Obesitas Tommy LS Visscher EASO Taskforce Public health and prevention
Definities
Normaal gewicht: BMI 18.5-24.9 Matig overgewicht: BMI 25-29.9 Ernstig overgewicht, obesitas: BMI 30 of meer
Mannen Buikomvang (cm)
102 94 86 78
<18.5 20 22.5 27
25 27.5 30
32
Body mass index (kg/m2)
Lean MEJ, Han TS, Morrsion CE BMJ 1995; 311:158-61
Definities Buikomvang (cm): Vrouwen Actie-niveau-1: Actie-niveau-2:
80 88
Mannen 94 102
BMI en buikomvang
Pi-Sunyer, NIH 1998
Obesity Trends* Among U.S. Adults Obesitas 2001
Source: Mokdad A H, et al. J Am Med Assoc 1999;282:16, 2001;286:10.
BRFSS
Obesitas in Nederland
Obesitas in Nederland % 15
10
2005
2003
2001
1999
1997
1995
1993
1991
1989
1987
1985
1983
0
1981
5
Statistics Netherlands: www.cbs.nl
Verschuiving van de BMI-verdeling
Ongevoelig Gevoelig
20 25 30 Body mass index (k/m2)
Obesitas en opleidingsniveau periode: 1993/97, leeftijd: 20-59 jaar 20
mannen vrouwen
15 % 10 5 0 laag
middel
hoog
Visscher, Seidell, Kromhout Int J Obes 2002
Overgewicht en obesitas bij NL meisjes % 16 14 12 10 8
1980 1997
6 4 2 0 6
12
18
Leeftijd
Hirasing NtvG 2001
Percentage obesitas (%)
Obesitas en volwassenen leeftijd 35 men 30
women
25 20 15 10 5 0 16-24
25-34
35-44
45-54
55-64
65-74
>75
Leeftijd Health Survey for England 1997 Figure from: Seidell & Visscher. Eur J Clin Nutr 2000
Toename BMI met ouder worden 27
BMI (kg/m 2)
26 25
20-29 30-39
24
40-49 50-59
23 22 21 25
30
35
40
45
50
55
60
65
Age (years)
Nooyens ACJ, Publ Health Nutr 2008
Voor wie de meeste aandacht? Kinderen? • Relatief risico ziekte en sterfte grootst op jonge leeftijd Stevens NEJM 1999, Visscher Arch Int Med 2004 • Jong geleerd, oud gedaan (?) • Indien succesvol, lange termijn effect
Voor wie de meeste aandacht? Volwassenen • Vóórkomen veel hoger met toenemende leeftijd • Absoluut risico ziekte en sterfte grootst op jonge leeftijd • Relatief snel effect Seidell Boyd-Orr lecture 2005
Kinderen uit Zwolle, leeftijd 4-13
n=4072
N=85
Ondergewicht
8,2
12,9
Gezond gewicht
80,1
45,9
Overgewicht
9,9
30,6
Obesitas
1,8
10,6
Overgewicht incl. obesitas
11,7
41,2
Schokker D et al. In voorbereiding
Odds Ratios, gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht en SES 9,73
10 9 8 7 6
5,11
5 4 3 2 1
3,02
1,00
0 Ondergewicht Gezond gewicht
Overgewicht
Obesitas
Schokker D et al. In voorbereiding
Metabool syndroom / dodelijke vier
O B E S I T A S
Syndroom X ZIEKTE Insuline resistentie Hypertensie
Dyslipidemie
Visscher TLS, Seidell JC. Annu Rev Publ Health 2001; 22:355-75
Gevolgen van obesitas
O B E S I T A S
ZIEKTEZIEKTE
MORTALITEIT
Hart- en vaatziekten Type 2 diabetes mellitus
Bewegingsapparaat BEPERKINGEN
Visscher & Seidell. Annu Rev Publ Health 2001 Visscher et al. Arch Int Med 2004
Relatieve risico’s
US women from the Nurses’ Health Study Figuur uit Visscher and Seidell Annu Rev Publ Health 2001
Ongezonde levensjaren
Obesitas Normaal gewicht GEBOORTE
ZIEKTE MORTALITEIT GEZOND
ONGEZOND
Visscher Arch Int Med 2004
Directe kosten obesitas
• Europa: 1-5% • USA: 6-10% • Japan: 0.7%
Knai 2007
Wolf 1998, McTigue 2003
Kuriyama, 2006
• China: 1.8% Zhao, 2008
Overgewicht versus obesitas
BMI ≥25 BMI ≥30
558 174
90.2 18.0
2,740 1,305 (BMI ≥28)
M. Euro
M. USD
M. USD
The Netherlands
Japan
China
Seidell, 1995
Kuriyama, 2006
Zhao, 2008
Overgewicht 2-5 maal duurder dan obesitas!
Overgewicht is duurder dan andere gevreesde ziekten Million Euro’s Overweight (BMI ≥25 ) Overweight (BMI ≥25 )
558 505
Polder 1999 RIVM
Diabetes II Hypertension Stroke MI
430 433 1029 929
www.kostenvanziekten.nl
Obesitas en arbeidsongeschiktheid 2.5
Relatieve risico
2
1.5
1
vrouwen
0.5
mannen 0 <22.5
22.5-24.9 25.0-27.4 27.5-29.9 30.0-32.4
>32.5
body mass index (kg/m2) Rissanen, BMJ 1990
Indirecte kosten obesitas
• Productiviteitsverlies toe te schrijven aan obesitas: 10%
Narbro 1996
• Ziekteverlof toe te schrijven aan overgewicht en obesitas: 36% Tsai 2008
• Obesitas en vervroegde uitdiensttreding • Kosten gerelateerd aan ongevallen • Obesitas en afwezigheid
Schmid 2005
Musisch 2001, Schmid 2005
Ricci 2005, Pronk 2004, Burton 2005, Gates 2008 Thanks for references to: Trogdon. Obesity Reviews 2008
Waar richten we ons op?
• Overgewicht en obesitas Hoog-risico groepen: • Verhoogde BMI • Lage SES • Volwassenen en ouderen
Portiegrootte Snacks Gesuikerde dranken Vezel/groente en fruit Energie-dichtheid
Energiebalans
Actief transport Dagelijkse ativiteit Intensiteit TV-kijken
Gewicht
Energie-balans en gewichtstijging Volwassen man, 80 kg Dagelijkse inname
= 2520 kcal
Dagelijks gebruik
= 2500 kcal
Dagelijksextra
=
Gedruende een jaar
= 365 x 20 = 7300 kcal
20 kcal
= 1 kg extra vetopslag Dia geleend van Seidell
Gewichtsstijging
Energie-inname
Determinanten van gedrag
Energiebalans
Energie-gebruik
Gewicht
Specifieke richtlijnen t.a.v. lichamelijke activiteit
•
Lichamelijk actiever zijn in het dagelijkse leven Actief transport, buiten spelen, tuinieren
•
Verhoging lichamelijke activiteit tijdens het werk Traplopen, lunchwandelen
•
Verhoog recreatieve- en sportactiviteiten
Nederlanse norm voor gezond bewegen, Kemper et al
Specifieke richtlijnen t.a.v. lichamelijke activiteit
•
Minstens een half uur per dag minstens 5 dagen per week matig actief: 4-6.5 MET
•
GR: niet voldoende om gewichtsstijging te voorkomen
•
Gewichtsverlies: minsten één uur per dag Nederlanse norm voor gezond bewegen, Kemper et al
Portiegrootte Snacks Gesuikerde dranken Vezel/groente en fruit Kennis
Energie-dichtheid
Attitude Bewustzijn
Intentie
OMGEVING
Energiebalans
Actief transport Dagelijkse ativiteit Intensiteit TV-kijken
Gewicht
Obesogene omgeving
Een omgeving waarin het te makkelijk is een keuze te maken voor: • Hoge energie-inname • Laag energie-gebruik
ANGELO - model
individueel gedrag
Fysieke omgeving
Economische omgeving
Sociaal-culturele omgeving
Macro omgeving Micro omgeving Egger & Swinburn. BMJ 1997;315:477-80.
Omgeving van het kind
THUIS
SCHOOL
BUURT
INTERNATIONAL FACTORS
NATIONAL/ STATE
COMMUNITIES
WORK/ SCHOOL/ HOME
Education Policy
Public Transport
Leisure Activity/ Facilities
Globalization of Markets
Public Safety
School Activity
Transport Policy
Physical activity
Worksite Exercise
Energy balance Sanitation Development
Body weight
Labor
Urbanization Infections Health Care System Health Policy Manufactured/ Imported Food Food Policy
Agriculture/ Gardens/ Local Markets
Food intake
Worksite Food
School Food
WWW.IOTF.ORG
Marketing
Interventie-spectrum
G
Pr ev en tie
Naar: Mrazek & Haggerty, 1994
Univ e
ec t ief
rsee
l
d er ce di eïn
S el
Waar gaat het mis?
• Zelf-management • Professionals • Verzekering • Beleid
Chronic disease management e Sp list cia
Obesitas Complexe zorg
Op en ba re
Ge zo nd he ids zo
rg
Obesity Obesitas
Hoog-risico groep Overgewicht
Algehele bevolking Self-managament Self-management / self-care / gezondheidbevordering
Individu
Rol voor monitoring!
• • • •
Wie wordt geïdentificeerd? Wie ontvangt zorg? Wie blijft in zorgtraject? Hoe vindt verwijzing plaats?
Richtlijnen gewichtsbeheersing 1. Algemene richtlijnen voor Best Practice 2. Sleutelfiguren voor gewichtsbeheersingsprogramma’s 3. Specifieke richtlijnen voor interventies
Tommy LS Visscher Stef PJ Kremers Daan Kromhout en vele anderen www.overgewicht.org
CBO: Richtlijn behandeling obesitas Huisartsen: Van Binsbergen, Dapper Fysiotherapeuten: Van der Wees, Jongert, Hopman GGD: Hermans JGZ: Bulk NVAB: De Jongh Kindergeneeskunde: Delemarre Psychologen: Mulkens, Daansen Etc. www.overgewicht.org
www.cbo.nl
Rol voor sport en bewegen • Energiebalans • Case-finding? • Zorg voor preventie en behandeling • Kleine veranderingen • Inzicht krijgen in determinanten van (in)activiteit • Verwijzing • Monitoring van actie, impact en effectiviteit
Conclusies
• Stijging in obesitas • Ongezonde levensjaren • Overwicht - obesitas • Kinderen - ouderen • Preventie en behandeling: noem het zorg • Monitoring belangrijk
May 5th, 2009: Satellite symposium: Cross-European community intervention studies to prevent obesity
Young Investigators United Please visit www.easo.org
Dank voor uw aandacht!
[email protected] EASO Taskforce Public health and prevention
