Vrij verkeer van werknemers in de sport mr. Eric Lankers, beleidsjurist WOS mr. Serge Rossmeisl, jurist FBO Den Haag – 29 maart 2010
Werkgeversorganisatie in de Sport (WOS) • Ledenbestand: – alle sportbonden – sportkoepels, waaronder NOC*NSF – andere landelijke/regionale sportorganisaties zoals Nederlandse Dopingautoriteit, sportservicebureaus.
• Sluiten CAO-Sport af voor ondersteunend personeel, bondscoaches, technisch directeuren bij WOS-leden. • Ondersteuning werkgeverschap sportverenigingen. • Arbeidsverhoudingen top- en beroepssporters.
Federatie Betaald Voetbal Organisaties (FBO) • Onafhankelijk, niet gelieerd aan KNVB, UEFA, FIFA • Leden: alle Betaald Voetbal Organisaties (Ere & Eerste Divisie clubs) • Vaste leden (geen promotie/degradatie) • Behartiging sociaal-economische belangen, waaronder afsluiten CAO Contractspelers en CAO Trainer/Coaches
WOS en FBO internationaal WOS: • Aanvraag tewerkstellingsen verblijfsvergunningen sportbonden en sportverenigingen • Samenwerking IND en UWV. • Gesprekspartner ministeries over migratiebeleid sport • Bestuur EASE (European Association of Sport Employers) en actief in Europese Sociale dialoog in de sport.
FBO: • Aanvraag tewerkstellings- en verblijfsvergunningen betaald voetbal • Betrokken bij Europese Sociale Dialoog betaald voetbal • FIFA, UEFA.
Workshop: sport en vrij verkeer van werknemers 1. Algemene beginselen van vrij verkeer van werknemer. 2. Impact Bosman-arrest voor de sport. 3. Nationaliteitsclausules, beperking aantal buitenlandse spelers uit andere EU-landen en bescherming Nederlandse (sport)talenten. 4. Opleidingsvergoeding en solidariteitsbijdrage betaald voetbal. 5. „6+5 regel‟ en de „home grown regel‟. 6. Indienstneming werknemers van buiten de EU.
Europese regelgeving en sport • Europese Hof van Justitie in 1974, uitspraak Walrave / Koch: “sport valt alleen onder de bepalingen van het Europese Verdrag als het een economische activiteit betreft.” • Sportwereld dient rekening te houden met Europese spelregels verdragen en rechtspraak HvJ EG. • Praktijk twee belangrijke aspecten: vrij verkeer werknemers en mededingingsregels.
EG-regelgeving steeds groter bereik in sport • Begrip „economische activiteit‟ dijt in rechtspraak steeds verder uit. • Steeds meer niet-economische activiteiten vallen onder toepassingsgebied Europese Gemeenschap (waaronder de amateursport) • Sportsector evolueert steeds meer naar een economische sector. • Professionele sporters vanaf 1988 toegelaten tot Olympische Spelen.
Art. 39 EG-Verdrag: vrij verkeer werknemers (1) 1. Het verkeer van werknemers binnen de Europese Gemeenschap is vrij. 2. Dit houdt de afschaffing in van elke discriminatie op grond van de nationaliteit tussen de werknemers der lidstaten, wat betreft de werkgelegenheid, de beloning en de overige arbeidsvoorwaarden.
Art. 39 EG-Verdrag: vrij verkeer werknemers (2) 3. Het houdt het recht in om: a. in te gaan op een feitelijk aanbod tot tewerkstelling; b. zich te dien einde vrij te verplaatsen binnen het grondgebied der lidstaten; c. in één der lidstaten te verblijven teneinde daar een beroep uit te oefenen overeenkomstig de wettelijke bepalingen welke voor de tewerkstelling van nationale werknemers gelden. Anders gezegd: iedere EU-burger vrij om in EU te werken en te verblijven.
Toepassingsgebied • Werknemers: iemand die tegen betaling reële en daadwerkelijke arbeid verricht onder leiding van iemand anders. • Hieronder vallen ook beroeps- en semi-beroepssporters. • Vrij verkeer werknemers geldt niet alleen voor nationale regelgeving, maar ook voor bepalingen van andere aard, zoals: – cao‟s; – regels van sportbonden.
Vrij verkeer werknemers en amateursport • Geruime tijd werd aangenomen dat amateursporters – die hun sport „niet op economische wijze beoefenen‟ – geen beroep konden doen op vrij verkeer werknemers. • 2004: Europese Commissie vs. Spaanse voetbalbond • Concreet ging het om het weren van buitenlandse spelers uit de regionale amateurcompetities en het opleggen van een leeftijdsgrens die niet gold voor Spaanse spelers.
Beperkingen beginsel vrij verkeer werknemers 1. Openbare orde, openbare veiligheid of volksgezondheid 2. Objectieve rechtvaardigingsgronden: • gerechtvaardigde doelstelling • geschikt om doel na te streven (geschiktheid) • gaat niet verder dan nodig is voor het bereiken van dat doel (proportionaliteit). Voorbeeld: betalingregeling opleidingsvergoeding. Beperkt vrij verkeer werknemers, maar heeft als doel indienstneming en opleiding van jonge spelers aan te moedigen (Bernard / Olympique Lyon, 16 maart 2010).
Europese Hof van Justitie in 1976: - Verbod nationaliteitsdiscriminatie heeft geen betrekking op nationale ploegen en interlandwedstrijden (rule of the game). - Nationaliteitsclausules bij interlandwedstrijden zijn inherent aan de sport.
White Paper on Sport van Europese Commissie Commissie bevestigt een aantal specifieke en evenredige beperkingen van beginsel vrij verkeer werknemers te rechtvaardigen: 1. Het recht om nationale atleten te selecteren voor competities met nationale ploegen; 2. De noodzaak om een aantal deelnemers van een competitie te beperken; 3. Het vaststellen van deadlines voor spelerstransfers in ploegsporten. Binnen de kaders van de rechtspraak HvJ EG!
Europees Hof: Bosman, 15 december 1995 • • • •
Jean-Marc Bosman speelt bij RC Luik (1e klasse) Na afloop contract wil Bosman naar US Duinkerken RC vraagt hoge transfersom Bosman klaagt voetbalbond aan => transferregels en nationaliteitsregels strijdig met vrij verkeer van werknemers • Belgische rechter verwijst zaak door naar Europese Hof van Justitie
Europees Hof: Bosman (2) • Conclusie 1: “Artikel 48 van het Verdrag verzet zich tegen de toepassing van door sportverenigingen vastgestelde regels, volgens welke een beroepsvoetballer die onderdaan is van een Lid-Staat, bij het verstrijken van het contract dat hem aan een club bindt, door een club in een andere Lid-Staat slechts in dienst kan worden genomen, indien deze club aan de club van herkomst een transfer-, opleidings- of promotievergoeding heeft betaald.” • Afschaffing transfersysteem
Europees Hof: Bosman (3) • Conclusie 2: “Artikel 48 van het Verdrag verzet zich tegen de toepassing van door sportverenigingen vastgestelde regels, volgens welke de voetbalclubs voor de door hen georganiseerde competitiewedstrijden slechts een beperkt aantal beroepsspelers mogen opstellen die onderdaan zijn van een andere Lid-Staat. Deze regels zijn immers in strijd met het beginsel, dat elke discriminatie op grond van de nationaliteit wat betreft de werkgelegenheid, de beloning en de overige arbeidsvoorwaarden verboden is…” • Afschaffing 3 + 2 regel
Opleidingvergoeding en Solidariteitsbijdrage • Artikel 20 en 21 FIFA-reglementen • Opleidingsvergoeding: is verschuldigd ingeval van een internationale overschrijving van speler voor het einde van seizoen waarin speler 23 jaar wordt bij: Eerste spelerscontract Subsequent transfer • Solidariteitsbijdrage: is verschuldigd bij tussentijdse beëindiging spelerscontract (5% van (transfer)vergoeding wordt verdeeld over clubs waar speler is opgeleid van 12 tot en met 23 jaar)
Europees Hof: Bernard / Lyon, 16 maart 2010 • Olivier Bernard is jeugdspeler bij Olympique Lyon • Newcastle wenst Bernard over te nemen uit opleiding Lyon • Lyon eist betaling van schadevergoeding door Bernard en Newcastle UFC omdat Bernard eenzijdig zijn verplichtingen zou hebben verbroken die voortvloeien uit artikel 23 van het „Charte du football professionnel” (soort CAO) • Artikel 23: Speler is verplicht na afloop van de opleiding zijn eerste contract als beroepsspeler bij deze club te tekenen.
Europees Hof: Bernard / Lyon (2) • Hof: “Artikel 45 VWEU staat niet in de weg aan regeling die, ter verwezenlijking van de doelstelling om de indienstneming en opleiding van jonge spelers aan te moedigen, de schadeloosstelling van de opleidingsclub waarborgt ingeval een jonge speler bij afloop van zijn opleidingsperiode een contract als beroepsspeler tekent bij een club uit een andere lidstaat, mits deze regeling geschikt is om de verwezenlijking van deze doelstelling te waarborgen en niet verder gaat dan ter bereiking van deze doelstelling noodzakelijk is.”
Europees Hof: Bernard / Lyon (3) • Een regeling als die welke in het hoofdgeding aan de orde is, waarbij een speler van de categorie „beloften” die bij afloop van zijn opleidingsperiode een contract als beroepsspeler tekent bij een club uit een andere lidstaat, kan worden gelast schadevergoeding te betalen waarvan het bedrag losstaat van de werkelijke opleidingskosten, is niet noodzakelijk om de verwezenlijking van deze doelstelling te waarborgen.
Home grown player rule • Home grown player: speler die, ongeacht zijn nationaliteit of leeftijd, tenminste drie jaar (tussen 15 en 21 jaar) getraind is door zijn club of door een andere club binnen dezelfde nationale bond. • Regel vanuit UEFA (voor UEFA-competities) • Geen verplichting tot opname in nationaal reglement • Nadeel: bevordert overname spelers door buitenlandse clubs vanaf zeer jonge leeftijd • Europese Commissie: nu „testperiode‟, nog geen formele goedkeuring
6 + 5 regel • Voorstel vanuit FIFA • 6 + 5 regel: verplichting tot opstellen van minimaal 6 spelers van nationaliteit club • Nadeel: lijkt vooralsnog in strijd met vrij verkeer van werknemers • EC: meerdere malen zienswijze bevestigd
Niet EU-onderdanen en werkvergunningen
Actuele discussies • Complexiteit procedures werkvergunningen • Bescherming Nederlandse werknemers vs. unieke kennis die niet in Nederland voor handen zijn • Werkvergunningen alleen voor hoogste competitie afdelingen. • Salariscriterium betaald voetbal
Sport en vrij verkeer van werknemers (4)
Niet-EU werknemers • Vergunningsplicht voor tewerkstelling en verblijf. • Begrip arbeid breed uitgelegd: ook voor onbezoldigde arbeid geldt vergunningsplicht! • Restrictief toelatingsbeleid Nederland: niet EU onderdanen moeten van meerwaarde zijn voor de Nederlandse arbeidsmarkt. • Onderzoek prioriteitgenietend aanbod: eerst zoeken in Nederland en EU voor geschikte kandidaten voordat buiten EU mag worden geworven.
Specifiek: niet-EU sporters en coaches • Voor beiden geldt: aantonen unieke kwaliteiten! • Kwaliteitscriterium bij coaches bewezen d.m.v.: – Diploma‟s, kwalificaties, licenties – Behaalde prestaties, resultaten en reputatie.
• Kwaliteitscriterium bij sporters bewezen d.m.v.: – speler dient actief geweest te zijn op gelijkwaardig of hoger niveau dan hoogste afdeling Nederlandse competitie; OF – speler is international en heeft deelgenomen aan grote toernooien: Champions Trophy, WK, EK, OS.
Betaald voetbal: niet-EU spelers • Achtergrond (vóór 1995): Stichting Arbeidszaken (VVCS/FBO) Nadeel: Subjectief • Overleg VVCS, FBO, Sociale zaken, KNVB • Na 1995 twee criteria: Kwaliteitscriterium Inkomenscriterium
Kwaliteitscriterium • Deelname aan competitie tenminste even sterk Nederlandse competitie; Top 40 FIFA-landenranglijst • Tenminste bewezen vergelijkbare kwaliteiten; nationaal, olympisch (jeugd)elftal, erkende internationale clubtoernooien (CL, Europa League)
Inkomenscriterium Berekening criterium tot 2009/2010: • Gebaseerd op jaarrekening voorgaande jaar; • Salaris niet-EU spelers wordt meegenomen; • Alle selectiespelers.
Toekomst • Salariscriterium: evaluatie van de berekeningsmethode; • Overleg sociale partners/Sociale Zaken.
Probleemstelling (1) Huur/verhuur spelers Huur spelers: in de zin van WAV is sprake van verandering van werkgever => voldoen aan nieuw criterium Feitelijk? - Denk aan Feyenoord – Excelsior; - Nu samenwerkingsverbanden België / Zuid-Afrika.
Probleemstelling (2) Stage/proeftraining • Trainen = werken in zin van WAV; • TWV verkrijgen in praktijk onmogelijk; • Oplossing: Nieuwe regeling => max 4 weken per jaar, geen officiele wedstrijden, enkel onkostenvergoeding
mr. Eric Lankers telefoon: 026 – 483 4450 e-mail:
[email protected]
mr. Serge Rossmeisl telefoon: 0343 – 438 433 e-mail:
[email protected]
VRAGEN?
