het bekken ligt een waterreservoir van 14 op 10 m, en 2,7 m diep. Onder de spleet waardoor het water in- en uitvloeit bevinden zich computergestuurde pomp -en filterinstallaties. Bij het leeglopen van het bekken wordt het water door middel van filters gezuiverd.
Belinda Boerman, www.leukekunst.nl
32
De zuivering gebeurt met grind en zand. Ook in zwemvijvers worden dergelijke filters gebruikt. Weg met chloor! Wist je dat blond haar een groene glans krijgt van met chloor besmet zwemwater? Om die groene kleur weg te krijgen, geeft tante Kaat je deze raad: “Wrijf tomatenketchup in het haar en laat die een half uur intrekken. Daarna grondig uitspoelen met water waaraan citroensap is toegevoegd, en klaar is kees”. Deze en nog meer milieuvriendelijke tips vind je in ‘De Groene Raad van Tante Kaat’, een handig boekje, samengesteld op initiatief van het EHA (Ecohuis Antwerpen). Ideeën genoeg om te leren hoe je op een creatieve manier klusjes opknapt en je mannetje kunt staan.
Het plein is uitgegroeid tot dé trekpleister van het Zuid. Het is een gezellige ontmoetingsplaats voor buurtbewoners, voor jong en oud en voor toeristen. Het ronde zitelement werd uitgedacht door Ann Demeulemeester, een grote dame uit de Antwerpse modewereld. Op naar het K.M.S.K.A., het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen. Laten we eens binnengaan. Op vertoon van dit wandelboekje mag je - tot bovenaan in de trappenhal - gratis binnen. Voor de kunstliefhebber: Wie de kans wil grijpen om het hele museum te bezoeken, kan gebruik maken van de kortingsbon op blz. 3. Naast een indrukwekkende permanente expositie van het K.M.S.K.A is er van 07.10.06 tot 07.01.07 de tijdelijke tentoonstelling GORGE(L) - Beklemming en verademing in kunst.
Ga langs de trappen naar boven, en geniet van deze majestueuze ‘hall of fame’. De schilderijen brengen de roem van zes eeuwen Antwerpse school in beeld. Nicaise De Keyser werkte tien jaar (1862-1872) aan dit megaproject. De drie grote groepsportretten tonen 137 kunstenaars: architecten, schilders, beeldhouwers en graveurs die in Antwerpen werkten tussen de 15e en de 18e eeuw. Rubens, Metsys, Van Dijck, ze staan er allemaal.... VRAAG 9.1 Behalve de stedenmaagd Antverpia met de lauwerkransen en de vrouwen aan haar voetstuk die de middeleeuwen (links) en de renaissance (rechts) voorstellen, zijn vrouwen hier blijkbaar uit den boze. En toch - jawel - ze is erbij: de vrouw met de hamer! Op welk van de drie groepsportretten vind je ze terug? A. waar ook de hond op staat B. waar iemand de hand boven het hoofd houdt C. waar Van Dijcks degen gevaarlijk uitpriemt De gewelfschilderijen geven de inspiratiebronnen van de kunstenaars weer. Huis en leven, de Heilige Schrift en wijsbegeerte, het kon hen allemaal bekoren. Ook was er aandacht voor het platteland en de rijkdom van de natuur. VRAAG 9.2 Noem 1 voorwerp waarmee ‘het boerenleven’ hier gevisualiseerd wordt. Als je het museum verlaat sla je links van het plein de Beeldhouwersstraat in. Achteraan het museum sla je links de Plaatsnijdersstraat in. De eerste straat rechts is de Bouwmeestersstraat. Aan nummer 7 vind je de Hoofdsynagoge van de Joodse Gemeenschap in Antwerpen. 33
Dit mystieke gebouw met fraaie opvallende ronde torens dateert uit 1893. De Joodse symboliek is subtiel aanwezig, kijk maar naar de davidsterren in het smeedijzeren hek. Joseph Hertogs was bouwmeester. Alle door hem gebouwde herenhuizen in Antwerpen zijn ongesigneerd, maar dit gebouw draagt expliciet zijn naam.
Aan het einde van de Bouwmeesterstraat ligt de Amerikalei. Die sla je rechts in. Je wandelt nu langs het westelijke rijvak van de heraangelegde leien - richting Justitiepaleis. Je hoeft voor de wedstrijd niet van dit voetpad af te wijken. Om eventuele foto’s terug te vinden hoef je dus niet naar de ‘overkant’. Hou halt aan huisnummer 104, en kijk even zuidwaarts. Je ziet hoe de ALCATEL-toren (gelegen aan het F. Wellesplein) boven de huizenrijen pronkt. Telecommunicatiereus Alcatel verhuisde naar een nieuw complex in de buurt van het Centraal Station. De oude site wordt volledig heringericht en er komt plaats voor woningen, kantoren en enkele commerciële ruimten. Het stadsbestuur neemt de oude gebouwen over om er zijn diensten in te centraliseren.
Even halthouden voor je de Graaf Van Hoornestraat oversteekt. 34
10
(VER)LEI(D)EN Zoals je ziet is de eerste fase van de heraanleg van de Antwerpse Leien hier zo goed als rond. De Leien kregen centraal een vrije tram- en busbaan en aan beide zijden een rijweg voor doorgaand autoverkeer. De verkeersveiligheid is nu veel beter, het wegdek is in prima staat, de voetpaden zijn aantrekkelijker, het straatmeubilair oogt fris en de woon- en winkelfunctie is verbeterd.
De Leien lieten zich verleiden tot de aanplanting van zo maar eventjes 522 nieuwe platanen (Bolivarplaats inbegrepen), 37 christusdoornen, 44 rode paardenkastanjes, 21 eiken, 21 lindenbomen en 5 hemelbomen. De boulevard is nu veel groener, met bijna de helft meer bomen dan daarvoor. Ook de rijenlange taxusstruiken en klimopplanten halen meer natuur naar de stad. Meer natuur = meer voeling met de seizoenen = meer vogels, insecten en ... spinnen! Vier amateur-arachnologen (spinnendeskundigen) verenigden zich in het Spider Search Team en deden een intensief onderzoek naar de spinnenfauna van een sterk verstedelijkt gebied. Het resultaat was verrassend. Ze vonden zo maar liefst 108 verschillende spinnensoorten in deze regio - het dubbele van de verwachtingen. Ze ontdekten zelfs de gewone kameleonspin, die normaal in bloemenvelden leeft. De Belgische spinnenfauna telt zowat 700 soorten, dus meer dan een zevende zoekt zijn thuis in de Koekenstad...
35
Op dit moment loopt de tweede fase van het onderzoek. Zoals Ghost Busters op zoek gaan naar spoken, zo komt Spider Search Team bij je thuis om spinnen te onderzoeken! Ze doen dit met verschillende vangmethodes. Na afloop krijg je een lijstje van de spinnensoorten die bij jou thuis gevonden werden. Niet te verleiden? Schrik voor de acht wriemelende poten en het sterke achterlijfje? Bedenk dat de miljoenen spinnen in ons land ons toch maar verlossen van vele duizenden kilo’s muggen, steekvliegen en kevertjes... VRAAG 10 Een gemiddelde spin eet ongeveer 0,089 g insecten per dag. Stel: in elke paardenkastanje op het driehoekig pleintje aan de Graaf Van Hoornestraat zitten 2 spinnetjes, hoeveel gram insecten zullen ze dan vandaag verorberen?
Een vondst! Zoek die lieverd van een kameleonspin op de bloesem! © Rollin Verlinde Werp een blik op de overkant van de Leien. De kerk met de twee kleine en één grote toren (gelegen aan de Amerikalei 165) is de Sint-Michielskerk Sint-Michielskerk. De vierkante klokkentoren - 70 m hoog - wordt bekroond met een geschubde pijnappel. De klokkengalerij (omgeven met zuiltjes in witte steen) stelt op elke hoek een van de evangelisten voor.
Aan het einde van de Amerikalei ligt de Bolivarplaats. Daar prijkt het nieuwe gerechtsgebouw. Allen daarheen !
36
11
HET VLINDERPALEIS Het ontwerp van het nieuwe gerechtsgebouw is een creatie van het architectenbureau Richard Rogers Partnership, meer bepaald van Ivan Harbour, een Engelse toparchitect die ook het Centre Beaubourg (Parijs) uittekende.
Het is op zijn minst een opmerkelijk gebouw. Geen torens, maar vlinderachtige schaaldaken steken sierlijk uit het dak. Daardoor heet het gerechtsgebouw nu in de volksmond ‘het Vlinderpaleis’ (al verwijzen de witte vleugels eigenlijk naar de zeilen van boten op de Schelde). Het gebouw geeft het Antwerpse Zuid een indrukwekkende stadspoort, goed voor een gebouw van 40 000 m2, 5 verdiepingen en 26 kleine en 6 grote rechtszalen. De Bolivarplaats werd volledig herontworpen als stadsplein. Het is een aantrekkelijk en gezellig kuierplein geworden. De belangstelling van particuliere investeerders stijgt, en de buurt krijgt nieuw leven. Als je aan het einde van de Amerikalei - nog vóór je oversteekt naar de Bolivarplaats naar links kijkt, zie je in de verte drie appartementsblokken. Dit zijn de Silvertoptorens van Antwerpen-Kiel. De blokken werden in de jaren vijftig opgetrokken voor sociale huisvesting. Het scheelde niks of ze werden neergehaald, maar uiteindelijk besliste de Vlaamse regering om ze te laten renoveren. Voor de 608 appartementen in de drie torens is 42 miljoen euro nodig. Dit is dan ook het grootste renovatieproject ooit in de sociale woningbouw. Eén toren is inmiddels afgewerkt. Het zal nog een hele poos duren voor alles klaar is.
Onder de immense trap van het Vlinderpaleis rijden de trams door. Links en rechts van de trap groeien dichte loofbomen. Van bovenuit kijk je uit op een groen bladerdak. De trap geeft toegang tot een imposante ontvangstruimte, de Salle des Pas Perdus (SPP). De trap is 42,40 m lang en 14,80 m breed. Je moet een hoogte van 8,53 m overbruggen. De treden bestaan uit Surinaams Groenhart (Tabebuia serratifolia). Deze houtsoort is zo vreselijk hard dat het de garantie ‘naaldhakkenproof’ kreeg. Even uittesten! Beklim de trappen eens tot boven .... ... en geniet van het mooi uitzicht op de stad met tal van torens, van de Boerentoren en de kathedraal tot de Oudaan en het Provinciehuis. Je ziet hoe het autoverkeer onder het Vlinderpaleis verdwijnt... Onder het gebouw loopt de AMAM-tunnel die de Antwerpse Ring met de Leien verbindt. De naam van deze 37
tunnel is afkomstig van een lettercode die verwijst naar ‘Aansluiting Met de AMerikalei’. VRAAG 11.1 Aan de Bolivarplaats ligt een huis met een opmerkelijk dak. Dit torendak pronkt boven een oud stadsschild. Wat was de vroegere naam van dit huis? Het gerechtsgebouw is milieuvriendelijk gebouwd. Het energieverbruik moet beperkt blijven dankzij natuurlijke ventilatie, nachtkoeling, maximaal gebruik van natuurlijk licht en het reduceren van de warmtelast door de glazen zonnewering. Een vernuftig luchtcirculatiesysteem verplaatst de warmte in de ruimte, het regenwater wordt opgeslagen en gebruikt voor het sanitair, het sproeien van groen, enz.
Foto vanuit de centrale SPP (Salle des Pas Perdues) van het Antwerpse gerechtshof Ontwerper TV RRP/VK/OAP © Regie der Gebouwen
Het nieuwe gerechtsgebouw wil zich profileren als ‘een glazen huis waarin het publiek het allerbelangrijkste is’. Iedereen is er welkom en vindt er gemakkelijk zijn weg.
38
VRAAG 11.2* Blijf nog even op deze unieke buitenruimte die zich vóór de Salle des Pas Perdues bevindt om de laatste vraag op te lossen: Als blinden of slechtzienden op dit platform aankomen, welke weg leggen ze dan af om de SPP te bereiken?
A
B
C
(*) Gelieve het gebouw niet te betreden. Dit wordt niet op prijs gesteld door de beheerders ervan!
Tussen de zes kantoorvleugels liggen groene grasperken. Het zijn oases van rust. Ze waaien uit naar de wijk Nieuw Zuid. Het Vlinderpaleis zelf is het visitekaartje van deze nieuwe wijk. De wedstrijd eindigt hier. Wil je de plaats waar het Nieuw Zuid komt al even verkennen? Dan moet je beslist deze wandeling verder zetten. In het volgende hoofdstuk krijg je alle informatie. Deze weg moet je dan volgen: Bij het verlaten van het Vlinderpaleis sla je links de Jan Van Gentstraat in. Je gaat steeds rechtdoor en wandelt zo de Gentplaats en wat verder de Namenstraat in. Deze komt uit aan de Scheldekaaien. Daar sla je links, de Ledeganckkaai in. Welkom in Nieuw Zuid! Wil je met het openbaar vervoer terug naar het ARGUSkantoor of de Boerentoren, dan doe je dit zo: Neem aan de Bolivarpaats tram 12. Stap bij de vierde halte af (Nationale Bank). Je ziet de Nationale Bank links, een indrukwekkend gebouw met tal van torentjes. Van de vier tramsporen kies je deze die het verst van de Nationale Bank liggen (voorzichtig!). Daar vind je de tramhalte van lijn 7, richting Sint-Pietersvliet. Drie haltes verder ben je aan de Meir (halte = Meirbrug). Je staat er in de schaduw van de Boerentoren.
39
12
ZOT VAN HET NIEUW ZUID Je ziet al snel de gevel van het oude Goederenstation, met een gloednieuw gebouw er achteraan. De eerste privé-investering in dit stadsherwaarderingsgebied Nieuw Zuid staat op naam van Bank J. Van Breda & C° die er in 2007 zijn intrek zal nemen.
Achter de gevels van dit geklasseerde, oude Goederenstation Antwerpen Zuid ging in 2004 een project van start, goed voor de creatie van meer dan 7.000 m2 kantoor- en ontvangstruimte. De architecten lieten het goederenstation met zijn geklasseerde, neoclassicistische voor- en kopgevels, ijzeren draagstructuur met art nouveau-elementen, lokettenzaal en traphal volledig restaureren met respect voor de geest van het oorspronkelijke. Haaks op het stationsgebouw is een nieuwbouwvleugel gebouwd. De volle, zinken panelen op de nieuwbouw verwijzen naar de semi-industriële omgeving van het vroegere station. Bank J.Van Breda & C° vond in dit vervallen treinstation een gebouw met een ziel. Het project is een pionier bij de ontwikkeling van Antwerpen Nieuw Zuid en het levert een bijdrage aan het behoud van dit unieke stuk bouwkundig erfgoed.
Maquette van het gerenoveerde goederenstation © Conix Architecten
Zicht op de achterkant van de nieuwe thuisbasis van Bank J. van Breda & C° © Conix Architecten
Wandel nog wat verder langs de Ledeganckkaai. 40
Je ziet de achterkant van het Vlinderpaleis. De schaaldaken zwaaien uit naar het komende Nieuw Zuid. De groene ruimte - geprangd tussen Schelde, Ring en Singel is goed voor een oppervlakte van 20 ha. Voorlopig ligt alles er nog stil bij, maar het belooft een levendige plek te worden met een mix van werk- en woonbestemmingen. De plannen van Jo Crepain, architect en stedenbouwkundige, voorzien binnenin dit stadsherwaarderingsgebied een wooneiland, omringd door een eigen binnenring met kaaiappartementen aan de ene, en kantoren aan de andere kant. Dat wooneiland bestaat hoofdzakelijk uit woningen en laagbouwappartementen. Op de hoek van een aantal bouwblokken komen - jawel! - tien kleine torentjes zoals de vroegere Pagaddertorens.
Foto maquette Antwerpen Nieuw Zuid © Crepain Binst Architecture nv (fotograaf Toon Grobet) Voor de torenliefhebbers: De pagaddertorens stammen uit de tijd van de Spaanse bezetting (16de eeuw). Vanuit hun toren hielden de pagadders (van het Spaanse woord ‘pagador’ of betaalmeester) toezicht op de Schelde... Torens zijn door de geschiedenis heen gebouwd, in hoofdzaak om zich te beschermen. Zo’n 1000 jaar geleden kwamen de eerste torens in trek. De eerste ridders tipten op een toren voor hun veiligheid. Ze lieten aarde uit grachten ophopen tot er een heuvel werd gevormd. Op die ‘vluchtheuvel’ lieten ze een houten woontoren of donjon bouwen. Rondom legden ze wallen en grachten aan. Vanuit de toren konden ze zich goed verdedigen. Zo’n kunstmatig opgeworpen heuvel met daarop een in hout opgetrokken huis heet ‘een motte’. Van op die hoogte heb je een uitstekend overzicht - niet in het minst op de uitputtingsstrijd van de vijand die de heuvel moest bestormen. Vandaag zijn die aloude kasteelterreinen met de resterende grachten en glooiingen unieke groenzones, en uitermate gegeerd bij archeologen.
41
Schets Antwerpen Nieuw Zuid 2005 © Crepain Binst Architecture nv
Het Nieuw Zuid zal 1,20 m worden opgehoogd. Daarvoor wordt de grond gebruikt die bij het uitgraven van kelders vrijkomt, enz. In deze nieuwe wijk zijn verschillende groenzones voorzien. Elke straat in het wooneiland krijgt ook haar eigen bomenrij. Leuk om te weten: aan de kantoorblokken komen vleugeltjes - glazen uitsteeksels langs de 2 zijkanten. Wanneer twee kantoorblokken dicht naast elkaar staan, zouden de vleugels elkaar raken. Zo ontstaat er een perfecte buffer tegen het verkeerslawaai. En tot slot: het Nieuw Zuid krijgt één hoogbouw (100 m) die als een architecturaal baken in het verlengde van de Waalse- en Vlaamse Kaai zal staan, pal tegenover de kathedraal in de verte. De skyline van Antwerpen zal een toren rijker zijn...
Schets Antwerpen Nieuw Zuid 2005 © Crepain Binst Architecture nv
Keer op je passen terug naar de Bolivarplaats. Volg daar de wegbeschrijving op blz. 39 om terug naar de Boerentoren te geraken. 42
HOGER/HIGHER/PLUSHAUT zet de 75 jarige Boerentoren in de schijnwerpers met twee tentoonstellingen en activiteiten die je de hoogte doen beleven. De expo Torenstad in het Rockoxhuis brengt een historisch overzicht van 500 jaar torens in Antwerpen, van de dominantie van kerktorens tot de pagaddertorens. Boerentoren & Co, belicht in de jarige toren zelf hoe de Boerentoren gebouwd kon worden en waarom dit voorbeeld tot in de jaren vijftig weinig navolging kreeg. Een organisatie van Antwerpen Open in samenwerking met KBC
43
1
Nati
Huid
Ga u sth iss
ijstr. Everd
tr.
str.
. str en m
3
Oud
Sleutelstr.
aan
dries
n St. A 4
Happaertstr.
Bogaardestr.
str.
Ga Lange
sstr. toniu
Stee Sin nbergstr L. V t-Andrie . s lier str. pl.
Vle
mi
Schoyte str.
nc
Bo
r
ie Ros
W. Lepelstr.
tr. dss rar
St-Rochusstr.
Gijzelaarsstr.
Vla
en
ts
tr.
11Bolivar
plein
44
tr.
lei
ika
er
Am
10
mo ber
Bo
uw
me
i ale
Am
ik er
ss
tr.
Welv aa
tr.
est
ers
tr.
lei
ika
er
tr. nds Verb o
rstr .
ijge
tr. rss nijd e
tr.
ats
rss
hats oquil
rss tr.
Pla
we
Lam
Volk str.
Zw
trL.. De Wa els tr. str.
Wa els
De
pold
r.
gst
nnin Ba
G
iel
Va n
straat
ie Pacificat
Em
n
Leo
i am
sek
aa
Wa als
Ja
Ad Graaf Van Hoorne mir aa lD eB ois ots tr.
Wa als ai
Nieuw Zuid
Lambermont plaats
nts
ai eka Wa als aai sek am Vla
ai eka
i kaa he rla c Ge eka
i aa kk nc ga de Le
12
str .
r.
tr.
ep
ck
ns lei
rS
we
tr.
s ers
elp ste
t
hou
str.
De
raa
9
ert
Va n
nst
els
ilde
wa
me
ste
Be eld
C
Sch
Alle
Na
Ka
tr.
tr. gstr. nsin
cha
s Ver
erm
Ka
res
tr.
Tolstr .
str.
rbu
rel
Ro
eid
rtstr.
Marnixpl. tr. ers
gi
Ka
i jh Vr
riere De V
Bu
ms
8
str.
uss
seu
tstr .
r.
zen
Mu
est
ntstr. Egmo
Ver la
held
Geu
Sc
f Van Graa
urb
rn Te
Kronenburgstr.
Kronenburgstr.
tr.
Sch
st
in
6
7
Po
s
eer
Ge M.
Prekersstr.
De
ogk
tr.
Aalmoezenierstr.
5
kv eld
Begijnens
Schelde
rte
en bard Lom
m Ka
nstr.
Ko
2
Lombardenvest
st
onale
str.
Schoenmarkt
Meir
rstr. evette
arkt
stijne
St-An
t
str. huis
nm or Ko
Augu
ark
Boerentoren Meirb rug
rsstr .
Steen houwersvest
rm
Wieg str.
e ud
Reyn de
Groen plaats
Sint-Katelijn
kt mar Melk
O
Eie
evest
STRATENPLAN MET PARCOURS TORENWANDELING
Tolstr .
Am
FOTOZOEKTOCHT
5 1
6 2
7
3
4
8 45
DANK AAN Jef Bax Maggy Beets Jo Braeken Sara Buys Daniel Christiaens Els Coopman An Desmedt Erwin Donvil Koen Froberg Jan Goolaerts Kris Keymeulen Luk Lammens Jos Thijs Carla Uwents Leen Van de Put Karin Van der Auwera Hildegard Van de Velde Koen Van Keer Marc Van Pottelberghe Jeroen Van Stiphout Kristien Wynants Marianne Zels
AMUZ ANTWERPEN OPEN ARCHITECTENBUREAU BART MOORS BANK J.VAN BREDA & C° CREPAIN BINST ARCHITECTURE nv GROENDIENST ANTWERPEN I.T.G. KAVKA KBC GROEP (SPONSORING) KBC-HISTORISCH ARCHIEF KBC-ROCKOXHUIS KLASSE K.M.S.K.A MEKANIK STRIP MUSEUM MAAGDENHUIS OCMW ANTWERPEN OMNIA PAROCHIES ANTWERPEN P.I.H. RENAAT BRAEMHUIS SPIDER SEARCH TEAM VINCENT VAN DUYSEN ARCHITECTS
Coördinator: Hilde Van den Berge, ARGUS vzw Druk: Drukkerij Van der Poorten, Kessel-lo Deze brochure is een initiatief van ARGUS, het milieupunt van KBC en Cera en de Stedelijke Milieudienst Stad Antwerpen © 2006 ARGUS vzw Eiermarkt 8 2000 Antwerpen Tel. 03 202 90 70 Fax 03 202 90 88
[email protected] www.argusmilieu.be V.U. Helga Van der Veken, Eiermarkt 8 , 2000 Antwerpen
ARGUS vzw, Eiermarkt 8, 2000 Antwerpen Tel. 03 202 90 70 fax 03 202 90 88 info @ argusmilieu . be www . argusmilieu . be
