Voorstelling Code Jo De Jonghe Expert, Health & Prevention
Opbouw van de code
Besloten ruimtes
Risico’s
Aanpak
Maatregelen
Praktisch
Toezicht en Redding
Besloten ruimtes
3
Wat is een besloten ruimte? • Regelgeving? Geen definitie
• Wel omschrijving van: • "werkzaamheden in plaatsen waar gevaarlijke gassen kunnen voorhanden zijn" (ARAB – art. 53)
Omschrijving van een besloten ruimte “Een gesloten of deels open omgeving met een al dan niet vernauwde toegang die niet is ontworpen voor het normale verblijf van personen, en waar het risico bestaat op letsel of gezondheidsschade door gevaarlijke stoffen, externe of interne omstandigheden of activiteiten.”
5
Kenmerken 1. 2.
3.
4.
Niet ontworpen voor het normale verblijf van werknemers; Een besloten karakter; • Beperkte of moeilijke toegangsmogelijkheden; • Beperkte natuurlijke ventilatie; • Slechte verlichting; Waar een gevaarlijke atmosfeer aanwezig is of kan ontstaan. (een gevaarlijke atmosfeer is een atmosfeer die kan aanleiding geven tot bijvoorbeeld intoxicatie, brand of explosie, verstikking, …); Risico’s die bijkomend ontstaan door de omstandigheden (bijvoorbeeld de aanwezigheid van een roerder of andere beweegbare onderdelen) of activiteiten (bijvoorbeeld slijpen, branden, …).
ARAB Artikel 53 - Ruimten met actieve bronnen - Ruimten waar plots een gevaarlijke atmosfeer kan ontstaan - Ruimten met een mogelijk zuurstoftekort - Ruimten met onvoldoende luchtvoorraad
KB van 13 maart 1998 betreffende de opslag van (zeer) (licht) ontvlambare en brandbare vloeistoffen de betreding van een welbepaalde groep van besloten ruimten, met name - Ondergrondse reservoirs - (bovengrondse) Tanks voor de opslag van zeer licht ontvlambare, licht ontvlambare, ontvlambare en brandbare vloeistoffen. 6
7
Uitgaan van het risico • Omschrijving niet bedoeld om een vakje te creëren • Plaats wijzigt niets aan de inherente risico’s van het werk • Kenmerken verhogen de risico’s
• LEER DE RISICO’S TE HERKENNEN • Sommige zijn echter niet zo opvallend. Daarom is het belangrijk dat u besloten ruimten kunt herkennen
• Bepalen of een bepaalde werksituatie onderworpen is aan artikel 53 van het ARAB is dan weer wel erg belangrijk omdat voor deze situaties minimale maatregelen worden voorgeschreven. Geen BS Besloten ruimte
Geen BS 8
Betreden • Betreden verwijst naar zowel volledig als gedeeltelijk lichamelijk betreden. • Ook als alleen het hoofd in de opening van de besloten ruimte wordt gestoken.
9
Besloten ruimtes
Risico’s
10
Risico’s Verstikking
Brand en explosie
Intoxicatie
Verdrinking
Contact met bewegende delen
Blootstelling aan radioactieve straling
Elektrisering en elektrocutie
Knelling van personen of lichaamsdelen
Vallen van personen en materialen
Blootstelling aan lawaai
Onvoldoende verlichting
Contact met hete of koude oppervlakten
Thermische belasting
Kunstmatige optische straling
Andere 11
Besloten ruimtes
Risico’s
Aanpak
12
Aanpak
13
Permanente besloten ruimtes •
Sommige ruimtes in een onderneming kunnen gedefinieerd worden als permanente besloten ruimten. Dit zijn ruimten die doorgaans wel voorzien zijn van een toegang (een deur) maar die toch niet bedoeld zijn als normale arbeidsplaats. •
• •
Accidentele (ongecontroleerde) toegang tot dergelijke ruimte te voorkomen De beheersmaatregelen van dergelijke permanente besloten ruimtes worden vastgelegd in procedures en instructies, •
• •
Ze worden meestal slechts sporadisch betreden voor het uitvoeren van onderhoudswerken of afregelwerken.
in de procedure een aanmeldingssysteem te verwerken opdat steeds verschillende personen op de hoogte zijn van de werkzaamheden
Betreden enkel door bevoegde personen die beschikken over de adequate opleiding voor deze specifieke ruimte. Wanneer echter afgeweken wordt van de routinematige vastgelegde activiteiten zal het systeem van vergunningen noodzakelijk zijn. 14
Niet permanente besloten ruimtes •
In de praktijk betekent dit dat deze werken op een of andere manier ‘aangevraagd’ worden en men bepaalde personen in het bedrijf belast met de voorbereiding ervan. •
•
Evalueren of de werken de betreding van besloten ruimten noodzakelijk maakt, is één aspect van deze voorbereiding.
Een analyse van de risico’s bestaat uit drie onderdelen: • • •
Identificeren en evalueren van de risico’s eigen aan de ruimte: De risicoanalyse Identificeren en evalueren van de risico’s verbonden aan de taak : De taakrisicoanalyse (TRA) Identificeren en evalueren, vlak voor aanvang van, en tijdens de werken, van de specifieke aanwezige, én wijzigende risico’s: De last minute risicoanalyse (LMRA)
• Werkvergunning 15
Werkvergunning
• • • •
de risico’s; de voorbereidende maatregelen (om de ruimte veilig te stellen en te houden); de preventiemaatregelen bij de verschillende activiteiten; toestemming tot betreding.
16
LMRA
17
Besloten ruimtes
Risico’s
Aanpak
Maatregelen
18
Maatregelen voor het werken in BS
Veilig stellen van de ruimte vóór de betreding Maatregelen tijdens de betreding 19
Besloten ruimtes
Risico’s
Aanpak
Maatregelen
Praktisch
20
Matrix Risico Brand en Explosie
Oorzaken Aanwezigheid van ontvlambare stoffen in de ruimte tijdens het normale gebruik van de ruimte
Aanwezigheid in de ruimte van producten (residu’s, plassen, afzettingen …) die ontvlambare stoffen kunnen vrijzetten tijdens de betreding
Indringing van ontvlambare producten in de besloten ruimte
Voorbeelden · Opslagtanks of procesapparaten met ontvlambare gassen of vloeistoffen
Maatregelen · Vloeistoffen verwijderen · Ontvlambare gassen en dampen verdrijven met inert gas · Ventileren vóór betreding · Meten vóór betreding ( < 10%LEL) · Niet volledig gereinigde · Aanwezige producten in de ruimten mate van het mogelijke · Aanwezigheid van residu’s verwijderen vóór de betreding die bij verhitting (bv. door · Ventileren vóór betreding warmtestraling afkomstig van · Meten vóór betreding ( < verlichting of laswerken) 10%LEL) ontvlambare dampen of gassen · Ventileren tijdens de kunnen vrijzetten betreding · Meten tijdens betreding ( < 10%LEL) · Vermijden van ontstekingsbronnen · Procesapparaten en · Afsluiten van opslagtanks met toevoer- en toevoerleidingen (uitnemen21
Besloten ruimtes
Risico’s
Aanpak
Maatregelen
Praktisch
Toezicht en Redding
22
Afbakening • “toezicht” – “redding” twee specifieke preventiemaatregelen bij het werken in ruimtes volgens artikel 53 van het ARAB • Richtlijnen inzake toezicht en redding uit de code kunnen ook inspiratie geven voor de richtlijnen voor besloten ruimtes die niet onder artikel 53 vallen.
23
Toezicht & Redding • Opdrachten van het toezicht • Uitvoering van het toezicht • Redding • 1ste lijnsinterventie • 2de lijnsinterventie
Zowel toezichters als redders dienen over de nodige opleiding en uitrusting te beschikken
24
conclusie 25
De code … een hulpmiddel Besloten ruimtes komen dan ook voor in allerlei vormen en maten. Het is uitermate belangrijk om een besloten ruimte te herkennen en de gepaste maatregelen te treffen in overeenstemming met de aanwezige risico’s. Elk jaar gebeuren nog steeds ernstige arbeidsongevallen, ook met dodelijke afloop, ten gevolge van het onbeheerst betreden van besloten ruimten.
26
Conclusie 1. 2. 3. 4.
Herken de risico’s Neem maatregelen Volg procedures En hanteer de “TEA” principes voor alle betrokkenen, elke op hun niveau
Trained Equipped Authorized
2727
