Voorwoord. ZSM! Zen Spirit Magazine voorjaar 2013

ZSM! | Zen Spirit Magazine

voorjaar 2013

Voorwoord Het thema van ZSM! is deze keer Compassie. Het lijkt wel alsof de behoefte hieraan steeds groter wordt. Wat zijn de ideeën hierover en (hoe) worden ze in de praktijk gebracht? Verschillende mensen van de Zen Spirit Sangha hebben daar de afgelopen maanden over nagedacht en het resultaat hiervan vind je hier gebundeld. Het is natuurlijk niet toevallig dat ZSM! in het voorjaar uitkomt; per definitie een seizoen dat ons inspireert tot een nieuw begin. “Een nieuwe lente en een nieuw geluid”, zei Gorter al. Dit is ook een moment waarop we als sangha een nieuwe fase ingaan. In het weekend van 23 en 24 maart hield Zen Spirit een mini-retraite met de eerste Jukai ceremonie, waarbij vijf mensen de precepts zullen ontvangen. In het weekend werd stil gestaan bij deze precepts, de boeddhistische leefregels of, zoals Thich Nhat Hanh zegt, ‘aandachtsgebieden’. Hoe laten we de beoefening van zenmeditatie doorwerken in de manier waarop we ons leven leven? Wat voor mens wil je zijn? Vanuit de zentraditie wordt ook in ZSM! gekeken naar verantwoordelijk en ethisch willen leven met soms ook de persoonlijke worsteling die dit met zich meebrengt. De komende maanden organiseert Irène Kaigetsu Bakker weer korte retraites op het prachtige eiland Terschelling: Mindfulness & Zelfcompassie van 9-12 mei en de Zen-vierdaagse Bij Zin-nen komen van 17 tot 20 mei. Vanaf 14 mei tot 25 juni is de ZomerAvondZen waarbij we in tuinen van verschillende Sanghaleden zullen mediteren. De omslagafbeelding is vormgegeven door Ra en is een schilderij van Ishikawa Sekiren dat Jizo voorstelt die in Japan gezien wordt als de beschermer van overleden kinderen. Hier op A4 formaat, maar in werkelijkheid meer dan 3 meter hoog. ZSM! werd bedacht en samengesteld door Esther, Mark, Annemiek, Marian, Tjallie, Gerie, Luce, en Karin. De volgende editie zal vooral in het teken van het thema Sangha staan. Bijdragen zijn van harte welkom: [email protected]

Karin

‘Wijsheid en mededogen groeien uit tot de richtinggevende invloeden van ons denken’

2


voorjaar 2013

Matthieu Ricard

BIJDRAGEN Mark– wat betekent compassie? Esther– ‘Een vriend’ Annemiek bespreekt Karen Armstrong’s Compassie Marian interviewt wethouder Janny Visscher Tjallie - Schaamte Leestips Esther - Compassie ≠ Onvoorwaardelijk In de spotlight - Karin interviewt Annetje Marian Kanzeon: the Boddhisatva of Compassion Enmei Jukku Kannon Gyo vertaald Texts from the Upaya website (Engelstalig) Roshi Joan Halifax on Compassion and Kwan Yin On First Meeting the Celestial Bodhisattva of Compassion, Kwan-Yin (Sandy Boucher) Ra over de omslagtekening

p4 p5 p6 p8 p11 p12 p13 p15 p17 p19 p20 p21 p25 p27

3


voorjaar 2013

Compassie Wat is eigenlijk compassie? Op internet kwam ik diverse omschrijvingen tegen. Onder meer: compassie is hetzelfde als medelijden. Daarbij is mijn eerste reactie dat dat wat te beperkt is. Compassie is toch meer dan simpel medelijden? Maar bij nader inzien beschrijft het woord medelijden toch wel vrij letterlijk wat compassie volgens mij is, namelijk het vermogen om met anderen mee te lijden, of het lijden van anderen te kunnen voelen alsof het je eigen lijden is. Ook mooi is de omschrijving van compassie als het gevoel dat je hebt wanneer je met iemand meevoelt en daarbij de neiging hebt om iets aan het lijden van de ander te doen. Dat hoeft dus niet te betekenen dat je ook daadwerkelijk iets doet, maar wel dat je het niet zomaar naast je neer kunt leggen. Ajahn Brahm een Boeddhistische monnik uit Australië, besteedt in zijn boek Who Ordered This Truckload of Dung Inspiring Stories For Welcoming Life's Difficulties ook aandacht aan compassie. Hij zegt dat als je je vriendelijkheid (kindness) voorstelt als een mooie duif, wijsheid (wisdom) de vleugels zijn. Compassie zonder wijsheid kan niet "opstijgen". Met andere woorden: zomaar iets doen omdat je denkt dat je de ander daarmee helpt, zonder je af te vragen of je hulp wel gewenst is, is niet goed. Natuurlijk zijn er uitzonderingen: een vriend met liefdesverdriet die teveel gedronken heeft, zal het niet met je eens zijn als je zijn autosleutels afpakt, maar dat is volgens mij wel een compassievolle daad ( als je hem vervolgens tenminste ook een slaapplaats biedt). Brahm geeft twee voorbeelden van compassie gebaseerd op veronderstellingen die het lijden eerder versterken dan wegnemen: de padvinder die een oud vrouwtje helpt bij het oversteken van een drukke straat, maar niet doorheeft dat ze helemaal niet naar de overkant wil, maar het niet tegen hem durft te zeggen. Of de arts die een nieuwe methode heeft ontdekt om door middel van een operatie een jongeman van zijn doofheid te genezen. Hij vraagt de ouders van de jongen of ze instemmen met de operatie en ze zeggen enthousiast ja. De operatie lukt en de jongen kan weer horen. Maar hij is boos, hij wist niet waarvoor de operatie was, zijn mening was niet gevraagd en nu heeft hij last van lawaai dat hij niet begrijpt. Hij wilde helemaal niet kunnen horen, maar de dokter en de ouders gingen er zonder meer van uit dat hij dat wel wilde Zo kan een op het oog compassievolle daad toch meer leed veroorzaken. Ieder van ons kan daarvan denk ik wel zijn of haar eigen voorbeelden bij bedenken. Laat dit overigens geen reden zijn om niet vanuit compassie te handelen, maar wel om dat met wijsheid te doen. Mark Ekai

4


voorjaar 2013

Een vriend van vrienden, plotseling dood Als ik aan hen denk Voelt het in mijn lijf Geen gedachten, geen emoties Geen woorden Nog geen daden Een drukkend gevoel boven in mijn buik En warmte Compassie is fysiek Grenzen vallen weg Jouw “au”, is die van mij. Esther Zen’etsu

5


voorjaar 2013

Compassie, Karen Armstrong (2011) Karen Armstrong schrijft eerst een uitgebreid voorwoord, ‘Wens voor een betere wereld’, waarvan ik een korte samenvatting maak. Ze heeft een prijs gewonnen van TED (technologie, Entertainment and design) en mag een wens doen. Armstrong wenst: Een van de belangrijkste taken waar we in onze tijd voor staan is ongetwijfeld de vorming van een wereldwijde gemeenschap waarin alle volken in wederzijds gesprek kunnen leven. Zij vindt dat religie hieraan een grote bijdrage zou moeten leveren, maar religie wordt juist als een deel van het probleem gezien. Alle religies hebben hun eigen versie geformuleerd van wat wel ‘de gulden regel’ wordt genoemd: Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. Je moet zorgzaam zijn voor iedereen, zelfs voor je vijanden. Toch horen we tegenwoordig weinig over compassie. Oorzaken van conflict, oorlogen zijn volgens haar hebzucht, afgunst, ambitie. Armstrong spreekt over het schandelijk misbruik van de roomskatholieke kerk van vrouwen en kinderen. Terroristen die religie hun daden doen rechtvaardigen. Er bestaat een verontrustende wanverhouding in macht en rijkdom, waardoor toenemende woede, malaise, vervreemding en vernedering tot uitbarsting komen in terroristische wreedheden die ons allemaal bedreigen. In een wereld waarin kleine groepen in toenemende mate beschikken over destructieve vermogens, is het dringend noodzakelijk geworden om de gulden regel wereldwijd toe te passen en er zorg voor te dragen, dat alle mensen worden behandeld zoals we zelf willen worden behandeld. Armstrong vroeg aan TED haar te helpen een charter for compassion1 op te stellen, bekend te maken en te ondersteunen. Gemaakt door vooraanstaande denkers. Zo zou compassie weer in het middelpuntvan het religieuze en morele leven geplaatst moeten worden en een tegenwicht bieden tegen extremisme, intolerantie en haat. Als compassie is geworteld in een pricipiële vastberadenheid om boven het egoïsme uit te stijgen, kan zij politieke, dogmatische, ideologische en religieuze barrières overwinnen. Het handvest werd op 12 november 2009 op zestig lokaties in de wereld bekend gemaakt. Wat houdt het woord compassie eigenlijk in? Het is deels ontleend aan het Latijn ‘patiri’ en het Grieks ‘pathein’ wat lijden, ondergaan en ervaren betekent. Compassie betekent iets ondergaan met een ander. Compassie kan worden omschreven als een houding van pricipieel, consistent altruïsme. Armstrong schrijft dat de Boeddha circa 470-390 v.Chr. het hiermee eens geweest zou zijn. Hij beweerde dat hij een domein van heilige vrede in zich had dat hij nirwana noemde, 1

http://charterforcompassion.org/news-and-events/article/151

6


voorjaar 2013

omdat de hartstocht, de verlangens en het eigenbelang waarvan hij tot dan toe in de ban was geweest, waren uitgedoofd als een vuur. Boeddha stelde dat nirwana een volkomen natuurlijke toestand was en bereikt kon worden door iedereen die zijn leefregels in praktijk bracht. Een centrale leefregel was voor hem de meditatie over de 4 onmetelijke krachten van de liefde die in alles en iedereen bestaat: Maitri –liefdevolle betrokkenheid Karuna-compassie Mudita-meevoelende vreugde Upeksha-gelijkmoedigheid Om te komen tot leven met compassie heeft Armstrong een 12-stappenplan opgezet. Dit om bevrijd te worden van de verslaving van egoïsme. We kunnen ons niet voorstellen hoe we kunnen leven zonder onze dierbare haatgevoelens en vooroordelen. Het is moeilijk om een gewoonte te doorbreken waarvan we afhankelijk zijn. Net als bij de AA moeten de leefregels die je bij elke stap leest deel gaan uitmaken van je leven. Tot slot: het is van belang te benadrukken dat het 12stappenplan niet afhankelijk is van een religieuze overtuiging of een geloof in het bovennatuurlijke. Wel kun je stellen dat alle religieuze, filosofische en ethische tradities gebaseerd zijn op het principe van compassie.

Annemiek

Wanneer we werkelijk met het leed van anderen in contact zijn, wordt er een gevoel van mededogen in ons geboren – compassie, mede lijden. (Thich Nath Han) Er is pas sprake van mededogen wanneer we er werkelijk in slagen het leed van anderen te verlichten.

7


voorjaar 2013

Compassie in de stad – Marian le Roux spreekt met Jannie Visscher Jannie is wethouder in de stad Groningen met o.a. in haar portefeuille zorg en welzijn, emancipatie en integratie. Als zodanig is ze een van de 12 ambassadeurs die zijn aangesteld voor de campagne Stadjers voor compassie. Deze campagne wordt begeleid en vormgeven door het platform religie en levensbeschouwing. Ontstaan Stadjers voor compassie Jannie Visscher: `De oprichting van het platform van religie en levensbeschouwing een aantal jaren geleden had een beetje een negatieve aanleiding. Dat was in de tijd van de politieke moorden op Pim Fortuin en Theo van Gogh, Jacques Wallage was burgemeester. Hij dacht: ik moet heel snel zorgen dat hier niet de ene mens tegen de andere opgezet wordt en bang wordt voor de ander of zich bedreigd voelt door de ander en dat omgekeerd degene die zich bedreigd voelt ook niet anderen gaat bedreigen of uitsluiten, anderen minderwaardiger achten dan zichzelf of de eigen groep. Ook het gemeentebestuur wilde discrimininatie tegengaan en bevorderen dat mensen veel plezier hebben aan de veelkleurigheid van mensen, dus niet discrimineren en buitensluiten. Burgemeester Wallage heeft toen de islamitische en joodse leiders, de humanisten en de christelijke groeperingen bijeengeroepen. Ze hebben een soort pact gesloten met de intentieverklaring: wij gaan hier zorgen dat de mensen niet van elkaar vervreemden…en zich van elkaar gaan verwijderen. Zo is het platform voor religie en levensbeschouwing opgericht.’ Jaren later kwam de opdracht van de gemeente raad op initiatief van de SP: ‘maak voor Groningen een soort handvest voor diversiteit, op basis van de gedachte: wij willen in Groningen ruimte bieden aan vogels van allerlei pluimage. Iedereen moet zijn plekje hebben in de samenleving. Dat is het tegenovergestelde van discriminatie. Discriminatie sluit mensen uit op grond van uiterlijke kenmerken, afkomst of religie, seksuele geaardheid, geslaagd zijn of leeftijd. Met een handvest voor diversiteit wil je zeggen: hier is ruimte voor iedereen van elke pluimage. Een aantal jaren later werd Jannie wethouder en een van haar taken was hier verder mee te gaan. Het handvest van diversiteit moest onderschreven worden en meer vormgegeven Het moest iets worden waarop je elkaar kunt aanspreken. Zo kreeg het platform religie en levensbeschouwing de opdracht van haar dit nader uit te werken. Het platform zei: als je een convenant, een pact wilt sluiten over diversiteit, doe dat dan onder de paraplu van de Compassie. Zij hadden daarbij als leidraad het boek van Karen Amstrong’s Compassie en daarmee ook het wereldwijde Handvest voor compassie, dat gelanceerd was in 2009. Waarom compassie? ´Dat dekt alle lading, want compassie is je bekommeren om een ander je verplaatsen in een ander. Dat is eigenlijk de basis: het geldt voor iedereen. Compassie is ook de ruimte bieden aan een ander. Je moet er met elkaar een balans in zien te vinden. Ook letterlijk in de ruimte die 8


voorjaar 2013

beschikbaar is. Ook als tegenbeweging van de verharding in de maatschappij, het zich afzetten tegen elkaar of mensen tegen elkaar opzetten, kan een campagne een ander geluid laten horen, die van compassie: dat mensen oproept elkaar ruimte bieden en te respecteren. Dat kan wanneer je ook iets leert over die ander, hem/haar leert kennen. ‘Onbekend maakt onbemind’, zo zegt een oud spreekwoord. We hebben dan voor een dergelijk beweging ambassadeurs nodig van allerlei pluimage die met een opdracht op pad gaan, proberen mensen mee te trekken, zodat verschillende mensen zich ook aangesproken voelen. De bisschop is ook ambassadeur. Ik heb dus met de bisschop op de vrije posterzuilen in de stad mooie posters staan plakken. De directeur van FC Groningen is ook ambassadeur, Ook iemand van een welzijnsorganisatie en een schoonmaakbedrijf. We moeten wel weten waarover we het hebben en dat we het over het zelfde hebben. Dus het handvest voor diversiteit is de leidraad voor de campagne.´ Op de site van de campagne stadjersvoorcompassie.nl staat: compassie is het sleutelbegrip verwoord in het handvest voor diversiteit. Jannie: ´Dat is door het college vastgesteld en in de gemeente raad geweest. In november 2011 is de campagne gestart met een bijeenkomst in het Gronings Museum. Daar is door alle ambassadeurs hun handtekening gezet onder dit handvest. Op de website van stadjersvoorcommassie.nl kan iedereen zijn handtekening zetten en dit handvest onderschrijven.´ Op de site kun je ook als individu met elkaar delen wat voor jou compassie is en hoe dat vorm krijgt en vindt in je bestaan, daar vind je ook de diverse activiteiten. Dat kan gaan over koken voor elkaar in de Korrewegwijk, de regenboogweek georganiseerd door het platform LHBT ( dat staat voor lesbisch, homo, biseksueel en transgender), een training voor compassie in het Vipassana centrum, een lezing van Frits Koster over compassie in het Heerenhuis en nog veel meer. Hoe geef je een ambassadeurschap vorm? De bedoeling van die ambassadeurs binnen hun organisaties is, dat ze in hun eigen handelen aandacht schenken compassie en/of er iets voor doen. Af en toe doe je eens wat extra´s. Afgelopen oktober hadden we hier de regenboog week. Dat had te maken met ‘diverserty day’: een week van de seksuele diversiteit. Tijdens deze week was er een dag voor de diversiteit, zoals geformuleerd in het handvest voor diversiteit. Op het Waagplein waren allemaal dingen georganiseerd. Er was een standje van stadjers voor compassie waar je ook je handtekening kon zetten, maar er was ook een soort quiz, een mogelijkheid vragen te beantwoorden op een lijstje die je kreeg. Je zag 8 personen op een grote foto. Op je een lijstje moest je dan invullen wie van de mensen dakloos waren, welke van de personen er wel eens wat gestolen had, wie is homo en wie heeft … Dat moest je in vullen. Maar het was altijd fout. Dan kreeg je een spiegel en ze zeiden: ´ kijk maar even’. Je kunt aan de buitenkant niet zien wie wat is. Het is dus altijd fout wat je ingevuld hebt.´ Er was ook op dat Waagplein een mensentuin.´ Mensen zoo´ zo heette het. Er stonden allemaal mensen in een hokje. Iemand met een homoseksuele geaardheid in het ene hokje. In een ander hokje iemand met een zwarte huidskleur, in weer een ander hokje een moslima met een hoofddoek. Je kon dus gewoon naar een van de mensen toegaan in dat hokje en ze vragen stellen, (vragen stellen over waar je benieuwd naar was, kennis maken, kennis nemen van hun anders zijn.)

9


voorjaar 2013

Hoe geeft Jannie zelf vorm aan haar ambassadeurschap in haar werk? `Ik heb de opdracht te bevorderen dat mensen prettig samen leven. Mijn bijzondere opdracht in het werk is elke keer daarop te attenderen en het aan te moedigen mensen heel openlijk kunnen uiten wie ze zijn. Je hoeft je geaardheid niet te verstoppen.’ Dat doe ik ook in mijn werkbezoeken. Ik was op het Alfa-college waar ze bezig waren met wat vroeger maatschappijleer heette: burgerschapsoriëntatie. Ze waren bezig met seksuele weerbaarheid. Jonge mensen die het met elkaar hebben over dat je elkaar niet dwingt verder te gaan dan de ander wilt, of onder invloed van drank of drugs iemand dingen laat doen die hij/zij niet wilt. Twee jaar geleden was ik ook op het Alfa-college en toen ging het over seksuele diversiteit en het is tegenwoordig minder makkelijk homo te zijn dan in de jaren tachtig toen ik op school zat. Ik ben begonnen met: Het is mooi dat ik op het alfa college ben, want hier mag je echt transgender zijn. Hier mag je homo zijn en hier mag je lesbo zijn. Bi-seksueel mag ook. Die kinderen begonnen allemaal van oh en gniffel en nou ja, toen zei ik: Hier mag je ook hetero zijn.’ Zo zie je dat ik werkbezoeken zelf invulling kan geven naast de opdracht die ik heb vanuit de gemeenteraad.´ Jannie voert ook de WMO uit: de wet maatschappelijke ondersteuning. Daarin gaat het ook over het maximaal meedoen in de samenleving van mensen met een verstandelijke beperking of een psychiatrisch probleem. ´Maximaal meedoen, dat is wat je uitdraagt. Iedereen telt mee. De lector rehabilitatie van de Hanze hogeschool verwoordde het zo: Iedereen telt mee, iedereen doet mee, iedereen draagt bij, iedereen leert. Bij de start van de campagne: ´stadjers voor compassie´ in het museum kreeg iedereen een peper en zoutstel in de vorm van 2 mensen die elkaar omarmen ‘en’ steunen. Zo zie ik het…. Als je zo aandacht hebt voor elkaar dan voelen mensen zich ook vaak meer gewaardeerd. Dat doet iedereen goed. Daar groei je van, daar bloei je van op.’ Op de site: ‘stadjers voor compassie’ staat de definitie die Jannie geeft aan compassie: Compassie betekent voor mij je kunnen verplaatsen in een ander. De ander in zijn of haar waarde te laten. Waardevrij proberen te zijn, zonder vooroordeel een bepaalde situatie aan gaan, hoe lastig dat soms ook is.Juist compassie geeft het leven inhoud en diepte. Ze zegt daarover nu: ‘Compassie is niet alleen maar mooi, lief, vrolijk en blij, maar daarin ga je ook situaties aan die lastig kunnen zijn. Daarbij telt: Je kunt alleen maar goed zijn voor een ander als je ook goed bent voor jezelf. Wel hebben we het in ons individualistische tijdperk ook afgeleerd aan de ander te denken. Dat is niet slecht bedoeld. Dus zijn er de ambassadeurs die ons aanmoedigen en attenderen op ‘de ander’ in al hun diversiteit. Ze houden het wakker en levend.’ Marian Jannie bekommert zich om haar buurtgenoten. Bekijk eens aflevering 7 van Geen Sores op http://www.oogtv.nl/uitzending-gemist/?pageid=1&category=80

10


voorjaar 2013

Schaamte Ik loop door Malaga als toerist. In Nederland geef ik die aardige mevrouw bij de AH gewoon dat muntje en ik groet haar ook al een aantal jaren. Toen ik erachter kwam dat ik mij schaamde en snel doorliep ben ik dat gaan veranderen, geen enkel probleem om ook te groeten. Ik schaam me nu weer. De armoede is hier bij de bedelaars zo schrijnend dat ik tot mijn schrik gechoqueerd doorloop. Vrouwen die zich verschanst hebben in hun kleren en vanuit dat bastion met een verstopt gezicht een plastic bakje ophouden. Ik negeer ze en schrik van mezelf. Als iemand iets wil verkopen of die man die zo mooi hobo speelt geef ik een munt en hij schenkt mij zijn muziek of een glimlach. Maar deze naakte armoede is confronterend, ik wil er niet van weten. Wat later op een terras: er loopt een oude arme man voor het terras langs te bedelen en ik hoop dat iemand wat geeft. Ik zie dat een jonge vrouw hem een sigaret geeft en zich schaamt. Ze doet alsof ze niet bij zichzelf hoort. De bedelaar loopt achter mij langs en ik draai me niet om . Pas nadat ik s' avonds met Paul er over heb gepraat tijdens het eten en we lopen er weer langs kom ik mijn schaamte te boven. Er komen meteen nog een koffiebekertje en een bakje onder mijn neus, ze zijn met zijn vieren en blijken voor een kerkgebouwtje te staan waar een kerkdienst is. Wat doet mij en waarschijnlijk ook anderen schamen? De herkenning van een mens net als jij die daar zo naakt staat? Ik die zo rijk ben? Het niet willen zien van de armoede? Tjallie Gendo

11


voorjaar 2013

Leestips: Erik van de Brink en Frits Koster (2012). Compassievol leven - van Mindfulness tot heartfulness. Amsterdam: Uitgeverij Boom. Noah Levine (2011). Het hart van de revolutie: Boeddha’s radicale lessen over vergeving, mededogen en vriendelijkheid. Asoka. Kristin Neff (2011). Zelfcompassie. De Bezige Bij. Norman Fischer (2013).Training in compassion. Zen teachings on the practice of Loyong. Shambala publications. Joan Halifax (2009). Als sterven dichterbij komt2. Ten Have. Christina Feldman (2006). Compassie, luisteren naar de noden van de wereld . Ten Have. Thich Nhat Hanh (2012). Path of Compassion. Stories from Buddha’s Life. Parallax press Pema Chödrön (2002). Liefde en Compassie. Altamira Becht. HH Dalai Lama (2012). The wisdom of compassion. Transworld Publishers Ltd. Sandy Boucher (2000), Discovering Kwan Yin, Buddhist Goddess Of Compassion. A Path Toward Clarity and Peace. Beacon Press.

Compassie betekent ook: alleen nemen wat je absoluut nodig hebt, en de rest weggeven.

Films (TED)3    

Daniel Goleman: compassion http://www.ted.com/talks/daniel_goleman_on_compassion.html Joan Halifax: compassion and the true meaning of empathy http://www.ted.com/talks/joan_halifax.html Robert Thurman: expanding your circle of compassion http://www.ted.com/talks/robert_thurman_on_compassion.html Karen Armstrong: compassie http://www.ru.nl/soeterbeeckprogramma/agenda/informatie-2013/lezingen/lezing-karen/ Empathy naturally leads to compassionate action. But simple inattention kills empathy, let alone compassion. So the first step in compassion is to notice the other’s need. It all begins with the simple act of attention. Daniel Goleman, “I Feel Your Brain”

2 3

Originele titel: Being with dying: Cultivating Compassion and Fearlessness in the Presence of Death Hier kan Nederlandse ondertiteling bij gezocht worden

12


voorjaar 2013

Compassie ≠ Onvoorwaardelijk In mijn zoektocht naar achtergrondliteratuur over Compassie kwam ik het volgende artikel tegen “Compassion: An Evolutionary Analysis and Empirical Review” (Psychological Bulletin 2010)4. In dit artikel vind je een uitgebreide verhandeling over compassie. Iets uit het artikel trok mijn aandacht. Het gaat over de (on) )voorwaardelijkheid van Compassie. In het artikel wordt Compassie gedefinieerd als een verlangen tot helpen als je een ander ziet lijden. De auteurs stellen de onvoorwaardelijkheid van “compassie” ter discussie. Ze stellen dat compassie het resultaat is van een kosten-baten ratio. Hierbij speelt het volgende een rol: − De mate van verbondenheid met degene die lijdt. − Of degene die lijdt hulp verdient. − Of degene die hulp wil bieden over voldoende hulpbronnen beschikt. Op de volgende bladzijde in schema hoe dit werkt. Ik vind het interessant en herkenbaar.

Esther Zen’etsu

4

Compassion: An Evolutionary Analysis and Empirical Review”. Jennifer L. Goetz, Dacher Keltner and Emiliana SimonThomas. University of California, Berkeley, U.S.A. Psychological Bulletin, 2010,Vol. 136, Nr. 3, 351-374

13


voorjaar 2013

emotie

Er is lijden Wie is het slachtoffer?

ikzelf

Verdriet, boosheid, schaamte

Iemand anders

Word ik beter van het lijden van de ander?

ja

Bv door diskwalificatie van een ander kan ik meedoen

Blijdschap

nee Verdient degene die lijdt hulp?

nee

Of is het lijden zijn/haar eigen schuld (bv drankmisbruik)

Boosheid/afkeer

ja Heb ik voldoende middelen om degene die lijdt te helpen?

nee

Machteloosheid, stress

ja

COMPASSIE

14


voorjaar 2013

Sangha-lid in de spotlight

Wie: Annetje Brunner (1961) beoefent zenmeditatie sinds 1994 en is onder andere mindfulness trainer. Afgelopen november deed ze mee aan de Bearing Witness Retreat in Auschwitz-Birkenau die jaarlijks door de Zen Peacemakers o.l.v. Bernie Glassman wordt georganiseerd.

Waarom wilde je gaan? ‘Al acht jaar lang staat de Auschwitz-Birkenau retreat in mijn agenda en dit jaar was blijkbaar de tijd rijp om er heen te gaan. Ik wilde er naar toe om te ervaren, te voelen wat er is gebeurd. Mijn beste vriendin, die in Auschwitz veel directe familie heeft verloren, ging mee. Het was erg confronterend en we doorliepen alle emoties die je je daar bij voorstelt: verdriet, boosheid, onmacht, angst, noem maar op. De eerste twee dagen was het vooral angst met de behoefte om te vluchten. Dat was daarna weg. Het is echt een proces van bewustwording in die paar dagen. Je voelt pijn, en je wordt ook geconfronteerd met je eigen oordelen.’ Wat hield het in? ‘We gingen vrij snel na aankomst in het kamp een gaskamer in en stonden daar drie minuten met het licht uit. En ook in de barakken. Bearing Witness – Erken wat is. “Listen to the voices” werd ons gezegd. Iedere dag mediteerden we bij de treinsporen en rondom de aspoelen. Bernie kiest met opzet het najaar uit, zodat je ook fysiek het niet gemakkelijk hebt, hoewel wíj natuurlijk dikke kleding en dekens bij ons hadden. We spraken beurtelings de namen van de slachtoffers uit, een soort kaddish, wat een hele bijzondere ervaring was. De mensen die in Auswitz gestorven zijn hebben geen ritueel gehad. Het noemen van hun namen geeft erkenning van het zijn en voelde erg krachtig: het vulde de ruimte. Ontzagwekkend. Ook onderling speelde van alles: in onze groep zaten bijvoorbeeld zowel jonge Palestijnen als Israëliers. Toen een Palestijn in een luisterkring zijn verhaal deed, voelde een Israëlische zich erg bedreigd. Voor hem was het op zijn beurt weer bedreigend dat er regelmatig marcherende Israëlische schoolkinderen met vlaggen langs kwamen. Het is er allemaal. Bernie nodigt bijvoorbeeld naast (nakomelingen van) slachtoffers ook de nazaten van de daders uit te komen. Je onderzoekt in jezelf hoe conflict ontstaat, wat oordelen en agressie veroorzaken.’

15


voorjaar 2013

Compassie ‘Nadat ik terugkwam van Auschwitz heb ik een compassietraining gedaan bij Frits Koster [ze lacht] waarbij ik ook vooral gevoeld heb hoe weinig compassie ik soms heb. Ik kwam net terug van een ontzagwekkende ervaring en had weinig geduld met de kleine probleempjes (in mijn ogen toen) die te berde kwamen. Ik heb nog wel een paar levens te gaan! Maar ik maak mezelf wel steeds minder wijs – benadruk meer het niet-weten. In mijn mindfulness-trainingen zie ik steeds weer hoe streng we voor onszelf zijn. Het is zo mooi dat het Tibetaans geen woord heeft voor schaamte of schuldgevoel. Het is dus echt cultuurgebonden. Dat strenge, daar kun je veel in veranderen met metta5 beoefening.’ Wat wil je bereiken? ‘Ik wil meer hart brengen in de zorg. Nu wordt de kwaliteit van de zorg nog gemeten aan behaalde targets, want dat is meetbaar. Ik geloof echt dat dit aan het veranderen is en ik wil daar graag mijn steentje aan bijdragen. Vanmorgen kreeg ik mijn dagelijkse dharma per email, die ik mooi in dit thema van compassie vind passen: It is not sufficient merely to see that sentient beings are suffering. You must also develop a sense of closeness with them, a sense that they are dear. With that combination – seeing that people suffer and thinking of them as dear – you can develop compassion. (Jeffrey Hopkins, ‘Everyone as a Friend”) [Het is niet genoeg om alleen maar te zien dat levende wezens lijden. Je moet ook een gevoel van betrokkenheid ontwikkelen, een gevoel dat ze je dierbaar zijn. Met die combinatie – zien dat mensen lijden en met liefde aan ze denken – kun je compassie ontwikkelen.]

De Zen Peacemakers hebben drie ‘tenets’ (leerstellingen, principes): Not-knowing, Bearing Witness and Loving Action. Het begint allemaal met niet-weten, dan erkennen wat is, en vervolgens komt er vanuit je hart een liefdevolle actie. Bernie Glassman vergelijkt de wereld met een lichaam: als je vinger bloedt ga je er ook iets aan doen. Je blijft er niet alleen naar kijken. Vanuit dat idee heeft hij de Greystone Foundation opgericht, met bijvoorbeeld een bakkerij die werkgelegenheid aan de armen in Yonkers, New York biedt. De bakkerij heeft nu een omzet van 6 miljoen, waardoor er geld is om onder andere goedkope huisvesting en gezondheidszorg te bieden aan de allerarmsten. Sociaal-geëngageerd boeddhisme dus.

Annetje werd geïnterviewd door Karin

5

Liefdevolle aandacht

16


voorjaar 2013

Compassie – een reflectie Compassie is een zelfstandig naamwoord. Wat zou het werkwoord van compassie zijn? Het bestaat niet. Misschien omdat compassie eenvoudig “is” Compassie is er of niet. Toch is het voor mij eigenlijk een werkwoord: deze kwaliteit van ZIJN te ontvangen. Van binnenuit toe te laten. Ontvankelijk worden is dan misschien het werkwoord Hoe word ik ontvankelijk voor de compassie? Irene’s Metta CD wijst me een weg en is een oefening. In het oefenen vind ik mijn obstakels, want tussen droom en daad…… Sommige hebben scherpe randen anderen zijn wel obstakels, hoewel ze er zo niet uitzien. Compassie als zelfstandig naamwoord: Kan ik mijn hart laten spreken of is het de bedoeling leeg te zijn/ ontdaan van eigen zaken? Zo weet ik eigenlijk niet of mijn inhoud de kwaliteit van zijn van het woord compassie vertegenwoordigt. Compassie als werkwoord zou het bevragen kunnen zijn van mijn ervaren in het dagdagelijkse, mijn houding, m.b.t. liefde volle vriendelijkheid of medelijden zoals de dikke van Dalen zegt of betrokken zijn en meeleven of onvoorwaardelijkheid. In elk geval leeft het in verbinding met en een toegewend zijn naar de ander. Verder weet ik het niet echt, maar ongeveer in die hoek moet ik het zoeken. Ik leef een dagdagelijks leven waarin ik op basis van mijn ervaring mijn vragen kan stellen. Een ervaring: Met een groepje van 3 vrouwen honoreren we een wens van een gezamenlijke buurman in zijn eigen huis te mogen sterven. Dat betekent dat we de zorg dragen voor zijn laatste stukje leven op aarde. Hij is van Italiaanse afkomst en heeft de wens geënt op zijn cultuur. In het dorp waar hij vandaan komt is het ‘natuurlijk’ dat buren voor elkaar zorgen in tijden van nood. De twee andere vrouwen leven met meer compassie dan ik, dat zie ik met bewondering. Bij mij leven ook obstakels en die doen een duit in het zakje. De buurman een sympathieke man, heeft de wens dat je met hem kijkt naar de Italiaanse televisie. Zijn wens naar gezelligheid krijgt zo zijn invulling. Het vervelende is dat ik nauwelijks stil kan zitten. Ik vind het TV-kijken heel naar. Ik kan het niet opbrengen. Ook als hij in zijn bed ligt en dommelt vind ik het moeilijk een hele

17


voorjaar 2013

avond erbij te zijn. Ik kan geen concentratie opbrengen daar bv een boek te lezen en een breiwerk heb ik ook niet. Er hoeft nog niet gewaakt te worden. In beide situaties geef ik als antwoord: om de zoveel tijd kijken of hij iets nodig heeft of hulp bij de toiletgang of iets anders en dan weer weg te gaan. Hij voelt dat ik niet onvoorwaardelijk zorg. Ik laat hem alleen in zijn behoefte aan gezelligheid. De twee andere vrouwen lukt het wel, wanneer zij zorg dragen. Zijn proces van ongeluk en boosheid/ narigheden worden mijn deel…. Terwijl het gaat over zijn afscheid van het leven en geen van zijn ooit eens dierbaren komt regelmatig. Waar zit mijn compassie en is hier wel sprake van compassie? Ik weet het niet. Wel weet ik hoe ik er insta. Voelbaar is een positieve zorgzaamheid die dus duidelijk zijn begrenzing heeft in de antwoorden op zijn zorgbehoeften. Ik weet van mijzelf dat ik iets wreeds heb. Ik laat mensen aan zichzelf over wanneer ik vragen voel in de sfeer: Dek mij toe om zo aan mij zelf te kunnen ontsnappen. Hoewel dat legitieme motieven kent, verdraag ik het nauwelijks eraan mee te doen. Dat heeft iets wreeds: iemand aan zijn eigen isolement overlaten die er niet om vraagt. Dat wrede zit compassie in de weg of vervormt de compassie??? Of geeft hem kans zijn pijn over afscheid en verlaten zijn te leven ??? En ga ik daarover? Heb ik met mijn begrenzing dat te bewerken? In mijn ogen ga ik daar niet over. Het leven zelf ontvouwt…noodzakelijkheden. Ik deel mijn grenzen met mijn beide buurvrouwen. Het doet goed er openlijk over te zijn. Mijn betrokken-zijn heeft een ander soort inhoud en ik word gehoord in mijn begrenzing. Het is dus een compassie die zijn grenzen heeft. Waarlijk compassie leven bevat meer en is onvoorwaardelijk in mijn ogen. Mijn compassie-leven is dus een werkwoord: Eigenlijk doet alles daarin ertoe waarin Irène ons een weg laat zien en horen. Daarbij is elk gebeuren een slijpsteen om ontvankelijk te worden en vragen te blijven stellen. Wat is mijn compassie hier/nu en wat zit er in de weg of waar en hoe is het vervormd? Zo heeft het twee werkwoorden voor mij: ontvankelijk worden en reflecterend vragen stellen op grond van de ervaring van elke dag. En de pijn in de wereld? Die is er ook elke dag. In de Metta-beoefening van Irène bevat onze compassie ‘alle’ mensen, zoals aan het slot van onze gezamenlijke meditatie hardop wordt gezegd: Moge de meditatie ten goede komen aan ‘alle’ mensen waar ook ter wereld…… Compassie stroomt van micro in macro denk ik. Bij mij gaat het eenvoudig zo: in het licht van de hoedanigheid waarop mijn compassie er kan zijn, kan het ook uitstromen naar alle mensen waar ook ter wereld. Marian

18


voorjaar 2013

Kanzeon: the Boddhisatva of Compassion Veel afbeeldingen tonen ons een mens met duizend armen en duizend ogen. Die vele armen en ogen geven haar intense compassie met mens en dier aan. Zij hoort ons huilen, kent ons verdriet en lijden. Kanzeon "of" Kannon "is de Japanse naam voor de Bodhisattva van Mededogen (compassie). Haar naam wordt meestal vertaald als "Zij die de kreten van de wereld hoort”, maar het zou net zo geschikt om te vertalen: ‘zij’ als ‘hij’; ‘hoort’ als ‘ziet’, en ‘roept’ als ‘klinkt’.

Historisch gezien, zou je Kanzeon Bodhisattva kunnen beschouwen als een aziatische herinterpretatie van de oorspronkelijke Indiaanse Bodhisattva van Mededogen, "Avalokitesvara." Deze laatste werd traditioneel afgebeeld in mannelijke vorm, en werd gezien als de tegenhanger van een andere mannelijke figuur: Manjusri, de bodhisattva van Wijsheid. Later, toen het boeddhisme in China was aangekomen vonden de Chinese mensen het beter om mededogen beschouwen als een relatief vrouwelijke kwaliteit. Daarom begonnen zij de Bodhisattva van Mededogen, "Guanshiyin" weer te geven als een vrouw "Kwan Yin,". Kanzeon onderging hetzelfde vrouwelijke transformatie in Japan. Hoewel Kanzeon wordt vereerd als een Bodhisattva, wordt ze niet aanbeden als een afstandelijke godheid. In feite wordt ze aangeroepen als de belichaming van compassie in ieder van ons, of we nu mannelijk of vrouwelijk zijn, en waar we ook leven.

Bron: http://www.purifymind.com/Kanzeon.htm

19


voorjaar 2013

Enmei Jukku Kannon Gyo Tijdens het reciteren van de Enmei Jukku Kannon Gyo (ieder maand tijdens de service) roepen we de Boddhisatva van mededogen op. Enmei Jukku Kannon Gyo wordt negen keer gezongen. Kanzeon namu butsu yo butsu u in yo butsu u en buppo so en jo raku go jo cho nen kanzeon bo nen kanzeon nen nen ju shin ki nen nen fu ri shin

At one with Buddha Directly Buddha Also indirectly Buddha And indirectly Buddha, Dharma, Sangha Joyful, pure eternal being! Morning mind is Kanzeon Evening mind is Kanzeon Nen, nen arises from mind Nen, nen is not separate from mind

(vertaling Bernie Glassman)

Irène Kaigetsu Bakker – Pauenhof retraite oktober 2012

20


voorjaar 2013

De wekelijkse nieuwsbrief van 4 december 2012 was ook aan het thema compassie gewijdt. De hoofdartikelen van deze nieuwsbrief zijn overgenomen in onze krant. Voor meer informative zie: http://www.upaya.org/newsletter/view/2012/12/04 Zen Master Hakuin's comments on the Ten Clause Kannon Sutra Towards the end of his life, the great Zen Master Hakuin (1689-1769) took an increasing interest in life outside the monastery and in the lives and practices of his lay disciples, goverment ministers and the aristoricacy. In a letter dated 1754 to Lord Nabeshima he tells of the virtures required of a good leader and the merits attached to recitation of the Enmei Jukku Kannon Gyo (Ten Phrase Life Prolonging Kannon Sutra). Along with the letter he sent a copy of the Sutra and told Lord Nabeshima of the miracles that were associated with its recitation, both in China and Japan. Hakuin expresses the hope that his lordship will recite it two or three hundred times each day and encourage his retainers, the uneducated and illiterate, to do so as well. He goes on: 'The reason lies in the testing. Give this to those who are seriously ill or have met with disaster for their consolation. If it is recited with sincerity, miracles will without fail be accomplished and the person who recites it will be free from disease and attain a long life. This applies to anyone at all.' Hakuin expresses the hope that his lordship will recite it two or three hundred times each day and encourage his retainers, the uneducated and illiterate, to do so as well. He goes on: 'The reason lies in the testing. Give this to those who are seriously ill or have met with disaster for their consolation. If it is recited with sincerity, miracles will without fail be accomplished and the person who recites it will be free from disease and attain a long life. This applies to anyone at all.' From: Pure Land Notes: Journal of the Pure Land Buddhist Fellowship http://www.purelandnotes.com/lantern/enmei_1.htm

21


voorjaar 2013

Roshi Joan Halifax on Compassion and Kwan Yin The following is a talk that Roshi Joan gave at the TEDWomen conference in 2010. My name is Joan Halifax, and I am a Buddhist teacher, social activist, anthropologist, and founding abbot of Upaya Zen Center. For many decades I have worked with dying people, trained health care providers, found myself in the nineties working in our prison system, and over these years, have been involved in many social action projects based in a compassionate response to suffering in our world. Standing here, I remember the words of the Dalai Lama: "Love and compassion are necessities, not luxuries. Without them humanity cannot survive." I would expand the end of these words to include not only humans but all species on our precious earth. Compassion has long been a mental quality that has guided me. The Afro-american woman, Lila, (her mother had been a slave) who took care of me as a child when I was gravely ill and could not see spun this sensibility into my nervous system through her great kindness; from that time onward, the alleviation of the suffering of others has been a path that I cannot turn away from. I think that is why I became a Buddhist, for the Buddha said: I teach one thing and one thing only: the presence of suffering and the end of suffering. So how do we end suffering? I think it is through manifesting unconditional compassion. That is what I learned from my grandmother and from my mother and the women who raised me, the women who were my teachers, and the women who are my close friends. We then ask what is compassion? It is a mental quality characterized by the ability to be touched by suffering, to have concern for the wellbeing of others, and the aspiration and action to relieve suffering, with no attachment to outcome. All human beings are endowed with this mental quality but many have not had the chance to have the seeds of compassion watered. That is why we are here today: to explore how we as girls and women can water the seeds of compassion in our world...how we can end suffering. We can do this, I promise. We must do this, I know. But let’s look a little more closely at compassion. Did you know that there are near and far enemies of compassion? The far enemy is cruelty, which is easy to detect. But the near enemies 22


voorjaar 2013

are harder to recognize and can easily drain us. The near enemies include pity, righteous anger and fear. Know that the near enemies can destroy us. So we must look truthfully at our experience and see if our response to suffering is healthy; we must evaluate carefully our choices, so we don’t get caught in idiot compassion or shrink in the face of suffering. We have to ask ourselves what will really serve to help others be free of stress, anguish, misery, confusion, and terror? Compassion arises out of our capacity to be intimate, to be transparent, to have a heart and mind that is so balanced that we can perceive the world clearly and realistically. Compassion also makes it possible for us to be perceived deeply by others, to have an undefended heart. It is a fundamental courageous mental and behavioral process that allows us to be more resilient, according to neuroscience research, to be more mentally integrated, the neuroscientists have discovered, and to even have a greater immune response to the noxiousness around us. It is also important to realize that compassion is a mental quality that we can nourish, that we can develop; in other words, we can grow and increase our quotient of compassion. Yes, compassion is a buildable skill! So I want to know why we don’t nourish the seeds of compassion in our children, if compassion is so good for us? Why don’t we train our health care providers in compassion, since compassion is about the commitment to alleviate suffering? Why don’t we vote for our politicians based on compassion, so we could have a more caring world? Know that it takes a strong back and soft front, equanimity and kindness for us to realize compassion in our lives. We need the strength to uphold ourselves in the midst of any conditions, and at the same time great openness and caring toward the world. Yet what we see too often is a strong front, a front that is defended and hard, and a weak back, spinelessness in our world. We see people hiding behind their roles, their wealth, their ambition, their so-called intelligence. We see a world that is often devoid of wisdom and lacking in compassion, a world that is riddled with fear. We can reflect on the words of our sister Buddhist activist: Aung San Suu Kyi: “The only real prison is fear. And the only real freedom is freedom from fear.” In Buddhism, the archetype of fearless compassion is feminine, exemplified as Kwan Yin, Avalokiteshvara, “she who perceives the cries of suffering in the world.” Kwan Yin exemplifies that ability to have our hearts engaged and not broken. Thus women today and for thousands of years have manifested the strength of compassion in perceiving the cries of suffering in the world, in infusing society with kindness, in manifesting compassion through direct action.

23


voorjaar 2013

We can live in a world where girls and women lead through their natural compassion. I know we can nourish that world together, with each other, and with boys and men, our lovers, our fathers, our husbands, our congressmen, our doctors, our lawyers, our teachers, our builders, plumbers, road workers, our president, all beings. There is a story in Zen Buddhism that goes like this: Yunyan asked Daowu: What does the bodhisattva of great compassion do with so many hands and eyes? Daowu: It's like someone reaching for a pillow at night. Yunyan: I understand Daowu: What do you understand? Yunyan: All over the body, hands and eyes. Daowu: You only got 80 percent. Yunyan: What about you? Daowu: Throughout the body, hands and eyes. So I say to you, to me, to all of us: Throughout the body, hands and eyes. Let us be permeated by compassion, just as was my grandmother, my mother, Lila, and the many women who have been guiding lights for you and for me in the shadowland of this world. Let us build a compassionate world together, you and me. We can do this. We can do this together!”

24


voorjaar 2013

On First Meeting the Celestial Bodhisattva of Compassion, Kwan Yin (Sandy Boucher) Kwan Yin (also called Quan Yin, Guan shih yin, Kannon and Kwannon-sama), the Buddhist female embodiment of compassion, is the most revered goddess in Asia. She is a bodhisattva, one whose practice leads her to full enlightenment but who then turns back into the world and works to alleviate suffering by leading others to liberation. She originated in China and is venerated in Japan, Korea, and throughout Southeast Asia. Statues of her can be found in many homes, for while she is a Buddhist embodiment of the highest spiritual attainment, Kwan Yin also enjoys the wide popularity of a folk goddess. A lovely, playful figure, Kwan Yin grants the wishes of those who call upon her, especially women, and exerts particular power over childbirth. But many men count themselves among her devotees. Her name means "She Who Harkens to the Cries of the World,"-the one who arrives to save people from burning buildings, pluck them from train wrecks and ocean storms (she's a particular savior of fishermen) and offer general relief from suffering. It is Kwan Yin who listens to the voices of the poor and oppressed. I first encountered this bodhisattva in the Midwest. During a 1982 book tour, I was staying in Kansas City at the home of a woman who invited me to go with her downtown to the Nelson Atkins Art Museum. "There's someone I want you to meet," she said. In the museum we entered a high-ceilinged room empty except for a splendid wooden statue of a woman. She was about life size, with Asian features, dressed in gorgeous loose red trousers, a gold robe, wearing a jeweled crown, many bracelets, and long dangling earrings. She sat with one leg up, knee bent, foot on the seat on which she sat, her arm balanced casually on this upraised knee. She braced herself with her other arm. (I was later to learn that this posture is called "royal ease.") Her eyelids were nearly closed, as if we had come upon her in some sort of relaxed reverie. "How beautiful!" I burst out. "Yes," my companion said. "This is Kwan Yin." "Kwan Yin," I repeated. I had never heard those words before, had known nothing of this female figure, even though I had begun Buddhist meditation the previous year. "But who is she?" I asked, wanting historical and cultural background, dates, sutra references. 25


voorjaar 2013

My companion chuckled. "Just be here with her, and you'll find out." I gazed at the statue, somewhat annoyed. "You should have seen this room ten years ago," my companion offered. "It was full of hippies sitting on the floor, and you could smell the weed. They'd sit here all day, just digging Kwan Yin's vibes." I smiled, and turned to see her eyebrows lifted in amusement. Then she was gone, wandering off without explanation, and I felt abandoned. How odd to find myself so disoriented in the Midwest, where I had grown up and thought I knew the parameters of consciousness. Well, apparently I didn't. I lingered, alone with this being whose name was-what had she said?-Kwan Yin. There was nothing to do but look at her. I walked over to stand squarely in front of her. She sat before a wall painted in faded swirls of green and red and yellow and white, with the dim figures of flowers, flowing cloth, clouds discernible in the colors. Her seat looked like a rock, uneven, darkly modeled. The luxurious gold and red of her clothing flowed down over this rock to where her bare foot rested on a pillow that looked like a blossom. Her body was perfectly upright, her head high even while she appeared completely relaxed. Her face with its lowered eyelids, its slightly smiling lips, had been carved of wood in the eleventh or twelfth century and painted, her robe gilded. Her posture of upraised leg, outstretched arm balanced on knee, made a powerfully stable pattern against the swirling of the wall painting. Kwan Yin's serenity and power gradually reached out to me, engaged my senses until they filled me with something like happiness and sorrow all mixed together. Mysteriously the space between us had become palpable; indeed the whole cavernous room seemed vibrant with her presence. Eventually I gave up examining the gold buckle that held together her robe, the earrings that I now realized were long pendulous earlobes, the lines like successive smiles on the skin of her throat, and just took in her whole figure. The feelings in me settled, and a stillness opened in and around me. Now I understood why the flower children had come to spend whole days in her presence. I imagined her smiling just this way, so tenderly, as the smoke of their cannabis wafted up around her. Indeed it must have reminded her of the incense burned for her in her native temple in China, the obeisance offered up to her by centuries of worshippers. She had come from that distant past on the other side of the world to sit, tranquil as a lake on a windless day, here in a museum on the Great Plains of America. As I drove east the next day, leaving the expanse of the Missouri River behind and entering the more densely populated industrial part of the Midwest, I kept a postcard of Kwan Yin, bought at the museum, on the car seat next to me. Sometimes I glanced at her, and without understanding why or how, I knew that I had set out upon a relationship with a being who embodied something profound, at once deeply female and universally human. ___________

26


voorjaar 2013

Jizo John Daido Loori beschrijft in zijn hoofdstuk Art as a Teacher hoe hij deze schildering van Jizo tegenkwam aan een van de muren van Dai Bosatsu Monestary. Hij raakte geïntrigeerd toen hij in een hoekje van het werk las: Tweemiljoenste Jizo. Een monnik vertelde hem ter plekke dat Sōen Nakagawa Roshi eens door een vriend ten einde raad werd gevraagd om te komen praten met zijn depressieve, gehandicapte dochter. Door een verlamming kon ze niet meer lopen en daarmee was haar grote droom in duigen gevallen om balletdanseres te worden. Niets leek haar te kunnen troosten en geen therapie had daar iets aan kunnen veranderen. Na een aanvankelijk afwijzend antwoord: “..ik ben maar een monnik…”, bracht Sōen het meisje toch een kort bezoekje. Tot verbazing van de ouders had hij hun dochter voorzien van papier, penselen en inkt met de vraag elke dag schilderingen te maken van Jizo Bodhisattva. Sōen Roshi had het meisje daarbij gevraagd haar schilderwerk te nummeren. Regelmatig kwam hij bij haar langs en zag hoe ze zich ontpopte tot een getalenteerd schilder. Stukje bij beetje kreeg ze haar vitaliteit en levenslust terug. Toen John Daido Loori met Ishikawa Sekiren, de schilder van de twee miljoen Jizo’s in contact kwam was ze al ver in de tachtig en nog steeds gekluisterd aan een rolstoel. Hij werd geraakt door haar uitstraling, alsof ze het onoverkomelijke had overwonnen. Jizo Bodhisattva als visueel mantra had een duidelijk merkbare transformatie teweeggebracht.

Bron: The Zen Art Book, The Art of Enlightenment, door Stephen Addis en John Daido Loori, Shambhala, 2009.

Ra 27

Voorwoord. ZSM! Zen Spirit Magazine voorjaar 2013

Recommend Documents