Waarde Creatie in Volatiele Markten: De Rol van Termijnmarkten
Prof. dr ir Joost M.E. Pennings Wageningen University Maastricht University University of Illinois at Urbana-Champaign
NIMA Food & Agrimarketing 27 Maart 2014
Wat is de waarde van uw bedrijf?
t
Ai SV i i 1 (1 R ) t = planning horizon in years R = risk adjusted cost of capital Ai = net cash flow after taxation in year i
Market Advantages of Shareholder Value - Linking Market-Based Assets to Shareholder Value MarketBased Assets
Shareholder Value
Market Performance
Customer
Market Penetration:
• Accelerate Cash Flows
Relationships:
• Faster Penetration
• Enhance Cash Flows
• Branding
• Faster Trials
• Enhance Residual
Partner
• Faster Referrals
Relationships:
• Faster Adoption
• Channels
Price Premiums
• Co-Branding
Share Premiums
• Network
Extensions
Sales & Service Costs Loyalty & Retention
Cash Flow Value
Reduce Cash Flow Volatility
Trends
Afzetprijzen zullen sterker schommelen ● Grotere kans – belangrijk
Grondstofprijzen zullen sterker schommelen ● Grotere kans – belangrijk
Wat gaan we er aan doen? Hoe kunnen we er van profiteren?
Uitdagingen voor ondernemers Grondstoffenmarkten
Volatieler: CV tarwe van 0.19 naar 0.48 in 10 jaar
● Veranderingen in CAP
● Globalisering
Prijsrelaties
Niet alleen de volatiliteit in prijsniveaus
neemt toe, ook prijsrelaties veranderen!
● Soja vs. Tarwe ● Olie vs. Gas ● Gas vs. Suiker
Risicomanagement Waarom risicomanagement?
● Ondernemer zijn is toch juist risico’s nemen? ● Wat is risico? ● Als (prijs) risico’s financiële risico’s worden ●
Default Risk
● Risico in termen van winst volatiliteit hogere kapitaal kosten waarde destructie
● Ondernemer zijn is waarde creëren
Risicomanagement Risico Attitude & Risico Perceptie
● Twee verschillende concepten die meetbaar moeten worden gemaakt door de onderneming
Risico aversie
● Betekent niet, geen risico nemen ● Risico nemen waarvoor er een risico premie is Managen van winst volatiliteit
● De rol van termijnmarkten
● Het verruilen van spot prijs risico voor termijnmarkt risico’s Wanneer interessant?
Uitdagingen voor ondernemers
Veranderende prijsrelaties & marktkanalen
● Macht ● Vertrouwen Risicoverlegging Opslag, Kredietverlening, etc.
Globalisering & Specialisatie Veranderingen in de financiële structuur
Minder absorptiecapaciteit van prijsrisico Prijsrisico’s financiële risico’s
Uitdaging & Kansen
Wat gaat het verschil maken?
Techniek? Marketing & risico management
Volatiliteit in markt & financieel risico
Prijsrisico versus marge winstrisico Dilemma voor industrie: ● Inkoop kan worden afgedekt (?)
maar verkoop kant (en vice versa)? ● Wat wil de klant? ● Zie ontwikkelingen in varkenshouderij behoefte aan marge contracten
Marketing & risicomanagement
Spot markt Vaste-prijs- en termijncontracten ● Prijs vooraf vastzetten effectief
risicomanagement of spijt achteraf?
Opties: prijsplafond of -bodem elimineert “downside” risico
● Relatief duur
Derivaten complex
Spot (1) ↓ Over the Counter (OTC) (2) ↓ Termijncontract (3) ↓ Opties (4)
Wat is een termijncontract ? ‘Een wettelijk bindende overeenkomst om levering te doen plaatsvinden of te aanvaarden van een gestandaardiseerde hoeveelheid en kwaliteit van een goed op een gestandaardiseerde plaats en tijd aan een prijs vandaag overeengekomen op een georganiseerde termijnbeurs’
Functie van de Termijnmarkt
1. 2.
Risicomanagement ● Overheveling van risico’s Prijsontdekking ● Ontdekken van de prijs voor levering in de toekomst ● Informatiestroom
Waarom bestaan Termijnmarkten?
Instrument voor risicomanagement ● Verminderen prijsrisico ● Elimineren verzuim (default) risico
Marktpartijen zien positie in termijncontracten
als tijdelijk ● Interesse in de cash flows van termijnhandel ● Complementeren cash flows in de spot markt
Inleiding in Hedging - Voorbeeld: Producent Spot t=1 t=T
$14.25 $14.00
Termijn S S T
$14.50
L L T
$14.00 $14.50
- $14.00
NPR = $14.00 + $0.50 = $14.50
Kenmerken van Termijnmarkten
Rol van speculanten ●
Liquiditeit verschaffen
●
Risicoverlegging
Zero-sum spel ●
Winst = verlies
Termijncontracten zijn gestandaardiseerd
Papieren markt
Uitdagingen voor termijnmarkten & sector
Risico’s van termijncontracten: ● Basisrisico ● Onvoorspelbaarheid van de basis (prijsrelatie spot-termijncontract) bij maturiteit
● Marktdiepterisico ● Executiekosten ● Margerisico
● Kosten
Prestatie van Termijncontracten
Implementatie: Belangrijke Sturingsmechanismen Hedging-effectiviteit:
● % reductie in volatiliteit van prijs, marge of winst ● Termijncontracten: alleen bij significante hedge-effectiviteit ● 80% ● IFRS9 / IAS39
Implementatie: Belangrijke sturingsmechanismen
Hedge-Ratio: dat deel van onderliggende spot positie dat wordt afgedekt.
● Doel: optimale hedging effectiviteit realiseren ● 1 op 1 hedgen vaak niet optimaal ● IFRS9 / IAS39
Effectiviteit van huidige termijncontracten
Voor Nederlandse/Europese marktparticipanten ● Graan complex: HE van boven 90% ● Vlees complex (slacht varkens): boven 85% ● Zuivel complex: nog laag (CME contract)
Kansen & Uitdagingen
Risicomanagement en verbetering van bedrijfsresultaat!
Rolling Hedge ● Ander gebruik van termijncontracten dan alleen maar vastzetten van prijs of marge
● Bijvoorbeeld: Kapitaliseren op opslag capaciteit
Kansen & Uitdagingen Risicomanagement als Winst Strategie Evaluatie huidige contracten m.b.v. termijnmarkten ● Zijn de prijsafspraken (over risico, bodem- & plafondprijzen) marktconform? U betaalt immers impliciet een premie!
Natuurlijke Hedge: ● Toevoegen van risico kan leiden tot vermindering van totaal risico en toename verwachte opbrengst acceleratie van de waarde van uw bedrijf
Risicomanagement als Kans: - Risicomanagement: het nieuwe winstcentrum Reduceren van kapitaalkosten
●
Reduceren van winstvolatiliteit
●
Uw bedrijf als portefeuille van kosten en baten
●
Welke risico’s heffen elkaar op?
●
Afdekken van restrisico via bijvoorbeeld: termijncontracten cross-hedgen
Contractrelatie-management met termijncontracten
● Conflicten in contractvoorkeuren kunnen worden opgelost
Risicomanagement als Kans: - Risicomanagement: het nieuwe winstpunt -
Ken uw risicoprofiel ● Hoeveel financieel risico wil ik lopen? ● Financiële structuur risico attitude & perceptie ● Maak het meetbaar!
Zelf risico managen of uitbesteden? ● Gebruik ALTIJD informatie die verankerd zit in termijn – en optie markten!
