Voorzieningenkaart Verdiepingsgesprekken in CKM en Zuid We hebben met de werkgroep voor de voorzieningenkaart CKM en Zuid drie keer bij elkaar gezeten. De laatste avond hebben afgesloten met de conclusie, dat we nog niet klaar waren. We moesten nog op een aantal zaken inzoomen. We hebben daarom nog gesprekken gehad met de bibliotheek, de Volksuniversiteit en met Cito. Daarnaast hebben we nog een avond georganiseerd met een grote groep mensen, die met ontmoeten bezig zijn. In deze gesprekken hebben we stil gestaan bij de volgende vragen:
Kunnen de activiteiten van de volksuniversiteit ergens anders plaatsvinden?
Zou Cito meer kunnen betekenen voor ontmoeten in Zuid?
Zou de bibliotheek ook een informele ontmoetingsplaats kunnen zijn voor ouderen?
Weten we wel voldoende waar mensen elkaar ontmoeten in de wijken? En doen we niet veel hetzelfde?
Kunnen de activiteiten van de volksuniversiteit ergens anders plaatsvinden? Uit het gesprek bij de Volksuniversiteit, bleek dat al veel cursussen op andere locaties plaatsvinden. Zo maken zij vier avonden van de week gebruik van locatie het Hooghuis Zuid, incidenteel van Hooghuis-West en de bibliotheek. De volksuniversiteit vindt het belangrijk dat zij een vaste thuisbasis heeft, en dit is ook heel belangrijk om haar missie en activiteiten uit te blijven dragen. Het draagt bij aan het eigen gezicht en de identiteit van de volksuniversiteit. Een te grote spreiding van de verschillende cursussen door de stad, is niet wenselijk, omdat dit drempelverhogend werkt. En laagdrempelig zijn om zoveel mogelijk mensen te bereiken, is voor de Volksuniversiteit heel belangrijk. Zou op Cito meer kunnen betekenen voor ontmoeten in Zuid? Het antwoord hierop is volmondig ja. Cito is ‘het dorp in de stad’ en doet nu al heel veel extra activiteiten voor de buurt zoals biljart, jeu de boules, gym, koersbal, kaarten, barbecues, fietstochten etc. Buiten de eigen club, zijn er veel instellingen, zoals scholen en de Stichting Dichterbij, die incidenteel gebruik maken van de velden en accommodatie. Het bestuur geeft aan dat iedereen die iets wil, altijd welkom is. Cito is een club die zich bescheiden opstelt. Hierdoor is waarschijnlijk niet bij iedereen bekend, dat Cito al veel betekent voor bewoners uit de wijk en voor andere verenigingen en organisaties. Het is een sportpark waar leven in de brouwerij is, en waar mensen met zeer uiteenlopende achtergronden elkaar ontmoeten.
Zou de bibliotheek ook een informele ontmoetingsplaats kunnen zijn voor ouderen? Ook op deze vraag is het antwoord een volmondig ja. Dit gebeurt ook al veel in de bibliotheek. De bibliotheek trekt bezoekers uit heel Oss. Het is een voorbeeld voorziening als het gaat om laagdrempelige informele ontmoetingsplek voor jong en oud. Mensen stappen makkelijk binnen. Óók voor een kopje koffie, informatieve vragen, een cursus of een praatje met medewerkers en andere bezoekers. De bibliotheek ziet dat de nevenfuncties van de bibliotheek steeds belangrijker worden. Een wat uitgebreidere koffiecorner zou prima passen om het informeel ontmoeten te ondersteunen. Weten we wel voldoende waar mensen elkaar ontmoeten en doen we niet veel hetzelfde? Uit de gesprekken komt voorzichtig naar voren, dat we inderdaad op veel locaties min of meer hetzelfde doen. Dit geldt met name voor de activiteiten voor ouderen. Misschien is het een idee om dit nader te onderzoeken. Waaraan is nu echt behoefte en op hoeveel plekken moet je dit aanbieden? En wat zijn dan de beste locaties? Uit de verhalen blijkt, dat het voor veel activiteiten, het blijkbaar niet zoveel uitmaakt of je in Zuid of in Schadewijk zit. Als het ene wijkhuis vol zit, leert de ervaring, is er bereidheid om naar een wijkhuis verder op te gaan. Maar dat geldt niet voor alle activiteiten. Sommige zijn meer locatie gebonden, zoals de extra wijkgerichte activiteiten van een sportclub zoals Cito, de Pauluskerk, Z3, de Bibliotheek, de Groene Engel en de Volksuniversiteit. Verdiepingsavond Ontmoeten in CKM en Zuid Op 26 mei zijn we met een aantal deelnemers van de werkgroep in gesprek gegaan over het thema ontmoeten in CKM en Zuid. Dit keer waren we te gast bij Z3. Hierbij waren ook een aantal organisaties aanwezig, die nog niet eerder meewerkten aan de Voorzieningenkaart. Nieuwe deelnemers waren De Pauluskerk, De Groene Engel, Buurtcentrum Kortfoort en Het Zuidergebouw. In eerdere bijeenkomsten hebben we naar elkaar uitgesproken, dat we vaak niet weten welke activiteiten er plaats vinden in de wijk. Ook vonden we, dat we onvoldoende wisten wat er speelt in de wijken en waaraan behoefte is. Daarom zijn we dit keer gestart met een voorstelrondje, waarbij iedereen een uitleg gaf over de activiteiten van zijn/haar organisatie. De introductie van deze organisaties staan in de bijlage. Conclusies naar aanleiding van de introductieronde Laagdrempelig ontmoeten Iedereen ziet de noodzaak van laagdrempelige ontmoetingsplekken in de wijken. Maar we kunnen concluderen na de avond in Z3, dat dit nog niet zo eenvoudig te organiseren is. De zaaltjes van de wijkhuizen zijn vaak verhuurd door aan vaste gebruikers. Hierdoor hebben veel activiteiten in de wijkhuizen een besloten karakter. Leeftijdsgroepen en sociale klassen vermengen daardoor weinig.
We zien allemaal dat het meer ‘open’ zou moeten zijn. Niet alleen de verhuur, maar ook de communicatie over de activiteiten en het elkaar informeel ontmoeten. Z3 speelt hier al op in, door beeldschermen in de wijk op te hangen. Deze functioneren als een soort digitaal prikbord. Hierop kun je informatie lezen over activiteiten in de wijk en vraag- en aanbod van allerlei zaken. Ook het Makelpunt zou kunnen bijdragen aan het bekend maken van de activiteiten in de wijk, maar dan moet de site wel interactiever worden. Bijna iedereen is bekend met het Makelpunt, maar je kunt nu alleen informatie vinden over het huren van ruimten. De site laat niet zien welke activiteiten er al plaatsvinden. Ook is het niet mogelijk om online ruimte te reserveren of activiteiten aan te melden. Dit zou beter kunnen volgens de deelnemers. Waar de meningen over uiteen lopen is de visie op laagdrempeligheid. Wat is dat? En hoe zorg je er voor dat je laagdrempelig bent? In het gesprek over verdienmodellen, duikt af en toe ook de vraag op of een commerciële of professionele instelling een hogere drempel heeft dan een vrijwillige en niet commercieel initiatief. Volgens sommigen zijn vrijwillige en niet commerciële iniatieven laagdrempeliger. Maar sommige wijkhuizen zijn feitelijke de huiskamer geworden van een vaste groep gebruikers, waardoor de drempel om binnen te stappen daar toch wel hoog is. Misschien wordt de hoogte van de drempel voor ontmoeten evenveel bepaald door sociale als door financiele aspecten. De beheerstichtingen van de wijkcentra geven aan, dat ze op dit moment vooral bezig zijn met het rond krijgen van de exploitatie (het verhuren van ruimtes). Hun primaire taak is om te zorgen voor een sluitende exploitatie. Daarnaast zijn er te weinig vrijwilligers, tijd, en ruimte om activiteiten te organiseren. Dit is jammer, omdat hierdoor bijna geen activiteiten worden georganiseerd voor bijvoorbeeld jongeren. Ook van spontane ontmoetingen tussen jong en oud, is nu ook vaak geen sprake. De werkelijke situatie van ontmoeten lijkt hierdoor nog niet te zijn, zoals we deze het liefst zouden zien. Dit ligt niet alleen aan de organisatie van de wijkhuizen, maar ook aan mensen zelf. Zo zijn er twee kleine KBO’s in het Zuidergebouw, die exact dezelfde activiteiten organiseren voor hun leden. Ondanks pogingen van het bestuur, lukt het niet deze KBO’s te laten samenwerken. Dit heeft te maken met het feit, dat men graag zoals van oudsher ‘onder elkaar blijft’. Waar we het ook over hebben gehad, is dat het spontaan organiseren van activiteiten, vaak ontstaat bij instellingen met een sterke identiteit, die samenhangt met een kernactiviteit. Gedeelde interesses en een herkenbare cultuur, maakt het makkelijk om met elkaar – jong en oud – in verbinding te komen. Hieruit ontstaan vaak nieuwe ideeën. Dit ziet men bijvoorbeeld bij de Groene Engel, waar enthousiaste bezoekers zelf nieuwe concepten bedenken of optredens verzorgen. Ook bij Cito zijn zo de meeste nevenactiviteiten ontstaan, zoals de Jeu de Boulesbaan, barbecues, kaarten en fietstochten. Zelforganisatie is een kracht die men moet koesteren. Om dit soort krachten nog meer te stimuleren, houdt Cito een pleidooi voor het samenwerken op basis van vertrouwen. De Groene Engel sluit zich hierbij aan. Als je alles wilt vastleggen, wilt
inregelen of helemaal precies volgens wet- en regelgeving wilt doen, wordt het lastig om spontaan activiteiten te ontplooiien. Cito hanteert hierom al jaren het principe ‘doe zoals thuis’. Zij vinden dat je je leden moet kunnen vertrouwen en hanteren daarom geen ‘vastgelegde huisregels’. Wel worden bezoekers en leden aangesproken op ongewenst gedrag. Dit zorgt voor een open en ontspannen sfeer. Kansen
Open ontmoetingen, vragen om een open mindset. Die kun je niet opdringen. Mensen moeten daar zelf behoefte aan hebben en die heeft niet iedereen.
Open ontmoetingen ontstaan makkelijker, als mensen interesses delen en hier omheen iets wordt georganiseerd. Dit is een nieuwe realiteit. We organisaren ons meer in interessenetwerken dan via locaties.
Zoeken naar mogelijkheden om ruimten te delen, is vaak gelijk aan het samen te brengen van activiteiten.
Meer nadenken in oplossingen en minder in obstakels en tegenstellingen.
Meer en betere communicatie over alle activiteiten en ruimtelijke mogelijkheden.
Werken op basis van werkelijke (door enquete vastgestelde) behoefte en daar de ruimte en activiteiten op aan passen.
Bedreigingen
Burgerinitiatieven zijn kwetsbaar, als ze niet professioneel worden ondersteund.
De vrijwilligers uit de leeftijdsgroep van 20 tot 40 zijn moeilijk te vinden.
Een (te hoge) financiele bijdragen.
Lid moeten worden om activiteiten mee te mogen doen
Hoe gaat wijkgericht werken zich op termijn ontwikkelen?
Ontmoeten we elkaar in de toekomst nog wel zoals nu?
Kosten worden steeds hoger, zeker bij nieuwe accommodaties, terwijl er ook behoefte is aan goedkope ruimten.
Er staan nog te veel bomen op de weg. Meer open minded denken helpt.
Bijlage: activiteiten organisaties De Groene Engel, Oscar Janssen De Groene engel is een culturele instelling, die podiumkunsten en films organiseert. De activiteiten zijn voor een breed publiek – jong en oud - uit Oss en omstreken. De Groene Engel organiseert ook zaken buiten het eigen gebouw – openlucht films en samen met de Muzelinck het evenement fantastival. Ze gaan flexibel om met prijzen. Zo hebben de activiteiten die overdag plaatsvinden vaak een meer maatschappelijk karakter en zijn vaak goedkoper. Op deze manier probeert de Groene Engel toegankelijk te zijn voor iedereen in Oss. BrabantZorg, Lenie van der Leest Brabantzorg heeft locaties door heel Oss en organiseert activiteiten die iedereen toegankelijk zijn. Dit doen zij met het activiteitenprogramma ‘De Ontmoeting’, dat bijvoorbeeld wordt georganiseerd in het dienstencentrum van de Wellen. Brabantzorg probeert zo ‘vraaggericht’ mogelijk activiteiten aan te bieden. Alle activiteiten worden verzorgd door vrijwilligers en zijn niet gratis. Er wordt een kleine bijdrage gevraagd. Ook hebben zij een nieuw programma genaamd ‘Dementalent’. Met deze activiteit proberen zij mensen met dementie te helpen aan dagactiviteiten bij andere organisaties en instellingen. Ontmoetingscentrum Meteoor, Bert Roex en Irène van Schijndel Ontmoetingscentrum de Meteoor is in oprichting en zal waarschijnlijk haar deuren openen in januari 2016. Het ontmoetingscentrum wil mensen bij elkaar brengen voor ontspanning, ontplooiing opvang en ontmoeting. Niet alleen uit de buurt, maar wijkoverstijgend. Verenigingen en welzijnsinstellingen kunnen er ruimte huren voor activiteiten. Daarnaast komt er een huiskamer, waar mensen binnen kunnen lopen voor een kopje koffie. Buurtcentrum Kortfoort, Jolien Panneman en Sylvia Boerboom In het Buurtcentrum Kortfoort vinden voornamelijk activiteiten plaats voor ouderen. De bezoekers van Kortfoort komen met name uit de buurt. Grote gebruikers zijn de ouderenvereniging, Rigom en de ANBO. Naast deze vaste activiteiten, wordt één avond in de week een ‘inloopavond’ georganiseerd. Deze avond wordt goed bezocht door mensen uit de wijk, die binnen lopen om te biljarten of een kaartje te leggen. Kortfoort heeft een goede bezetting en heeft nauwelijks ruimte voor nieuwe incidentele of structurele activiteiten. Zuidergebouw, Mieke van der Putten Het Zuidergebouw is een wijkcentrum. Eerder was er een gezondheidscentrum voorzien in het pand, maar deze plannen zijn niet doorgegaan. Gebruikers van het Zuidergebouw zijn o.a. twee KBO’s, de rechtswinkel. In het Zuidergebouw is geen vaste beheerder aanwezig, zoals in Kortfoort. De deur wordt geopend wanneer er ruimtes verhuurd zijn. Dit maakt dat je in het Zuidergebouw niet zomaar binnen kunt lopen voor een informele ontmoeting. Vivaan, Anita van Erp
Vivaan is een welzijnsorganisatie die in alle wijken van Oss, kwetsbare mensen probeert te linken aan andere organisaties, activiteiten en lopende projecten. Pauluskerk, Frank Jansen De Pauluskerk is een commerciële instelling die ruimten verhuurd aan kleine culturele- en kunstzinnige ondernemers. De Pauluskerk is niet openbaar toegankelijk, zoals een wijkcentrum, maar organiseert af en toe wel activiteiten waarbij de buurt wordt betrokken. Zuid zorgt zelf (Z3), Ank Krawinkel Z3 is een burgerinitiatief dat sinds kort een eigen locatie heeft in Oss Zuid. Het doel van Z3 is om buurtbewoners op een informele manier met elkaar in contact te brengen. Ze hebben geen vast activiteitenprogramma, maar een huiskamer waar mensen elkaar kunnen treffen en zelf activiteiten kunnen organiseren. Verder is Z3 initiatiefnemer van een digitaal platform, waarop uiteenlopende zaken worden aangeboden en gevraagd. Dit digitale prikbord is op diverse beeldschermen in de wijk te zien. Het initiatief is opgericht met behulp van een subsidie van de provincie en Stichting Doen. Cito, Theo van der Putten en Wendy van den Berk Cito is een voetbalvereniging in Oss Zuid. Cito biedt echter meer dan voetbal. De kantine is dagelijks in gebruik door de KBO. Er is een Jeu de Boulesbaan, een gymclub voor dames en biljarts waar (oud)leden en ook buurtbewoners gebruik van mogen maken. Verder organiseren ze activiteiten zoals kaart-marathons, fietstochten, barbecues, jeugdtoernooien, koersbal, etc. Verenigingen en instellingen, zoals Dichterbij en scholen weten Cito te vinden, wanneer zij ruimte nodig hebben voor activiteiten. Cito heeft een sterke eigen identiteit, een grote diversiteit aan leden van alle leeftijden en grote betrokkenheid en binding van- en met de leden. Ze zijn, zoals ze zelf zeggen “het dorp in de stad”, waar iedereen welkom is. Cito werd door de andere deelnemers gezien als sterk voorbeeld voor leefbaarheid en betrokkenheid in de wijk. Volksuniversiteit, Corine Goossens (n.a.v. een gesprek op 19 mei) De volksuniversiteit heeft als missie de bewoners van de gemeente Oss een ‘leven lang leren’ aan te bieden, door een veelzijdig aanbod van zo’n 200-250 cursussen voor volwassenen, ongeacht vooropleiding, leeftijd, godsdienstige of politieke achtergrond. De Volksuniversiteit is een open en laagdrempelige instelling met een kwalitatief hoogwaardig educatief cursusaanbod waarmee ze een bijdrage leveren aan het maatschappelijk welzijn. De volksuniversiteit werkt al met verschillende partijen samen. Ze organiseren bijvoorbeeld cursussen in samenwerking met de bibliotheek en huren lokalen bij het Hooghuis Zuid. Sinds twee jaar verzorgen zij incompany-trainingen voor de zakelijke markt. De opbrengsten hiervan worden weer gebruikt om de reguliere cursussen, voor de inwoners van Oss, tegen een zo laag mogelijk tarief aan te bieden. De Volksuniversiteit geeft aan dat zij voor de toekomst graag zouden zien, dat de culturele/educatieve instellingen in de backoffice meer zouden samenwerken. Dit is belangrijker dan het
huisvestingsaspect. Ze staan open om met één of meerdere andere instellingen in één gebouw gehuisvest te zijn, maar een gezamenlijke huisvesting moet de eigen identiteit en vooral de laagdrempeligheid van de Volksuniversiteit niet aantasten. Dit zou je bijvoorbeeld kunnen realiseren met een eigen ingang. Bibliotheek, Germa van Hal (n.a.v. gesprek op 20 mei) De bibliotheek trekt vele bezoekers uit heel Oss, en kan getypeerd worden als één van de goede voorbeelden als het gaat om laagdrempelige informele ontmoetingspunten. Mensen stappen makkelijk binnen, zo óók voor een kopje koffie, vragen of een praatje met medewerkers en andere bezoekers. De bibliotheek ziet dat deze nevenfunctie van de bieb steeds belangrijker aan het worden is. Daarom zou men ook graag zien dat er in de toekomst een uitgebreidere koffiecorner of horecapunt komt om dit te faciliteren. Sinds korte tijd is de bibliotheek ook open op zondagen. Men ziet dat dit met name een dag is waarop ‘ontmoeten en ontspanning’ centraal staan. Ook omdat dit een dag is waarop vele andere voorzieningen niet open zijn. De bieb is ook een plek waar jong en oud elkaar ontmoet. Men vindt het dan ook belangrijk dat er activiteiten worden georganiseerd waar iedere doelgroep aan mee kan doen. Ook faciliteert men de leden met een boekenbrengservice, draaiende op 75 vrijwilligers, die boeken bezorgen bij ouderen, of (tijdelijk)gehandicapten die niet van huis kunnen. Andere initiatieven zijn verschillende cursussen rond digitalisering en zijn er verschillende boekenclubjes die in de bieb samenkomen.
