Voorwoord. Alstublieft: het jaarverslag 2014 van de GZB!

JAARVERSLAG 2014

Inhoudsopgave Voorwoord

3

Visie en missie

4

Verantwoordingsverklaring bestuur

6

Directieverslag beleid en strategie

12

HRM-verslag

15

Programmaverslag Gemeentevorming

18

Programmaverslag Dienst

24

Programmaverslag Leren en verbinden

28

Programmaverslag Bewustwording

31

Fondsenwerving

34

Interne organisatie

37

Plannen 2015

39

Overzicht zendingswerkers

42

Jaarrekening 2014

separaat

Landenverslagen

separaat

2

Voorwoord Alstublieft: het jaarverslag 2014 van de GZB! Het verslag geeft een indruk - en niet meer dan dat - van al het werk dat in het afgelopen jaar verricht is. De toewijding in dienst van Gods zending, de liefde waarmee gaven bijeen zijn gebracht, de betrokkenheid van zoveel kerkelijke gemeenten: het laat zich moeilijk samenvatten. Tegelijk leggen wij graag verantwoording af! Daartoe zijn wij ook geroepen tegenover u, als leden van de vereniging. Daarom hopen wij dat de volgende pagina’s voldoende inzicht geven in het gevoerde beleid, in het doorgaande werk en de financiële verantwoording daarvan. Elke keer weer treft ons het vertrouwen dat u geeft. U draagt het zendingswerk een warm hart toe, en dat hebben wij op vele manieren ervaren. Dank daarvoor! Onze dank gaat uit naar de Heere van de kerk. Ik schrijf deze woorden vlak na Pasen. Op de avond van de eerste dag van de week staat de opgestane Christus in het midden van zijn leerlingen. Juist dit wankelmoedige groepje stelt Hij in zijn dienst. Juist zij zijn de instrumenten waarmee Hij de wereld bekend zal maken met het Evangelie. ‘Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zend Ik ook u.’ (Johannes 20:21) Wij houden moed voor de kerk, en geloof voor de wereld. ds. K. van Meijeren, voorzitter GZB

3

Visie en missie Visie

kers bouwen deze jonggelovigen hun gemeente op tot

De gemeente van Christus - en daarmee iedere christen

een zelfstandige geloofsgemeenschap waarin mensen

afzonderlijk - leeft uit de opdracht getuige van Jezus

steeds meer leren over de Bijbel en oog hebben voor el-

Christus te zijn en is daarom in woord en daad betrokken

kaar en hun omgeving.

bij de verkondiging van het Evangelie. De lege kerk in Europa Missie

Ooit bloeide het christendom in Europa. De vele kerken

De GZB ondersteunt als zendingsorganisatie in de Pro-

getuigen daar nog van. Anno nu zijn veel van deze kerken

testantse Kerk in Nederland gemeenten - zowel in eigen

leeg of bijna leeg. Europa is het meest geseculariseerde

land als daarbuiten - bij de Bijbelse opdracht om het

werelddeel. Toch zijn er veel mensen die zoeken naar

Evangelie door te geven zodat mensen wereldwijd gaan

zingeving. Zendingswerkers van de GZB willen samen

leven zoals God het bedoelt.

met bestaande kerken deze zoekers vinden. Het Evangelie is niet dood, het is juist voor mensen van nu van le-

Strategie

vensbelang. Zo bouwen we met hernieuwd zelfbewust-

Mensen zijn bereikt met het Evangelie als ze het gelo-

zijn onze kerken weer op of stichten we nieuwe geloofs-

ven, begrijpen, ernaar gaan leven én als er een kerk is

gemeenschappen.

waar ze naartoe kunnen. Daarom werkt de GZB samen met kerken en kerkelijke organisaties.

De groeiende kerk in Afrika De kerken in Afrika zijn in de afgelopen eeuw sterk gegroeid. De vrijmoedigheid en het vertrouwen waarin onze Afrikaanse broeders en zusters geloven, zijn een voorbeeld voor ons. De snelle groei van het christendom brengt ook problemen met zich mee. Het aantal predikanten loopt sterk achter bij het groeiend aantal gemeenten. Zendingswerkers van de GZB helpen gemeenten in Afrika daarom hoe ze - ook zonder eigen predikant - een sterke gemeenschap kunnen zijn waarin het Evangelie centraal staat, zowel op zondag als door de week. De bedreigde kerk in het Midden-Oosten De bakermat van het christelijk geloof ligt in het MiddenOosten. Nu is deze regio overwegend islamitisch. In bijna alle landen is de christelijke gemeenschap een minderheid en worden christenen achtergesteld, gediscrimineerd of zelfs vervolgd. De recente onlusten in deze regio hebben het er niet beter op gemaakt. Heel veel chris-

De GZB heeft zo’n zestig zendingswerkers uitgezonden

tenen zijn inmiddels gevlucht. Zendingswerkers van de

en steunt ook projecten. Wij werken in 26 landen die zijn

GZB rusten gemeenteleden die achterblijven toe om

onderverdeeld in vijf werkvelden.

staande te blijven en ondanks hun bedreigde minderheidspositie relevant te zijn voor hun omgeving.

De jonge kerk in Azië In het boeddhistische en hindoeïstische Azië wonen veel

De dienende kerk in Latijns-Amerika

mensen die het Evangelie nog nooit hebben gehoord.

De Latijns-Amerikaanse samenleving kent diverse proble-

Zendingswerkers van de GZB zoeken deze mensen op om

men. In veel grote steden komt armoede, verslaving en

hen over de Heere Jezus te vertellen. Wanneer een aantal

geweld voor. De protestantse kerken - een minderheid in

mensen uit een dorp tot geloof zijn gekomen, wordt er

het overwegend rooms-katholieke Latijns-Amerika -

een gemeente gesticht. Samen met onze zendingswer-

kunnen van grote betekenis zijn voor de mensen die met 4

deze problemen kampen. Zendingswerkers van de GZB

Afhankelijk

zoeken samen met deze kerken naar een goede invulling

Zendingswerk is het werk van Gods Geest. Daarom kan

van hun diaconale taak. Zo werken we met elkaar aan

het getuigenis van Christus’ naam alleen biddend gebeu-

een wereld waarin mensen leven zoals God het bedoelt.

ren.

Geloven gaat verder

Met passie

Het motto van de GZB is: Geloven gaat verder. Dit heeft

Wat we zelf hebben ontvangen, willen we delen met

2 betekenissen:

anderen. De liefde van Christus dringt ons.

• Geloven is een beweging van de Heilige Geest die over grenzen heengaat en wereldwijd mensen veran-

Samen

dert door het bevrijdend Evangelie van Jezus Chris-

Zendingswerk doen we samen: met een betrokken ach-

tus.

terban en met onze buitenlandse partners.

• Geloven is ook in het leven van een individuele christen een beweging. Een christen groeit in kennis, ver-

Met respect

antwoordelijkheid en wordt getuige in woorden en

Samenwerking krijgt gestalte in gelijkwaardigheid, met

daden.

respect en behoud van ieders verantwoordelijkheid.

Kernwaarden

Verantwoord

De manier waarop de GZB zijn werk wil doen, is samenge-

Zendingswerk gaat gepaard met goed rentmeesterschap

vat in de volgende kernwaarden:

en verantwoord omgaan met Gods schepping.

5

Verantwoordingsverklaring bestuur

Verantwoordingsverklaring bestuur Achtergrond De GZB is houder van het CBF-Keurmerk. Na hertoetsing

teraccountant) uitgebracht door het bestuur;

• Het verlenen van décharge aan het bestuur op grond

in 2014 is de GZB voor een nieuwe periode van drie jaar

van de door het bestuur gegeven rekening en verant-

tot en met 2017 als Keurmerkhouder erkend. De jaarreke-

woording;

ning van de GZB wordt opgemaakt conform de “Richtlijn

• De verkiezing van bestuursleden.

650 Fondsenwervende Instellingen”. Tijdens de Algemene Vergadering, gehouden op 15 mei Drie principes

2014 te Woudenberg, hebben de toen aanwezige leden

Het bestuur van de GZB onderschrijft blijkens persoon-

deze bevoegdheden uitgeoefend. Het Jaarverslag 2013

lijk ondertekende verklaringen de volgende principes:

werd gepresenteerd en vastgesteld, waarbij door middel

1. Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht hou-

van een presentatie het werk ook gevisualiseerd werd en

den’ (vaststellen of goedkeuren van plannen, en het

er de mogelijkheid tot een dieper gaande beleidsdiscus-

kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten)

sie was.

duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ dan wel van de ‘uitvoering’. 2. De instelling dient continu te werken aan een opti-

De leiding van de vereniging berust bij het bestuur, statutair bestaande uit minimaal zeven en maximaal negen

male besteding van middelen, zodat effectief en

personen. Het bestuur telt acht leden.

doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de

Bij de beschrijving van de bestuursstructuur is een aan-

doelstelling.

tal uitgangspunten leidend:

3. De instelling streeft naar optimale relaties met be-

1. Het bestuur is, namens de “eigenaren”, statutair be-

langhebbenden, met gerichte aandacht voor informa-

last met het besturen van de vereniging en met het

tieverschaffing en de inname en verwerking van wen-

toezicht houden. Daarover legt het bestuur verant-

sen, vragen en klachten.

woording af aan de Algemene Vergadering, het hoog-

Deze principes worden hieronder nader uitgewerkt.

ste orgaan van de vereniging. 2. Het bestuur heeft de directeur gemandateerd met

Toezicht houden, besturen en uitvoeren Organisatie en uitvoering van intern toezicht op bestuurlijke en uitvoerende taken. De GZB is een vereniging, opgericht in het jaar 1901. De GZB is een zelfstandige vereniging met een eigen identiteit, die zich nauw verbonden weet met de PKN. Op basis

het besturen van de werkorganisatie. 3. De primaire taak van het bestuur is het toezicht houden. 4. In het kader van good governance worden uitvoeren, besturen en toezicht houden uitdrukkelijk onderscheiden.

van de kerkorde en een samenwerkingsovereenkomst

5. Het toezicht houden heeft twee facetten: toezicht

wordt de GZB door de PKN erkend als een Modalitaire

houden vooraf (plannen worden ter goedkeuring of

Uitvoeringsorganisatie (MUO). Dit betekent dat leden en

vaststelling voorgelegd) en toezicht houden achteraf

begunstigers bewust een voluit kerkelijke keus kunnen

(de organisatie en haar resultaten worden kritisch

maken om de GZB in te schakelen bij het realiseren van

gevolgd).

hun kerkordelijke, missionaire taak. Het bestuur heeft onder andere de volgende bevoegdheHet toezicht op bestuurlijke en uitvoerende taken behoort volgens de statuten gedeeltelijk tot de bevoegdheid van de Algemene Vergadering, en is voor het overige gedelegeerd aan het bestuur.

den niet gemandateerd aan de directeur:

• Het goedkeuren van de beleidsvisie, het meerjarenbeleidsplan, het jaarlijkse activiteitenplan en begroting;

• Het vaststellen van jaarverslag en jaarrekening, en het ter goedkeuring voorleggen aan de Algemene

De Algemene Vergadering heeft onder andere de volgende bevoegdheden:

• Het goedkeuren van het jaarverslag en de jaarrekening (inclusief een rapport van de controlerend regis-

Vergadering;

• Het ter (her)verkiezing voordragen van bestuursleden aan de Algemene Vergadering; 7

• Het vaststellen van de arbeids- c.q. uitzendvoorwaar-

de daarbij behorende statutenwijziging. De Bestuurscommissie Toetsing (BCT) heeft in de nieuwe

den;

• Het op voordracht van de wervingscommissie benoe-

statuten een statutaire verankering gekregen.

men van directeur, afdelingshoofden en zendings-

De BCT bestaat uit twee bestuursleden en tenminste

werkers.

twee door het bestuur benoemde externe deskundigen. Voor een goed functioneren van de BCT heeft het be-

Het bestuur vergaderde in 2014 acht keer, inclusief een

stuur in 2014 een BCT reglement vastgesteld.

‘heidag’ waarop de bezinning op de uitoefening van de

In 2014 is het bestuur geadviseerd naar aanleiding van de

rol als bestuur van de GZB centraal stond. De vergaderin-

jaarrekening 2013 en de begroting 2015, waarbij het be-

gen vonden plaats in aanwezigheid van de directeur.

stuur is gewezen op de noodzaak te anticiperen op de structurele inkomstenontwikkeling in de komende jaren.

De directeur is gemandateerd alle besluiten te nemen, beleid te formuleren en overeenkomsten aan te gaan

Optimale samenstelling van het bestuur

waarvan hij, op verzoek van het bestuur, kan aantonen

Het onderstaand overzicht toont de samenstelling van

dat deze een redelijke interpretatie zijn van het be-

het bestuur per 31 december 2014.

staansdoel van de GZB en zijn bevoegdheidskaders. De directeur is, samen met het bestuur, belast met het

Na de statutenwijziging in 2014 is een bestuurslid wordt

realiseren van het bestaansdoel, en dit binnen de be-

door de Algemene Vergadering benoemd voor een perio-

schrijving van de christelijke identiteit, bedrijfseconomi-

de van vier jaar. Een aftredend bestuurslid is tweemaal

sche principes en professionele ethiek.

herkiesbaar, voorafgaand aan de herverkiezing vindt een

De directeur is bij de Kamer van Koophandel geregi-

gesprek over het functioneren plaats. Daarmee is de

streerd als gevolmachtigde voor transacties tot

maximale zittingstermijn twaalf jaar. Voor twee zitten-

€ 100.000.

de bestuursleden, die in 2015 zullen aftreden, is in een uitzondering gemaakt voor wat betreft de maximale zittingstermijn.

Het bestuur houdt toezicht op de uitvoering van het jaarplan en de optimale besteding van de middelen.

Binnen de bestuursstructuur is een aantal profielkenHet bestuur heeft een Bestuurscommissie Toetsing inge-

merken geformuleerd, waaraan de bestuursleden dienen

steld die onder andere belast is met het toezicht op de

te voldoen. Voor de voordrachten voor nieuwe bestuurs-

financiële, procedurele en organisatorische aspecten van

leden hanteert het bestuur een functieprofiel.

de uitvoering van de activiteiten.

In het algemeen gelden daarbij criteria zoals identiteit, bestuurlijke capaciteiten in grote organisaties, inzicht/

In haar toezichthoudende rol is het bestuur eveneens

interesse voor missionaire vragen en beschikbaarheid.

verantwoordelijk voor benoeming van de extern accoun-

De organisatorisch complexe situatie van de GZB vergt

tant. In 2014 is Van Ree Accountants te Doorn na een

daarnaast specifieke deskundigheid en ervaring, zoals

evaluatie voor een periode van één jaar herbenoemd tot

financiën, personeelsbeleid, buitenland ervaring en

extern accountant.

communicatie & fondsenwerving. Ook de man/vrouw verhouding wordt daarbij betrokken.

Advisering van het bestuur

De stijl van besturen is nadruk op beleid en niet op aan

Op basis van het advies van de Ledenadviesraad in 2013

de directeur en de werkorganisatie gemandateerde uit-

is dit orgaan in 2014 opgeheven. Dit is door de Algemene

voering. Er is aandacht voor bestuursproces en bestuurs-

Vergadering bekrachtigd nadat zij heeft ingestemd met

prestaties bij selectie, training en inwerken.

Naam K. van Meijeren

Functie 1e voorzitter

Vanaf 1992

Niet herkiesbaar 2015

Maatschappelijke functie Predikant te Ede

J.C. van Trigt

2e voorzitter

2010

2022

Predikant te Papendrecht

E.F. Lagerwerf-Vergunst

Secretaris

2012

2024

Raadsheer gerechtshof Den Haag

P.J. Oudshoorn

Penningmeester

2006

2017

Directeur pastoraal diaconaal centrum

W.C. Polinder

lid

2014

2026

Predikant te Kamperveen

A.F. Visscher-Hofman

lid

2012

2024

Docent middelbaar onderwijs

N.A. de Waal

lid

2008

2020

Directeur uitgeverij

H.J. de Fijter-Schouten

lid

2000

2015

Fysiotherapeute (niet praktiserend)

8

De voordracht van een nieuw bestuurslid wordt door middel van het verenigingsblad Alle Volken (oplage 35.000 exemplaren) aan de leden gepresenteerd. Leden hebben de mogelijkheid tot een aanvullende voordracht.

opgenomen: 1. De procentuele verhouding in bestedingen voor personele uitzendingen (60%) en voor financiële bijdragen (40%) aan projecten/programma’s. 2. Jaarlijkse groei baten uit eigen fondsenwerving met

Aanvullende informatie betreffende de bestuursleden: Leden van het bestuur van de GZB worden niet bezoldigd; ook worden geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Zij ontvangen alleen vergoeding van de gemaakte kosten en hebben de mogelijkheid om binnen de fiscale regeling voor vrijwilligersvergoedingen een vergoeding voor bestede tijd te ontvangen.

5%. 3. Besteding aan de doelstelling is 90% van de totale bestedingen. 4. Lasten beheer en administratie zijn maximaal 4,5% van de totale bestedingen. 5. Lasten fondsenwerving zijn maximaal 7,5% van de baten uit eigen fondsenwerving.

In 2014 hebben de bestuursleden van de mogelijkheid tot

In het jaarverslag en de jaarrekening 2014 wordt inzicht

vergoeding voor bestede tijd geen gebruik gemaakt.

gegeven in de realisatie van de (financiële) doelstellingen.

Leden van het bestuur hebben geen zakelijke relaties met de GZB, zodat er geen sprake is of kan zijn van belan-

Monitoring en evaluatie van de uitvoering van activitei-

genverstrengeling.

ten en interne processen De GZB kent een Planning & Control cyclus voor de tot-

Evaluatie functioneren directie en bestuur

standkoming van jaarplan, jaarbegroting en jaarverslag

In februari 2015 voerde een afvaardiging van het bestuur

en jaarrekening. Jaarplannen en evaluaties worden per

het jaarlijkse functioneringsgesprek met de huidige di-

afdeling opgesteld door de desbetreffende afdelings-

recteur. De directeur heeft in de laatste maanden 2014

hoofden (landencoördinatoren, hoofd afdeling Communi-

functioneringsgesprekken gevoerd met de medewerkers

catie & Fondsenwerving en hoofd afdeling Finance & Con-

die rechtstreeks door hem worden aangestuurd. Per af-

trol).

deling hebben de afdelingshoofden functioneringsgesprekken met de overige medewerkers gevoerd.

De beoordeling van aanvragen van de partnerorganisaties vindt plaats via systeem van Programmering, Monito-

Het bestuur evalueert regelmatig (minimaal eenmaal per

ring en Evaluatie (PME); dat geldt zowel voor aanvragen

twee jaar) het eigen functioneren, gericht op de kwali-

voor financiële steun als voor de uitzending van zendings-

teit en de doelmatigheid van besturen, beoordelen en

werkers. Essentieel voor de PME is de afstemming op de

ontwikkelen. Tijdens de heidag in september 2014 is hier

doelstellingen en prioriteiten uit het beleidsplan.

nadrukkelijk bij stilgestaan onder leiding van een organisatiedeskundige. Op basis hiervan is een plan van aan-

Projecten en uitzendingen worden gemonitord binnen

pak gemaakt hoe de rol van het bestuur effectiever ge-

een projectenbeheerssysteem.

maakt kan worden.

Uitgezonden medewerkers leggen verantwoording af in halfjaarlijkse werkverslagen.

2. Optimale besteding van middelen

Partnerkerken en -organisaties rapporteren na afloop van

Richtinggevende doelstellingen op alle relevante gebie-

een project of in geval van doorlopende projecten per half

den en niveaus

jaar over inhoudelijke en financiële voortgang van de pro-

De statutair vastgestelde doelstellingen zijn uitgewerkt

jecten.

en vastgelegd in het meerjarenbeleidsplan 2012-2016 ‘Geloof Gemeenschap Getuigenis’.

De landencoördinator bezoekt minimaal eens per twee jaar tijdens een veldbezoek iedere uitgezonden zendings-

In het meerjarenbeleidsplan zijn per programma op

werker en evalueert diens werk op basis van de job de-

hoofdlijnen doelstellingen benoemd. Per jaar worden

scription samen met de partner waaraan de medewerker

deze in het jaarplan uitgewerkt per land en partner waar

ter beschikking is gesteld.

de programma’s worden uitgevoerd, waarbij de doelstel-

Tijdens deze veldbezoeken evalueert de Landencoördina-

lingen meetbaar worden gemaakt. Dit geldt eveneens

tor met de partners ook de projecten die gesteund wor-

voor het programma Bewustwording, dat gericht is op de

den.

achterban in Nederland.

Jaarlijks wordt op basis van deze monitoring informatie

Naast deze operationele doelstellingen zijn in het meer-

een evaluatie geschreven. De evaluatie start op projectni-

jarenbeleidsplan een aantal financiële doelstellingen

veau en wordt bottom-up gegroepeerd op partner,-

9

land- en programmaniveau. Deze evaluatie dient als ba-

Bewustwording, fondsenwerving, beheer en administratie

sis voor het nieuwe jaarplan en eveneens voor het jaar-

Indien nodig worden op basis van evaluatie in het koers-

verslag.

rapport en de financiële rapportage per kwartaal aanpassingen in de geplande activiteiten binnen het jaarplan aangebracht.

In het jaarplan per afdeling en de jaarlijkse begroting worden de voorgenomen activiteiten gedetailleerd vermeld, waarbij de afstemming met het meerjarenbeleids-

3. Optimale relaties met belanghebbenden

plan concreet wordt vermeld. Tevens wordt de meerja-

Belanghebbenden van de GZB

renraming in het jaarplan indien nodig aangepast aan de

In het overzicht hieronder zijn de doelgroepen in het

werkelijke omstandigheden.

werk van de GZB vermeld, inclusief de belangrijkste in-

Per afdeling wordt de voortgang van het jaarplan gemo-

formatiekanalen richting deze doelgroepen.

nitord door middel van een koersrapport. De directeur presenteert dit koersrapport, gezamenlijk met een finan-

Inhoud en kwaliteit van de aan belanghebbenden ver-

ciële rapportage, per kwartaal aan het bestuur.

strekte informatie Om de verschillende belanghebbenden goed te informe-

Aanpassingen naar aanleiding van de evaluaties

ren biedt de GZB naast algemene informatie in het ma-

Uitzendingen en projecten

gazine Alle Volken ook maatwerkrapportages aan per

De jaarlijkse evaluaties van de uitzendingen en projecten

doelgroep. De inhoudelijke en financiële rapportages

die binnen de verschillende programma’s uitgevoerd

worden daarbij aangepast naar de behoeften en wensen

worden dienen als basis voor het nieuwe jaarplan.

van de belanghebbenden. Van de diverse landen worden

Op basis van de evaluaties worden indien nodig aanpas-

landenrapportages gemaakt, die worden gepubliceerd

singen verwerkt in de job descriptions van uitgezonden

op de website. Deze geven inzicht in de doelen en bereik-

medewerkers, dan wel in de activiteiten van lopende of

te resultaten.

vervolgprojecten die ondersteund worden. Als daar aanleiding voor is worden beleidsnotities opgesteld om be-

Medewerkers op kantoor en uitgezondenen ontvangen

leidswijzigingen te onderbouwen.

via het intranet alle nieuwsbrieven, gebedspunten en

Structurele aanpassingen kunnen ook het resultaat zijn

informatie om elkaar op de hoogte te houden van allerlei

van besprekingen in het Buitenlandoverleg, waar de lan-

(persoonlijke) ontwikkelingen. Zo vaak als nodig is wor-

dencoördinatoren ervaringen en leermomenten uitwis-

den specifieke mailings rondgestuurd met relevante in-

selen.

formatie (bijvoorbeeld over beleidsnotities of over ar-

Doelgroep 1. Kerkenraden en leden van plaatselijke gemeenten binnen de Protestantse Kerk Leden en donateurs van de GZB

Subsidieverstrekkers (Prisma)

Belangrijkste informatiekanalen Jaarverslag Bedank- en verantwoordingsbrief financiële steun Magazine Alle Volken Gerichte mailingen en bedankbrieven, (bijvoorbeeld na een noodhulpactie) GZB-dag GZB-nieuwsbrief (e-mail) Jaarverslag Bedank- en verantwoordingsbrief financiële steun Inspiratie-avonden Nieuwsbrieven zendingswerkers Gebedskalender GZB-mission4you (e-mail nieuwsbrief) GZB-jongerenevent Medewerkersoverleg (kantoorpersoneel) Nieuws- en informatiebrieven Programmarapportages en -bijeenkomsten

Andere fondsenwervende organisaties

Project-/programma-aanvragen -rapportages en -besprekingen.

Partnerkerken en –organisaties die personele en financiële steun ontvangen

Beleids- / themaconferenties Nieuwsbrief (Engelstalig)

Vrijwilligers

Direct contact Vrijwilligersbijeenkomst

Leden van zendingscommissies en thuisfrontcommissies

Jongeren Kantoormedewerkers en zendingswerkers

10

beids- of uitzendvoorwaarden).

werd en goed leesbaar is. De toegankelijkheid van de publieksversie van het jaarverslag 2014 is vergroot, door-

Partnerkerken en -organisaties ontvangen informatie

dat deze nog compacter dan in vorige jaren is opge-

over het beleid van de GZB, alsmede een handleiding

maakt.

over de wijze waarop voorstellen voor personele- en financiële steun kunnen worden ingediend. Soms wordt

Het werk van de GZB wordt door medewerkers en vooral

een partner uitgenodigd voor beleidsbesprekingen en

door zendingswerkers met verlof gepresenteerd tijdens

voor het bezoek aan gemeenten die het werk in Neder-

bijeenkomsten in lokale gemeenten. Op de laatste vrij-

land steunen. In 2014 bezocht een delegatie van enkele

dag en zaterdag van augustus 2014 werden het GZB-

predikanten en een verpleegkundige uit Malawi Neder-

jongerenevent en de GZB-dag georganiseerd.

land rondom de GZB-dag, waarbij ook de campagne ‘Geloven gaat verder’, die gericht was op het genereren

Begin 2015 wordt opnieuw een enquête gehouden onder

van publiciteit rondom het werk in de Groeiende kerk in

de zendingswerkers, waarvan de uitkomsten onder ande-

Afrika, van start ging.

re worden gebruikt om de informatieverstrekking waar nodig en mogelijk te verbeteren.

Wijze van informatieverstrekking De externe communicatie is voornamelijk gericht op

Omgang met ideeën, opmerkingen, wensen en klachten

plaatselijke kerkelijke gemeenten binnen de Protestant-

van belanghebbenden

se Kerk in Nederland (PKN) en hun leden, waarvan per 31

In samenwerking met de IZB is het project Luisterposten

december 2014 28.891 mensen ook persoonlijk lid zijn van

afgerond, waarmee meer inzicht is verkregen in de vraag

de vereniging GZB.

hoe zending en missionair werk in de gemeenten leven.

Belangrijkste communicatie-uitingen zijn het ledenblad

Met teruggekeerde zendingswerkers worden terugkom-

Alle Volken en het jaarverslag. In het jaarverslag wordt

gesprekken gehouden, waarin de relatie met de GZB

inzicht gegeven in de inhoud en oplage van alle publica-

wordt geëvalueerd en eventuele verbeterpunten worden

ties van de GZB. Voor medewerkers is het medewerkers-

aangedragen.

overleg een platform voor informatie-uitwisseling. De GZB ziet de klachten als concrete mogelijkheden om Relevantie, duidelijkheid en toegankelijkheid van de

het beleid te verhelderen dan wel aan te passen. In 2014

informatie voor belanghebbenden

zijn naar aanleiding van het GZB-dagboek ‘Een handvol

Om de duidelijkheid van de informatieverstrekking te

koren’ enkele schriftelijke reacties ontvangen, die de

vergroten is in 2013 toegewerkt naar een nieuwe presen-

directie heeft beantwoord. Afgezien daarvan zijn geen

tatie van het werk van de GZB, waarin meer focus is aan-

klachten ontvangen.

gebracht door middel van een aantal werkgebieden. Vanaf 2014 wordt het werk van de GZB campagnematig ge-

Voor medewerkers en zendingswerkers is een vertrou-

presenteerd aan gemeenten en particulieren, waarbij

wenspersoon aangesteld.

afwisselend één van de vijf werkvelden van de GZB onder de aandacht wordt gebracht. In het najaar is gestart met

Naast de jaarlijkse Algemene Vergadering worden er ter

de campagne ‘Geloven gaat verder’, gericht op de presen-

plaatse veel contacten onderhouden met gemeenten die

tatie van het werk vanuit de ‘Groeiende Kerk’ in Afrika,

zich inhoudelijk en financieel medeverantwoordelijk

waarbij verhalen van gelovigen uit Malawi centraal ston-

hebben gesteld voor de uitzending van een zendingswer-

den.

ker uit hun midden.

Daarnaast is de afdeling Communicatie & Fondsenwerving in 2014 gestart met een pro-actievere benadering

Driebergen, 22 april 2015

van de gemeenten met als doel de kwaliteit van de com-

Namens het bestuur en directie van de GZB,

municatie naar de achterban te verbeteren. Daarvoor zijn de gemeenten in vier regio’s verdeeld, die ieder door

K. van Meijeren, voorzitter

een relatiebeheerder actief worden benaderd. E.F. Lagerwerf-Vergunst, secretaris In 2013 is een enquête gehouden onder de lezers van Alle Volken. Hieruit bleek dat het blad positief gewaardeerd

J.P. Ouwehand, directeur 11

Directieverslag Beleid en strategie

Directieverslag Beleid en strategie In 2014 had het jaarplan als thema ‘Geloven gaat verder’,

Het beleid rond uitzenden van medewerkers is vastge-

enerzijds een geloofsuitspraak waar we moed uit putten,

steld. Daarin is ook afgesproken dat er met minder orga-

aan de andere kant een uitdaging om ook daadwerkelijk

nisaties samengewerkt zal worden. De strategische af-

aan de voortgang van het Evangelie dienstbaar te zijn.

spraken met OMF zijn verder uitgewerkt, dat geldt ook

Dat ‘geloven’ is doorgegaan in 2014, ondanks de vele cri-

voor de samenwerking met ECM. Beide organisaties ge-

ses in deze wereld, is zeker niet de verdienste van de

ven de GZB mogelijkheden om uit te zenden in gebieden

GZB. Het is wel ons verlangen geweest om daar positief

waar de GZB graag actief wil zijn (Zuidoost-Azië en Euro-

aan bij te dragen. In 2014 is vanuit dat verlangen veel

pa). Met Wycliffe is een overeenkomst gesloten die de

gedaan, al er is ook veel blijven liggen.

mogelijkheid biedt om programmatisch samen te werken. Helaas is er weinig ruimte voor samenwerking met

Bestuur en organisatie

anderen.

Er is in 2014 geïnvesteerd in de ontwikkeling van bestuur en staf. Er is uitvoerig nagedacht over de invulling van

Programmatische ontwikkeling

het ‘toezichthoudend besturen’ door de bestuursleden

Een belangrijk punt voor bestuur en programmacoördi-

en de samenwerking met de directie, verantwoordelijk

natoren is de missiologische bezinning. Ook in 2014

voor de uitvoering en de aansturing van de werkorgani-

heeft dit onvoldoende invulling gekregen. Er is een bij-

satie. In 2014 is een statutenwijziging doorgevoerd en

eenkomst gehouden rond het thema ‘gerechtigheid‘.

daarmee is er een einde gekomen aan de Ledenadviesraad en heeft de ‘Bestuurscommissie Toetsing’ een ande-

De in het meerjarenbeleid afgesproken meer programma-

re status gekregen. Er is een begin gemaakt met de be-

tische manier van werken is geëvalueerd.

zinning op de verenigingsstructuur van de GZB, dit heeft

Uit deze evaluatie is gebleken dat dit voor de GZB moei-

plaatsgevonden in samenwerking met de IZB en de HGJB.

lijk te realiseren is. Een aantal redenen zijn hiervoor te noemen: tijdsdruk, grote prioriteit op de uitvoering van

In 2014 zijn veel van de organisatieveranderingen gereali-

projecten, de begeleiding van werkers en de concrete

seerd die in 2013 zijn gestart, zoals veranderingen in de

advisering van partners. Er wordt zelden een beroep ge-

taakverdeling tussen landencoördinators en projectme-

daan op de inhoudelijke expertise van de GZB. Er is een

dewerkers, tussen HRM en de buitenlandafdeling en de

keuze gemaakt om helderheid te krijgen over de missio-

sterkere focus op de achterban van de GZB door de in-

naire visie van de GZB, en met de partners te overleggen

voering van relatiebeheerders in Nederland. Deze groten-

over de vraag of er behoefte is aan inhoudelijke input

deels positieve veranderingen hebben in 2014 ook effect

van de GZB op specifieke thema’s. De consultatie van de

gehad op de werkwijze van de GZB. Organisatieontwikke-

partners vindt in januari 2015 plaats.

lingen die ook in het ‘organisatiehandboek’ een plaats hebben gekregen. Eind 2014 was de eerste versie daarvan

De ontwikkeling van een GZB-platform voor communica-

op hoofdlijnen gereed.

tie met uitgezonden werkers en de PC’s met deskundigen in Nederland is niet van de grond gekomen. Besloten

Uitzenden

is om het contract met NET-foundation te beëindigen. Er

De landencoördinatoren hebben met de HRM-

wordt gewerkt aan een alternatieve vorm.

medewerkers nagedacht over de begeleiding en coaching van uitgezonden medewerkers. Dit heeft geleid tot aan-

Imagoversterking GZB

passingen in de afspraken rond het wervingsproces en de

Er is veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van een nieu-

training en begeleiding van werkers. Een ander belang-

we meer campagnematige manier van werken binnen

rijk punt van aandacht was het veiligheidsbeleid van de

Nederland. Onder het thema ‘Geloven gaat verder’, toe-

GZB. De protocollen van de GZB zijn herzien en is er een

gespitst op het werk in Malawi, is een eerste campagne

overeenkomst gesloten met ICCO/KiA om gebruik te kun-

uitgevoerd. In dat kader zijn de diverse uitingen van de

nen maken van hun kennis en netwerk.

GZB aangepast, inclusief de website, en is er een actiepagina ontwikkeld rond ‘Hoe ver ga jij?’. 13

ten daarvan zijn voor beide organisaties van belang. Het Om het werk van de GZB scherper voor het voetlicht te

vraagt van de GZB om nog meer in te zetten op het laten

brengen is gekozen voor het benoemen van een aantal

zien van de relevantie van ‘zending’, ook voor gemeenten

werkvelden: Afrika (de groeiende kerk), Midden-Oosten

in Nederland.

(de bedreigde kerk), Azië (de jonge kerk), Latijns Amerika (de dienende kerk), Europa (de lege kerk). Landen zijn

De GZB steunt het werk van Stichting Evangelie & Mos-

illustratief, maar staan minder centraal in de communi-

lims en er is een nieuwe overeenkomst gesloten waarin

catie.

de GZB en E&M op een meer projectmatige manier zullen samenwerken. Hierbij wordt de vaste subsidie van het

Relaties van de GZB in Nederland

werk van E&M in de komende jaren afgebouwd.

De GZB weet zich deel van de Protestantse Kerk en denkt samen met HGJB en IZB na over de vragen waar de

Ook het werk van het CIS (Centrum voor Israëlstudies)

kerk zich in deze tijd voor weet gesteld. De GZB werkt

wordt door de GZB gesteund. Het CIS wordt daarnaast

daarbij ook samen met Kerk in Actie, o.a. op het terrein

ook gesteund door de Christelijk Gereformeerde Kerken

van de opleiding van nieuwe zendingswerkers, veilig-

en de CHE in Ede. Deze organisatie geeft inhoud aan on-

heidsbeleid en diaconaat (Het programma ‘Luisterend

ze betrokkenheid bij Israël door gesprek, diaconale steun

Dienen’). In 2014 is er een gezamenlijke predikantenreis

en getuigenis.

naar Israël georganiseerd, uitgevoerd door het Centrum voor Israëlstudies.

Ten slotte is de GZB samen met de IZB betrokken bij de leerstoel ‘Secularisatiestudies’ in Groningen (prof. dr. H.

De GZB houdt nauw contact met de andere ‘MUO’s’ (IZB

Paul) en met anderen bij de leerstoel ‘Kerk in de context

en HGJB). De contacten betreffen diverse voor de GZB

van de islam’ (prof. dr. B. Reitsma). Via deze leerstoelen

relevante onderwerpen, zoals: vernieuwing van de ver-

investeert de GZB ook in missologisch onderzoek. Vanuit

enigingsstructuur, diaconale programma van de HGJB,

de leerstoel ‘Secularisatiestudies’ is in november een

bewustwording en toerusting. Met de HGJB wordt ge-

expertmeeting georganiseerd in Caïro over ‘Secularisatie

werkt aan een plan rond een gezamenlijke betrokken-

in Afrika’. De resultaten hiervan zullen in 2015 worden

heid bij het wereldwijde jeugdwerk. In 2014 is het proces

gepubliceerd.

‘Luisterposten’ samen met de IZB voltooid en de resulta-

14

HRM-verslag

HRM-verslag Opleiding

Zendingsjongerenweekend

Nieuwe opzet opleiding

De GZB wil in contact komen met jongeren die nadenken

In 2014 is er een start gemaakt met het doordenken en

over zending. In april 2014 is voor de tweede keer een

uitwerken van een nieuwe opzet voor de opleiding van

zendingsjongerenweekend georganiseerd. Dit jaar stond

GZB-zendingswerkers. Met de input van diverse deskun-

het thema ‘In beweging komen’ centraal, over de vraag

digen op het gebied van opleiding en zending is een eer-

naar roeping en verlangen en hoe je vanuit beide op een

ste concept geschreven dat de basis moet zijn voor een

evenwichtige manier op weg kunt gaan. Er waren 28

nieuw opleidingsprogramma. Enkele kernpunten:

deelnemers in de leeftijd van achttien tot eind twintig.

• Leren wordt gezien als een doorgaande activiteit. Een basispakket aan opleiding voor zes jaar voldoet niet

Na een positieve evaluatie is besloten dit weekend ook in 2015 te houden.

om goed te kunnen reageren op vragen die zich gaandeweg de uitzending aandienen. In het nieuwe model

Inzet oud-zendingswerkers

wordt uitgegaan van vier leerlijnen waar tijdens de

In 2014 hebben we een eerste aanzet gegeven om terug-

hele periode van uitzending op geleerd zal worden.

gekeerde zendingswerkers meer te betrekken in het

• De uitgangspunten van de opleiding zijn beschreven

werk, zowel in Nederland als op het veld. Zo zijn er vijf

in eindtermen. Het werken met deze eindtermen

oud-zendingswerkers betrokken geweest bij het zen-

biedt ruimte om een pakket op maat per zendings-

dingsjongerenweekend en heeft er één gastdocentschap

werker aan te bieden, afhankelijk van de vraag of leer-

plaatsgevonden. Voor 2015 staan meerdere gastdocent-

doelen wel of niet behaald zijn.

schappen in de planning.

Opleiding 2014

Kantoor

In het najaar hebben de familie Kasbergen en de familie

In 2014 hebben zich een aantal wijzigingen voorgedaan

Folmer een op maat gemaakt trainingsprogramma door-

binnen het kantoor.

lopen. Gezien de specifieke situaties van hun uitzending

Anneke Kardol is als secretaresse het team van commu-

was dit in beide gevallen een kortere route dan normaal.

nicatie & fondsenwerving komen versterken.

Een aantal onderdelen is samen met Kerk-in-Actie ver-

In december is afscheid genomen van Kees Zeelenberg

zorgd, waaronder de module Missiologie. Aan deze mo-

die twee jaar werkzaam is geweest voor het project

dule heeft ook de familie Den Hartog meegedaan, die na

‘imagoversterking’ en het project ‘Luisterposten’ (samen

hun terugkeer naar Thailand als zendingswerkers voor de

met de IZB).

GZB zullen worden uitgezonden, i.p.v. alleen met OMF.

Met alle medewerkers zijn functioneringsgesprekken

Naast opleiding voor lange termijn is in 2014 een aantal

gevoerd.

studiedagen verzorgd voor kortetermijnwerkers. Op de-

Verschillende medewerkers hebben een opleiding ge-

ze dagen stonden het werk van de GZB, intercultureel

volgd en met goed gevolg afgerond.

werken en het schrijven van een communicatieplan centraal.

OrganieQ-trainingsdag In het voorjaar is er voor alle kantoormedewerkers een

TFC’s

workshop ‘vergaderen’ georganiseerd. In deze workshop

In het najaar van 2014 werd de eerste TFC-avond georga-

is geleerd hoe er zo effectief mogelijk vergaderd kan wor-

niseerd. Op deze avond werd de ‘toolbox’ voor TFC’s ge-

den. Daarnaast werd er een training Persoonlijke Effecti-

presenteerd, een informatiemap voor TFC’s. Tevens werd

viteit en Efficiency, Outlook en agendabeheer aangebo-

het TFC-gedeelte op de website gepresenteerd en kort

den.

toegelicht. In 2015 zal opnieuw een TFC-avond worden

Met de landencoördinatoren en de HRM-medewerkers is

georganiseerd en staat de ontwikkeling van een digitale

een studiedag belegd over de coaching van zendingswer-

nieuwsbrief voor TFC’s op de agenda.

kers. Dit heeft zich vooral gericht op het interne proces. Een vervolgstap waarin de inhoud van de coaching aan de orde komt, zal in 2015 plaatsvinden. 16

Er zijn drie lunchlezingen georganiseerd. Er werd een

• Helma de Gooijer (bijbelvertaalwerk, Kameroen)

bijdrage geleverd door Samuël Foucachon (hij leidt een

• Pieter en Hanna-Ruth* (studentenwerk, Kazachstan)

kleine gemeente in Parijs), Jurjen de Groot (IZB, Luister-

• Thera en man van Dam (kinder- en vrouwenwerk Ko-

posten) en Hagar Prins (hoofd C&F DVN). In het kader van een fondsenwervende actie zijn er in het najaar drie pop-uprestaurants georganiseerd, waarbij de

sovo, Albanië)

• Arnoud en Margreet Strijbis (gemeentestichters, Cambodja)

kantoormedewerkers een 3-gangendiner met wereldgerechten bereidden en serveerden, onder leiding van een professionele kok. Beide vertrouwenspersonen zijn in dit jaar niet geraadpleegd door medewerkers of zendingswerkers. Het vernieuwde personeelsbeleid is tot stand gekomen en geïmplementeerd. Ook de vernieuwde functiebeschrijvingen van de medewerkers zijn vastgesteld. Het personeelsbeleid is onderdeel van het organisatiehandboek. Aan de andere delen van het organisatiehandboek, zoals de procesbeschrijvingen, wordt nog gewerkt. Sinds 2009 heeft de HRM-medewerker zitting in het bestuur van Member Care Nederland. Werving

Benoemingen/uitzendingen

• Lieuwe en Wieke Schaafsma (toeruster op het gebied van Mission, Training and Evangelism, binnen de CCAP in Malawi)

• Hans en Gerrie Kasbergen-van Wijngaarden (technisch adviseur van het ontwikkelingsprogramma binnen de CCAP en Kleuterjuf bij de afdeling Early Childhood Development, Malawi)

• Willem en Joanne Folmer-van Spronsen (artsen, Congo)

• Sijmen en Annelies den Hartog-van Delft (kerkplantingswerk in samenwerking met OMF Thailand)

• Heleen van de Berg (Logopediste, Zuidoost-Azië)

In 2014 zijn er door HRM twaalf oriënterende gesprekken gevoerd voor langetermijnuitzendingen. Dit heeft geleid tot negen wervingsgesprekken, naar aanleiding waarvan 4 echtparen zijn benoemd en uitgezonden. Ook zijn er acht eindgesprekken gevoerd met werkers die teruggekeerd zijn naar Nederland. Verder zijn er door HRM twaalf oriënterende gesprekken gevoerd met geïnteresseerden voor kortetermijnuitzendingen. Dit heeft geleid tot zes kortetermijnuitzendingen en het uitzenden van vier leerkrachten voor kinderen van zendingswerkers. Verder zijn er verschillende gesprekken gevoerd met kandidaten voor vrijwilligerswerk op het kantoor.

Korttermijnuitzendingen

• Christian en Lianne Spaanderman (leerkracht en orthopedagoog, voor één jaar, Indonesië)

• Aris Hofland (docent timmermansopleiding, voor één jaar, Malawi)

• William en Machteld Koelewijn-Smilde (coschappen en bijbelonderwijs, vier maanden, Zimbabwe)

• Joëlle van Saane (ergotherapeut, voor één jaar, Indonesië)

• Hermieke Nitrauw (onderwijskracht voor één jaar Mozambique)

• Caroline de Vente (communicatiedeskundige, voor Teruggekeerde zendingswerkers

drie maanden, Namibië)

• Chrisjan en Marieke Visscher (werkzaam bij het departement voor evangelisatie van de GKJTU, Indonesië)

• Michiel en Sandra Vastenhout (theologisch en muziekonderwijs binnen de INP, Mexico)

• Jetty* (diaconaal en pastoraal werk, Zuidoost-Azië) • Peter en Wilma Malaba (gezondheidszorgwerkers,

Leerkrachten voor kinderen van zendingswerkers

• Sifra de Reus, Malawi • Sanne Raamstijn, Peru • Nicolien Smit, Indonesië • Rianne Meerkerk, Malawi

Ethiopië)

17

Programmaverslag Gemeentevorming PROGRAMMAVERSLAG GEMEENTEVORMING

Programmaverslag Gemeentevorming Deelprogramma omschrijving 1.1 Gemeentestichting Open landen

Categorie omschrijving Kerkplanting en gemeentegroei Toerusting gemeenten en hun lokale leidinggevenden

1.2 Gemeentestichting Gesloten landen

Kerkplanting en gemeentegroei Toerusting gemeenten en hun lokale leidinggevenden Bijbelvertaling en het schrijven van christelijke literatuur in de lokale taal

1.3 Gemeenteopbouw

Kerkplanting en gemeentegroei Toerusting gemeenten en hun lokale leidinggevenden Bijbelvertaling en het schrijven van christelijke literatuur in de lokale taal Investeringen

1.4 Theologische opleidingen

Opleiden en toerusten van predikanten

Totaal Programma Gemeentevorming

Realisatie 2014 ZW € 13,3 156.735 0 13,3 156.735 0,7 58.500 24.300 2,0 6.000

Begroting 2014 ZW € 13,6 134.205 6.000 13,6 140.205 1,0 18.500 22.600 2,0 6.000

2,7 1,0 3,8 4,3

88.800 44.605 439.593 14.000

3,0 1,0 4,8 5,1

47.100 50.400 439.200 6.000

9,0 8,2 8,2 33,2

10.000 508.198 190.730 190.730 944.463

10,9 8,6 8,6 36,0

10.000 505.600 187.200 187.200 880.105

Inleiding gemeentestichting

Thailand, Malawi, Nepal, Zimbabwe). Soms hebben deze

In ons jaarplan maken we onderscheid tussen gemeente-

activiteiten een specifieke doelgroep op het oog, zoals

stichting in open en gesloten landen. Hiermee bedoelen

gevangenen (Roemenië, Albanië), buitenlandse studen-

we dat evangelisatie- en gemeentestichtingsactiviteiten

ten (Nederland), jongeren in Bordeaux. In de steden To-

wel (open landen) of niet (gesloten landen) toegestaan

kio (yuppen), Antwerpen (allochtonen), Parijs (ook: kun-

zijn. Bij dit programma gaat het om het stichten van le-

stenaars) en Bangkok (young professionals). Soms wor-

vende en (missionaire) gemeenten, waar het Woord ver-

den daar radio of internet bij gebruikt (Ethiopië, Algerije

kondigd wordt en die openstaan voor en naar anderen

en Bonaire).

(andere groepen). Hierbij gaat het om de doelgroep ‘onbereikten’, mensen die geen mogelijkheid hebben met

Realisatie en afwijking t.o.v. begroting

een gemeente in contact te komen. Deze doelgroep is

Het jaarplan 2014 is zoals gepland gerealiseerd. Er zijn

per land en regio verder gedefinieerd.

zelfs meer fondsen beschikbaar gesteld voor dit werk. Enkele highlights zijn: De Blantyre synode (Malawi)

1.1 Gemeentestichting Open landen

heeft met name meer visie gekregen voor het bereiken

Jaarplan

van de Yao-bevolking met het Evangelie. Voor dat doel is

In de zogenaamde open landen zijn evangelisatieactivi-

in september 2014 ds. Lieuwe Schaafsma uitgezonden.

teiten en kerkplantingsactiviteiten toegestaan en kun-

Via Mthenga Wabwino wordt in principe landelijk ge-

nen dus openlijk plaatsvinden. Samen met de partneror-

werkt aan bewustwording en toerusting van de diverse

ganisaties, meestal kerken, wordt gewerkt aan een dui-

kerken op het terrein van outreach to muslims. Met het

delijke visie op dit werk en wordt betrokkenheid van lo-

gemeentestichtingsproject in Mushqeta (Albanië) ligt de

kale gemeenten (grondvlak) bevorderd. Met personele of

focus op inwoners van bergdorpen, waar vaak geen kerk

financiële inzet ondersteunt de GZB ook concrete activi-

aanwezig is. Met het project dat het werk in diverse ge-

teiten.

vangenissen ondersteunt ligt de focus op de grote groep gevangenen in Albanië.

In 2014 werden in verschillende landen gemeentestich-

In Peru is besloten om de familie Goedhart terug te trek-

tingsactiviteiten gerealiseerd. Hierbij gaat het om nieu-

ken. Het is bemoedigend om te zien hoe de lokale jonge

we gemeenten (Peru, Thailand - Isaan, Malawi, Frankrijk,

gemeente haar schouders onder het werk zet. In Man-

Ethiopië, Kosovo, Nepal, Zimbabwe) of voorzetting of

chay (Peru) is met de bouw van een bescheiden kerk in de

uitbreiding van bestaande gemeenten (Peru, Indonesië,

‘pueblo joven’ begonnen. 19

Belangrijkste resultaten

voor groepen/mensen. Ook daar zal de GZB een bijdrage

De wijze van gemeentestichting is per land, regio en be-

aan leveren

volkingsgroep verschillend. Je hebt heel wat gevoel, geduld en inzet, maar vooral ook geloof en vertrouwen no-

1.2 Gemeentestichting gesloten landen

dig om iets van de grond te krijgen. Of er daadwerkelijk

Jaarplan

een gemeente ontstaat, is niet vanzelfsprekend en het is

In gesloten landen waar geen openlijke evangelisatieac-

ook niet vanzelfsprekend dat die gemeente blijft be-

tiviteiten zijn toegestaan vindt het werk plaats in combi-

staan na vertrek van de ‘stichter’. De geestelijk booshe-

natie met activiteiten die wel door de overheid worden

den in de lucht zoeken allerhande manieren om het

toegejuicht. Deze activiteiten hebben vooral een diaco-

kwetsbare werk teniet te doen. Het werk in bijvoorbeeld

naal(missionair) karakter en worden binnen het pro-

Albanië, Thailand, Japan groeit nog steeds en met dank-

gramma Dienst verantwoord.

baarheid constateren we de impact op de gevangenen in

Bij gemeentestichting in gesloten landen is een groot

Roemenië, Albanië en Namibië vanwege de bezoeken en

aantal zendingswerkers betrokken, een aantal van hen

lessen. In Indonesië (GT) heeft de kerk veel activiteiten

via een samenwerkingsconstructie met nationale of in-

georganiseerd die gemeenteleden bij de gemeentestich-

ternationale organisaties. De GZB-medewerkers zijn dan

ting in de remote area betrokken heeft. In Peru is de

aan deze organisaties uitgeleend.

commissie van de classis Lima, die zich met gemeente-

Naast de fondsen die we als GZB aan deze daadgetuige-

stichting bezighoudt, nieuw leven ingeblazen. De laatste

nisactiviteiten ter beschikking stellen, worden er, zij het

conferentie was heel hoopgevend. En de projecten voor

op bescheiden wijze, fondsen ter beschikking gesteld

gemeentestichting zijn in regio’s verdeeld (Costa Norte,

voor directe evangelisatie e.d.

San Martin II, Sierra Sur, en Lima). De zendingswerkers

De relatie met de overheid vindt de GZB van dusdanig

zijn daar intensief bij betrokken.

belang dat er actief beleid wordt gevoerd om met de overheid een goede relatie te onderhouden. Niet een is

Leerervaringen

er bij het directe gemeentestichtingswerk betrokken.

Voor gemeentestichting is geduld en doorzettingsver-

Wel evangeliseren ze allemaal in hun directe omgeving

mogen nodig. De inzet van zendingswerkers kan iets

en ondersteunen ze de gemeentestichtingsactiviteiten.

bemoedigends en frustrerends in zich hebben. Zo kan de

Via het programma Dienst werken ze allemaal indirect

inzet van buitenaf belemmerend zijn omdat de kerk zich

mee aan de doelstelling gemeentestichting.

niet als ‘eigenaar’ ziet. Verantwoordelijkheden delen en op tijd loslaten zijn gaven die ontwikkeld moeten wor-

Realisatie en afwijking t.o.v. begroting

den. Het is dan ook van groot belang om met de bestaan-

Het is altijd weer moeilijk om een goede begroting op te

de (eigen) middelen te werken en het dichtbij de mensen

stellen voor de gesloten landen. Dit jaar is meer uitgege-

en mét de mensen te doen. Gezien de samenwerking met

ven, omdat voor bepaalde projecten gelabeld geld is bin-

de lokale kerk zal de GZB zich terughoudend moeten

nengekomen (Zuidoost-Azië).

opstellen bij het uitzenden van ‘grondpersoneel’. Het werk moet vooral gedragen worden door de (nationale,

Belangrijkste resultaten

regionale en in het bijzonder de moeder-) kerk.

Met dankbaarheid mag geconstateerd worden dat er

Nu de samenwerking met OMF verder is gedefinieerd kan

nieuwe gemeenten (meetbaar) in Zuidoost-Azië bijgeko-

het werk in bijvoorbeeld Thailand met meer GZB-

men zijn en dat jonge gemeenten zijn versterkt in het

betrokkenheid vormgegeven worden. Dit geldt ook voor

geloof (voelbaar). Het is gezien het karakter van het werk

de andere gemeentestichtingsprojecten die in samen-

moeilijk om bepaalde gebieden en activiteiten te bezoe-

werking met OMF worden gerealiseerd. Gezien het eigen

ken, omdat we dan de mensen in gevaar (kunnen) bren-

karakter van het werk in bijvoorbeeld Isaan (Thailand) is

gen.

de inzet van ‘grondpersoneel’ verantwoord, maar er zal steeds kritisch meegekeken moeten worden of de expat-

Leerervaringen

inzet niet te dominant is.

Er is extra geduld en geloof nodig om in deze streken een gemeente te stichten. De inzet van zendingswerkers

Vooruitblik 2015

wordt vooral al een belangrijke steun in de rug ervaren

Op diverse plekken zal het werk verder geïntensiveerd

en hun professionele input bij diaconale projecten zijn

worden. Bijvoorbeeld Peru, Malawi, Thailand en Japan.

van essentieel belang mits er ook visie op de overdracht

Maar ook zal er een intensieve bezinning zijn op wat

naar lokale mensen is.

‘onbereikt’ betekent. Soms/vaak is de kerk onbereikbaar

20

Creativiteit en pioniersschap zijn van groot belang, maar

In het najaar is ds. Lieuwe Schaafsma uitgezonden voor

niet minder visie voor de langere termijn.

het toerustingswerk onder de Yao’s in het zuiden van Malawi: een van de minst bereikte bevolkingsgroepen in

Vooruitblik 2015

Malawi.

Het programma ‘zendingsexpeditie’ dat met een aantal geselecteerde zakenmensen en gemeenten gerealiseerd

Realisatie en afwijking t.o.v. begroting

gaat worden is van groot belang voor de ondersteuning

In totaal werd een bedrag van € 508.198 besteed: een

van bovengenoemde (en het open Thailand) kerkplan-

lichte stijging ten opzichte van de begrote € 505.600. De

tingsaciviteiten. In een van de gebieden wordt in samen-

reeds langer bestaande vacature voor het theologisch

werking met OMF naar een nieuw gebied onderzoek ge-

toerustingswerk in Rwanda kon helaas nog niet worden

daan en wordt gewerkt naar de uitzending van drie nieu-

ingevuld.

we zendingswerkers.

Daarnaast kwam een zendingswerker iets eerder terug dan oorspronkelijk gepland en ging een ander parttime

1.3 Gemeenteopbouw

werken. Hierdoor nam het aantal geplande formatie-

Jaarplan

plaatsen per saldo met 1,9 af.

Binnen dit deelprogramma gaat het om de ondersteuning van gemeenten. De steun is gericht op de verster-

Belangrijkste resultaten

king van de missionaire betrokkenheid van de gemeen-

Theologische toerusting van gemeenten en hun lokale

ten. Dit vraagt om visie op gemeenteopbouw die past

leidinggevenden vormt nog steeds het grootste gedeelte

binnen de context waar men werkt. Daarnaast worden

van dit deelprogramma. Deze toerusting vindt plaats in

gemeenteleden en lokale leiders toegerust om dit te kun-

alle continenten waar de GZB werkzaam is: van Colombia

nen doen. Dit behoort traditioneel tot de kern van het

tot Zimbabwe en van Indonesië tot Egypte. Maar ook in

werk van de GZB.

ons eigen continent: in Albanië bijvoorbeeld en in Nederland, via IFES onder internationale studenten. In de ge-

Ook dit jaar kon een groot aantal activiteiten worden

meenten wordt veelal gewerkt via de beproefde TEE-

ontwikkeld. Training en toerusting van lokale leiders in

methode (Theological Education by Extension). Ouder-

de gemeenten, toerusting van gemeenteleden, training

lingen, diakenen, leiders van de diverse verenigingen etc.

van zondagsschoolleiders en de opzet van jeugdwerk in

komen onder leiding van een goed opgeleide toeruster

gemeenten nemen hierin een belangrijke plaats in. Zoals

regelmatig op locatie bij elkaar en bespreken het in de

in Rwanda en Egypte waarin samen met de kerken ge-

afgelopen periode gedane huiswerk.

werkt wordt aan het trainen van goed opgeleide zon-

In Namibië worden de TEE-cursussen zelfs in de gevange-

dagsschoolleiders en versterking van het jeugdwerk. In

nissen gegeven: de belangstelling hiervoor is groeiend.

Colombia is men begonnen met de toerusting van jonge-

In de regio Ayacucho in Peru werden zo’n 150 gemeente-

ren en volwassenen op een missionaire taak in de kerk.

leden via TEE onderwezen en gaat de training van nieuwe en bestaande tutors onverminderd door.

In Rwanda ligt de focus van de toerusting op discipelschap- en pastortrainingen onder meer via conferenties,

In totaal zijn talloze gemeenten bezocht en zijn trainin-

seminars en diverse celgroepen. In Malawi werd de basis-

gen georganiseerd over o.a. het belang van het gebed,

cursus voor ouderlingen en diakenen verder ontwikkeld

het houden van een goede bijbelstudie, de betekenis van

en uitgebreid.

een christelijk gezinsleven en missionair gemeente zijn.

In verschillende landen en situaties is verder geïnves-

Voor zondagsscholen werd nieuw materiaal ontwikkeld

teerd in bijbelvertaling en bijbelverspreiding. In Malawi

en cursussen voor zondagsschoolleiders zijn gegeven.

kon voor mensen die niet kunnen lezen een audiobijbel

De resultaten van trainingen worden soms zichtbaar

in een nieuwe taal worden beschikbaar gesteld. Op be-

door meer missionaire activiteiten, grote financiële bij-

perkte schaal is een bijdrage geleverd aan de ondersteu-

drage aan gemeenten en ook splitsing van groeiende

ning van kerkbouwactiviteiten, bijvoorbeeld in de afgele-

gemeenten. De RCZ in Zimbabwe groeit de afgelopen

gen Zambeziavallei in Zimbabwe. Het beschikbaar zijn

jaren met gemiddeld zo’n vijf gemeenten per jaar: grote

van een herkenbaar kerkgebouw blijkt daarbij aantrekke-

gemeenten worden gesplitst en gemeenten worden ge-

lijk te werken.

sticht in nieuwe en vaak afgelegen gebieden.

21

De Torajakerk in Indonesië meldde een verder groeiend

Vooruitblik 2015

aantal gemeenteleden en dopelingen in de ver afgelegen

Theologische toerusting zal ook dit jaar een belangrijk

lokale gemeenten; mede als gevolg van de inzet van

onderdeel van het werk blijven. Meer en meer zal naar

christelijke leerkrachten en predikanten in deze gebie-

dwarsverbindingen worden gezocht en het over en weer

den.

gebruik gaan maken van elkaars materiaal zal worden

In het bijbelvertaalwerk werden een paar nieuwe mijlpa-

bevorderd. Partners die in dezelfde regio met het het-

len bereikt. Zo werd in Malawi de vertaling van het Nieu-

zelfde onderwerp (bijvoorbeeld TEE-werk) bezig zijn,

we Testament in het Lomwe officieel gepresenteerd en

zullen waar mogelijk met elkaar leerervaringen uitwisse-

kwam ook de complete vertaling van de bijbel in het Yao

len.

beschikbaar. Het jeugdwerk van de kerk zal in toenemende mate aanLeerervaringen

dacht krijgen gezien de vele uitdagingen die hier liggen.

Ook buiten Europa is er sprake van secularisatie: dit is ook in met name Afrika en het Midden-Oosten een be-

Gezien de huidige mogelijkheden in Egypte zal meer in-

langrijker thema aan het worden. Extra aandacht hier-

gezet worden op theologische toerusting en assistentie

voor is nodig in een snel veranderende context.

bij kerkplanting.

Kinderen en jongeren zijn een vaak vergeten groep in de

In 2015 hopen we een zendingswerker uit te kunnen zen-

kerk. Jeugd- en jongerenwerk zijn daarom van erg groot

den naar de Cyangugu Diocese in Rwanda die zich zal

belang voor het vasthouden van jongeren bij de gemeen-

richten op theologische toerusting van voorgangers en

te. Met name jongeren haken ook in Afrika heel makke-

evangelisten.

lijk af.

In Malawi zal verder worden gewerkt aan het vertalen van het strategisch plan van de synode op plaatselijk

Het beschikbaar komen van de Bijbel in de lokale taal

vlak, met name op het gebied van spiritual health. Ge-

blijft een van de belangrijkste bijdragen aan het zen-

werkt wordt aan de verdere opleiding van de opvolger

dingswerk. Het beschikbaar zijn van goed lesmateriaal in

van Martijn van den Boogaart die medio 2016 hoopt te-

de lokale talen is van essentieel belang voor de verdere

rug te keren naar Nederland.

opbouw van de kerk. 1.4 Theologische opleidingen Theologische training op alle niveaus blijft van strate-

Jaarplan

gisch belang: van gewone gemeenteleden tot zondags-

Ook in 2014 heeft de GZB een relatief grote bijdrage gele-

schoolleiders en predikanten. Het is daarbij van belang

verd aan de opleiding van predikanten in de verschillen-

dat de vertaalslag wordt gemaakt naar de vragen die in

de landen waar de GZB actief is. Vaak betreft het een

de samenleving spelen en de rol die christenen kunnen

combinatie van een personele uitzending en projecten.

vervullen. In nieuwe gemeenten - maar niet alleen daar -

In veel gevallen gaat het om het beschikbaar stellen van

is er soms sprake van gebrek aan kennis en ook goed stu-

beurzen aan theologische studenten. Belangrijk is dat er

diemateriaal. Waar mogelijk zullen bestaande of nieuw

relatief veel aandacht is geweest voor de verdere ontwik-

ontwikkelde materialen ook met elkaar gedeeld kunnen

keling van vormen van afstandsonderwijs. Dit vindt

worden. De GZB kan hieraan een waardevolle bijdrage

plaats in samenwerking met NET-foundation. De focus

leveren door partners aan elkaar te verbinden.

ligt hierbij op LatijnsAmerika, maar ook in Afrika en inmiddels ook Egypte

Radio en internet bieden soms onverwachte mogelijkhe-

worden enkele initiatieven ondersteund. Deze activitei-

den in moeilijk toegankelijke gebieden en gesloten lan-

ten worden ontwikkeld met partnerorganisaties waar

den.

tegelijk gewerkt wordt aan een versterking van de theologische opleiding door inzet op visieontwikkeling en

Assistentie bij kerkbouw leidt soms tot splitsing van

kwaliteitsverbetering.

grote gemeenten en helpt de plaatselijke kerk om in een groot gebied meer mensen te bereiken met het Evange-

Realisatie en afwijking t.o.v. begroting

lie.

De begroting 2014 is nagenoeg gerealiseerd zoals vooraf begroot. Het kleine verschil dat er is, wordt verklaard

22

door enkele verschuivingen in een aantal projecten en

Leerervaringen

het ondersteunen van een nieuw project in Zuid-Soedan.

Het blijkt niet altijd eenvoudig materialen en trainingen te ontwikkelen die op de best mogelijke manier aanslui-

Belangrijkste resultaten

ten bij de vragen die spelen in de context of bij de doel-

De GZB heeft ook dit jaar een belangrijke bijdrage kun-

groep. De vertaling van een bestaand concept of metho-

nen leveren door het beschikbaar stellen van theolo-

de, al dan niet vanuit het Westen, betekent niet vanzelf-

gische docenten aan predikantenopleidingen van diverse

sprekend dat in de aanwezige behoeften wordt voorzien.

van onze partnerkerken: in onder andere Indonesië, Na-

De GZB neemt als les mee, dat in de afweging rondom

mibië, Peru, Mexico, Egypte en Mozambique.

projectondersteuning of een uitzending, de vraag naar

In veel gevallen ligt de focus daarbij op het versterken

de contextualiteit steeds meer voorop zal moeten staan.

van de Bijbelse vakken in combinatie met de geestelijke vorming van studenten. Het gaat tenslotte niet slechts

Vooruitblik 2015

om alleen kennisoverdracht, maar vooral ook om het

Steeds meer zal de GZB zich de vraag stellen in hoeverre

helpen ontwikkelen van toekomstige dienende leiders.

een financiële of personele inzet bijdraagt aan theolo-

Het investeren in een goede opleiding betekent ook dat

gisch onderwijs dat een bijdrage levert om ‘onbereikten’

hoogopgeleiden - en met name jongeren - hun vragen

te bereiken. De vragen naar context en doelgroep spelen

meer beantwoord zien in het geheel van de kerk.

daarin een belangrijke rol. Op de partnerconsultatie die

Zo is er in een toenemend aantal gevallen vraag naar

in 2015 gehouden zal worden zullen beide vragen uit-

hoger opgeleide predikanten (B.Th. of Masters), gelet op

drukkelijk besproken worden. Hoe kan de GZB bijdragen

het toegenomen opleidingsniveau in de gemeenten waar

aan onderwijs dat studenten opleidt tot bevlogen voor-

zij zullen gaan dienen.

gangers met een verlangen vanuit hun gemeente men-

Waar mogelijk werd daarom ook een bijdrage geleverd

sen te bereiken.

aan de verdere ontwikkeling van het curriculum van de

Naast de vraag of een inzet van de GZB bijdraagt aan het

opleiding zodat juist ook aan deze elementen meer aan-

uiteindelijke verlangen, zal de GZB zich in 2015 ook be-

dacht kan worden besteed.

zinnen op de vraag op welke bijdrage hij zich specifieker

In veel gevallen konden studiebeurzen worden verstrekt

zou kunnen richten. Daarbij wordt gedacht aan een fo-

aan theologische studenten om zo te werken aan het

cus op contextuele curriculum- en materiaalontwikke-

grote predikantentekort in met name Latijns-Amerika en

ling.

Afrika. Ook dat is een belangrijk element van het werk: over-

Dit hoofdstuk is een samenvatting van de landenrappor-

dracht aan goed opgeleide lokale docenten die de eigen

tages. Zie de bijlage landenrapportages.

taal en context het beste kennen. Machiel en Sandra keerden terug uit Mexico. Sinds 2013 hebben zij een belangrijke bijdrage geleverd aan de opleiding van predikanten aan het Seminario Teologico Presbiteriano in Mexico-Stad.

23

Programmaverslag Dienst PROGRAMMAVERSLAG GEMEENTEVORMING

Programmaverslag Dienst Realisatie 2014 Deelprogramma omschrijving 2.1 Gemeentediaconaat

Categorie omschrijving

ZW

7.500

17.500

2.000

2.000

16.810

0

Gezondheidszorg

9.500

9.500

1,0

59.000

1,0

94.810

2,0

1,0 2,0

Investeringen

59.000

1,0 88.000

48.663

Gezondheidszorg Hiv/aids

2.500

13,0

204.240

14,1

144.500

1,1

362.610

2,1

369.000

6,0

100.763

6,0

52.000

20,2

773.776

22,2

635.500

Onderwijs

57.500

Gemeenschapsontwikkeling Rampenbestrijding

67.500

710.955

Gemeenschapsontwikkeling

1,8 1,8

2.4 Organisatieontwikkeling

€

Toerusting gemeenten en hun lokale leidinggevenden

Capaciteitsversterking

2.3 Noodhulp

ZW

Bijbelvertaling en het schrijven van christelijke literatuur in de lokale taal Investeringen Gemeenschapsontwikkeling

2.2 Maatschappelijke presentie

Begroting 2014 €

Capaciteitsversterking

Totaal Programma Dienst

75.000 1,8

710.955

1,8

75.000

0,9

0

0,6

2.000

0,9

0

0,6

2.000

24,8

1.579.541

26,6

800.500

2.1 Gemeentediaconaat

onderzoek vormt de basis voor een langetermijnstrate-

Jaarplan

gie om het diaconale bewustzijn te bevorderen.

Binnen de partnerkerken waarmee wordt samengewerkt

De kinderprojecten in Bogota en Ibaque hebben honder-

is over het algemeen weinig aandacht voor het lokale

den kinderen naast een maaltijd ook ontspanning en

diaconaat binnen de gemeenten. Met partners worden

gezelligheid geboden.

plannen ontwikkeld om na te denken over holistisch dia-

In Mexico is het nieuwe gebouw van het Centro Shalom

conaat. De integratie daarvan binnen opleiding en toe-

geopend. De nieuwe huisvesting geeft de mogelijkheid

rusting heeft hoge prioriteit in de contacten met part-

om meer verslaafden op te vangen.

nerorganisaties. Er worden nieuwe initiatieven in ge-

Ook is men gestart met allerlei inkomengenerende activi-

meenten ontwikkeld. Diaconale activiteiten zijn nog

teiten waar de “intrernos” volop bij betrokken zijn.

beperkt in omvang. Leerervaringen Realisatie en afwijking t.o.v. begroting

Gemeentediaconaat is in veel gemeenten een activiteit

De bestedingen zijn in overeenstemming met de begro-

gericht op de leden van de eigen gemeente. Echter een

ting. Op dit moment zijn er twee gezinnen, de families

missionaire invulling van het diaconaat is in veel ge-

Kommers en Treuren, actief om het gemeentediaconaat

meenten nauwelijks doordacht.

binnen de kerken te versterken.

Het initiatief van het Centro Shalom om cliënten zondags na de dienst bij gemeenteleden te gast te laten zijn

Belangrijkste resultaten

slaat aan en brengt diaconaat veel meer onder de aan-

De familie Treuren is in het voorjaar uitgezonden naar

dacht van gemeenteleden. Het is belangrijk om gemeen-

de presbyteriaanse kerk in Colombia. Zij zullen in de ge-

teleden praktische handvatten te geven om diaconaat in

meenten het bewustzijn over gemeente diaconaat be-

te vullen.

vorderen. Onderzoek is gedaan naar de huidige diaconale activiteiten en de mogelijkheden voor de gemeenten. Dit 25

Vooruitblik 2015

Via de verschillende preventie- en home based care pro-

Het leren om diaconaat missionair in te vullen zal in het

gramma’s zijn veel gezinnen geholpen.

nieuwe diaconale project van de HGJB het centrale the-

De houtbewerkingsopleiding in Ekwendeni leidt twintig

ma worden. Dit is niet zo vanzelfsprekend, in Nederland

jongeren op tot meubelmaker.

niet maar ook bij onze partners niet. In een gezamenlijke

In Rwanda heeft Ceformi aan ruim 170 jongeren een vak-

zoektocht willen we kijken naar nieuwe mogelijkheden

opleiding gegeven.

voor de kerk om diaconaal betrokken te zijn op de ge-

In Gurube (Zuid-Soedan) zijn met steun van de Hervorm-

meenschap waar de kerk staat. Dit is een belangrijk on-

de scholen in Barneveld ‘De Drieslag’ vier klaslokalen

derdeel van het nieuwe project.

gebouwd. Voor honderden kinderen betekent dit een enorm verbeterde leeromgeving.

2.1 Maatschappelijke presentie Jaarplan

Leerervaringen

Veel partnerorganisaties zijn betrokken bij maatschap-

Een veilige leefomgeving is een belangrijke voorwaarde

pelijke activiteiten. De GZB stimuleert de partners om op

voor de uitvoering van een project. In een veranderende

een relevante en holistische manier betrokken te raken

wereld is dat niet meer van zelfsprekend.

bij de samenleving. De capaciteit van organisaties wordt versterkt en organisaties slagen er meer en meer in om

Vooruitblik 2015

lokale gemeenten bij hun activiteiten te betrekken. Daar

De MFS-financiering zal in 2015 eindigen. Dit betekent

waar mogelijk wordt ingezet op het stimuleren van de

dat de programma’s in Zuid-Soedan en Zimbabwe het na

partners om op te komen voor recht en gerechtigheid in

2015 met een stuk minder fondsen moeten doen. De pro-

de samenleving.

gramma’s zijn al bezig met het aanpassen van de programma-activiteiten en het beëindigen van het program-

Realisatie en afwijking t.o.v. begroting

ma. Bijvoorbeeld het programma van de RCZ gericht op

De financiering van de projecten komt voor een groot

het verstrekken van aidsremmers is al begonnen met het

deel van financieringsmogelijkheden zoals MFS, EO-

overdragen van klinieken waar de medicijnen worden

Metterdaad en stichtingen. In de loop van het jaar zijn er

verstrekt aan de overheid. In 2015 zal dit programma

nieuwe toezeggingen gedaan waardoor de gerealiseerde

grotendeels worden overgedragen.

bestedingen hoger zijn dan de begroting. 2.3 Noodhulp Belangrijkste resultaten

Jaarplan

Een groot deel van de bestedingen zijn gedaan in ge-

De GZB heeft een fonds gesticht voor noodhulp. De uit-

zondheidsprojecten. Medisch werk is nog steeds een

voering zal in voorkomende gevallen plaatsvinden in

belangrijke taak voor kerken. In veel landen zou de ge-

samenwerking met KiA. Fondsenwerving zal indien mo-

zondheidszorg veel minder zijn als de kerken deze taak

gelijk plaatsvinden in samenwerking met Luisterend

niet zouden uitvoeren.

Dienen.

De steun is vooral gegaan naar basisgezondheidszorg en hiv/aidsprogramma’s.

Realisatie en afwijking t.o.v. begroting

Veertien zendingswerkers waren in 2014 actief in het

De begroting van het noodhulpprogramma bestaat uit

medische werk. Dit laat wel zien dat medisch werk een

een vast bedrag (€ 75.000) dat wordt verhoogd met in-

belangrijke plek inneemt in het werk van de GZB.

komsten uit een specifieke noodhulpactie. Via Luisterend Dienen is de noodhulpactie voor Syrië in

Resultaten die in het afgelopen jaar zijn bereikt zijn o.a.

2014 voortgezet. Dit heeft geleid tot extra inkomsten.

Ook dit jaar zijn ruim duizend nieuw patiënten gestart

Daarnaast was er nog een groot bedrag beschikbaar voor

met aidsremmers. Hun leven heeft door de medicijnen

de bevolking op de Filipijnen die getroffen is door de

een heel ander perspectief gekregen.

verschrikkelijke tyfoon Haiyan.

Veel mensen hebben toegang tot gezondheidszorg door de zorg die geboden wordt in de ziekenhuizen in Zimbab-

Belangrijkste resultaten

we (Gutu en Morgenster), Malawi (Ekwendeni), DR Con-

In 2014 zijn de resterende fondsen ‘noodhulp Filipijnen’

go (Nyankude), Nepal (Surkhet) en Indonesië (Elim). Het

besteed. Een bedrag van ruim € 400.000 is gebruikt om

hiv/aidsprogramma in Zuid-Soedan heeft in het afgelo-

gezinnen te helpen met het bouwen van huizen en het

pen jaar veel vertraging opgelopen door de voortdurende

opzetten van inkomengenerende activiteiten zoals vis-

onveiligheid in het land.

sersboten, fietstaxi’s, motortaxi’s enz.

26

Het noodhulpprogramma voor de Syrische vluchtelingen

Bij de kleinere kerken zou de GZB mogelijk meer prakti-

in Libanon is in 2014 voortgezet. De situatie is in het af-

sche ondersteuningen kunnen geven om kerken te hel-

gelopen jaar nauwelijks verbeterd en de noodzaak om de

pen bij de uitvoering een noodhulpprogramma.

vluchtelingen te helpen is onverminderd groot. De part-

Duidelijk is dat kerken een belangrijke rol hebben in de

ners, NESSL (National Evangelical Synod of Syria & Leba-

opvang en het lenigen van de eerste nood na natuur-

non) en de Union of Armenian Churches in the Near East

ramp. Echter kerken hebben die rol ook bij conflicten en

hebben mensen in Libanon en Syrië kunnen helpen om

situaties waar bevolking moeten vluchten vanwege on-

met hulpgoederen voor de meest basale levensbehoef-

veiligheid.

ten.

Gelet op de huidige ontwikkelingen in de wereld zal de

Het rehabilitatie programma in Kenia is gestart met het

GZB kerken in conflictsituaties moeten blijven steunen

trainen van enkele pilot communities in Turkana, Pokot

en bemoedigen.

en de Kerio Valley. Het trainingsprogramma is gericht op onderwerpen als ‘entrepreneurship’, het netwerken en

Vooruitblik 2015

fondsenwerven binnen het district, het trainen van jon-

De situatie in Syrië is nauwelijks verbeterd en ook op

geren in het ontdekken van hun lokale middelen, enz.

korte termijn lijkt er geen oplossing in zicht. Het aantal vluchtelingen zal eerder toenemen dan afnemen. Nood-

Leerervaringen

hulp voor de vele vluchtelingen blijft noodzakelijk en

De contacten die kerken hebben met het grondvlak zijn

daarom wordt het noodhulpprogramma voortgezet.

van groot belang voor het snel opstarten van een nood-

Het rehabilitatieprogramma in Kenia zal worden voort-

hulpprogramma. Via deze kerken (partners) kan de GZB

gezet. Jaap en Coby van der Ham zullen in de zomer van

snel reageren op een plotselinge noodsituatie en de ge-

2015 definitief terugkeren naar Nederland.

troffen bevolking bereiken met noodhulp.

27

Programmaverslag Leren en verbinden PROGRAMMAVERSLAG GEMEENTEVORMING

Programmaverslag Leren en verbinden Realisatie 2014 Deelprogramma omschrijving

Categorie omschrijving

Kennisbevordering

Thema's Verbinden

Verbinding

Verbinden

Totaal Programma Leren en Verbinden

Begroting 2014 €

€

27.500 9.000 36.500 164.719 164.719

34.500 9.000 43.500 167.000 167.000

201.219

210.500

Jaarplan

conferentie had tot doel te ontdekken in hoeverre in

Binnen het programma Leren en verbinden worden acti-

Afrika een soortgelijke beweging als secularisatie is aan

viteiten bij elkaar gebracht die erop gericht zijn om het

te wijzen en wordt beleefd, en wat eventuele verschillen

werk met de partners te verdiepen door samenwerking

met Europa ons kunnen leren. De resultaten van de con-

en kennisuitwisseling. Daarom worden partners gesti-

ferentie zullen in de eerste helft van 2015 gepubliceerd

muleerd om samen te werken in voor hen relevante net-

worden.

werken. Daarnaast streven we ernaar om te kennisuitwisseling binnen de organisatie van de GZB te versterken

Als uitkomst van de Islamconferentie is door de deelne-

en geleerde ervaringen te delen met anderen. Op basis

mers in 2014 een bijdrage geleverd die in de eerste helft

van deze kennis neemt de GZB ook deel aan het

van 2015 moet uitmonden in een publicatie over de rela-

(kerkelijke) debat over missiologische vragen. In dit ka-

tie tussen kerk en islam, o.a. vanuit de ervaringen van

der staat de steun die gegeven wordt aan de leerstoel

partners van de GZB. Ook dit jaar participeerde de GZB in

‘Secularisatiestudies’ in Groningen (€ 20.000) en de leer-

de leerstoel ‘Kerk in de context van de islam’.

stoel ‘Kerk in de context van de islam’ (€ 7.000) aan de VU in Amsterdam.

In 2014 is het programma Leren en verbinden geëvalueerd. Als uitkomst daarvan is besloten het platform It’s

Binnen dit programma verantwoordt de GZB ook zijn

Learning niet langer als communicatiemiddel voor het

bijdragen aan organisaties in Nederland die deels als een

programma te gebruiken en te zoeken naar vormen van

kennisinstituut functioneren maar deels ook bijdragen

uitwisseling die directer opkomen vanuit de praktijk van

aan de toerusting van gemeenten uit onze achterban.

het werk op het veld. Het antwoord op deze vraag wordt

Hieronder valt de bijdrage aan Stichting Evangelie &

meegenomen in de bredere bezinning op de organisatie

Moslims (€ 50.000) en het Centrum voor Israël Studies

van het werk van de GZB.

(€ 40.000).

Naast de uitwisseling van leerervaringen tussen werkers onderling, speelt de vraag naar de verbinding tussen ker-

Realisatie en afwijking t.o.v. begroting

ken in Nederland en die van de partners van de GZB een

De begroting voor 2014 is nagenoeg gerealiseerd. Het

steeds grotere rol. Hoe kunnen christenen uit diverse

verschil wordt verklaard door hoger uitgevallen kosten

landen aan elkaar verbonden worden, op zo’n manier dat

bij de realisatie van de thema’s.

daadwerkelijk bemoediging en uitwisseling kan plaatsvinden waar beide in kunnen groeien? In 2014 is hiermee

Belangrijkste resultaten

geëxperimenteerd in de vorm van een debat over de stel-

In december 2014 vond in Caïro de conferentie ‘Declining

ling ‘De kerk moet meer ontvangen en minder organise-

Religious Participation: Secularization and Discipleship

ren’.

in Africa’ plaats. De conferentie was onderdeel van de

Vanuit het programma Bewustwording is in november

bredere bezinning op de vraag naar het effect van secula-

voor de eerste keer een predikantenreis georganiseerd.

risatie op het handelen van de kerk, vanuit de leerstoel

Deze reis naar Malawi had als doel predikanten meer

Secularisatiestudies waar IZB en GZB in participeren. De

bewust te maken van het werk van de GZB en de uit29

gangspunten daarvan. Als uitkomst van de reis wordt

ergens aan lijkt het, zowel binnen als buiten de GZB. Te-

gekeken waar de verdere bezinning met predikanten het

gelijk blijkt het lastig dit abstracte begrip concreet te

programma Leren en verbinden raakt en hoe beide pro-

laden waar het de combinatie van leren én verbinden

gramma’s zo goed mogelijk aan elkaar gelinkt kunnen

samen betreft. De uitdaging zal zijn om met een zo con-

worden.

creet mogelijk insteek te zoeken naar manieren om part-

Een tweede predikantenreis vindt plaats binnen het ka-

ners en de kerk in Nederland ook op bezinnend niveau

der van de permanente educatie van de PKN. In 2014 zijn

aan elkaar te verbinden en van elkaar te leren.

de voorbereidingen getroffen voor een studiereis naar Indonesië, die in februari 2015 zal plaats vinden. Dr. Gert Noort vanuit de NZR en ds. Gert de Goeijen als zendings-

Vooruitblik 2015

werkers voor de Gereja Toraja, zullen deze reis leiden.

In 2015 gaat de GZB op zoek hoe, op basis van de ervarin-

In het kader van netwerken zijn in 2014 op diverse plaat-

gen tot nu toe, op een haalbare manier invulling kan wor-

sen lezingen of andere bijdragen gegeven en studieda-

den gegeven aan het verlangen te leren en te verbinden.

gen bezocht, om met zusterorganisaties verder te bezin-

Concreet staan voor 2015 een aantal specifieke dingen

nen op de vraag naar de organisatie van zending in het

gepland:

huidige tijdsgewricht.

• Een studiereis voor predikanten naar Indonesië • Het ontwikkelen van een programma voor predi-

Leerervaringen Opvallend is dat de combinatie van de woorden Leren en verbinden op veel plekken iets los lijkt te maken. De dy-

kanten

• Het publiceren van een bijdrage aan het debat over de verhouding tussen kerk en islam.

namiek van de verbinding van leerervaringen appelleert

30

Programmaverslag Bewustwording PROGRAMMAVERSLAG GEMEENTEVORMING

Programmaverslag Bewustwording Positionering

Impact activiteiten

In 2014 is het proces afgerond van verdere aanscherping

Via de gedrukte media is de GZB veel in het nieuws ge-

van de positionering van de GZB. Het werk van de GZB is

weest. In het Reformatorisch Dagblad verschenen versla-

inzichtelijker gemaakt door de missie van de GZB samen

gen van grotere vergaderingen en bijeenkomsten. In

te vatten in de zin: Mensen bereiken met het Evangelie

persberichten en de rubriek kerknieuws werden uitzen-

zodat zij wereldwijd gaan leven zoals God bedoelt.

dingen en benoemingen gemeld. Ook in het Nederlands

Daarbij is het werk in twintig landen wereldwijd verdeeld

Dagblad verscheen een aantal artikelen. De Waarheids-

in vijf werkvelden met een specifieke context: De lege

vriend schonk ruim aandacht aan het zendingswerk. Ook

kerk in Europa, De dienende kerk in Latijns-Amerika, De

zendingswerkers kregen daar de ruimte om te schrijven

groeiende kerk in Afrika, De bedreigde kerk in het Mid-

over het werk waar zij bij betrokken zijn.

den-Oosten en De jonge kerk in Azië.

Naast melding in de gedrukte versie van de bladen ver-

Al het zendingswerk is onder te brengen onder de begrip-

schenen de koppen van het nieuws ook altijd, en veel

pen Geloven, Groeien en Dienen. Het bovenstaande is

eerder, in de digitale uitingen van de bladen, met name

inzichtelijk gemaakt in een infographic die verscheen in

via de thematische nieuwsbrieven en via sociale media.

het juninummer van Alle Volken.

In 2014 werd extra ingezet op de inzet van deze vorm van

Het campagnematige werken is gestart op de GZB-dag in

publiciteit.

augustus 2014 onder het thema Geloven gaat verder, waarbij het zendingswerk in De groeiende kerk centraal

De website is een belangrijk instrument om contact te

gesteld werd. Land, kerk en werk in Malawi stond model

hebben met de achterban en andere belangstellenden.

voor het werk dat in een groot deel van Afrika uitgevoerd

Om de vernieuwde positionering van de GZB consequent

wordt.

door te kunnen voeren was het noodzakelijk de website

Bijzonder elementen van de campagne waren de eenma-

te vernieuwen. Per 23 augustus kwam deze in de lucht.

lige uitgave van een lifestylemagazine Ave, de muziek-

Het aantal bezoekers vanaf die datum was 36.104, waar-

avond in oktober, georganiseerd in samenwerking met

van 21.455 unieke bezoekers. Een piek in het aantal be-

het koor Jubilate Deo en de Ave-restaurants die op drie

zoekers lag rond de GZB-dag.

plaatsen in Nederland georganiseerd werden. Tot slot

Best bezochte pagina’s waren

bezochten in november predikanten uit de achterban

1. Info over GZB-dag + verslag

van de GZB de kerk in Malawi.

2. Projecten en werkers

Bij het uitrollen van de campagne werden ook al voorbe-

3. Werkveld Afrika (campagne)

reidingen gemaakt voor de volgende campagnes voor het

4. Blog predikantenreis Malawi

jaar 2015, te weten De jonge kerk in het voorjaar van 2015

5. Vacatures

en De bedreigde kerk vanaf de GZB-dag in 2015. Geloven gaat verder is een thema dat zo goed overeen-

Het magazine Alle Volken werd door de 32.679 leden ont-

komt met het werk en het verlangen van de GZB dat eind

vangen. Verder ontvingen 17.678 leden en donateurs spe-

2014 dit doorgevoerd werd als pay-off bij het logo.

cifieke informatie over het zendingswerk via de rond-

Alle nieuwe onderdelen werden uitgevoerd naast de be-

zendbrieven van werkers met wie ze verbonden zijn.

staande werkzaamheden die jaarlijks ook gewoon door-

Het dagboek Een handvol koren vond zijn weg naar

gaan.

37.704 huishoudens. Hiermee is het GZB-dagboek al vele jaren het best verkochte dagboek van Nederland.

Realisatie en afwijking t.o.v. begroting

Het GZB-jongerenevent werd door ruim 500 jonge men-

Ten aanzien van de begroting kan gemeld worden dat

sen bezocht. De GZB-dag werd bezocht door 2000 vol-

deze goeddeels volgens plan gevolgd en gerealiseerd is.

wassenen en ruim 350 kinderen en tieners. De beide eve-

Er zijn geen grote afwijkingen geconstateerd. Het gestel-

nementen kregen als thema het campagnethema

de doel om de uitgaven voor de GZB-dag en het Jongeren-

‘Geloven gaat verder’ mee.

event te beperken werd gehaald door de beide evene-

Rond de GZB-dag ontvingen we een delegatie van de

menten logistiek meer met elkaar te verbinden.

partnerkerk in Malawi. De broeders en zuster bezochten 32

de GZB-dag, het Jongerenevent, een predikantenochtend

te maken tussen investering en rendement. Een flink

en enkele landelijke en kerkelijke organisaties. Verder

deel van de inspanning gaat naar een relatief klein ge-

werden bezoeken gebracht aan gemeenten die nauw

deelte van de achterban. Ook gedrukte media nemen een

betrokken zijn bij het zendingswerk in deze kerk via het

fors deel van het budget in beslag.

programma Deelgenoten

Om het draagvlak in Nederland in stand te houden en uit

GZB-Deelgenoten is het middel waarmee gewerkt wordt

te breiden is de hulp van vrijwilligers onontbeerlijk. In de

aan het bevorderen van de bewustwording op gemeente-

lokale gemeenten bestaan zendingscommissies uit vrij-

lijk niveau. Ruim 150 gemeenten participeren in dit pro-

willigers die specifieke taken hebben om draagvlak te

gramma. Samen met de ruim 60 gemeenten die één of

verbreden en fondsen te werven. De commissies ontvan-

meerdere eigen zendingswerkers hebben, kan gezegd

gen daarbij begeleiding vanuit de afdeling Communicatie

worden dat ruim de helft van de gemeenten die met het

& Fondsenwerving van de GZB. Ook voor verschillende

werk van de GZB meeleven, direct betrokken is bij zen-

projecten die vanuit het landelijk kantoor georganiseerd

dingswerk.

woorden zijn vrijwilligers nodig. Hierbij valt te denken

Zendingswerkers hebben een natuurlijker band met de

aan het schrijven van bijdragen aan het dagboek Een

gemeenten. Het is daarom belangrijk dat ze optimaal

handvol koren en artikelen in Alle Volken en GZB-

ingezet worden in het programma Bewustwording. Alle

Wereldkids. Bij de organisatie van evenementen zoals de

zendingswerkers in opleiding maken een communicatie-

GZB-dag en het Jongerenevent zijn talloze vrijwilligers

plan waarin zij vastleggen hoe ze betrokken gemeenten

nodig om deze dagen mogelijk te kunnen maken.

en particulieren zo goed mogelijk bij het werk blijven betrekken.

Vooruitblik 2015

Als impact afgemeten zou moeten worden aan financiële

Het campagnematig werken wordt voortgezet. In het

ondersteuning (meegeven) kunnen we stellen dat deze

jaar 2015 zelfs intensiever. In het voorjaar wordt een be-

licht afgenomen is. Als we het afmeten aan meeleven

perkte campagne gevoerd om het werk in Zuidoost-Azië

kunnen we stellen dat activiteiten met en voor de ge-

centraal te stellen. Hierbij wordt aan een geselecteerd

meenten goed bezocht werden. Daar waren geen uit-

aantal gemeenten en particulieren een concrete vraag

schieters. Meedoen leek ook niet bijzonder af te wijken.

voorgelegd om de komende vier jaren zich extra in te

Bijzonder waren de drie avonden ontmoeting met de

zetten om een nieuw stuk zendingswerk mogelijk te ma-

achterban in het kader van de Ave-restaurants. Ruim 300

ken. De GZB-dag zal, vanwege ingrijpende verbouwing

mensen reserveerden een couvert. Het GZB-team kookte,

van de gebouwen op Hydepark, verschuiven naar 13 juni

bediende en deelde informatie. De bezoekers gingen

in de evenementenhal in Gorinchem en daarmee een

enthousiast naar huis. De netto opbrengst was ruim

binnenevenement worden. Vanaf die datum zal ook de

€ 5.000,-, geheel bestemd voor de werk in Malawi.

nieuwe landelijke campagne geïntroduceerd worden waarbij het werk in De bedreigde kerk centraal gesteld

Leerervaringen

zal worden. Alle bestaande en nieuwe activiteiten zullen

Bewustwording is een zaak die flinke investeringen

zoveel mogelijk aangehaakt worden aan activiteiten die

vraagt. Daarbij is het van belang om een goede afweging

in het kader van de campagne georganiseerd worden.

33

Fondsenwerving

Fondsenwerving Het waren en zijn nog steeds moeilijke tijden voor de

resultaat opleveren anderzijds.

economie. Charitatieve doelen vormen daarop geen uit-

In het najaar zijn via telemarketing opnieuw niet-

zondering. Het verslagjaar overziende kunnen we stellen

betalende leden/donateurs benaderd. Ruim 1.200 relaties

dat de inkomsten in het algemeen een lichte daling laten

werden telefonisch bereikt. 28% Reageerde positief op de

zien. Met name vanuit het collectief van de gemeenten.

vraag om structurele steun wat resulteerde in een toe-

Uitzondering zijn de inkomsten uit nalatenschappen.

zegging van € 9.000 per jaar voor de komende vier jaar.

Uiteindelijk waren het deze inkomsten die er voor zorg-

Daarnaast ontvingen we € 800 aan eenmalige giften.

den dat al te forse daling van inkomsten afgeremd werd.

In het voorjaar is samen met de IZB de actie GetCon-

Het ligt dus voor de hand dat ook in 2014 veel aandacht

nected weer opgezet om nieuwe leden te werven, waarbij

besteed is aan adequate en efficiënte fondsenwerving.

belijdeniscatechisanten de belangrijkste doelgroep wa-

In het afgelopen jaar zijn hiertoe oude methoden ge-

ren. In totaal hebben 146 (voornamelijk) jongeren zich

handhaafd en nieuwe middelen toegevoegd en uitge-

aangemeld. Al deze jongeren geven een maandelijkse

test. In het afgelopen jaar zijn we begonnen met het

incasso af, waarbij de gemiddelde gift € 2,50 bedraagt.

aanbieden van Whydonate. Dat is een app voor mobiele

Naast deze actie zijn er verschillende gemeenten die zelf

apparaten om donaties over te maken voor de GZB en/of

een ledenwerfactie voor de GZB opzetten richting belijde-

projecten. Als één van de eerste doelen sloot de GZB zich

niscatechisanten.

hierbij aan.

In 2014 werd in samenwerking met Luisterend Dienen een

In samenwerking met Samsam stapten mensen over van

noodhulpactie gehouden voor de christenen in Libanon

energieleverancier. Hiermee kwam € 2.540,- ten goede

en Syrië.

aan het zendingswerk. Hoevergajij.nu werd ontwikkeld

Samenvattend kan gezegd worden dat de inkomsten uit

als actieplatform waarmee mensen een prestatie kun-

leden en donateurs in het verslagjaar licht gestegen zijn.

nen melden en promoten om vervolgens fondsen te kun-

De inkomsten uit nalatenschappen waren in het verslag-

nen werven.

jaar opnieuw hoog.

Twee doelgroepen

Werving in gemeenten

De GZB heeft een trouwe achterban, bestaande uit indi-

Gemeenten uit de achterban van de GZB worden steeds

viduele leden en donateurs enerzijds en gemeenten die

meer geconfronteerd met vragen om financiële onder-

het werk ondersteunen anderzijds. Dat betekent ook een

steuning door organisaties die geen kerkelijke binding

dubbele strategie waarbij onder de leden en donateurs

hebben. Die vragen zijn vaak zeer direct en worden soms

rechtstreeks door de GZB geworven wordt. In gemeenten

ook aangedragen door gemeenteleden. Veel jongelui uit

gebeurt dat indirect door plaatselijke zendingscommis-

de achterban weten zich geroepen om voor langere of

sies (vrijwilligers). Daarbij komt dan dat veel leden en

kortere tijd uitgezonden te worden voor missionair werk.

donateurs aangesloten zijn bij een gemeente die het

Om deze uitzendingen te financieren wordt ook een be-

zendingswerk via de GZB ondersteunt.

roep op de gemeente gedaan. Daarnaast moeten veel gemeenten constateren dat er eerder sprake is van ach-

Werving onder leden en donateurs

teruitgang dan groei van ledental en kerkgangers. Bij el-

In het verslagjaar werden verschillende methoden ge-

kaar opgeteld leidde dat tot voortzetting van de al jaren-

bruikt om contact te leggen met leden en donateurs.

lange gestage achteruitgang van inkomsten uit gemeen-

Kern van werving is relatiebeheer. Immers, alleen een

ten.

betrokken lid of donateur zal doorgaan het werk ook

Gemeenten willen het zendingswerk graag ondersteunen

financieel te ondersteunen. Het softwarepakket Chariba-

door middel van een concreet werk. De gewijzigde profile-

se is de ruggengraat bij het uitzetten van fondsenwer-

ring moet de GZB ook in de gemeenten weer opnieuw

vende activiteiten. Een gesegmenteerde benadering van

onder de aandacht brengen. De relatiebeheerders bezoch-

groepen leden en donateurs verhoogt de effectiviteit

ten tientallen zendingscommissies waarbij het verhaal

van de actie enerzijds en bespaart verzendkosten bij de

van de GZB wordt verteld en de unieke positie als kerkelij-

verzending van fondsenwervende brieven die nauwelijks

ke zendingsorganisatie wordt benadrukt. In de proactie35

ve benadering wordt geprobeerd om de banden tussen

van er 63 positief reageerden en 12.000 exemplaren ver-

de zendingscommissies aan te halen. Zo krijgen gemeen-

zonden werden. Kinderprojecten werden gepresenteerd.

ten een passend aanbod om betrokken te blijven op het

Zendingswerkers bezochten scholen en gaven gastles-

zendingswerk van de GZB. De inzet van de vele vrijwil-

sen. Naast het wekelijkse zendingsgeld voeren scholen

ligers in zendingscommissies is daarbij van strategisch

acties uit om geld in te zamelen voor GZB-projecten.

belang. Samenvattend kan gezegd worden dat er meer geïnves-

Jongeren

teerd is in de relatie met de zendingscommissies, maar

Het bereiken van jongeren blijft een grote uitdaging en

dat de inkomsten uit de gemeenten nog steeds een lich-

bovendien laten zij zich moeilijk binden aan een organi-

te daling hebben laten zien.

satie. Tegelijkertijd zien we met enige regelmaat jongeren een grote donatie doen, maar dat zijn vaak jongeren

Werving onder diverse doelgroepen

die geen lid (willen) zijn. Ze doneren wanneer het hen

Scholen

uitkomt.

Opnieuw werden scholen benaderd om het wekelijkse

Ook het in het afgelopen jaar is het jongerenproject op-

‘zendingsgeld’ ook voor GZB-projecten te bestemmen.

gezet. Het aantal bestelde folder nam iets af.

Aan het begin van het schooljaar 2014-2015 ontvingen 2.200 scholen het gratis materiaal GZB-Wereldkids waar-

36

Interne organisatie

Interne organisatie De begeleiding van het zendingswerk voor en met de

Personele bezetting

ondersteunende gemeenten vindt plaats vanuit het kan-

Per afdeling waren eind 2014 de volgende medewerkers

toor in Driebergen. Onder leiding van de directie hebben

aangesteld:

de verschillende afdelingen hun eigen verantwoordelijkheid. Het organigram van de werkorganisatie is hieronder opgenomen. GZB-werkorganisatie

Directie

HRM

Finance & Control

Buitenland

Communicatie & Fondsenwerving

Scholing en opleiding Voor alle medewerkers is begin 2014 een trainingsdag op het gebied van plannen en organiseren verzorgd, met als doel het werk effectiever en zo mogelijk efficiënter uit te voeren. Enkele medewerkers hebben in 2014 een opleiding of (taal)training gevolgd, om hun taak beter te kunnen uitvoeren. Tijdens de functioneringsgesprekken eind 2014 zijn aanvullende opleidingseisen en –wensen geïnventariseerd met het oog op de invulling van de scholing van medewerkers in 2015. Verzuimmanagement In 2014 was het verzuim 2,2% (2013 0,6%). In geval van ziekte wordt het reïntegratietraject altijd in overleg met de Arbodienst Perspectief en de medewerker vastgesteld. Voor langdurige ziekte is een verzuimverzekering afgesloten. Samenstelling personeelsbestand 31 december 2014 Geslacht Man Vrouw

Aantal

Leeftijd 25 tot en met 34 jaar 35 tot en met 44 jaar 45 tot en met 54 jaar 55 tot en met 64 jaar

Aantal

Naam Directie Jan Ouwehand Henriëtte van Dijk HRM Iwan Dekker Harriët Ritman Caroline Verboom Buitenland Iwan Dekker

Functie Directeur Secretaresse Opleidingscoördinator ZW Werving en selectie Werving en selectie

Landencoördinator | Programmacoördinator Leren & Verbinden Arie van der Poel Landencoördinator | Programmacoördinator Gemeente-opbouw en Theologische opleidingen Wim Poldervaart Landencoördinator | Programmacoördinator Gemeentestichting open landen en gesloten landen Tim Verduijn Landencoördinator | Programmacoördinator Dienst Marleen Adema Projectmedewerker Ansgar Bosman Projectmedewerker Gijske Geneugelijk Projectmedewerker Anja de Wildt Secretaresse Wilma Wolswinkel Projectmedewerker Communicatie & Fondsenwerving Harry Fikse Hoofd communicatie & fondsenwerving

FTE 1,95 1,00 0,95 1,30 0,40 0,50 0,40 6,00 0,50 1,00

1,00

1,00 0,30 0,40 0,80 0,40 0,60 6,60 1,00

Margreet Broeders Wim Dekker

Secretaresse Relatiemanager | fondsenwerver

0,80 1,00

Gerdi van Eck Anneke Kardol Mathilde Schouwstra Bas Stolk Jopie Verhoek Finance & Control Tijmen van Steeg Kees Boer

Communicatie | Projecten

0,80 0,60 0,70 1,00 0,70 3,70 1,00 1,00

Communicatie | Publiciteit Relatiemanager | Fondsenwerver Relatiemanager | Fondsenwerver

Controller Administratief medewerker | telefonist Wim Nap Administrateur Nardi Kastelein Facilitair en administratief medewerker Totaal (25 medewerkers)

1,00 0,50 19,15

Het gemiddeld aantal fte’s in 2014 was 19,18.

FTE 11 14 25

10,90 8,45 19,35

Daarnaast was per eind 2014 de heer Ard-Jan Kok aangesteld als relatiemanager voor Luisterend Dienen binnen de samenwerking met Kerk in Actie.

FTE 5 7 8 5 25

4,35 4,00 6,00 5,00 19,35 38

Plannen 2015

Plannen 2015 De GZB zal blijven focussen op het thema ‘zending’, daar

De versterking van de interne organisatie is doorlopend

immers ligt het mandaat van de GZB. De GZB zal in 2014

een aandachtspunt. Op verschillende vlakken wordt ge-

zich als zendingsorganisatie sterker positioneren. Het

werkt aan verbetering van processen: aanscherping van

handhaven van het aantal zendingswerkers is daarbij

het organisatiehandboek, coaching van intern leider-

ook van belang. De wereldwijde ontwikkelingen maken

schap, ondersteuning van coaching/begeleiding van uit-

uitzenden echter niet gemakkelijker, tegelijkertijd mel-

gezonden medewerkers.

den zich vooral jongere mensen om uitgezonden te wor-

De GZB is deel van een ingewikkeld krachtenveld van

den. De GZB zet daarom in op de ontwikkeling van plek-

organisaties, staat in nauwe verbinding met andere bon-

ken voor jonge professionals, versterking van de begelei-

den, de Protestantse kerk en Kerk in Actie. Verdieping en

ding van uitgezonden werkers en de verbetering van de

versterking van allerlei relaties heeft voortdurend de

opleiding.

aandacht en op alle terreinen zullen in 2015 stappen

2015 is een jaar waarin een begin gemaakt zal worden

moeten worden gezet. De Protestantse Kerk en de

met de doordenking van een nieuw meerjarenbeleids-

dienstenorganisatie bezint zich op de lange termijn, dat

plan. In dat kader zal een partnerconsultatie worden

doen ook de verschillende bonden.

georganiseerd waarbij samen met een groot aantal part-

Het jaarthema, dat gestart wordt op de GZB-dag, is De

ners het huidige plan geëvalueerd zal worden en bouw-

bedreigde Kerk en heeft als campagneslogan ‘Laat de

stenen aangedragen zullen worden voor het nieuwe

kerk niet verdwijnen’. Daarnaast is er een kleinere cam-

meerjarenplan. Met bestuur en staf zal intensief nage-

pagne gericht op Zuidoost-Azië. In deze campagnes ho-

dacht worden over de langetermijnontwikkelingen, de

pen wij het kloppende hart van de GZB zichtbaar te ma-

roeping van gemeenten en veranderende rol van de GZB.

ken: het verbinden van gemeenten in Nederland met

2015 is voor de GZB ook financieel een belangrijk jaar. De

Gods werk in deze wereld!

jarenlange overheidssubsidie (medefinancieringsprogramma) komt ten einde. Concreet betekent dit het verlies van de bijdrage van de overheid aan programma’s in Zuid-Soedan en Zimbabwe. Deze nieuwe vermindering van de inkomsten van de GZB zal consequenties hebben voor deze programma’s, maar stelt de GZB ook voor de uitdaging om nieuwe fondsen aan te boren.

40

Begroting en meerjarenraming Hieronder is de meerjarenraming opgenomen, zoals in het door het bestuur goedgekeurde jaarplan 2014 is opgenomen: begroting 2015

raming 2016

raming 2017

raming 2018

Baten Eigen fondsenwerving - Gemeenten - Particulieren - Scholen - Overig Eigen fondsenwerving sub-totaal - Fondsen - Noodhulp - Nalatenschappen Eigen fondsenwerving totaal Baten uit acties van derden Subsidies van overheden Rentebaten en baten uit beleggingen Overige baten

3.415 1.450 100 100 5.065 200 50 550 5.865 560 225 225 15

3.415 1.450 100 100 5.065 200 50 550 5.865 610 0 225 14

3.415 1.450 100 100 5.065 200 50 550 5.865 610 0 225 14

3.415 1.450 100 100 5.065 200 50 550 5.865 610 0 225 5

Som der baten

6.890

6.714

6.714

6.705

5.764 474 6.238 0

5.316 483 5.799

5.287 493 5.780

5.249 503 5.752

Lasten Besteed aan doelstellingen

Missionair werk Voorlichting/toerusting Subtotaal

87%

86%

86%

86%

Werving baten

Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten subsidies overheden Kosten van beleggingen

7,3%

481 14 28 6 529

378

5,3%

7.135

100 %

Subtotaal

472 14 27 6 519

8,0%

8,2%

7,9%

491 14 29 6 540

386

5,7%

6.714

100 %

8,4%

8,0%

501 14 30 6 551

8,5%

8,2%

394

5,9%

402

6,0%

6.714

100 %

6.705

100 %

Beheer en administratie

Kosten beheer en administratie

Som der lasten Saldo van baten en lasten Bestemming saldo van baten en lasten Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve Bestemmingsfondsen

-245

0

0

0

0 0 -245 -245

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

Deze raming is gebaseerd op de volgende aannames:

• De baten eigen fondsenwerving zijn stabiel; • De kosten stijgen jaarlijks met 2%. In de begroting 2015 is geen toevoeging of onttrekking aan de continuïteitsreserve voorzien, omdat het niveau van deze reserve zich op het de door het bestuur vastgestelde norm bevindt. 41

Overzicht zendingswerkers

Overzicht zendingswerkers Naam Jonge kerk - Azië Corina* Simone* Jan-Pieter en Angelique* Iljo de Keijzer Gert en Elizabeth de Goeijen Pauline van Ooijen Reinout en Arenda van Heiningen Marten en Esther Visser Erwin en Lisette Kint David en Grea van der Lee Reinald en Monique de Groot Jaap en Marieke* Mirjam* Mark en Arina* Henk en Annelies* Henriëtte* Hans* Groeiende kerk - Afrika Willem en Joanne Folmer Janet van Middendorp Jaap en Coby van der Ham Agatha van Ginkel Nico en Jolanda Bontenbal Martijn en Anneke van den Boogaart Ilse en Arjan Visser Tjerk en Marieke Visser Lieuwe en Wieke Schaafsma Hans en Gerrie Kasbergen Joram en Daniëlle Oudshoorn Willem-Henri en Ditteke den Hartog Gerrit en Ineke van Steenbergen Patrick en Brenda Rietveld Janneke Wolswinkel Mark en Annemarie Horst Jaap en Mirjam Haasnoot Dick en Hilda Malaba-Timmerman Dienende kerk - Latijns -Amerika Dick en Jenny Veldman Antonie en Cora Treuren Machiel en Erika Kommers Jan-Maarten en Ineke Goedhart Peter en Gerdine Kleinbloesem Maarten en Arina Kommers Lege kerk - Europa Maarten en Gerdien Blom Ernst en Thera van Velzen Harriëtte Smit Anne-Marie Kool Rik en Machteld Lubbers Cornelis en Riekske van den Berg Leendert en Nelleke Wolters Marjolijn Keizer Bedreigde kerk - Midden-Oosten Willem-Jan de Wit Marja en Margreet* Martine* Corrie*

Land

Samenwerkende organisatie

Centraal-Azië Centraal-Azië Centraal-Azië Filippijnen Indonesië Nepal Thailand Thailand Thailand Thailand Zuidoost-Azië Zuidoost-Azië Zuidoost-Azië Zuidoost-Azië Zuidoost-Azië Zuidoost-Azië Zuidoost-Azië

Wycliffe PI PI OMF

DR Congo Ethiopië Kenia Kenia Malawi Malawi Malawi Malawi Malawi Malawi Mozambique Namibië o.a. Malawi (vanuit NL) Tanzania (vanuit NL) Zimbabwe Zimbabwe Zuid-Soedan Zuid-Soedan / Kenia Bonaire Colombia Mexico Peru Peru Peru

OMF Wycliffe OMF OMF Interserve OMF OMF OMF OMF Wycliffe

Wycliffe Wycliffe

UBS Wycliffe

TWR

Albanië België Frankrijk Hongarije Kosovo Roemenië (vanuit NL) Tsjechië Verenigd Koninkrijk Egypte Egypte Egypte Israël

Dorcas KHF NEM

* Om veiligheidsredenen wordt in sommige gevallen niet het land maar de regio genoemd en worden ook de namen niet voluit genoemd.

43