Voortraject Centrummanagement Brasschaat
Gericht aan het Managementteam gemeente Brasschaat
Op verzoek van de Raad van Bestuur IGS-SLP en het College van burgemeester en schepenen Brasschaat
Martine Kenis, diensthoofd ruimtelijke ordening Katrien De Koninck, ambtenaar Lokale Economie Brasschaat
1
INHOUDSOPGAVE p.
INHOUDSOPGAVE
2
1
5
INLEIDING
1.1
Doel van het traject ________________________________________ 5
1.2
Voorwaarden voor een succesvol CEM____________________________ 5
2
STAND VAN ZAKEN BELEID
6
2.1
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (november 2005, IGEAN) ___________ 6 2.1.1 Inleiding ........................................................................................ 6 2.1.2 Informatief gedeelte.......................................................................... 6 2.1.3 Richtinggevend gedeelte.................................................................... 7 2.1.4 Bindend gedeelte ............................................................................ 8 2.1.5 Conclusie ...................................................................................... 8
2.2
Beleidsplan “Bruisend Brasschaat” (2007-2012) ______________________ 9 2.2.1 Inleiding: ....................................................................................... 9 2.2.2 Overzicht realisatie plan .................................................................... 9
2.3
Beleidsplan gemeente Brasschaat (2009, Wes) _____________________ 13 2.3.1 Doelstelling .................................................................................. 13 2.3.2 Vaststellingen ............................................................................... 13 2.3.3 SWOT ........................................................................................ 14 2.3.4 Strategische acties ......................................................................... 17 2.3.5 Conclusie .................................................................................... 18
2.4
Detailhandelsstudie in de provincie Antwerpen (2010) _________________ 19 2.4.1 Doelstelling .................................................................................. 19 2.4.2 Belangrijkste aanbevelingen ............................................................. 19 2.4.3 Conclusie .................................................................................... 23
2.5
Plaatsmarketingplan Brasschaat (2011, Wes)_______________________ 24 2.5.1 Doelstelling .................................................................................. 24 2.5.2 SWOT ........................................................................................ 24 2.5.3 Visievorming met betrekking tot plaatsmarketing in Brasschaat ................... 24 2.5.4 Kritieke succesfactoren ................................................................... 25 2.5.5 Actiepunten ................................................................................. 29 2.5.6 Conclusie .................................................................................... 30
2.6
Gemeenteprofiel (2011, POM Antwerpen) _________________________ 31 2.6.1 Doelstelling .................................................................................. 31 2.6.2 kerndata:..................................................................................... 31
2.7
Samenvattende SWOT-analyse ________________________________ 32
2.8
Bestuursakkoord 2013-2018,„Brasschaat, een nieuwe dynamiek‟ __________ 33 2.8.1 Visie huidig beleid op vlak van economie, bestuursakkoord pagina 20-22. ...... 33 2.8.2 Beleidsdoelstellingen ...................................................................... 34
2
3
GEBIEDSAFBAKENING
38
3.1
Belangrijkheid van een gebiedsafbakening voor CEM _________________ 38
3.2
Gemeentelijk Ruimtelijk structuurplan ___________________________ 38 3.2.1 Algemeen.................................................................................... 38 3.2.2 Overzicht van de gebieden in het GRS volgens belangrijkheid (2005) ............ 38
3.3
Gebiedsafbakening centrumgebieden ___________________________ 45 3.3.1 Algemeen.................................................................................... 45 3.3.2 Afbakening van de gebieden volgens Locatus ........................................ 46 3.3.3 Afbakening volgens de huidige fysieke aanwezigheid van handelszaken ........ 46
3.4
Conclusie ______________________________________________ 47
3.5
Plan__________________________________________________ 47
4
INFOSESSIE ONDERNEMERS CENTRUMMANAGEMENT
48
4.1
Doel van de infoavond _____________________________________ 48
4.2
Aanwezigen ____________________________________________ 48
4.3
De belangrijkste vragen en reacties van de aanwezigen ________________ 48
4.4
Enquête + resultaten _______________________________________ 50 4.4.1 Resultaten van de enquête ............................................................... 50 4.4.2 Conclusie enquête: ........................................................................ 52
5
VOORSTEL GEBIEDSAFBAKENING
54
5.1
Gebiedsafbakening _______________________________________ 54
5.2
Criteria gebiedsafbakening __________________________________ 54
5.3
Gebiedsafbakening Brasschaat _______________________________ 54
6
WERKINGSMODELLEN CEM
59
6.1
Financieringsmodellen CEM __________________________________ 59 6.1.1 Middenstandsvereniging .................................................................. 59 6.1.2 Overheid ..................................................................................... 60 6.1.3 PPS-structuur ............................................................................... 61
6.2
Hoe effectief financieren ____________________________________ 61 6.2.1 Algemeen.................................................................................... 61 6.2.2 Financieringsmogelijkheden .............................................................. 62
6.3
Financieringsinstrumenten __________________________________ 62 6.3.1 Instrumenten ................................................................................ 62 6.3.2 Waarom sturing vanuit de gemeente? .................................................. 62
6.4
Inschatting budget ________________________________________ 63 6.4.1 Aanwerving CEM via gemeente of in PPS ............................................. 63 6.4.2 Aanwerving CEM via consultancy ....................................................... 63
7 7.1
ALGEMENE CONCLUSIE
64
Gebiedsafbakening _______________________________________ 64 3
7.2
Organisatiemodel _________________________________________ 64
7.3
Financiering ____________________________________________ 65
BIJLAGEN 69
1
ACTOREN
70
1.1
Interne actoren __________________________________________ 70 1.1.1 Lijst betrokkenen ........................................................................... 70 1.1.2 Samenwerking .............................................................................. 70
1.2
Externe actoren __________________________________________ 71 1.2.1 Lijst betrokkenen ........................................................................... 71 1.2.2 Samenwerking .............................................................................. 71 1.2.3 Handelaars en handelaarsverenigingen ................................................ 71 1.2.3.1 W.I.B, Winkelen in Brasschaat ................................................. 72 1.2.4 Vastgoedmakelaars: ....................................................................... 74
2
BELASTINGEN
75
2.1
Overzicht van de belastingen _________________________________ 75
2.2
Conclusie ______________________________________________ 76
3
LEEGSTAND
77
3.1
Algemeen ______________________________________________ 77
3.2
Conclusie ______________________________________________ 77
4
1
1.1
INLEIDING
Doel van het traject
Doel van het voortraject is een onderzoek voeren naar de potenties en de mogelijkheden van een CEM in de gemeente Brasschaat zodat een weloverwogen keuze kan worden gemaakt wat betreft het al dan niet aanstellen van een centrummanager (CEM). Centrummanagement is maatwerk. Iedere gemeente heeft zijn eigen specifieke noden en behoeften. De vorm van het CEM is afhankelijk van de keuzes die worden gemaakt van o.a. doelstellingen, organisatievorm, wijze van financiering, … De studie geeft een overzicht van de reeds uitgevoerde studies en zal een reeks aanbevelingen formuleren. Na afloop zal duidelijk zijn wat de uiteindelijke afbakening van het CEM zal zijn.
1.2
Voorwaarden voor een succesvol CEM
Om tot een succesvol CEM te komen, is een structureel samenwerkingsverband noodzakelijk tussen publieke en private partijen. Door een gezamenlijke visie en aanpak kan men krachten bundelen en meer gericht gaan investeren om zo de sfeer en het beeld van een centrum te bepalen en het economisch functioneren van de lokale detailhandel optimaliseren. Voorwaarden: Goed georganiseerde, actieve ondernemersvereniging en een enthousiaste gemeente De wil tot samenwerking op basis van gelijkwaardigheid en vertrouwen Niet ad hoc, maar structureel samenwerken, niet eenmalig Het aangeven van de ambitie, opmaak van een gezamenlijke visie en de vertaling ervan in een meerjarenplan, businessplan, actieplan gekoppeld aan een budget Duidelijke afbakening van het werkgebied Duidelijke taak-en rolverdeling van de verschillende actoren Open communicatie, ook op financieel vlak Integraal beleid Onafhankelijk
5
2
2.1
STAND VAN ZAKEN BELEID
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (november 2005, IGEAN)
2.1.1 Inleiding Op 29 september 2005 heeft de Bestendige Deputatie het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (GRS) definitief goedgekeurd. Na publicatie op 19 oktober 2005 is het GRS op 2 november 2005 in werking getreden. Brasschaat is een gemeente in het buitengebied dat behoort tot Antwerpse gordel en het bebouwd perifeer landschap. Brasschaat heeft ten opzichte van de omliggende gemeenten geen dominerende centrumfunctie. Ten opzichte van de dagelijkse goederen is Brasschaat sterk zelfverzorgend. Brasschaat doet op zekere hoogte dienst als verzorgingscentrum voor een aantal gemeente door o.a. Klina, openbare diensten (vredegerecht, civiele bescherming, onderwijsinstellingen, bovenlokale recreatieve voorzieningen,…).
2.1.2 Informatief gedeelte Het GRS omschrijft in dit deel de bestaande ruimtelijk-economische structuur als volgt: -
voornaamste economische activiteit is de kleinhandel met uitzondering van de KMO-zone (bedrijventerrein) langs de St-Jobsesteenweg, de landbouwsector en het ontginningsgebied zijn zeer beperkt in oppervlakte
-
Goed ontwikkeld winkelapparaat voor lokale bevolking met een bovenlokale aantrekkingskracht
-
Kleinhandel in hoofdzaak geconcentreerd in centra van de deelkernen Centrum, Maria-Ter-Heide, Kaart, Mariaburg en Vriesdonk
-
Handelsvoorzieningen vooral geënt rond belangrijkste wegen (Bredabaan, Kapelsesteenweg) maar ook handelsvoorzieningen buiten de centrumgebieden.
PER DEELKERN INFORMATIEF
RICHTINGGEVEND
CENTRUM belangrijkste handelsconcentratie met een bovenlokale uitstraling en sterke identiteit Specifiek karakter winkelapparaat:: naast winkels voor dagelijkse voorzieningen zijn er voornamelijk kleinschalige gespecialiseerde zaken voor luxe goederen. Het aantal ketelzaken is beperkt.
Langs de Bredabaan in de Leopoldslei liggen een aantal supermarkten
Concentratie van kleinhandel en diensten in de kern (zie afbakening) Uitwaaiering van kantoor- en handelslinten langs verbindingswegen niet gewenst. Om uitwaaiering van functies buiten de kern tegen te gaan: opmaak RUP centrumgebieden waarbij afbakening van het centrumgebied Opstellen richtlijnen met betrekking tot centrumgebied Bredabaan Buiten het centrumgebied enkel handelsfuncties toegelaten op niveau van de omgeving Reglementering ivm laad- en losproblematiek Bredabaan
KAART winkels voor dagelijkse voorzieningen
Creëren wijkkleinhandelscentrum aan Kaartseplein met een sociale functie Verblijfskarakter centraal stellen op het plein Onderzoek detailhandel en nieuwe bebouwing rondom het plein Uitbouwen van de omgeving van de kerk aan de Rustoordlei tot wijkontmoetingsplaats
MARIA-TER-HEIDE Minder sterk uitgebouwde kleinhandelsconcentratie met verdichting rond Zegeplein
Herinrichting centrumgebied Maria-ter-Heide door versterken van de verblijfsfunctie ( realisatie van poorten en herinrichting van de Bredabaan)
6
Verzorgende functie (winkels voor dagelijkse voorzieningen) voor de kern zelf zonder bovenlokale aantrekkingskracht
Opmaak herinrichtingsplan voor de kern van Maria-TerHeide Herinriching kruispunt Essensteenweg-BBSt.Jobesesteenweg ifv poortfunctie (visitekaartje voor Brasschaat vanaf de noordzijde) samen met ontwikkeling gronden van de Lijn Ontwikkeling KMO-zone op gronden Lt.Coppenskazerne voor herlokalisatie van zonevreemde bedrijven
VRIESDONK Ter hoogte van Kapelsesteenweg: winkels voor dagelijkse voorzieningen kruising Kapelsesteenweg en Donksesteenweg: winkelcentrum met een wijkverzorgingsfuncite
Versterken van de centrumfunctie Donk Uitdovingsbeleid van grootschalige commerciële functies aan de Kapelsesteenweg buiten het centrum van Mariaburg en Donk. Herinrichting Kapelsesteenweg Poortfuncties aan de Kapelsesteenweg (herkenbare toegang tot de gemeente) Herinrichting van de Bredabaan Langs de Bredabaan tussen Kapelsesteenweg en Hemelakkers en langs de Kapelsesteenweg tussen Donksesteenweg en de Caterslei zijn geen nieuwe handelsvestigingen mogelijk
MARIABURG Winkelconcentratie langs de Kapelsesteenweg: sterk uitgebouwd (Sluit functioneel aan bij de gemeente Kapellen)
Ruimer aanbod dan in wijk Vriesdonk hoewel nog altijd gericht op lokale bevolking
Herinrichting Kapelsesteenweg Kapelsesteenweg als centrumgebied van deze deelruimte met een verdichting ter hoogte van de Katerheidemolen Afbakening van het centrumgebied ten noorden en zuiden door middel van poorten. Winkelgebied verblijfskarakter geven waarbij zo weinig mogelijk overlast van doorgaand verkeer Versterken van de openbare ruimte rond de Katerheidemolen en uitbouwen als verdichtingsgebied voor lokale kleinhandel
2.1.3 Richtinggevend gedeelte In de gewenste structuur worden volgende ontwikkelingsperspectieven vooropgesteld: Voor de handelsvestigingen: -
Handelszaken bij voorkeur onderbrengen in centrumgebieden (cfr. afbakening)
-
In centrumgebieden: voorkeur kleinschalige handelsactiviteiten op grote winkelketens om eigenheid van centrumgebied te behouden
-
Kaartseplein en Rerum Novarumplein: stimuleren van vestiging van kleinhandel
-
Ontwikkeling KMO-zone op campus Lt.Coppenskazerne
-
Bestaande handelszaken kunnen hun activiteiten verder uitoefenen
-
Géén nieuwe handelszaken met uitzondering van vrije beroepen:
-
o
Bredabaan tussen Kapelsesteenweg en Hemelakkers
o
Bredabaan tussen Essensteenweg en grens met Wuustwezel
o
Kapelsesteenweg tussen Donksesteenweg en Caterslei
o
Essensteenweg tussen Bredabaan en grens met Kapellen
o
St-Jobsesteenweg tussen Brechtsebaan en grens met Brecht
Bredabaan tussen Borrekeslei en Durentijdlei: nieuwe handelszaken mogelijk onder randvoorwaarden (grootte, aard van activiteiten, verkeersafwikkeling,…)
7
Voor de economische bedrijvigheid -
Vestiging van grootschalige economische functies tegengaan in de gemeente
-
economische functies bij voorkeur inpassen in bestaand weefsel, rekening houdend met de draagkracht van de omgeving
-
huidige bedrijven in woongebied die de draagkracht van het gebied overschrijden op termijn herlokaliseren naar nieuwe KMO-zone
2.1.4 Bindend gedeelte Vanuit de gewenste structuur worden volgende bindende beleidselementen en acties voor de ruimtelijkeconomische structuur en toeristisch recreatieve geformuleerd: -
Er is een selectie van de drie centrumgebieden opgenomen: o
Centrum: Bredabaan tussen Zegersdreef en Borrekenslei met begin van de zijstraten
o
Maria-Ter-Heide: Bredabaan tussen Durentijdlei en Essensteenweg-St-Jobsesteenweg, met inbegrip van het Zegeplein
o
Mariaburg: Kapelsesteenweg tussen Caterslei en de grens met Kapellen
ACTIES Onderzoek van de mogelijkheid om kleinhandel onder te brengen op het Kaartseplein en herinrichten Kaartseplein tot een verblijfsgebied met winkelactiviteit
STAND VAN ZAKEN Niet gerealiseerd
Opmaak RUP centrumgebieden
Opgestart maar uit te breiden naar andere centrumgebieden
Opmaak RUP Verbod op Meergezinswoningen
gerealiseerd
Opmaak RUP Lt. Coppenskazerne voor ontwikkeling KMO-Zone Opmaak beleidsplan voor handelsvestigingen met beleidsgerichte visie op de vestigingsmogelijkheden voor handelsvestingen
gerealiseerd Deels gerealiseerd maar gemis van de ruimtelijke vertaling Lopende (2015 afronding Vlaams Strategisch project)
Opvolging planningsproces m.b.t. het bebouwd perifeer landschap
2.1.5 Conclusie Het GRS, goedgekeurd in 2005, is grotendeels gerealiseerd en het is de bedoeling om via de uitwerking van 1 het project: “Bebouwd perifeer landschap” naar een herziening van het GRS te gaan.
1
Bebouwd Perifeer Landschap is een goedgekeurd Vlaams Strategisch project dat intergemeentelijk en in samenwerking met de provincie Antwerpen momenteel loopt, tot circa eind 2014.
8
2.2
Beleidsplan “Bruisend Brasschaat” (2007-2012)
2.2.1 Inleiding: In het beleidsplan “Bruisend Brasschaat” heeft het gemeentebestuur doelstellingen geformuleerd voor lokale economie welke zij in de legislatuur (2007-2012) wenste te realiseren. In dit hoofdstuk worden niet enkel de ambities geformuleerd voor lokale economie maar ook voor de andere beleidsdomeinen worden de doelstellingen die invloed hebben op lokale economie opgenomen. In tabelvorm worden de doelstellingen opgenomen en geëvalueerd wat betreft hun realisatiegraad en worden verbeterpunten aangereikt.
2.2.2 Overzicht realisatie plan
9
Doelstelling per domein Ruimtelijke ordening
Acties
Behoud kleinschalige detailhandel Openbare ruimte toegankelijk maken Uitwerken strategisch plan lokale economie Ruimte creëren voor ondernemers door realisatie zone voor kantoren en KMO‟s op de Lt.Coppenskazerne
Gemeente verder uitbouwen tot bedrijfsvriendelijke gemeente door uitbouw van een gemeentelijk loket voor lokale economie (uniek aanspreekmunt voor alle info)
Permanent overleg met Brasschaatse ondernemers
Lopende
realisaties
Werk/Verbeter-punten
-aanstellen hand-
Controle bouwovertredingen Herlocalisatie bedrijven Ruimte creëren voor ondernemers
Lokale economie
Opstarten
havingsambtenaar -begeleidingstraject -overleg betreffende visie bestuur
-gebeurt op bedrijfsniveau -uitbreiden naar detailhandel -Verwinkeling Oude Baan -opmaak nota voor ontwikkelingsmogelijkheden in de zone tussen de Borrekenslei en Pauwelslei -leegstand tegengaan
Studie WES
- goedgekeurd RUP Lt-Coppenskazerne fase 1, 2 en 3 - concrete invulling van site met kantoren en bedrijven
- gemeentelijk loket - advies startende ondernemers - afhandelen aanvragen
-uitbouw maandelijks forum lokale economie -basis samenwerking tussen dienst lokale economie, dienst mobiliteit, politie en middenstandvereniging -overleg bij wegenwerken door informatievergadering, publicatie op website en Parkbode -structureel overleg met Winkeliersvereniging -oprichting horeca-cel -wekelijks bouwcollege
-uitwerken acties van het strategisch plan - waken over de verdere invulling van de site (o.a. transferium, C8 en 9) - opmaak RUP voor de realisatie van extra bedrijventerrein (5hect) - oplossingen zoeken voor bestaande zonevreemde bedrijven in woongebied - begeleiden van ondernemers in hun zoektocht naar een locatie in Brasschaat - betere samenwerking en informatie uitwisseling van dienst lokale economie met de andere diensten - vereenvoudiging administratie formaliteiten uit te werken - uitbouw digitaal ondernemersloket en gemeentelijk E-loket - communicatie voeren rond ondernemersloket - oplijsting bezoekers (type, …) - adviserende rol vergroten van ondernemers - proactief ondernemers benaderen bij organisatie bouwcollege - overleg vanuit het forum met omliggende gemeenten en dit uitbreiden naar overleg tussen de ambtenaren van de omliggende gemeenten
10
Ondersteuning van de middenstand
-Iris -geschenkbon
Extra parkeerplaatsen i.f.v. commerciële aantrekkelijkheid Gestalte geven aan een lokaal werkgelegenheidsbeleid Uitbouw sociale economie en personeelsbeleid van de gemeente
Huisvesting
-uitreiking drempelprijs -viering verdienstelijke middenstanders -afschaffing terrasbelasting -prijs Brasschaatse onderneming van het Jaar -etalagewedstrijden, invulling door kunst -organisatie dorpsdag -open bedrijvendag -met belgerinkel naar de winkel -zoveel mogelijk gemeentelijke aankopen doen bij lokale handelaars/vrije beroepen -Zie mobiliteit
-2 jaarlijkse jobbeurs
Controle leegstand
Informatiedienst
Communicatie verbeteren: -intern
-website aantrekkelijker maken voor ondernemers
Deelname wedstrijden
Mobiliteit
Parkeerbeleid optimaliseren
Uitbreiding bestaande parking kerkplein
-betrokken bij Resoc‟s (regionaal economisch en sociaal overleg) -oprichting van gemeentelijk lokaal dienstenbedrijf -stimuleren van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen ? -aantrekkelijke stageplaats voor jongeren die deeltijds willen werken -voorzien sociale economie op Kamp Noord (RUP in fase voorontwerp) -personeelsbeleid met aandacht voor kansengroepen -aanstellen huisvestingsAmbtenaar -opvolging leegstand -aanpassing reglement na evaluatie leegstand 2009-2012 -via gemeentelijke kanalen
Bewegwijzering
-LivCom Awards -beleidsprijs Publieke Ruimte (2011) -Prijs Vlaams Bouwmeester (2012) -fietsgemeente (2012) -Publieke Prijs (2009)
-tijdelijke parking Oude Baan -aanzienlijke uitbreiding parkeercapaciteit Armand Reussensplein
-jaarlijkse initiatieven blijven uitvoeren -Iris-databank verder uitbouwen -dagjesmensen aantrekken hoe?? -bedrijfsbelastingen verminderen -verder omvormen van zone tussen Bredabaan en Hemelakkers tot winkelwandelzone (RUP Centrumgebieden moet hiervoor voorschriften uitwerken) -locatiebegeleiding van middenstand
-Zie mobiliteit
-meer aandacht in personeelsbeleid geven aan kwaliteiten en competenties (gerelateerd aan job-inhoud)
-invulling geven aan leegstaande handelspanden
-verbeteren interne communicatie tussen infodienstdienst, lokale economie en de andere diensten -verbeteren communicatie met de handelaars
-blijven deelnemen aan gelijksaardige wedstrijden
-duidelijkere bewegwijzering voorzien naar de parkings -zoeken van alternatieve parkings
11
-Heraanleg Bredabaan tussen Kerk en oprit autostrade (3 fases)
Evenementen-beleid
Uitvoering masterplan Park (sport, recreatie, cultuur, toerisme)
-triatlon -11-juliviering Samenwerking met Horeca (menu) + Ballonvaarten -tombola i.s.m. handelaars -wijkconcerten (Kaarsteplein, kerkplein centrum, Bethanie… -gulden Kapittelkapper -uitbreiding parking Ruiterhal -wissel voetbalterrein voor hockeyveld
Toerisme
Operationele Doelstellingen
Financiën
Evaluatie gemeentelijke belastingen/retributies
Wegenaanleg Communicatie rond parkeerbeleid
Cultuur/ Sport
-vrijetijdsbalie met aanbod fiets- en wandeltoerisme (happen en trappen/ Stappen) -uitgebreid fiets- en wandelnetwerk -keramiekbeurs, tuindagen -Kunsttriënale, Fiesta Europa -afschaffing terrasbelasting+ belasting tapperijen
-heraanleg Bredabaan tussen kerk en Heislagsebaan (rijbaan + fiets- en voetpad) -communicatie met lokale economie -lokale economie meer betrekken bij nieuwe projecten -meer betrekken van de lokale middenstand bij evenementen
-beperking autoverkeer binnen het park -integrering van een grote strategisch gelegen parking binnen het huidige groene parkkarakter (huidige B-veld) -verbeteren wandel- en fietsvoorzieningen -verhuis van Baseball naar militaire sportvelden waardoor hockey + voetbal doorschuiven van terreinen -inplanting basket- en volleybalterrein ter hoogte van de Remise -herlocalisatie minigolf + petanque terreinen -inpassing van een attractieve parkvijver -uitbreiding Ruiterhal oostzijde (repetitieruimtes) + naastgelegen tennisterreinen -optimalisering stadion -herstel van vijver + bruggetjes -renovatie boothuisje, ijskelder -zichtassen versterken -uitbreiding bestaande sporthal -inplanting extra sporthotel -opmaak beeld kwaliteitsplan -verbeterde integratie zwembad (groen dak) -opmaak RUP parkgebieden -uitbouw toeristische logies (bed- en Breakfast, jeugdverblijfcentra
-afschaffing belasting op reclameborden
*Bron “Bruisend Brasschaat” beleidsplan 2007-2012 12
2.3
Beleidsplan gemeente Brasschaat (2009, Wes)
2.3.1 Doelstelling De studie heeft tot doel de gemeente Brasschaat te ondersteunen bij het opmaken van het beleidsplan economie en dit door op een objectieve manier de gemeente te adviseren omtrent de gewenste toekomstige economische en ruimtelijke ontwikkeling van het economisch gebeuren in Brasschaat. Het onderzoek bestaat uit drie stappen nl. een doorlichting van de bestaande situatie, een analyse van de sterkten en zwakten en de opmaak van een plan met strategische acties om de lokale economie te versterken.
2.3.2 Vaststellingen Sociaal economische analyse: -
-
-
-
Brasschaat heeft duidelijk te maken met een ontgroening en een vergrijzing van de bevolking. Ten opzichte van het arrondissement Antwerpen ligt het aandeel inwoners jonger dan 35 jaar in Brasschaat lager en het aandeel inwoners tussen 60 en 79 hoger. Prognose van daling bevolkingsaantal van 37.170 (2004) naar 35.036 (2025) vooral de bevolking tussen 20 en 39 jaar zal dalen. Leeftijdsklasse van 35 tot 59 jaar is het sterkst vertegenwoordigd. De voorbije decennia is er een vooruitgang wat betreft het aantal huishoudens. Deze tendens zal zich vermoedelijk verder zetten de volgende 18 jaar. De groei van het aantal huishoudens is groter dan die van het aantal inwoners. Iets meer dan de helft van de totale oppervlakte wordt ingenomen door onbebouwde percelen. De belangrijkste bestemming van de bebouwde oppervlakte is bewoning. De zelfstandige beroepsbevolking is tussen 1998 en 2007 minder sterk aangegroeid in vergelijking met het arrondissement Antwerpen/ Twee derde van de bezoldigden is tewerkgesteld in de quartaire sector (gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, onderwijs, openbaar bestuur en defensie) Een derde van de bezoldigden is tewerkgesteld in de tertiaire sector (detailhandel) In vergelijking met de 1998 kent de loontrekkende tewerkstelling een sterke vooruitgang. In vergelijking met 1999 is de werkloosheid bij zowel mannen als vrouwen gedaald. De werkloosheidsgraad in Brasschaat ligt relatief laag in vergelijking met het arrondissement Antwerpen, de provincie Antwerpen en het Vlaams gewest. Er is een relatief minder sterke vertegenwoordiging van het aantal zelfstandigen in de detailhandel ten opzichte van het totale aantal zelfstandigen. Het aantal zelfstandigen in de detailhandel kent een achteruitgang over de periode 1998-2007. Er is een tendens tot concentratie en schaalvergroting en een groei van ketenwinkels. In 2006 zijn er 231 handelszaken gevestigd in Brasschaat. Er is een sterke groei in het aantal bezoldigden in de detailhandel in de periode 1998-2006. Brasschaat telt 20.474 overnachtingen in 2007. De gemiddelde verblijfsduur is 1.8 nachten en ligt lager dan het gemiddelde voor de provincie Antwerpen en het Vlaams gewest. Een derde van de overnachtingen is individueel zakelijk toerisme, twee derden in functie van recreatief verblijf. Voor het aanslagjaar 2006 werd een grote vertegenwoordiging van de inkomensklasse van 10.000 tot 20.000 genoteerd. Het gemiddeld belastbaar inkomen per aangifte in 2005 is hoger dan dit van het arrondissement Antwerpen. Economische activiteiten op bedrijventerreinen situeren zich langs Essensteenweg en ter hoogte van Lt. Coppenskazerne en het aanpalend terrein langs de St-Jobsesteenweg dat wordt omgebouwd tot een duurzaam bedrijventerrein. Brasschaat heeft een goed ontwikkeld winkelapparaat enerzijds voor de lokale bevolking, maar ook met een bovenlokale aantrekkingskracht. Economische activiteiten buiten bedrijventerreinen is in sterke mate geconcentreerd in de centra van de deelkernen. Handelsvoorzieningen zijn hoofdzakelijk geënt rond de belangrijkste wegen, Bredabaan en Kapelsesteenweg en in mindere mate langs de Lage Kaart. Ook buiten de centrumgebieden zijn handelsvoorzieningen gesitueerd. Een aantal bedrijven zijn mogelijk omgevingszonevreemd of kunnen dit worden.
13
Ruimtelijk economische analyse: -
Het grondgebied Brasschaat behoort tot het buitengebied. Wonen en werken bundelen in de kernen van het buitengebied en de omliggende open ruimte behouden en waar mogelijk versterken. Brasschaat behoort tot het bebouwd perifeer landschap rond Antwerpen. Gemeentelijk ruimtelijk structuurplan (zie hoofdstuk 2.1) is opgemaakt. De belangrijkste handelsconcentratie is langs de Bredabaan in het centrum met een bovenlokale uitstraling en een sterke eigen entiteit. Bredabaan in Maria-ter-Heide heeft een verzorgingsfunctie voor de kern zelf, zonder bovenlokale aantrekkingskracht. Kapelsesteenweg is vooral gericht op de lokale bevolking. Winkelcentrum patio Donk ligt langsheen de Kapelsesteenweg. Kleinere concentratie van handelspanden tussen de Borrekenslei en de Durentijdlei en ter hoogte van Kaartseplein. Brasschaat heeft een aantal belangrijke stedelijke voorzieningen (scholen, cultureel centrum, …) Er zijn belangrijke open ruimtes onder de vorm van natuur-, park- en bosgebieden.
2.3.3 SWOT Onderste tabel geeft de belangrijkste sterkten, zwakten, opportuniteiten en bedreigingen van de lokale economie in Brasschaat
14
STERKTEN Intentie 0van het bestuur om een actief gemeentelijk beleid te voeren met aandacht voor diverse sectoren (detailhandel, KMO's, sociale economie, ...) Aantrekkingskracht voor de aankoop van dagelijkse goederen, verzorgingsproducten, producten die (twee)wekelijks worden gekocht (omwille van nabijheid, service en uitgebreid winkelaanbod met een goede prijs-kwaliteitverhouding) en restaurant- en cafébezoek, bij zowel inwoners als bezoekers Uitgebreid en divers winkelaanbod (aaneenschakeling van winkels, sterke uitstraling van de detailhandel, weinig leegstand, relatief veel langdurig gevestigde handelszaken, relatief hoog aandeel van winkels dat zich toelegt op kleding, hobby en vrije tijd, interieur en horeca) Beeldkwaliteit centrum Brasschaat (plein voor bijvoorbeeld wekelijkse markt, parkeerstallingen fietsers, duurzaam en kwalitatief straatmeubilair, winkelvriendelijke heraanleg Bredabaan, nieuwbouwprojecten, laad- en loszones met venstertijden, …) Brasschaat beschikt over attractieve toeristisch-recreatieve voorzieningen (maakt deel uit van Antitankgordel, groene omgeving, parken, veel fiets- en wandelmogelijkheden, sporthal en sporthotel, zwembad, Open Golf Brasschaat, logiesaanbod voor jeugd en MICE, …) Toegankelijkheid Brasschaat en 'leesbaarheid' Brasschaat: ligging langs de E19 met twee op- en afrittencomplexen, duidelijk herkenbare straatnamen, … Imago - perceptie Brasschaat: rijke en groene gemeente Brasschaat is een welvarende gemeente waar het aangenaam wonen en vertoeven is (uitgebreid aanbod van diensten) Toename bezoldigde tewerkstelling in de tertiaire sector (detailhandel, hotels en restaurants, overige zakelijke dienstverlening) en de quartaire sector (onderwijs, gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening). Ook de bouwsector is een belangrijke tewerksteller geworden Brasschaat wordt gekenmerkt door een relatief oude bevolking (kapitaalkrachtig, wat een sterkte is naar bestedingen toe) ZWAKTEN Op heden nog te zwak uitgebouwde dienst lokale economie (nood aan een „volwaardig‟ aanspreekpunt lokale economie, nauwkeurige inventarisatie van bedrijvigheid, digitaal platform lokale economie, …) Beperkte parkeermogelijkheden in en rond de Bredabaan en sterke verkeersdruk belemmert het winkelcomfort Gebrekkig aanbod openbaar vervoer (te veel naar Antwerpen gericht). Brasschaat wordt niet gekoppeld aan nieuwe ontwikkelingen (station Kapellen en Brecht, Schoten). Ondertussen betere verbinding met de stations van Brecht en Kapellen? Beperkte ruimtelijk-economische mogelijkheden: aanbod aan handelspanden en bedrijfsgronden is laag Beperkte aantrekkingskracht voor bepaalde doelgroepen: kleding, schoenen en elektroapparatuur (naar voornamelijk Antwerpen, Wijnegem shoppingcenter of aangrenzende gemeente), zowel inwoners als bezoekers Lokale evenementen (trekt weinig publiek aan) en beperkt logiesaanbod (voornamelijk B&B) met een relatief lage verblijfsduur Lage participatie en gebrek aan samenwerking tussen handelaars/ondernemers Jonge gezinnen verlaten de gemeente (motief: kostprijs wonen) Gematigde toename van het aantal zelfstandigen, gecombineerd met een sterke achteruitgang van het aantal zelfstandigen in de sector nijverheid en ambachten.
15
OPPORTUNITEITEN Aspect 'funshoppen' van de hybride consument: mensen nemen meer tijd om te winkelen Aspect 'runshoppen' van de hybride consument: mensen willen snel bepaalde aankopen doen Nabijheid van de stad Antwerpen (zorgt voor kernstedelijke voorzieningen (station, regionale diensten, …) en de directe aanwezigheid van tewerkstellingspolen), in relatie met de toegenomen mobiliteit. Ligging aan de grens (groeiende grensoverschrijdende bezoekersstromen) Steeds meer ondernemingen wensen zich te vestigen op atypische locaties (bijvoorbeeld kazerne) en bepaalde winkels hebben de intentie om zich ook in kleine steden/gemeenten te vestigen Kenniscentrum logistiek. De provincie Antwerpen is een logistieke topregio en om dit te blijven versterken is er een noodzaak aan ontwikkeling van kennis en innovatie over logistiek Consument en zakelijke toerist zoeken rustige omgeving. Link met leisure shopping (combinatie van groen fietsen, wandelen, cultuur, eten en drinken en shoppen) Groeiende integratiemogelijkheden sociale economie en reguliere economie BEDREIGINGEN Winkelmomenten van consument verleggen zich (tijdskader) Nabijheid van de stad Antwerpen, Wijnegem shoppingcenter (sterke concurrentie van concurrerende handelscentra, …) + vestiging Media Markt in Schoten, in relatie met de toegenomen mobiliteit Toerisme: toenemende concurrentie van andere steden en gemeenten + meer toegankelijk en transparant aanbod Brasschaat is gecategoriseerd als buitengebied Bron: Beleidsplan economie voor de gemeente Brasschaat, Wes
16
2.3.4 Strategische acties
Stategische doelstelling
Acties
Uitbouw kwaliteitsvolle dienstverlening lokale economie
Aanspreekpunt lokale economie
Winkelgebieden versterken
Opgestart
Niet op gestart
Forum lokale economie
Digitaal platform lokale economie Eenheidsloket
Ruimtelijk-functionele afbakening handelsvestigingen en creatie van extra ruimte
Uitwerking specifiek beleid met betrekking tot openbaar en privaat domein
Parkeren en mobiliteit beter afstemmen op commerciële gebeuren
Promotie winkelgebieden
Multifunctionele herinrichting van het ArmandRuesensplein Optimalisatie en uitbreiding van de parkeervoorzieningen
Gebruiksvriendelijk parkeerbeleid Alternatieve vervoermodi
Acties
Toerisme: netwerkvorming met partijen en dienstverlening aan verschillende gebruikers
Structureren van toeristische producten
Opgestart
-inzicht krijgen in de noden van de consument -conclusies trekken uit de gegevens van Locatus en hierbij in overleg gaan met de ondernemers (middenstand, bedrijven,..) en actoren LE (immo‟s, VOKA UNIZO,…) ifv afstemming van het aanbod op de noden van de consument -nota uitwerken voor ontwikkelingsmogelijkheden voor zone tussen Borrekeslei en Pauwelslei i.f.v. handelsinrichtingen -afbakening verschillende winkelgebieden in studie CEM als basis voor vergunningen en evt. opmaak RUP Centrumgebieden -toepassing codex bij inrichting openbaar domein (éénvormigheid), maximale groene inrichting van openbaar domein en bij verkavelingen vraag naar kwaliteitsvolle groene publieke ruimte -Opnemen in takenpakket CEM of ambtenaar lokale economie (momenteel wordt dit door de winkeliersvereniging georganiseerd) -Opnemen in takenpakket CEM of ambtenaar lokale economie
-Realisatie van nieuwe parkeervoorzieningen in de centrumgebieden -maximaal opleggen van ondergrondse parkeerplaatsen bij grote bouwprojecten -maximaal parkeerplaatsen voorzien op eigen terrein -Verbeteren parkeer signalisatie
Stategische doelstelling
Verbeterpunten Ruimere jobinvulling van de ambtenaar lokale economie bij uitbouw van de dienst (>0,5FTE) Uitbreiden in functie van het beleid en meer dienstoverschrijdende agendapunten Verdere uitwerking van het digitaal platform (E-loket) Verdere uitbouw eenheidsloket (vanuit dienstoverschrijdend overleg)
Gemeentelijk aankoopbeleid Gevarieerd en kwalitatief winkelaanbod afstemmen op de noden van de consument
Organisatie van koopavonden
Gerealiseerd
Niet op gestart
Gerealiseerd
-aanmoedigen van fiets- en wandelverkeer -Uitbreiding aanbod openbaar vervoer
Verbeterpunten -Aantrekkelijke pakketten voor verschillende doelgroepen
Belevingsvolle toeristische producten ontwikkelen die op een wervende manier gepromoot worden Optimale uitbouw van de publieksbalie dienst vrije tijd Structureel overleg en partnerships uitbouwen met externe en interne
17
belangstellenden
Duurzame economische ontwikkeling
Eénduidige positionering Brasschaat
Actieve partner zijn in de hogere toeristische echelons en bij buurgemeenten zichtbaar worden KMO-zone Luitenant Coppenskazerne Stimuleren kwaliteitsvol Ondernemerschap Ruimtelijk-functionele afbakening bedrijfsruimte
Versterken samenwerking onderwijs-arbeidsmarkt Stimuleren sociale tewerkstelling Toepassing plaatsmarketing
-aanpassing RUP GRAVO en eventueel opmaak nieuw RUP voor realisatie van bijkomende bedrijventerreinen -minondernemingen uitbreiden naar bedrijven? -sociale tewerkstelling op site Kamp Noord -Opnemen in takenpakket CEM of ambtenaar lokale economie
2.3.5 Conclusie Algemeen kunnen we besluiten dat er door de gemeente Brasschaat reeds verschillende strategische acties ter bevordering van het economisch beleid zijn gerealiseerd maar er dienen nog veel acties te worden uitgewerkt. Deze zijn opgenomen in het bestuursakkoord 2013-2018.
18
2.4
Detailhandelsstudie in de provincie Antwerpen (2010)
2.4.1 Doelstelling Doel van de studie is het in kaart brengen van de vraag- en aanbodzijde betreffende detailhandel in de provincie Antwerpen. De kleinhandel, horeca en andere commerciële voorzieningen zijn belangrijke economische sectoren voor de provincie Antwerpen en haar gemeenten. Ze zijn niet alleen een werkverschaffer, maar bepalen ook de uitstraling en aantrekkingskracht van een stad of gemeente. Deze gegevens kunnen dienen als basisinformatie voor het vormen van een visie en een adequaat detailhandelsbeleid.
2.4.2 Belangrijkste aanbevelingen Tijdens het onderzoek werd er aan de respondenten gevraagd de belangrijkste winkelgebieden te evalueren op een aantal criteria. De belangrijkste winkelgebieden werden geselecteerd op basis van het aantal vestigingen. In iedere gemeente werden minstens twee winkelgebieden geselecteerd. Inwoners uit gemeenten met meer dan 30.000 inwoners kregen drie winkelgebieden te evalueren. Volgende dimensies werden geëvalueerd en besproken: -
Diversiteit en kwaliteit winkelaanbod
-
Winkelacties, promoties, folders
-
Horecavoorzieningen
-
Sfeer en gezelligheid van het winkelcentrum
-
Bereikbaarheid
-
Parkeeraanbod
-
Verkeersveiligheid
Van een specifieke afbakening van de winkelgebieden is geen sprake.
19
Op basis van de gemeentelijke fiche 'Brasschaat' die werd opgemaakt in het kader van het provinciaal onderzoek voor de detailhandel (studie van vraag en aanbod) worden onderstaande aanbevelingen geformuleerd aangaande de detailhandel in Brasschaat. De voornaamste (aanstaande) maatregelen ter bevordering van de detailhandel die we niet direct uit de gemeentelijke fiche kunnen halen, maar die wel opgenomen zijn in de gemeentelijke beleidsdocumenten omtrent detailhandel, worden eveneens opgesomd. AANBEVELINGEN OP GEMEENTELIJK NIVEAU De gemeente Brasschaat heeft een bovenlokale uitstraling met een maximale invloedssfeer van 3 gemeenten uit de provincie Antwerpen. Bij de interpretatie van de aanbevelingen dient rekening gehouden te worden met de plaats van de gemeente in de provinciale hiërarchie van steden en gemeenten op het vlak van detailhandel. AANBEVELINGEN BRASSCHAAT
Uitleg aanbeveling - verklaring
Uitbouw van een evenwichtig handelsapparaat via het proactief aantrekken van handelaars
Vergelijken we de branchemix van Brasschaat met het provinciale gemiddelde, dan zien we dat volgende elementen (significant) ondervertegenwoordigd zijn:
gerealiseerd
verbeterpunten Vergelijken met de cijfers van Locatus voor evolutie van branchemix
- artikelen voor sport, spel of vrije tijd (PG) (30% ondervertegenwoordigd);
NVT
- boeken, cd's en dvd's (PG) (22% ondervertegenwoordigd);
NVT
- restaurant of café (22% ondervertegenwoordigd);
NVT
- financiële diensten (12% ondervertegenwoordigd).
NVT
Het gemeentebestuur dient te bepalen of een uitbouw van de hierboven vermelde branches in het kader van een evenwichtig handelsapparaat wenselijk is, rekenend houdend met de missie en de visie op de ontwikkeling van de detailhandel in Brasschaat.
Formuleren van een visie door gemeentebestuur over uitbouw branchemix in de detailhandel per winkelkern
Eén van de doelstellingen in het beleidsplan economie voor de gemeente Brasschaat is het versterken van de bestaande kernen door uitbreiding en kwaliteitsverhoging van het winkelaanbod volgens het clusterprincipe. Aanpassen van de aanwezige branches aan de huidige en toekomstige wensen van het winkelende publiek
lopende
Ondanks het belang van onderstaande branches in de branchemix en dus het aanwezige aanbod, is er een (significant) hoge koopvlucht waarneembaar voor: - artikelen voor de inrichting van woning en tuin (UG) (9% hoger in vergelijking met het provinciale gemiddelde); - elektrische en huishoudelijke apparaten (UG) (9% hoger in vergelijking met het provinciale gemiddelde). Dit betekent dat de specifieke invulling van het huidige aanbod van bovenstaande branches niet voldoet aan de wensen van de bevraagde inwoners en/of aan het aanwezige winkelaanbod in de (buurt)gemeenten. De gemeente dient te onderzoeken of een aanpassing van het detailhandelsapparaat voor de behoeften van diverse doelgroepen al dan niet noodzakelijk is, rekening houdend met de gewenste toekomstige situatie of met het ambitieniveau inzake detailhandel.
Niet enkel vanuit het vergunningenbeleid maar ook proactief vanuit de dienst LE naar de ondernemers toe deze doelstelling communiceren Vergelijken met de cijfers van Locatus voor evolutie van branchemix NVT NVT NVT
Formuleren van een visie door gemeentebestuur over aanpassing van het detailhandelsapparaat t.g.v. de behoefte van de doelgroepen
20
Winkelgebied(en) bekendmaken en promoten
Opzetten forum lokale economie
Aanspreekpunt lokale economie
Gemeentelijk aankoopbeleid
De omzetratio (totaal aantal bezoekersequivalenten/aantal bevraagde inwoners) voor dagdagelijkse goederen (94,8%), periodieke goederen (66,6%) en uitzonderlijke goederen (36,1%) ligt lager in vergelijking met het provinciale gemiddelde voor deze categorieën van goederen (respectievelijk 97,1%, 91,4% en 88,4%). Als uit het missie- en ambitieniveau op het vlak van detailhandel blijkt dat een toename van het winkelende publiek wenselijk is, dan kan er overwogen worden om de gemeente eenduidig te positioneren inzake detailhandel samen met een doorgedreven communicatie om bijkomende klanten aan te trekken. Ook in het masterplan wordt een voorstel geformuleerd omtrent het toepassen van plaatsmarketing. De gemeentelijke KMO- en vrije beroepenraad van Brasschaat en de horeca-cel dienen uitgebreid te worden in functie van het beheer en de goede werking van de economie in Brasschaat. Handelaars en ondernemers kunnen met hun vragen en problemen vlot terecht bij één aanspreekpunt.
NVT
NVT
Zie verbeterpunten studie plaatsmarketing Reorganisatie Forum Lokale Economie
Uitbouw van dienst lokale economie ifv verbetering van de dienstverlening naar de ondernemers en handelaars toe
De gemeente engageert zich om voor iedere geplande aankoop of externe dienstverlening ook bij de lokale handelaars of vrije beroepen aan te kloppen.
AANBEVELINGEN PER WINKELGEBIED De evaluatie door de bevraagde inwoners van de belangrijkste winkelgebieden (zie evaluatie winkelgebieden) ligt mee aan de basis voor onderstaande aanbevelingen per winkelgebied. Indien een bepaald criterium van het winkelgebied zeer slecht, slecht of matig scoort, enerzijds, en de score (significant) lager ligt dan het gemiddelde van het refererende winkelgebiedtype, anderzijds, wordt een aanbeveling gedaan voor dit criterium. AANBEVELINGEN WINKELGEBIED BREDABAAN MARIA TER HEIDE Zorgen voor bijkomende elementen die sfeer en gezelligheid creëren
Organiseren van winkelacties en promoties
Bereikbaarheid met het openbaar vervoer verbeteren AANBEVELINGEN WINKELGEBIED CENTRUM BRASSCHAAT Streven naar de aanwezigheid van een gevarieerd en kwalitatief winkel- en horeca-aanbod afgestemd op de noden van de consumenten Zorgen voor bijkomende elementen die sfeer en gezelligheid creëren
Organiseren van winkelacties en promoties
Uitleg aanbeveling - verklaring Het toepassen van sfeerelementen moet zorgen voor een aantrekkelijke winkelsfeer in het winkelgebied en bijgevolg ook voor een grotere klantenbinding. Een eerste aanzet is volgens het beleidsplan de uitwerking van een specifiek beleid met betrekking tot het openbare domein (voetpaden, meubilair, versiering, ...) en het private domein. Dankzij winkelacties en promoties kan de detailhandel zich in het winkelgebied Bredabaan Maria Ter Heide op een creatieve manier presenteren en dragen zij bij tot de groei van de detailhandel. Bestaande initiatieven kunnen geoptimaliseerd worden en er kunnen eventueel nieuwe activiteiten georganiseerd worden (bijvoorbeeld organisatie van koopavonden, digitaal platform lokale economie, reclame op bussen van De Lijn, ...). Het gemeentebestuur dient een aantal maatregelen in te voeren ter verbetering van de bereikbaarheid met het openbaar vervoer.
-voorstellen uitwerken voor inrichting Zegeplein -voorstellen uitwerken voor inrichting Bredabaan -werking middenstand ondersteunen
Uitleg aanbeveling - verklaring Het centrum van Brasschaat dient aandacht te besteden aan een evenwichtige uitbreiding van het winkelaanbod volgens het clusterprincipe. Daarnaast kan gedacht worden aan een aanvulling met horecavoorzieningen. Het toepassen van sfeerelementen moet zorgen voor een aantrekkelijke winkelsfeer in het centrum en bijgevolg ook voor een grotere klantenbinding. Een eerste aanzet is volgens het beleidsplan lokale economie de uitwerking van een specifiek beleid met betrekking tot het openbare domein (voetpaden, meubilair, versiering, ...) en het private domein. Dankzij winkelacties en promoties kan de detailhandel zich in het centrum van Brasschaat op een creatieve manier presenteren en dragen zij bij tot de groei van de detailhandel. Bestaande initiatieven kunnen geoptimaliseerd worden en er kunnen eventueel nieuwe activiteiten georganiseerd worden (bijvoorbeeld
-aanbevelingen in deze zin vanuit dienst lokale economie en het vergunningenbeleid aan de ondernemers/handelaars richten -zitbanken geplaatst -heraanleg Bredabaan gerealiseerd
-werking middenstand ondersteunen
21
Optimalisatie en uitbreiding van de parkeervoorzieningen
organisatie van koopavonden, digitaal platform lokale economie, reclame op bussen van De Lijn, ...). Een duidelijke parkeersignalisatie (parkeergeleidingssysteem) moet ervoor zorgen dat de bezoekers het centrum van Brasschaat op een efficiënte en snelle manier kunnen bereiken met de auto. In het kader van de uitbouw van het winkelcentrum dringen zich een optimalisatie en een uitbreiding van de parkeervoorzieningen op.
Bereikbaarheid met het openbaar vervoer verbeteren
Het gemeentebestuur dient een aantal maatregelen in te voeren ter verbetering van de bereikbaarheid met het openbaar vervoer. Doorstroming.
AANBEVELINGEN WINKELGEBIED KAPELSESTEENWEG BRASSCHAAT Zorgen voor bijkomende elementen die sfeer en gezelligheid creëren
Uitleg aanbeveling - verklaring
Gebruiksvriendelijk parkeerbeleid
Organiseren van winkelacties en promoties
Bereikbaarheid te voet of met de fiets verbeteren Bereikbaarheid met het openbaar vervoer verbeteren Voldoende parkeervoorzieningen in en om het centrum
Verhogen van de verkeersveiligheid
Het toepassen van sfeerelementen moet zorgen voor een aantrekkelijke winkelsfeer in het winkelgebied Kapelsesteenweg Brasschaat en bijgevolg ook voor een grotere klantenbinding. Een eerste aanzet is volgens het beleidsplan lokale economie de uitwerking van een specifiek beleid met betrekking tot het openbare domein (voetpaden, meubilair, versiering, ...) en het private domein. Dankzij winkelacties en promoties kan de detailhandel zich in het winkelgebied Kapelsesteenweg Brasschaat op een creatieve manier presenteren en dragen zij bij tot de groei van de detailhandel. Bestaande initiatieven kunnen geoptimaliseerd worden en er kunnen eventueel nieuwe activiteiten georganiseerd worden (bijvoorbeeld organisatie van koopavonden, digitaal platform lokale economie, reclame op bussen van De Lijn, ...). Het gemeentebestuur dient aantrekkelijke en comfortabele loop- en fietsroutes aan te leggen naar het winkelgebied.
-aanpassen parkeersignalisatie
-uitbreiding en aanpassing parkeerplaatsen verbetering bereikbaarheid openbaar vervoer
heraanleg Kapelsesteenweg gepland
-werking middenstand ondersteunen
-inrichting openbaar domein in winkelgebied
Het gemeentebestuur dient een aantal maatregelen in te voeren ter verbetering van de bereikbaarheid met het openbaar vervoer. De geboden parkeerruimte is een determinerende factor in de keuze van een winkelgebied. In het kader van voldoende parkeervoorzieningen kan er worden onderzocht of een optimalisatie of een uitbreiding van parkeervoorzieningen nodig is. In het winkelgebied Kapelsesteenweg Brasschaat dienen een aantal maatregelen voor het wegwerken van enkele onveilige punten ingevoerd te worden.
BRON: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Beleidsplan lokale economie voor de gemeente Brasschaat.
22
2.4.3 Conclusie De aanbevelingen voor de gemeente en per winkelgebied zijn slechts gedeeltelijk gerealiseerd maar zijn opgenomen in de actiepunten van het plaatsmarketingplan voor de gemeente Brasschaat.
23
2.5
Plaatsmarketingplan Brasschaat (2011, Wes)
2.5.1 Doelstelling Doelstelling van dit plan is nagaan op welke wijze Brasschaat momenteel gepercipieerd wordt door de mogelijke doelgroepen. Citymarketing heeft betrekking op drie grote doelgroepen. Het is meer dan het aantrekken van bezoekers. Het richt zich ook op het behouden en aantrekken van (potentiële) bewoners en bedrijven, ondernemers en investeerders. In tweede instantie moet het onderzoek leiden tot de identificatie van het gewenste imago van de gemeente om van daaruit te komen tot een aangepast en concreet actieplan voor de komende jaren dat gedragen wordt door de hele organisatie en zijn stakeholders. Omdat er toenemende concurrentie is tussen steden en gemeenten als gevolg van de toegenomen mobiliteit van de doelgroepen en omdat bewoners, bezoekers en bedrijven steeds minder plaatsafhankelijk worden, komt het er als bestemming steeds meer op aan om zich te onderscheiden van de alternatieven. Citymarketing wordt dus steeds belangrijker omdat de omgeving voortdurend verandert en plaatsen zich moeten aanpassen.
2.5.2 SWOT Vanuit de studie
Vanuit de studie
Sterkten
Opportuniteiten
-Groene residentiële gemeente met hoge leefkwaliteit Brasschaat = Gemeente met uitstraling en kwaliteit van zijn winkelaanbod
Positief imago bij inwoners en potentiële bezoekers Goede bereikbaarheid met de auto en centrale ligging Goede communicatie met zijn inwoners
Zwakten Snelle vergrijzing hoge vastgoedprijzen en ontgroening, jongeren wijken uit Brasschaat oogt traditioneel Vernieuwing dringt zich op Aantal problemen op vlak van wegen en verkeer. Druk verkeer Bredabaan, welke nog? Brasschaat heeft bij buitenstaanders een imago van rijke gemeente.
-Versterken positie op vlak van recreatie (masterplan park) -Toenemende belang van het dagtoerisme in Vlaanderen -Brasschaat heeft kansen tot verdere ontwikkeling op vlak van dagtoerisme. Brasschaat heeft kansen op vlak van lokale economie doordat bezoekers de gemeente associëren met het goede winkelaanbod dat kansen kan creëren door een gerichte invulling Brasschaat heeft kansen op vlak van economie en ondernemen door de herinrichting en invulling van de Lt.Coppenskazerne Brasschaat kan inspelen op nieuwe maatschappelijke trends om de communicatie met al haar doelgroepen te versterken (FB, Twitter…?)
Bedreigingen Brasschaat ondervindt concurrentie van Antwerpen en Wijnegem Shopping. Ook op vlak van cultuur is Antwerpen een concurrent. De open ruimte van Brasschaat staat onder druk. Brasschaat mist een dynamische middenstand. Deze handelt vooral individualistisch waardoor opportuniteiten blijven liggen en acties niet altijd het gewenste effect bereiken.
Trekt/ stoot bepaalde soort mensen aan/af.
-Missen van een rode draad in communicatie en evenementen. -Gebrek aan samenhang in communicatie naar bezoekers en bewoners. doorstromingsproblemen
2.5.3 Visievorming met betrekking tot plaatsmarketing in Brasschaat De visie drukt de ambitie uit waar Brasschaat inzake plaatsmarketing naartoe wil werken op lange termijn. Deze visievorming is belangrijk omdat het een referentiekader vormt voor huidige en toekomstige beslissingen. Beslissingen moeten worden afgewogen ten opzichte van dit kader. Acties die niet passen binnen dit kader, krijgen een lagere of geen prioriteit binnen de plaatsmarketingstrategie. Op deze manier slaagt men erin om op een consistente wijze vitale keuzes te maken op langere termijn. De vaststelling van een visie biedt tevens de mogelijkheid aan diverse actoren om zich te scharen achter een gezamenlijke strategie. Brasschaat wordt getypeerd als een mooie, gezellige, rustige en vooral groene gemeente waar het goed wonen en vertoeven is voor iedereen. Brasschaat heeft alle nodige voorzieningen op vlak van diensten en winkelen om als aantrekkelijk en sfeervol centrum te fungeren voor de nabije omgeving. Brasschaat bezit 24
tezelfdertijd de voordelen van een stad zonder er de nadelen van te vertonen, en de warmte en gezelligheid van een dorp.
2.5.4 Kritieke succesfactoren Door de confrontatie van de visie op de toekomst met de huidige positie komen we tot kritieke succesfactoren. Deze zijn cruciaal om de stap te kunnen zetten van de huidige situatie naar de gewenste situatie. Kritieke succesfactoren zijn omschrijvingen van die aandachtspunten die het slagen of het falen van plaatsmarketingbeleid zullen bepalen.
25
KSF1: verder uitwerken van de positionering voor Brasschaat Strategische doelstelling -Merkessentie en „look & feel‟ van het „merk Brasschaat‟ doorvoeren
Prestatie-indicator -Consistent gebruik merkessentie en positionering door gemeentelijke diensten/stakeholders/ ambassadeurs
Omschrijving acties/initiatieven -Consistente ontwikkeling en toepassing van de merkessentie in de huisstijl -Sensibiliseren van interne en externe stakeholders om merkessentie en positionering mee uit te dragen
Verantwoordelijke(n) -Dienst communicatie in samenwerking met management team en gemeentelijke diensten
Prioriteit -Zeer korte termijn
-Projectleider plaatsmarketing en dienst communicatie in samenwerking met beleidsniveau en managementteam
-Korte termijn
Verantwoordelijke(n)
Prioriteit
-Projectleider plaatsmarketing in samenwerking met managementteam en relevante gemeentelijke en andere instanties
-Permanent
-Projectleider plaatsmarketing in samenwerking met dienst toerisme en relevante gemeentelijke en andere instanties
-Permanent
-projectleider plaatsmarketing in
-permanent
KSF2: het product Brasschaat in overeenstemming brengen met de visie Strategische doelstelling -Strategische plaatsmarketingprojecten of speerpuntprojecten uitdenken en uitvoeren -Faciliteren van de ontwikkeling van strategische plaatsmarketingprojecten door derden
Prestatie-indicator -Ontwikkeling gemeentelijk product volgens doelgroepen en merkessentie -Aantal imago-ondersteunende projecten -Gemeentelijk imago bij geselecteerde doelgroepen -Bezoekintentie/investeringsintentie/ tevredenheid bij geselecteerde doelgroepen
Omschrijving acties/initiatieven Acties ten aanzien van bewoners: -Creatie van een gedifferentieerd en betaalbaar woningaanbod -Werken aan verkeersveiligheid, mobiliteit en parkeren -Beter onderhoud van wegen, voet- en fietspaden -Verdere vergroening van de gemeente -Op peil houden van voorzieningen -Aandacht voor het openbaar domein Acties ten aanzien van bezoekers: -Verhogen van de aantrekkelijkheid van het toeristisch/recreatief product -Ontwikkelen van een passend evenementenbeleid Acties ten aanzien van bedrijven/middenstand: -versterken van het winkelaanbod in de Bredabaan -ontwikkeling van de projectgebieden Oude Baan en Armand Reusensplein
samenwerking met relevante gemeentelijke en andere instanties
26
-proactief optreden om investeerders aan te trekken -verhogen van de dynamiek in het
-beleidsniveau en management team
-zeer korte termijn
-versterken van de ondernemingszin en
-projectleider plaatsmarketing in
-permanent
het bedrijventerrein LT. Coppens
samenwerking met relevante
beleidsdenken en het middenstandsgebeuren
gemeentelijke en andere instanties
KSF3: verbeteren van de communicatie Strategische doelstelling -Doelgroepen efficiënt benaderen en aantrekken
Prestatie-indicator -Gemeentelijk imago bij geselecteerde doelgroepen -Bezoekintentie/investeringsintentie bij geselecteerde doelgroepen -Kennis van de merkessentie en de positionering bij geselecteerde doelgroepen -Actief uitdragen van de merkessentie en de positionering door geselecteerde doelgroepen -Effectiviteit communicatieacties Effectiviteit acties naar investeerders
Omschrijving acties/initiatieven
Verantwoordelijke(n)
Prioriteit
-Dienst communicatie in samenwerking met gemeentelijke diensten -Projectleider plaatsmarketing in samenwerking met relevante gemeentelijke en andere instanties
-afgewerkt
-Dienst communicatie
-Korte termijn
-Doelgroep overschrijdende acties: -Verder ontwikkelen van de gemeentelijke website(s) -Visibiliteit creëren voor de mobiele applicatie
-Korte termijn, 2013
-Acties naar bezoekers:
-Acties naar de bezoekers die minder of niet online of mobiel actief zijn (geschreven media, Parkbode, brochures, …) -Acties naar investeerders: -Aantrekken investeerders
van
potentiële
-Acties naar huidige bewoners: -Kruisbestuiving realiseren tussen offline- en onlinemedia gebruik van QRcodes in geschreven media -Surf mee op de groene golf, de fiets maken tot statussymbool
-Projectleider plaatsmarketing in samenwerking met relevante gemeentelijke en andere instanties
-Dienst communicatie in samenwerking met gemeentelijke diensten -Dienst communicatie in samenwerking met gemeentelijke diensten
- Permanent
-gerealiseerd
-acties naar huidige Middenstand en bedrijven:
-dienst lokale economie in samenwerking met dienst
-zeer korte termijn
27
KSF4: uitbouw van een passende organisatie Strategische doelstelling -Plaatsmarketingorganisatie opstarten
-Beleidsondersteunend monitoringsysteem opzetten
Prestatie-indicator -Structuur plaatsmarketingorganisatie -Efficiëntie en effectiviteit van werking -Doorvoeren merkessentie en uitdragen merkpositionering -Externe financiering vanwege partners en commerciële activiteiten (in geval van publiekprivate samenwerking) -Beschikbaarheid en werking monitoringsysteem
Omschrijving acties/initiatieven -Uitbouw van een passende plaatsmarketingorganisatie
Verantwoordelijke(n) -Beleidsniveau, management team, projectleider, plaatsmarketing -Projectleider plaatsmarketing in samenwerking met beleidsniveau en managementteam
Prioriteit -Zeer korte termijn
-Inventariseren benodigde prestatie-indicatoren en opstellen plan van aanpak informatieverzameling en onderzoek -Evalueren van de bekomen resultaten tegenover plaatsmarketingdoelstellingen
- Projectleider plaatsmarketing in samenwerking met managementteam
- Korte termijn
-ontwikkelen van een digitaal platform lokale economie
communicatie en bedrijfsleven
-Installatie van een stuurgroep of klankbordgroep plaatsmarketing
-Korte termijn
-Projectleider plaatsmarketing in samenwerking met beleidsniveau, - Middellange termijn managementteam en gemeentelijke diensten
Bron: Plaatsmarketingplan Brasschaat 2011 WES, pagina 78-83
28
2.5.5 Actiepunten Het plan formuleerde een aantal aandachtspunten waarop de gemeente zich kan focussen. De gemeente dient hieraan concrete acties te koppelen zodat ze zich duidelijker kan positioneren.
Vanuit studie Succesfactor
Actiepunten
Verder uitwerken van de positionering
-consistente ontwikkeling en toepassing van de merkessentie in de huisstijl, de natuurlijke klasse permanent doortrekken in tekst en beelden -sensibilisering van de stakeholders, de merkessentie en positionering van Brasschaat mee uitdragen Het product Brasschaat in -creatie van een gedifferentieerd en betaalbaar overeenstemming brengen woningaanbod met de visie -werken aan verkeersveiligheid, mobiliteit en Parkeren(parkeerroutes, herinrichting Bredabaan, uitbreiding Parkeermogelijkheden) -beter onderhoud van wegen, voet- en fietspaden -verdere vergroening van de gemeente -op peil houden van voorzieningen -aandacht voor openbaar domein -verhogen van de aantrekkelijkheid van het toeristisch/recreatief product -ontwikkelen van een passend evenementen Beleid -versterken van het winkelaanbod in de Bredabaan, afgestemd op de noden van de inwoners en de bezoekers. -ontwikkeling van de projectgebieden Oude Baan en Armand Reusensplein -proactief optreden om investeerders aan te trekken -verhogen van de dynamiek in het beleidsdenken en het middenstandsgebeuren -versterken van de ondernemingszin en het bedrijventerrein Lt. Coppenskazerne
Gerealiseer Nog te d of in realiseren realisatie
Aanvulling gemeente Acties
-gebruik van huisstijl -dienstoverschrijdend positionering mee uitdragen -2006 meest leefbare gemeente -livcom 2013
-projecten betaalbaar wonen (o.a. PPS Mariaburg) -herinrichting Bredabaan -stimuleren openbaar vervoer -aanleg parkeerplaatsen in centrumgebieden (Kaartseplein, kerkplein,Oude Baan, …) -aandacht voor groen in de Woonwijken en onderhoud van groen in het openbaar domein -Opmaak RUP gemeentepark, erfgoedlandschap domein De Mick, Peerbos -promoten van logiemogelijkheden -kunstenaarsroute door het Groen -opmaak RUP centrumgebieden -verwinkeling Oude Baan -uitwerken plaatsmarketingplan -uitbouw uniek ondernemersLoket + dienst Lokale economie -begeleidingstraject (startende) ondernemers -permanent overleg met de ondernemers -ondersteuning middenstand IRIS, geschenkbon, ... -waken over verder invulling Lt Coppenskazerne + uitbreiding -realisatie overdekt tennisterrein -divers aanbod detailhandel -brochure B&B met regelgeving -tal van toeristische evenementen -militaire spoorlijn 2014 -actief promoten logies mogelijkheden -proactief en structureel overleg Met ondernemers en eigenaars van handelspanden ifv gerichte invulling van panden -organisatie van activiteiten LE -opvolging winkeliersverenigingen -organisatie Forum Lok. Economie -heraanleg Bredabaan -vrije busbaan -hybride bussen -herinrichting LT. Coppenskazerne -aanstelling centrummanager
Verbeteren van de communicatie
-professionele aandacht naar de gemeentelijke communicatie -een duidelijke rode draad inbrengen in de communicatie teneinde de doeltreffendheid te verhogen. -verhogen van de kennis over Brasschaat bij de doelgroep bezoekers -meer aandacht besteden naar online communicatie en het gebruik van nieuwe media -verder ontwikkelen van de gemeentelijke websites
-gebruik huisstijl -Brasschaat promoten buiten zijn grenzen -verder digitalisering met uitbouw van een E-loket -ontwikkeling van een digitale app (2013)
-sociale media (2013)
-uitbouw overlegstructuur van bouwcollege om proactief overleg met ondernemers (2013)
29
Uitbouw van een passende plaatsmarketingorganisatie
-ontwikkelen van een mobiele applicatie -visibiliteit creëren voor de mobile applicatie -acties naar de bezoekers die minder of niet online of mobiel actief zijn. -aantrekken van potentiële investeerders -ontwikkelen van een digitaal platform lokale economie -interne doelgroepen tot ambassadeurs maken -duidelijkheid rond actoren binnen gemeentebestuur en hun takenpakket -installatie stuurgroep of klankbordgroep plaatsmarketing -inventariseren benodigde prestatie-indicatoren en opstellen plan van aanpak informatieverzameling en onderzoek -evalueren van de bekomen resultaten tegenover plaatsmarketingdoelstellingen
-uitbouw volwaardig E-loket lokale Economie -brochures, Parkbode
-IRIS
-finaliseren personeelsformatie/organigram -producten en processen uitwerken ifv digitalisering van de volledige dienstverlening
2.5.6 Conclusie De actiepunten om te komen tot het gewenste imago van de gemeente moeten in grote lijnen nog worden gerealiseerd maar zijn ook opgenomen in het bestuursakkoord.
30
2.6
Gemeenteprofiel (2011, POM Antwerpen)
2.6.1 Doelstelling Het gemeenteprofiel heeft als doel een overzicht te geven van de belangrijkste sociaal-economische kerndata.
2.6.2 kerndata:
Sociaaleconomische kerndata
Bevolking
-Verouderde bevolking
Arbeidsmarkt
-Oververtegenwoordiging van de quartaire sector -beperkte aanwezigheid van de primaire en secundaire sector -gemiddeld inkomen, aanslagjaar 20019, ligt 17.68%hoger dan het gemiddelde inkomen in de provincie Antwerpen -7% meer zelfstandigen in vergelijking met het arrondissement -meer startende zelfstandigen -minder faillissementen
Inkomen en welvaart
bedrijvigheid
Aantal zelfstandigen Netto aangroei ondernemingen en aantal faillissementen
31
2.7
Samenvattende SWOT-analyse De SWOT-analyses van de 2 studies uitgevoerd door WES worden gebundeld om te evalueren of deze SWOT vandaag nog actueel is. De actuele SWOT vormt de basis voor de strategische doelstellingen en de daaruit voortvloeiende acties.
Sterkten
Opportuniteiten
-Groene residentiële gemeente met hoge leefkwaliteit
-Versterken positie op vlak van recreatie
Brasschaat is een gemeente met uitstraling en kwaliteit van zijn winkelaanbod en uitgebreid aanbod van diensten.
-Brasschaat heeft kansen tot verdere ontwikkeling op vlak van dagtoerisme.
Positief imago bij inwoners en potentiële bezoekers
Brasschaat heeft kansen op vlak van detailhandel doordat bezoekers de gemeente associëren met het goede winkel-aanbod dat kansen kan creëren door een gerichte invulling Brasschaat heeft kansen op vlak van economie en onder-nemen door de herinrichting en invulling van de Lt.Coppenskazerne Brasschaat kan inspelen op nieuwe maatschappelijke trends om de communicatie met al haar doelgroepen te versterken (FB, Twitter…?) -inspelen op aspect Run & Fun shopping
Goede bereikbaarheid met de auto en centrale ligging Goede communicatie met zijn inwoners
Intentie van het bestuur om een actief gemeentelijk beleid te voeren met aandacht voor diverse sectoren Beeldkwaliteit centrum Brasschaat Brasschaat beschikt over attractieve toeristisch-recreatieve voorzieningen Brasschaat wordt gekenmerkt door een relatief oude bevolking (kapitaalkrachtig)
-nabijheid van de stad Antwerpen en directe aanwezigheid van tewerkstellingspolen -kenniscentrum logistiek -consument en zakelijke toerist zoeken rustige omgeving -groeiende integratiemogelijkheden sociale economie en reguliere economie
Zwakten Snelle vergrijzing hoge vastgoedprijzen en ontgroening, jongeren wijken uit Brasschaat oogt traditioneel, vernieuwing dringt zich op
Bedreigingen Brasschaat ondervindt concurrentie van Antwerpen en Wijnegem Shopping. Ook op vlak van cultuur is Antwerpen een concurrent. De open ruimte van Brasschaat staat onder druk. Brasschaat mist een dynamische middenstand. Deze handelt vooral individualistisch waardoor opportuniteiten blijven liggen en acties niet altijd het gewenste effect bereiken.
Op heden nog te zwak uitgebouwde dienst lokale economie Beperkte parkeermogelijkheden in en rond de Bredabaan en sterke verkeersdruk Beperkte ruimtelijk-economische mogelijkheden: aanbod aan handelspanden en bedrijfsgronden is laag (Is dit nog zo?) Beperkte aantrekkingskracht voor bepaalde doelgroepen (Is dit nog zo?) Lokale evenementen trekken in hoofdzaak lokale mensen aan en een beperkt logiesaanbod (voornamelijk B&B) Lage participatie en gebrek aan samenwerking tussen handelaars/ondernemers Brasschaat heeft bij buitenstaanders een imago van rijke gemeente.
Winkelmomenten van consument verleggen zich Toerisme: toenemende concurrentie van andere steden en gemeenten
Trekt/ stoot bepaalde soort mensen aan/af.
Missen van een rode draad in communicatie en evenementen. Gebrek aan samenhang in communicatie naar bezoekers en bewoners.
32
2.8
Bestuursakkoord 2013-2018,„Brasschaat, een nieuwe dynamiek‟
2.8.1 Visie huidig beleid op vlak van economie, bestuursakkoord pagina 20-22. Het bestuursakkoord 2013-2018 “Brasschaat, een nieuwe dynamiek” geeft de visie van het huidige beleid weer. Sleutelbegrippen voor het nieuwe bestuur zijn inspraak, efficiëntie, spaarzaamheid en besluitvaardigheid. Het vormt de aanzet tot het beleidsplan 2013 – 2018. Een stevig economisch draagvlak vormt een cruciale pijler voor de welvaart en leefbaarheid. Dit betekent de nodige aandacht voor zowel de kruidenier om de hoek als voor het grote bedrijf op een lokaal bedrijventerrein. Zowel bestaande als startende ondernemingen moeten, in de mate van het mogelijke, ondersteund worden. Een goedwerkend „ondernemingsloket‟ moet instaan voor het verstrekken van alle nuttige overheidsinformatie en gezaghebbende adviezen aan bedrijven en zelfstandigen alsook voor hun begeleiding bij het aanvragen van vergunningen. Naast dit unieke ondernemersloket moet er een volwaardige dienst lokale economie, eventueel bijgestaan door een centrummanager, uitgebouwd worden. Starters hebben vaak nood aan een tijdelijk onderdak, waar ze hun activiteiten veilig kunnen ontwikkelen. De gemeente kan een hulp zijn bij hun zoektocht naar een geschikte tijdelijke locatie, waarbij vergaderzalen eveneens kunnen aangeboden worden. De KMO-zone Luitenant Coppens werd in de vorige legislatuur opgestart. De gemeente zal zich ondernemingsvriendelijk blijven opstellen om grote belangrijke bedrijven naar deze campus te halen. Aangezien het echter onmogelijk zal zijn om alle zonevreemde bedrijven op de Campus Coppens te herlokaliseren, geeft de gemeente juridische zekerheid aan diegene die geen of nauwelijks overlast veroorzaken. Slechts in dat rechtszeker kader kunnen deze bedrijven investeren en waar mogelijk uitbreiden. Structureel, transparant overleg met de bestaande plaatselijke bedrijven, alsmede een vlotte informatiedoorstroming tussen gemeente en bedrijven wordt nagestreefd. De mogelijkheid tot een ontwikkeling van de site aan de Oude Baan moet verder onderzocht worden. In dit project kan ruimte voorzien worden voor het langdurig parkeren ondergronds (geschikt voor fun-shopping). Bovengronds is er plaats voor nieuwe handelszaken, waarbij rekening wordt gehouden met de reeds gegeven adviezen. De uitvoering van het strategisch plan en het „Plaatsmarketingplan Brasschaat 2011‟ van WES (versterken van de winkelgebieden, centrummanagement, parkeren en mobiliteit afstemmen op het commerciële gebeuren, duurzame economie ontwikkelen, Brasschaat promoten buiten de gemeente,…) moet verder gebeuren. In het strategisch plan lokale economie worden de winkelgebieden afgebakend. Maar voor één welbepaalde behoefte is nog geen oplossing uitgewerkt. Binnen Brasschaat dienen meer mogelijkheden voorzien te worden voor handelsvestigingen die door hun groei geen uitbreidingsmogelijkheden meer hebben en/of zonevreemd geworden zijn. De zone tussen de driehoek Pauwelslei – Bredabaan – Heislagsebaan biedt hiervoor mogelijkheden. De resterende bedrijfsbelastingen (belasting op de ambulante handel en belasting op hinderlijke inrichtingen) worden afgeschaft. Belastingen op drukwerken worden beschouwd als een milieuheffing en blijven behouden. Belastingen op aanplakborden worden, in overleg met de middenstand, geëvalueerd. Mits een aangepaste reglementering valt deze belasting weg. De gemeente engageert zich om werk te maken van een tewerkstellingsbeleid door samenwerking met allerlei partners (Lokale Werkwinkel, VDAB, OCMW, LBC, De Ploeg,…) en door het tweejaarlijks organiseren van een jobbeurs. Het verder promoten en kenbaar maken van onze winkelgebieden tot ver buiten onze gemeentegrenzen is een prioritaire taak van de gemeente. Brasschaat ziet een enorme opportuniteit in het verder verweven van de lokale economie en onze toeristische mogelijkheden. Een hoogstaand toeristisch aanbod is essentieel om Brasschaat te promoten en bekend te maken bij de relevante doelgroepen. De kortverblijftoeristen moeten aangetrokken worden door het promoten van „bed & breakfast‟. De verschillende Brasschaatse parken en rustige wegen zijn het terrein bij uitstek voor fiets- en wandelroutes. Via het fiets- en wandelknooppuntennet bezoeken mensen uit de buurt onze gemeente of nemen mensen van verder weg de tijd en moeite om de verplaatsing naar onze gemeente te maken. Daarom is het ook belangrijk dat de link tussen het fiets- en wandeltoerisme en de horeca makkelijk gelegd wordt. 33
Gezellige terrassen, oplaadpunten voor elektrische fietsen, goed onderhouden en bewegwijzerde wegen, themawandelingen (sprookjesvertellingen De Mik, „Happen en Stappen‟), themafietsroutes („Happen en Trappen‟-parcours, de striproute) , picknickplaatsen, overzichtskaarten met fiets- en wandelknooppunten, veilige fietsstallingen moeten ingericht worden. In het kader van de herdenking “100 jaar Grote Oorlog 20142018” wordt de militaire spoorlijn tussen Kapellen en Kamp Noord gevaloriseerd, met railbike en educatief programma voor scholen en verenigingen. De al bestaande culinaire rijkdom van de gemeente kan uitgebreid worden door de ontwikkeling van een nieuw streekgerecht, bijvoorbeeld door het uitschrijven van een wedstrijd. Grote bestaande evenementen (de ijspiste, 11-juli-viering, triatlon, dorpsdag, koopavonden, kerstmarkt, de Sint-Hubertusviering, opendeurdagen…) of nieuwe evenementen zorgen mee voor de uitstraling van Brasschaat. Deze moeten verder uitgebouwd en ondersteund worden.
2.8.2 Beleidsdoelstellingen
34
4.2
Beleidsdoelstelling
Uitvoeren van strategisch plan en "plaatsmarketingplan Brasschaat 2011"; creëren van een stevig economisch draagvlak voor zowel de kleine handelaars als voor de grotere bedrijven; ruimte om te ondernemen; tewerkstellingsbeleid en sociale economie afstemmen op de reguliere economie
4.2.1 Actieplan
Versterken van de winkelgebieden --> uitwerking in beleidsdoelstelling RO binnen project "bebouwd perifeer landschap"
4.2.2 Actieplan
Centrummanagement
Actie
Studie CEM i.s.m. Scheldelandschapspark. Deze studie vormt het voortraject waarbij een onderzoek wordt gevoerd naar de potenties en mogelijkheden van een centrummanager (CEM) in Brasschaat zodat een overwogen
4.2.3 Actieplan
Uitbreidingsruimte voor handelsvestigingen tussen Borrekenslei en Pauwelslei
Actie
4.2.4 Actieplan
Onderzoek van deze zone wat betreft de bestaande ruimtelijke kwaliteiten, stedenbouwkundige voorschiften, afgeleverde bouwvergunningen om te komen tot een nota (RUP?) met een visie en randvoorwaarden voor het realiseren van handelsvestigingen in deze zone.
Uitbouwen van een ondernemersloket ter ondersteuning van de ondernemers
Actie
Uitbouw van IRIS databank (digitaal ondernemersloket). De IRIS databank zal verder worden uitgebouwd en meer worden toegepast voor de uitwisseling van digitale informatie tussen de ondernemers en de gemeente.
Actie
Vereenvouwdiging van alle administratieve formaliteiten en deze opnemen in het E-loket waarbij vanuit de dienst LE ondersteuning kan worden gegeven aan ondernemers bij het invullen van de administratie en begeleiding bij het aanvragen van vergunningen. Oplijsting bezoekers website, aan het loket om inzicht te krijgen in de doelgroep en de veelgestelde vragen van ondernemers om vanuit uw E-loket ook hierop te kunnen inspelen.
Actie
Verbeteren van de communicatie naar de ondernemers.
Actie
Ruimte voorzien voor startende ondernemers. Startende ondernemers hebben vaak nood aan een tijdelijk onderdak waar ze hun activiteiten veilig kunnen ontwikkelen. begeleiden van ondernemers in hun zoektocht naar een locatie in Brasschaat. Dit kan gebeuren via het wekelijks bouwcollege om op deze manier proactief ondernemers te benaderen. De gemeente kan op die maniet een hulp zijn bij hun zoektocht naar een geschikte (tijdelijke) locatie.
Actie
35
4.2.5 Actieplan
Volwaardige dienst lokale economie uitbouwen, inclusief centrummanagement
Actie
Uitbouw van de dienst lokale economie door aanwerving/aanstelling van extra personeel. De uitbouw tot een volwaardige dienst lokale economie zal ervoor zorgen dat niet enkel de reguliere werking kan gebeuren maar ook de strategische acties en doelstellingen gefomuleerd in het strategisch plan en plaatsmarketing plan door WES kunnen worden uitgewerkt (al dan niet bijgestaan door CEM). Zonvil is ook de uitbouw aan een lerend netwerk van ambtenaren LE van de opmillgende gemeente en provincie om zo te komen tot meer kruisbestuiving en informatieuitwisseling tussne de verschillende gemeenten en de provincie.
Actie
4.2.6 Actieplan
De uitbouw van een meer dienstoverschrijdende samenwerking zal zorgen voor een betere informatieuitwisseling tussen de dienst LE en de andere diensten om zo te komen tot een dienstoverschrijdend advies voor ondernemers.
Fiscaalvriendelijk ondernemen voor iedereen
Actie
Resterende bedrijfsbelastingen afschaffen: ambulante handel, hinderlijke inrichtingen.
Actie
Evaluatie belasting op aanplakborden in overleg met de Middenstand.
3.2.7 Actieplan
Uitbouw KMO zone Luitenant Coppens
Actie
Verdere ontwikkeling Campus Coppens: resterend gedeelte.realiseren van de verdere invulling van de Coppenskazerne. De KMO zone Coppenskazerne werd in de vorige legislatuur opgestart en deels ingevuld. De gemeente zal zich ondernemingsvriendelijk blijven opstellen om grote belangrijke bedrijven naar deze campus te halen.
Actie
opmaak RUP voor de realisatie van extra bedrijventerrein op en rondom de site van de Coppenskazerne. Een deel van de zone van de Coppenskazerne nl. in fase 2 kan een deel van het RUP van "zone voor openbaar nut" worden omgevormd naar bedrijventerrein t.g.v. de wijziging in het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan.
3.2.8 Actieplan 3.2.9 Actieplan
Onderzoek en ontwikkeling site Oude Baan (parkeergelegenheid Hemelakkers aanwenden door aantrekkelijker maken achtergebied Bredabaan) Herlokaliseren zonevreemde bedrijven en/ of zorgen voor een zeker juridisch kader.
Actie
juridische zekerheid voor zonevreemde bedrijven die geen of nauwelijks overlast veroorzakenJuridische zekerheid geven aan zonevreemde bedrijven die géén overlast bezorgen. Oplossingen en mogelijkheden zoeken voor zonevreemde handelsvestigingen en handelsvestigingen die door hun groei geen uitbreidingsmogelijkheden meer hebben. Slechts in een rechtszeker kader kunnen bedrijven investeren en waar mogelijk uitbreiden.
Actie
„Looproutes‟ voor voetgangers. 36
Actie
4.3 Beleidsdoelstelling 4.3.1 Actieplan
snelle uitvoering van de realisatie ven een jeugdverblijfcentrum.
Toerisme Promotie van Brasschaat buiten de gemeente
Actie
Promoten en kenbaar maken van onze winkelgebieden
Actie
Promoten „Bed & Breakfast‟
Actie
Tewerkstellingsbeleid door samenwerking met partners en 2-jaarlijkse jobbeurs
Actie
Ontwikkelen van een nieuw streekgerecht
37
3
3.1
GEBIEDSAFBAKENING
Belangrijkheid van een gebiedsafbakening voor CEM De afbakening van het centrumgebied is van belang om de betrokken partijen duidelijkheid te verschaffen over het gebied waarin het centrummanagement haar activiteiten zal organiseren. Een nauwkeurige afbakening van het centrumgebied op straat-en pandniveau is noodzakelijk en dit gebaseerd op duidelijke criteria.
3.2
Gemeentelijk Ruimtelijk structuurplan
3.2.1 Algemeen In het GRS is een duidelijke uitgangshouding en visie voor het ruimtelijk beleid opgenomen. Het geeft een toekomst beeld van de gewenste economische, sociale en culturele ontwikkeling in relatie tot de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente. De visie is gebaseerd op de actuele mogelijkheden van het gebied, op de uitgangshouding die wordt aangenomen als ook op de doelstelling van het te voeren beleid. De visie doet uitspraken over de rol en het toekomstprofiel van de gemeente. Bij de interpretatie van de bestaande ruimtelijke structuur werden vijf deelruimten onderscheiden. Deelruimten zijn samenhangende gehelen met typerende ruimtelijke kwaliteiten, potenties, knelpunten en bedreigingen. In het GRS wordt voor de verschillende deelruimten een specifiek beleid uitgewerkt. Elke deelruimte wordt gebiedsgericht benaderd, uitgaande van de ruimtelijke draagkracht en met aandacht voorde onderlinge relaties tussen de verschillende functies. GRS richtinggevend gedeelte pagina‟s 14-27 3.2.2 Overzicht van de gebieden in het GRS volgens belangrijkheid (2005) In het GRS wordt een zeer duidelijke gebiedsafbakening weergegeven. De visie en doelstellingen van wat de gewenste ruimtelijke structuur van het gebied is, is zeer duidelijk geformuleerd. We overlopen hieronder de gebieden afgebakend in het GRS volgens belangrijkheid. -Centrum, Bredabaan De Bredabaan vormt de centrale as van het gebied, waarbij het gedeelte tussen de Zegersdreef en de Borrekenslei, samen met het begin van de zijstraten, het centrumgebied vormt. Kleinhandel en diensten dienen geconcentreerd te worden in deze zone. Om uitwaaiering van deze functies 2 tegen te gaan moet het centrumgebied afgebakend worden in een ruimtelijk uitvoeringsplan. Uitwaaiering van kantoor- en handelsruimten is niet gewenst. Een uitbreiding van het winkelgebied naar Oude Baan is wenselijk.
2
De verschillende centrumgebieden zullen in een RUP centrumgebieden worden opgenomen. Start 2013.
38
Fig.1: visie GRS winkelgebied Bredabaan Centrum
Foto 1: zicht Bredabaan centrum Noord
Foto 2: zicht Bredabaan centrum
39
Fig.2: overzicht van het aantal verkoopspunten per hoofdbranche in het centrum
-winkelgebied Bredabaan Maria-ter-Heide De gewenste ruimtelijke structuur van Maria-ter-Heide gaat uit van de woonkwaliteit van de woonkern en het benutten van de bovenlokale verbindingswegen. De Bredabaan vormt het centrumgebied van de woonkern, met een verdichting rond het Zegeplein. Het kruispunt van de Bredabaan – Essensteenweg – St Jobsesteenweg moet in de toekomst het visitekaartje worden voor wie Brasschaat vanaf de noordzijde binnenkomt. Het gebied wordt afgebakend van het kruispunt de Bredabaan – Essensteenweg – St Jobsesteenweg tot aan de Durentijdlei.
40
Fig.3: visie GRS winkelgebied Bredabaan Maria-ter-Heide
Foto 3: zicht Bredabaan Maria-ter-Heide
Foto 4: zicht Bredabaan Maria-ter-Heide
41
Fig.4: overzicht van het aantal verkoopspunten per hoofdbranche in Maria-ter-Heidewinkelgebied
-Winkelgebied Mariaburg De Kapelsesteenweg vormt het centrumgebied van Mariaburg, met een verdichting ter hoogte van de Katerheidemolen. Het bestaande groene karakter van het woongebied moet in de toekomst behouden blijven. Het centrum van Mariaburg wordt zowel in het Noorden als in het Zuiden duidelijk afgebakend. Aan de noordkant vormt de Kaartsebeek de grens, aan de zuidkant de Caterslei. Het handelscentrum van Mariaburg moet zodanig ingericht worden dat het winkelend publiek zo min mogelijk hinder heeft van het doorgaand verkeer op de Kapelsesteenweg die als hoofdfunctie een verbindende functie heeft. Buiten het centrum streeft de gemeente een uitdovingsbeleid van commerciële functies langs de Kapelsesteenweg na.
Fig.5: visie GRS winkelgebied Mariaburg
42
Foto 5: zicht Kapelsesteenweg
Foto 6: zicht
Kapelsesteenweg
Fig.6: overzicht van het aantal verkoopspunten per hoofdbranche in Mariaburg
-Winkelgebied Vriesdonk – Patio Donk De gewenste ruimtelijke structuur voor Vriesdonk gaat uit van het behouden en versterken van het groene karakter van het woonpark. Door middel van groene dooradering kan het gebied als een natuurlijke verbinding fungeren tussen de groene zones in het Noorden en het zuiden van de gemeente. In het ruimtelijk geleding van de Kapelsesteenweg moet het verschil tussen de centrumfunctie voor doorgaand verkeer duidelijker gescheiden worden. De ruime opzet van de woonentiteit moet behouden blijven. Het gebied rond de kerk en het winkelcentrum kan fungeren als schakel tussen Vriesdonk en Ekeren-Donk, met kleinhandelszaken aan Ekerse zijde van de Kapelsesteenweg als uitloper. De gemeente streeft een uitdovingsbeleid na van grootschalige commerciële functies aan de Kapelsesteenweg buiten het centrum. De afbakening van het winkelgebied gaat van de kerk tot de infrastructuuren van de HSL. 43
Fig.7: visie GRS winkelgebied Vriesdonk
Foto 7: zicht winkelcentrum
Foto 8: zicht Kapelsesteenweg
44
Fig 8:: overzicht van het aantal verkoopspunten per hoofdbranche in Mariaburg
-Het Kaartseplein Het Kaartseplein biedt door haar ligging aan het kruispunt van de Lage Kaart met de as van de Hoogboomsteenweg mogelijkheden voor de ontwikkeling van een wijkkleinhandelscentrum, dat ook een sociale functie kan vervullen. Op het plein dient in de toekomst het verblijfskarakter voorop te staan. De mogelijkheden van de huidige bebouwing voor het onderbrengen van detailhandel moet onderzocht worden, evenals de realisatie van nieuwe bebouwing rondom het plein. Het plein zal mee opgenomen worden in het op te maken beleidsplan voor handelsvestigingen, waarin het stimuleren van kleinhandel voorop dient te staan. Een uitbreiding van het Kaartseplein naar Hoogboomsteenweg (Lage Kaart – Hoge Kaart wordt mee bekeken.
3.3
Gebiedsafbakening centrumgebieden
3.3.1 Algemeen Bij de afbakening van de centrumgebieden dient men rekening te houden met: -de afbakening van de gebieden opgenomen in het GRS -de visie van de lokale economie -de visie van de centrummanager -de afbakening van de centrumgebieden, zoals deze worden opgenomen in het RUP Centrumgebieden
45
3.3.2 Afbakening van de gebieden volgens Locatus Locatus verzamelt informatie over alle winkels en consumentgerichte, dienstverlenende bedrijven. Veldwerkers bezoeken en onderzoeken jaarlijks alle winkelgebieden in de Benelux. De verzamelde gegevens, zoals (winkel)naam, winkelverkoopvloeroppervlak en branche worden geregistreerd in de database. Naast gegevens op pandniveau bevat de database ook informatie over winkelgebieden, verzorgingsgebieden, winkelpasssanten en digitale plattegronden. Hieronder een overzicht van de criteria zoals deze door Locatus worden gehanteerd. 3
Centraal winkelgebied
- Binnenstad (+400 winkels)
= het grootste winkelgebied in de
- Hoofdwinkelgebied groot (200-400 winkels)
woonplaats.
- Hoofdwinkelgebied klein (100-200 winkels) - Kernverzorgend centrum groot (50-100 winkels) - Kernverzorgend centrum klein (5-50 winkels) - Kernverzorgend supermarktcentrum (3-4 winkels)
Ondersteunend winkelgebied
- Stadsdeelcentrum (+50 winkels)
= Winkelgebieden die ondergeschikt zijn
- Binnenstedelijke winkelstraat (+50 winkels)
aan het in dezelfde woonplaats gelegen
- Wijkcentrum groot (25-50 winkels)
centrale winkelgebied
- Wijkcentrum klein (10-25 winkels waaronder minstens 2 supermarkten) - Buurtcentrum (5-10 winkels) - Supermarktcentrum (3-4 winkels waaronder 1 Supermarkt)
Overig = grootschalige concentraties en speciale winkelgebieden
- Grootschalige concentratie (+5 winkels, Vloeroppervlakte minimaal 500m²) - Speciaal winkelgebied (winkelgebieden met een Speciaal thema, bv. Rond stations, outletcentra)
Verspreide bewinkeling
- Verspreide bewinkeling
= Verkooppunten die niet binnen een winkelgebeid vallen, worden in deze categorie opgenomen.
3.3.3 Afbakening volgens de huidige fysieke aanwezigheid van handelszaken -één aaneengesloten winkelstraat -een straat of gebied vertoont overeenkomsten qua uitstraling, sfeer van de openbare ruimte -aanwezigheid van fysieke barrières zoals rivier, autosnelweg, …. -het gebied bevat hoofdzakelijk lokale zelfstandigen, terwijl een ander gebied misschien hoofdzakelijk grotere handelszaken bevat
3
De provincie wil deze indeling laten aanpassen naar Vlaamse termen zodat in de toekomst een éénduidig gebruik van typologieën mogelijk wordt.
46
3.4
Conclusie Het is wenselijk om bij de afbakening van de centrumgebieden rekening te houden met de afbakening opgenomen in het GRS maar met insteek van de huidige fysieke toestand, de visie en de wensen van de ondernemers en de gegevens uit de Locatus databank. De criteria waaraan het gebied moet voldoen moet duidelijk worden geformuleerd. De centrumgebieden worden idealiter afgebakend van straat tot straat, tot op pandniveau zodat geen discussies mogelijk zijn.
3.5
Plan Op het plan wordt volgende weergegeven: -plan volgens GRS -Locatus, waar zit de bewinkeling -voorstel afbakening van de centrumgebieden -voorstel afbakening toekomstig RUP Centrumgebieden
47
4
4.1
INFOSESSIE ONDERNEMERS CENTRUMMANAGEMENT
Doel van de infoavond Een centrummanagement heeft tot doel een structureel samenwerkingsverband tussen publieke en private partijen tot stand te brengen. Het is slechts door een gezamenlijke visie en aanpak en het bundelen van de krachten dat het economisch functioneren van de Brasschaatse detailhandel kan floreren. Het dan ook van groot belang om de mening en inzicht van de ondernemers in de gemeente te kennen. Samen met de beleidsvisie kan zo een weloverwogen beslissing worden genomen omtrent centrummanagement. Tijdens de infoavond werd eerst een algemeen kader rond centrummanagement geschetst door Bart Palmaers (VVSG). Nadien kwamen mensen uit de praktijk vertellen hoe zij CEM ervaren (CEM Beveren). De aanwezigen kregen nadien de gelegenheid om vragen te stellen aan het panel.
4.2
Aanwezigen Alle middenstanders uit de gemeente Brasschaat, afgevaardigden van het Forum Lokale Economie werden uitgenodigd om de infoavond bij te wonen. Een 1ste uitnodiging is vertrokken op 4 maart, een 2de op 13 maart. De ondernemers kregen tevens de gelegenheid om een enquête over centrummanagement in te vullen. Door gerichte vragen te stellen, werden een aantal standpunten afgetoetst. De enquête gebeurde digitaal via de gemeentelijke website. Deelnemen kon van 13 maart tot en met 15 april 2013. We mochten tijdens de infoavond een 70-tal (11%) aanwezigen verwelkomen, wat op zich een zeer geslaagde opkomst is. Dit wijst erop dat er heel wat leeft onder de middenstand van onze gemeente.
4.3
De belangrijkste vragen en reacties van de aanwezigen -
Op welke basis wordt een financiële bijdrage berekend? De criteria in Beveren zijn: 1. Ligging zone. Er wordt een onderscheid gemaakt in 2 zones, zone A is het centrumgebied zelf, zone B is de zone buiten het centrumgebied. 2. De winkeloppervlakte. Afhankelijk van de winkeloppervlakte zal de bijdrage hoger zijn. Grotere handelszaken betalen in Beveren €700, kleinere €400 3. Voor sommige extra acties wordt een bijkomende vergoeding gevraagd. Jaarlijks wordt een budget opgemaakt op basis van de voorbije jaren + er is een grote financiële controle! Het budget wordt opgesplitst in: 1. 1/3 animatie 2. 1/3 marketing/sfeer (banners, vlaggen, …..) 3. Werkingskosten De centrummanager gaat ook op zoek naar sponsors in natura (sint = speculaas, chocolade, ….) maar ook naar financiële sponsors (plaatsen van een auto tijdens de braderij = oké op voorwaarde dat er €1000 wordt gesponsord, …..)
48
-
Wat gebeurt er met de winkelcentra die buiten het afgebakende winkelcentrum vallen? In Beveren krijgen de centrumgebieden van de deelgemeenten de mogelijkheid om subsidies aan te vragen nl. 40% op actie, 60% op investeringen.
-
Hoe gebeurt de gebiedsafbakening? De koopstromen werden bestudeerd, er werden een aantal analyses gemaakt waardoor een commercieel plan voor de gemeente kon worden opgesteld. Belangrijk is om de criteria die in het plan werden opgelegd, dat deze ook worden nageleefd. Zo kan een handelszaak, gelegen buiten het centrumgebied niet deelnemen aan de geschenkbons, verlichting, …. Als hij dit toch wil zal hij moeten uitkijken naar een handelspand binnen het winkelgebied. Een gemeente wil alles compact bij elkaar. Het gevaar is dat men vaak het gebied te groot gaat maken. Men mag niet ingaan op de vraag van enkelen. Waakzaamheid vereist!
-
Wat met de wisselwerking bestuur – ambtenaar – centrummanager? CEM Beveren wordt als een bedrijf gerund en is de uitvoerder. De gemeente heeft 3 zetels (schepen, ambtenaar, …) in het bestuur van het centrummanagement waardoor er opvolging vanuit de gemeente mogelijk is. Het CEM werkt samen met de meerderheid en niet met de oppositie omdat het anders niet mogelijk is om beleid te voeren. Het strategisch commercieel plan werd opgesteld door het bestuur en het CEM samen. De expertise zit bij de ondernemers, het algemeen belang bij de gemeente. Door samen 1 visie te vormen kan CEM tot succes leiden!
-
E-commerce vormt een bedreiging voor de economie! E-commerce mag niet beschouwd worden als een bedreiging maar wel als een ondersteuning. Aanwezigheid op het internet is belangrijk! Vooral de jongeren groeien op in de wereld van het internet.
-
Is er een zichtbare omzetstijging? Er zijn voor Beveren geen cijfers maar door het houden van evaluaties, enquêtes, …. Wordt duidelijk dat de omzetcijfers toch spectaculair stijgen. Dynamiek is wel meetbaar via de website.
-
€400 lidgeld is niet niets, wij betalen ook belastingen! Dit is waar maar als u kijkt wat u jaarlijks betaalt aan advertentiekosten, allerhande acties, … zal het CEM meer voor u betekenen.
-
Toekomst van CEM? Doel van CEM is de mensen in de gemeente houden. Hiervoor is het belangrijk om te focussen op de aantrekkingskracht van het winkelcentrum. Innovatie in acties! Vanwaar komen de klanten en de acties hieraan aanpassen!
-
Wat is de aanzet geweest om CEM mee op te nemen in het bestuursakkoord? Uit de koopstroomanalyses blijkt dat 85% van de inwoners zijn dagelijkse aankopen in Brasschaat doet, 60% zijn wekelijkse aankopen maar slechts 10-15% zijn sporadische aankopen. Belangrijk is om de koopstromen vanuit het Noorden meer aan te trekken. Ook was het voorbeeld van Beveren de gemeente Brasschaat niet onbekend. Er moet iemand 100% dagdagelijks met CEM bezig zijn.
49
4.4
Enquête + resultaten
4.4.1 Resultaten van de enquête De enquête werd ingevuld door 27 personen wat neerkomt op 4.2% van de aangeschreven middenstanders. Bij de interpretatie van de resultaten van de enquête dient men hiermee rekening te houden. Aanbod komen onder meer de mogelijke taken van een centrummanager, hoe samenwerking en participatie door ondernemers vormen de basis van de enquête
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de resultaten.
Thema 1: Taken van een Centrummanager Vraag 1: welke van de volgende taken de centrummanager zeker zou moeten opnemen
Ja
Nee
Geen mening / weet niet
Moet het CEM een strategisch plan opmaken voor de detailhandel in de gemeente?
22
2
3
Moet het CEM projecten voorstellen, uitwerken en opvolgen die de detailhandel in de gemeente versterken?
27
0
0
Heeft het CEM een waak- en monitoringsfunctie over de detailhandel (soorten winkels, hoeveel, opvolgen leegstand…)?
21
5
1
Moet het CEM de coördinatie van alle events in de gemeente opnemen?
17
5
5
Moet het CEM de spreekbuis zijn van gemeente?
17
4
6
Moet het CEM de spreekbuis zijn van de middenstand?
19
3
5
Moet CEM zorgen voor de aankleding van de winkelstraat?
18
6
3
Is CEM bemiddelaar tussen de verschillende handelaars?
14
11
2
Is CEM bemiddelaar tussen de handelaars en de gemeente?
24
1
2
Moet CEM lobbyen voor de middenstand?
21
4
2
7
14
6
Moet CEM administratief ondersteunen?
15
5
7
Moet CEM reclame maken buiten de gemeente?
18
4
5
9
16
2
Opmaak visie en strategie
20
3
4
Waakfunctie en monitoring van de detailhandel en bijsturen waar en indien nodig
19
2
6
Coördineren van alle events in de gemeente
16
9
2
Neemt CEM de taken over van de winkeliersverenigingen?
Vraag 2: Moet een centrummanager de taak overnemen van de dienst Lokale Economie in de gemeente? Vraag 3: Welke taken moeten opgenomen worden binnen de dienst Lokale Economie?
50
Communicatie verzorgen voor alle events
17
9
1
Administratief ondersteunen van de middenstand
20
5
8
Organisatie van events
13
10
4
Uniek ondernemersloket
19
2
6
Thema 2: Samenwerking Vraag 1: wie moet er allemaal betrokken worden in een goed functionerend centrummanagement?
Ja
Nee
Geen mening / weet niet
Middenstandorganisaties (UNIZO, LVZ, NSZ, …)
21
4
2
Individuele handelaar
20
5
2
Handelaarsverenigingen
26
0
1
Restaurant -en cafésector
24
0
3
Vastgoedmakelaars
19
3
5
Gemeentebestuur
27
0
0
Provinciebestuur
8
10
9
Bewoners
8
12
7
Vrije beroepen
15
6
6
Verenigingen
15
7
5
dienstensector
16
6
5
15
4
8
7
11
9
10
12
5
6
20
1
Beperkt CEM zich enkel tot detailhandel of gaat dit verder? Diensten, KMO 's, immokantoren, ...
17
6
4
Is het CEM een gegeven dat voor langere tijd (minstens 3 jaar) ondersteuning moet krijgen?
27
0
0
“wie betaalt, bepaalt” indien de private sector participeert, dan heeft ze medezeggenschap in het te voeren beleid van een CEM?
20
3
4
Vraag 2: Hoe moet of kan idealiter worden samengewerkt? Staat het CEM los van de gemeente in een aparte structuur? Is CEM half/volledig een gemeenteambtenaar? Wordt CEM volledig door de middenstand gestuurd? Focust CEM zich enkel op één gebied in de gemeente?
51
Thema 3: Participatie Vraag 1: “op basis van gelijkwaardigheid, met een gezamenlijke inzet van middelen” hoe zien de aanwezigen deze stelling?
Ja
Nee
Geen mening / weet niet
Moet het CEM gefinancierd worden door enkel de overheden (gemeente, provincies, …)?
8
12
7
Vindt u dat de betrokken sectoren (middenstand, horeca, vastgoedkantoren, …) het CEM mee moeten helpen financieren?
16
4
7
Moet iedereen zijn steentje bijdragen (dus ook de ketenbedrijven)?
23
3
1
Vindt u dat de bijdrage aan een handelaarsvereniging moet geschrapt worden en dat een uniform systeem moet uitgewerkt worden om financieel te participeren in het CEM?
17
5
5
Bent u bereid de handen uit de mouwen te steken in de uitbouw van een CEM?
15
3
9
Ziet u uw eigen financiële bijdrage als een vorm van investering die door een gezamenlijke aanpak kan leiden tot rendement voor uw zaak?
22
2
3
Ik ben niet bereid financieel te participeren in een CEM maar ik engageer mij wel (via een overeenkomst, een charter ondertekenen,…) naar de gemeente om binnen de 3 jaar te investeren in mijn zaak/pand.
3
9
15
Ik ben niet bereid om te participeren
0
20
7
19
4
4
8
14
5
Freeriders moeten worden uitgesloten van voordelen die verbonden zijn aan deelname in het CEM
16
5
6
De freeriders moeten in eerste instantie overtuigd worden van de voordelen. Het fenomeen is ingegeven door het onbekende.
23
3
1
Indien ze geen financiële bijdrage wensen te geven, is het geven van een bijdrage in natura een goed alternatief
9
12
6
Vraag 2: Hoe moet omgegaan worden met de problematiek dat indien op vrijwillige basis niet iedereen financieel participeert maar wel meegeniet van de ingezette middelen (= freerider)? Eén verplichte bijdrage opleggen voor iedereen die betrokken is bij en baat heeft bij een bloeiende middenstand Dat is jammer genoeg de realiteit waarmee we moeten leven
4.4.2 Conclusie enquête:
Uit de enquête is gebleken dat een CEM verder gaat dan enkele het uitwerken van acties ter versterking van de detailhandel. CEM vormt ook de link met de gemeente. Het neemt de taken van de ambtenaar lokale economie niet over maar er wordt samen gewerkt aan het strategisch plan van de gemeente. De visieopmaak, administratieve ondersteuning, ondernemersloket, … blijven taken van de ambtenaar lokale economie. Over de structuur waarin een CEM moet werken, gaat een lichte voorkeur naar een structuur apart van de gemeente. Duidelijk is dat CEM niet alleen door de middenstand 52
moet worden gestuurd. Een deel van de deelnemers aan de enquête geeft te kennen dat zij niet echt een mening hebben over de werkingsstructuur. CEM is een gegeven dat voor een langere tijd ondersteuning moet krijgen en dat zich niet alleen mag richten tot 1 gebied. Het moet vooral samenwerken met de middenstandsorganisaties, het gemeentebestuur en zeker ook met de horeca. Ook de vastgoedmakelaars betrekken in het project zou een goed idee zijn. Er is duidelijk geformuleerd dat een CEM voor iedereen moet zijn, iedereen dient zijn steentje bij te dragen. Dus geen freeriders! Deze moeten overtuigd worden van de voordelen van een CEM. Er is door de meesten (22/27) een bereidheid om financieel een steentje bij te dragen aan een CEM. Ook wat betreft zelf actief de handen uit de mouwen steken kan op bijval rekenen. Algemeen kan worden besloten dat een CEM wenselijk is en dat er bereidheid is tot actieve participatie zowel op financieel vlak als op vlak van actief meewerken.
53
5
5.1
VOORSTEL GEBIEDSAFBAKENING
Gebiedsafbakening Het is belangrijk goed te bepalen op welk gebied het centrummanagement van toepassing is. De gebiedsafbakening bepaalt namelijk welke ondernemers verplicht zijn om bij te dragen, maar ook waar het fonds zal worden gebruikt. (cfr. Hoofdstuk 3)
5.2
Criteria gebiedsafbakening Mogelijke criteria voor de gebiedsafbakening kunnen zijn:
5.3
de aanwezigheid van economische activiteit zoals detailhandel, horeca, bedrijvigheid; uitstraling van de openbare ruimte (straatmeubilair, groen op straat, speeltuigen, openbare verlichting, ….); de aaneengeslotenheid van het gebied (geen fysieke barrières zoals grote kruispunten, waterlopen, openbare gebouwen zonder economische activiteit, …; gemeenschappelijk belang van het gebied; homogeen gebied qua uitstraling, qua activiteiten kernversterkend, versterken wat er is, geen uitbreiding …
Gebiedsafbakening Brasschaat Een mogelijke gebiedsafbakening voor Brasschaat wordt gebaseerd op het GRS. De afbakening opgenomen in het GRS werd afgetoetst met de Locatus en met de situatie ter plaatse. Voorstel is om de 5 winkelgebieden, opgenomen in het GRS, te reduceren naar 3 winkelgebieden en 1 winkelcentrum. Ook het verkleinen van deze gebieden is noodzakelijk om de winkelkernen te versterken, rekening houdend met het feit dat er nog potentiële vestigingsmogelijkheden4 zijn binnen de nieuwe afbakening. Bij de nieuwe afbakening is het belangrijk om te kijken wat er reeds aanwezig is en wie er buiten valt, welke branches willen we, … . Onderstaande plannetjes en tabel geven een overzicht van de gewenste gebiedsafbakening van de verschillenden winkelgebieden. De afbakening is gebeurd tot op pandniveau.
4
Dit zijn zowel nieuwe potentiële vestigingen als leegstaande handelspanden.
54
CENTRUMGEBIEDEN: Brasschaat Centrum
ligging Bredabaan even zijde tussen de huisnummers 122 en 476 Bredabaan oneven zijde tussen de huisnummers 131 en 537 Pleintje Van Hemelrijcklei Kerkplein centrum
Brasschaat Maria-terHeide
Armand Reusensplein tussen de huisnummers 1 en 11 Augustijnslei hoekje om Huisnummers 272-274 en huisnummer 1. Hofstraat huisnummers 1A – 1B – 12 Veldstraat huisnummers 3 – 5 – 7 en 2 - 4 Leopoldslei huisnummers 3 –5–7 en 2 Optie Oude Baan: Huisnummers achterkant Bredabaan 283 - 311 Bredabaan even zijde tussen de huisnummers 778 en 836 Bredabaan oneven zijde tussen de huisnummers 999 en 1139 Zegeplein
Brasschaat Mariaburg
Kerkedreef huisnummers 2-4 Kapelsesteenweg tussen huisnummers 422 en 304 Pleintje Caterheidemolen
Brasschaat Vriesdonk
Patio Donk
Aantal handelszaken
Aantal leegstand (2011)
+/- 120
+/- 118 +/- 8 +/- 6 +/- 6
+/- 3
28 handelszaken of 9%
+/- 3 +/- 4 +/- 6
+/- 14
+/- 34
5 handelszaken of 9%
3 4 handelszaken of 9%
ANDERE GEBIEDEN: Brasschaat Kaart
Geen centrumgebied
Brasschaat Driehoek
Beperkt aanbod dagdagelijkse behoeften Geen centrumgebied Beperkt aanbod dagdagelijkse behoeften
55
Brasschaat, centrum
Brasschaat, Patio Donk
56
Brasschaat, Mariaburg
57
Brasschaat, Maria-ter-Heide
58
6
6.1
WERKINGSMODELLEN CEM
Financieringsmodellen CEM Lokale besturen willen in min of meerdere mate een regierol spelen voor een kernversterkend detailhandelsbeleid. In deze nota bekijken we verschillende manieren om de doelstelling te bereiken om op een structurele manier middelen ter beschikking te krijgen voor een kernversterkend kleinhandelsbeleid met de klemtoon op de aanwending van die middelen door een handelsvereniging of een andere vereniging die zich specifiek inzet voor de handel in een bepaalde zone. Belangrijk in deze benadering is dat niet uitgegaan wordt van:
de implementatie van één enkele juridische formule gebaseerd op specifieke regelgeving; maatwerk en meerdere varianten blijven mogelijk; het zoeken van middelen voor in essentie publieke taken (investeringen in het openbaar domein) via PPS; een dominante rol in het beheer en aanwending van de middelen van het lokaal bestuur.
Hieronder volgt een overzicht van de mogelijke financiële modellen. Per model wordt geschetst wat de voornaamste mogelijkheden en knelpunten zijn met hun voor- en nadelen. Combinaties van verschillende modellen zijn mogelijk. 6.1.1 Middenstandsvereniging
MODEL Middenstandsvereniging Middenstandsvereniging, gefinancierd door gefinancierd d.m.v. een ledenbijdragen heffing op de handelaars door de overheid
VOORDELEN
VOORDELEN
Middenstandvereniging, gefinancierd door subsidies van de overheid, middelen afkomstig uit de algemene middelen. Geen link met de handelaars zelf.5 VOORDELEN
Handelaars worden niet verplicht om te betalen
De middenstandsvereniging heeft financiële middelen om acties te realiseren
Er moet geen nieuwe heffing worden georganiseerd
De handelaarsvereniging heeft geen verplichtingen t.o.v. de overheid
Iedereen legt bij, geen freeriders Ontstaan van een zakelijke relatie tussen de middenstandsvereniging en gemeente
5
De voor- en nadelen van dit systeem zijn uiteraard afhankelijk van de keuze van de lokale overheid voor het subsidiëren van de werking of van de producten (projecten, resultaten) van de middenstandsvereniging.
59
Alle handelaars zijn betrokken waardoor de middenstandsvereniging een sterkere politieke positie krijgt. NADELEN Freeriders!
Nieuwe lokale belasting/ heffing/bijdrage (wel schrapping van de bijdrage aan de winkeliersvereniging en andere taksen)
Minder gestructureerde afstemming met de lokale overheid
Mogelijkerwijze wantrouwen van de handelaars dat het geld in een algemene pot verdwijnt. Door de verplichting zullen niet alle handelaars achter de inzet van de middenstandvereniging staan
Weinig waarborgen op een ambitieuze en structurele werking van de middenstandsvereniging (na afloop van de subsidies)
De middenstandsvereniging krijgt een afhankelijke positie t.o.v. de gemeente Algemene belastingen gaan in de vorm van subsidies naar een beperkte doelgroep en doelgebied.
Een belastingreglement kan niet zomaar worden gewijzigd wanneer de heffing verhoogd moet worden. BELEIDSMATIGE VRAGEN BIJ OPERATIONERING Beleid heeft weinig sturingsmogelijkheden
Bepalen doelgroep
Afbakening van het gebied Hoe dagelijkse leiding organiseren? Hoogte van de heffing en heffingsgrondslag
Wanneer worden subsidies gegeven voor of na de acties? Hoeveel subsidies?
JURIDISCHE REGELGEVING VOOR DE GEMEENTE Geen
Regelgeving met betrekking tot de gemeentelijke belastingen
Regelgeving met betrekking tot subsidiëring van privéinitiatieven Bron: nota VVSG financieringsmodellen
6.1.2 Overheid
In veel gevallen ligt het initiatief tot CEM bij de gemeente. In de meeste gevallen participeert de gemeente ook in het CEM. Onderstaande tabel geeft weer wat de voornaamste mogelijkheden en knelpunten zijn met hun voor- en nadelen.
60
MODEL Binnen de gemeentelijke organisatie
Binnen de gemeentelijke organisatie samen met andere overheden (provincie, Vlaanderen) VOORDELEN VOORDELEN Eenvoudig te organiseren en structureren Eenvoudig te organiseren en structureren binnen de eigen organisatie binnen de verschillende organisaties In te schakelen in eigen beleid Kennisuitwisseling tussen de verschillende overheden Sterke controle op de werking NADELEN Duur Duur Mogelijks beperkt draagvlak Mogelijks beperkt draagvlak Mogelijks beperkt in tijd (budget) Mogelijks beperkt in tijd (budget) 6.1.3 PPS-structuur
MODEL De gemeente + de handelaars qua werkings-structuur
6.2
De gemeente + handelaars + andere overheden (provincie, Vlaanderen, …) op vlak van financiële structuur.
VOORDELEN Gedragenheid door meerdere actoren Rechtstreekse input vanuit de handelaars Goedkoper voor de overheid
Gedragenheid door meerdere actoren Rechtstreekse input vanuit de handelaars Goedkoper voor de overheid
NADELEN Complex qua voorbereiding en uitvoering (wie? Wat? Hoe?) Mogelijks gevaar voor besluitvorming
Complex qua voorbereiding en uitvoering (wie? Wat? Hoe?) Mogelijks gevaar voor besluitvorming
Hoe effectief financieren
6.2.1 Algemeen
Het is gewenst om vooraf goede financiële afspraken te maken over de begroting van het CEM. Zowel bij het opstarten als bij het vervolgtraject van het CEM is het moeilijk om een goede verdeelsleutel te vinden. Vaak is er bij de opstart een andere verdeelsleutel dan na een of twee jaar. Voor het opstarten is een gemeente vaak bereid om het merendeel van de financiering voor haar rekening te nemen, met de verwachting dat na deze periode de private partijen dit geheel of tenminste gedeeltelijk overnemen. Als een goede verdeelsleutel niet mogelijk blijkt, komt de continuïteit van CEM op het spel te staan. Daarom is het belangrijk om goede afspraken te maken over een structurele bijdrage van de partners voor meerdere jaren. 61
6.2.2 Financieringsmogelijkheden
In de praktijk en literatuur worden o.a. volgende financieringsmogelijkheden aangetroffen:
de reguliere gemeentelijke bijdrage; een vrijwillige bijdrage van de private partners; indirecte belastingen zoals reclamebelasting; allerhande subsidies; andere inkomsten door bijvoorbeeld lidgeld CEM; in PPS via afspraken, convenanten (opgepast voor freeriders!); …
De belangrijkste voordelen van een gedeelde en volwaardige financiering zijn:
ambities kunnen worden waargemaakt; zeggingskracht over de besteding door alle partijen (wie betaalt, bepaalt); CEM gaat verder dan enkel het takenpakket van de gemeente. Een gezamenlijke aanpak, ook op financieel vlak; het verbeteren van het economisch functioneren van het centrum is een gemeenschappelijk belang, een gezamenlijke inzet van financiële middelen, alsook een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid.
Een nadeel van een onvolwaardig budget is dat er bij tekorten zal worden bespaard waardoor niet alle ambities kunnen worden gerealiseerd.
6.3
Financieringsinstrumenten
6.3.1 Instrumenten
Promotaks; belasting gebaseerd op het onroerend goed (vloeroppervlakte, gevelbreedte, ligging,…); precario (belasting luifels, terrassen, ….); belasting op basis van soort activiteit van de ondernemers; percentage op de omzet; leegstandsbelasting; …
Belastingen moeten dan wel gebruikt worden in functie van het CEM of het kan ook een vastgesteld bedrag zijn van de belastingen! 6.3.2 Waarom sturing vanuit de gemeente?
Financieringsinstrumenten worden steeds vaker toegepast omwille van:
het tegengaan van freeriders ; gebrek aan structurele financiering; behoefte om gebiedsgericht een instrument in te zetten; onevenwichtige financiering
62
6.4
Inschatting budget
6.4.1 Aanwerving CEM via gemeente of in PPS
Het is een optie om een CEM via de gemeente of via een PPS aan te stellen. Als de gemeente iemand voltijds aanneemt op A-niveau met een 4-tal jaren ervaring in de sector dan zullen de loonkosten al snel +/- €60.000 op jaarbasis bedragen. Het Agentschap voor Ondernemen kan een subsidie toekennen gedurende de eerste 3 jaar voor 30% van de loonkosten. Dit wil zeggen dat de gemeente nog 70% moet bijpassen om de loonkosten te betalen. Hierbij komen dan nog de werkingskosten, die gedragen dienen te worden door de bijdragen betaald door de ondernemers. Stel dat de in het hoofdcentrumgebied 200 ondernemers €500 betalen, dan is er voor €100.000 aan werkingsmiddelen om de werkingskosten te betalen in het hoofdcentrumgebied. 6.4.2 Aanwerving CEM via consultancy
In plaats van aanwerving door de gemeente kan het een optie zijn om een opdracht uit te schrijven waarbij consultancybedrijven iemand gedurende een bepaalde periode ter beschikking te stellen tegen een vastgesteld tarief. Voordelen:
Externe kennis wordt ingebracht door de consultant die ervaring heeft in andere steden/gemeenten + back up bij eventuele afwezigheid; Weinig tot geen inlooptijd vereist gezien de ervaring; Alle personeelgebonden aspecten zijn ten laste van het consultancybedrijf (loonsen personeelsadministratie)
Nadelen:
Relatief duur (ongeveer € 100 à € 130/u excl. BTW); Niet zeker dat voltijdse afvaardiging mogelijk is; Niet zeker dat gewenste takenpakket voor CEM ook kan geleverd worden (vb. wel visievorming en uitbouw organisatie maar niet de uitwerking van de acties in het straatbeeld)
Mogelijke aan te schrijven bedrijven: Idea Consult, BRO, WES, …
63
7
7.1
ALGEMENE CONCLUSIE
Gebiedsafbakening Criteria voor de gebiedsafbakening:
concentratie en Kernverdichting; aaneengesloten winkelketen; verkleinen van het centrumgebied
Algemeen kunnen we besluiten dat er 3 belangrijke centrumgebieden zijn en 1 specifiek winkelcentrum dat op zich ook een klein centrumgebied vormt.
Brasschaat Centrum Brasschaat Maria-ter-Heide Brasschaat Mariaburg Patio Donk (winkelcentrum op zich)
Brasschaat Centrum is het hoofdwinkelcentrumgebied omdat er:
het meest passage is; het grootste aanbod is; het meest gekend is; het grootste aanbod is in niet dagelijkse goederen; de grootste aantrekkingskracht is.
Centrum Brasschaat: Optie verwinkeling Oude Baan Voordeel hiervan is dat er meer vestigingsmogelijkheden worden gecreëerd waardoor er meer concurrentie komt. Hierdoor zouden de huurprijzen kunnen dalen. Nadeel is dat de bestaande leegstand op Bredabaan kan gaan stijgen door de verschuiving van handelspanden naar Oude Baan. Momenteel zitten we met een leegstand van 9% in Brasschaat centrum. Indien er wordt gekozen voor een verwinkeling van Oude Baan dan moet er pro-actief door het bestuur worden ingespeeld en is er grote nood aan flankerende maatregelen bv. door bij het aantrekken van handelaars bepaalde voorwaarden op te leggen, opleidingen/begeleidings-trajecten voor starters organiseren in samenwerking met UNIZO, VOKA, Agentschap Ondernemen, subsidiemaatregelen uitwerken (bv. Vestigingsubsidie)…
7.2
Organisatiemodel Er dient een onderscheid gemaakt tussen enerzijds het CEM als gegeven, als organisatie en anderzijds de persoon van de centrummanager. Het eerste is eigenlijk een bestuurdersentiteit (RvB, College of - zoals wij voorstellen - een PPS waarbij de gemeente en de ondernemers in participeren) die instaat voor de visievorming, de beleidsmatige keuzes rond het CEM en lange termijndoelstellingen formuleren. De 2de is een persoon, een middel om die visie te gaan realiseren. Voorkeur wordt gegeven om CEM uit te voeren in een PPS-constructie. 64
werkingsstructuur: Gemeente en ondernemers financiële structuur: Gemeente, ondernemers en andere overheden
Opties hierbij zijn:
een structuur binnen de gemeentelijke organisatie (onder Lokale economie) of een structuur in een aparte entiteit (VZW)
Het beleid dient een keuze te maken over de reikwijdte van CEM:
7.3
CEM over het hele grondgebied van de gemeente Brasschaat? CEM in een enkel centrumgebied?
Financiering In de PPS-structuur dienen duidelijke afspraken gemaakt op financieel vlak. Ook de negatieve perceptie in verband met het innen van belastingen moet verdwijnen. Zo kunnen de personeels-kosten door de gemeente en andere overheden worden gedragen en de werkingskosten door de sector zelf. Voorbeeld centrumgebied Brasschaat Centrum:
De personeelskosten worden door de gemeente en andere overheden gedragen. 200 ondernemers die jaarlijks een bijdrage betalen van €500 geeft een werkingsbudget van €100.000 te spenderen enkel voor acties in het centrumgebied „Brasschaat Centrum‟. Belangrijk hierbij is de afschaffing van het lidgeld van de winkeliersvereniging!
Ondernemers die buiten de centrumgebieden liggen betalen ook een bijdrage. Deze werkingsmiddelen gaan niet naar de centrumgebieden maar worden aangewend om lokale initiatieven uit te werken al dan niet binnen de structuur van het CEM of Lokale Economie.
65
Gebiedsafbakening
Nu
Voorstel in kader van CEM
5 winkelgebieden 3 winkelgebieden volgens GRS
Brasschaat Centrum hoofdwinkelgebied
Maria-ter-Heide
Mariaburg 1 winkelcentrum
Verdichten kleiner winkelgebied
Optie: uitbreiding Oude Baan Afgebakend tot op huisnummerniveau Flankerende maatregelen noodzakelijk! groeipotentieel aanwezig (bv.% leegstand + inbreiding) aaneengesloten winkelgebeuren (verdichting/concentratie)
Keuze beleid werkingsgebied CEM alle gebieden in nieuwe structuur
enkel de 3 afgebakende winkelgebieden 1 winkelgebied selecteren
Donk
lokaal verzorgende winkelgebieden Driehoek Kaart
in cijfers centrum M-t-H Mariaburg voor 285 59 40 na 280 52 37 *geen rekening gehouden met inbreiding
66
Personeelsinzet
Organisatiemodel PPS-vorm
Middenstand gemeente
gemeente + handelaars
Gemeente: 100% loon Handelaars: 100% werkingskosten
Gemeente + handelaars + andere overheden
Gemeente + andere overheden: 100% loonkosten Handelaars: 100% werkingskosten 100% via vrijwillige middenstandsbijdrage
100% middenstand (=huidige toestand) lokale economie Apart binnen gemeentelijke structuur samenwerking met andere diensten
6
Financieringsmodel
100% gemeente
Personeelsinzet
Werkingsmiddelen
Gemeente 100%
Subsidies A.O. 30 %? Gemeente : 70% Gemeente: 100% Na cofinanciering Gemeente + provincie + Agentschap ondernemen -100% middenstand, alles zelf te bepalen - de gemeente faciliteert bij events, ….7 Gemeente # VTE # 1/2 Niveau
A B C
-vrijwillige bijdrage van de handelaarsvereniging nu: +/- 32% van de handelaars Brasschaat centrum zijn aangesloten -externe opgelegde of vrijwillige bijdragen6 handelaars
gemeente, al dan niet via andere diensten €67.650 €35.650 externe bijdragen €52.365 €27.592 (vrijwillige/opgelegde) €42.560 €22.445
Takenpakket Strategisch: gemeentepersoneel Operationeel :handelaars (taken pakket zie overzicht )
handelaars Strategisch +operationeel
Bundelen van krachten en middelen bv. Projecten samen uitwerken.
Om freeriders tegen te gaan en over een volwaardig budget te kunnen beschikken om alle ambities waar te maken is één of andere vorm van bijdrage noodzakelijk. Dit blijkt uit de enquêteresultaten van het onderzoek in Nederland (Cfr. Enquête 2009 verwerkt in het Handboek Centrummanagement, HBD, pagina 57 ev.) Het is niet iets dat wij zomaar suggereren, het is gebaseerd op die enquête, de – weliswaar beperkte – resultaten van onze eigen enquête en obv insteken van andere gemeenten en steden in Vlaanderen (Beveren, Genk, …). Ook tijdens de infoavond was de teneur dat iedereen moet meebetalen en niet enkel de geïnteresseerden in het verhaal).
7
De gemeente faciliteert administratief als financieel. Dorpsdag (€10.000), banners voor de feest- en winkeldagen (€1.415), elektriciteit winterdorp (€ 13.000), Kerstverlichting (€34.000) …
67
Een kort overzicht van het takkenpakket van de persoon “centrummanager”. Dit is een niet limitatieve lijst en vooral belangrijk: wat de persoon zal moeten opnemen is een keuze die de gemeente moet maken op basis van het gekozen organisatie-en financieringmodel. Een centrummanager is geen wondermiddel om alle problemen op te lossen en alle taken zomaar over kan nemen die nu niet of nauwelijks worden opgenomen door de gemeente of de handelaarsvereniging(en). Algemeen wordt aangenomen dat de persoon een bruggenbouwer is, iemand die goed kan communiceren, een intermediair en affiniteit heeft met en kennis van het retailgebeuren. De taken kunnen op 2 niveaus worden ingedeeld: het strategische en operationele niveau. Strategisch Jaarplan opmaken Informeren en adviseren omtrent de ontwikkelingen van het gebied : · Monitoring (meten leegstand, branches…) · Waakfunctie (kansen, knelpunten…) · Analyseren gegevens · Oplossingen aanreiken Partijen op 1 lijn krijgen Procesbewaking van de ontwikkelde plannen Werk-of businessplan opmaken (ambities, doelstellingen, projecten, organisatie en financiering)
operationeel Communicatie (intern en extern) Aanspreekpunt voor handelaars uit het gebied
Initiatieven initiëren, organiseren en stimuleren = enthousiasmeren betrokkenen Coördinatie van de acties en projecten, nieuwe en bestaande (dorpsdag, kerstmarkt…) Projecten uitwerken, uitvoeren, begeleiden en afstemmen op elkaar Aantrekken nieuwe handelszaken Promotie van het gebied
68
BIJLAGEN
69
1
ACTOREN Detailhandel is geen alleenstaand gebeuren. Het is een radarwerk tussen vele partijen en groepen van individuen. Idealiter zijn alle actoren actief betrokken in het detailhandelsgebeuren. Een goede samenwerking is dan ook van cruciaal belang ook voor het optimaal functioneren van een centrummanagement. Er is een overzicht gemaakt van welke spelers concreet betrokken zijn. Een onderscheid is gemaakt tussen interne (in de gemeente zelf) en externe (andere overheden, belangengroepen, groepen van handelaars…) actoren.
1.1
Interne actoren Voor een goed functionerende detailhandel moet de gemeente niet enkel beschikken over een uitgebouwde dienst LE maar dient ook werk gemaakt van een gedegen samenwerking tussen verscheidene gemeentelijke diensten. Detailhandel kan immers niet losgekoppeld worden van ruimtelijke ordening, toerisme, mobiliteit, events, communicatie… De mate waarin die diensten samenwerken, gegevens uitwisselen, afstemmen en een gezamenlijke visie uitwerken, zijn bepalend voor het succes van het detailhandelsbeleid.
1.1.1 Lijst betrokkenen
telefoon Burgemeester 0477 47 47 50 03 650 schepen Philip Cools
[email protected] 29 46 03 650 Secretaris Willy Hofkens
[email protected] 02 02 Beleidsmanager 03 650 grondgebiedszaken Jan Moereels
[email protected] 02 67 03 650 Lokale economie Katrien De Koninck
[email protected] 03 20 Ruimtelijke 03 650 ordening Martine Kenis
[email protected] 02 51 03 650 Groen en natuur Maxine Ketele
[email protected] 02 97 03 650 mobiliteit Stijn Derkinderen
[email protected] 02 95 03 650 Communicatie Katrien Vanhout
[email protected] 09 32 03 650 Wegenwerken Daniël Boucquey
[email protected] 02 67 Verantwoordelijke e-mail Jan Jambon
[email protected]
Toerisme (vzw)
Berre Van Deuren
[email protected]
Financiën
Michel Speltinckx
[email protected]
Cultuurdienst
Koen Palinckx
[email protected]
03 651 56 48
03 650 02 34 03 650 03 40
1.1.2 Samenwerking De huidige samenwerking verloopt niet altijd even vlot. Redenen hiervoor zijn dat: -er geen ver doorgedreven communicatie is tussen de verschillende diensten -de verspreiding van de diensten over verschillende locaties 70
-vaak oppervlakkige communicatie waardoor misverstanden ontstaan
Ondertussen is er wel merkbaar een verbetering wat betreft de interne communicatie tussen een aantal diensten. Zo zullen de diensten ruimtelijke ordening, lokale economie, mobiliteit, communicatie,… meer dienstoverschrijdend gaan samenwerken. Op regelmatige basis zullen lopende projecten worden besproken met de betrokken ambtenaren. Tijdens het Forum Lokale economie zullen ook de betrokken ambtenaren de nodige toelichtingen komen geven zodat ook hier de samenwerking versterkt zal worden.
1.2
Externe actoren Detailhandel is een groot stuk een organisch gebeuren dat niet enkel gestuurd wordt door een overheid maar waarbij de markt zichtbaar en onzichtbaar een hand heeft in evoluties van het gebeuren. Elke actor heeft dus een impact erop en dus is het verwerven van de kennis van welke actoren betrokken zijn, hierin van groot belang. Een oplijsting maken van deze actoren biedt een kans om samen te werken aan de uitbouw van een (nog) beter functionerende detailhandel.
1.2.1 Lijst betrokkenen
organisatie Naam Unizo Dominique Rubberecht VVSG Bart palmaers Forum Luc Broos Lokale economie Platform Bart centrumpalmaers management VOKA Paul Waasland Vermeulen Provincie Greet Castermans
Functie Voorzitter Unizo Brasschaat Stafmedewerker economie Voorzitter
Telefoon e-mail 0475370597
[email protected] 02 211 56 36 0473 86 74 18
[email protected] [email protected]
Stafmedewerker 02 211 56 economie 36
[email protected]
ambassadeur
[email protected]
Adviseur detailhandel
03 653 00 20 03 240 58 76
[email protected] Overzicht limitatief)
externe
actoren
(niet
1.2.2 Samenwerking VVSG, het platform centrummanagement en de provincie zijn langs de publieke kant betrokken bij het beleid wat betreft detailhandel, centrummanagement, …. UNIZO en VOKA zijn vertegenwoordigd in het Forum Lokale Economie en zijn langs deze weg reeds betrokken bij het economisch beleid binnen de gemeente Brasschaat. Er is gebleken dat er vanuit deze mensen interesse is om mee te werken aan de verdere uitbouw van een mogelijk centrummanagement.
1.2.3 Handelaars en handelaarsverenigingen Deze groep vormt in se dé doelgroep van het detailhandelsbeleid van de gemeente. Zonder de middenstand kan de gemeente immers geen beleid voeren voor de inwoners, bezoekers en consumenten in het algemeen. Weten wie ze zijn, hoe ze functioneren is daarom van cruciaal belang. Onderstaande tabel geeft weer welke verenigingen er zijn. 71
organisatie Naam W.I.B. Raoul Plancke Maria-terJan Heide Huysmans Patio Donk Luc Spooren Kaart Serneels
Functie
Telefoon
e-mail
voorzitter
0471251048
[email protected]
voorzitter
03 633 09 88
[email protected]
voorzitter handelaar
03 645 13 02
[email protected]
Mariaburg
handelaar
Wilan
03 651 67 70 03 664 03 69
[email protected] Overzicht handelaarsverenigingen
1.2.3.1
W.I.B, Winkelen in Brasschaat Aantal handelszaken: De handelaarsvereniging WIB, centrum Brasschaat, is stilaan terug aan het openbloeien. Zij mogen momenteel een kleine 85-tal handelaars van de X-aantal? tot hun leden rekenen. De leden betalen €150 lidgeld om aan te sluiten bij de vereniging. Hiermee worden allerlei initiatieven genomen om de plaatselijke middenstand te ondersteunen. Werking: Het bestuur, bestaande uit een 10-tal ondernemers, komt maandelijks samen. Zij vormen een visie, werken komende acties uit, bekijken hoe ze gezamenlijk reclame kunnen maken,… Enkele keren per jaar komen zij samen met al de leden om te brainstormen, actie aan te kondigen, te netwerken, … Acties: -gezamenlijk reclame maken (Glossy magazine, radioreclame,…) -shoppingdays -koopdagen -avondopeningen -eindejaarsactie (loten + etentjes) -opzetten van een website -sociale media
1.2.3.2
Winkeliers Maria-ter-Heide Aantal handelszaken: ?????? Werking: VZW, die altijd goed heeft gedraaid tot vorig jaar. Enkele trekkers hebben de touwtjes in handen maar krijgen weinig of geen ondersteuning van de andere handelaars. Een 5-tal keer per jaar komen zij samen om dan in werkgroepen de acties verder uit te werken. Acties: -gluhwein-avond op de Bredabaan -paas-actie met ballonnen -spaaractie om diamantjes te sparen
72
1.2.3.3
Winkeliers Patio Donk: Aantal handelszaken:
Werking: Donk Patio is een bruisend winkelcentrum aan de Donksesteenweg te Brasschaat met een uiteenlopende selectie van verschillende winkels gaande van binnenhuisdecoratie en servies tot damesen herenboetieks. Verder beschikt Donk Patio over een supermarkt, bank, warme bakker, kapsalon, bloemenwinkel & apotheek. Het winkelcentrum werd pas in 2005 volledig vernieuwd, en beschikt over een ruime parking.
Acties:
1.2.3.4
Winkeliers Mariaburg en Kaart: Hier is geen winkeliersvereniging actief. Zij voorzien vooral in de dagdagelijkse behoeften.
73
1.2.4 Vastgoedmakelaars: Deze groep wordt al te vaak vergeten in een evenwichtig uitgebouwd detailhandelsbeleid. Zij kennen het vastgoedaanbod, weten waar zelfstandigen naar op zoek gaan, kunnen inzichten geven in prijsevoluties en trends in de detailhandel enzovoort. Inzicht krijgen in hun wereld zal het beleid enkel versterken en het draagvlak voor de uitvoering ervan verhogen. Naar aanleiding van deze studie zijn heel wat contacten gelegd waaruit gebleken is dat er heel wat interesse tot samenwerking is en dat men bereid is om mee te brainstormen, na te denken over de verder economische ontwikkeling van Brasschaat.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 1 1 2 1 3 1 4 1 5 1 6 1 7 1 8 1 9 2 0 2 1 2 2
immo kantoor
adres
zaakvoerder
telefoon
e-mail
Cum Laude Immo Greenstar
Leopoldslei 7
(0)3 653 00 02
[email protected]
Zegeplein 3
Bart Moonen Frank en Jef Van der Wildt
03-633.12.29
[email protected]
Tempo
Bredabaan 1121
Dupont Peter
03/663.66.38
[email protected]
Immo Matrix Engel & Völkers
Bredabaan 661
Bart Engels
03/651.36.15
Bredabaan 280
Fréderic Van Blerk
0475/23 10 37
[email protected] Fréderic.
[email protected]
Sorenco
Bredabaan 294
Ian Raemaekers
03/653.05.55
[email protected]
Century 21 Meijer Vastgoed 's Graevenhuys De Boer & Partners Heeren & Hillewaere ERA North Estates
Bredabaan 364
Johan Agneessens
03 653 22 82
[email protected]
Bredabaan 374 Dokter Roosensplein 41 Dokter Roosensplein 47
Johan agneessens
0475 25 63 81
Ton Ploeg
03 653 01 03
[email protected] [email protected] [email protected]
Niek de Boer
03 653 01 01
[email protected]
Bredabaan 235
Roel Druyts
03 653 31 92
[email protected]
Bredabaan 253
Niko Bunarto
03 653 52 90
[email protected]
Rodenburgh Goetstouwer s Immobiliën Brasschaats immo
Bredabaan 265
03 653 30 03
[email protected]
Lage Kaart 382
Arthur rodenburgh Wendy Goedstouwers
0479 39 53 34
[email protected]
Frilinglei 2
Peter Huyghe
03/651.73.70
[email protected]
Group B
Kapelsesteenweg 58
03 647 33 03
[email protected]
Expat Immo
Molenweg 1 Kapelsesteenweg 432
Daniel Bushman Gerda Cassauwers / Koen Thys
03 664 49 03
[email protected]
Steve Verhelst Petra Van den Bergh
03 633 12 36
[email protected]
0475 32 09 80
[email protected] [email protected] e
Verhelst Immo Geysen Janssen en Janssen Accént
Brechtsebaan 199 Bredabaan 252 Bredabaan 458
Janssens Stefaan 03 663 44 44 Joris Van Riel / Jean Marie Paff 03 288 34 70
[email protected]
.
74
2
2.1
BELASTINGEN
Overzicht van de belastingen Een andere kritische succesfactor voor het welslagen van een CEM is nagaan hoe het CEM financieel moet georganiseerd worden. Het is dan ook belangrijk dat we als gemeente een oplijsting maken van de bestaande belastingsdruk tav de middenstand. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de gemeentebelastingen Brasschaat. Een groot aantal werd in het verleden reeds geschrapt, een ander aantal zijn nog steeds actief. In het bestuursakkoord 2013-2018 werd opgenomen dat een aantal van deze belastingen zullen worden herbekeken en mogelijk zullen worden afgeschaft.
Gemeentelijke belasting voorondernemers
Bedrag
Actief
Retributie op het ophalen van bedrijfsafval
€3/container 120l €6/container 240l
Retributie voor het storten van groenafval + GFT in containerpark
€120/ ton
Retributie voor het storten van restafval in het containerpark
€175/ ton
Inname openbare weg
€1/m²/dag
Belasting op het verspreiden van reclamedrukwerk
€0.0037 tot €0.0125/ex
Plaatsgeld op de wekelijkse markt
€1.5 / lm + €62.5/aansluiting stroom
Belasting op ambulante handel
€12.5/week - €25.0/maand
Afgeschaft
€62.5/kwartaal - €187.5/jaar Plaatsrechten kermissen openbare weg
€23.0/lm september
€11.5/lm paaskermis Belasting kermissen op privéterrein
€11.5/lm september
€5.75/lm andere Retributie afgifte administratieve stukken
€25 tot €92 per Bouwdossier + €150 brandattest
Gemeentebelasting voor bouw- of verbouwingswerken
€0.3/m³ (tot 650m³)
€0.8/m³ (tot 1000m³) Belasting op reclame aanplakborden
€29.75/m²
Belasting op tewerkgesteld personeel
€12/personeelslid
Belasting op drijfkracht van motoren
€12/Kilowatt voor externe bedrijven
Belasting op animeerpersoneel
€500/persoon/jaar
Belasting op verkoop alcoholische dranken
€0.75 tot €5/m²
Belasting op de muziektuigen
€125/jaar
Retributie inname openbaar domein (handel)
€1/m/dag
Overzicht gemeentelijke belastingen/retributies
75
2.2
Conclusie De mate waarin er een belastingsdruk is op de handelaars kan bepalen hoe de bereidbaarheid is tot het financieel participeren in een systeem waarbij de handelaars voordeel halen bij een centrummanagement.
76
3
3.1
LEEGSTAND
Algemeen Uit de Locatus databank kunnen we de evolutie van de leegstand per centrumgebied halen. Locatus maakt een onderscheid in 5 verschillende winkelgebieden + de verspreide bewinkeling. Uit de cijfers kunnen we concluderen dat er in Maria-ter-Heide, Hoogboomsteenweg, Patio Donk en bij de verspreide bewinkeling een stabiel leegstandpercentage is. Voor de Bredabaan centrum is er een stijging geweest van 4% in het jaar 2010 maar voor het jaar 2011 is dit stabiel gebleven. Voor Kapelsesteenweg is er een daling van 7% geweest in het jaar 2010 maar er is een stijging geweest van 7% in het jaar 2011.
Belangrijk om weten is dat er verschillende soorten leegstand zijn: -frictieleegstand, nodig om handelsmarkt naar behoren te doen functioneren -structurele leegstand
Winkelgebied Bredabaan M-t-H Bredabaan centrum Kaartse plein Kapelsesteenweg Patio Donk Verspreide bewinkeling
Leegstand 2009 9% 5% 0% 7% 5%
Leegstand 2010 9% 9% 3% 2% 5%
Leegstand 2011 9% 9% 0% 9% 5%
4%
3%
3%
overzicht van het percentage leegstand per centrumgebied bron: Locatus
3.2
Conclusie Leegstand wordt vaak als argument aangegrepen om tot de oprichting van een CEM te komen omdat CEM de leegstand kan aanpakken. Dit is echter niet voldoende om tot een CEM te komen. CEM gaat verder dan alleen maar de leegstand aanpakken!
77
