1
Voorwoord bij het Jaarverslag 2008 Graag bedank ik bij de presentatie van dit Jaarverslag van RMN het bestuur en de medewerkers voor hun vertrouwen en inzet. Zonder samenwerking is RMN geen bedrijf en zijn een aantal krachtinspanningen niet mogelijk. Ik spreek speciaal mijn waardering uit voor de manier waarop de medewerkers van de locatie Nieuwegein de ‘overgang’ naar RMN hebben opgepakt en hun werk vakkundig hebben voortgezet. Rob Schram, directeur RMN Soest, juni 2009
2
Soest
Zeist
Nieuwegein
RMN in Vogelvlucht Missie Als overheidsbedrijf met een sterke lokale binding is RMN binnen de Gemeenschappelijke Regeling Nieuwegein, Soest en Zeist de logische partner bij het beheer van de openbare ruimte. RMN levert op duurzame wijze een belangrijke bijdrage aan een schone leefomgeving.
Afvalinzameling, overslag en reiniging RMN levert aan de deelnemende gemeenten zonder winstoogmerk diensten als: afvalinzameling en overslag, schoonhouden openbare ruimte, zoals straatreiniging, w.o. onkruidbestrijding, bladruimen, marktreiniging, kolkenreiniging, gladheidsbestrijding, alsmede plaagdieren- en ongediertebestrijding. Voorts zorgt RMN voor het beheer van minicontainers bij laagbouw, ondergrondse en bovengrondse verzamelcontainers bij hoogbouw. In de deelnemende gemeenten beheert en exploiteert
RMN afvalbrengstations. In beperkte mate verzorgt RMN ook inzamel- en reinigingstaken voor bedrijven en particulieren.
Adviseur Voor gemeenten is RMN dé adviseur bij uitstek op het gebied van afval, reinigingstaken en daaraan gerelateerde milieuzaken. Tevens verzorgt RMN voor de gemeenten hierover de voorlichting aan de bevolking.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Voor RMN is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen het uitgangspunt van haar activiteiten. Als standaard geldt dat bij alle werkzaamheden minimaal wordt voldaan aan de wettelijke verplichtingen en vergunningsvoorwaarden. Daartoe werken wij o.a. met een milieumanagementsysteem en is RMN ISO-14001 gecertificeerd.
3 Bij de uitvoering van onze taken werken wij zoveel mogelijk samen met lokale partners, zoals gemeenten, bedrijven, kringloopbedrijven en sociaal-maatschappelijke organisaties op het gebied van ´werkvoorziening´ en reïntegratie. Wij willen onze personeelsleden een veilige, gezonde, prettige en stimulerende werkomgeving bieden, waarin eigen verantwoordelijkheid en persoonlijk initiatief centraal staan.
Gemeenschappelijke Regeling De gemeenten Nieuwegein, Soest en Zeist hebben hun voormalige reinigingsdiensttaken overgedragen - Soest en Zeist in 2000 en Nieuwegein in 2008 voor wat betreft de afvalinzameling - aan RMN, de Gemeenschappelijke Regeling van deze gemeenten. RMN is voor gemeenten de deskundige en kosteneffectieve partner op het gebied van afval, schoonhouden openbare ruimte en daarmee samenhangende (milieu)aspecten.
Bestuurlijke structuur Elke in de Gemeenschappelijke Regeling deelnemende gemeente is met een collegelid vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling. De zittingsperiode van de bestuursleden is gelijk aan die van de gemeenteraden. Deze bestuurlijke structuur borgt dat gemeenten via hun afgevaardigden nauw betrokken zijn en blijven bij het bedrijf en daar ook concrete zeggenschap in hebben.
Gemeenten Nieuwegein (m.i.v. 2008), Soest en Zeist Aantal inwoners 167.135 Aantal huishoudens (aansluitingen) 74.081 Gebiedsoppervlakte 12.077 ha.
Hoeveelheden afval Totaal huishoudelijk afval 94.758 ton Hierin begrepen: Papier 11.079 ton Glas 3.794 ton Textiel 599 ton GFT 15.713 ton Reinigingsafval: Veeg-, kolken- en bladvuil 3.589 ton
Organisatie RMN is een ‘platte’ organisatie met een éénhoofdige leiding. Bij de uitbreiding met Nieuwegein zijn de specialistische functies ondergebracht bij de afdeling Algemene Zaken en zijn de registrerende en controlerende zaken ondergebracht bij de afdeling Administratie. De afdeling Uitvoering is verantwoordelijk voor de werkzaamheden op straat.
Aantal personeelsleden Vaste dienst Feitelijke jaarlijkse workload
103 126
(het verschil wordt veroorzaakt door seizoenswerk, dat flexibel wordt ingevuld)
Bestuur Drs. J.J.L.M. Janssen Burgemeester gem. Zeist A.F.M. Krijger Wethouder gem. Soest J. van Everdingen M.Sc Wethouder gem. Nieuwegein J. Oosterhof Directeur AVU
Verzorgingsgebied
Voorzitter AB/DB Lid AB/DB
Omzet 2008
16.254.000 euro
* In verband met de toetreding van Nieuwegein in 2008 is af
gezien van het opnemen van vergelijkende cijfers met 2007.
Plaatsverv. voorz. AB/DB
Hoofdvestiging
Adviseur van het bestuur
Lange Brinkweg 81, Soest Telefoon 035 - 60 39 222 www.rmn.nl
Ambtelijk overleg Periodiek voeren wij met gemeentelijke contactpersonen overleg over zowel de uitvoerende werkzaamheden als over actuele beleidszaken. Het bestuurlijke- en het ambtelijke overleg doet op de best mogelijke manier recht aan de ‘opdrachtgevers- en opdrachtnemersrol’. Het zorgt er tevens voor dat de neuzen van gemeenten en uitvoerend bedrijf altijd in dezelfde richting staan.
Overige vestigingen Locatie Nieuwegein : Locatie Soest : Locatie Zeist :
Utrechthaven 1-3 De Schans 16 Van Renesselaan 32a Kwikstaartlaan 13
4
. . . Successen van 2008 . . . Opdracht voor onkruidbestrijding met de WAVE in Zeist (dankzij de bewezen goede resultaten)
Overdracht van KWD klantenbestand door Soest (dankzij de bewezen goede dienstverlening inzameling)
Samenwerking met: IJsvereniging Soesterberg, samen in papierinzameling Eemfors, samen integrale aanpak openbare ruimte (dankzij de bewezen professionaliteit)
Advisering aanschaf ondergrondse containers Nieuwegein Betrokken bij aanschaf ondergrondse containers Soest Uitvoeren van de aanbesteding ondergrondse containers Zeist (dankzij de bewezen vakkennis)
Herhuisvesting aan de Lange Brinkweg
(dankzij ieders medewerking en ‘doorpak’ mentaliteit)
Verlenging van het ISO-14001 certificaat
(dankzij het op orde hebben van het milieumanagement)
Aankondiging verlaging afvalstoffenheffing Nieuwegein (dankzij de geslaagde nieuwe RMN)
RMN ‘eigen’ opgezet monitoringsprogramma, voor werken met schoonheidsgraden (dankzij praktisch nadenken)
5
Algemene gang van zaken in 2008 De toetreding van de gemeente Nieuwegein op 1 januari 2008 tot de Gemeenschappelijke Regeling (Soest en Zeist) heeft geleid tot een kwantitatieve en kwalitatieve uitbreiding en versterking van de organisatie. Daarmee is het fundament onder onze organisatie in belangrijke mate verstevigd en verbreed. De hoeveelheid ingezameld afval is gestegen van 65.100 ton in 2007 naar 94.758 ton in 2008, terwijl de omzet steeg van 11,6 naar 16,6 miljoen Euro. In het boekjaar is verder gegaan met het ontwikkelen van beleid inzake duurzaam ondernemen en is de toetreding van collega’s uit de gemeente Nieuwegein in organisatorisch- en personeelsopzicht succesvol afgerond. De toetreding van de gemeente Nieuwegein maakte herijking van de ondernemingsstrategie gewenst. Daarbij stond met name de vraag centraal hoe onze organisatie in moet spelen op de ontwikkelingen in afvalland om onze taak voor de gemeenten op de beste wijze uit te kunnen blijven voeren. Het resultaat van de herijking is neergelegd in de ‘Strategienota RMN 2008-2012’. In het vervolg van dit Jaarverslag zullen deze onderwerpen nader worden toegelicht.
Eén met Nieuwegein De toetreding van de gemeente Nieuwegein heeft niet alleen geleid tot meer volume, maar ook tot verhoging van de efficiency van ons bedrijf. Bij de toetreding stelde wethouder Johan van Everdingen van de gemeente Nieuwegein blij te zijn met de samenwerking, omdat ´alleen verder gaan een te dure optie voor de bewoners zou zijn´. Volgens hem is de samenwerking in alle opzichten het beste alternatief.
Meer dan voldaan De praktijk van alledag heeft de juistheid van de opmer-
kingen van wethouder Van Everdingen aangetoond. In organisatorisch- en financieel opzicht heeft de overgang voor de gemeente Nieuwegein namelijk nog meer dan verwacht voldaan. Uit de ´Begroting 2009´ blijkt dat het structurele voordeel voor de gemeente Nieuwegein uitkomt op ruim 629.000 Euro, terwijl uit was gegaan van een voordeel van 400.000 Euro. De overgang van achttien medewerkers is in het algemeen soepel verlopen. Dit bleek ook uit het evaluatierapport dat in maart 2009 aan het college van Nieuwegein is aangeboden. Daaruit bleek tevens tevredenheid bij de medewerkers over de overgang naar RMN in plaats van naar een privaat inza-
6 mel- en reinigingsbedrijf. De toetreding van de gemeente Nieuwegein heeft voor alle partijen dus voordeel opgeleverd. Het gemeentebestuur van Nieuwegein heeft besloten de kostenvoordelen direct door te geven aan de inwoners. Van onze kant hebben wij grote waardering voor de samenwerking in het toetredingsproces met bestuurders en ambtenaren van de gemeente Nieuwegein.
Uitvoering werkzaamheden De overgang heeft ook geleid tot lichte veranderingen in de uitvoeNa de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst in december 2007. ring van werkzaamheden. Mede om V.l.n.r. Bert Krijger (wethouder Soest), Koos Janssen (burgemeester Zeist), onnodige voertuigbewegingen te Johan van Everdingen (wethouder Nieuwegein) en Rob Schram (directeur RMN) voorkomen, is in 2008 gestart met efficiëntere routes voor de inzameDe verspreiding van de Afvalkalender is in Nieuwegein bij ling van grof afval en herindeling van afvalinzamelwijken. de start helaas niet vlekkeloos verlopen. Door hier direct In 2009 is met de nieuwe wijkindeling van start gegaan. op in te spelen, kon dit probleem snel worden opgelost. Daarbij is ook de zijlader geïntroduceerd. Het voordeel hiervan is dat de zijlader slechts door één medewerker hoeft te worden bemand in plaats van door drie medeBedrijfsresultaat werkers. Dit is niet alleen kosteneffectief, maar betekent Ondanks een roerig jaar met een nieuwe partner, nieuwe voor het inzamelpersoneel ook een verlichting van hun huisvesting en een vernieuwde organisatie is het boekwerk en vergroting van de veiligheid. Ter verbetering van jaar 2008 afgesloten met een positief resultaat van het aanbiedgedrag en ter voorkoming van het ontstaan 185.000 euro. De deelnemende gemeenten participeren van zwerfafval is, in samenspraak met de gemeente, in het bedrijfsresultaat, omdat het resultaat - rekening een actieplan voor handhaving opgesteld. Dit plan is met houdend met noodzakelijke reserveringen voor bijvoorname gericht op het terugdringen van het ‘naastplaatbeeld tegenvallers - wordt verrekend met de gemeenten. sen’. Het plan is in 2009 in uitvoering genomen. Mede dankzij de inzet van RMN hoefden de gemeenten Soest en Zeist hun afvalstoffenheffingen de afgelopen jaren niet te verhogen. De gemeente Nieuwegein heeft - o.a. door de toetreding tot RMN - voor het eerst sinds vele jaren de afvalstoffenheffing kunnen verlagen. Over het algemeen zijn wij tevreden met de gang van zaken en de in 2008 geleverde prestaties. De grootste bonus is voor ons de klanttevredenheid bij gemeenten, inwoners en overige relaties over de kwaliteit, omvang en positieve financiële effecten van onze dienstverlening. De gemeenten ervaren de kwaliteit van onze dienstverlening als marktconform en financieel effectief. Met het oog op de stormachtige ontwikkelingen in de afval- en reinigingsbranche is het zaak om ons bedrijf en de dienstverlening verder te ontwikkelen en te professionaliseren. Alleen zo kunnen wij de toets met de markt blijven doorstaan door de gemeenten met het ‘huismerk RMN’ Demonstratie zijlader in Nieuwegein altijd de beste waar tegen de beste prijs te bieden.
7 Adviseur en Kenniscentrum RMN is actief betrokken bij de ontwikkelingen in de branche. Wij volgen wet- en regelgeving en technische ontwikkelingen nauwlettend. Daardoor is in huis veel kennis en ervaring aanwezig. RMN wordt steeds vaker gezien als adviseur en expert op het gebied van afval, reinigingstaken en daaraan gerelateerde milieuzaken voor de deelnemende gemeenten. Dit blijkt wel uit het feit dat de ´eigen´ gemeenten RMN steeds vaker inschakelen als adviseur. Tot ons genoegen blijken ook steeds meer andere gemeenten, (overheids) instanties en de branche-organisatie de weg naar RMN te vinden. De actieve betrokkenheid in de branche blijkt ook uit de regelmatige vraag om landelijke presentaties te verzorgen, onze deelname in de redactiecommissie van het landelijke vakblad van de branche en participatie in regionale klankbord- en overleggroepen. Daarnaast wordt RMN regelmatig bezocht door branchegenoten om kennis en ervaring te delen. Dankzij onze kennis en ervaring hebben wij de gemeen ten op diverse terreinen goede beleidsadviezen kunnen geven, bijvoorbeeld op het terrein van de gescheiden inzameling van papier en andere nuttig herbruikbare materialen. Deze adviezen hebben geleid tot betere scheidingsresultaten en verlaging van afvalbeheerskosten. Andere voorbeelden van projecten waarbij RMN was betrokken zijn: Plastic Heroes Samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten en Nedvang (de uitvoeringsorganisatie namens het verpakkende bedrijfsleven) waren wij nauw betrokken bij de landelijke begeleidingsgroep voor de uitvoering van kunststofinzameling. Plusstick In samenwerking met de AVU (Afval Verwijdering Utrecht) hebben wij een ´Plusstick´ laten ontwikkelen. Dit is een rekenmodel waarmee gemeenten door het invullen van een aantal variabelen worden begeleid bij het kiezen van de meest voordelige en renderende methode voor het gescheiden inzamelen van kunststofafval. Gemeentelijk afvalstoffenplan In het verslagjaar werden wij door de gemeente Zeist betrokken bij de ontwikkeling van het Gemeentelijk Afvalstoffenplan voor de periode 2009-2013. RMN adviseert daarbij met name over de haalbaarheid en uitvoering van de diverse plannen.
Ondergrondse containers Advisering over de aanschaf en plaatsing van ondergrondse containers in de gemeenten Nieuwegein, Soest en Zeist. Voor de gemeente Zeist verzorgen wij tevens de volledige aanbesteding voor de aanschaf van ondergrondse containers. Containermanagement Er is een onderzoek gestart naar de (on)mogelijkheden van de invoering van een containermanagementsysteem voor de deelnemende gemeenten. Dit heeft tot doel om meer zicht en grip te krijgen op ‘illegaal’ aangeboden containers. RMN wil zich de komende jaren nog nadrukkelijker profileren als beleidsadviseur. Dankzij ons brede netwerk en de in onze organisatie aanwezige kennis kunnen wij de gemeenten immers toegevoegde waarde bieden. Om onze adviesrol zo goed mogelijk uit te kunnen voeren en om de vinger aan de pols te blijven houden, blijven wij deelnemen aan nationale- en regionale onderzoeksprojecten.
Ontwikkelingen in afvalland Dat afval niet het eindstation hoeft te zijn van afgedankte materialen vindt gelukkig steeds meer z´n weerslag in de praktijk. Met de introductie van de filosofie van ´Cradle to Cradle´ (van wieg tot wieg) geldt afval meer dan ooit als grondstof en voedsel voor nieuw leven. Cradle to Cradle (C2C) gaat er van Aftrap plastic heroes door wethouder Joke Leenders (Zeist) uit dat producten en wethouder Bert Krijger (Soest) zo ontworpen moeten worden dat ze na eerste gebruik eetbaar zijn; bioafbreekbaar of te recyclen zijn; ofwel te verwerken zijn met energie terugwinning. ‘Cradle to Grave’ (van wieg tot graf) is een gepasseerd station aan het worden. Dit blijkt ook uit het nieuwe Landelijk Afvalstoffenplan (LAP-2) van het ministerie van VROM, waarin het accent in het milieubeleid voor de periode 2009-2015 ´revolutionair´ is verlegd van beheer in de afvalketen naar integraal materialenketenbeleid. Hiermee wil het ministerie de milieudruk in de afvaleindfase beïnvloeden door maatregelen vooraan in de schakels van de productieketen te treffen. Deze
8 aanpak gaat uit van de gedachte, dat al eerder in de materialenketen aangrijpingspunten aanwezig kunnen zijn voor sturing op afvalen andere milieu-aspecten.
Schoner, energiezuiniger en veiliger Er zijn meer voorbeelden die aantonen dat het speelveld verandert. Denk aan de ambities van private inzamel- en afvalverwerkingsconcerns om door verticale en horizontale schaalvergroting een steeds groter deel van de afvalketen stevig in eigen handen te krijgen. Voorts is het zeer reëel te verwachten dat de komende jaren steeds meer afvalstromen gescheiden zullen en moeten worden ingezameld om te worden verwerkt tot nieuwe producten en grondstoffen. De verplichte gescheiden inzameling van kunststofverpakkingen (of mechanische nascheiding) door gemeenten per 1 januari 2010 is hier een duidelijk voorbeeld van. Ook de nieuwe trend om groente-, fruit- en tuinafval (GFT) te verwerken in gecombineerde vergistings- en composteringsinstallaties zal zeker geen ééndagsvlieg zijn. Deze combinatie geldt immers als een zeer milieuvriendelijke manier van afvalverwerking. In geavanceerde vergistings-composteringsinstallaties is GFT namelijk grondstof voor de productie van groene energie als
GFT als grondstof voor de productie van elektriciteit
biogas, aardgas, elektriciteit en warmte, waarna van de reststroom een zeer zuivere compost wordt gemaakt. Deze veelbelovende methode zorgt voor een aanzienlijke reductie van de uitstoot van schadelijke broeikasgassen. Ook het inzamelen van afval en het bestrijden van onkruid veranderen onder de toenemende roep om nog schoner, energiezuiniger en veiliger te werken.
Internationale ontwikkelingen Internationaal worden de bakens met het oog op het steeds schaarser worden van grondstoffen eveneens steeds meer verzet richting recycling en hergebruik. In 2008 is de nieuwe Kaderrichtlijn Afvalstoffen door de Europese Milieuraad vastgesteld. Eind 2010 moeten de voorschriften van deze richtlijn in nationale wetgeving zijn verankerd. Hiermee wil de Milieuraad de administratieve lastendruk verminderen, duidelijker maken wat wel en geen afval is en vooral afvalpreventie verder bevorderen. Hoewel veel zaken nog moeten worden uitgewerkt, zijn voor hergebruik al harde doelstellingen vastgelegd, zoals 50% voor huishoudelijk afval en 70% voor bouwen sloopafval in 2010.
Toekomststrategie RMN
Vergisten en composteren van GFT is zeer milieuvriendelijk
De dynamiek van de afvalmarkt vraagt van alle betrokkenen niet alleen om een verdere bezinning op de diverse vormen van duurzaamheid en kringloop, maar evenzeer op de organisatie van afvalinzameling, reiniging, bewerking en verwerking. Bedrijven in de afvalsector moeten
9 zich heroriënteren op hun plaats en functie in de keten. Dat geldt uiteraard ook voor ons bedrijf. De aanpak van RMN was en is sowieso altijd gericht op zoveel mogelijk hergebruik, recycling, nuttige toepassing van afvalstoffen en een schone, energiezuinige en veilige inzameling en uitvoering van reinigingstaken. Zo zijn wij in 2008 voor de onkruidbestrijding in Soest overgestapt op de milieuvriendelijke ´WAVE-methode´ (Water Als Vitaal Element), waarbij geen chemische of andere bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, maar heet water. In 2009 wordt dit uitgebreid naar Zeist. Verder zetten wij in 2009 de eerste stappen om te komen tot de aanschaf van ons eerste voertuig met aardgasmotor. Een dergelijk voertuig kan eenvoudig overschakelen op het nog milieuvriendelijker biogas. Voor een meer gedetailleerd overzicht van de door ons ingevoerde innovaties verwijzen wij naar het hoofdstuk Operationele Zaken.
Privaat-publiek De veranderingen op de afvalmarkt zullen zonder meer leiden tot scherpere verhoudingen en meer concurrentie tussen publieke- en private bedrijven. Gemeenten zullen zich daarbij de vraag moeten stellen of zij, bijvoorbeeld via een Gemeenschappelijke Regeling, de regie willen behouden én borgen over belangrijke lokaal gebonden nutsfuncties als afvalinzameling, reiniging en deels zeker ook bewerking en verwerking. De andere optie is dat zij die verantwoordelijkheid uit handen en ‘uit zicht’ willen geven aan private bedrijven. In dit verband is het interessant om te constateren dat de ‘verzelfstandigingsdrift’ van enkele jaren geleden successievelijk tot stand is gekomen. Steeds meer gemeenten hebben het reinigingsbedrijf - al dan niet via Gemeenschappelijke Regelingen - weer in eigen gelederen opgenomen, de banden met de reinigingsdienst aangetrokken of overwegen dit te doen. Dit wordt met name ingegeven door de ongerustheid over de gevolgen van de vercommercialisering op punten als service, betrokkenheid, transparantie en kosten. Ons standpunt in de discussie ‘publiek of privaat’ is helder. Als publieke organisatie zorgen wij bij uitstek voor de balans tussen enerzijds maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzaamheid en anderzijds de noodzaak om bedrijfsmatig, transparant en kosteneffectief te werken. Benchmarking heeft herhaaldelijk aangetoond dat ons bedrijf en ook de publieke collega´s zich wat de technische uitvoerende dienstverlening betreft volwaardig kunnen meten met collega´s uit de private sector. Een belangrijk verschil met die sector is dat puur aandeelhoudersgedreven winstmaximalisatie niet ons ultieme doel is. Een ander groot verschil is dat wij de regiefunctie en de band met gemeenten koesteren.
In 2008 hebben wij dit bij diverse gelegenheden lokaal en in den lande ook nadrukkelijk uitgedragen.
Toekomstvisie RMN In het licht van alle ontwikkelingen is in 2008 bij RMN intern en extern op diverse niveau´s een gedachtewisseling gevoerd over de noodzakelijke koers voor de komende jaren.
RMN ziet de ontwikkelingen met vertrouwen tegemoet en koerst de komende jaren o.a. aan op: • Verdergaande regionalisering door gebiedsuitbreiding • Het in stand houden en verstevigen van de lokale betrokkenheid • Verbreding van het takenpakket • Verhogen en borgen van de klanttevredenheid • Versterking van de beleidsadvisering
Ondanks de gerealiseerde successsen achten wij het noodzakelijk om de komende jaren zorgvuldig te kijken naar de omvang van ons takenpakket en van ons werkgebied. Samen met externe deskundigen zijn wij van mening dat het gewenst is om zowel takenpakket als werkgebied stapsgewijs en met mate uit te breiden om ons werk efficiënt en kosteneffectief uit te kunnen blijven voeren. Dat is ook nodig om optimaal in te kunnen (blijven) spelen op de ontwikkelingen in afvalland. Bij de uitbreiding van het takenpakket wordt o.a. gedacht aan het structureel inbedden in onze organisatie van ondersteuning van en beleidsadvisering aan gemeenten op het gebied van afval, reiniging en daaruit voortvloeiende milieuzaken. De rode draad is dat wij gemeenten als regionaal ‘huismerk’ een breed pakket aan ‘ontzorgingsconcepten’ willen bieden. Wij tekenen hier nadrukkelijk bij aan dat de ´gematigde´ schaalvergroting nimmer ten koste mag gaan van regionale- en gemeentelijke zeggenschap, transparantie, kwaliteit van de dienstverlening en uiteraard financieel ´rendement´ voor de in RMN samenwerkende gemeenten. Een gematigde en gedoseerde uitbreiding zal op basis van ´economy of scale´ altijd een positief effect moeten hebben op de kosten van o.a. overhead, operationele kosten, investeringen, inkoop, onderhoud e.d. Schaalvergroting vermindert tevens de kwetsbaarheid van de organisatie en voor de onderlinge kennisdeling en kruisbestuiving zal het motto ´hoe meer zielen, hoe meer vreugd´ zeker opgaan.
10
Legen van een ondergrondse container
11
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO), ofwel Duurzaam ondernemen, is het uitgangspunt voor al onze activiteiten. Dit betekent dat wij altijd willen voldoen aan de balans tussen de drie-eenheid: people (respectvol omgaan met personeel en samenleving), planet (respect voor het milieu) en profit (winstgevendheid). Bij dit laatste punt denken wij als ‘ondernemende overheid’ overigens niet aan winstmaximalisatie als ultieme doel om aandeelhouders te behagen. Voor ons is profit het middel om de continuïteit van de organisatie ten behoeve van de afnemers van onze diensten te borgen.
Milieubeleidsverklaring Om MVO te integreren in alle lagen van de organisatie werken wij met een Milieubeleidsverklaring, waarin onze normen en waarden zijn vastgelegd. Met de Milieubeleidsverklaring hebben wij ons verplicht om milieubelasting te voorkomen en te zorgen voor continue verbetering van de milieuprestaties. Uitgangspunt is dat wij bij al onze werkzaamheden minimaal willen voldoen aan de geldende vergunningsvoorwaarden en milieuwet- en regelgeving. De Milieubeleidsverklaring staat op onze website en is voor iedereen beschikbaar.
ISO-14001 Om het geformuleerde milieubeleid ook effectief en controleerbaar in alle haarvaten van onze organisatie te borgen, werken wij sinds december 2007 met een milieumanagementsysteem conform ISO-14001.
Naast de periodieke interne audits wordt jaarlijks een formele audit gehouden. Ook in 2008 was het resultaat positief. Bij alle evaluaties wordt zorgvuldig gekeken naar nieuwe ontwikkelingen en verbetermogelijkheden. Zo besteden wij in 2009 extra aandacht aan meetgegevens als brandstofverbruik en energieverbruik. Voorts is besloten om voor nieuwe voertuigen en ander materieel zoveel mogelijk gebruik te maken van minder milieubelastende biologische hydraulische olie.
Transparantie Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen wil ook zeggen dat je als organisatie transparant bent in de uitvoering van alle taken en daarover publiekelijk en proactief verantwoording aflegt. Naast de reguliere rapportages aan het algemeen- en dagelijks bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling, brengen wij daarom ieder kwar-
12 taal een ‘Raadsbrief’ uit om de diverse gemeenteraden te informeren over de ontwikkelingen binnen onze organisatie en in afvalland. De deelnemende gemeenten ontvangen ieder kwartaal de kengetallen, zoals afvalstromen, meldingen en klachten, een verslag over de voortgang van de werkzaamheden en andere wetenswaardigheden en cijfermatige overzichten.
Samenwerking MVO betekent naar onze mening ook dat de organisatie altijd open moet staan om bij de uitvoering van taken zoveel mogelijk samen te werken met lokale partners, bedrijven en sociaalmaatschappelijke organisaties op het gebied van ´werkvoorziening´ en reïntegratie. Waar mogelijk stellen wij leer- en werkervaringsplekken beschikbaar. In het kader van efficiënt samenwerken hebben wij in 2008 bijvoorbeeld met het werkvoorzieningschap Eemfors een intentie-overeenkomst gesloten voor het gezamenlijk schoonhouden van de openbare ruimte in een proefgebied van de gemeente Soest (Soesterberg). Wij hechten ook veel belang aan de samenwerking met kringloopbedrijven, die immers een belangrijke rol spelen in het streven naar zoveel mogelijk hergebruik en het voorkomen van verspilling van grondstoffen.
Scholieren bezoeken afvalbrengstation
Duurzaam Waar mogelijk willen wij bij al onze activiteiten ‘voorhoedespeler’ zijn als het aankomt op het gebruiken van duurzame middelen en inzamel- en reinigingstechnieken. In het hoofdstuk ‘Operationele Zaken’ staan hier diverse voorbeelden van. Voorts wijzen wij op de op duurzaamheid gerichte maatregelen bij de ingebruikname van het nieuwe pand. Bij de noodzakelijke verbouwing van dit pand is zoveel mogelijk rekening gehouden met duurzaamheidsaspecten op het gebied van energiebesparing. Om verspilling van energie te voorkomen, zijn bijvoorbeeld in alle ruimten bewegings- en lichtsterktesensoren aangebracht. Voorts zijn de douches voorzien van waterbesparende douchekoppen en automatische uitschakeling en werd bij de verbouwing zoveel mogelijk materiaal uit het bestaande pand hergebruikt.
Goed werkgever Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen vraagt ook om goed werkgeversschap. Wij willen onze personeelsleden een veilige, gezonde, prettige en stimulerende werkomgeving bieden, waarin eigen verantwoordelijkheid en persoonlijk initiatief centraal staan. Om de vakkennis van onze medewerkers op niveau te houden en te verbeteren, wordt veel aandacht besteed aan interne- en externe opleidingen en trainingen.
13
Operationele zaken In operationeel opzicht was 2008 met de toetreding van de gemeente Nieuwegein een bijzonder hectisch jaar. De integratie zorgde voor uitbreiding van de afdeling Uitvoering met ruim 25%. Daardoor moesten veel zaken in elkaar worden geschoven, terwijl alle betrokkenen in het begin natuurlijk aan elkaar moesten wennen en met elkaar moesten leren samenwerken conform de werkwijze en procedures van RMN. Dankzij een gedegen voorbereiding en ieders inzet is de integratie soepel gerealiseerd, waardoor de ‘verkoop tijdens de verbouwing’ gewoon is doorgegaan. Alle in het verzorgingsgebied van RMN vrijkomende huishoudelijke afvalstoffen worden door RMN ingezameld c.q. overgeslagen en getransporteerd. Een aantal van deze afvalstoffen worden huis-aan-huis ingezameld (restafval, GFT, papier en grof huishoudelijk afval op afroep). Voor de overige afvalstromen heeft RMN wijkcontainers c.q. afvalbrengstations in beheer.
Ingezamelde afvalstoffen Door de uitbreiding met Nieuwegein is de hoeveelheid ingezamelde afvalstoffen gestegen naar 94.758 ton. Daarvan was 45.525 ton (48%) afval geschikt voor hergebruik, recycling of andere nuttige toepassing en werd 49.233 ton afval verbrand met energieterugwinning of gestort. In het overzicht ‘Ingezamelde afvalstoffen’ is het aanbod van afval gespecificeerd. Wij streven ernaar om het hergebruikpercentage door voorlichting en gerichte acties en in samenwerking met de gemeenten verder te verhogen. In verband met de toetreding van Nieuwegein zijn in het overzicht geen vergelijkende cijfers over 2007 opgenomen.
RMN maakt gebruik van de gemeentelijke werkplaatsen
14 Ingezamelde afvalstoffen 2008 (hoeveelheden in tonnen) Afvalstoffen ten behoeve van hergebruik recycling of andere nuttige toepassing
Te verbranden of te storten afval
Papier Glas Textiel KCA GFT Grof tuinafval Wit- en bruingoed Metalen (ferro en non-ferro) Hout Schoon puin Autobanden Reinigbare grond Kunststof Herbruikbaar huisraad kringloop
11.079 3.794 599 250 15.713 2.632 879 1.103 4.006 3.863 22 1.253 138 194
Restafval Grof (rest) afval Verontreinigd puin Asbest Dakbedekking
41.536 6.222 1.288 49 138
Totaal
45.525
Totaal
49.233
In het overzicht zijn de afvalstromen van andere werkzaamheden of andere opdrachtgevers (anders dan deelnemende gemeenten) niet verwerkt.
Afvalscheiding Gemiddeld wordt in ons verzorgingsgebied 567 kilo afval per inwoner ingezameld. Deze hoeveelheid is een afspiegeling van het provinciale gemiddelde. Hiervan wordt 272 kilo (ca. 48%) gescheiden aangeleverd en verwerkt. Voor elke gemeente binnen het RMN-gebied wordt periodiek een eigen afvalscheidingspercentage berekend. De percentages variëren per gemeente tussen 43% en 53%. Over het algemeen zijn wij tevreden over de resultaten. Dit neemt niet weg dat er altijd verbeterslagen mogelijk zijn. Uit de sorteeranalyses van 2008 blijkt namelijk dat in het RMN verzorgingsgebied per inwoner nog gemiddeld 40 kilo papier, 13 kilo glas en 62 kilo GFT in het restafval zit. In 2009 zullen wij gemeenten gericht adviseren om de scheidingsresultaten verder te verbeteren. Op basis van die adviezen kunnen gemeenten hun eigen scheidingsdoelstellingen formuleren of bijstellen.
Papierinzameling Sinds 1 oktober 2008 zamelen wij papier gezamenlijk in met de IJsvereniging Soesterberg. Tot dat moment zamelden RMN en de IJsvereniging papier nog gescheiden van elkaar in. De nieuwe opzet voorziet in een maandelijkse inzameling van oud papier door RMN in
Soesterberg, met gebruikmaking van vrijwilligers van de IJsvereniging. De opbrengst van het papier blijft ten goede komen van de IJsvereniging. De samenwerking geeft vorm aan de lokale binding van RMN en zorgt bij de vereniging voor een redelijk constante inkomstenbron. Belangrijk is ook dat door deze samenwerking een maximale scheiding van papier is verzekerd. Deze werkwijze is voor RMN niet nieuw. In eerdere jaren zijn al soortgelijke samenwerkingen met verenigingen in Zeist aangegaan.
Inzameling kunststof verpakkingsafval In het kader van de landelijke proef met betrekking tot de inzameling van kunststoffen werd door RMN in Soest en Zeist de lediging van wijkcontainers ten behoeve van Kunststof Flessen en Flacons (KFF) verzorgd. De proef had tot doel om vast te stellen welke inzamelmethode, zowel uit oogpunt van respons als kosten, het effectiefst is. De resultaten van de landelijke proef dienen als basis voor de vast te stellen vergoedingen aan de gemeenten voor het gescheiden inzamelen van kunststofverpakkingsafval. De inzameling van kunststoffen is in de loop van 2008 uitgebreid van KFF naar kunststofverpakkingsafval, de zogenaamde brede fractie. Hiertoe werden
15 huis-aan-huis speciale inzamelzakken verstrekt. Helaas leidde dit tot ongewenste situaties rondom (ondergrondse) verzamelcontainers met de, op KFF- inzameling afgestemde openingen. Om het ontstaan van openbare (plastic) stortplaatsen te voorkomen, hebben wij er met de inzet van veel mankracht voor gezorgd dat deze locaties vrij van plastic afvalzakken werden gehouden. Daarnaast is op de afvalbrengstations een voorziening getroffen, zodat het publiek de zakken daar ook kan afgeven. Op grond van de proef en op basis van het door RMN uitgebrachte advies voor de inzameling van kunststofverpakkingsafval vindt in 2009 besluitvorming plaats over de meest effectieve methode.
De opmars van de zijlader In het voorjaar van 2008 is de afvalinzameling met behulp van de arbeidsvriendelijke en veilige zijlader in de gemeente Zeist uitgebreid. Hierdoor wordt het afval nu bij zestig procent van de huishoudens in de laagbouw ingezameld met de zijlader. De praktijk moet uitwijzen of deze manier van inzameling in Zeist verder is uit te breiden. In Soest wordt reeds 90% van de huishoudens in de laagbouw ´bediend´ met de zijlader. Hiermee is voor de gemeente Soest het maximale bereikt. In Nieuwegein was nog sprake van 100% inzameling via de traditionele achterlader. In 2008 is onderzocht of de inzameling van afval in die gemeente op onderdelen verder kon worden geoptimaliseerd door ook daar zijbelading te introduceren. Daarop is besloten om vanaf januari 2009 voor een deel van de gemeente (5000 aansluitingen) van start te gaan met de zijlader. Wij verwachten op dit gebied ook in Nieuwegein nog verdergaande mechanisatie te kunnen doorvoeren. Inclusief de in 2009 in gebruik te nemen zijlader bedient RMN met acht zijladers ongeveer de helft van alle huishoudens in de laagbouw binnen het verzorgingsgebied. RMN behoort hiermee tot de koplopers in de branche.
Afvalbrengstations Het afvalbrengstation in de gemeente Zeist voldoet niet langer aan de huidige eisen. Omdat er geen mogelijkheden zijn om de situatie op de bestaande locatie te verbeteren, wordt gewerkt aan realisatie van een nieuwe locatie. Daarbij wordt meteen rekening gehouden met de wens van de inwoners van Soesterberg naar een makkelijk te bereiken afvalbrengstation. In 2008 is een voorlopig koopcontract getekend voor een centraal in ons verzorgingsgebied gelegen locatie. Zodra alle formele vergunningsprocedures zijn afgerond, wordt gestart met de bouw van dit nieuwe station voor de inwoners van Zeist en Soesterberg.
Op het afvalbrengstation in Soest is in 2008 een nieuwe persinstallatie geplaatst voor restafval. De containers van deze pers zijn uitwisselbaar met de containers van het afvalbrengstation in Nieuwegein. Het afvalbrengstation in Nieuwegein is, na een grondige verbouwing en herindeling door de gemeente Nieuwegein, in februari 2008 in gebruik genomen.
Reinigingstaken In uren uitgedrukt wordt thans circa 75% van de uitvoeringscapaciteit ingezet op afvalinzameling en 25% op reinigingstaken als straatvegen, onkruidbestrijding, gladheidsbestrijding, kolkenreiniging en ongediertebestrijding. Hierna worden enkele reinigingstaken nader toegelicht.
Reiniging op basis van beeldbestek Op reinigingsgebied is een resultaatgerichte praktische manier van werken met schoonheidsgraden en beeldbestekken ingevoerd, waardoor ´risicoplekken´ objectief kunnen worden geïnventariseerd en kosteneffectief kunnen worden aangepakt. Bij het straatvegen en de onkruidbestrijding hebben wij ons richting gemeenten verplicht te werken op basis van ‘beeldbestek’. Zowel
Papierinzameling met zijlader
ten aanzien van de kwaliteit van reiniging als van gebruikskosten geldt deze methode als meest effectief. De nationale normen voor het ‘beeldbestek’ zijn opgesteld door het CROW, het nationale kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en beheer van de openbare ruimte. De ontwikkelde methode is een combinatie van beelden en beschrijvingen, waarmee objectieve schoonheidsgraden zijn vast te stellen; het zogenaamde beeldbestek. Aan de hand daarvan kunnen opdrachtgever en opdrachtnemer concrete afspraken maken over
16 de kwaliteit van de uit te voeren reinigingswerkzaamheden. Op dit moment werkt nog slechts twintig procent van de Nederlandse gemeenten met deze objectieve methode. SenterNovem (het adviesorgaan van de overheid op het gebied van o.a. afval en milieu) verwacht dat dit percentage de komende twee jaar oploopt tot negentig procent van de gemeenten. In ons gebied zijn met de gemeenten Soest en Zeist afspraken gemaakt dat voor winkelgebieden wordt gewerkt volgens beeldbestek A en voor woonwijken volgens beeldbestek B. De kwalificaties (de ‘Michelinsterren’) van beeldbestekken lopen van A+, A tot en met D. A+ staat hierbij voor geheel schoon en D staat voor zeer vervuild. Beeldbestek B
Beeldbestek C
het productienummer 34 gekregen. Dit geeft wel aan dat RMN op dit gebied landelijk gezien in de voorste innovatieve gelederen meedoet. De WAVE- machine is zo geavanceerd dat de medewerkers een uitgebreide gebruikvaardigheidstraining hebben gekregen. RMN is in Nederland overigens de enige niet-licentiehouder met eigen personeel op dit voertuig. In de eerste gebruiksmaanden deden zich relatief veel technische storingen voor. Successievelijk zijn alle problemen door de leverancier opgelost en werden de resultaten steeds beter. In de loop van 2008 kon worden vastgesteld dat de WAVEmethode heeft voldaan aan de gestelde doelen. Wethouder T. Middelkoop gaf het startsignaal voor een uitgebreide proef in Soesterberg. Vervolgens is de WAVE-methode in de gehele gemeente Soest doorgevoerd. Tot ons genoegen heeft de gemeente Zeist, dankzij goede resultaten in een proefwijk, in september van het boekjaar besloten in 2009 in de gehele gemeente over te gaan op de WAVE-methode.
Zwerfafval Onkruidbestrijding Reinigingsbedrijven in Nederland stappen voor het bestrijden van onkruid geleidelijk over op de WAVEmethode (Water als Vitaal Element), waarbij onkruid niet wordt bestreden met bestrijdingsmiddelen, maar met behulp van sensorgestuurde heetwaterbesproeiing. De introductie van deze methode is aanleiding geweest om ook voor onkruidbestrijding over te gaan op beeldbestek. De WAVE-methode is het milieuvriendelijke alternatief voor de klassieke borstelmethode waarbij metaaldeeltjes het milieu vervuilen en borstels het straatwerk beschadigen. RMN gebruikt de WAVE-methode reeds op diverse locaties. De eerste door RMN in gebruik genomen WAVE- machine heeft van de leverancier
De WAVE- machine
Om de resultaten bij het bestrijden van zwerfafval te verbeteren, is met de gemeente Soest en het werkvoorzieningschap Eemfors in oktober 2008 een intentieverklaring getekend. Overeengekomen is om samen te werken bij de bestrijding van zwerfafval om het algemeen (straat) beeld aanzienlijk te verbeteren. De bedoeling is om via een maximale taakafstemming gezamenlijk zowel in het groen als op de verhardingen het zwerfafval te bestrijden. Als proefgebied is gekozen voor Soesterberg. De eerste resultaten zijn veelbelovend. Dit heeft geleid tot positieve reacties van inwoners en raadsleden. In 2009 wordt het eindresultaat gepresenteerd, zo mogelijk inclusief de vervolgaanpak.
Schouwen door gebiedsverantwoordelijken In de loop van 2007 zijn wij aan de slag gegaan met zogenaamde gebiedsverantwoordelijken ofwel speciaal opgeleide schouwers voor het bewaken van de kwaliteit van de straatreiniging. Dit schouwen maakt het mogelijk op het gebied van reiniging en bestrijding van zwerfafval en onkruid, maatwerk te leveren over het tijdstip van reiniging en de inzet van middelen. Deze aanpak is bewezen (kosten) effectiever dan het werken volgens vaste reinigingsfrequenties en leidt ook tot een grotere klanttevredenheid bij de burgers en daarmee bij de gemeente. Deze voor Nederland nog tamelijk unieke methode is in 2008 door ons voor de verschillende specifieke lokale omstandigheden verder geperfectioneerd.
17 Bladactie In de herfst van 2008 heeft RMN samen met het werkvoorzieningschap Eemfors in de gemeente Soest actie gevoerd om gevallen bladeren op te ruimen. De door RMN ingezette coördinatoren zorgden er samen met medewerkers van Eemfors voor dat de hele gemeente Soest in een periode van zes weken in ploegverband bladvrij werd gemaakt.
Overige RMN-taken Naast de beschreven RMN-diensten als afvalinzameling en straatreinigingen worden in Zeist en Soest de kolken (stoepputjes) schoon en gangbaar gehouden. Met het in 2009 in gebruik te nemen KAS -systeem (Kolkenzuiger administratiesysteem), zijn wij in staat kolken digitaal in te meten. Daardoor kunnen wij gemeenten gericht adviseren over de staat van het onderhoud en de te ondernemen acties. Ongedierte- c.q. plaagdierbestrijding vindt vooral plaats voor de wettelijke gemeentelijke taken van dierplagen, zoals muizen en ratten. Onze ongediertebestrijder geeft gerichte adviezen aan inwoners over de bestrijding en/of voorkoming van plaagdieren. Tijdens de zomermaanden komt de RMN ongediertebestrijder regelmatig in actie om, op verzoek en tegen betaling, een wespennest te verwijderen.
Afvalstoffen uit reiniging 2008 (hoeveelheden in tonnen) Bladeren Veegvuil Riool, kolk Olie, water, slib
801 2.640 41 107
Klachten en meldingen Klachten en meldingen gelden voor RMN als instrumen ten om de uitvoering van ons werk te verbeteren. Elke via de speciale servicelijn binnenkomende klacht of melding wordt geregistreerd en zo snel mogelijk afgehandeld. Dit kan variëren van een simpele oplossing door een vergeten container alsnog te legen tot het oplossen van een structurele klacht door bezoek van een RMN- medewerker aan de desbetreffende klant. Ook instructie aan medewerkers bij terugkerende klachtenpatronen maakt onderdeel uit van de oplossende aanpak. De klachten variëren van het niet (goed) legen van de container, meldingen van het vol zijn van containers, kapotte containers tot het niet ophalen van bijvoorbeeld grof afval. Dat het niveau van onze klachtenbehandeling zeer hoog is, moge blijken uit het
Samen met Eemfors werd Soest bladvrij gemaakt
volgende voorbeeld. Op bijna vier miljoen klantcontacten per jaar is het aantal klachten over niet of niet goed geleegde minicontainers (nog geen 1200, ofwel 0,03%) zeer gering. Desalniettemin krijgt elke klacht c.q. melding onze volle aandacht. Natuurlijk worden de inwoners ook voorgelicht over de regels.
Voertuigenonderhoud Voor de uitvoering van onze werkzaamheden beschikken wij over een uitgebreid en volgens de laatste milieu- en veiligheidseisen ingericht werk- en voertuigenpark. Sinds de oprichting van de Gemeenschappelijke Regeling maken wij voor een groot deel van het voertuigenonderhoud gebruik van de werkplaats van de gemeente Soest. Inmiddels zijn de werkzaamheden van deze gemeentelijke werkplaats grotendeels gericht op het wagenpark van RMN. Ook in Zeist en Nieuwegein maken wij voor het dagelijkse (snelle) onderhoud gebruik van de daar aanwezige gemeentelijke werkplaatsen. Wij vinden het noodzakelijk dat onze werk- en voertuigen zo optimaal mogelijk kunnen worden ingezet. Snelle reparatie van storingen en aanwezigheid van gerichte voertuigkennis zijn daarbij essentieel.
Schone voertuigen Bij de aanschaf van voertuigen houdt RMN rekening met de meest recente milieu- en veiligheidseisen. In voorkomende gevallen worden aanpassingen aan bestaande voertuigen uitgevoerd. In 2008 en 2009 worden dertien voertuigen voorzien van een (gesloten) roetfilter, waarmee een uitstootreductie van 70% wordt gerealiseerd. In 2008 is een onderzoek begonnen naar de mogelijkheden om (aard)gas te gebruiken als energie-
18 bron voor onze inzamelvoertuigen. Aardgas is namelijk minder milieubelastend dan gebruik van diesel. In 2009 wordt de bestelprocedure voor de eerste auto die kan rijden op aardgas opgestart. Omdat aardgas, net als olie, een primaire eindige brandstof is, is dit voertuig ook geschikt om t.z.t. over te schakelen op het nog milieuvriendelijker biogas. In algemene zin geldt dat wij alle opties die kunnen bijdragen aan een (nog) lagere milieubelasting door onze voertuigen nauwlettend zullen blijven volgen en waar mogelijk zullen introduceren. In 2008 is ook besloten om voor nieuwe voertuigen en ander materieel nog alleen gebruik te maken van biologische hydraulische olie. Zelfs indien dit betekent dat er verschillende soorten olie moeten worden aangeschaft, omdat fabrikanten anders de werking van het voertuig c.q. materieel niet garanderen. Biologische olie is minder milieubelastend bij lekkages of ander olieverlies, bijvoorbeeld bij het aan- en loskoppelen van aanhangers. RMN heeft het probleem van de diversiteit in oliën in brancheverband aan de orde gesteld.
Communicatie Voor de communicatie met en de voorlichting aan de bevolking over afvalinzameling en afvalscheiding, reiniging e.d. maken wij gebruik van een eigen voorlichtingsrubriek in de gemeentelijke huis-aan-huisbladen. Ook wordt ieder jaar huis-aan-huis een Afvalkalender gedistribueerd. Voorts organiseren wij excursies voor scholieren en andere belangstellenden en ontmoeten wij de inwoners tijdens buurtcontacten en wijkavonden.
Diverse adviesprojecten De uitvoerende werkzaamheden van RMN worden zorgvuldig voorbereid en waar mogelijk verbeterd c.q. geoptimaliseerd. Hiertoe worden analyses uitgevoerd en adviezen opgesteld ter verbetering van o.a. de werkzaamheden en de afvalscheidingsresultaten. Adviezen worden gevraagd en ongevraagd gegeven.
Inzameling van Kantoor-, Winkel- en Dienstenafval
In 2008 hebben wij een proef begeleid en uitgevoerd voor de kunststofinzameling in de gemeenten Soest en Zeist. Landelijk is bepaald dat gemeenten een keuze moeten maken welke methode zij voor de komende jaren (tot 2012) willen gaan uitvoeren. Op basis van de proef én het advies van RMN heeft de gemeente Soest besloten om op Reiniging van kolken 1 juni 2009 te starten met huis-aan-huis inzameling. De andere gemeenten nemen hierover in de loop van 2009 een besluit. In 2008 is een monitoringsprogramma gestart om de straatreiniging in kaart te brengen ten behoeve van sturing op kwaliteit en efficiency. In de praktijk heet dit werken met ´Beeldbestek´. RMN verzorgt in de gemeenten Soest en Zeist de reiniging van kolken (rioolputten). Mede ten behoeve van het onderhoud wil de gemeente Zeist de kolken digitaal in kaart brengen. RMN heeft in deze behoefte voorzien met de aanschaf van een zogenaamd Kolkenzuigeradministratiesysteem van het bedrijf Remote AM. Met dit systeem kan niet alleen de GPS-positie van kolken in kaart worden gebracht, maar kan ook de staat van onderhoud worden weergegeven en geregistreerd. In 2009 is dit systeem geïntroduceerd. Ook andere gemeenten kunnen van dit systeem gebruik maken. In 2008 heeft RMN van de deelnemende gemeenten de opdracht gekregen om te onderzoeken welk Container Management Systeem (CMS) moet worden gebruikt om alle uitgezette minicontainers te kunnen registreren. Deze registratie is o.a. nodig om de uitgifte en gebruikskosten van de minicontainers goed uit te kunnen voeren. Het CMS-systeem maakt het ook mogelijk om illegaal gebruik van containers op te sporen. Dit advies- en begeleidingsproject wordt in 2009 afgerond. Op grond van onze advisering heeft de gemeente Soest het adressenbestand voor KWD-afval (Kantoor-, Winkel en Dienstenafval) geheel aan ons overgedragen, waardoor wij vanaf 2009 in eigen beheer het KWD-afval in de gemeente Soest inzamelen. Wij verwachten dat hiermee, conform onze advisering, een duidelijkere scheiding tussen huishoudelijk- en KWD-afval ontstaat.
19
Personeel en organisatie Door de toetreding van de gemeente Nieuwegein op 1 januari 2008 tot de Gemeenschappelijke Regeling is de organisatie van RMN ingrijpend gewijzigd. Uit de gemeente Nieuwegein konden achttien nieuwe collega´s worden verwelkomd. Bij een eind 2008 gehouden evaluatie onder de van de gemeente Nieuwegein overgekomen collega´s bleek dat zij over het algemeen genomen tevreden waren met de overgang. Het feit dat RMN een publiek bedrijf is in plaats van een privaat bedrijf werd vooral positief beoordeeld. Met de door de medewerkers gemaakte kritische opmerkingen wordt bij de verdere personeelsintegratie zorgvuldig rekening gehouden.
Formatie De vaste personeelsformatie is door de toetreding van Nieuwegein en ook door uitbreiding en herinrichting van de kantoororganisatie gestegen van 73 in 2007 naar 103 personen per 31 december 2008, waarvan 89 mannen en 14 vrouwen. Gelet op seizoenswerkzaamheden, vakanties e.d. zijn op jaarbasis circa 126 formatieplaatsen nodig. Voor de invulling in verband met seizoenswerkzaamheden wordt uit oogpunt van efficiency gebruik gemaakt van tijdelijk personeel.
Leeftijdsopbouw Ten aanzien van de leeftijdsopbouw kunnen wij melden dat 48,5 % van de formatie valt in de leeftijdscategorie 15 tot en met 44 jaar; 35% in de categorie 45 tot en met 54 jaar en 16,5% in de categorie 55 jaar en ouder.
Omdat onze organisatie een zeer gering verloop kent, ligt voor de komende jaren een verdere vergrijzing in de lijn der verwachting.
Ziekteverzuim Het ziekteverzuimpercentage is in het verslagjaar uitgekomen op 8,36 %, tegen 8,9 % in 2007. Het ziekteverzuimpercentage wordt voor een belangrijk deel beïnvloed door een verhoudingsgewijs groot aantal langdurige zieken. In vergelijking met landelijke cijfers steekt het ziekteverzuim bij RMN positief af. Dit neemt uiteraard niet weg dat ziekteverzuim en een goede begeleiding belangrijke punten van aandacht zijn en blijven. Continue aandacht draagt ertoe bij om het ziekteverzuim te beheersen en reïntegratie te bevorderen.
20 Functiewaardering
Opleiding en training
Bij de toetreding van de gemeente Nieuwegein zijn niet alleen nieuwe collega´s de formatie komen versterken, maar zijn tevens enkele nieuwe functies ontstaan. In het sociaal plan voor de samenwerking met de gemeente Nieuwegein is afgesproken dat de functiebeschrijvingen zouden worden geactualiseerd. Deze gelegenheid is aangegrepen om ook de functiewaarderingsmethodiek onder de loep te nemen. Wij verwachten het gehele traject in 2009 te kunnen afronden.
Om de kwaliteit van onze dienstverlening op het hoogste niveau te houden, investeren wij permanent in opleiding en training van ons personeel. Daarmee beogen wij uiteraard ook plezier in het werk, zelfontplooiing en bedrijfstrouw te bevorderen. Naast een brede basisopleiding voor met name het uitvoerend personeel vinden aanvullende ‘taak-opleidingen’ plaats, zoals werken met beeldbestekken, veilig en verantwoord rijden, ongediertebestrijding en vakgerichte kantooropleidingen.
ARBO en BHV In het boekjaar is een nieuwe Risico Inventarisatie en Evaluatie (´RIE´) uitgevoerd. Daaruit bleek dat op onderdelen van de bedrijfsvoering aanpassingen wenselijk zijn. De verbeterpunten zijn verwerkt in een plan van aanpak om snel te kunnen worden uitgevoerd. Omdat alle betrokkenen van mening waren dat de afgelopen jaren op arbo-gebied tal van zaken structureel op de rails zijn gezet, is in 2008 besloten de speciale arbocommissie op te heffen en haar taken met ingang van 1 januari 2009 te integreren binnen de Ondernemingsraad (OR). De gezondheid van de medewerkers is ook een zorg voor ons als werkgever. Daarom wordt er periodiek een Preventief Medisch Onderzoek (PMO) gehouden voor alle medewerkers. Het volgende onderzoek vindt plaats in 2009. Op de RMN -locaties zijn voldoende opgeleide bedrijfshulpverleners (bhv -ers) aanwezig. Jaarlijks wordt een, op elke locatie toegesneden, oefening gehouden. Wij prijzen ons gelukkig dat ook in 2008 geen noemenswaardige bedrijfsongevallen hebben plaatsgevonden.
Wethouder A.F.M. Krijger (gemeente Soest) opent het nieuwe pand
Nieuw kantoorpand Vanaf de start van RMN in 2000 werd voor de kantoorfuncties gebruik gemaakt van portocabines in Soest. Die situatie was zeker niet gelukkig. Het personeel zat er net niet bij elkaar op schoot. Hoewel deze huisvesting als tijdelijk was bedoeld, werd er acht jaar gebruik van gemaakt. Gelukkig konden wij op 5 september 2008 definitief verhuizen naar een functioneel kantoorpand aan de Lange Brinkweg 81 in Soest. Dit pand ligt naast het afvalbrengstation en de voertuigstalling, waardoor de dagelijkse contacten met de werkvloer optimaal zijn.
Verbeterde arbeidsomstandigheden Door dit nieuwe pand zijn niet alleen de arbeidsomstandigheden van de kantoormedewerkers verbeterd, maar kon ook voor de buitendienstmedewerkers een goede omkleedvoorziening en douches worden gerealiseerd.
Jaarlijks wordt op elke locatie een BHV-oefening gehouden
21 Energiebesparing Bij de noodzakelijke verbouwing van het pand is zoveel mogelijk rekening gehouden met duurzaamheidsaspecten op het gebied van energiebesparing. In alle ruimten zijn bewegings- en lichtsterktesensoren aangebracht, terwijl de douches zijn voorzien van waterbesparende douchekoppen en automatische uitschakeling. Bij de verbouwing werd zoveel mogelijk materiaal uit het bestaande pand hergebruikt. Voorts werd een EHBO-ruimte ingericht, die ook kan worden gebruikt als stilteruimte. Een deel van de ruimte is verhuurd aan ´Afval Verwijdering Utrecht´ (AVU). De AVU maakt daarbij gedeeltelijk gebruik van RMN-voorzieningen als kantine, vergaderruimte, alsmede ICT- en telefoonvoorzieningen. Nadat we geïnstalleerd waren in onze nieuwe kantoor, was het tijd voor een feestelijke opening. Bestuurslid RMN en wethouder A.F.M. Krijger van de gemeente Soest verrichtte de openingshandeling. Ter gelegenheid daarvan hebben wij, samen met de bezoekers van de opening, een bijdrage gedaan aan Clini Clowns.
Op 5 september 2008 werd het nieuwe pand betrokken
Ondernemingsraad (OR) Onze organisatie is in het gelukkige bezit van een goede en positief-kritische Ondernemingsraad. Elke eenheid c.q locatie is in de OR met één persoon vertegenwoordigd. Om de belangen van de medewerkers én het bedrijf adequaat te kunnen behartigen, volgen zij externe cursussen. Ieder kwartaal is er een formele OR-vergadering, waarbij de directie aanwezig is voor het geven van informatie over de gang van zaken en voor het voeren van overleg over specifieke onderwerpen. In het verslagjaar zijn o.a. de volgende onderwerpen besproken: de toetreding van de gemeente Nieuwegein en de daarmee gepaard gaande verkiezing van een nieuwe OR en aanpassing van het OR-reglement, herhuisvesting hoofdkantoor, aanpassingen van diverse bedrijfsregels en arbeidsvoorwaarden en de integratie van de arbocommissie in de OR.
Boven van links naar rechts: Daniel van Eeveren, Jan van Kats, Bert van Ravenswaay Beneden: Bertus van Ditmarsch (VZ), Jantina Elzinga
Graag danken wij de OR voor het meedenken en de goede inbreng in het periodieke overleg en bij diverse andere contacten in 2008.
22
23
Financiën De kosten van de RMN organisatie worden via de uurtarieven doorberekend aan de gemeenten op basis van de Dienstverleningsovereenkomst (DVO). Daarnaast worden kosten van extra dienstverlening aan opdrachtgevers en derden doorberekend. Naast het bedrijfsresultaat van RMN wordt per gemeente een afrekening gemaakt van de werkelijke kosten van de uitgevoerde taken. Voor de toelichting op de balans en de verklaringen behorende bij de resultatenrekening verwijzen wij naar de separaat uitgebrachte formele jaarrekening 2008. Het positieve saldo op DVO-taken (totaal € 704.400,-) is begin 2009 reeds met de gemeenten verrekend.
Besluit Begroting en Verantwoording Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten dienen overheidsorganen in de begroting en de jaarstukken een aantal verplichte paragrafen op te nemen. Voor RMN betreft dit de paragrafen: Weerstandsvermogen, Onderhoud kapitaalgoederen, Financiering en Bedrijfsvoering. Voor de volledige paragrafen verwijzen wij naar de formeel door het Algemeen Bestuur van RMN vastgestelde en bij de provincie Utrecht gedeponeerde Jaarrekening 2008.
Financiële crisis In het boekjaar 2008 is de druk op de afvalmarkt toegenomen door de financiële crisis. Als overheidsbedrijf en leverancier van diensten en producten aan de gemeenten hebben wij uiteraard ook te maken met de gevolgen daarvan. Meer dan ooit zal goed moeten
24 Balans per 31 december 2008 / 2 007 (x € 1.000) Activa
31-12-08
31-12-07
Passiva
3.888
3.724
Reserve
Vlottende activa
757
1.162
Schuld kort
Liquide middelen
36
3
4.681
4.889
Vaste activa
Totaal Activa
Resultaat Totaal Passiva
31-12-08
31-12-07
36
682
4.460
4.255
185
– 48
4.681
4.889
2008
2007
15.725
11.134
Resultatenrekening 2008 / 2 007 (x € 1.000)
Uitgaven
2008
2007
Inkomsten
Personeel
5.512
4.334
DVO taken
Algemeen
352
241
Werk derden
370
213
Huisvesting
493
168
Financiering
159
184
2.599
2.026
340
229
Verwerking
6.993
4.669
Mutaties reserves
– 220
– 88
185
– 48 16.254
11.531
Materieel Directe kosten
Resultaat Totaal
16.254
11.531
worden gelet op de kosten, effectiviteit en toegevoegde waarde van onze dienstverlening. Ondanks de crisis gaat het dagelijkse werk van RMN natuurlijk gewoon door. De publieke markt waarop RMN als overheidsbedrijf grotendeels functioneert is immers - zowel in tijden van groei als van recessie - stabieler dan de markten waarop collega´s in de private sector actief zijn. Daar slaat de crisis inmiddels op diverse niveaus zwaar toe.
Dit neemt niet weg dat ook wij bij de inzameling van restafval in de eerste maanden van 2009 een afname van het aanbod van afval hebben geconstateerd. In het eerste kwartaal 2009 bedraagt de daling ruim 800 ton, ofwel 6,5% minder dan in 2008.
Vooruitblik Dankzij de kwaliteit en kosteneffectiviteit van onze dienstverlening en de nauwe band met de gemeenten hebben wij er alle vertrouwen in dat wij onze positie zullen behouden en de komende jaren waar mogelijk regionaal kunnen uitbouwen. In goede samenwerking met de lokale- en regionale afnemers van onze diensten zullen wij dan ook blijven investeren in duurzame innovaties om de efficiency en
meerwaarde van onze organisatie verder te verhogen, teneinde de gemeenten een goed maatschappelijk rendement ‘uit te kunnen (blijven) keren’.