VOORWOORD Nieuwjaar nadert met rasse schreden maar eerst zijn er nog de Jaarlijkse Algemene Vergaderingen van onze Afdelingen (zie verder). Het vaarseizoen is definitief afgesloten met de Jenevervaart en de boten zijn één voor één uit het water gehaald en ook bij de duikers zijn de buitenactiviteiten achter de rug. De K.T.W.V. Quiz sloot het geheel succesvol af! Ik dank iedereen die zich ingezet heeft om alles in goede banen te leiden. Dank zij deze mensen hebben wij een sterke club opgebouwd waar het goed is om bij te horen en waar het gezellig vertoeven is. Ik wil geen namen noemen, iedereen kent ze wel de mannen en/of vrouwen die altijd paraat staan. Bedankt! Volgend jaar zullen alle bezigheden, bij de Afdeling Yachting, volgens dezelfde formule verlopen. Waarom zouden wij iets veranderen wat goed is?! Toch staan wij altijd open voor nieuwigheden en nieuwe ideën zijn welkom! Idem dito bij onze duikers en jeugdduikers! Na het seizoen gedenken wij onze overleden clubleden en kijken wij uit om kennis te maken met de nieuwe clubleden. Het is ook het moment om onze Bestuursleden, al was het maar figuurlijk, een bloemetje toe te werpen. Vooreerst onze Voorzitter Marcel Moordtgat die niet gespaard bleef van lichamelijke ongemakken, maar zijn schip als een echte kapitein, voorwaarts stuurde. Het echtpaar Gerard en Greta Stuer ALTIJD paraat! Krie die onze boekhouding op peil houdt maar die volgend jaar, wegens te drukke bezigheden, een stap terugzet. Piet Timmermans en Gerda Matheus die onze duikers met kennis van zaken begeleiden. We vergeten ook onze ondervoorzitter Patrick Cuypers en onze secretaris Willy Heyman niet, ook zij hebben hun verdiensten. Bedankt iedereen voor jullie inzet voor KTWV!!!!!. Mij rest nog één ding, en dat is, jullie het allerbeste toe te wensen, voor het nieuwe jaar dat zich aanbiedt, namens mezelf en het ganse Bestuur van KTWV … “GELUKKIG NIEUWJAAR”! Gaston 1
MEDEDELING VAN HET BESTUUR
Graag verwijs ik naar de volgende data, noteer ze in uw agenda! Zaterdag 14 december : Jaarlijkse Algemene Vergadering van de Jeugdduikers om 10 u00 Maandag 2 december : Jaarlijkse Algemene Vergadering van de Duikers Vrijdag 6 december : Jaarlijkse Algemene Vergadering Yachting
Maandag 6 januari 2014 : Verloren Maandag ( 18u00)
Zondag 19 januari 2014 : Nieuwjaarsreceptie (11u00/13u00)
Vrijdag 24 januari 2014 : Jaarlijkse Algemene Vergadering KTWV ( 20u30)
De secretaris Willy Heyman
2
VERGADERING YACHTING SLUITING VAN HET VAARSEIZOEN 25 oktober 2013 1-Marcel opent in blakende gezondheid de vergadering en stelt de nieuwe leden voor. Patrick De Meersman Bert Karel Michael Snoeck Geert Verbruggen Julien Osselaer Allen zijn van harte welkom in onze club. 2-Uithalen en inleggen van boten: 30 euro per handeling(+btw) Afspuiten met hoge druk
: 20 euro(+btw)
Verbruik tijdens winterberging
: 20 euro(+btw)
3-Vergaderingen: Yachting
: 6 december
Worstenbrood
: 13 januari
Nieuwjaarsreceptie
:19 januari
Algemene vergadering :24 januari 4-Er zijn ook veranderingen op til voor het vaarbewijs. Later meer nieuws hierover. 5-Gaston brengt het jaaroverzicht van 2013: 20 april: filmavond 9-12 mei: bootuitstap naar Antwerpen 8 september: Temse-Kruibeke-Temse 3
22 september: 2-zandbankenrally 20 oktober: jenevervaart 16 november: KTWV Quiz Voor 2014 wordt dezelfde weg ingeslagen. Datums zijn nog niet bekend. Marcel en Gaston roepen op om zo veel mogelijk mee te doen aan de clubactiviteiten. 6- Elektriciteit wordt tijdens de winterperiode op de pontons afgesloten. 7-Lidkaarten VVW moeten afgehaald worden(naam van de boot moet er op staan.) Zo kan men bij de aangesloten clubs 2 nachten aan halve prijs aanmeren. Wimpel is ook noodzakelijk. Als ge een nieuwe boot koopt moet ge ook een nieuwe ATL aanvragen. 8-Gerard: herstellingswerken zijn noodzakelijk aan de pontons in “buitenland”. Dringend wordt er naar helpers gevraagd voor deze werkzaamheden. -
Uithalen van boten: naam op de lijst zetten en op tijd aanwezig zijn!
9-Marcel vraagt nog naar reacties of vragen. Er is maar één vraag. Hoe krijgen wij de meeuwen en eenden op de pontons kwijt? 10-Marcel sluit de vergadering. Verslag:Willy Heyman
4
AFDELING YACHTING
-
Twee Zandbankenrally 2013
-
Jenevervaart 2013
-
4de
-
Rondje Ronquières-Stépy-Thieu-Dender (vervolg) door Karel Hoet
-
Goed om weten !
KTWV Quiz 2013
5
TWEE ZANDBANKENRALLY 2013 Op zondag 22 september jl. ging naar jaarlijkse gewoonte de 2Zandbankenrally door. Geen verplicht nummer; het zijn alleen de gemotiveerden, de echte clubmannen en -vrouwen die er aan deelnemen. Acht boten met in totaal 22 ingeschreven deelnemers dienden zich aan. Het weer was, bij de inschrijving, iets minder dan dat Frank en/of Sabine hadden beloofd maar na de volksspelen in de grote loods, stegen de temperaturen ietwat (of was het door de emoties van het spelen?) zodat het zeker nog een aangename dag werd. Het concept van de rally was zoals de vorige jaren. Bij vertrek kregen de deelnemers tien vragen mee. Die gingen over dingen welke men ervaart bij het varen op- of in het water, over de flora of de fauna bij de waterkant of toestanden in de lucht of gewoon op de Scheldedijk. Een juist antwoord (meer keuzes) gaf je een letter welke je kon aanwenden om het beroep van een Bekende Vlaming te vinden die geboren is of woont langs het vooraf bepaalde parcours. De voornaam en de naam van de BV zelf kon je vinden met het plaatsen van de juiste foto in een vak van de Schelde. Ook hier kon je een letter plukken en wanneer je de juiste foto in het juiste vakje plaatste was het bingo want dan kreeg je de juiste letter om zodoende de voornaam en de naam samen te stellen. Dit jaar zochten we naar “Radiomaker” “Koen Fillet” uit Rupelmonde.
6
Zoals al gezegd werden in de grote loods vier volksspelen gespeeld. De inrichters, maar vooral Marc (Van de Vijver), kozen om geen volksspelen te gaan huren maar om er zelf te bedenken en te maken, kwestie van de fondsen goed te beheren of zoals “Vadertje Staat” zou zeggen, beheren zoals een goede huisvader. Met succes bleek, want iedereen vond het, op het einde van de dag, plezierig …plezant.
Het parcours liep dit jaar van Temse naar Rupelmonde, waar één spel werd gespeeld, om daarna naar Zates in Bornem-Branst te varen waar drie spellen moesten worden gespeeld.
Door Veerle werd een cryptogram gemaakt. De oplossing ervan leidde naar de Bekende Vlaming en zijn beroep. Proficiat en bedankt Veerle! Van Zates ging de tocht terug naar Temse, waar in de grote loods nog twee spellen werden gespeeld. De eindstrijd werd (figuurlijk) op een zakdoek gespeeld. Slechts 10 punten verschil in de eindstand tussen de winnaar en de tweede. En de winnaar is:
Guy Malfliet ! Proficiat Guy ! 7
Er waren tal van mooie prijzen te winnen en de eerste prijs was een GPS toestel merk Mio. Waarde : 150 Euro. Na de prijsuitreiking werd een koud buffet aangeboden. Er namen 28 personen aan deel. Tijdens het eten werd de film van de 2Zandbankenrally 2012 nog eens afgespeeld. Onze voorzitter Marcel Moordtgat was er wegens gezondheidsproblemen dit jaar niet bij. Hij werd nl. onlangs geopereerd aan zijn hart. Hopelijk tot volgend jaar Marcel! Een spoedig herstel gewenst van ons allemaal!
JENEVERVAART 2013 Op 20 oktober jl. kwamen wij, een laatste keer dit vaarseizoen, samen in de polyvalente zaal van ons clubgebouw. Het was de bedoeling om later in de voormiddag aan de Jenevervaart deel te nemen. Maar de jenevervaart zou de jenevervaart niet zijn moest het Bestuur niet voor wat aangepaste dranken hebben gezorgd en alles gratis! Koffie, citroenjenever en de gewone graanjenever werden ter beschikking gesteld van de gegadigden. Rond 10u45 voeren wij met niet minder dan 12 boten, via de grote sluis van Wintam, naar onze bestemming Jachtclub Clothilde op het kanaal van Willebroek. Het weer was fantastisch en iedereen was natuurlijk “ in the mood”. Of was toch de jenever de aanstoker? Wij zagen alleen lachende gezichten! Bij aankomst in jachthaven Clothilde konden alle boten met gemak aanmeren. De grootste boten moesten aan de buitenmuur aanmeren en de kleinsten konden de jachthaven binnenvaren. De uitbaatster van de cafetaria en haar entourage, die wij op voorhand hadden opgezocht, hadden hun handen meer dan vol om de hongerige magen te vullen. De enen wat vroeger dan de anderen kregen een lekkere maaltijd voorgeschoteld tegen zeer democratische prijzen. Rond 17u00 keerden bijna alle boten terug naar Temse. 8
Nog dit (ik zou het bijna vergeten): er waren niet minder dan 46 deelnemers!
4de K.T.W.V.- QUIZ 2013
Er waren maar liefst 7 ploegen opgedaagd om deel te nemen aan deze, soms wel ongewone quiz. De ploegen waren goed bemand. Rond 19u30 werd gestart met vragen die gingen over politiek, geschiedenis, aardrijkskunde, religie, literatuur enz. tot de actualiteiten. Tussen de diverse rondes kregen de deelnemers “Raadsels” waarop ze een antwoord moesten verzinnen. Daarna kregen ze 12 foto’s van bekende figuren uit binnen- en buitenland voorgeschoteld, om er een naam op te plakken. Niet gemakkelijk! Tot slot 15 pikante vragen, simpel te beantwoorden met “Waar of niet waar”. Vlamingen zijn daar heel goed in … want veel correcte antwoorden. De winnaar? Twee ploegen kwamen samen winnend over de meet nl. de ploeg van Piet Timmermans, met zijn broer en schoonzus Michaël en versterkt met Jan en Krie Verstraeten. De andere ploeg was een ploeg gevormd door mensen van het CVO onderwijs in Temse onder leiding van JeanPierre Cools. Proficiat aan de winnende ploegen maar ook aan alle andere deelnemers die zich hebben ingezet om er een leutige avond van te maken en daar zijn ze goed in geslaagd. Bedankt!
9
RONDJE RONQUIERES – STREPY-THIEU DENDER (vervolg vorig nummer)- door Karel Hoet Om 13.20 in sluis 10 te Stambruges neemt de volgende equipe ons over. Die hebben vast wat meegemaakt want hoewel ze perfect hun werk doen hebben ze geen oog voor ons omdat ze onderling in soms hoogoplopende discussies verwikkeld zijn. Iets minder prettig dus maar het belet ons niet om van de mooie bosrijke omgeving te genieten. Dan vraagt de equipe ons of we aan de steiger van Maffle willen overnachten. Er is gratis elektriciteit – maar dat heb ik niet van doen. Het is er erg mooi, er liggen een drietal boten maar verder is het wel heel erg afgelegen. Ik vraag me af of ik hier ergens een douche zal vinden en of er een restaurantje in de buurt zou zijn. Er staat niks van op de kaart en het is nog erg vroeg in de namiddag als we daar zijn. Wat moet ik kiezen : in één ruk door naar Ath – kiezen voor de stad, of hier blijven en kiezen voor de rust en stilte van de natuur. Inmiddels is de sluis voor ons al open en ik kies voor Ath. Het koppel van de Nooit Volmaakt twijfelt ook maar als ze horen dat ik doorga gaan ze mee. Om 17.30 hebben we 19 sluizen gedaan en zijn we in Ath. Onze equipe – die ondertussen gekalmeerd is, toont ons de ligplaatsen langs de kade en wijst ons de capitainerie waar toilet en douche is en die enkele honderd meters verder om de hoek is. En ik spreek met hen af dat ik morgen blijf liggen en vrijdag om 8.30 verder zal varen. En dan zak ik zowat in mekaar van vermoeidheid : het was een mooie en boeiende trip maar de hele dag onbeschermd onder de felle zomerzon is echt te veel. Ik plak van boven tot onder en wil fris water over me heen voor ik me afgepeigerd op de bank laat vallen. Ik heb niet eens de fut om mijn boot op te ruimen en af te sluiten maar grits een handdoek mee en slof naar de capitainerie. Op het gebouw in kwestie staat helemaal niks aangegeven van een link met scheepvaart : het is een groot café waar een barbecue wordt opgezet op terras en binnen staat het vol snookertafels. Ik vraag het dus even na aan de 10
toog en het klopt. Dan vraag ik naar de felbegeerde douche… ‘Désolé monsieur, les douches sont hors- service aujourd’hui à cause d’une fuite que l’on ne trouve pas...’ Ik kan mijn oren niet geloven en vraag tevergeefs nog naar een alternatief. Ik druip af in ‘iets minder goeie stemming’ om het beleefd uit te drukken . Onderweg zet ik mij even neer, deels omdat ik nauwelijks nog vooruit kan, maar ook om mijn woede te laten zakken en een oplossing te bedenken. Gebruikelijk spring ik niet in ’t water als er andere bewoonde jachten in de buurt liggen, maar het water ziet er hier goed uit en aan deze kade liggen slechts twee schepen, en alle twee Nederlanders. Dus ga ik er gemakshalve maar van uit dat ze alle twee een vuilwatertank hebben… Terug op de boot klap ik dus de zwemtrap uit en laat me in het water zakken. Overal waar ik kijk springen de vissen voortdurend uit het water. Is dat om lucht te happen of om muggen te vangen ? In elk geval : volgens de fish-finder is het water weer 26 ° (!!) maar het is ronduit heerlijk ! Ik voel me op slag weer opgekikkerd en na een kort zwembeurtje kom ik als herboren uit het water. Ik laat me drogen en leg me een uurtje als een vadsige koning neer om weer op krachten te komen. Rond achten trek ik propere kleren aan en ga op zoek naar een slaatje in de stad. Dat vind ik op de Grand Place waar een prettige sfeer hangt. De terrassen zitten allemaal goed vol en er heerst een gezellige vakantiedrukte met tal van mensen die alleen of in groepjes komen en gaan. Ath bevalt me uitstekend en ik geloof dat ik een goeie keuze heb gemaakt om hier een dagje te pauzeren. Ik blijf lang na tafelen en genieten van de avondschaduw die langzaam over het stadje valt. Wanneer ik later door de straten van de stad weer naar de kade slenter merk ik nog verschillende nationale driekleuren op en in de boekenwinkels liggen overal publicaties over onze kersverse koning en z’n gezin. In Wallonië heeft de eedaflegging blijkbaar toch meer gewicht dan in Vlaanderen. Even later ben ik weer bij de Seppe en als ik mij dan terug trek in mijn kleine bootje val ik prompt in slaap . Donderdag 25/7 : de zon is meteen van de partij en het belooft weer warm te worden. Ik zal vandaag maar opletten en steeds de schaduw opzoeken ! 11
Vandaag ben ik dus fulltime toerist en na mijn fruitontbijtje ga ik de stad in met als eerste werk het bureau voor toerisme dat ik de vorige avond al ontdekt heb in de rue du Pintamont. Ath is niet zo groot en ik heb al gauw overzicht van hoe de stad in mekaar steekt en heb het bureau dus al snel weer gevonden. Ik krijg er bovendien een plannetje mee en dus kan ik een mooie toer uitstippelen. Die begint al aan de overkant van de straat waar de Eglise Saint-Julien zijn mooie geblokte toren hoog boven de huizen uitsteekt en daarmee de stad vanuit de verte zichtbaar maakt. De toren mag dan al erg mooi zijn, maar binnenin stelt de kerk niet zoveel voor, vind ik. Ik slenter dus verder door de net ontwaakte stad en tussen de vele winkeltjes duiken verschillende verrassende gevels op. Wie van architectuur houdt kan hier zijn ogen de kost geven. Zo is er de cour du Prince de Condé, een publiek-privaat project waar men een verdienstelijke site van hedendaagse woningen met garages heeft gebouwd midden in de oude stad. En er is op zij van de Grand Place ook de opvallende Salle de Fêtes met haar goed bewaarde Art Deco gevel met prachtig uitgewerkt balkon.
Dan is het tijd voor koffie en ik installeer me weer aan de Grand Place op een terras in de schaduw. De eigenaar van Le Mercier komt de bestelling opnemen en ik geloof vast dat hij ook ‘van de familie’ is, een leuk bijkomstigheidje als je alleen op pad bent en dus niks anders te doen hebt dan je met dergelijke details bezig te houden. De koffie die hij brengt smaakt me bijzonder goed en dat vertel ik hem ook. De man is bijzonder opgetogen dat ik dat opmerk en ik krijg er gelijk een hele uitleg over koffiezetten bij. Deze reis zijn de prettige 12
ontmoetingen werkelijk overal erbij en mijn dag is weeral goed begonnen. Ik wandel verder langs het chateau Burbant uit 1166 – de bakermat van de stad – waar nu een cultureel centrum is gevestigd. Ik zie dat er vandaag twee nieuwe films van Daniel Auteuil gedraaid worden : Fanny, om 16 u en Marius om 17. 30, beide films gebaseerd op verhalen van Marcel Pagnol. Dat kan alleen maar goed zijn ! Ik heb er veel zin in maar vraag me af of ik zonder ondertiteling wel voldoende zal kunnen volgen, temeer daar je er donder op kan zeggen dat er een aardig mondje langue d’oc aan te pas zal komen. Ach, ik heb nog een paar uren om te beslissen… De wandeling gaat verder langs de boulevard Hubert Rousseau met mooie hypermoderne architectuur en boulevard de l’ Hopital waar enkele bijzondere huizen uit de typische stijl van de jaren 1930 te bewonderen zijn. Ik passeer langs een markt waar ik meteen een voorraad perziken en nectarines koop zodat ik vanmiddag en ook morgen vroeg te eten heb. Verder gaat het nog langs de place des Capucins waar een heus hedendaags pronkkasteel het Ministère des Finances herbergt. Het gebouw is best mooi en een verrijking van het straatbeeld maar geeft meteen toch te denken waarom wij zo hard moeten bezuinigen en bijvoorbeeld geen rode diesel meer mogen tanken met de boot ! Tenslotte keer ik tevreden en voldaan terug richting kade voor een lichte lunch aan boord. Ik kom nog voorbij de oude molen van Ath. Het was een watermolen die later is omgebouwd tot mechanische molen. De toenmalige eigenaar heeft daarom een watertoren bovenop het gebouw geplaatst en dat geeft het bouwwerk een bijzonder vorm. Vermits de temperaturen op z’n zuiders zijn zal ik mij vandaag ook erg zuiders gedragen en na de middag een flinke siësta houden. Ik kan het best goed gebruiken want de overdosis zon van gisteren laat zich nog steeds voelen
13
. In de late namiddag besluit ik om eerst nog een ijsje te snoepen en dan toch naar de film te gaan – welke gek gaat nu bij zo’n prachtweer in de donkere filmzaal zitten ? - ik dus, en met mij nog vier andere gekken. Het wordt Marius, want voor Fanny ben ik te laat. Het is zoals te verwachten een prachtfilm die in echte Pagnolstijl de sfeer van Marseille anno 1900 tot leven brengt. Zeer goed geacteerd en gefilmd en helemaal onder de indruk ga ik anderhalf uur later de zaal weer uit. Ik kuier nog wat door de stad die me ondertussen helemaal gecharmeerd heeft en zoek wat later weer een tafeltje uit om de avond door te brengen met de geneugten van de plaatselijke horeca. Ath was een fijne belevenis ! Vrijdag 26/7 : vandaag krijg ik een passagier aan boord die meevaart tot Geraardsbergen. Daar komt Leon ons dan halen en ik ben het weekend thuis ! Ik had mijn gaste gevraagd om stipt om 8 u. aanwezig te zijn om te kunnen afvaren, met de sluismeester heb ik veiligheidshalve 8.30 u. afgesproken, want al lig ik vlak voor de sluis ik wil de goede man niet laten wachten mocht mijn bezoek te laat komen. Ik ben al vroeg uit de veren en kuis de hele boot grondig schoon om er proper voor te komen. Tegen 7.30 ben ik klaar en dat is maar goed ook want ik weet dat G. altijd veel te vroeg op post is. Van waar ik zit 14
kan ik de auto’s uit alle richtingen zien aankomen en ik spied de kades af. Met alle geduld dat mij zo eigen is – slik - wordt ik na een kwartiertje al zenuwachtig, ook al bedenk ik me dat dit helemaal niet nodig is. Om 8 u. nog niemand te zien en ik vind het vreemd dat ze geen berichtje stuurt… Om kwart na 8 stuur ik zelf een berichtje… Geen antwoord. Om 8.30, perfect als afgesproken zie ik de sasmeester verschijnen. Tegelijk komt een bericht van G. dat ze volgens de GPS nog 10 minuutjes te doen heeft. Gelukkig is het iets minder en net voor het spuien begint springt ze aan boord ! Ze had voor dat we negen uur hadden afgesproken… Even verder neemt equipe 3 ons over en we varen een prachtige route tot Lessinnes. Voor sluis Rebaix liggen er echter massa’s dode vissen boven te drijven. Aan de kant staat de brandweer met grote schepnetten om ze uit het water te halen. ‘Dat is geen vervuiling’ zegt de sluiswachter snel, ‘het komt van de warmte en allicht een onweer dat vannacht verderop moet hebben gewoed’. Van een onweer heb ik niks gemerkt, maar dat van de warmte kan ik me best voorstellen… We zijn om 11 u. in Lessinnes en spreken met de equipe af dat we om 14 u. weer verder varen. We willen in Lessinnes namelijk het bekende hospitaalmuseum Notre Dames des Roses zien en bovendien wil ik er graag wat rondkuieren omdat mijn Moeder zaliger er veel over vertelde want ze had er een oom wonen. We krijgen eerst een kort regenbuitje te verwerken maar dan togen we op pad. Het hospitaalmuseum zoeken we eerst op, maar dat gaat maar om 14 u. open, niks voor vandaag dus. Maar we zien wel de toch indrukwekkende buitenkant en de kruidentuin. Boeiend. Vandaar af kuieren we naar het marktplein. Veel bijzonders is het verder niet maar we vinden lekkere koffie in sandwicherie Entremets. Ook mooi meegenomen. Bij het terugkeren naar de Seppe komen we nog voorbij de oude kerk en die loont dan weer wel de moeite. Stipt om 14 u. als afgesproken zijn we bij de sluis en onze equipe staat klaar. Ze informeren direct wat we van het Notre Dame des Roses hebben gevonden. Ik leg hen uit dat we enkel de buitenkant hebben gezien maar dat ook mooi vonden. Er komt onmiddellijk protest : “mais monsieur, je hebt het beste werkelijk gemist “! Ik beloof om 15
later met de auto terug te komen, en dat meen ik eigenlijk nog ook. Dit gaat Leon ook boeien ! De mannen besluiten hieruit dat we werkelijk belangstelling hebben voor de streek – en dat is terecht – en bij de laatste sluis aan DeuxAcren doen ze ons de suggestie aan de hand om daar de kerk te gaan bezoeken want het zou werkelijk een pareltje zijn. Dat willen we dus graag doen en de gasten wijzen me de trap waar ik met enige omzichtigheid kan aanmeren. Ze komen de touwen aannemen zodat we veilig kunnen vastleggen. Dan nodigen ze ons uit in de auto te stappen want ze willen ons gerust tot daar brengen – er is toch niemand in de aantocht! Van service gesproken ! En inderdaad : een bijzonder gebouw … helaas gesloten…. Dan komen terug in het Vlaamse Land : in Overboelare ligt een heel aantrekkelijk terras langs het water, met aanlegvoorziening ! En omdat er bovendien ook nog een mooi oud mini dokslepertje – uit 1928 blijkt later - gemeerd ligt kan ik er niet zomaar aan voorbij. We lopen eerst door het dorp, met alweer een stemmig kerkje – vandaag lijkt wel een bedevaart – en installeren ons op het terras terwijl ik begin te vissen naar het verhaal van dat sleepbootje. Het blijkt pas verworven eigendom van de uitbater te zijn. Hij en zijn zoon zijn nog aan ’t leren om ermee te varen maar moeten de kandidaat mee vaarders als vliegen van zich afslaan. Kan ik goed geloven ! Trots vertelt de zoon me dat de oude Lister Diesel nog aangezwengeld wordt… Maar een demonstratie krijg ik helaas niet afgesnoept…. Een uurtje later tuffen we weer verder over toch wel het mooiste water van de hele reis, verder naar onze eindbestemming van die dag : Geraardsbergen. Ik leg er mijn bootje vast voor ’t weekend, krijg eindelijk een goeie douche te pakken na het prettige (maar niet bepaald goedkope) onthaal in de club, en ben weer klaar voor ‘de beschaving’. Mooi op tijd staat Leon daar klaar om ons op te halen en te gaan dineren in het fijne restaurant Anso op de Markt van Geraardsbergen.
16
Zondag 28/7 : Gisteren waren Ingrid en Nelleke bij ons en net toen die ’s avonds naar huis reden barstte er zo’n geweldig onweer met wind en zeeën water los dat het meer lawaai en heisa maakte op een half uur dan het hele weekend Tomorrowland ! Trouwens wat Tomorrowland betreft : puike organisatie ! Nu we hier in Boom wonen was het onze eerste kennismaking en ik moet zeggen : veel pret en weinig hinder. Misschien hadden we wel geluk dat de wind in de voor ons goeie richting stond, want we hebben ongehinderd met open ramen kunnen leven en slapen. Maar goed : onweer dus : hoe zou mijn bootje dat hebben doorstaan ? Kort na de middag spring ik op de trein en spoor op ’t antwoord toe. In de haven word ik door collega’s al direct gewaarschuwd : ‘door ’t hevige noodweer van gisteren mocht er vanmorgen niet worden gevaren, het water stond minstens een meter hoger dan normaal en het was een herrie van jewelste !!! Een schipperskoppel uit de buurt van Brussel wilde vanochtend met vakantie vertrekken maar moesten een dag uitstellen ! Reken er maar niet op dat je mag vertrekken want vanavond is ’t weer van da! ‘ De Seppe ligt er rustig bij te dobberen terwijl de wilde verhalen over hem heen loeien. Binnen noch buiten is er bij hem iets van de storm te merken : goed zo. Ik bel de sluis op met gemengde gevoelens en …. om 17 u. ben ik aan ’t varen ! Het gaat mooi en ultra-rustig tot aan haven het Snepke. De gebouwen van wat noemt ‘de jachthaven’ worden door een jeugdkamp ingepalmd en eventuele schippers worden doorverwezen naar de jeugdherberg enkel meters verderop. Maar daar is zo’n hels gejoel en gedram dat ik ervoor bedank. Ik begin het leven zonder douche nu toch gewoon te worden… Ik vaar nog een 500 m verder en maak me aan het staketsel met steiger van het domein De Gavers vast. Nu lig ik wel helemaal in de stroom, en bij ’t Snepke zou ik een kom opzij liggen dus als ’t toch weer noodweer zou worden moet ik tijdig wakker zijn en zonder dralen verkassen naar dat veiliger plaatske. Maar de lucht houdt geen enkel dreiging in. Om 19.15 stap ik van de boot om eens te gaan snuffelen of er wat te eten te krijgen is bij De Gavers. Als je met grootkeuken tevreden bent valt er daar niks te klagen en de hordes 17
ravottende rondspringende kinderen zijn een aardige afwisseling op de rust van het trage water. Ondertussen krijg ik van G. nog een ‘megavoorzichtig’ berichtje binnen op de VVAR (vijand van alle rust ofte gsm) : of ik het mogelijks misschien nog zou zien zitten dat… Natuurlijk mag ze nog een dagje mee, ze is goed gezelschap en kent het reilen en zeilen aan boord. Ze heeft het watervirus net zo hard te pakken als ik, alleen heb ik de boot er wel bij gepakt ! Maar ze weet de vaarpret leuk te delen en is altijd gul aan boord, niet iemand die op profiteren uit is. Ik vind het best een goeie zaak dat ze erbij is. Dus spreken we af dat ze morgen met de trein naar Ninove komt en daar de steiger opzoekt. We proberen gelijk daar te zijn – maar ik denk dat ik royaal de eerste zal zijn ! – en ze kan dan mee tot mijn avondstop in Aalst. In de ajuinenstad is het station ook niet zo ver weg. Nu nog een fikse wandeling doorheen het domein en tegen dat die rond is hebben alle dagtoeristen hun stoeltjes op en kinderen in de auto gefriemeld en is de rust weergekeerd en het lijkt wel of de mensheid dit stukje van de planeet meteen vergeten is. Zelfs geen fietser of jogger komt er op het jaagpad voorbij. Om 21.30 ga ik al onder zeil met de bedoeling om van hieruit mijmerend de avond te zien overgaan in de nacht… maar het zandmannetje is het donker te snel af en als ik ochtend kreunend een eerste oog opentrek is de morgenstond duidelijk al een eind op weg… Maandag 29/7 : dat het ochtend toileteren in onvervalste scoutsstijl verloopt in dit verlaten paradijs is helemaal in overeenstemming met het kader van het tafereel. Enkel vogels en konijnen, wat spinnen en kevers en vanzelfsprekend de rijzende zon zijn mijn gezelschap en dat vind ik prima zo. Tijdens m’n ontbijt komt de eerste moedigaard over het jaagpad gejogd niet veel later ingehaald door twee wielersporters. Wat een vrede straalt deze moment uit. Niet te geloven dat op dit eigenste ogenblik elders op de wereld mannen mekaar al dan niet koelbloedig de hersens uit de pan schieten omwille van een of ander zogenaamd edel doel… Om 7.40 u. maak ik los in het heerlijke besef dat geen storm is langs geweest en de nacht me alle rust en herbronning die ik nodig had heeft gegund. Niet veel later laat ik sluis Idegem al achter me. 18
Ik heb alle tijd aan mijn kant en het duurt nog wel even voor G. arriveert – dacht ik. Op laag toerental pruttelt de Seppe geruisarm en op z’n dooie gemak door het stille ochtendwater. Ik geniet ongestoord van het ochtend klawieteren van de overvloedige natuur. In een wei aan de kant van het water staat een tent opgesteld die duidelijk een jeugdige trekker onderdak biedt en dan ook geen vislijn in het water markeert. Het lijkt wel of ik een romantische film verzeild ben geraakt maar niettemin is het echt : ook dit is leven ! In Zandbergen kan ik vlot onder de brug door en wanneer ik net daarachter een lege steiger naar me zie lonken kan ik niet weerstaan. Brug en steiger liggen bij het dorpscentrum en ik kuier een half uurtje door de nog slapende straten. Wegwijzertjes naar een smal paadje tussen de huizen verraden dat er gisterenavond ergens achterin een dorpsbarbecue moet zijn geweest, zo te zien hebben ze ’t daar laat gemaakt want het is nu toch rond negen en de enige beweging die er is komt van een voorbijrijdende auto van iemand die het dorp passeert. Of hoort deze absolute stilte bij het sprookje waarin ik deze ochtend leef en tref ik hier dadelijk om de hoek Doornroosje slapend aan ? Bij gebrek aan prinsenpak – en jeugdigheid – laat ik die hoek dan maar zo en zoek mijn bootje weer op. Het water brengt me verder over weer een bijzonder mooi stukje Dender en aan de Zwarte Fleschbrug ontdek ik een nieuw aangelegde steiger. Die was er vorige keer nog niet en biedt nu wel de aanleiding voor een volgende uitstap met een bezoekje aan Pollare als doel. Nu vaar ik door want ik heb intussen een berichtje gehad dat mijn gaste al op de uitkijk staat in Ninove ! Na weer een vlotte versassing door de bijzonder sympathieke sluiswachter van Ninove vaar ik het stadje in, vanop de brug gefotografeerd door mijn enthousiaste matroos. Tegen dat ik goed en wel aan de steiger lig is ze alweer beneden en springt aan boord. En weg zijn wij… Om 12.15 leggen we ons vast bij de Schipstrekkersbrug in Denderleeuw. Daar is een nette maar niet al te grote passantensteiger en een klein steigertje bij een slipway. Ik twijfel even en kies tenslotte voor dat laatste, stel dat er tijdens onze afwezigheid een jacht aankomt 19
dan kan die ongehinderd aanmeren. Fout! Niet doen! …. De grote steiger heeft een brug, maar om van de kleine steiger af te komen moet je springen. En je moet springen op een begroeide helling. Maar die helling is van zware, gezonde maar vette aarde. En die aarde is op dit moment nat… Dus schuiven we allebei uit en krijgen een gratis modderbad als warm welkom opgesolferd. G. geraakt boven en ik draai terug naar de boot en verhuis naar de grote steiger. Met flinke klots water wordt dit avontuurtje uitgeveegd en zijn we weer toonbaar om de bakker van Denderleeuw op te zoeken. We gebruiken de lunch aan boord. Wat is deze site toch mooi, zo afgemeerd te liggen onder de kerktoren, met de mooie brug erbij… We drinken nog koffie in het aanpalende ‘De Vrede’. Dat was vroeger allicht een klein schooltje of zo en is nu een cafetaria annex speeltuin met zwembadje voor de kleintjes, uitgebaat door de parochie. Ze verkopen er niet alleen drankjes, die je natuurlijk zelf aan de toog gaat halen en aan een aparte kassa afrekent, maar ze hebben er ook heuse stripverhalen over het leven van Jezus en enkele heiligen ! Dat is van mijn kindertijd geleden dat ik dit nog zag en ik wist helemaal niet dat zoiets vandaag de dag nog werd gemaakt. Deze tijden brengen dus nog wat anders voort dan Thorgal of De Laatste Tempelier… Om 13.40 gooien we weer los en genieten met volle teugen van de zachte Denderpracht. Van mijn vorige Dendertocht, enkele jaren geleden nog met de El Verde, had ik niet zo’n bijzondere indruk aan de Dender overgehouden – ik had ze heuvelachtiger verwacht – maar dat moet ik beslist bijstellen : de Dender is ronduit mooi ! De bijzondere spoorbrug in Teralfene verdient alle aandacht, een groot bouwproject op de oever, en dan weer volop natuur : het blijft mooi tot in Aalst. Bij ’t binnenvaren van Aalst worden we nog eens op een fikse regenbui vergast en het is zaak om snel alles te sluiten ! Om 16 u. en in een fikse plensbui kiezen we ons bij VVW Aalst een geschikt plaatske uit, en als de havenmeesteres langskomt rekent ze me het VVW toervaart-tarief. Da’s mooi meegenomen. We gaan aan land en even later houdt de regen het ook voor bekeken. We zien de Ajuinenstad dus weer helemaal schoongespoeld in mooi zomers zonnetje. De winkelstraten zijn goed bevolkt met deze laatste 20
soldendagen en we lopen door naar de geweldige markt van Aalst waar we onze ogen goed de kost geven : weer zo’n Vlaamse stad om trots op te zijn. Zoals velen van haar zusters etaleert de stad hier op de markt haar rijke geschiedenis. We installeren ons op het overdekte terras van de Borze van Amsterdam voor aperitief en avondmaal. Daar pakken we ruim onze tijd voor, ’t is tenslotte vakantie ! Dan neemt mijn scheepsmaat afscheid en zoekt de trein weer op. Ik bel mijn zus en schoonbroer – die in de buurt wonen – en ik heb geluk : ze komen af ! Tijd om weer eens bij te babbelen en voor dat doel verhuis ik naar de Graaf van Egmont aan de overkant. Waren er mensen die dachten dat ik eenzaam zou zijn deze reis ??? Het wordt een lange avond vol verhalen en Zus en Schoonbroer gaan mee tot aan de steiger om afscheid te nemen. Het is wel hoog tijd dat ik weer bij het bootje ben, want de astma slaat weer ferm toe en ik was mijn puffer op de Seppe vergeten. Maar met één goeie puf is dat leed geleden en ik slaap mijn laatste nachtje van deze reis op de boot. Dinsdag 30/7 : de laatste dag ! Op m’n dooie gemak zet ik deze dag in. Wanneer ik vertrekkensklaar ben schat ik de hoogte van de SintAnnabrug in : ook voor mijn bootje te laag vrees ik. Maar ik vind het nogal spilzuchtig om voor mij alleen dat groot gevaarte omhoog te trekken en dan bovendien alle weg verkeer tegen te houden. Ik zal me klaar maken en als de brug voor ander verkeer opengaat glip ik er mee door. De gedachte is nog niet koud of ik hoor de bel al gaan. Hela, ik word hier wel in snelheid gepakt hé ! Vliegensvlug start ik de motor en gooi de touwen los. Voor ik nog maar gekeerd ben is de eerste van 2 jachten al onder de brug door. Ondanks de koude motor – nu ja : koud ? het koelwater is 25 ° ! – geef ik vol gas en de brug is al weer aan ’t zakken als ik eronder door spurt. Ik vraag me af wat de bruggenwachter van dit maneuver vindt. Had ik toch niet beter eerst gebeld ? Een marifoon aan boord is eigenlijk toch wel handig… Verder verloopt de trip rustig en voorspoedig. Er volgt nu een stuk met veel bebouwing en dat is ter afwisseling wel eens leuk. In Wieze of Gijzegem kom ik nog steigers tegen die niet op de kaart staan vermeld, 21
maar ik stap niet af om ze te verkennen. Da’s voor een andere keer. Om 10.20, ik ben nu een uurtje onderweg, ben ik bij sluis Denderbelle waar ik direct binnen mag. Eens daar voorbij is het weer volop natuur die de boventoon voert. Vandaag is het weer erg winderig, wolken wisselen af met de zon. Aan de nieuwe steiger van Dendermonde, op de rechteroever van de Dender waar binnenkort de doorsteek naar de binnenstad weer zal worden opengemaakt, houd ik halt. Er ligt al een groot en chique jacht uit Nederland aangemeerd maar daar is niemand thuis. Ik verken de site aan de wal en kijk hoe de werkzaamheden vorderen. Misschien kan dit wel snel gaan en kunnen we rapper dan verwacht de stad in varen. Om 15.45 lig ik weer aangemeerd op m’n vertrouwde plaatske in Temse. De reis is goed geweest, de moeite waard, plezant ondanks het summiere comfort. Ik broei al op een plan voor volgend jaar. De Haute-Sambre werd me onderweg aanbevolen, maar ik wil ook graag de Maas bevaren, en ook de Scarpe wacht nog op verkenning… Ik moet alleen beslist nog iets vinden om het benzinegeurtje van mijn tanks tegen te houden : bij open boot is er geen probleem, maar met gesloten cabine is dat niet goed. En een douchezak, zoals kampeerders die hebben, moet ook mee ! Karel Hoet 15 augustus 2013
GOED OM WETEN !
GROTE ZEESLUIS TERNEUZEN Project Grote Zeesluis voor Kanaal Gent-Terneuzen draait op volle toeren. 22
Sinds Nederland en Vlaanderen vorig jaar een akkoord bereikten over de bouw van een nieuwe, grotere zeesluis bij Terneuzen, heeft de projectgroep niet stilgezeten. Onlangs betrok de VNSC twee nieuwe spelers bij het project: ingenieursbureau LievenseCSO uit Breda en communicatiebureau Lievens uit Middelburg. Met de gunning aan het ingenieurs- en het communicatiebureau bereikt de uitwerking van de nieuwe zeesluis bij Terneuzen een nieuwe fase. “De ingenieurs en ontwerpers van LievenseCSO zullen – aangestuurd door de projectgroep – de komende twee jaar de sluis in detail uittekenen”, zegt Harm Verbeek van het projectteam Grote Zeesluis Kanaal Gent-Terneuzen. “Ook de bijbehorende onderzoeken, onder meer stabiliteitsberekeningen, zullen ze uitvoeren. De ervaring die zij hebben met grote Zeeuwse en grensoverschrijdende wegen- en waterprojecten zal hierbij goed van pas komen.” Bij dat alles staan de omwonenden van de sluis op de eerste rij. “Met informatieavonden, inspraakbijeenkomsten en nieuwsbrieven willen we de omgeving op de hoogte houden van de laatste ontwikkelingen”, zegt Mardie Hack van het projectteam Grote Zeesluis Terneuzen. “Het communicatiebureau Lievens zal ons daarbij ondersteunen. Dat legt nu de laatste hand aan de nieuwe website over het project. Die gaat in november online.” Kanaalzone van de toekomst De opdracht aan beide bureaus loopt tot 2015. Tegen die tijd moet een referentieontwerp uitgewerkt zijn. Dat gaat uit van de aanleg, het infrastructurele beheer en het onderhoud van de nieuwe sluis gedurende dertig jaar. Tegelijk werken Vlaanderen en Nederland aan een verdrag voor de aanleg en het onderhoud. Die afspraken tussen beide landen moeten leiden tot een projectbesluit over de bouw. In 2018 kan de eerste spade in principe in de grond. Met een nieuwe grote zeesluis is de Kanaalzone straks klaar voor de toekomst. Dan zullen zeeschepen de havens van Gent en Terneuzen vlotter kunnen bereiken en krijgen binnenvaartschepen een vlotte doortocht tussen Nederland, België en Frankrijk. De sluis in cijfers
23
Het sluizencomplex in Terneuzen is de poort tussen de Westerschelde, het Kanaal Gent-Terneuzen en de haven van Gent. Het complex bestaat uit drie sluizen: de Middensluis (1910) is 110 meter lang en 18 meter breed. In 1968 werden de twee andere sluizen geopend: de Oostsluis of Binnenvaartsluis met een lengte van 280 meter en een breedte van 23 meter en de Westsluis of Zeesluis met een lengte van 290 meter en een breedte van 40 meter. Per jaar passeren zo’n 10 000 zeeschepen, ruim 50 000 binnenvaartschepen en een 3000-tal pleziervaartuigen de sluizen van Terneuzen. Panamakanaal De nieuwe zeesluis komt in de plaats van de huidige Middensluis. De voorkeursoptie die nu wordt uitgewerkt, is een sluis van 427 meter lang, 55 meter breed en 16 meter diep. Dat zijn dezelfde afmetingen als die van de nieuwe sluizen in het Panamakanaal. Schepen van het ‘postPanamax’-formaat zullen in de toekomst de haven van Gent kunnen bereiken. Dat zijn schepen tot 150 000 ton en containerschepen tot maximaal 12 000 TEU.
KUNSTWERKEN OP HET CENTRUMKANAAL EN HET KANAAL CHARLEROI-BRUSSEL Dat er in de Centrumregio in Henegouwen zoveel indrukwekkende constructies dicht bij elkaar liggen heeft alles te maken met geografische eigenschappen die de mens naar zijn hand gezet heeft. Toen in de 19de eeuw de steenkool werd ontdekt, verrezen her en der mijndorpen als paddenstoelen uit de grond. Al snel bleek er echter een blinde vlek te ontstaan om de steenkool uit de regio uit te voeren. De Maas in het oosten en de Schelde in het westen boden interessante transportopties, maar er ontbrak een oost-west verbindingsas tussen beide rivieren. Er was ook geen verbinding naar het noorden die een snelle levering van grondstoffen in de hoofdstad kon garanderen. De plannen werden gesmeed voor de aanleg van het Centrumkanaal en 24
voor het kanaal Charleroi-Brussel. Maar de reliëfverschillen en de waterhuishouding in deze regio stelden de ontwerpers voor grote uitdagingen. In de driehoek tussen Ronquières, Viesville en Strépy-Thieu ligt het hoogste punt van de regio. Dit heeft als gevolg dat het water dat ten noorden van deze lijn valt naar het Zennebekken vloeit en de druppels ten zuiden van deze lijn naar het Samberbekken. Deze waterscheidingslijn is van belang voor het vervolg van dit verhaal over de kunstwerken, omdat de aanvoer van het water dat het Zennekanaal voedt grotendeels uit de meren van l'Eau d'Heures ten zuiden van Charleroi afkomstig is en via de waterlopen in het Samberbekken (de Haine en de Samber zelf) over de waterscheidingslijn wordt gepompt. Water door een kanaal laten stromen was een eerste huzarenstukje, maar het kanaal bevaarbaar maken was nog een ander paar mouwen. Om de hoogteverschillen te overbruggen zouden tientallen tijdrovende en water verslindende - sluizen nodig zijn opdat de schepen het kanaal zouden kunnen bevaren. Op het eerste kanaal tussen Charleroi en Brussel werden 55 sluizen aangelegd. Bij de aanleg in 1832 deden schepen tot 70 ton er drie dagen over om van Charleroi naar Brussel te varen. Op het Centrumkanaal werden twee sluizen en vier hydraulische liften gebouwd ( de liften werden in 1998 op de Werelerfgoedlijst van UNESCO opgenomen). Om een efficiëntere scheepvaart mogelijk te maken, werd in de tweede helft van de 20ste eeuw het Hellend Vlak van Ronquières aangelegd. Twee met water gevulde bakken op wieltjes transporteren schepen tot 1350 ton over een rail (NB: al jaren functioneert er maar één van de twee). Het Hellend Vlak overbrugt hiermee een hoogteverschil van 68 meter en vervangt 14 of 16 sluizen (bronnen verschillen over het aantal sluizen dat effectief werd vervangen). Vandaag liggen er tussen Charleroi en Brussel, naast het Hellend Vlak, nog 11 sluizen. Een van 25
de meest in het oog springende is ongetwijfeld de sluis van Ittre, die met haar bijna 14 meter hoogte indrukwekkend is. In 1976 werd beslist om ook op het centrumkanaal moderniseringen door te voeren: hier werd gekozen voor een omleidingskanaal (het nieuwe Canal du Centre) en een scheepslift van 73 meter hoog. De scheepslift staat met een been in de gemeente Strépy-Bracquegnies en met het andere in Thieu, dat deel uitmaakt van La Louvière. Pas in 2004 werd de scheepslift in gebruik genomen. Vandaag wordt op het kanaal Charleroi-Brussel nog ongeveer 2,5 miljoen ton goederen vervoerd (cijfers van 2012), voornamelijk petroleum, graan, oud ijzer en bouwmaterialen. Het kanaal CharleroiBrussel is ondertussen ook een belangrijke as geworden, waar fietsers en wandelaars op het jaagpad hun gading vinden. Ook passagiersvaart ontwikkelt er zich. Het kanaal speelt daarnaast een rol in de opwekking van energie, in de waterbeheersing en in natuurontwikkeling. Reigers en aalscholvers varen er wel bij. Uit Grenzeloze Schelde
ANTWERPSE HAVEN VIERT 150 JAAR SCHELDE VRIJ Het standbeeld van Brabo op de Grote Markt, het Schelde Vrij monument op de Marnixplaats, ‘het bootje’ op de Lambermontplaats…Wie in Antwerpen rondwandelt, kan haast niet naast deze monumenten kijken. Ze verwijzen naar belangrijke momenten uit de geschiedenis van stad én haven, momenten waarop er om de Schelde, de levensader van Antwerpen, werd gestreden. Op 16 juli 1863 kwam er einde aan een lange periode van blokkades en tolheffingen en werd de Scheldetol afgekocht van Nederland. “Dat was in 1913 en in 1963 reden voor een groot Antwerps feest, en ook dit jaar 26
-150 jaar na datum- willen we dit uitgebreid vieren”, zegt havenschepen Marc Van Peel.
Strijd om de stroom De Schelde is een van de belangrijkste scheepvaartwegen van de wereld. In de Scheldehavens lopen elke dag bijna honderd zeeschepen binnen, samen met talloze kleinere vaartuigen, wat de rivier tot één van de drukst bevaren scheepvaartwegen maakt. Maar haar geschiedenis is nog indrukwekkender. Geen andere Europese rivier was zo vaak het voorwerp van grensoverschrijdende conflicten. Onderhandelingen, verdragen, rechtszaken, belegeringen, blokkades en open zee- en veldslagen met als inzet de controle over de rivier, in de geschiedenisboeken over de Schelde staat het allemaal. Mijlpaal in de geschiedenis is ongetwijfeld het jaar 1863 wanneer 20 maritieme naties van over de hele wereld besluiten om de Nederlandse Scheldetol, die sinds het Scheidingsverdrag jaarlijks door de Belgische regering werd opgehoest, af te kopen. Dit historisch moment vormde mee de identiteit van België als maritieme natie en van Antwerpen als economische metropool. De voorbije 150 jaar kende de ontwikkeling van Antwerpen als havenstad een hoge vlucht: ze groeide uit tot de tweede belangrijkste haven van Europa, ze speelt wereldwijd mee in de top-15 van belangrijkste havens, ze verschaft werk aan 150.000 mensen in Antwerpen en daarbuiten,… En toch is de discussie over de identiteit van de Schelde als vaarweg ook vandaag, na al die eeuwen van strijd, nog niet weg. De recente discussies met Nederland -over de toegankelijkheid, de natuurlijkheid en de veiligheid van de Westerschelde- zijn daar het beste bewijs van. “De kettingen, oorlogen en veldslagen van weleer zijn vervangen door juridische procedures, politieke en maatschappelijke discussies, met nog steeds dezelfde inzet: de toegankelijkheid van de Schelde, van Antwerpen, de bevaarbaarheid van de bron van onze welvaart”, aldus havenschepen Van Peel. “Daarom blikken we dit historisch jaar niet alleen terug, maar ook vooruit. De uitdaging blijft het bevaarbaar houden van de Schelde voor de schepen van vandaag, maar ook die van morgen”, besluit Van Peel. 27
2013 – 2163 Dit jubileumjaar willen we aangrijpen om verder in te gaan op de toekomst van de scheepvaart op de Schelde. Daarbij gaat het over meer dan de diepte van de vaargeul. Het gaat ook over de efficiëntie van de keten, over doelgerichte fysieke ingrepen en technischnautische beleidsoptimalisaties. In dat opzicht lopen er al twee belangrijke projecten. Enerzijds bekijkt men via een studie hoe men de kielspeling (dat is de ruimte tussen de onderkant van het schip en de bodem van de rivier) kan laten variëren volgens het golfpatroon van de rivier. Daarnaast worden in het Waterbouwkundig Laboratorium de nodige voorbereidingen getroffen voor de aanloop van de Triple E-klasse van Maersk -met een lengte van 400 meter, een breedte van 59 meter en een capaciteit van 18.000 TEU. De toegankelijkheid van de haven hangt in belangrijke mate af van de ontwikkelingen van onder meer morfologie en getij. Duurzame beheers- en inrichtingsmaatregelen zijn nodig en ook die zullen tijdens dit feestjaar de nodige aandacht krijgen.
HISTORISCH SCHELDESPEKTAKEL IS EEN LIVE GESCHIEDENISLES Dat Antwerpen leeft van de haven is een understatement. Dat de stad eeuwenlang op eieren heeft moeten lopen of heeft moeten strijden om de toegang tot de zee open te houden, kan niet genoeg herhaald worden. Dit is het onderwerp van de evocatie van de Scheldestrijd met een vloot van historische schepen dat Watererfgoed VZW organiseert nav de viering van de afkoop van de Scheldetol 150 jaar geleden. Antwerpen dankt alles aan de Schelde, en de Schelde aan God. Dit zegt alles over de stroom die de levensader is voor de stad. Uniek door de landinwaartse ligging van 80 km van de zee, maar kwetsbaar door de 28
verbinding via de Schelde op de grens van verschillende politieke entiteiten, hebben de Antwerpse beleidsvoerders vaak moeten vechten voor de bereikbaarheid van hun haven. En niet steeds met succes. De parade bestaat uit een evocatie van historische momenten in de geschiedenis van de haven door 10 historische schepen. Voor havenschepen Van Peel (CD&V), tevens historicus, zal het een plezier zijn om de live commentaar van het spektakel te verzorgen. Hij zal volgende historische momenten onder de aandacht brengen: 1. De Romeinen Elke Antwerpenaar kent de Romeinse soldaat Silvius Brabo die volgens de legende de hand van de geldzuchtige reus Antigoon afhakte omdat die een tol vroeg voor alle schepen die de Schelde opvoeren. Sindsdien is Brabo het symbool van de vrijheid van de stad en de haven. Niet toevallig kreeg Brabo een ereplaats op de Grote Markt met de fontein van Lambeaux. Volgens Romeins recht is de scheepvaart op de rivieren vrij, maar tol mag wel geheven worden. Dat gebeurde ook eeuwenlang op de Schelde. 2. De Vikings Antwerpen werd door de Noormannen vernield in 836 en nadien enkel langs rechteroever terug opgebouwd. Even later wordt de Schelde een staatsgrens tussen het graafschap Vlaanderen (linkeroever) en het hertogdom Brabant (rechteroever). Antwerpen gelegen in het hertogdom Brabant maakte deel uit van het Heilig Roomse Rijk en de Duitse keizer wil die grens verdedigen. Hij laat de Burcht optrekken waarvan het Steen nu nog een restant is. Als grens was het niet meteen duidelijk of de Schelde behoorde tot Brabant of Vlaanderen. Er werden tolrechten geheven of vrijstellingen gegeven, zodat de scheepvaart ongehinderd kon verlopen. 3. de Middeleeuwen Antwerpen krijgt vanaf de 13e eeuw stadsrechten, en groeit dank zij de haven uit tot een internationale stad. De kogge, een klein wendbaar schip, was zowat de camionette van de scheepvaart in die tijd. Onlangs werden nog 2 exemplaren gevonden bij graafwerken aan het 29
Deurgangdok. 4. De sluiting van de Schelde. De belegering van Antwerpen door het Spaanse leger, waarbij de aanvoer van bevoorrading werd afgesneden door een schepenbrug dwars over de Schelde, leidde tot de val van Antwerpen in 1585, en de start van de donkerste periode van de stad. Het Calvinistisch stadsbestuur werd afgezet, en de protestanten, zowat de helft van de bevolking, verhuisden vooral naar de noordelijke Nederlanden. Het was het begin van de sluiting door de Zeeuwen van de Scheldemonding, de scheiding van de Nederlanden, en van een haven die wegkwijnde ten voordele van die van Amsterdam. De sluiting zou meer dan 200 jaar duren. De scheepsvracht moest in Lillo overgeladen worden van Zeeuwse naar Antwerpse schepen. Alle pogingen die nadien werden ondernomen om de Schelde te openen mislukten. Tijdens de Oostenrijkse periode in de 18e eeuw probeerde een Antwerps schip de doorvaart te forceren maar dat mislukte. 5. De Fransen openen de Schelde De redding voor de Antwerpse haven kwam van de Fransen. Voor de Franse revolutionairen was de vrije vaart op rivieren gelijkwaardig aan een mensenrecht. In 1792, werd de Schelde opnieuw geopend. En Napoleon zou delen van Holland innemen zodat de vrije vaart op de Schelde was verzekerd. Bonaparte die van Antwerpen een oorlogshaven wilde maken in de strijd tegen de Engelsen, kwam zelf de versterkingen in Lillo-Fort inspecteren. Hij gaf ook de aanzet voor het graven van de 2 oudste dokken op het Eilandje rond het MASmuseum. 6. Afkoop van de Scheldetol van Nederland Na de val van Napoleon, werden de Nederlanden terug herenigd, en investeerde koning Willem I in de uitbouw van een handelshaven. Maar toen in 1830 de onafhankelijkheid van België werd uitgeroepen zou hij zich daar niet zonder slag of stoot bij neerleggen. De Nederlanders werden uit Antwerpen verjaagd met de hulp van het Franse leger. Slechts in 1839 aanvaardde hij de onafhankelijkheid, en het verlies van de Antwerpse haven maar met het scheidingsverdrag 30
werd de wederinvoering van de tol een feit. Gelukkig kon de Engelse Lord Palmerston vastleggen dat Antwerpen een internationale doorvoerhaven moest worden én dat België de tol moest kunnen afkopen. Dat gebeurde in 1863 met de financiële hulp van andere landen die de Antwerpse haven aanliepen. Er werd opnieuw gefeest in Antwerpen en een aantal monumenten zoals op het Marnixplein en de Lambermontplaats werden opgericht om de waarde van dit akkoord te benadrukken. 7. De permanente strijd voor de Schelde en de Antwerpse haven Vandaag is er geen tol meer, maar dat betekent niet dat de haven zorgeloos kan leven en groeien. Zo is er de weerstand van de Nederlanders tegen het graven van de Schelde-Rijnverbinding in 1925, of de recente jarenlange onwil van Nederland om de Schelde uit te baggeren zodat grotere schepen de haven kunnen aanlopen. Vandaag wil Antwerpen een duurzame, milieuvriendelijke haven worden. Daarom is de spoorverbinding met het hinterland belangrijk om het verkeer op de weg te ontlasten. De Liefkenshoek spoortunnel bijvoorbeeld die pas werd afgewerkt zal de Waaslandhaven verbinden met de rechteroever van de Schelde in Antwerpen Noord.
SLUIS BERGENMEERSEN IS PRIMEUR Het overstromingsgebied Bergenmeersen is de nieuwste realisatie van het Sigmaplan. Dat plan moet Vlaanderen beschermen tegen overstromingen uit de Zeeschelde en haar zijrivieren en tegelijk het ecosysteem robuust maken. De gecontroleerde in- en uitwateringsluis van het gebied is een technische krachttoer. Bergenmeersen in het Oost-Vlaamse Wichelen vormt een van de meest strategische plekken van het Zeescheldebekken om extreme hoogwaters gecontroleerd op te vangen. Bergenmeersen wordt een gecontroleerd overstromingsgebied met gecontroleerd getij of kortweg GOG-GGG. Michaël De Beukelaer-Dossche van Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) : “Een GOG-GGG zorgt als waterbuffer voor 31
de waterveiligheid. Tegelijk combineert het die functie met natuurontwikkeling. Op termijn ontstaat zo een kostbaar getijdengebied met uiterst zeldzame slikken en schorren. Het is een Vlaamse uitvinding: het concept werd tien jaar geleden aan de Universiteit Antwerpen ontwikkeld.” ‘Boost’ voor getijdennatuur. Die motor van de natuurontwikkeling is een heel bijzondere sluis. “De in- en uitwateringsluis worden gecombineerd in één constructie”, zegt Patrik Peeters van het Waterbouwkundig Laboratorium, verantwoordelijk voor het testen van de sluis. “Dat is niet alleen economisch voordeliger, het levert ook ecologische baten op. Vergeleken met een klassieke sluis, met twee aparte kokers voor in- en uitwatering, bootst de sluis van Bergenmeersen de natuurlijke getijdenwerking veel beter na. Het resultaat is getijdennatuur van een hogere kwaliteit.” De sluisinstellingen zijn cruciaal voor de werking van het gebied. Patrik Peeters: “De sluizen sturen het getij, en dat is de drijvende kracht achter de fysische, biologische en chemische processen in een getijdengebied. Daarmee staat of valt de natuur.” Tests positief De sluis werd het voorbije jaar uitvoerig getest op kleine schaal. Alle Tests waren positief, dus kon de echte sluis eind april 2013 in werking treden. Sinds de sluis operationeel is, houden ecologen het gebied nauwlettend in de gaten. Dominiek Decleyre van het Agentschap voor Natuur en Bos: “Binnen enkele jaren strijkt de natuur hier pure winst op. We zien nu al veel vissoorten en zeldzame watervogels opduiken, zoals de snoek, paling, bruine kiekendief en blauwborst. Ook is er een enorme publieke belangstelling voor het aangelegde vlonder pad. Wat we leren in dit gebied, is ook nuttig voor andere Sigmaprojecten die in de steigers staan. In vijf andere gebieden langs de Schelde komt immers hetzelfde type sluis.”
32
VLOEIBAAR AARDGAS ALS SCHEEPSBRANDSTOF IN HAVENS ? Vloeibaar aardgas treedt steeds meer op het voorplan als alternatieve scheepsbrandstof. Dat komt door de strenger wordende emissienormen voor zeeschepen. Een studie onderzoekt de mogelijkheden voor de Vlaamse zeehavens. Welke maatregelen moeten de zeehavens van Antwerpen, Zeebrugge en Gent nemen opdat zeeschepen er in de nabije toekomst vloeibaar aardgas kunnen tanken? Die vraag wilden het Vlaams departement Mobiliteit en Openbare Werken, de betrokken Vlaamse zeehavens en gasterminalbeheerder Fluxus LNG beantwoord zien. Daarom vroegen ze aan classificatiebureau Det Norske Veritas en studiebureau M-tech om dat te onderzoeken. Daarbij werden de marktsituatie, het juridische kader, de logistieke organisatie en de veiligheid rond vloeibaar aardgas bestudeerd. Minder vervuilend Vloeibaar aardgas of Liquefied Natural Gas (LNG) stoot veel minder zwaveldioxide en stikstofoxiden uit dan de oliebrandstoffen die de zeeschepen nu nog het vaakst gebruiken. Omdat de emissienormen strenger worden, is het dan ook niet verwonderlijk dat de interesse in vloeibaar aardgas groeit. Geschat wordt dat tegen 2030 tussen 19 en 45 % van de zeeschepen op die brandstof zal varen. De havens moeten zich dus nu al voorbereiden op die evolutie. Ook de haven van Rotterdam neemt trouwens de mogelijkheden van LNG onder de loep. Infrastructuur De resultaten van die studie moeten de betrokken overheden ondersteunen in het aanpassen van het regulerende kader. Een van de grootste knelpunten is bijvoorbeeld het ontbreken van 33
gestandaardiseerde operationele richtlijnen voor het tanken van LNG. Daarnaast moet een logistiek model de Vlaamse zeehavens ondersteunen in het nemen van strategische beslissingen voor de uitbouw van LNG-infrastructuur en bevoorradingsmogelijkheden. De resultaten van de studie worden midden juli aan de opdrachtgevers overhandigd.
UITBREIDING DAMPOORTSLUIS BRUGGE - Het stadsbestuur en Waterwegen en Zeekanaal overleggen momenteel (augustus 2013) over het kanaal tussen de Dampoort en de brug van Steenbrugge. Aan de Dampoort wordt de sluis uitgebreid zodat beide bruggen niet meer open moeten als er een groot schip moet versluisd worden. De Vlaamse regering zoekt private partners om een nieuwe Dampoortsluis en brug in Steenbrugge te bouwen.
NIEUWE JACHTHAVEN NIEUWPOORT NIEUWPOORT - Met de Eurojachthaven beschikt Nieuwpoort al over de grootste jachthaven van Noord-Europa. Maar de stad wil nu meer inzetten op de binnenwateren. Binnenkort krijgt Nieuwpoort er een nieuwe jachthaven bij. ‘Aan de Brugse Vaart is het privéproject Westhoek Marina al voor vier vijfden afgewerkt. Dat omvat een gloednieuwe jachthaven en een nautisch centrum voor de binnenvaart. Maar ook de stad doet haar duit in het zakje met plannen om in het kanaal Nieuwpoort-Duinkerke, langs de Pieter Deswartelaan, een binnenjachthaven met plaats voor vijftig vaartuigen aan te leggen. Hier komt geen centrum, maar wel de nodige aanmeerinfrastructuur.
AFDELING DUIKERS EN JEUGDDUIKERS 34
KTWV – afdeling jeugdduikers Orlaylaan 20 9140 Temse
Specialisatieopleiding jeugdduiken 2013 1. Wie kan er deelnemen? a. 3* duiker met 200 duiken in openwater b. 4* duiker/AID c. Alle 1*-2*-3* instructeurs Dit jaar waren er 30 kandidaten, 1 en 2* instructeurs – assistent instructeurs, de 3* duikers vormden de grootste groep. 2. Wat na slagen in Hofstade? a. Stage volgen in jeugdduikschool en lesgeven samen met jeugd instructeur b. Minimum 5 voorbereidingslessen zelf samenstellen, oefenen in het zwembad en voorleggen op de dag van de zwembadevaluatie aan de voorzitter van het evaluatiebezoek. 3. De zwembadopleiding in het gemeentebad van Hofstade 2013 Hieronder volgen de indrukken van Lennert Smet gouden dolfijn en Jana Peeters zilveren dolfijn over het opleidingsweekend 2013 in Hofstade…. veel leesplezier
35
Ik vond het heel leuk. Ze verwerkten alles in spelletjes. Maar ik vond het alleen niet zo leuk dat we telkens uit het water moesten om weer naar een ander ploegje leraren te luisteren. Je zag wel dat de leraren allemaal het anders uitlegden. Zo was er een ploeg met een leraar die heel koel was. En dat vond ik wel heel leuk. Met dat ploegje moesten we door ringen zwemmen. En we moesten ons voorstellen dat dit een grot was. Op het einde moesten we lood mee nemen. Er was ook een ploegje waar we een wrak moesten gaan halen. Eerst moesten we alles zien hoe groot het zwembad was. Dat moesten we doen met lood. Er was maar een probleem ik kende niemand. Dat vond ik niet zo leuk. Het zwembad was ook heel koud. En dat was dan ook weer een minpunt. Maar een echte duiker moet daar dus ook tegen kunnen. Ik vond het leuk dat we op het laatste een mooi boek kregen. Ik heb er al veel in gelezen. Het is echt een interessant boek. 36
Lennert Smet, 11 jaar en gouden dolfijn
Hallo iedereen, Ik ben Jana Peeters en ik ben één van de jeugdduikertjes die aanwezig was in het zwembad van Hofstade tijdens de specialisatie opleiding van instructeur jeugdduiken of begeleider jeugdduiken. Ik was daar natuurlijk niet zomaar, ik was daar namelijk als een van de vele proefkonijnen. Ondanks de koude buiten was het niet aan de kandidaten te zien, die waren al aan het focussen op hun lessen die ze hadden voorbereid. De jeugdduikers werden verdeeld in 3 groepen; de bronzen-, de zilveren-, en de gouden dolfijnen. Elke groep kreeg 20 minuten les. Er waren dan natuurlijk mensen die niets te doen hadden maar daar hadden ze gelukkig de hele leuke 37
maar belangrijke theorie uitleg voor onder leiding van Hugo Godts. De ene lesjes waren wat leuker dan andere maar tenslotte moet iedereen het leren om op een leuke manier les te geven. Ik vond het zelf een leuke ervaring omdat je nieuwe mensen leert kennen die dezelfde passie delen. Ook omdat er verschillende onderwerpen aan bod kwamen in de lessen zoals: trimvest onderdelen opnoemen, duiken met jackets, snorkelen, duiktekens, vissen herkennen. Wanneer alle lessen gedaan waren kregen de jeugdduikertjes een bedanking om voor proefkonijn te spelen. Ze kregen daarbij nog het jeugdduikboek van Nelos dat dit jaar is uitgekomen. Ik heb heel wat blije gezichten gezien maar ja wat verwacht je als je zo'n tof bedankingscadeautje krijgt. Helaas kregen de kandidaten geen bedanking, zij mochten hun examen gaan afleggen. Wat ben ik blij dat ik niet mee moest:). Zo dit was het dan. Daag, Jana Peeters, 13 jaar, zilveren dolfijn en jeugdduikafgevaardigde KTWV
38
Nabeschouwing door Hugo Godts 2*instructeur evaluator Van onze jeugdduikschool stonden bronzen, zilveren en gouden dolfijnen klaar samen met hun volledige duikuitrusting om een proefles te krijgen van de aanwezige kandidaten. Het niveau verschil tussen de kandidaten was zeer groot, dat merkten onze dolfijnen vlug op, het verschil tussen een 2* instructeur en een 3* duiker is niet merkbaar aan hun zwembroek maar wel aan de manier van lesgeven, ook opgemerkt en beschreven door onze jeugdduikers Lennert en Lana Alle dolfijnen die meewerkte die dag kregen een mooi boek cadeau “Jeugdduiken voor jeugdduikers”.
Vergeet onze algemene vergadering niet!! Zaterdag 14 december 2013 om 10.30 uur Clubhuis KTWV, Orlaylaan 20, 9140 Temse 39
