#Voorsprong Congres maart 2016 Antwerpen

v

#Voorsprong Congres 4-5-6 maart 2016 Antwerpen

VOORSPRONG ‘Voorsprong nemen’. Het is enkele dagen na de publicatie van onze ontwerpcongrestekst dat ik als congresvoorzitter gewezen word op de naam van het ABVV Congres van 18 en 19 mei 1990. Niet alleen het feit dat socialistische congresbundels zelden op mijn tafel terecht komen, maar wellicht ook het feit dat congres toen nog met een ‘k’ werd geschreven, zal er iets mee te maken hebben. Het duidt wél op één vaststelling: iedereen wil Voorsprong. Alleen geeft niet iedereen dezelfde invulling aan dat woord. Zo stelde diezelfde vakbond in 1990 dat ze weigert ‘medeverantwoordelijk te zijn voor werkgeversbeslissingen’. De congrescommissie van Jong N-VA ziet dat alvast anders. En jij mogelijks ook. Maar, vergis je niet. Het is niet omdat de congrescommissie van Jong N-VA een mening formuleert, dat alle individuele leden het daarom eens moeten zijn. Integendeel. Net daarom organiseert het Dagelijks Bestuur dit congres. Het belang van het onderwerp is helder. Enerzijds beogen we standpuntinnames die Jong N-VA verder inhoudelijk op de kaart kunnen zetten de komende maanden en jaren. Anderzijds plaatsen we de inhoudelijke, kritische debatten bovenaan de agenda. Dit Dagelijks Bestuur komt uit haar kot, gaat naar de leden toe en ze doet dat bewust. Omdat interactie met de leden belangrijk is. Voor jou ligt alvast het resultaat van het eerste luik van die interactie: de ontwerpcongresteksten en de ingediende amendementen van onze vele leden. De discussies over de ingediende amendementen tijdens de vergaderingen van de congrescommissie waren alvast veelbelovend. Ik ben alvast vereerd dat ik het congresweekend op 4, 5 en 6 maart 2016 in goede banen mag leiden. Maar ik reken op jou! Bereid je goed voor zodat we positieve en boeiende debatten kunnen voeren. De leden van de congrescommissie zullen alvast hetzelfde doen. Gedurende het congrestraject ben ik getuige geweest van veel inhoudelijk talent onder de leden van Jong N-VA. Ik ben er alvast van overtuigd dat wij als jongerenpartij daarin geen Voorsprong meer nodig hebben. Dat hebben we al! Tot slot wil ik iedereen die het afgelopen jaar meegewerkt heeft aan het welslagen van het Voorsprong Congres bedanken. Op naar een fantastisch congresweekend!

Andy Pieters congresvoorzitter

Inhoudstafel 3

Voorwoord door de congresvoorzitter

5

Inhoudstafel

7-14

Hoofdstuk 1: Het Voorsprongmanifest

16-35

Hoofdstuk 2: Voorsprong in Welvaart

37-44

Hoofdstuk 3: Voorsprong in Duurzaamheid

46-52

Hoofdstuk 4: Voorsprong in Bescherming

54-59

Hoofdstuk 5: Voorsprong in Toekomstgerichtheid

61-67

Begrippenlijst

69

Colofon

70

Nawoord door Jong N-VA voorzitter

6

HET VOORSPRONGMANIFEST

COMMISSIE 1: HET VOORSPRONGMANIFEST Met het Voorsprongmanifest legt Jong N-VA aan haar leden

(amendeerbare) congresresoluties met als doel de basis te

de essentie voor van haar politiek bestaan. Waarom doet

vormen van het denken, durven en doen van Jong N-VA. Het

Jong N-VA aan politiek? Wat wil ze bereiken? Hoe kijkt ze

Voorsprongmanifest bevat vijf hoofdstukken:

naar de maatschappij? Hoe profileert ze zich ideologisch? Wat

••De fundamenten

vindt ze van de organisatie van de staat?

••Vlaamse cultuur, Nederlandse taal

Kortom: wat zijn de beginselen van de grootste jongerenpartij

••Vlaamse onafhankelijkheid

van Vlaanderen? In dit hoofdstuk wordt de visie neergeschreven

••Staat

op de Jong N-VA-fundamenten voor Vlaanderen in 65

••Markt, middenveld, solidariteit

I De fundamenten Gemeenschap 1.1. Mensen maken deel uit van een gemeenschap. Die gemeenschap groeit vanuit een gemeenschappelijke cultuur, door een gedeeld verleden en een gedeelde toekomst die men samen vorm geeft. Dit is de basis voor een democratie. De Vlaamse cultuur en identiteit hebben in de loop der jaren een gemeenschap gevormd. In dat proces is de totstandkoming van een eigen staat een logische stap. Iedereen heeft vrijheden en rechten, maar ook plichten. 1.2. De gemeenschap is een constructief project voor welvaart en welzijn, waarin iedereen verantwoor

1.3. Toetreden tot de gemeenschap betekent deel worden

delijkheid draagt. Die verantwoordelijkheid is de basis

van de groep. De aanvaarding van gedeelde burgerlijke

voor een harmonieuze samenleving. We zijn immers

normenkaders (democratie, fundamentele vrijheden en

geen eilandjes: als Vlamingen delen we dezelfde

gelijkheden) en van de Nederlandse taal als gedeeld

toekomst. Vanuit die rol draagt elk van ons een

cultureel kader is daarbij onontbeerlijk.

verantwoordelijkheid ten aanzien van de gemeenschap.

Vrijheid 1.4. Binnen de gemeenschap is iedereen vrij. We huldigen

heeft de vrijheid van haar burgers ongecontroleerd in

een republikeinse vrijheidsgedachte. Deze gaat uit van

te perken. Daarom is een kleinschalige en nauwkeurig

non-dominantie. Centraal staat hierbij de structurele

gereguleerde staat de beste optie. Niet enkel de macht

onafhankelijkheid van enige ongecontroleerd macht,

van de overheid moet beperkt zijn: hetzelfde geldt voor

buiten de democratische ‘checks & balances’. De

private ondernemingen of instanties. Ook aan hen kan

macht van de overheid wordt ingeperkt door regels en

geen machtsconcentratie toegelaten worden.

procedures die onderworpen zijn aan het oordeel van de gemeenschap. De republikeinse vrijheid garandeert

1.5.bis Het toebedelen van macht is het prerogatief van de

een stabiele verhouding van het staatsgezag tegenover

gemeenschap. Via een parlementaire democratie geeft

andere maatschappelijke actoren. Menselijke vrijheid

de gemeenschap het mandaat aan haar verkiesbare

bestaat uit structurele onafhankelijkheid tegenover

leden om haar wetgeving en bestuur toe te wijzen,

enige ongecontroleerde dominantie.

zodat zij in vrijheid kan blijven functioneren. Om machtsmisbruik te vermijden, kan de gemeenschap

1.5. Wij wijzen het vergaren van macht, informatie en

haar wil opleggen door een volksraadpleging waarbij

dwangmiddelen door de staat af indien dit tot doel

een opkomst van ten minste de helft van de

7


kiesgerechtigden nodig is om een antwoord op een

•• de vrijheid van meningsuiting, van informatie,

positieve vraagstelling bindend te maken.

persvrijheid; •• de vrijheid van gedachte, geweten en geloof;

1.6. Bescherming door de overheid is van cruciaal belang

•• de vrijheid van vergadering;

voor het voortbestaan van de vrijheid van actoren in

•• de rechten op een eerlijk proces, vrije beweging en

de samenleving. Dit omvat zowel de verdediging, de opbouw van een juridisch stelsel en de ordehandhaving,

eigendom.

Non-dominantie verschilt evenwel van non-inter

als het onderwijs en een sociaal vangnet, met een

ferentie: vrijheid kan wel degelijk ingeperkt worden,

fiscaal stelsel als basis.

maar de inperking zelf is niet arbitrair.

1.7. Fundamentele rechten en vrijheden die beschermd

1.8. Een wakker burgerschap is vereist om te voorkomen

dienen te worden tegen oneigenlijke tussenkomst van

dat de machtsconcentratie door de overheid geen

enige macht zijn:

onredelijke proporties aanneemt.

Gelijkheid 1.9. De gelijkheid van mensen betekent dat zij moreel en politiek gelijkwaardig zijn binnen de gemeenschap.

overheid gevrijwaard, onder andere door het inrichten van juridische bijstand voor sociaal zwakkeren.

Mensen verschillen maar zijn allen gelijk als burger, ongeacht geslacht, seksuele geaardheid, wereldbeeld, huidskleur,

en financiële ontplooiing. De overheid garandeert dit

persoonskenmerken. Deze gelijkheid is de basis voor

door het voorzien van het onderwijs als instrument van

het functioneren van een meritocratische democratie.

opwaartse sociale mobiliteit.

mensenrechten

leeftijd

staan

of

uiteraard

enige

1.11. Burgers verdienen dezelfde kansen op intellectuele

andere

1.10. De

vermogen,

buiten

kijf.

1.12. De strijd tegen armoede is een kerntaak van de

Burgerlijke gelijkheid vereist evenwel ook een strikte

overheid. De strijd tegen economische ongelijkheid niet.

juridische gelijkheid. Elk lid van de gemeenschap

Armoede is geen relatief concept maar een absoluut

kent dezelfde vrijheden, dezelfde (burger)rechten en

gegeven. Degene wiens welvaartsniveau zich 60%

dezelfde plichten. De overheid is neutraal voor de

onder de maatschappelijke mediaan bevindt maar

burger en garandeert een strikt neutrale behandeling

voldoende heeft om een waardig leven te leiden, is

van burgers via strikt neutrale vertegenwoordigers.

niet per definitie arm. Het creëren van gesubsidieerde

Zo wordt bij aanwervingen door de overheid geen

arbeidsplaatsen in de publieke sector is geen kerntaak

onderscheid gemaakt op basis van persoonskenmerken

van de overheid. Voor de allerzwaksten voorziet

die niet van tel zijn voor een functie, is geen plaats voor

de overheid sociale tewerkstelling binnen daartoe

discriminerende maatregelen zoals quota, enzovoort.

ingerichte arbeidsplaatsen met het oog op doorstroming

De juridische gelijkheid van burgers wordt door de

naar de reguliere arbeidsmarkt indien mogelijk.

II Vlaamse cultuur, Nederlandse taal Cultuur 1.13. Hoewel deel van een bredere Westerse en Europese

maatschappelijke

subculturen

zijn

aanwezig.

cultuur, onderscheidt de Vlaamse gemeenschap zich van

Ondanks al deze verscheidenheid valt niettemin een

anderen door haar eigen taal, gewoonten en gebruiken.

gemeenschappelijke onderstroom te herkennen. Deze gemeenschappelijke basis bestaat uit een gedeeld

1.14. We komen op voor het behoud van deze Vlaamse

waarden- en normenkader en een gemeenschappelijke

cultuur in al haar verschijningsvormen. Daardoor

taal. Dit is het DNA van de Vlaamse cultuur dat al haar

schrijven we ons in, in de lange en duurzame traditie

subculturen overspant en waarin een leidcultuur te

van de Vlaamse Beweging.

herkennen is.

1.15. Onze Vlaamse cultuur is onderhevig aan veranderingen en evolutie. Bovendien is ze niet eenvormig: verschillende

8


Taal 1.16. De Nederlandse taal en haar Vlaamse dialecten

nieuwkomers die zij in hun gemeenschap opnemen,

zijn de dragers bij uitstek van de Vlaamse cultuur.

met elkaar communiceren. Het Nederlands is de

Het is bovendien de taal waarin Vlamingen, en de

cultuur- en bestuurstaal van de Vlaamse gemeenschap.

Bestendiging 1.17. De ontplooiing van de Vlaamse cultuur is een van onze voornaamste doelen. Die heeft twee uitingsvormen.

trends, wijzen wij met klem af en gaan wij tegen.

1.18. Ten eerste willen wij het Nederlandse taalgebied geografisch

bestendigen.

Wij

streven

naar

bewuste strategie of van onbewuste sociologische

1.19. Ten tweede willen wij de toekomst van onze cultuur

een

ook intern verzekeren. Nieuwkomers passen zich aan

goed nabuurschap met aangrenzende taalgebieden,

door zich te integreren in onze Europese en Vlaamse

gebaseerd op respect voor culturele en linguïstische

cultuur. Zij maken zich onze taal eigen. Enkel zo

integriteit. Tendensen waarbij de Nederlandse taal

worden zij echt deel van onze gemeenschap. Segregatie

in Vlaanderen verdreven wordt en een andere taal

beschouwen wij als verwerpelijk, aangezien het leidt tot

het publieke leven gaat domineren, als deel van een

een versplinterde samenleving.

III Vlaamse onafhankelijkheid Non-discriminatie 1.20. Bij haar onafhankelijkheid in 1830 werd het artificiële

Vlamingen in de federale regering en in alle federale

België ingericht als een anti-Vlaamse staat, gericht op

bestuursorganen en instituten, de marginalisering van

de verfransing van Vlaanderen en op de vernietiging

het Nederlands in Brussel, de verfransing in de Vlaamse

van het Nederlands en de Vlaamse cultuur, volgens

Rand, de taalfaciliteiten, en alle transfers die niet

principes die vandaag als racistisch beschouwd zouden

uitgaan van solidariteit maar die bedoeld zijn om onze

worden. Niettemin richten we onze blik op de toekomst

democratische rechten af te kopen.

en koesteren we geen rancune voor historisch onrecht. Wel bestrijden wij de hedendaagse uitlopers daarvan,

1.21. We zien Wallonië, of haar erfstaten, net als andere

waaronder de demografische ondervertegenwoordiging

Europese landen als een potentiële partner voor

van

constructieve samenwerking met Vlaanderen, binnen

Vlamingen

ondemocratische

in

het

federaal

parlement,

ondervertegenwoordiging

de van

een Europees kader.

Vlaanderen 1.22. We gaan resoluut voor Vlaamse onafhankelijkheid. De onafhankelijkheid van Vlaanderen dient zowel de

Nederlandse taalgebied. Vlaamse emancipatie geldt bestuurlijk, cultureel en financieel.

democratische vrijheid als de bescherming van het

Zelfbeschikkingsrecht 1.23. We onderschrijven volmondig het principe dat ieder

zoals dat hoort in een democratie. We komen op voor

volk ter wereld recht heeft op zelfbestuur binnen een

de democratisch legitieme belangen van alle staatloze

eigen staat. Het zelfbeschikkingsrecht der volkeren

volkeren in Europa en daarbuiten.

is voor ons een kostbaar goed. Elk volk verdient de politieke vrijheid om haar eigen toekomst te kiezen,

9


Het Belgisch falen 1.24. België verkeert in de structurele onmogelijkheid om

ze uit in nietsdoen. Zelfbeschikkingsrecht voor de

in haar beleid de wensen van Vlamingen en Walen te

gemeenschappen biedt de democratische vrijheid om

verzoenen. Het beleid is ofwel gericht op de Vlaamse

het beleid te voeren dat die gemeenschap wenst.

belangen ofwel gericht op de Waalse ofwel blinkt

Onafhankelijkheid is een doel op zich.

Brussel 1.25. Brussel maakt als hoofdstad onlosmakelijk en integraal

samensmelten tot één volwaardige stad.

deel van uit van de Vlaamse gemeenschap, en wordt gekenmerkt door een unieke mix van verschillende bevolkingsgroepen, professionele

en

met

uiteenlopende

religieuze

culturele,

achtergronden.

1.26. We laten de Vlamingen in Brussel nooit los. We willen Vlaanderen onafhankelijk verklaren, met Brussel als

Om

het kan, zonder Brussel als het moet. Wanneer we

aan zowel haar noden als haar opportuniteiten te

Vlaanderen onafhankelijk verklaren zonder Brussel,

beantwoorden moet de institutionele inrichting van het

geven we onze claim op het Brussels grondgebied niet

Brussels Hoofdstedelijk Gewest ten gronde hervormd

op en blijven we de diensten aanbieden waar elke

worden. Brussel heeft recht op een beleid op maat van

Vlaming op kan rekenen.

1 miljoen inwoners. De 19 gemeenten moeten dan ook

Territorialiteit 1.27. De

territoriale

integriteit

van

Vlaanderen

is

ongenaakbaar. De Vlaamse, Franse en Duitstalige gemeenschappen

beschikken

over

hun

gemeenschap, worden geacht zich te integreren in de daar geldende taal en cultuur.

eigen

grondgebied met uitzondering van Brussel waar de

1.29. Het streven naar uitbreiding van grondgebied op grond

Vlaamse en Franse gemeenschap samen leven. Claims

van hervestiging van bevolkingsgroepen of migraties,

op grondgebied van de andere gemeenschap leiden tot

is kolonialisme. Dergelijk etnisch imperialisme is

nodeloos conflict.

verwerpelijk. Honderdduizenden Vlamingen trokken in de 19e eeuw naar Wallonië op zoek naar een betere

1.28. Het personaliteitsbeginsel is niet van tel. Mensen die zich vestigen in het grondgebied van een andere

Statutenwijziging: opname onafhankelijkheidsstreven

toekomst en pasten zich daar aan. Wij verwachten dezelfde houding van anderstaligen in Vlaanderen.

onafhankelijkheidsstreven. Daarom zal aan de plenaire slotvergadering van het Voorsprong Congres het voorstel gedaan worden om het onafhankelijkheidsstreven op te

“In haar streven naar een beter bestuur en meer

nemen in de statuten van Jong N-VA.

democratie kiest de Nieuw-Vlaamse Alliantie logischerwijs voor de onafhankelijke republiek Vlaanderen, lidstaat van

Duidelijk signaal

een democratische Europese Unie.” Dat staat sinds de

De verankering van het onafhankelijkheidsstreven in

opstart van de partij te lezen in artikel 1 van de statuten

onze statuten moet een duidelijk signaal zijn. Ondanks

van onze moederpartij N-VA. Wat Jong N-VA betreft is

deelname aan alle regeringen, wordt onze roep naar een

dit artikel onaantastbaar.

onafhankelijk Vlaanderen niet kleiner. Integendeel. Het onafhankelijkheidsstreven zit nu eenmaal in onze genen.

Hoewel Jong N-VA (en voorganger Ronduit!) al quasi

10

even lang bestaat als N-VA, bevatten de statuten

De congresvoorzitter zal deze statutenwijziging aan leden

van Jong N-VA nergens een verwijzing naar het

voorleggen.


1.30. De grenzen zijn duidelijk, helder en bevatten zo weinig

territoriale betwisting.

mogelijk uitzonderingsregimes die kunnen leiden tot

Faciliteiten 1.31. Omdat het territorialiteitsbeginsel voorrang heeft op personaliteitsbeginsel zijn faciliteiten zinloos. Zij

verhinderen de opname van mensen in hun nieuwe gemeenschap. De faciliteiten verdwijnen.

Republiek 1.32. Koning Philippe I van België moet het laatste onverkozen staatshoofd zijn van het land. De andere

1.33. Alarmbelprocedures,

leden van de koninklijke familie worden geacht om in

instrumenten

hun eigen onderhoud te voorzien. Zolang een Belgisch

verdwijnen.

raamwerk bestaat, wordt de rol van protocollair Belgisch

volksvertegenwoordigende organen worden afgestemd

staatshoofd daarna waargenomen door de voorzitter

op de feitelijke bevolkingsaantallen.

die Het

belangenconflicten de

aantal

en

andere

democratie

belemmeren,

zetels

kieskring

per

in

van het assemblée van dat Belgisch raamwerk.

Transfers 1.34. Na dertig jaar studiewerk over de omvang en aard van

van onderhandelingen die de instemming van elke

de transfers, is het stilaan wel geweest: de transfers

partij

vereisen,

waarbij

voorrang

gegeven

wordt

doven uit.

aan leningen en giften tot de uitzondering behoren. Een resultaatsverbintenis en een rapportage over

1.35. Indien in tussentijd enige vorm van solidariteit moet blijven bestaan, zal die voorwaardelijk zijn, op grond

de besteding en het rendement van de aangewende middelen zijn nodig.

Financieringswet 1.36. De jaarlijkse giften die buiten de solidariteitsmechanismen

Deze middelen worden aangewend om de Vlaamse

vallen en waarmee Vlaanderen haar democratische

staatsschuld

rechten

transitiekosten te dekken bij onafhankelijkheid.

afkoopt,

worden

onverwijld

geschrapt.

af

te

bouwen

en

om

eventuele

IV Staat Scheiding der machten 1.37. De scheiding tussen de wetgevende, uitvoerende en

De volksvertegenwoordigers die er zetelen dienen de

rechterlijke macht is absoluut. Deze scheiding mag

vrijheid te hebben om naar eigen inzicht te stemmen of

niet doorkruist worden door de macht van andere

voorstellen te doen, los van het oordeel van leden van

instanties

de uitvoerende macht of van middenveldorganisaties.

of

middenveldorganisaties

en

politieke

partijen. Het parlement functioneert onafhankelijk.

Secularisme 1.38. De scheiding tussen kerk en staat is onaantastbaar.

1.39. Religie

is

een

private

aangelegenheid.

Bijgevolg

De overheid is neutraal tegenover erkende religies, en

respecteren religieuze gemeenschappen van hun kant

onthoudt zich tegelijkertijd van elke tussenkomst in

de neutraliteit en daarmee ook de normen en waarden

religieuze materies, ook financieel.

van de publieke ruimte.

11


1.40. Religieuze regels zijn ten allen tijde ondergeschikt aan burgerlijke wetten.

worden dan ook afgeschaft. In het kader van de bescherming van erfgoed kan de overheid financieel of op andere manieren zoals het overnemen van

1.41. Het subsidiëren van religie is geen kerntaak van de

eigendom, tussenkomen.

overheid. Alle subsidies voor geloofsgemeenschappen

Omvang staatsapparaat 1.42. De overheid dient zich te focussen op haar kerntaken.

maar worden uitbesteed.

Daarom is de overheid niet actief in sectoren die ook door commerciële ondernemingen performant

1.43. We hechten belang aan de groei van het sociale

kunnen aangeboden worden. De overheidsparticipatie

weefsel. Volksvertegenwoordigers zien er op toe dat de

in de exploitatie van commerciële activiteiten in de

overheid niet uit haar voegen barst en op deze manier

telecom, media, mobiliteit (openbaar vervoer), banken,

het spontane gegroeide sociale weefsel afbreekt.

post,

Strategische

Een terughoudende overheid maakt een sterk sociaal

infrastructuren (spoorlijnen, havens, nutsvoorzieningen,

luchtvaart,

energie

verdwijnt.

weefsel mogelijk, zoals omgekeerd een kleine overheid

snelwegen e.d.) blijven in eigendom van de overheid

ook een sterk maatschappelijk weefsel veronderstelt.

Interne staatshervorming 1.44. De

provinciale

bestuurlijke

bestuursniveaus

waterhoofden

gedeputeerden

bieden

van

geen

verdwijnen. provincieraden

meerwaarde

De

incentives. Per gemeenteraadsverkiezing moet er een

en

gemeentelijke volksraadpleging gebeuren over fusies

sinds

die door de Vlaamse regering zijn voorgesteld.

de invoering van het federalisme. Gelet op de administratieve overlast schaffen we dit tussenliggende bestuursniveau af.

1.46. Om de bestuurlijke daadkracht te maximaliseren en kennis en expertise te bundelen pleiten we voor gemeenten met een omvang van minstens

1.44.bis In afwachting van een onafhankelijk Vlaanderen, wordt de Senaat volledig ontmanteld.

30.000 inwoners. In grote agglomeraties loopt het inwonersaantal per gemeente verder op.

1.45. We pleiten voor een efficiënte dienstverlening naar de burger toe. Verplichte fusies zijn ondemocratisch. We

1.47. Tussen de Vlaamse en gemeentelijke overheden bestaat geen bestuurlijk tussenniveau.

moeten fusies stimuleren door versterkte financiële

Politiek systeem 1.48. We pleiten voor een volwaardige Vlaamse democratie,

afgeschaft.

weerspiegeld in een Vlaams Parlement met maximum 175 volksvertegenwoordigers.

1.51. De functie van volksvertegenwoordiger kan niet gecumuleerd worden met eender welk ander politiek

1.49. We willen het electorale systeem aanpassen waarbij

uitvoerend mandaat of andere beroepsactiviteit.

het signaal van de kiezer zich versterkt vertaalt in de zetelverdeling, teneinde een antwoord te bieden

1.51. bis De politiek moet terug dicht bij de burger staan. We

op de politieke versplintering die coalitievorming kan

keren terug naar kleine arrondissementele kieskringen

verhinderen. Daarnaast kan het niet de bedoeling

waar de afstand tussen verkozene en kiezer veel kleiner

zijn

is. Dit komt de representativiteit alleen maar ten goede.

dat

kleine,

noodzakelijke

uitdagers

van

de

machthebbenden bij voorbaat uitgesloten worden. Het systeem moet in die zin aangepast worden.

1.51.tris Bij gemeenteraadsverkiezingen moet het kiessysteem Imperiali vervangen worden door het kiessysteem

1.50. De lijststemmen en het systeem van opvolgers dragen niets toe tot het democratisch gehalte en worden

12

D’hondt.


1.51.quater Democratie moet de de huidige particratie

lijstvorming te doorbreken.

vervangen door het monopolie van politieke partijen op

V Markt, middenveld, solidariteit Markt 1.52. Economische activiteiten worden overgelaten aan

1.54. Economische welvaart emancipeert mensen. Daarom

privaat initiatief in een vrije concurrentiële markt. De

voert de overheid een economisch beleid dat de creatie

overheid produceert geen goederen of diensten met

van arbeidsplaatsen door bedrijven aanmoedigt. Het

het oog op commercialiseren.

garanderen van een vrije en concurrentiële marktwerking is hiervoor het beste middel. Een flexibele arbeidsmarkt

1.53. Overheidsbedrijven die het beheer van infrastructuur

leidt tot meer jobs.

niet als kerntaak hebben, worden afgestoten. De taak van de overheid beperkt zich tot het garanderen van vrije en eerlijke concurrentie in gelijk speelveld.

1.55. Voor

kwetsbare

personen

worden

maatregelen

genomen om hun tewerkstelling te bevorderen.

Middenveld 1.56. Tussen de overheid en het individu staat een vrij en

Daarom

moeten

de

organisaties

in

dit

veld

verantwoordelijk middenveld. Elk individu heeft de

rechtspersoonlijkheid krijgen. Dit garandeert de vrijheid

vrijheid om zich te verenigen met anderen om invloed

om te ageren en onderstreept de verantwoordelijkheid

uit te oefenen op het beleid of de publieke opinie. Dat

van elke organisatie jegens de maatschappij. De

vereist vrijheid en onafhankelijkheid. Bijgevolg hebben

overheid onthoudt zich van structurele financiering van

actoren in het middenveld zo weinig mogelijk binding

de sociale partners.

met het staatsbestel zelf. Daarom kunnen verenigingen geen uitvoering geven aan taken van de overheid

1.60. Het recht op verenigen impliceert ook een recht

die gefinancierd worden door de overheid, zoals de

op verenigd te staken. Het stakingsrecht moet

uitbetaling van sociale premies.

blijven bestaan, evenwel met een gegarandeerde dienstverlening wanneer dat nodig is. Het stakingsrecht

1.57. De overheid kan het verenigingsleven stimuli geven

mag evenwel nooit misbruikt worden om personen te

indien de gemeenschap vraagt naar de diensten die

verhinderen om zich naar hun arbeidsplaats te begeven.

verenigingen aanbieden, zoals sport, jeugdwerk en

of hen te hinderen in hun dagelijkse activiteiten. Elke

cultuur.

blokkade van publieke of private eigendommen moet vervolgd worden.

1.58. Werkgevers-

en

werknemersorganisaties

kunnen

beslissen over arbeidsrelaties en de besteding van

1.60.bis Elke syndicale afvaardiging wordt verkozen.

eigen middelen, weliswaar louter op niveau van de onderneming of de sector. Over de besteding van gemeenschapsmiddelen

hebben

ze

geen

enkele

zeggenschap.

1.60 tris Naar Brits voorbeeld is een staking pas rechtsgeldig nadat er onder vakbondsleden een stemming is gehouden. Minstens 50% van de leden moet gaan stemmen zijn en minstens 40% van die leden moeten

1.59. Een

juridisch

statuut

werknemersorganisaties

voor is

werkgevers-

evenwel

en

voor een staking hebben gestemd.

noodzakelijk.

Solidariteit 1.61. Om te kunnen voorzien in een goed werkende

solidariteit van gemeenschap tot gemeenschap geënt

welvaartstaat is er nood aan onderlinge solidariteit. Een

op objectiviteit, transparantie en doelmatigheid moet

13


ten allen tijde mogelijk blijven. Het is echter van belang dat wij als Vlaanderen zélf moeten kunnen kiezen met

Sociale zekerheid 1.62. We pleiten ervoor om de bevoegdheden inzake sociale zekerheid die op vandaag nog federaal gesitueerd zijn, onder te brengen op Vlaams niveau. Vlaanderen beschikt reeds over economische hefbomen. Daar moeten nu ook de sociale hefbomen aan gekoppeld worden. 1.63. De sociale zekerheid is een democratisch middel. Daarom moeten alle Vlamingen de sociale zekerheid ervaren als hún sociale zekerheid. In die optiek pleiten we geenszins voor een ontmanteling van de sociale zekerheid. 1.64. De vergrijzing daagt onze sociale zekerheid uit. Zonder ingrijpen stevent onze sociale zekerheid af op een faillissement. De uitgavengroei binnen de sociale zekerheid moet beperkt worden tot wat de economische draagkracht toelaat. Bovendien moet de koppeling aan de index herzien worden. De uitkeringen in sociale zekerheid en pensioenen blijven gelinkt aan inflatie. Enkel op deze manier kunnen we op lange termijn de gezondheidszorg voor iedereen garanderen en blijft het ook voor de patiënt betaalbaar. 1.65. De betrokken instellingen van de sociale zekerheid worden financieel geresponsabiliseerd met betrekking tot misbruiken.

14

wie we solidair zijn.

15

VOORSPRONG IN WELVAART

COMMISSIE 2: VOORSPRONG IN WELVAART Alleen als we samen aan hetzelfde zeel trekken, met vereende

een economie en arbeidsmarkt die een stevige basis vormt

kracht onze schouders onder de economie zetten, kunnen we

voor onze pensioenen en onze sociale zekerheid.

orde op zaken stellen en jobs creëren. Onder dit motto is

In dit hoofdstuk wordt deze welvaartvisie neergeschreven

Jong N-VA tevreden dat de moederpartij in de verschillende

in 88 (amendeerbare) congresresoluties, verdeeld over vier

regeringen aan de kar trekt om de veranderingen (zoals

hoofdstukken:

afgesproken in de diverse regeerakkoorden) te realiseren.

••Welvaart door economische groei

Maar, als we op de lange termijn kijken, is het evident dat de

••Welvaart door werk

Belgische achterstand (nog) niet omgebogen is in een Vlaamse

••Welvaart door betaalbare pensioenen

voorsprong. Jong N-VA wil daarom haar visie verankeren op

••Welvaart door sociale zekerheid

I Welvaart door economische groei Fiscaliteit Naar een eenvoudige vennootschapsbelasting Vennootschappen worden in België onderworpen aan de

Bepaalde

vennootschapsbelasting, waarvan de opbrengst op het

eigen specifieke belastbare grondslag die afwijkt van

federaal niveau geïnd wordt.

het stelsel van de acht bewerkingen. Het gaat dan

De normale belastbare grondslag van een vennootschap

bijvoorbeeld over organismen voor de financiering van

wordt berekend via negen bewerkingen:

pensioenen, reconversievennootschappen, zeescheepvaart

1.

Bepaling van het fiscaal resultaat: winst gecorrigeerd

vennootschappen

met verworpen uitgaven

bevek, bevak en VBS.

1

2. Indeling volgens oorsprong (binnenlandse vs. buiten landse winst)

en

hebben

evenwel

beleggingsvennootschappen

een

zoals

Voor vennootschappen met een belastbaar inkomen dat niet hoger is dan € 322.500, bestaat er een verlaagd progressief

3. Aftrek van bij verdrag vrijgestelde winst (dubbel

tarief. Over het algemeen is de vennootschapsbelasting

belastingverdrag) en niet belastbare bestanddelen

evenwel gelijk aan 33,99%. Dit is beduidend hoger

(bv.

dan in vele van de ons omringende landen6. Een hoge

giften,

forfait

voor

aanwerving

personeel

wetenschappelijk onderzoek, …) 4.

vennootschapsbelasting zorgt echter voor een rem op het

Aftrek van definitief belaste inkomsten (DBI)2 en vrij

ondernemingsleven in ons land, en alzo een rem op de

gestelde roerende inkomsten (VRI)

werkgelegenheid. Uit simulaties en onderzoeken is reeds

5.

Aftrek voor octrooi-inkomsten (80%)4

gebleken dat een verlaging van de vennootschapsbelasting

6.

Aftrek voor risicokapitaal (‘notionele intrestaftrek’)

heel wat jobs kan opleveren, aangezien de investeringen een

7.

Aftrek van vorige verliezen

boost zullen krijgen.7

8.

Investeringsaftrek

9.

Aftrek van de overgedragen NIA-voorraad

3

1. 2.

3.

4.

5. 6.

7.

16

vennootschappen

5

Zie: http://www.kmocockpit.be/p_1096.htm Het betreft hier financiële opbrengsten die een vennootschap verkrijgt uit participaties in andere binnenlandse of buitenlandse vennootschappen. Deze zijn reeds in hoofde van de uitkerende vennootschap belast geweest, indien deze ook nog eens belast zouden worden bij de verkrijgende vennootschap dan zou er sprake zijn van economische dubbele belasting. Dit zijn: 1. inkomsten uit preferente aandelen van de NMBS, 2. inkomsten uit Belgische overheidsfondsen of leningen van voormalig Belgisch-Kongo die zijn uitgegeven met vrijstelling van Belgische zakelijke en persoonlijke belastingen of van elke belasting en 3. inkomsten uit effecten van leningen tot herfinanciering van de leningen gesloten door de Nationale Maatschappij voor de Huisvesting en de Nationale Landmaatschappij of door het Amortisatiefonds van de leningen voor de sociale huisvesting. Twee categorieën van inkomsten uit octrooien komen in aanmerking voor vrijstelling: Vergoedingen voor licenties en vergoedingen begrepen in de verkoopprijs van goederen of diensten van de vennootschap. Zie: http://www.agentschapondernemen.be/maatregel/investeringsaftrek Nederland: 20/25%, Duitsland: 15%, Verenigd Koninkrijk: 28%, Luxemburg: 0/21%, … (http://www.jongbloed-fiscaaljuristen.nl/emigratie/ landeninformatie/zakendoen_in_buitenland/vpb_tarieven_in_europa/) https://feb.kuleuven.be/VIVES/vokaleerstoel/vokapublicaties/varia-2010vokarapport.pdf


Over de loop der jaren heeft men getracht een deel van

naar België zouden verhuizen (fabrieken, R&D centra etc.).

deze hoge belastingvoet af te vlakken door tal van fiscale

Dit is echter niet gebeurd of toch in zeer beperkte mate

aftrekken. Een belastingaftrek die in het oog springt, is de

(ook andere factoren spelen hier een rol, nl. arbeidskost,

notionele interestaftrek. Deze zorgt ervoor dat bedrijven

transportmogelijkheden etc.).

een fictieve rente kunnen aftrekken van hun winst alvorens daarop de vennootschapsbelasting wordt geheven. Hierdoor

Standpunten

zou volgens onderzoek de effectieve aanslagvoet op om en

2.1. We snoeien in de diverse aftrekposten en verworpen

bij de 26,3% liggen, daarbij ook rekening houdend met de

uitgaven bij de vennootschapsbelasting.

overige aftrekposten. De kosten voor de begroting worden hierbij op ruim 6 miljard euro geraamd. De Hoge Raad van Financiën heeft eind augustus 2014 een

2.2. De

aftrek

van

vrijgestelde

roerende

inkomsten

biedtgeen toegevoegde waarde en wordt geschrapt.

rapport afgeleverd waarin het onder andere de effecten van de notionele interestaftrek heeft onderzocht.8 Het initiële doel van de notionele interestaftrek was enerzijds financiële

2.3. We pleiten voor meer controle op de aftrekken voor octrooi-inkomsten en de investeringsaftrek.

instrumenten gelijkstellen: interest op een lening is aftrekbaar, maar betaalde dividenden niet. Het probleem met deze maatregel is dat voornamelijk

2.4. We pakken de overlap van de investeringsaftrek met belastingkredieten aan.

multinationals ervan gebruik maken en grote groepen via fiscale spitstechnologie vaak ook tweemaal langs de kassa

2.5. We schaffen de notionele intrestaftrek af. In ruil

passeren (de zogenaamde ‘double dip’), terwijl de overheid

verlagen

veel inkomsten verloren ziet gaan. De aftrekken zijn immers

vennootschapsbelasting

we

per

direct

gigantisch doordat men er tevens gebruik kan van maken

Verder stimuleert een algemene loonkostenverlaging

indien de vennootschap geen winst maakt of wanneer de

grote

vennootschap wel winst maakt, maar geen dividenden

het grondgebied te behouden. Het principe van het

uitkeert. De oorspronkelijke motivatie van de gelijkstelling

verlaagd progressief tarief wordt gehandhaafd, rekening

van interesten en dividenden gaat dus niet meer op.

houdend met het verlaagde basistarief.

ondernemingen

het

van om

basistarief 33,99%

hun

van

naar

de

25%.

tewerkstelling

op

Bovendien kan men de notionele interestaftrek toepassen op het bestaande kapitaal. Het is met andere woorden een pure

2.6. We schrappen in de speciale regimes die bepaalde

belastinguitgave.

vennootschappen genieten. We kijken daarbij in de

Een bijkomend probleem is dat men ervan uitging dat de

eerste plaats naar de organismen voor de financiering

notionele interestaftrek ervoor ging zorgen dat multinationals

van het pensioen, reconversievennootschappen en

naast hun financiële hoofdkwartieren ook hun productiecentra

zeescheepvaartvennootschappen.

Geen aanleiding tot salariswagens De loonkosten in ons land zijn historisch erg hoog. Die

gepaard gaande economische verliezen. De kost voor de

werden tot voor kort geschat op 16,5% ten opzichte van

overheid bedraagt naar schatting ongeveer 4 miljard euro aan

onze buurlanden. Als reactie heeft men allerlei mechanismen

fiscale aftrekken en 1 miljard euro aan welvaartsverlies.

ontwikkeld met een lagere belastingdruk in vergelijking met het loon. Zowel aan werknemerskant als aan werkgeverskant

Standpunten

levert dit een netto voordeel op.

2.7. We schaffen het fiscaal voordeel van salariswagens af.

Eén van die maatregelen is het invoeren van de gesubsidieerde

Salariswagens maken zonder enig fiscaal voordeel deel

bedrijfswagens geweest. Dit zijn de zogenoemde salariswagens,

uit van het loonpakket van de werknemer.

waar de wagen deel uitmaakt van het loonpakket en waar de werknemer ook privé mee mag rijden. Ruw geschat rijden

2.8. Op bedrijfsniveau blijft het mogelijk om een beperkt

er in België een 650.000 salariswagens rond. Deze worden

aandeel privégebruik van bedrijfswagens toe te staan

fiscaal gunstig behandeld, terwijl ze geen enkele economische

(vb.: woon-werkverkeer), evenwel tegen betaling door

meerwaarde bieden. We subsidiëren de files en de daarmee

de werknemer van de werkelijke kost.

Eén uniform BTW-tarief De Belasting op de Toegevoegde Waarde (BTW) is een

waarde bij elke stap in het productie- en distributieproces

belasting op goederen en diensten die de toegevoegde

ervan belast. De toegepaste tarieven verschillen volgens de

8.

http://financien.belgium.be/nl/binaries/hrf_fisc_rapport_2014_08_tcm306-255311.pdf

17


aard van de belaste goederen of diensten:

om deze indeling van de BTW-tarieven te verantwoorden en

••0% op dagen weekbladen die minstens 48 keer per

komt tot het besluit dat een simpel en uniform BTW-tarief te

jaar verschijnen, recuperatiestoffen en -producten (bv.

verkiezen valt. Bovendien toont de studie aan dat de toepassing

kranten, gerecycleerd papier, …)

van deze gediversifieerde tarieven en uitzonderingen een

••6% op basisproducten en diensten met een sociaal

aanzienlijke impact heeft op de inningsefficiëntie van het

karakter (bv. brood, treinreizen, …)

Belgische BTW-systeem. De budgettaire kost hiervan wordt

••12% op goederen en geleverde diensten die vanuit

door hen berekend op ongeveer 2,3% van het BBP.9

economisch of sociaal oogpunt belangrijk zijn (bv. kolen, Standpunten

vrachtwagenvervoer, …) ••21% op alles wat niet bij de voorgaande categorieën werd

2.9. We

vermeld

schrappen

alle

huidige

BTW-regimes

en

harmoniseren het tarief naar 16%.

Het Directoraat-generaal Economische en financiële zaken van de Europese Commissie (ECFIN) onderzocht de gronden

2.10. We regionaliseren de BTW.

Accijnzen bieden niet voldoende sturing Accijnzen zijn indirecte belastingen op het verbruik op gebruik

verbonden is, wordt overgenomen door het invoeren

van bepaalde producten, zoals motorbrandstoffen, alcohol en

van een kilometerheffing op het ganse net via GPS

tabak.

(On Board Unit – OBU). Dit gebeurt bij voorkeur op

De accijnzen op motorbrandstoffen worden onder meer

Europees niveau, maar we laten niet toe dat dit op de

gebruikt als sturend element in het kader van de ecofiscaliteit.

lange baan wordt geschoven. In de berekening van deze

Onderzoek heeft echter uitgewezen dat een lichte stijging

kilometerheffing zal rekening gehouden worden met

van de accijnzen op motorbrandstoffen niet leidt tot een

o.a. het milieuvervuilende karakter van de wagen en

aangepast rijgedrag. Wel lijdt dit logischerwijze tot een

het reële verbruik (tankregistratie). We differentiëren

koopkrachtvermindering van de gezinnen, doordat de prijzen

verder het tarief naar tijd, plaats en wegtype om zo de

aan de pomp oplopen. Om het rijgedrag effectief te sturen

verkeersstromen beter te sturen en files tegen te gaan.

zijn er betere opties voorhanden. 2.12. We schaffen de verkeersbelasting (VKB) en de belasting Standpunten

op de inverkeerstelling (BIV) af. Bij de inbedrijfstelling

2.11. We schaffen de accijnzen op motorbrandstoffen af.

wordt één retributie geïnd voor de aanschaf van de

Het voor de overheid sturend element dat hiermee

OBU en het toekennen van de kentekenplaten.

Investeringsklimaat Focus op meerwaardecreatie De ontelbare subsidies toegekend aan de vennootschappen

Standpunten

zorgen voor een onoverzichtelijk kluwen van maatregelen

2.13. We schaffen alle subsidies voor vennootschappen af en

om het logge vennootschapsbelastingsysteem op een even

vervangen dit door één systeem waarbij door één Vlaams

ondoorzichtige manier deels te compenseren. Bovendien

overheidsagentschap interessante leningsvoorwaarden

heeft ook het lobbywerk hier zijn invloed gehad, waardoor

worden toegekend aan starters en kleine bedrijven die

de ene subsidie naast de andere bestaat zonder eenduidige

op basis van een beloftevol investeringsproject nieuwe

visie.10

arbeidsplaatsen creëren en aan ondernemingen die investeren in onderzoek en ontwikkeling.

Werknemers- en werkgeversvertegenwoordiging Sociaal overleg waar het thuishoort Het

sociaal

overleg

is

een

institutioneel

stelsel

van

onderhandelingen tussen de erkende werknemers- en 9.

18

werkgeversvertegenwoordigers. Dit overleg vindt plaats ••op nationaal niveau in de Nationale Arbeidsraad;

http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/country_focus/2014/pdf/cf_vol11_issue13_en.pdf Zie vanaf p.30: http://www.veerlewouters.be/sites/parlement.n-va.be/files/generated/files/news-attachment/20150430_vw_nota_oz.pdf

10.


••op sectoraal niveau in de paritaire comités; en

(IPA’s) op nationaal niveau af, het zijn uitsluitend

••op bedrijfsniveau via de ondernemingsraad, het comité

verkozenen des volks die het kader zullen creëren.

voor preventie en bescherming op het werk en de

Binnen dit kader blijft het mogelijk om belangrijke CAO’s

syndicale vertegenwoordiging.

op sectoraal en ondernemingsniveau vast te leggen.

De akkoorden die tussen sociale partners gesloten worden,

Vakbonden en werkgeversorganisaties zijn derhalve op

staan bekend als ‘collectieve arbeidsovereenkomsten’ (CAO’s).

nationaal niveau overbodig.

Verder worden er in de zogenaamde ‘groep van tien’ tweejaarlijks interprofessionele akkoorden (IPA) gesloten die

2.16. Op bedrijfsniveau moedigen we het systeem van

gelden voor de volledige privésector. In deze IPA’s wordt de

medezeggenschap (mittbestimmung), zoals het in

richting bepaalt waar men de komende twee jaar met de

Duitsland geïmplementeerd is, aan.

loonevolutie, vorming en opleiding van werknemers, arbeids omstandigheden,

arbeids

2.17. Vakbonden en werkgeversorganisaties moeten rechts

duur, enzovoort naartoe wil. Deze IPA’s zijn op zichzelf niet

tewerkstellingsinspanningen,

persoonlijkheid krijgen, net als alle organisaties waarin

bindend, maar ondanks dat ze het product zijn van niet door

ze participeren.

de burgers verkozen instanties, is het sinds jaar en dag de gewoonte dat de regering deze zonder inspraak bekrachtigt.

2.18. In het

kader

van

sociaal

overleg een

verdienen

Het water is al meer dan eens te diep gebleken tussen de

werknemersvertegenwoordigers

sociale partners, waardoor geen akkoord mogelijk was.

bescherming. We beperken deze bescherming echter

degelijk

zodat ze geen aanleiding geeft tot excessen en dus Standpunten

een overgeprivilegieerde positie (bijvoorbeeld wat

2.14. De rol van de sociale partners wordt beperkt tot het

betreft

de

doorgedreven

ontslagbescherming,

de

effectief vertegenwoordigen van de werknemers en

beschermingsperiode van niet-verkozen kandidaten,

werkgevers. Sociale partners dienen niet aan politiek te

...).

doen. 2.18.bis Om het algemeen belang te vrijwaren en economische 2.15. We schaffen het sociaal overleg, het vastleggen van intersectorale CAO’s en interprofessionele akkoorden

schade tot een minimum te beperken pleiten we voor een minimum dienstverlening.

Douane Import- en exportfraude aanpakken Met de enorme hoeveelheden goederen die dagelijks via onze

invoerrechten worden als moeilijkheden naar voor gebracht.

lucht- en zeehavens de Europese Unie in- en uitgevoerd worden,

Dit brengt niet enkel tijdverlies met zich mee, maar ook

is ons land een van Europa’s belangrijkste toegangspoorten.

significante kosten. Onze competitiviteit dreigt dan ook snel

Het is voor onze economie en ons bedrijfsleven van groot

achteruit te gaan, zegt ook de Vlaamse beroepsvereniging

belang dat die goederenstromen op een snelle en efficiënte

van ondernemingen in transport en logistiek (TLV).

manier worden afgehandeld. De werking van de douane

Uit cijfers van de FOD Financiën blijkt verder dat de Belgische

bepaalt dan ook mee de competitiviteit van onze zeehavens.

douane steeds minder goederen die ons land binnenkomen

Fundamenteel hierbij is het voorzien in eenvoudige, snelle en

en buitengaan fysiek kunnen controleren. Terwijl de gangbare

flexibele invoer-, doorvoer- en uitvoerprocedures.

controleratio in de andere Europese landen op 1 op 76 items

Uit de Logistics Performance Survey van de Wereldbank

ligt, was deze ratio in ons land tegen 2012 reeds gedaald tot

is echter gebleken dat de Belgische douane gezakt is van

1 op 111 voor de inkomende goederen en helemaal onderuit

plaats 7 (score 3.85 op 5) naar plaats 11 (3.80 op 5). Uit

gegleden tot 1 op 256 voor de uitgaande. De pakkans is

onderzoek van UNIZO Internationaal i.s.m. DHL Express blijkt

daarmee dermate laag geworden dat ons land de zwakste

verder dat 6 op 10 exporterende ondernemers bij de aangifte

schakel in Europa is.

van hun zendingen soms problemen heeft met de douane. Het grootste pijnpunt daarbij zijn de lange vertragingen bij

Standpunten

controles. Maar ook de onbereikbaarheid van de douane

2.19. We streven naar het meest performante “clearance”-

(openingsuren scanning komen bv. niet overeen met deze

systeem in Europa. De administratieve last verbonden

van de terminals) en problemen met het vaststellen van de

aan de in- en uitvoer van goederen wordt tot een

19


minimum beperkt. Daarbij zetten we in op de verdere

‘Green Lanes’14.

uitwerking van het AEO-systeem11, de implementatie van ‘System Based Approach’12 en ‘Entry into the Record (EiR)’13 en het uitwerken van een systeem van

2.20. We zetten meer dan vandaag in op sluitende controles en investeren in de nodige controleapparatuur.

Transporteconomie Transportstromen sturen tijdens de spitsuren Vlaanderen is, willens nillens, nog steeds de filekampioen.

Standpunten

De files namen in 2014 weliswaar af ten opzichte van 2013,

2.21. Teneinde de transportstromen en -modi tijdens de

maar nog steeds stonden we gemiddeld 51 uren in de file en

spitsuren te sturen (hetzij in plaats, hetzij in tijd),

in Brussel zelfs 74 uren. Brussel staat hiermee op de 2e plaats

voorzien we de hogergenoemde kilometerheffing van

(na Londen), Antwerpen (64 uren) op de 4de plaats en Gent

een tariefstructuur met een differentiatie volgens tijd

(52 uren) op de 10 plaats.

en plaats teneinde de transportstromen te spreiden

Vlaanderen is niettemin dé logistieke draaischijf van Europa

gedurende de dag. Zo stimuleren we de verschillende

en we willen dit zo houden. Transport en logistiek brengen

sectoren om hun transport buiten de spitsuren te laten

veel werkgelegenheid met zich mee en bovendien trekken

plaatsvinden.

e

logistieke knooppunten veel bedrijvigheid met zich mee. Het creëert met andere woorden welvaart.

2.22. Deze

tariefstructuur

moet

gepaard

gaan

met

De sector van het vrachtvervoer over de weg staat onder

flankerend beleid dat de economische positie van

grote druk. De rendabiliteit in deze sector is met 0,5% tot

onze ondernemingen garandeert; de ademruimte

2,5% bijzonder laag. Sinds het uitbreken van de crisis gingen

voor

al meer dan 1300 transporteurs over de kop, ongeveer 15%

blijven. Daarom flexibiliseren we alle modaliteiten

van het totale aantal transportondernemingen.

verbonden aan transport. Zo passen we onder meer

Het fileprobleem moet daarom blijvend aangepakt worden.

de regelgeving op nacht- en ploegenarbeid, laad- en

Files zorgen voor economische schade, stress, tijdverlies,

los-, rij- en rusttijden aan. Maar ook CAO’s die een

verkeersonveiligheid en hebben ook nadelige effecten op de

rem zijn voor ondernemingen om bijvoorbeeld ’s nachts

leefomgeving.

hun leveringen te doen, moeten in die zin aangepast

ondernemingen

moet

immers

voldoende

worden.

Havens onder regionaal beleid Flanders Port Area, het havengebied met de vier Vlaamse

Maar: een échte samenwerking tussen de Vlaamse havens is

zeehavens, is gekenmerkt door haar unieke ligging. Ze

er tot op heden amper. Onze havens, aangestuurd door de

is zeer centraal gelegen in Noordwest-Europa en op het

gemeentelijke havenbedrijven (NV’s), beconcurreren elkaar te

knooppunt tussen de zee en een groot hinterland. Dat schept

vaak. Zo wordt veel gemeenschapsgeld verkwist.

enorme mogelijkheden voor industrie en handel. 60% van het aankoopvermogen van Europa ligt in een straal van 500

Standpunten

kilometer rond Flanders Port Area;

2.23. De

Vlaamse

havens

maximale

dienen,

valorisatie

met

van

de

het

oog

op

Er werken ongeveer 230.000 mensen rechtstreeks of

een

beschikbare

onrechtstreeks binnen Flanders Port Area. De werkgelegenheid

containercapaciteit in Vlaanderen en het aantrekken

in de havens is dus zeer groot. Bijna één op tien jobs in

van bijkomende investeerders en trafieken, een beleid

Vlaanderen heeft immers iets met de havens te maken.

te voeren als één ondeelbaar geheel. In die optiek moet

De toegevoegde waarde van Flanders Port Area bedraagt

er één havenbestuur komen voor alle Vlaamse havens.

jaarlijks ca. 27 miljard euro of bijna één zevende van het bruto regionaal product van Vlaanderen.

11.

20

2.24. Aangezien Flanders Port Area van gigantisch belang

Authorized Economic Operator: certificaat toegekend aan gecontroleerde ondernemingen met performante interne processen. Deze ondernemingen worden ‘veilig’ en ‘betrouwbaar’ geacht, waardoor ze douanevereenvoudigingen kunnen genieten, controles sneller kunnen worden afgehandeld, enzovoort 12. Minder transactionele controles aan de grenzen, maar focus op controles waarbij de werking van de aangiftesystemen binnen de onderneming gecombineerd worden met a posteriori controles. 13. Vereenvoudigde douane-aangifteprocedure waarbij de goederen in de elektronische administratie van de vergunningshouder worden ingeschreven. 14. Versnelde goederenstromen tussen de EU en landen waarbij er een wederzijdse AEO-erkenning is.


is voor de Vlaamse welvaart, beschouwen we de

voor een andere aansturingspolitiek voor Flanders Port

zeggenschap van het eengemaakt Vlaamse Havenbedrijf

Area, waarbij de Vlaamse overheid minstens gedeeltelijk

als een kerntaak voor de overheid. In die zin pleiten we

aan het roer zit.

Inzetten op alternatieve transportmethodes Door onze mobiliteitsknoop en loonkosthandicap staat onze

•• Naar analogie met de waterweginfrastructuur, wordt

positie als logistieke draaischijf van Europa zwaar onder

ook de spoorweginfrastructuur een volwaardige

druk. Om die rol te behouden, blijft Vlaanderen investeren in

en uitsluitende gewestelijke bevoegdheid. Op die

havens, luchthavens, waterwegen en spoorwegen.

manier zitten alle bevoegdheden inzake Mobiliteit

Niettemin is een zeer versnipperd bestuurlijk landschap tot

en Openbare Werken bij dezelfde overheid.

stand gekomen voor deze verschillende transportmodi.

•• We willen de bevoegdheid over Brussels Airport

De havens zijn, met uitzondering van de spoorweg

laten invullen door een interregionaal orgaan met

verbindingen, een louter gewestelijke en lokale materie.

louter de belanghebbende entiteiten (Vlaanderen en

••Het Vlaamse, het Waalse en het Brussels Hoofdstedelijke

Brussel).

gewest staan afzonderlijk in voor het beheer van de eigen waterweginfrastructuur. ••De spoorwegen zijn dan weer een louter federale bevoegdheid. ••Ook het luchtvaartbeleid is een deels federale, deels gewestelijke bevoegdheid.

2.26. Omdat het aanbieden van openbaar vervoer geen kerntaak van de overheid is, vertrouwen we de exploitatie van ons spoornet met concessieovereenkomsten toe aan private vervoerders voor goederen én passagiersvervoer. Door duidelijke richtlijnen en kwaliteitsnormen te

Deze bevoegdheidsversnippering maakt het zeer moeilijk een

stellen, zal de dienstverlening aan de treinreiziger

coherent logistiek beleid te voeren. Nog minder evident is het

en de ondernemingen aanzienlijk verbeteren. Om de

om transportstromen van de wegtransport naar andere

basisbereikbaarheid te garanderen en te voorkomen dat enkel lucratieve lijnen een concessionaris vinden,

Standpunten

groeperen we evenwichtige pakketten van aan te

2.25. We maken een einde aan de bevoegdheidsversnippering

bieden lijnen in pakketconcessies, waarop enkel voor

inzake alternatieve transportmodi.

het volledige pakket kan ingetekend worden.

Internationale economie Handel is een Vlaamse bevoegdheid De verschillende staatshervormingen hebben voor een

Niet alleen kost dit onnodig veel geld, het is ook nodeloos

geleidelijke overdracht van vele bevoegdheden van het

inefficiënt.

federaal niveau naar het niveau van de deelstaten gezorgd. Het resultaat is echter veelal een onbegrijpelijk kluwen

Standpunten

van deelbevoegdheden die over de verschillende niveaus

2.27. Vlaanderen

wordt

exclusief

handel.

Het

bevoegd is

het

voor

de

verspreid zitten. Dit is ook het geval wanneer het op de

internationale

aangewezen

internationale handelsbevoegdheden aankomt. Zo kan men

bestuursniveau om onze economie te promoten

geen handelsmissies opzetten zonder vertegenwoordigers van

bij buitenlandse overheden en om hen ervan te

elk niveau erbij te betrekken. Men zou anders wel eens aan

overtuigen dat onze regio een positief en interessant

bevoegdheidsoverschrijding kunnen doen.

investeringskader biedt.

II Welvaart door Werk Vlaams arbeidsmarktbeleid Standpunten 2.28. We brengen iedere bevoegdheid betreffende het arbeidsmarktbeleid onder bij de gemeenschappen.

21


Jobcreatie Armoede bestrijden met private jobcreatie Uit diverse onderzoeken blijken inkomens uit arbeid de

immers voor stijgende lonen op de private arbeidsmarkt, wat

belangrijkste factor te zijn om armoede tegen te gaan. Het

de aangeboden arbeidsplaatsen doet afnemen. Anderzijds zijn

World Development Report 2013 stelt dat jobs over de hele

in de publieke sector geproduceerde goederen substituten

wereld het belangrijkste element zijn van de levensstandaard.

voor gelijkaardige goederen geproduceerd in de private sector.

Ze verhogen tevens de productiviteit en bevorderen de

Een

sociale cohesie.

een hoge fiscale druk op de bevolking. De overheidsjobs

De overheid heeft de middelen om jobcreatie aan te

moeten immers betaald worden met belastinggelden. Private

moedigen. Ze kan dit op het eigen conto doen of ze kan

jobcreatie zorgt daarentegen voor economisch groei en

jobcreatie aanmoedigen op de private markt. Onderzoek

stijgende overheidsontvangsten. Op die manier wordt ruimte

heeft echter aangetoond dat extra overheidstewerkstelling de

gecreëerd om de belastingdruk te laten dalen.

15

grote

overheidstewerkstelling

genereert

bovendien

totale werkloosheid van een land doet toenemen. Er is immers zowel een directe als een indirecte invloed. Het direct effect

Standpunten

heeft een gunstige impact op de werkloosheid en dus op de

2.29. We geloven niet in een overheid die zelf gesubsidieerde

bestrijding van de armoede bij werknemers. Op lange termijn

reguliere jobs creëert. Wij zetten in op een overheid

speelt echter een indirect effect. Meer tewerkstelling in de

die de omstandigheden creëert om private jobcreatie

publieke sector zorgt voor minder private werkgelegenheid

mogelijk te maken.

(crowding-out). Enerzijds zorgt extra overheidstewerkstelling

Werkverzekering De werkverzekering: van hangmat naar springplank Een werkloosheidsuitkering heeft tot doel het loonverlies op

een degressiviteit van de werkloosheidsuitkering. Men kan

te vangen als iemand onvrijwillig werkloos wordt en buiten

in principe echter levenslang een forfaitair bedrag verkrijgen

zijn schuld om niet meteen een nieuwe arbeidsbetrekking

zolang je aan de voorwaarden voldoet. De volledig werkloze

vindt.

heeft recht op uitkeringen voor alle dagen van de week,

Het recht op een werkloosheidsuitkering kan geopend worden

behalve de zondagen.

als voldaan wordt aan volgende logische voorwaarden (hierop

De hoogte van de werkloosheidsuitkeringen hangt in grote

bestaan wel enkele vrijstellingen en uitzonderingen):

mate af van de gezinssituatie waarin de werkloze zich

een beroepsinschakelingstijd doorlopen te hebben;

bevindt. Iemand met gezinslast zal bijvoorbeeld een hogere

••onvrijwillig werkloos zijn;

uitkering krijgen dan een alleenstaande. Na verloop van tijd

••geen recht hebben op loon;

vermindert de uitkering om uiteindelijk vervangen te worden

••geen arbeid uitoefenen;

door een forfaitaire uitkering.

••beschikbaar zijn op de arbeidsmarkt; ••ingeschreven zijn als werkzoekende;

Standpunten

••opvolgingsprocedure i.v.m. zoekgedrag en

2.30. We wijzigen het huidige stelsel van de werkloos

beschikbaarheid naleven;

heidsuitkering en voorzien in een werkverzekering als

••arbeidsgeschikt zijn;

remedie om werkloosheid tijdelijk op te vangen en

••aan de leeftijdsvereiste voldoen; en

tegen te gaan.

••in België verblijven. Het is de taak van de RVA om na te gaan of men nog aan de voorwaarden voldoet om een werkloosheidsuitkering

2.31. Via

de

werkverzekering

kent

de

overheid

een

degressieve toelage toe aan werkzoekenden.

te genieten. Bij die controles worden nog steeds heel wat misbruiken vastgesteld. In

wordt,

als

2.32. De periode waarin men op de werkverzekering beroep de

kan doen, wordt bepaald door het aantal reeds

werkloosheidsuitkering niet beperkt in de tijd. Wel is er reeds

gewerkte jaren, maar is hoe dan ook beperkt tot een

15.

22

België

enige

land

in

Europa,

http://siteresources.worldbank.org/EXTNWDR2013/Resources/8258024-1320950747192/8260293-1322665883147/WDR_2013_Report.pdf


70% 65% Huidig model

maximaal tijdsinterval van twee jaar.

laatste loon. Na deze drie maanden daalt dit bedrag leefloon +20%

Jong N-VA model

significant, om na de volgende drie maand opnieuw te 2.33. Gedurende het eerste jaar zetten we intensief in op de

dalen. Hierna blijft het bedrag zes maanden stabiel.

activering of herscholing van de werkzoekende. 3m

2.34. Om de arbeidsethos bij werkzoekenden te behouden,

6m

12m

24m

verplichten we gedurende het tweede jaar een traject

2.36. Gedurende het tweede jaar wordt aan de werkzoekende

van herscholing en/of gemeenschapsdienst. Dit moet

een forfait toegekend, die 20% boven het leefloon ligt.

de weg naar de arbeidsmarkt toegankelijk houden. 2.37. Indien de toelage tijdens het eerste jaar zou dalen 2.35. Rekening houdend met een minimum en maximum bedrag, wordt tijdens de eerste drie maanden een

onder de forfait van 20% boven het leefloon, wordt deze forfait toegekend aan de werkzoekende.

bedrag toegekend dat overeenstemt met 70% van het

Verloningsmodel Geen koopkrachtverlies door basisinkomen Een

basisinkomen

is

een

onvoorwaardelijk

inkomen,

ecologische duurzaamheid, administratieve efficiëntie, reële

betaald door de overheid aan elk lid van de gemeenschap,

vrijheid voor allen.

onafhankelijk van het al dan niet werken, het vermogen, de

Om het basisinkomen in te voeren, zou er na aftrek van de

gezinssituatie en waar in het land men woont.

besparingen op de sociale zekerheid, echter nog een tekort

Het

de

overblijven van ongeveer 35 miljard euro. Dit wil zeggen dat

werkloosheidsuitkeringen, het leefloon en de ziekte- en

basisinkomen

vervangt

de

pensioenen,

de belastingen moeten stijgen om het basisinkomen werkbaar

invaliditeitsuitkeringen, en is voor iedere volwassene even

te maken.

hoog. De uitkeringen in het kader van de gezondheidszorg,

Naast dit financieel bezwaar en de mogelijke praktische en

het kindergeld en het deel van de pensioenen boven het

ethische bezwaren zijn aan het basisinkomen evenwel ook

basisinkomen blijven echter bestaan.

heel wat andere nadelen verbonden. Zo is er een sterk

Een algemeen door de overheid uitgekeerd basisinkomen

toegenomen afhankelijkheid van de staat, een vermindering

wordt als manier gezien om op universele wijze welvaart te

van de werkincentives, een afname van het arbeidsaanbod,

herverdelen. Op deze manier wordt er sociale bescherming

een toenemende migratie, parasitisme, een vermoedelijke

geboden via een volledig nieuwe manier van denken over

stijging van de loonkosten, kapitaalvlucht en bovenal een

armoede en participatie aan de samenleving. Het vertrekpunt

sterk stijgende inflatiespiraal.

hierbij is dat ieder mens een fundamenteel recht heeft op leven en als mede-aandeelhouder van de natuurlijke en

Standpunten

menselijke rijkdommen van de samenleving recht heeft op

2.38. Gezien de voordelen niet op wegen tegen de nadelen

een deel van de vruchten ervan. Andere voordelen van het

pleiten we tegen het invoeren van een basisinkomen.

systeem kunnen zijn de bevordering van de sociale cohesie,

Geen plaats voor lineaire anciënniteit Uit studies blijkt dat de lonen van de ervaren 55-plussers, in

ervaart (huis kopen, kinderen opvoeden,…) en de periode

vergelijking met de 25- tot 29-jarigen, in België 35% duurder

waarin de grootste kosten reeds achter je liggen.

zijn voor de werkgever. Het verschil bij de gespecialiseerde bedienden loopt zelfs op tot 43%. In vergelijking met de

Standpunten

andere landen is dit verschil enorm.

2.39. We hervormen het loonmodel, waarbij we naar een

De hoge kost van oudere werknemers zorgt ervoor dat

meritocratisch gedreven model streven. Het moment

bedrijven sneller van hun meer ervaren mensen af willen,

waarop loonstijgingen plaatsvinden wordt niet langer

terwijl hierbij geen beoordeling gemaakt wordt op basis van

op loutere basis van anciënniteit bepaald, maar wordt

verdienste of competenties. Verder betekent de huidige looncurve een onevenwicht tussen de periode waarin je als werknemer de zwaarste levenskosten

eerder gebaseerd op verdienste en werkprestaties. 2.39.bis Het hoge belastingtarief voor prestatiebonussen schaffen

we

af.

Omwille

van

goede

prestaties

23


uitbetaalde bonussen worden tegen het normale belastingtarief belast. Werknemer

2.40. We streven een looncurve na waarbij het toegekende loon na een in de tijd beperkte startersperiode sneller stijgt dan nu het geval is, om naar het midden van de loopbaan af te vlakken.

Fiscaliteit Een significante loonkostendaling De loonkosten in ons land zijn historisch hoog. Voor iedere

de loonkosten. Die vermindering van de loonkosten zal

euro die een werknemer netto ontvangt, heeft de werkgever

zorgen voor een vermindering van belastinginkomsten, maar

een veel grotere kost moeten dragen. Het nettoloon moet

onderzoekers zijn overtuigd dat het terugverdieneffect van

immers nog verhoogd worden met werknemersbijdragen

een betere economie dit volledig opvangt.

(13,07%), werkgeversbijdragen (om en bij de 34%, variërend van onderneming tot onderneming) en bedrijfsvoorheffing

Standpunten

(afhankelijk van je gezinssituatie en loon) vooraleer men aan

2.41. We schrappen de verschillende bouwstenen van de

de werkelijke kost komt voor de werkgever. Dit heeft tot

werkgeversbijdragen en voeren ter vervanging één

gevolg dat een werknemer die € 1.000 netto ontvangt, een

globale bijdrage in van 25%.

kost voor de werkgever betekent van € 2.430. Daarmee zijn we de absolute koploper in Europa wat betreft de loonkloof. De

loonkosten

zijn

een

belangrijke

graadmeter

voor

2.42. De loonkosten voor alle oudere werknemers worden vanaf

het

vijfenvijftigste

levensjaar

stelselmatig

investeringen vanuit het buitenland en binnenland. Hoge

verminderd met 1% per jaar tot een minimum van

loonkosten zijn een afknapper voor mensen die willen

20%, zodat het aantrekkelijker wordt voor werkgevers

ondernemen, en dit zorgt dus een rem op de economie.

om ouderen aan het werk te houden of aan te werven.

De verhalen van mensen met intentie om te ondernemen, of uit te breiden, zijn legio en dit maakt van België geen

2.43. De loonkost voor pas afgestudeerden wordt gedurende

aantrekkelijk investeringsgebied.

het eerste jaar na het afstuderen verminderd tot 20%.

Zowel werknemers als werkgevers zijn dus de pineut in

Indien de werkgever de werknemer echter binnen de

ons land. Enerzijds zijn de nettolonen voor de werknemers

drie jaar ontslaat dient de vermindering van 5% op de

veel te laag indien je dat vergelijkt met de brutolonen en/of

loonkosten als boeteclausule terugbetaald te worden,

loonkosten. Anderzijds zijn de kosten die de werkgever voor

vermeerderd met intresten. Deze sanctie geldt niet

zijn rekening moet nemen, onevenredig in vergelijking met de

bij het ontslag om dringende reden of bij ontslag om

nettolonen die uiteindelijk bij de werknemers belanden.

economische redenen.

Het is dus in ieders belang dat er iets gedaan wordt aan

Een arbeidsmotiverende personenbelasting

24

De personenbelasting is verschuldigd door elke persoon

te willen verdienen.

die zijn domicilie in België heeft gevestigd, ongeacht zijn

Uit rapporten van de OESO blijkt dat de belastingdruk op

nationaliteit. Het belastbaar inkomen wordt gevormd door de

arbeidsinkomsten nergens zo hoog is als in België. Bovendien

lonen, de voordelen van alle aard, de vervangingsinkomsten,

wordt het verschil met de andere landen groter en groter.

de pensioenen, de onderhoudsinkomsten en de roerende en

Daartegenover krijgen we er in contrast met de andere landen

onroerende inkomsten.

maar weinig levenskwaliteit voor terug. Dit leidt niet enkel

De personenbelasting in België is progressief. De gemiddelde

tot frustraties, maar ook tot belastingontduiking, waardoor de

aanslagvoet neemt toe met het inkomen, wat voor een

grens tussen werken en niet-werken vervaagt.

herverdeling zorgt van de hogere inkomens naar de lage

Anderzijds loopt de overheid door de complexiteit van het

inkomens. De belasting zoals wij ze kennen, is één van de

belastingsysteem en tal van uitzonderingen in de belastbare

meest herverdelende in Europa. Nadeel hiervan is wel dat

basis jaarlijks maar liefst 9 miljard euro aan fiscale inkomsten

het systeem mensen er op die manier van weerhoudt meer

mis. Het gaat dan bijvoorbeeld over de voordelige behandeling


van onroerende goederen, het spaarwezen, kinderopvang,

budgetneutraliteit voor de overheid. In ruil laten we de

vervangingsinkomens en energiebesparingsmaatregelen.

belastingvoet voor de onroerende voorheffing dalen. Werkgever

Standpunten 2.44. Het

is

Huidig model

aangewezen

een

hervorming

van

de

Werknemer

hogergenoemde zaken door te voeren om een

Werkgever

overzichtelijk en slank geheel te bekomen onder het

Werknemer

motto ‘keep it simple’. 2.45. We vereenvoudigen de personenbelasting en verlagen de heffing significant voor de middenklasse (inkomens middelste 50% van de bevolking). Hiertoe schaffen we

.

de 45%-schijf af en verhogen we het maximumbedrag

2.48. In het kader van de verlaging van de loonkosten en

van de 40%-schijf naar 50.000 euro.

de flexibilisering van de arbeidstijd schrappen we de belastingaftrek voor overuren.

2.46. In het kader van ‘keep it simple’ houden we de uitzonderingen en vrijstellingen binnen hogergenoemde systemen kritisch onder de loep.

2.49. Als gevolg van de vereenvoudiging en het inzetten op een doorgedreven digitalisering, bouwen we de belastingadministratie af en heroriënteren deze deels

2.47. We moderniseren de criteria voor de berekening van

naar de strijd tegen fiscale fraude.

het Kadastraal Inkomen (KI) en letten hierbij op de

Arbeidsstelsels Minimale statutaire benoemingen Een

‘statutaire

ambtenaar’

heeft

geen

individueel

om naar een verhoogd gebruik van arbeidsovereenkomsten

arbeidscontract, maar valt onder het specifieke statuut

te evolueren, waardoor de vraag zich opdringt waarom we

van de dienst waarvoor hij/zij werkt. Dat statuut bepaalt

het statuut van werknemer en ambtenaar niet volledig gelijk

de arbeidsvoorwaarden, zonder dat de medewerker daar

zouden schakelen en de statutaire benoeming niet langer als

inspraak in heeft. Die voorwaarden kunnen bovendien

standaard aanwervingsmethode zouden vastleggen.

eenzijdig door de overheid worden gewijzigd in de loop van de arbeidsverhouding, rekening houdend met de collectieve

Standpunten

onderhandelingsplicht van de overheidsdienst. Het statuut

2.50. We herleiden het systeem van statutaire benoemingen

garandeert voor de ambtenaar wel een aantal duidelijke

tot de essentie. Daarbij behouden we de vaste

voordelen, zoals een vaste benoeming, carrièrekansen of

aanstelling enkel voor ambtenaren met openbaar gezag

interessante pensioenvoorwaarden. Voor de aanstellende

(rechters, militairen, politie en specifieke controle- en

overheid betekenen deze echter een sterk verminderde

inspectiediensten) en ombudspersonen.

aanwervings- en ontslagflexibiliteit, wat in het kader van de overheidsefficiëntie sterk te betreuren valt.

2.51. We scherpen de evaluatiecriteria voor statutaire

In de lidstaten van de Europese Unie groeit het arbeidsrechtelijke

benoemingen en de effectieve toepassing ervan aan en

en het ambtenarenrechtelijke regime steeds meer naar elkaar

verhogen de impact van achtereenvolgende negatieve

toe. Deze gelijkstelling blijft echter wat achter in ons land.

evaluaties.

Toch is er een toegenomen wens bij de overheidsorganen

Arbeidsflexibiliteit Havenarbeid kan zonder de wet-Major De wet-Major dateert van 1972 en bepaalt dat havenarbeid

types van erkende havenarbeiders, namelijk diegene in het

enkel mag uitgevoerd worden door erkende havenarbeiders

algemeen contingent (in dienst van de haven, inzetbaar

en in welk gebied die arbeid havenarbeid is. Er zijn twee

voor verschillende bedrijven in de haven) en diegene in het

25


logistiek contingent (arbeidscontract met havenbedrijven

moeten echter de havenarbeid durven moderniseren, en het

zelf). Ieder havenbedrijf is verplicht zich aan te sluiten bij een

systeem van havenarbeiders in het algemeen en logistiek

sociaal secretariaat dat in de haven opereert.

contingent in vraag durven stellen.

Iedere haven werkt via een apart paritair comité, en de weinige vrijheid die de wet-Major nog biedt, wordt gebruikt

Standpunten

om elkaar als haven concurrentie aan te doen.

2.52. De wet-Major is achterhaald. Voor de opleiding en

De verplichte erkenning van de havenarbeiders heeft

bescherming van de arbeiders die instaan voor het

zeker bijgedragen aan de veiligheid in de havens en de

laden en lossen van vrachtschepen en het verplaatsen

vakbekwaamheid. Onder andere door de oprichting van

van havencontainers blijven voldoende maatregelen

een veiligheidsorgaan in de havens, merkt men dat dit heel

beschikbaar.

hoog in het vaandel wordt gedragen. Terecht overigens. We

Meer flexibiliteit en maatwerk België hangt vast aan een vrij rigide systeem van arbeidsduur.

niet ontkend kan worden dat flexibiliteit hét modewoord in

Het merendeel wordt geregeld in de Arbeidswet van 1971 (en

deze moderne tijden zou moeten zijn. Studies tonen dan ook

zijn uitvoeringsbesluiten), waarbij ons arbeidssysteem door

duidelijk aan dat België hier ver achterloopt op de buurlanden.

allerlei strikte regels in een keurslijf wordt gegoten waar weinig bewegingsruimte is voor de ondernemingen.

Standpunten

Daarnaast is ook de Arbeidsovereenkomstenwet van 1978

2.53. We flexibiliseren de regelgeving rond arbeidstijd zodat

een belangrijk gegeven.

werkgever en werknemer in onderlinge overeenkomst

De Belg werkt niet wanneer men het zelf wil, terwijl toch

hieromtrent vrijer afspraken kunnen maken.

Een evenwichtig ontslagsysteem Sinds 1 januari 2014 kent ons land een eengemaakt

De achterliggende gedachte om de werknemer te beschermen

ontslagstelsel. Bedienden en arbeiders krijgen sindsdien een

tegen willekeur, is een keuze van de wetgever waar een zeker

opzeggingstermijn of opzeggingsvergoeding die berekend

begrip voor kan opgebracht worden, maar dit heeft toch heel

wordt volgens dezelfde formule, zich baserend op de

wat negatieve effecten.

anciënniteit. Hierop zijn echter tal van overgangsmaatregelen en uitzonderingen gemaakt, waardoor dit dan weer een niet te

Standpunten

doorgronden regeling is voor de werknemers en werkgevers.

2.54. We beperken de opzegtermijn bij ontslag door de

Ook met de nieuwe ontslagregeling blijven de ontslagkosten

werkgever tot een maximum van 26 weken. Bij ontslag

voor de werkgever hoog. Onderzoek heeft uitgewezen dat we

door de werknemer leggen we de maximumtermijn

enkel Italië en Zweden moeten laten voorgaan betreffende de

vast op 13 weken.

ontslagkosten. Aan de ene kant moet de werknemer natuurlijk beschermd worden tegen een werkgever die willekeur gaat

2.55. We verplichten de motivering van het ontslag.

toepassen om bepaalde werknemers te ontslaan. Aan de

Wanneer deze verplichting miskend wordt, wordt de

andere kant moet de werkgever ook de mogelijkheid hebben

ontslagtermijn verdubbeld.

om een werknemer te vervangen door een andere indien die niet aan de wensen voldoet.

2.56. We verplichten het organiseren van een intensievere

Enerzijds zorgen de hoge ontslagkosten voor een duidelijke

outplacementbegeleiding

voorzichtigheid en zelfs rem voor de werkgever om

waarbij de samenwerking tussen de arbeidsbemiddelende

tijdens

de

opzegtermijn,

werknemers aan te nemen. Men wil het risico op eventuele

actoren versterkt wordt. De werknemer is verplicht

ontslagkosten in de toekomst immers zo veel mogelijk

deze begeleiding te volgen.

beperken. Anderzijds zorgen ze voor terughoudendheid voor werkgevers om werknemers die hun werk niet goed

2.57. Werkgevers worden verplicht een bepaald aantal uren

uitvoeren te ontslaan en voor werknemers om zelf ontslag

per jaar opleiding te voorzien voor hun werknemers.

te nemen, ook al voelen ze zich niet goed binnen het bedrijf.

We moedigen hen aan hierin de verschillende functies

In een onderneming die moet zorgen voor productiviteit en

binnen het bedrijf op te nemen.

kwaliteit, en een goede werkomgeving nastreeft, kan dit niet de bedoeling zijn.

26


Werk voor jong en oud Werk creëert werk België wordt gekenmerkt door een lage werkgelegenheidsgraad

nieuwe informatie en denkwijzen die zij meebrengen in het

bij oudere werknemers. Volgens de cijfers van Eurostat,

werkveld een aanvulling zijn op deze oudere werknemers/

is België daarentegen wel de koploper in Europa van het

werklozen. Jongeren kunnen oudere werknemers vaak

vroegtijdig pensioen. De gemiddelde man stopt al met

introduceren in de nieuwe technieken, methodes en

werken op 59,6 jaar, terwijl de gemiddelde vrouw het voor

theorieën. Maar oudere werknemers hebben vaak door hun

het bekijken houdt op 58,7 jaar.

ervaring een stap voor op jongeren, omdat theorie en praktijk

Al te vaak wordt deze vroegtijdige uittreding uit de

in het werkveld veel van elkaar verschillen.

arbeidsmarkt verdedigd door aan te halen dat men daardoor

Het is geen kwestie van oudere of jongere werknemers, het

plaats vrijmaakt voor de jonge werknemers. Echter, dit is

is een verhaal van oudere én jongere werknemers die samen

manifest onjuist. Het vroegtijdig afhaken uit de arbeidsmarkt

zorgen voor een betere economie. Oudere werknemers die op

van oudere werknemers, zorgt er niet voor dat deze meer

pensioen gaan, veranderen immers van iemand die bijdraagt,

jobs creëert voor de jonge werknemers. Integendeel, hoe

naar iemand die ontvangt, waardoor deze zwaar doorwegen

meer mensen er werken, hoe beter de economie en de

op het budget van de sociale zekerheid. Aangezien de sociale

productiviteitsgraad kan zijn, dus hoe meer jobs er op termijn

zekerheid in België grotendeels met belastingen op het loon

gecreëerd kunnen worden. Doordat meer mensen aan het

wordt gefinancierd, zorgt de vervroegde pensionering zelfs

werk blijven, zouden die extra inkomsten immers aangewend

voor hogere loonlasten en een lagere werkgelegenheid. Het

kunnen worden om de loonkosten te verlagen, en zo op

is dus een illusie dat de werkloosheid met bedrijfstoeslag er

termijn de concurrentiepositie te verbeteren om de economie

is om de jongeren in de markt te ondersteunen en diens

een boost te geven. Een andere piste is om die extra

werkgelegenheid te stimuleren.

inkomsten in een beter onderwijs, onderzoek, infrastructuur etc. te investeren. Vroegtijdige pensioenopname zorgt dus

Standpunten

zeker en vast niet voor een lagere werkloosheidsgraad. Dit

2.58. Het is een verkeerd beeld dat jongeren met de jobs van

is door talloze onderzoeken aangetoond en bevestigd, met

oudere werklozen gaan lopen. Jongeren en ouderen

concreet cijfermateriaal.

moeten en kunnen op de arbeidsmarkt een aanvulling

Jongeren kunnen de knowhow en de praktische vaardigheden

zijn van elkaar.

van ouderen nooit vervangen. Wel kunnen jongeren met de

III Welvaart door betaalbare pensioenen Eerste pensioenpijler ouderdomspensioen Van omslag naar kapitalisatie De eerste pensioenpijler, het wettelijk ouderdomspensioen, is

terug. De wettelijke pensioenen volstaan zelfs amper om vele

een uitkering die een burger geniet als hij een bepaalde leeftijd

gepensioneerden uit de armoede te houden.

heeft bereikt en geen inkomen uit een beroepsactiviteit meer

Toch geeft ons land een aanzienlijk bedrag uit aan de

ontvangt. Het aantal pensioengerechtigden in deze eerste

pensioenen. Dit is op dit moment zo’n 10,6% van het BBP,

pijler blijft jaar na jaar stijgen. Op 1 januari 2015 waren het

maar zou tegen 2060 stijgen naar liefst 14,7%. Het relatieve

er in totaal al 1.938.773 en dit voor een bedrag van ruim 2

lage wettelijke pensioen staat dus in schril contrast met de

miljard euro per maand.

totale omvang van de pensioenmassa. Oorzaak hiervan zijn

Onze burgers krijgen in vergelijking met de andere Europese

onder meer de vroege effectieve pensioenleeftijd enerzijds

landen in ruil voor hun geleverde arbeidsbijdragen een

en de lange duur van de pensioenen anderzijds. Onze

schamel pensioen, namelijk een netto-vervangingsratio van

gepensioneerden leven immers steeds langer. De periode

gemiddeld 63,7% en bruto-vervangingsratio van slechts 42%.

waarin een burger pensioen geniet wordt dus steeds groter.

Wie werkt en bijdraagt, krijgt daar dus relatief weinig voor

Bovendien zorgt de omgekeerde leeftijdspiramide er voor

27


dat de pensioenen op termijn niet langer betaalbaar zijn.

2.61. Voor de berekening van de minimumpensioenbijdrage

Het bedrag dat nu aan de gepensioneerden wordt uitbetaald

worden alle inkomsten van de betrokkene in rekening

is immers afkomstig van de pensioenbijdragen van de

genomen, met uitzondering van overheidsuitkeringen

huidige werkende medeburgers. Dit is wat men noemt een

en uitbetalingen van verzekeringen.

‘omslagstelsel’ of ‘repartitiestelsel’. Om in de toekomst nog een behoorlijk pensioen te kunnen uitbetalen, betekent dit

2.62. In tegenstelling tot het lege Zilverfonds verzamelen

dat een alsmaar groter wordende pensioenmassa door een

we de in de rugzak gestorte gelden in een hernieuwd

alsmaar kleiner wordende groep actieven moet worden

Vlaams Toekomstfonds. De gelden worden door dit fonds

gefinancierd.

gekapitaliseerd, waarbij 20% van de renteopbrengst

Elke actieve staat momenteel in voor de financiering van

gesolidariseerd wordt en de overige 80% aan de

27,8% van het pensioen van een gepensioneerde. Volgens

individuele pensioenrekening wordt toegevoegd.

“The 2015 Ageing Report” van de Europese Unie zal deze afhankelijkheidsratio tegen 2060 stijgen tot 50,1%.

2.63. De Vlaamse Regering bepaalt de criteria waaraan de

Anders gezegd evolueren we van een situatie waarbij

duurzame beleggingsstrategie van het fonds moet

ongeveer vier actieven instaan voor het pensioen van één

voldoen, en ziet er op toe dat de middelen van het

gepensioneerde, naar een verhouding van twee actieven voor

fonds op een duurzame, maatschappelijk verantwoorde

één gepensioneerde. Het behoeft weinig rekenkunde om te

manier worden belegd.

zien dat dit bij een behoud van het huidige systeem enkel zou kunnen door de bijdrage per werkende burger alsmaar Rente

te verhogen, en dat in een land waar de fiscale druk op de werkende bevolking reeds torenhoog is. Op termijn is dit duidelijk onhoudbaar, zeker als je ook nog eens de omvang van de gelijkgestelde perioden in rekening brengt, waarbij voor tal van pensioenopbouwende jaren geen bijdragen worden betaald.

Bijdrage

Ook de EU pleit ervoor om de overheidsschuld af te bouwen, de werkzaamheidsgraad te verhogen en het stelsel voor pensioenen te hervormen. Enkel zo kan men de pensioen betaalbaar houden. Standpunten 2.59. We

het

2.64. Het huidige pensioensysteem dooft geleidelijk uit,

huidige omslagstelsel naar een voor elke burger

voeren

een

omschakeling

waarbij nieuwe instappers op de arbeidsmarkt en

identiek

burgers

kapitalisatiestelsel.

door

Dit

van

systeem

moet

die

niet-arbeidsgerelateerde

inkomsten17

in het jaar 2065 volledig operationeel zijn. Alle

genieten in de nieuwe pensioenverzekering instappen.

pensioengerelateerde voorstellen zijn te kaderen als

De pensioenbijdrage op het salaris van de reeds actieve

deel van deze pensioenhervorming en zijn niet te

werknemers wordt opgedeeld in een bijdrage voor het

beschouwen als individuele maatregelen zonder deze

bestaande repartitiestelsel en een bijdrage voor het

pensioenhervorming.

nieuwe Toekomstfonds. De verdeling hiervan wordt gedurende de transitieperiode gradueel omgedraaid.

2.60. Het

kapitalisatiestelsel

geven

we

vorm

als

pensioenverzekering waarbij iedere burger een eigen

2.65. Teneinde deze omschakeling mogelijk te maken,

pensioenrugzak opbouwt met bijdragen gedurende de

dringen we de staatsschuld voldoende sterk terug om

actieve jaren16. We verplichten een minimumbijdrage,

de financiering te verzekeren.

maar leggen geen maximum op.

Geen nood meer aan pensioenleeftijd De wettelijke pensioenleeftijd is in principe vastgelegd op

Bovendien kan men voor deze leeftijd bereikt wordt eventueel

65 jaar. Tegen 2030 wordt dit door de regering Michel I

overgaan tot een vervroegd pensioen. Hiervoor gelden weer

opgetrokken tot 67 jaar. Op de wettelijke pensioenleeftijd zijn

andere leeftijd- en loopbaanvoorwaarden. De effectieve

tal van uitzonderingen in de vorm van vervroegde uittredingen.

pensioenleeftijd ligt mede hierdoor gemiddeld slechts op 59

16.

28

Jaren waarin geen voltijds pensioen genoten wordt


jaar.

wordt een virtuele berekening gemaakt waarbij de in

In een repartitiestelsel is het belangrijk dat de pensioenleeftijd

de rugzak verzamelde gelden uitgekeerd worden over

in evenwicht is met de levensverwachting en de

de gemiddelde geschatte levensverwachting. Van zodra

financieringsnoden. Er moeten immers lang genoeg voldoende

het maandelijks toe te kennen bedrag volgens deze

werknemers aan de slag zijn om de bijdragen op te hoesten die

berekening de grens van het leefloon overschrijdt kan

nodig zijn om de stijgende pensioenmassa te dragen. In een

de werknemer het pensioen aanvragen.

kapitalisatiestelsel bouwt iedereen zijn eigen pensioenrugzak op. Hierbij is een pensioenleeftijd minder relevant. Vroeger

2.67. Van zodra een burger pensioengerechtigd is, kan

uitstappen betekent immers enkel dat er door de betrokken

het pensioenbedrag naar keuze voltijds of deeltijds

gepensioneerde minder pensioenuitkeringen kunnen genoten

opgenomen worden. Bij een deeltijdse opname wordt de

worden.

pensioenopbouw verdergezet op de overige inkomsten. Solidarisatie

2.68. Personen die volgens bovengenoemde berekening

Rente

tijdens hun loopbaan onvoldoende middelen hebben opgebouwd

om

normaal

pensioengerechtigd

te

zijn, kunnen bij wijze van solidariteit 47 jaar na hun

Leefloon

eerste werkdag alsnog in maandelijkse schijven hun

Staatsopslag

Equivalent kapitaal

opgebouwd

Rente

aandeel

aan

pensioenen

opvragen.

Dit bedrag wordt door het Vlaams Toekomstfonds

Bijdrage

aangevuld tot het bedrag van het leefloon door inzet van de solidarisatiefactor. Op die manier zorgen we

Bijdrage

voor een warm Vlaanderen. 2.69 Voor

wetenschappelijk

wordt

de

vastgestelde

pensioenbijdrage

zware

vermenigvuldigd

Standpunten

een

2.66. We schaffen in het nieuwe pensioensysteem de

pensioengerechtigdheid vroeger bereikt wordt.

beroepsfactor

waardoor

het

moment

taken met van

pensioenleeftijd af. Om het moment te bepalen vanaf wanneer iemand zijn pensioen vrijwillig kan opnemen

Toegang tot het pensioen in het omslagstelsel Weg met speciale regimes Talloze regimes en uitzonderingen maken de pensioenregeling

contractuelen en gewone werknemers en bestaat er een

tot een onoverzichtelijk kluwen, zeker bij de ambtenaren.

systeem van ‘preferentiële tantièmes’ die de vereiste loopbaan

Zij ontvangen bijvoorbeeld een hogere pensioenuitkering

duur inkorten. Tot slot heb je tal van regelingen waarbij een

in vergelijking met de werknemers. Historisch was dit te

vervroegde uitstap van de arbeidsmarkt mogelijk is.

verklaren dat de ambtenaren vroeger een lager loon kregen,

Al deze systemen worden bovendien geregeld op niveau van

en hun pensioen werd beschouwd als uitgesteld loon. Dit is

de werkgevers zelf. Er is dus geen eengemaakt algemene

echter de dag van vandaag niet meer zo. Het grote verschil

regeling. Het lobbywerk viert hoog tij.

remt daarnaast ook de arbeidsmobiliteit tussen de openbare en privésector.

Standpunten

Binnen de ambtenaren zelf zijn er ook verschillen die als

2.70. We gaan uit van gelijkwaardige pensioenregelingen

discriminatoir kunnen beschouwd worden. Zo genieten

voor alle Vlamingen en pleiten alzo tegen speciale

contractuelen een lager pensioen dan de statutairen en

pensioenregimes zoals die bijvoorbeeld gelden voor

bestaan er verschillende pensioenstelsels die afwijkende

politici, ambtenaren, spoorpersoneel, enzovoort.

leeftijds bepalingen opleggen om toegang tot het pensioen te krijgen. Ook genieten de statutairen automatisch van de perequatie van hun pensioen, in tegenstelling tot de

29


Wetenschappelijke fundering voor zware taken De ene job is de andere niet. Men kan niet ontkennen dat

een omvangrijk rapport over gepubliceerd. Dergelijke analyses

sommige beroepen een stuk zwaarder uitvallen dan anderen.

kunnen als basis dienen om, op basis van objectieve factoren,

Hier moet dan ook rekening mee gehouden worden.

te bepalen welke beroepen gekwalificeerd moeten worden als

Het definiëren van zware beroepen is allesbehalve makkelijk.

een ‘zwaar beroep’.

De indicatoren om over een zwaar beroep te kunnen spreken, zijn immers niet eenduidig vast te leggen. Wanneer de sociale

Standpunten

partners hier een vrije rol in krijgen, pleit iedere sector voor

2.71. Een vervroegde opening van het pensioenrecht voor

een eigen erkenning en krijgt de lobbykwaliteit de bovenhand.

zware taken moet op basis van wetenschappelijk

Er zijn evenwel wetenschappelijke onderzoeken die wel als

onderzoek herbekeken worden, dit zowel wat leeftijd

aanzet kunnen dienen. We spreken hier bijvoorbeeld over een

als wat gewerkte jaren betreft.

recente publicatie van Eurofond. Daarin wordt gekeken naar de

2.72. In het licht van een vermindering van de aangepaste

cumulatie van welbepaald negatieve kenmerken of risicofactoren

pensioen regimes, verlichten we waar mogelijk de

in een job, zowel met betrekking tot de arbeidsinhoud,

weten schappelijk

de arbeidsomstandigheden, de arbeidsvoorwaarden en de

de bron. Technologische vooruitgang is hierbij onze

arbeidsverhoudingen. Ook Belgische onderzoekers hebben hier

bondgenoot.

gefundeerde

‘zware

taken’

aan

Pensioenberekening in het omslagstelsel Onrechtvaardige verschillen gezinssituatie weggewerkt Voor elk kalenderjaar van de beroepsloopbaan als werknemer

minimumpensioen. Voor mijnwerkers, zeevarenden, beroeps

heeft de gepensioneerde recht op een pensioenbedrag. Het

journalisten of leden van het vliegende personeel van de

bedrag per jaar wordt als volgt berekend:

burgerluchtvaart gelden er bijzondere berekeningsregels.

1. Het

2.

3.

jaarloon

wordt

aangepast

aan

de

huidige

levensduurte (‘geherwaardeerd’) en eventueel beperkt

Standpunten

tot een vastgesteld grensbedrag.

2.73. De pensioenberekening tussen gehuwden, samen

Het geherwaardeerde jaarloon wordt gedeeld door het

wonenden en alleenstaanden wordt waar mogelijk

aantal jaren dat de betrokkene nodig heeft voor een

geharmoniseerd, waarbij het globale gezinsinkomen

volledig pensioen als werknemer.

als uitgangspunt wordt genomen en het gezins

Van dit laatste bedrag krijgt men 60% of 75%,

toestandspercentage geüniformeerd wordt.

naargelang de gezinstoestand. Onder bepaalde voorwaarden kan een gehuwd persoon meer pensioen krijgen dan een ongehuwd persoon en kan

2.73.bis De bijzondere berekeningsregels voor bepaalde sectoren laten we uitdoven.

een te laag pensioen verhoogd worden tot het gewaarborgd

Overlevingspensioen Overlevingspensioen is niet meer van deze tijd

30

Het overlevingspensioen en de overgangsuitkering bieden de

hun echtgenoot, werd aan de vrouw tot het eind van haar

langstlevende huwelijkspartner de mogelijkheid een pensioen

leven een pensioen toegekend. Op die manier moesten de

te verkrijgen op basis van de werknemersloopbaan van de

weduwen niet gaan werken. Ondertussen leven we in een

overleden huwelijkspartner. Zowel mannen als vrouwen

andere tijd en gaat ook het grootste deel van de vrouwen aan

kunnen hier aanspraak op maken. De overgangsuitkering wordt

de slag op de arbeidsmarkt. Het overlevingspensioen zorgt er

grotendeels op dezelfde wijze als het overlevingspensioen

echter voor dat veel weduwen hun werk opgeven om deze

berekend, op basis van de loopbaan van de overleden

aantrekkelijke uitkering niet te verliezen. Het gevolg is een

huwelijkspartner.

driedubbel negatief effect: er zijn minder mensen aan het

Het weduwenpensioen zag het licht in de eerste helft

werk, met alle gevolgen van dien voor de economische groei

van de vorige eeuw als wetgevende verankering van het

en de financiering van de overheid en de sociale zekerheid;

principe ‘vrouwen aan de haard’. Bij het overlijden van

de lasten voor het pensioensysteem verhogen; en vele


weduwen dreigen in de armoede terecht te komen door de

Standpunten

geringe hoogte van het overlevingspensioen en het weinige

2.74. We

schaffen

het

overlevingspensioen

en

de

dat men mag bijverdienen. Met dit in het achterhoofd zijn

overgangsuitkering af en moedigen het afsluiten van

de voorwaarden sinds 1 januari 2015 reeds verstrengd. Het

een individuele levensverzekering aan.

fundament van het systeem blijft echter verder bestaan.

Brugpensioen Geen nood aan verdoken werkloosheidsuitkering De

vroegere

overbruggen tussen twee jobs, zien we in de praktijk dat

‘brugpensioen’) is een stelsel waarbij ontslagen werknemers

‘werkloosheid

bruggepensioneerden eigenlijk in de inactiviteit terechtkomen.

die

Ze

een

zekere

met

bedrijfstoeslag’

leeftijdsgrens

zijn

(het

gepasseerd,

in

worden

hierbij

trouwens

aangemoedigd

door

de

afwachting van hun pensioen, recht hebben op een vaste

vakbonden.18 Het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag

werkloosheidsuitkering, aangevuld met een bijkomende

is dan ook het instrument bij uitstek geworden om bij

vergoeding (bedrijfstoeslag). Die laatste is verschuldigd door

herstructureringen de sociale vrede te bewaren, afscheid te

de vroegere werkgever.

nemen van dure oudere werknemers en de kosten ervan op

Het brugpensioen heeft op de keper beschouwd eigenlijk

de gemeenschap af te wentelen.

niets met een pensioen te maken. In essentie is het een werkloosheidsuitkering met daarbovenop een financiële

Standpunten

toeslag van de werkgever. Ondanks het gegeven dat een

2.75. We

werkloosheidsvergoeding bedoeld is om een periode te

schaffen

het

stelsel

van

werkloosheid

met

bedrijfstoeslag (het voormalige brugpensioen) af.

IV Welvaart door Sociale Zekerheid Vlaamse sociale zekerheid Sociale zekerheid wordt Vlaams Standpunten

kunnen voeren. Dit systeem moet slank en performant

2.76. We splitsen de sociale zekerheid en hevelen die over

zijn en dienen als springplank, niet als hangmat.

naar de gemeenschappen om zelf sociaal beleid te

Wooncode Sociaal wonen voor wie het echt nodig heeft Art. 23, 3° van de Belgische grondwet houdt een recht op

halen. Een tijdelijke vrijstelling van de verplichting is mogelijk

behoorlijke huisvesting in. Dit recht wordt in Vlaanderen vorm

in het geval van gezondheids-, beroepsmatige of persoonlijke

gegeven door de Vlaamse Wooncode. Deze houdt onder meer

redenen. Verder gelden er bepaalde inkomensplafonds. Zo

bepaalde minimumnormen in waaraan de woonkwaliteit van

mag het ‘geïndexeerd inkomen’ van de kandidaat-huurder in

een woning moet voldoen en biedt de gemeenten een aantal

2015 niet hoger zijn dan:

instrumenten om de opgelegde regelgeving te bewaken.

••23.302 euro als alleenstaande zonder personen ten laste;

Verder bevat de wooncode enkele voorwaarden voor het

••25.254 euro als alleenstaande gehandicapte;

huren van een sociale woning. Op dit moment stipuleert de

••34.951 euro in alle andere gevallen, plus 1.954 euro per

code bijvoorbeeld dat kandidaat-huurders en mede-inwoners

persoon ten laste

ouder dan 18 jaar die onze taal niet spreken, bereid moeten

Het ‘geïndexeerd inkomen’ is het inkomen van drie jaar voor

zijn om een cursus Nederlands te volgen. Toetssteen in dit

de aanvraag, dat geïndexeerd wordt naar het moment van

verhaal is een taaltest van het Huis van het Nederlands, waarbij

aanvraag.

de kandidaat-huurder minstens niveau mondeling 1.1 moet

Een uitzondering, waarbij toch een sociale woning kan worden

31


toegekend, bestaat in volgende gevallen: ••Het inkomen drie jaar voor de aanvraag was hoger dan

gerenoveerd en die moet verhuizen 2.

de grenswaarde, maar is sindsdien veel lager;

een OCMW

••De kandidaat-huurder had in het derde jaar voor de

•• of een persoon die begeleid zelfstandig wil wonen

aanvraag geen inkomen, maar het jaar erna wel;

via een erkende dienst

••De kandidaat-huurder had tussen het moment van

•• of een persoon met een geestelijk

de aanvraag en het derde jaar voor de aanvraag geen

gezondheidsprobleem die zelfstandig wil wonen en

inkomen. Een sociale woning is ook enkel te verkrijgen als de kandidaat-

door een erkende organisatie wordt voorgedragen 3.

Mensen met een fysieke handicap of beperking, als de

huurder geen woning of bouwgrond in volle eigendom heeft

woning specifiek aan deze handicap is aangepast

of er het volle vruchtgebruik over heeft. Dit wordt wel samen

4. Een kandidaat-huurder voor een sociale assistentie

bekeken voor iedereen die zich samen met de kandidaat-

woning, die vrijkomt

huurder voor een sociale woning inschrijft.

5.

Ook op deze voorwaarde zijn enkele uitzonderingen mogelijk,

6. Een huurder van een sociale woning die in een

namelijk indien: ••de eigen woning maximum twee maanden geleden

invalide persoon in het gezin is 7.

onbewoonbaar of ongeschikt is verklaard en wordt ontruimd; ••de eigen woning niet aangepast is op een fysieke handicap van de aanvrager; ••de aanvrager een handicap heeft en ingeschreven is voor

Een huurder van een sociale woning die overbewoond is aangepaste woning woont zonder dat er nog een

••de eigen woning wordt onteigend;

Een persoon die door de toezichthouder in het gelijk werd gesteld

8. 9.

Mensen die wettelijk herhuisvest moeten worden Een huurder van wie de gezinssamenstelling veranderd is en die een groter of kleiner woning aanvragen bij hun SHM

een ADL-woning (Activiteiten van het Dagelijks leven);

10. Kandidaat-huurders waarvan de verwachte gezins

••de aanvrager het beheer over de eigen woning verliest

hereniging nog niet heeft plaats gevonden en hierdoor

door een faillissement of omdat een instantie de woning verkrijgt. Een inburgeringstraject volgen is verplicht als men uit een land buiten de EU komt, nog geen 12 maanden in België woont en tussen de 18 en 65 jaar is.

een aangepaste woning nodig hebben 11. Mensen die in een roerend of onroerend goed wonen, dat volgens een proces-verbaal niet hoofdzakelijk bestemd is voor wonen 12. Mensen die in een woning wonen, die officieel

Het verkrijgen van een sociale woning is tot slot enkel

ongeschikt of onbewoonbaar werd verklaard (wel

mogelijk als men ingeschreven is in het bevolkings- of

strengere voorwaarden als deze die gelden voor het

vreemdelingenregister. Indien aan de voorwaarde voldaan is kan een kandidaat-huurder zich inschrijven bij ofwel een sociale huisvestingsmaatschappij

32

Een dakloze die aan de SHM wordt voorgedragen door

inschrijvingsrecht) 13. Mensen die nog wonen in een woning, op de datum dat die onteigend wordt

(SHM), een sociaal verhuurkantoor (SVK - verhuurt van

14. Ontvoogde minderjarige kandidaat-huurders

private eigenaars gehuurde woningen), Vlabinvest (gericht op

Let wel dat deze lijst soms kan verschillen van SHM tot SHM

de Vlaamse Rand) of het Vlaams Woningfonds (gericht op

door lokale regelgeving.

grote woningen in stedelijke centra). Hij komt dan op een

Een SHM heeft bovendien het recht om via zijn intern

wachtlijst terecht. De vraag naar sociale woningen is immers

toewijzingsreglement inwoners van de eigen gemeente

groter dan het aanbod.

voorrang te geven. Deze voorrang kan dan gelden wanneer

De toewijzing gebeurt voor een SHM en SVK op een

de kandidaat-huurder de voorbije zes jaar minstens drie jaar

verschillende manier. Bij een SHM telt in beginsel de

in de gemeenten of het werkingsgebied van de SHM waarin

chronologie van de inschrijving. Daarnaast bestaan er

de beschikbare woning ligt, woonde.

echter ook voorrangsregels. Bij een SVK geldt een speciaal

Er kan verder ook een afwijkend toewijzingsreglement

toewijssysteem waarbij de plaats op de wachtlijst minder

gelden voor bijvoorbeeld bepaalde doelgroepen of om de

uitmaakt. Hier wordt meer naar het inkomen en de woonnood

leefbaarheid van een bepaalde wijk te verbeteren.

gekeken.

Tot slot heeft een SHM ook het recht om kandidaat-huurder

Zoals gezegd gelden er bij verhuringen door een sociale

voorrang te geven als die nog geen huurovereenkomst van

huisvestingsmaatschappij bepaalde voorrangsregels. Dit zijn

onbepaalde duur met een SHM hebben.

in volgorde:

De huurprijs wordt bij een SHM bepaald rekening houdend

1.

met het inkomen van de huurder, de kwaliteit van de woning

Een huurder waarvan de huidige sociale woning wordt


en de gezinssituatie. De huurprijs is daarbij in beginsel gelijk

kandidaat-huurder geen woning of bouwgrond in volle

aan het geïndexeerd jaarinkomen gedeeld door 55, min

eigendom heeft of er het volle vruchtgebruik over heeft.

een patrimoniumkorting tussen de € 0 en € 133, min een

Hierop worden geen uitzonderingen meer toegekend.

gezinskorting van € 18 per persoon ten laste (€ 36 bij ernstige handicap). Er geldt ook een minimum- en maximumprijs (=

2.79. Een inburgeringstraject met resultaatsverbintenis volgen

basishuurprijs = marktwaarde bij aanvang huurcontract).

is verplicht voor iedereen, ongeacht zijn oorsprong,

Jaarlijks

huidige verblijfsduur of leeftijd.

op

1

januari

wordt

de

huurprijs

aangepast.

Uitzonderlijke herzieningen zijn mogelijk als een gezinslid met pensioen gaat, verhuist of overlijdt, het inkomen van de

2.80. We

huurder drie opeenvolgende maanden gemiddeld 20% lager

organiseren

een

apart

circuit

van

sociale

assistentiewoningen voor personen met een beperking.

ligt dan het inkomen dat voor de berekening werd gebruikt, of als er een bijkomende persoon de woning betrekt wiens

2.81. Bij verhuringen door een sociale huisvestingsmaatschappij

inkomen meetelt voor de huurprijs.

kennen we enkel voorrang toe aan:

Bij een SVK betaalt de sociale huurder dezelfde prijs als

•• Huurders waarvan de huidige sociale woning wordt

wat het SVK aan de eigenaar van de woning betaalt. Er zijn

gerenoveerd en die moeten verhuizen;

geen wettelijke regels bepaalt over hoeveel huur een SVK

•• Daklozen die aan de SHM worden voorgedragen

mag betalen aan een eigenaar en hoeveel het dus aan de

door een OCMW;

sociale huurder kan vragen. De huurprijs kan hierdoor van

•• Huurders van wie de gezinssamenstelling veranderd

woning tot woning variëren, zelfs als zijn die gelijkwaardig.

is en die een grotere of kleinere woning aanvragen

Vaak ligt de huurprijs wel lager dan de prijzen op de private

of moeten betrekken;

markt. Bedoeling is wel dat het SVK de sociale huurder helpt

•• Ontvoogde minderjarige kandidaat-huurders

een tussenkomst in de huurprijs aan te vragen. Denken we

Hierop kunnen geen lokale uitzonderingen gemaakt

hierbij onder meer aan een huursubsidie, huurpremie of

worden. Het overheidsniveau dat de sociale bijdragen

vermindering van de onroerende voorheffing.

int, bepaalt de geldende regels.

Standpunten

2.82. Naast het recht van de sociale verhuurder om inwoners

2.77. Voor de bepaling van de inkomensplafonds, houden we

van de eigen gemeente voorrang te geven kennen we

rekening met het laatst beschikbare inkomen in plaats van

ook het recht toe om mensen, waarvan de woning

het geïndexeerde inkomen van drie jaar voor de aanvraag.

niet meer aangepast is aan hun gezinssituatie, te verplaatsen naar een meer aangepaste woning.

2.78. Een sociale woning is enkel te verkrijgen als de

Sociaal wonen wanneer men het nodig heeft Eens een sociale woning werd toegekend, geldt de

blijvend niet nakomt, onrechtmatige voordelen heeft genoten

huurovereenkomst

door onjuiste of onvolledige verklaringen af te leggen of

in

principe

voor

onbepaalde

duur.

Stopzetting van de sociale huur kan op drie manieren: ••Ontbinding van rechtswege

onrechtmatig tot de huur werd toegelaten. Verder is er een mogelijkheid de huur op te zeggen,

De sociale huurovereenkomst wordt automatisch ontbonden

mits een opzegperiode van twaalf maanden, als bij een

als de referentiehuurder en/of zijn wettelijke of feitelijke

huurprijsaanpassing op 1 januari blijkt dat de huurder

partner de woning niet langer betrekken.

voor het derde jaar op rij geen kortingen meer krijgt op

••Opzeg door de huurder

de basishuurprijs, zijn inkomen boven het dubbele van

De huurder kan de overeenkomst op ieder moment opzeggen

de toepasselijke inkomensgrens is uitgestegen en deze

per aangetekende brief. Let wel, de opzegging geldt enkel voor

opzegmogelijkheid expliciet in het intern huurreglement werd

de persoon die de opzeg doet. Wil het hele gezin de woning

opgenomen. Deze opzegmogelijkheid is niet van toepassing

verlaten moeten alle huurders samen de huurovereenkomst

op de huurders van een woning verhuurd door een sociaal

opzeggen.

verhuurkantoor.

••Opzeg door de sociale verhuurder De sociale verhuurder kan de overeenkomst enkel opzeggen

Standpunten

indien de huurder en of zijn wettelijke of feitelijke partner

2.83.

een eigendom verwerft, zijn huurdersverplichtingen ernstig of

in de sociale woningen in de tijd als aangetoond wordt dat

We pleiten voor een beperking van het verblijfsrecht

33


de bewoner in kwestie geen nood meer heeft aan sociale ondersteuning naar wonen toe (bv. door veranderingen in

2.83.bis We zetten in op de opsporing en bestrijding van

het inkomen of in de feitelijke of juridische gezinstoestand).

elke vorm van fraude teneinde misbruiken maximaal de

Hiertoe maken we gebruik van 3-6-9-huurcontracten met

elimineren.

permanente mogelijkheid tot uitzetting mits het respecteren van een opzegtermijn van drie maanden.

Evenwichtig gespreide sociale woningen Teneinde het sociaal woonaanbod versneld uit te breiden

legt die vast op 2025.

en geografisch te spreiden kreeg elke Vlaamse gemeente een bindend sociaal objectief (BSO) opgelegd. Dat bepaalt

Standpunten

dat binnen een bepaalde termijn de gemeenten op haar

2.84. Er worden sancties ingevoerd tegen gemeenten die

grondgebied een aantal bijkomende sociale huurwoningen,

niet voldoen aan het bindend sociaal objectief (BSO) en dus

koopwoningen

of

deloyaal zijn ten opzichte van andere gemeenten wat de

doelstellingen

niet

kavels

moet

gehaald

realiseren.

worden,

werd

Gezien de

de

termijn

spreiding van sociale woningen betreft.

ondertussen al twee keer verlengd. Het huidige regeerakkoord

Uitbetalingsinstellingen Een ontzuilde sociale zekerheid Voor de uitbetaling van de werkloosheidsuitkeringen en

immers zelf over de nodige diensten die op een objectievere

ziekte-verzekeringsuitkeringen doet de overheid beroep

manier kunnen fungeren als uitbetalingsinstelling voor sociale

op uitbetalingsinstellingen, die hiervoor een vergoeding

zekerheidsuitkeringen.

ontvangen. Deze maken in ons land maar al te vaak deel uit van één van de klassieke zuilen die vroeger het

Standpunten

maatschappijbeeld beheersten.

2.85.

Er kunnen vragen gesteld worden bij de noodzaak aan

sociale zekerheid, zoals de ziekte-uitkering (mutualiteit) en

instellingen die verbonden zijn met politieke partijen om

de werkloosheidsuitkering (vakbonden). Dit moet door een

taken van de overheid uit te voeren. De overheid beschikt

neutrale overheidsinstantie geregeld worden.

We ontzuilen de verschillende takken van de

Sociale economie Een eenvoudige en transparante sociale inschakelingseconomie In België zijn er zo’n 26.000 doelgroepwerknemers in de

de bedoeling de continuïteit en rentabiliteit te verzekeren.

sociale

De sociale inschakelingseconomie wordt vormgegeven door

inschakelingseconomie,

aangevuld

met

22.427

personen met een ondersteunende job.

verschillende erkende of ondersteunde werkvormen. Dit zijn:

De sociale economie bestaat uit een verscheidenheid van

Maatwerkbedrijven

bedrijven en initiatieven die in hun doelstellingen de realisatie

werkplaatsen)

(de

vroegere

beschutte

en

van bepaalde maatschappelijke meerwaarden vooropstellen

••Maatwerkafdelingen (de vroegere invoegbedrijven)

en hierbij de volgende basisprincipes respecteren:

••Lokale Diensteneconomie initiatieven

••voorrang van arbeid op kapitaal;

••Arbeidszorginitiatieven

••democratische besluitvorming;

••De coöperaties met een NRC-erkenning

••maatschappelijke inbedding;

••De starterslabo’s (als pseudoniem voor de juridisch

••transparantie;

sociale

bepaalde activiteitencoöperaties)

••kwaliteit; en ••duurzaamheid. Bijzondere aandacht gaat ook naar de kwaliteit van de interne en externe relaties. Zij brengen goederen en diensten op de markt en zetten hun middelen economische efficiënt in met

34

17.

Bijvoorbeeld rente-inkomsten, huurinkomsten, ...

Standpunten 2.86. We rationaliseren en harmoniseren de verschillende stelsels binnen de sociale economie.


2.87 We herberekenen de subsidiestromen aan sociale bedrijven wanneer zij overmatig reserves oppotten zonder duidelijke en expliciete investeringsdoelstelling.

35

36

VOORSPRONG IN DUURZAAMHEID

COMMISSIE 3: VOORSPRONG IN DUURZAAMHEID De constante vergroting van onze materiële welvaart legt een

op Vlaanderen afkomt.

grote druk op onze omgeving. Daarnaast blijft de bevolking

Jong N-VA negeert deze uitdagingen niet en ijvert voor een

toenemen, waardoor Vlaanderen in de toekomst nog meer

Vlaanderen dat een voorsprong neemt in duurzaamheid.

geconfronteerd zal worden met uitdagingen op het vlak van

Onder het motto ‘Vlaanderen zal duurzaam zijn, of zal niet

het leefmilieu en de natuur.

zijn’, wordt deze visie neergeschreven in 46 (amendeerbare)

Veel

van

deze

milieu-uitdagingen

hebben

een

congresresoluties, verdeeld over 3 hoofdstukken:

grensoverschrijdend karakter, waaronder onder meer de

•• Energie

uitstoot van broeikasgassen en vervuilende stoffen. Maar ook

•• Klimaat

de klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen die

•• Natuur en milieu

I Voorsprong in Energiebeleid Bevoegdheidsoverdrachten In België zijn zowel de gewesten als de federale overheid

bevoegdheidsoverdracht teneinde Vlaanderen toe te

bevoegd

deze

laten samenwerkingsverbanden op gelijke voet aan

een

te gaan met meerdere partners, zowel buitenlandse

voor

energie.

bevoegdheidsverdeling

De

hindert

heterogeniteit goed

bestuur.

van Om

toekomstgericht en duurzaam beleid te kunnen voeren,

partners als de Waalse collega’s.

moeten enkele hefbomen onverwijld naar de gewesten overgeheveld worden.

3.3. Energieproductie: Vlaanderen moet volle bevoegdheid

De federale overheid draagt momenteel de volgende

krijgen inzake het kader voor energieproductie. Dit laat

bevoegdheden:

Vlaanderen toe om verantwoordelijkheid te nemen in

••Transmissienettarrieven

het uitbouwen van een stabiel investeringklimaat voor

••Het hoogspanningsnet, Vlaanderen is bevoegd voor de

de energiesector. Vlaanderen moet een aantrekkelijke

distributie van elektriciteit via netten met een spanning

regio worden om in te investeren, ook wat betreft

kleiner dan of gelijk aan 70 kilovolt. De federale overheid is bevoegd voor het hoogspanningsnet, met een spanning groter dan 70 kilovolt

energieproductie.

Een bevoegdheidsoverdracht moet de huidige situatie voorkomen, met name dat ideologische keuzes van

••De productie van elektriciteit, met uitzondering van groene stroom en warmte-krachtkoppeling

andere gewesten de Vlaamse energiemarkt in gevaar brengen.

••De cyclus van de nucleaire brandstof ••De CREG, de federale regulator van de Belgische elektriciteits- en aardgasmarkt

3.4. De bevoegdheid inzake de cyclus van nucleaire brandstof zou ter kwader trouw aangewend kunnen worden om grendels op te leggen aan de bevoegdheid inzake het

Standpunten 3.1. De

kader van energieproductie en dient samen met de

transmissienettarieven

vormen

een

belangrijk

onderdeel van de elektriciteitprijs. De prijszetting van het

bevoegdheid inzake energieproductie overgeheveld te worden naar Vlaanderen.

transmissienet moet louter een Vlaamse bevoegdheid zijn.

3.5. Regulator: De taken van de federale regulator, CREG, dienen overgedragen te worden aan de regionale

3.2. Het

hoogspanningsnet

verbindt

landsdelen,

regulatoren, namelijk VREG, BRUGEL en CwaPE.

landen en/of offshore energieparken met elkaar en is dus van strategisch belang. We willen een

37


Energie-mix Nucleair Nucleaire energie zorgt momenteel voor meer dan de

stabiele voorziening van kernenergie.

helft van de binnenlandse energieproductie. Kernenergie is bijgevolg erg belangrijk voor de bevoorradingszekerheid en zal

3.7. De productie van kernenergie is CO2-neutraal. We

dat nog geruime tijd blijven. Vlaanderen beschikt daarnaast

kwalificeren deze energie daarom verder als groene

over heel wat expertise inzake nucleair onderzoek.

energie.

Kernenergie draagt zo goed als niet bij tot de CO2-uitstoot van ons land. Met een CO2-uitstoot van 16 g/kWh, gemeten over

3.8. Een kerncentrale vereist een hoge investeringskost.

de volledige levenscyclus van een centrale, scoort kernenergie

Energieproducenten kunnen enkel investeren in nieuwe

vergelijkbaar met windmolenparken en zonnepanelen.

centrales als het er een stabiel investeringsklimaat

Kernenergie heeft een lage marginale kostprijs. Dit houdt niet

gecreëerd en onderhouden wordt.

enkel in dat de elektriciteitsprijs voor consument en bedrijven

betaalbaar blijft. Kernenergie zorgt eveneens voor stabiliteit van de energieprijs. Dit is belangrijk om de koopkracht van de bevolking op peil

Dit veronderstelt dat de wetgeving inzake energiebeleid tenminste verschillende legislaturen stabiel blijft. De wetgever moet zich hiertoe engageren.

Ons vooropgestelde wetgevende traject inzake nucleaire

te houden en om de concurrentiepositie van onze bedrijven

energie is de volgende:

niet verder te belasten.

•• 2015: mogelijkheid bouw nieuwe centrales met

Generatoren van een nieuwere generatie bieden heel wat

minimale veiligheidsnorm van maximum 70

voordelen ten opzichte van de huidige generatie generatoren

incidenten per 100 miljoenreactorjaren (~ generatie

(generatie II). Afhankelijk van de gebruikte technologie zijn volgende voordelen onder andere mogelijk: ••Een kleinere hoeveelheid radioactief afval dat geproduceerd wordt ••Een kortere vervaltijd van het geproduceerde radioactief afval ••Het verbruiken van (oud) radioactief afval

III) •• 2025: uiterste sluiting huidige centrales (Doel, Tihange) •• 2040: evaluatie veiligheidnormen voor de bouw van niewe centrales, ter voorbereiding van verstrenging in 2050 •• 2050: verstrenging veiligheidheidsnormen. Een

••Het produceren van nucleaire brandstof

daling van het maximum incidenten per 100

••Een kleinere hoeveelheid benodigde nucleaire brandstof

miljoenreactorjaren. Doel is om de nieuwbouw te

••Grotere efficiëntie inzake opgewekte energie ••Passieve generatoren: Generatoren die jaren kunnen opereren zonder het bijvullen van nucleaire brandstof ••Passieve veiligheid: Ingebouwde veiligheid die voorziet

beperken tot generatoren generatie IV •• 2110: Uiterste sluiting van de centrale gebouwd voor 2050 3.9. Een

nulrisico

kan

voor

geen

enkele

industriële

dat er, zo nodig, door de centrale zelf ingegrepen

activiteit gegarandeerd worden. De veiligheid voor

wordt, zonder tussenkomst van menselijke operator. Bij

volksgezondheid

problemen wordt de kernreactie automatisch stilgelegd

maximaal nagestreefd worden.

Standpunten

en

leefmilieu

moet

echter

wel

3.10. De huidige kerncentrales (Doel en Tihange) zijn van

3.6. De kernuitstap houdt in dat er een verbod geldt op

het type generatie II. Dit vertegenwoordigt niet meer

de bouw van nieuwe kerncentrales. De kernuitstap

de norm van veiligheid die voorzien kan worden met

wordt volledig teruggedraaid. Dit houdt in dat het

nieuwere centrales. De centrales komen ook aan het

huidige verbod op de bouw van nieuwe kerncentrales

einde van hun levensduur. We handhaven daarom de

opgeheven moet worden.

uiterste sluitingsdatum van 2025. Het FANC kan in alle onafhankelijkheid aanbevelen de centrales vroegtijdig te

3.6 bis Het is van groot belang dat de productie van

sluiten.

kernenergie niet in de handen is van een monopolist.

38

De overheid moet zorgen voor concurrentie in de markt

3.11. De minimale veiligheidsnorm voor nieuwe centrales

van kernenergie. Op die manier wordt de consument

wordt vastgelegd op maximaal 70 incidenten per 100

beschermd en is er een grotere zekerheid op een

miljoen reactorjaren. Dit ligt in lijn van de huidige


beschikbare technologie, namelijk generatoren van

gebruik genomen zal worden voor de reactoren die

generatie III.

gebouwd worden na het jaar 2050.

Deze generatoren kunnen gebouwd worden tot uiterlijk 2050. De overheid staat garant dat de nieuwe centrales,

3.13. Momenteel zijn er weinig duurzame oplossingen om

behoudens ingrijpen naar aanleiding van incidenten

op redelijke termijn om te gaan met radioactief afval.

die de veiligheid bedreigen, minstens 60 jaar gebruikt

Veilige opslag is op dit moment de beste oplossing.

kunnen blijven worden.

Deze externe kosten moeten geinternaliseerd worden in de prijs.

3.12. Er wordt verwacht dat tegen 2050 generatoren van

Dit maakt de prijsvorming transparant, vlakt oneerlijke

type IV gebouwd kunnen worden. Er dient vanaf 2040

concurrentiële nadelen van alternatieve energiebronnen

onderzocht te worden welke veiligheidsnorm (maximaal

uit en heeft een sturend effect.

aantal incidenten per 100 miljoen reactorjaren) in

Bruinkool en steenkool Steenkool

aantrekkelijke

alternatieven. Zo verbruikt een steenkoolcentrale

brandstoffen voor energieproductie omdat ze goedkoop zijn.

en

bruinkool

zijn

momenteel

52 liter/kWh, in vergelijking met 0.9 liter/kWh bij

De marginale kostprijs ligt lager dan voor alternatieven, zoals aardgas.

kerncentrales. •• Uitstoot broeikasgassen: Bij de verbranding van

Bruinkool en steenkool zijn echter de meest vervuilende brandstoffen voor energieproductie. De hele keten vormt een ernstige bedreiging voor zowel volksgezondheid als leefmilieu, van ontginning over verbranding tot afval.

steenkool komt meer dan dubbel zoveel CO2 vrij als bij verbranding van aardgas. •• Luchtverontreiniging: Bij de verbranding van steenkool komen schadelijke stoffen vrij, onder andere stikstofoxiden (NOx), koolstofmonoxide (CO),

Standpunten

zwaveloxiden (SOx) en kwik (Hg).

3.14. Het bij wet verbieden van energieproductie op basis van bruin- en steenkool zou te marktverstorend zijn.

een grote hoeveelheid fijn stof vrij. Dit zorgt voor

Het uitbaten van dergelijke centrales moet ontmoedigd

gezondheidsproblemen, vooral in de vorm van

worden door het internaliseren van de externe kosten.

•• Fijn stof: Bij de verbranding van steenkool komt

longaandoeningen.

Het fors duurder maken van elektriciteit, opgewekt met

•• Gevaarlijk afval: Het afval dat vrijkomt bij de

behulp van bruin- en/of steenkool, zal die centrales de

verbranding van steenkool moet opgeslagen

facto uit de markt prijzen.

worden. Dit afval is giftig en bevat lood, arsenicum

Concreet moeten volgende externaliteiten in de prijs

en cadmium wat kan leiden tot vergiftiging,

verrekend worden:

nierfalen en kanker. De hoeveelheid gevaarlijk afval

•• Waterverbruik: Het verbruik van koelwater bij

bij steenkoolverbranding is 1000 maal groter dan

steenkoolcentrales is grootte-ordes hoger dan

nucleair afval.

Aardgas De energieproductie op basis van aardgas is aantrekkelijker dan

Een belangrijk nadeel blijft wel de uitstoot van CO2.

de verbranding van steenkool. Het is energetisch efficiënter en veroorzaakt minder verontreiniging. Een groot deel van

Standpunten

de huidige gascentrales zijn niet meer in gebruik omdat de

3.15. De uitstoot van CO2, door energieproductie op basis

marginale kost hoger ligt dan voor steenkool. Dit maakt dat

van aardgas, moet in de elektriciteitsfactuur verrekend

de flexibele centrales, op momenten van energieschaarste,

worden.

niet ingezet worden.

Hernieuwbare energie 3.16. Duurzame energiebronnen vormen een structureel deel van de aanpak van de energieproblematiek.

Energie

kan

lokaal

opgewekt

worden.

van

het

distributienetwerk.

Productie-installaties

kunnen op korte termijn gebouwd worden, en snel in Hiermee

gebruik genomen worden.

worden transformatieverliezen en transportverliezen geminimaliseerd. Het verlaagt ook de afhankelijkheid

3.17. De overheid moet een proactieve rol opnemen in het

39


stimuleren van investeringen in hernieuwbare energie.

mogelijk op eigen benen te laten staan.

Evenwel met de bedoeling deze alternatieven zo snel

Prosument, een verhoogde onafhankelijkheid 3.18. Duurzame ondersteuning van de energie-consument spitst zich toe op 3 pijlers:

overschotten kunnen verkocht worden, en vormen een aanvulling op de koopkracht.

•• Energiebezuiniging: De overheid zet in op

•• Eigen kring: Zelfstandig opgewekte energie die

het maatregelen die het energieverbruik van

niet op het elektriciteitsnet wordt geplaatst is

consumenten helpt verlagen. De goedkoopste

voordelig voor zowel consument als netbeheerder.

energie is de niet-verbruikte energie.

De consument betaalt geen kosten om de energie

•• Zelfstandige energievoorziening: Zelfstandig

op het net te plaatsen. Daarnaast wordt het

opwekken van energie verlaagt het aandeel energie

elektriciteitsnet niet extra belast met mogelijke

dat betaald moet worden. Niet zelf geconsumeerde

onbalansen tot gevolg

Energiefactuur 3.19. Energie en elektriciteit zijn niet gratis. Een consument

kost)

moet een correcte prijs betalen. De totstandkoming

•• Belasting op vervuiling

van deze prijs moet echter transparanter. Er moet een

•• Consumptiebelasting

volledige en duidelijke uitrafeling van de energiefactuur komen.

3.20. Op

dezelfde

manier

moet

de

consument

een

De energieprijs moet minstens uitgesplitst worden in

transparante prognose krijgen van de toekomstige

volgende 4 componenten:

energiebijdragen.

•• Kostprijs energie (commodity-kost)

mogelijkheid om verschillende formules te vergelijken.

•• Kostprijs transmissie en distributie (non-commodity-

Dit zal gedragssturing in de hand werken.

Dit

geeft

de

consument

de

Taak van de overheid Investeren vs. subsidiëren 3.21. De van

overheid

staakt

energieproductie.

elke

vorm

Private,

of

van

subsidiëring

de overheid wel stimulerend kan optreden. De

publiek-private,

overheid kan zich namelijk engageren tot een langere

investeringen zijn een mogelijk alternatief waarbij

terugbetalingstermijn dan private ondernemingen.

Reguleren van de energieprijs (en energiemarkt) 3.22. Commodity-prijs: De overheid treedt niet meer op

het benchmarken van de tarieven van DSO (Distribution

als regulator van commodity-prijzen (de eigenlijke

System Operators) en TSO (Transmission System

echte prijs van energie). De prijs van de energie is niet

Operators) met het buitenland. Een doorlichting en

onderhevig aan minimum- of maximumprijzen. Dit

rationalisering

betekent het einde van elke vorm van subsidiëring van

noodzakelijk. Verder zal ook het beëindigen van de

energieproductie.

subsidies aan hernieuwbare energie een positieve

Ook een maximumprijs wordt niet meer opgelegd aan

invloed hebben op de non-commodity tarieven.

bij

de

energie-intercommunales

is

de energieproducent. Sociale maatregelen kunnen genomen worden om voor doelgroepen de toegang tot elektriciteit te garanderen.

3.24. De netkosten worden geïndividualiseerd, volgens het principe “De verbruiker betaalt”. De netkosten worden niet meer gesolidariseerd over alle gebruikers.

3.23. Non-commodity-prijs:

De

non-commodity

kosten

worden geminimaliseerd. Dit wordt nagestreefd door

40


Belasting op vervuiling 3.25. De energieprijs wordt aangevuld met een belasting op

vervuiling.

De

externaliteiten

van

effecten en laat eveneens de overheid toe het gedrag

bepaalde

energieproducties wordt geïnternaliseerd in de prijs. Dit

van de consument te sturen.

dekt enerzijds de maatschappelijke kost van de externe

De concrete parameters van deze belastingen volgen de hogergenoemde artikels.

Stabiliteit 3.26. De overheid bevordert de stabiliteit van de energieprijs

legislaturen heen. In een stabiele energiemarkt is

door een regulatoire stabiliteit. De overheid moet

de energieprijs niet enkel stabiel, maar zal er minder

zich aan lange-termijnengagementen houden, over

opwaartse druk op de prijs zijn.

Investeren Interconnectiviteit Een

bevoor

3.27. De overheid moet sterk inzetten op het bevorderen

radingszekerheid. Dat zal verder een positief effect hebben

grotere

interconnectiviteit

verhoogt

de

van de interconnectiviteit met buurlanden en offshore

op de prijsvorming.

energieproductieparken. We nemen initiatieven tot

Verminderde afhankelijkheid van landen als Rusland en

een eenmaking van de energiemarkt, zo mogelijk op

Saoedi-Arabië heeft belangrijke geopolitieke voordelen.

Europese schaal, of anders op kleinere schaal met buurlanden.

Elektriciteitsnet 3.28. De overheid moet investeringen in een dynamisch elektriciteitsnet, een zogenaamd smart grid, garanderen door

investeringen

te

stimuleren,

capaciteitsvereisten kunnen versoepelen.

ondersteunen

Ons

elektriciteitsnet

moet

voorzien

zijn

op

gedistribueerde energieproductie en moet kunnen

en eventueel zelf aan te gaan. Een modernisering

beantwoorden aan een heterogene vraag.

van het elektriciteitsnet zal de hoge baseload-

Energieopslag 3.29. De overheid moet investeringen in energieopslag

Zowel voor commerciële energieproducenten (zoals

stimuleren en ondersteunen, weliswaar gebaseerd

de energie-atol) als de prosumenten (zoals de Tesla

op MKBA’s (maatschappelijke kosten-batenanalyses).

PowerPack).

Innovatie – R&D 3.30. Vlaanderen heeft een zeer uitgebouwde, wereldwijd

(kernsplijting) alsook de ontwikkeling van commerciële

geapprecieerde, expertise inzake nucleaire technologie. De exploitatie en verdere ontwikkeling van deze expertise

moeten

we

blijven

ondersteunen.

toepassing van kernfusie.

Dit

Innovatie inzake hernieuwbare energieproductie moet een prioriteit blijven.

omvat onderzoek naar verbeteringen in kernfissie

Wetgevende initiatieven Administratieve snelle-stroken 3.31. Het realiseren van een energieproductie-project (bv in

kunnen worden. De overheid onderzoekt die zones

windturbines) blijkt in de praktijk zelden vlot te verlopen.

naar milieueffecten en andere bezwaren. Indien de

Dit is het gevolg van de veelvuldige mogelijkheden voor

zones geschikt blijken, kleurt de overheid de zone als

burgers om bezwaar aan te tekenen tegen een project.

De overheid kan dit proces stroomlijnen door op zoek te gaan naar zones waar windturbines gebouwd

desbetreffend in, in de Ruimtelijke Uitvoeringsplannen.

Op die manier kan een investeerder op minimale tijd de nodige procedures doorlopen om een project tot

41


uitvoering te brengen.

andere zandbanken in de Noordzee, stroken langs

Zones die in aanmerking zouden komen zijn onder

autosnelwegen, spoorwegen en waterwegen.

Moderne wetgeving 3.32. De overheid moet een wettelijk kader voorzien om

worden om kleine tot middelgrote windmolens op

innovatieve integratie van energieproductie en wonen

gebouwen te plaatsen, rekeninghoudend met de goede

mogelijk te maken. Zo moet het mogelijk gemaakt

ruimtelijke ordening en de leefbaarheid.

II Voorsprong in Klimaatbeleid De klimaatveranderingen die we de laatste 50 jaar

De belangrijkste oorzaken van broeikasgassen kunnen

waarnemen zijn met heel grote waarschijnlijkheid

in Vlaanderen per aandeel opgesplitst worden als volgt:

mede toe te schrijven aan menselijke activiteiten die

••Industrie: 26 %

de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer

••Landbouw: 12%

verhogen.

••Mobiliteit: 18%

Onder broeikasgassen verstaan we CO2, CH4, N2O, SF6,

••Energieproductie: 25%

HFK’S, PFK’S.

••Huishoudens: 14%

Industrie 3.33. De uitstoot van broeikasgassen door de industrie wordt

systeem is een marktverstorend overheidsingrijpen en

aangepakt aan de hand van handel in emissierechten,

kan als dusdanig enkel in zeer beperkte uitzonderingen

met name het European Emission Trading System (ETS). Dit is een efficiënt systeem om via de vrije markt

toegepast worden.

de bedrijven te sturen.

De allocatie van de gratis uitstootrechten moet herbekeken worden. Enkel bedrijven en sectoren die op overtuigende manier kunnen aantonen dat ze na

3.34. De nodige hervormingen, zoals vastgesteld door de

een overgangsperiode zich stabiel kunnen handhaven

Europese Commissie, dienen versneld doorgevoerd te

in een broeikasgasarme markt, komen in aanmerking,

worden.

ter compensatie van tijdelijk competitiviteitsverlies.

De

overtollige

emissierechten

moeten

versneld

afgebouwd worden. Dit moet het evenwicht tussen

3.36. Carbon capture and storage (CCS) is het actief

vraag en aanbod herstellen. Het huidige overaanbod

onttrekken van broeikasgassen uit de atmosfeer om het

houdt de prijs van de emissierechten artificieel laag.

op te slaan. Sinds 2013 (start fase 3) is CCS expliciet geïntegreerd in het ETS systeem. De overheid moet

3.35. Het systeem van gratis uitstootrechten voor bepaalde

investeringen in CCS-technologie stimuleren, weliswaar

sectoren en bedrijven is aan herevaluatie toe. Dit

gebaseerd op MKBA’s.

Energie 3.37. De energieprijs moet een component consumptie

stuurt richting minder vervuilende en CO2-arme

belasting op vervuiling bevatten, die de consument

energiebronnen.

Mobiliteit Vernieuwde verkeersbelasting 3.38. De uitstoot veroorzaakt door transport kent 2 belangrijke

42

We vervangen een belasting op bezit van een

oorzaken:

gemotoriseerd voertuig, door een belasting op het

•• Het verbranden van fossiele brandstof

gebruik van ervan, en dus eveneens op de veroorzaakte

•• Congestie

vervuiling.


Dergelijke consumptiebelasting houdt minstens rekening

het wegennet en de bijdrage tot verkeerscongestie:

met volgende componenten.

•• Type weg

Componenten die vervuiling belasten:

•• Plaats

•• Type voertuig (gewicht, aantal assen, …)

•• Moment van de dag

•• Type brandstof

Bedoeling is om de maatschappelijke kosten en

•• Vervuiling van de gebruikte motor

de externaliteiten van mobiliteit (milieuvervuiling,

•• Verbruik brandstof

lawaai, congestie, verkeersonveiligheid, ...) te laten

Componenten die rekening houden met gebruik van

weerspiegelen in de private kostprijs ervan.

Ketenmobiliteit 3.39. Niet voor elke verplaatsing is elk vervoersmiddel even

parkeergelegenheid is noodzakelijk om de verbinding

gepast. Ketenmobiliteit is het mogelijk maken van

tussen individueel vervoer (een wagen) en collectief

diverse vervoersmiddelen tijdens een verplaatsing.

vervoer te faciliteren.

Investeren in ketenmobiliteit motiveert mensen om indien mogelijk de wagen aan de kant te laten.

3.41. Het afstemmen van verschillende vormen van collectief vervoer moet het ongemak voor reizigers en een

3.40. Infrastructuurinvesteringen in de vorm van voldoende

artificieel hoge reistijd verminderen.

Huishoudens 3.42. Het aandeel van de huishoudens in de totale Vlaamse

broeikasgasemissie

is

voornamelijk

het

gevolg van de verbranding van brandstoffen voor

gebouwenverwarming en warm water.

De overheid moet investeringen in energiezuinige woningen blijven stimuleren.

Landbouw 3.43. Landbouw valt momenteel buiten het ETS systeem. Hoewel dit een begrijpelijke beslissing was bij de

onhoudbaar

geworden.

Een

inspanningsverbintenis

volstaat niet langer.

introductie van de emissiemarkt, is de vrijstelling

Wetgeving 3.44. Producten waarvan de prijs en/of belasting afhankelijk

is van vervuiling moeten genormeerd worden aan

3.45. Sommige producten zijn niet voorzien op installatie of

de hand van testen door onafhankelijke instellingen.

directe ingebruikname van consumenten. De consument

Zelfregulering van de markt volstaat niet langer.

moet beroep doen op gecertificeerde vakspecialisten

Dieselmotoren zijn een voor de hand liggend voorbeeld

voor de aankoop en plaatsing ervan.

hiervan.

III Voorsprong in Natuur, milieu en biodiversiteit Natuurdoelstellingen 3.46. De Natura2000 doelstellingen moeten compromisloos nagestreefd

worden.

Natuurbescherming

is

een

ordening moet de exploitatie van biolandbouw rond (beschermd) natuurgebied mogelijk maken.

kerntaak van de overheid en niet ondergeschikt aan andere overheidstaken. 3.47. Een aanpassing van het beleid inzake ruimtelijke

43


Landbouw Naleving wetgeving 3.48. De

een

belangrijke uitdaging. De overheid behandelt de

belangrijke belasting op het milieu. Huidige wetgeving

Vlaamse

landbouwpraktijk

veroorzaakt

landbouwsector niet even streng als andere sectoren.

is een adequate stap naar remediëring.

Deze discriminerende houding is niet langer houdbaar.

De naleving van de wetgeving vormt echter een

Strikte toepassing van de regelgeving is noodzakelijk.

Europese subsidies 3.49. Het is onverantwoord om ongeveer 40% van het

van

efficiëntiewinsten

in

de

Oost-Europese

Europese budget uit te geven in de vorm van

landbouwsector kunnen de yield gap verkleinen. Dit

landbouwsubsidies. Deze subsidies zijn ondoeltreffend

laat toe voedselbevoorrading op peil te houden met

en marktverstorend.

een kleinere belasting voor het milieu.

Gerichte investeringen en stimulansen ter bevordering

Biolandbouw 3.50. Biolandbouw

heeft

belangrijke

voordelen

ten

uit de overheid ondoeltreffend. In Vlaanderen blijft

opzichte van conventionele landbouw wat betreft milieuvervuiling. Het heeft echter een verwaarloosbaar voordeel wat betreft bescherming van natuur en

voornamelijk intensieve landbouw de beste tradeoff.

De overheid staakt het specifiek stimuleren van biolandbouw op basis van natuur en biodiversiteit.

biodiversiteit. In dat opzicht is het stimuleren van

GGO 3.51. GGO’s kunnen voordelen bieden voor zowel milieu

meningen van verschillende lidstaten. Een herevaluatie

als de landbouwers. De teelt is toegelaten voor de

van de procedure is aangewezen. Er moet onderzocht

door het Europees Agentschap voor Voedselveiligheid

worden of het proces flexibeler kan, zonder daarmee

(EFSA) goedgekeurde GGO’s. Dit goedkeuringsproces

fundamenteel te raken aan het voorzichtigheidsprincipe.

is echter onderhevig aan mogelijk sterk uiteenlopende

Eerlijke prijs voor kwaliteitsvolle producten 3.52. Landbouwers worden al jarenlang geconfronteerd met te lage prijzen. Ze krijgen te weinig geld voor de arbeidsintensieve producten die ze elke dag leveren. Dit is een onhoudbare situatie. De overheid moet de landbouwsector ondersteunen op twee pijlers: •• Korte keten: De consument en producent korter bij elkaar brengen verhoogt het aandeel van de prijs dat de landbouwer toekomt. •• Ketenoverleg: Een structurele dialoog tussen toelevering, landbouw, voedingsindustrie, handel en distributie garandeert een stabiele en duurzame agrovoedingsketen

44

45

VOORSPRONG IN BESCHERMING

COMMISSIE 4: VOORSPRONG IN BESCHERMING Niemand wil in een onveilig Vlaanderen leven. Alleen een

komen ook uitdagingen op onze Vlaamse gemeenschap af

veilige gemeenschap biedt vrijheid en vertrouwen. Van de

als het gaat om asiel en migratie. Jong N-VA negeert deze

brandweer en de Civiele Bescherming mag verwacht worden

uitdagingen niet.

dat ze paraat staan om snel en efficiënt in te grijpen. Van

Daarom wordt in dit hoofdstuk de visie neergeschreven op het

politie en justitie dat ze overlast, geweld en criminaliteit

beschermen van onze Vlaamse gemeenschap in de ruimste

daadkrachtig

betekenis via 70 (amendeerbare) congresresoluties, verdeeld

aanpakken,

vervolgen

en

bestraffen.

En

voor onze buitenlandse veiligheid moet een inzetbare en

over vier hoofdstukken:

slagvaardige krijgsmacht aanwezig zijn.

••Bescherming dankzij Interventiediensten

Jong N-VA wil een voorsprong nemen in het beschermen van

••Bescherming dankzij Defensie

de Vlaamse gemeenschap. Dit gaat evenwel verder dan het

••Bescherming tegen Gemeenschapsontwrichting

versterken van de hogergenoemde gezagsdepartementen. Er

••Bescherming dankzij Inburgering

I Bescherming dankzij Interventiediensten Algemeen beleid De noodplanning werkt momenteel op hetzij gemeentelijk, hetzij provinciaal, hetzij nationaal niveau, waarbij ten allen tijde een bestuurlijke aansturing is voorzien.

middelen. Bestuurlijke aansturing is niet nodig. •• Fase 2 a: Er is overleg tussen verschillende diensten nodig en er is ook noodzaak voor bestuurlijke aansturing. Het brongebied en effectgebied blijft

Standpunten 4.1. Hulpdiensten moeten een gelijkaardig organisatiemodel

binnen dat van de veiligheidszone. •• Fase 2 b: Er is overleg tussen verschillende diensten

hebben. Hervormingen moeten zoveel mogelijk op

nodig en er is ook noodzaak voor bestuurlijke

elkaar worden afgestemd.

aansturing. Het brongebied en effectgebied blijft niet binnen dat van de veiligheidszone.

4.2. Het principe van de snelst adequate hulp moet worden uitgebreid met taalvaardigheid.

•• Fase 3: Nationale fase. Indien de bevoegdheden gedefederaliseerd zijn, zal dit op gewestelijke niveau zijn.

4.3. De federale rol van de gouverneur in rampenplanning wordt afgeschaft. De bevoegdheden worden over geheveld naar de gewesten.

4.5. Technologie en wetenschappelijke innovatie moet sneller geïntroduceerd worden bij de hulpdiensten. Daarom moeten zij zelfstandig onderzoek kunnen

4.4. Het huidig model van noodplanning met drie fasen

verrichten naar arbeidsveiligheid, nieuwe technologie

(gemeentelijke, provinciale en federale fase) wordt

en nieuwe technieken. Onderzoek moet gebeuren

herzien naar een model van vijf fasen waarbij we

door operationele mensen en specialisten (al dan niet

afstappen van het louter denken vanuit bestuurlijke

in samenwerking met de privé), niet door theoretische

aansturing:

bureaucraten in Brussel.

•• Fase 0: dit zijn dagelijkse incidenten kleinschalig, er is geen coördinatie tussen verschillende hulpdiensten en gemeentediensten nodig. Dit is

of incidenten analyseert en aanbevelingen naar de

eigenlijk de rustsituatie.

toekomst formuleert. Het is verbijsterend dat we in ons

•• Fase 1: Er is overleg tussen verschillende diensten nodig (politie, brandweer, medische dienst, gemeente). Echter dit gaat vooral om technische

46

4.6. Er moet een onderzoeksraad komen die grote rampen

land tot op heden geen zulk orgaan kennen.


Brandweer & civiele bescherming Momenteel zetelen de vakbonden in de overlegcomités,

gereduceerd tot 2, met name Vlaanderen-Brussel en

hoewel

personeelsformatie

Wallonië. Materiaal en capaciteit die wordt gereduceerd

vertegenwoordigen en zij slechts beschermen slechts 10%

bij de civiele bescherming wordt doorgeschoven naar

van het grondgebied.

de brandweer.

zij

slechts

30%

van

de

Standpunten

4.9. Het kenniscentrum voor de civiele veiligheid moet

4.7. Het verlenen van een verplicht advies is van enorm

worden bemand met beroepsmensen via detachering

belang. Daarom moeten belangenverenigingen van

en personen met operationele kennis en competenties.

brandweervrijwilligers dezelfde erkenning krijgen als de

Dit mag geen ambtenaarbastion worden. Mensen

vakbonden in de overlegcomités.

worden geselecteerd door de hulpverleningszones, niet via de huidige selectieprocedures van ambtenaren.

4.8. De eenheden van de civiele bescherming worden

Medische hulpverlening 4.10. Medische diensten (MUG, ambulance, spoeddiensten) worden georganiseerd in hulpverleningszones. We

in Nederland (GGD-GHOR). De indeling van de zones gebeurt overeenstemmend met de brandweerzones.

sturen hierbij aan op een gelijkaardig systeem zoals

Politie 4.11. Het aantal politiezones moet drastisch gereduceerd

aan de brandweerzones.

worden. Het aantal zones en de indeling loopt gelijk

Lokale besturen 4.12. Lokale besturen moeten ook samenwerken in een

4.13. De huidige brandweer- en politieraden of colleges

zonaal verband. Een zone is daarbij gelijk aan een

worden vervangen door een veiligheidsraad en een

brandweerzone. De stedelijke of gemeentelijke diensten

veiligheidscollege. Een veiligheidscollege bestaat uit

die een rol te vervullen hebben bij noodsituaties

alle burgemeesters van de gemeenten evenals de

(rampenambtenaar,

zonecommandant en de korpschef en de financieel

communicatieverantwoordelijke,

preventieadviseur, milieuambtenaren) worden verenigd.

beheerder

en

secretaris

en

een

veiligheidsraad

Ze zorgen voor een 24/24 oproepbaarheidspermanentie

bestaat uit een beperkt aantal afgevaardigden van de

bij het afkondigen van een noodsituatie.

gemeenteraden.

II Bescherming dankzij defensie Investeren België investeert momenteel slechts 1% van het Bruto

meer dan 70% van de middelen naar personeelskosten.

Binnenlands Product (BBP) aan defensie. Dit is zowel onder het Europees gemiddelde (1,6%) als onder de afgesproken

Standpunten

2%-norm van de NAVO-partners.

4.14. Het budget voor defensie moet omhoog. Verdere

Op de NAVO-top in Wales werd naast de 2% BBP-norm ook

besparingen

een andere norm vastgelegd: van het defensiebudget moet

onaanvaardbaar, we moeten zo snel mogelijk voldoen

op

het

totaal

defensiebudget

zijn

20% geïnvesteerd worden in wapens en militaire uitrusting.

aan de 2%-norm BBP.

Onze defensie haalt in 2015 nog geen 4%. Niettemin gaat

47


4.15. We moeten de 20%-investeringsnorm zo snel mogelijk

investeringen moeten we dringend wegwerken.

halen. De discrepantie tussen personeelskosten en

Kerntaken 4.16. De kerntaken van defensie zijn

verder uitbouwen. Drones worden nu vooral voor

•• Het beschermen van onze samenleving tegen

verkenningsopdrachten ingezet.

gevaren en bedreigingen; •• het nakomen van internationale verplichtingen.

4.21. We moeten de gemeenschappelijke capaciteiten van de militaire inlichtingendienst (ADIV) uitbreiden.

4.17. Voor beide opdrachten is het noodzakelijk dat defensie beschikt over een sterke en snel inzetbare land, lucht,

4.22. In de luchtcomponent is het essentieel dat defensie

maritieme, medische én cyber-component.

investeert in de opvolging van gevechtsvliegtuigen. Op het internationale speelveld zijn onze F-16’s zowat de

4.18. De focus van defensie moet liggen op gevechtskracht:

enige militaire capaciteit waarnaar opgekeken wordt.

flexibele inzetbare gevechtsgroepen. De verhouding

Willen we onze internationale reputatie verbeteren, of

gevechtseenheden

minstens handhaven, moeten we ervoor kiezen om de

versus

ondersteunende

eenheden moeten we omkeren in het voordeel van

F-16’s te vervangen.

gevechtseenheden. 4.23. De huidige niet-kerntaken van defensie houden we 4.19. Vanaf anno 2016 moet defensie beschikken over

onder de loep. We zoeken naar synergieën met andere

een volwaardige cyber-component, deze moet zowel

overheidsdiensten of de privésector. Denk aan bepaalde

defensief als offensief inzetbaar zijn.

wetenschappelijke en medische zaken, opleidingen,

4.20. Nieuwe

technologieën

zoals

drones

moeten

we

reddingsacties op zee, etc.

Over de landsgrenzen heen 4.24. De veiligheid van ons land garanderen, gebeurt ook

zijn zoals nu ook het geval is in het Belgische leger,

buiten ons grondgebied. Over de hele wereld hebben

waarbij de bevoegdheden over de beslissingen over

we belangen die we moeten verdedigen. Bij mogelijke

het leger zullen voortaan regionaal gebeuren: Door

buitenlandse operaties is het essentieel dat er eigen

Vlaanderen en Wallonië die altijd een mogelijkheid

belangen

onrechtstreeks.

hebben tot een opt-out voor buitenlandse missies,

Zolang defensie op het federale niveau zit, is het de

en ook het zelfbeschikkingsrecht blijven behouden

Kamer van Volksvertegenwoordigers die bij mogelijke

over de eenheden in geval van een Nationale dreiging

buitenlandse interventies de afweging maakt om al dan

of noodtoestand. In Brussel zal men kijken naar de

niet te interveniëren.

moedertaal: Nederlandstalig => Vlaamse bevoegdheid,

spelen,

rechtstreeks

of

Franstalig => Waalse bevoegdheid. Het binnenlandse 4.25. We

spelen

niet

alleen

op

het

internationale

leger zal nog steeds volledig onder de bevoegdheid

toneel. Voor ons land is de NAVO het belangrijkste

staan van Vlaanderen. Het beslissingsrecht over het

intergouvernementele militaire samenwerkingsverband.

gebruiken van het leger zal niet Europees zijn maar Vlaams.

4.26. Vlaanderen zal zich (op termijn) integreren in een Supranationaal Europees leger, mits het behoud van

4.27.

een regionale/nationale component (zoals bv. Home

werken, dit kan op het gebied van opleiding, training,

Guard UK of National Guard USA) die zal instaan voor

logistiek en, onderhoud,… Ook samenwerking in de vorm van

interne veiligheid van het land. Het leger zal dus bestaan

gezamenlijke legeraankopen verdient extra aandacht met het

uit een nationale/regionale component

oog op schaalvoordelen en militaire slagkracht.

(Belgisch/

Vlaams) en een supranationale Europese component. Het Belgische leger alsdusdanig zal ophouden te bestaan.De eenheden zullen strikt Vlaams of Franstalig

48

Defensie moet natuurlijk internationaal wel samen


Een modern en efficiënt personeelsbeleid 4.28. Een carrière bij defensie moet aantrekkelijker, daarom

•• Een hoog niveau van de militaire opleiding in een

kiezen we voor: •• Een gemoderniseerd personeelsbeleid: Het

sfeer van levenslang leren. 4.29. Daarnaast streven we naar een mentaliteitswijziging

personeelsbestand kan jonger en vrouwelijker. We

over defensie. Onze militairen staan elke dag in voor

moeten schrappen in de vele duurbetaalde hoge

onze veiligheid, zij verdienen hiervoor ons grootste

rangen.

respect. Naar analogie met de Verenigde Staten,

•• Een uitbreiding van de defensie-reserve tot

Australië en Groot-Brittannië zoeken we naar manieren

minstens 30% van de totale mansterkte van

om onze dankbaarheid naar (gewezen) militairen

defensie.

en hun families om te zetten in concreet beleid. We

•• Een gemakkelijkere overstap van en naar andere overheidsdiensten en/of privé.

denken hierbij natuurlijk in eerste instantie aan een goed verloningspakket.

III Bescherming tegen Gemeenschapsontwrichting Buitengrenzen 4.30. De huidige ontwrichtende migratiestromen dienen af te nemen. Dit moet gepaard gaan met een

4.34.bis

Landen

die

financiële

steun

krijgen

moeten

langetermijnaanpak om de onderliggende oorzaken van

mensenrechten respecteren. Mensrechten conditioneel

de huidige massamigratie aan te pakken. Gemakkelijk

maken aan steun. Vlaanderen en Europa mogen

of goedkoop bestaat hier niet. We pleiten er dus in

niet

de eerste plaats voor om de noodzakelijke middelen

mensenrechtenschendingen.

onrechtstreeks

medeplichtig

worden

aan

hieraan te besteden. 4.35. De EU moet nog hechter met zijn buurlanden 4.31. We willen naar een situatie waarbij •• Alle relevante buurlanden van de EU zelf een

samenwerken, migranten opvangen en hun eventuele asielaanvragen behandelen in deze buurlanden. Dit

volwaardig asielsysteem hanteren zodat zij een reëel

voorkomt een toestroom van illegale migranten en dus

alternatief kunnen zijn voor migratie naar Europa.

ook de vele sterften onderweg naar Europa. De kosten

De focus hiervan ligt in eerste instantie op de meest

worden in dit geval door de EU gedragen. In geval van

stabiele landen (bijvoorbeeld Turkije of Marokko), in

erkenning als vluchteling, worden de migranten ook in

tweede instantie de andere buurlanden

grote mate of volledig in deze landen hervestigd.

•• De buitengrenzen door de lidstaten van de EU ernstig verstevigd worden

4.36. Wanneer hervestigde migranten toch naar EU-lidstaten komen, zal een pushback gebeuren.

4.32. De EU moet deze landen aansporen en verregaand ondersteunen om een volwaardig asielsysteem uit te

4.37. Europa ziet zelf toe op de kwaliteit van de opvang en

werken met dezelfde standaarden die Europese landen

de asielprocedure. De EU moet deze landen aansporen

hanteren.

om de erkende vluchtelingen de mogelijkheid te geven een volwaardig nieuw leven op te bouwen.

4.33. Het Europese asielagentschap EASO moet de expertise van de Europese lidstaten inzake asiel poolen en ter beschikking stellen van deze landen.

4.38. Er dienen ook enkele heel praktische maatregelen genomen te worden. Dit kan op nationaal niveau gebeuren, maar bij voorkeur wordt de schaal vergroot

4.34. Naast expertise moet de EU voorwaardelijke financiële steun ter beschikking stellen van zijn buurlanden. Dit

tot Europees niveau. •• De transcriptie van namen uit vreemde schriften in

dient om de kosten van de opvang van asielzoekers te

ons Latijns schrift moet worden geüniformiseerd.

dragen, om een asielprocedure uit te bouwen en om

•• Het huidige verzamelen van biomedische gegevens

deze landen te overtuigen hieraan mee te werken.

van migranten moet waterdicht worden. Het

49


Europese agentschap Frontex moet dit overnemen van de nationale veiligheidsdiensten.

•• 4.38.bis Indien een Schengenland niet aan de verplichtingen

•• Deze biometrische gegevens moeten worden

voldoet zoals opgenomen in de internationale afspraken

bijgehouden, ook na een eventuele erkenning als

omtrent grensbewaking, wordt dat land (tijdelijk) uit de

vluchteling. Zo kan fraude voorkomen worden.

Schengenzone gezet.

Klimaatmigratie 4.39. Er is nood aan een plan voor de toekomstige impact

kunnen treffen om deze toekomstige migratiestromen

van grootschalige migratie door de verandering van het

op te vangen. Het is ook aan de EU om landen hierin

klimaat. Het is cruciaal oplossingen te zoeken binnen de

te steunen waar mogelijk. Er moet in het kader van

regio’s waar deze asielzoekers vandaan zullen komen.

ontwikkelingssamenwerking

De EU moet dus op alle internationale fora ijveren om

preventie en mitigatie van klimaatveranderingen, om

vooruit te denken zodat landen onderling maatregelen

deze stromen zo veel mogelijk te voorkomen.

ingezet

worden

op

Arbeidsmigratie 4.40. We pleiten voor het verbreden van ons vizier inzake

ingezet worden op een duidelijk en performant systeem

arbeidsmigratie. Daarom vragen wij een herziening van

waarbij de verschillende arbeidskaarten herzien worden

het concept van de bilaterale akkoorden om gerichte

en indien mogelijk samengevoegd of geschrapt.

arbeidsmigratie voor knelpuntberoepen vanuit alle landen mogelijk te maken.

4.42. We pleiten voor het op elkaar afstemmen van de nationale en de Europese wetgeving inzake

4.41. Het huidige systeem met de arbeidskaarten is meer

partnerschappen met derde landen rond detachering.

een samenraapsel van uitzonderingen. Er moet daarom

Studiemigratie 4.43. Als jongeren met een open vizier op de wereld willen wij studiemigratie maximaal faciliteren.

4.44. De Europese richtlijn rond studiemigratie moet eindelijk omgezet worden in nationale wetgeving.

Opvang 4.45. In afwachting van een uitspraak in de asielprocedure

toekenning van asiel voor minderjarige of jongvolwassen

pleiten we voor kwaliteitsvolle opvangplaatsen in een

asielzoeker

opvangcentrum.

een goede weg naar volledige inburgering, indien

zonder

begeleiding.

Thuisopvang

is

gecombineerd met een verplichte inburgeringscursus. 4.46. We staan kritisch tegenover opvang bij mensen thuis tijdens de asielprocedure. Veel van deze aangeboden

4.47.bis Niet-begeleide minderjarigen krijgen de nodige

opvangplaatsen

geweigerd.

psychologische ondersteuning. Het is belangrijk dat ze in

Daarnaast staan de identiteit en achtergrond van deze

deze moeilijke periodes professioneel gesteund worden, vaak

mensen niet altijd vast waardoor een veilige thuisopvang

komen ze immers plotseling terecht in een andere cultuur (en

niet altijd gegarandeerd kan worden.

dat vaak tijdens de puberteit). Deze ondersteuning helpt de

worden

vroegtijdig

jongere een weg in onze samenleving te doen vinden. 4.47. We staan echter positief tegenover thuisopvang na de

Ontrading 4.48. De effectiviteit van ontradingscampagnes in de landen van herkomst moet gemeten worden om ze zo te verbeteren. Een nauwe Europese samenwerking is

50

aangewezen omdat de frequentie van Belgische campagnes te klein voor meten zijn.


Afkeuring asielaanvraag 4.49. Om de gedwongen repatriëring efficiënter te laten

migrant onmiddellijk naar een gesloten centrum worden

verlopen, vinden we dat er meer plaatsen beschikbaar

gebracht waar hij alsnog beroep kan aantekenen.

moeten zijn in gesloten centra. 4.51. De gedwongen repatriëring van meerdere illegale 4.50. Veel migranten met een negatieve procedure verdwijnen

migranten

naar

het

land

van

herkomst

moet

in de illegaliteit. Om dit te voorkomen moet de migrant

gerationaliseerd worden. We pleiten voor een Europese

zijn beslissing in eerste aanleg eigenhandig in ontvangst

samenwerking waar illegale migranten uit hetzelfde

komen nemen. Bij een negatieve beslissing kan de

herkomstland samen gerepatrieerd worden.

Gezinshereniging 4.52. De

verschillende

regelgevingen

en

voorwaarden

betreffende gezinshereniging moeten strenger. Het

4.54. De gezinshereniging wordt beperkt tot de gebeurlijke

Europees niveau en het niveau van de lidstaten

partner

worden beter op elkaar afgestemd ter voorkoming

neergaande lijn (1e graad).

en

de

minderjarige

bloedverwanten

in

van fraude, hiervoor moet onder andere het gebruik van biometrische data mogelijk gemaakt worden. Het

4.55. De gezinsomstandigheden in gezinnen waarvan de

verwantschap moet aangetoond worden.

ouders via gezinshereniging een verblijfsvergunning krijgen, omwille van hun reeds erkende minderjarige

4.53. Er moet blijvend streng opgetreden worden tegen

kind in België, krijgen bijzondere aandacht. Ouders

schijnhuwelijken. We vinden in die optiek het optrekken

die hun kinderen doelbewust vooruitsturen omwille

van de controleperiode tot 5 jaar positief. Een strenge

van ‘makkelijkere’ verkrijging van verblijfsrechten,

en regelmatige controle tijdens deze periode is hierbij

gebruiken hun kinderen ter kwader trouw en moeten

ook noodzakelijk.

bestraft worden.

Collectieve regularisaties 4.56. Nieuwe collectieve regularisaties worden resoluut

Conventie van Genève aangezien de internationale

afgewezen. Ook individuele regularisaties willen we

context ondertussen compleet veranderd is. Hiermee

schrappen. We dringen aan op een performant systeem

verzaken wij niet aan onze humanitaire plicht om

waarbij asielaanvragen steeds op korte termijn kunnen

vluchtelingen op te vangen, maar willen we duidelijk

worden behandeld.

het onderscheid maken tussen het helpen van mensen in nood en het organiseren van migratiestromen

4.56.bis Wij pleiten openlijk voor het aanpassen van de

IV Bescherming dankzij Inburgering Een verplicht inburgeringstraject voor iedereen 4.57. Kandidaat-inwijkelingen moeten zich in het land van

niveau 2

herkomst voorbereiden op de komst naar ons land.

2. Maatschappelijke oriëntatie

We streven naar een voorziening in ‘basisaanbod

3. Ondertekenen charter democratische Westerse

inburgering’ in het land van herkomst waarop de

waarden

kandidaat-inwijkeling verplicht en mits betaling beroep op moet doen.

4.58. Wij pleiten ook voor de verplichte inburgering in Brussel.

Dit basisaanbod inburgering bestaat uit drie delen. Elk

Hiervoor moet een samenwerkingsakkoord afgesloten

onderdeel dient behaald te worden.

worden waarbij Brussel zich engageert tot het starten

1. Taalvaardigheid Nederlands Tweede Taal (NT2)

van het inburgeringstraject in land van herkomst.

51


Zolang het inburgeringstraject in Brussel niet verplicht

naar Vlaanderen verhuizen ook een verplicht Vlaams

is, vinden wij het belangrijk om zoveel mogelijk mensen

inburgeringstraject afgelegd hebben.

aan te sporen vrijwillig een traject te volgen. 4.60. Het inburgeringstraject moet de vorm aannemen van 4.59. Het is van uiterst belang dat nieuwkomers die eerst

een resultaatsverbintenis.

in Wallonië of Brussel gewoond hebben en daarna

Het beheersen van de Nederlandse taal 4.61. Na een geslaagd inburgeringstraject in het land van herkomst wanneer de nieuwkomer in Vlaanderen

4.64. Het bestaande aanbod ‘Nederlands en een beroep’

aankomt, start de volgende fase van zijn inburgering in

zou best verder uitgebreid worden tot meerdere

Vlaanderen.

specifieke beroepen zodat de inburgeraar zelfstandig kan functioneren op de arbeidsmarkt.

4.62. Om ook te slagen in dit traject beheerst de nieuwkomer voldoende (NT2 niveau 3) Nederlands zodat hij

4.65. Er

meer

controles

gebeuren

op

de

taalopleidingen. In functie daarvan sluiten we een

onderwijs en alledaagse aangelegenheden.

herziening van de kwaliteit van de taalniveaus niet uit.

4.63. Het bestaande NT2-aanbod in Vlaanderen dient verder

4.66. Taalproblemen of taalachterstand bij leerplichtigen

aangevuld te worden met een aanbod op de private

wordt gescreend aan het begin van het schooljaar.

markt zoals avondcursussen, cursussen tijdens het

Eventuele problemen worden weggewerkt verplichte

weekend of tijdens de vakantie zodat ook inburgeraars

door extra begeleiding die indien nodig na de lesuren

die al werken de kans krijgen een traject te volgen.

verder gezet wordt.

Nationaliteitsverwerving in het kader van inburgering 4.67. Een nieuwkomer kan de nationaliteit enkel verwerven na het succesvol slagen in beide inburgeringstrajecten en na een bepaalde periode in ons land te hebben gewoond..Daarenboven moet hij afstand nemen van zijn andere nationaliteit(en). 4.68. We kiezen uitdrukkelijk voor een getrapt systeem van burgerschap en sociale rechten.

52

moeten

volwaardig kan deelnemen aan de arbeidsmarkt, het

53

VOORSPRONG IN TOEKOMSTGERICHTHEID

COMMISSIE 5: VOORSPRONG IN TOEKOMSTGERICHTHEID Het Vlaamse onderwijs staat voor de opdracht op te

Vlaanderen.

voeden voor ‘morgen’, om onze Vlaamse jeugd een rugzak

Maar toekomstgericht beleid houdt ook jeugdbeleid in. Ons

fundamenten mee te geven voor het vervolg van hun leven.

breed Vlaamse verenigingsleven versterkt het belangrijke

Die rugzak komt er natuurlijk niet alleen via het onderwijs,

gemeenschapsgevoel en –denken. Om die reden wordt in dit

maar de schoolbanken vormen een cruciaal sleutelmoment in

hoofdstuk de toekomstgerichte visie op onderwijs en jeugd

het leven van onze jongeren.

neergeschreven in 41 (amendeerbare) congresresoluties,

Jong N-VA wil de voorsprong in ons kwaliteitsvol onderwijs

verdeeld over twee hoofdstukken:

behouden en zal in de toekomst blijven optreden als bewaker

••Voorsprong op de lesbanken

van het kwaliteitsvolle, efficiënte en effectieve onderwijs in

••Voorsprong voor geëngageerde jeugd

I Voorsprong op de lesbanken Kleuteronderwijs - Vervroegde leerplicht In België hebben we een leerplicht van 6 tot 18 jaar. In een

hun sociale vaardigheden en zorgen ervoor dat de

steeds meer veranderende en globaliserende wereld stuiten

kleuters de gesproken Nederlandse taal onder de knie

we echter op nieuwe uitdagingen.

krijgen voor ze het eerste leerjaar aanvangen. Daarnaast komen ze sneller in aanraking met de schoolse routine

Standpunten

en structuur.

5.1. De kennis van het Nederlands is onontbeerlijk voor een

De vervroegde leerplicht draagt eveneens bij tot een

succesvolle schoolloopbaan. De leerplicht vervroegen

verhoogde participatiegraad bij de ouders. Participatie

naar 3 jaar zal hier een oplossing bieden. De

in het onderwijs stimuleert verdere maatschappelijke

vervroegde leerplicht biedt voor alle kinderen – zowel

participatie. Al deze aspecten zijn des te belangrijker

Nederlandstalig als niet-Nederlandstalig - een waaier

voor het integratieproces van anderstalige gezinnen.

aan voordelen. Deze uiten zich in de ontwikkeling van

Lager onderwijs - Vakspecialisten In het lager onderwijs missen de kinderen ervaring in

het lager onderwijs. Hiervoor verwijzen wij naar de

bepaalde vaardigheden. Ze zijn te veel cognitief bezig en te

studie: ‘Kiezen voor STEM. De keuze van jongeren

weinig met de handen. Ze komen weinig of niet in contact

voor technische en wetenschappelijke studies’ (VRWI

met wetenschap en techniek, ICT en muzische vorming. Die

(Vlaamse Raad voor Wetenschap en Innovatie), 2012).

vaardigheden zitten reeds vervat in de eindtermen, maar niet

STEM-studierichtingen zijn studierichtingen waarin het

alle leerkrachten voelen zich even goed in hun vel bij elk vak.

accent duidelijk gelegd wordt op wiskunde, exacte

Bij

wetenschappen, toegepaste wetenschappen, techniek

de overgang naar het secundair onderwijs, worden

vele kinderen nog geduwd in de richting ASO.

Logisch,

en/of ICT.

als leerlingen niet genoeg kennis maken met technische vaardigheden. Op het einde van het lager onderwijs zijn

5.3. Zo willen we een belangrijke aanbeveling doen:

leerkrachten slechts in staat de zwakke en sterke punten van

het bijscholen van leerkrachten en/of specifieke

een leerling aan te geven. Werkelijk toekomstgericht advies

vakleerkrachten invoeren in het basisonderwijs. We

laat vaak te wensen over aangezien ze geen totaalbeeld

denken hierbij niet enkel aan STEM-leerkrachten, maar

hebben over alle capaciteiten van de leerling.

ook aan specifieke leerkrachten voor muzische vorming en Frans.

Standpunten 5.2. De

technische

richtingen

54

een

Concreet zien we het als volgt: een vakspecialist komt

positiever

voor verschillende vakken, met name ICT, wetenschap

Wij willen deze vaardigheden

en techniek, Frans alsook muzische vorming. Dit zou

van de leerlingen meer aan bod laten komen in

wekelijks in het lessenrooster kunnen worden ingepast.

imago verkrijgen.

moeten


5.4. Door een waaier aan vaardigheden te ontwikkelen streven

we

naar

een

gelijke

maatschappelijke

waardering van alle beroepen.

5.6. Het feit dat de leerling in aanraking komt met verschillende leerkrachten, vergemakkelijkt daarbij ook nog de overgang naar het secundair onderwijs.

5.5. Op die manier heeft een leerkracht aan het einde

5.7. De mogelijkheid om vakspecialisten succesvol in

van de lagere school een veel beter beeld van de

te schakelen begint bij de initiële lerarenopleiding.

competenties van een leerling. Ook de ontwikkeling

We willen een 4-jarige academische opleiding. In

van het kind gebeurt hierdoor veel evenwichtiger. Zo

het masterjaar worden verschillende specialisaties

kan er op het einde van het 6de leerjaar een advies

aangeboden, ondermeer zorg (het vroegere buiten

gegeven worden over de verdere toekomst van het kind

gewoon onderwijs), STEM (techniek, wetenschap, ICT),

in een (huidige) ASO-, TSO-, BSO- of KSO-richting.

muzische vorming en Frans.

Secundair onderwijs - Studierichtingen We merken dat de leerlingen aan het einde van hun loopbaan

keuzevakken ingevuld met wetenschappen, wiskunde

in het secundair onderwijs amper weten waar ze goed in zijn

en technologie. Ook leerlingen die willen verder studeren

en welke richting ze uit willen. De keuzemogelijkheden in het

in de sociale sector moeten een degelijke voorbereiding

secundair onderwijs zijn niet altijd aangepast aan de noden op

krijgen binnen het Studiegericht Secundair Onderwijs.

de arbeidsmarkt en het aanbod in het hoger onderwijs. Ook zien we dat in bepaalde richtingen in het hoger onderwijs de

5.11. In onze maatschappij wordt het belang van geestesarbeid

kennis en vaardigheden niet voldoende zijn om een goede

nog steeds verkozen boven handenarbeid. Dit zorgt

slaagkans te hebben.

ervoor dat technische richtingen nog steeds minder aantrekkelijk zijn. Vakken als techniek moeten aan bod

Standpunten

komen in het basisonderwijs, en leerlingen moeten

5.8. We hervormen het huidig secundair onderwijs en

gesteund worden in hun technisch talent. Onbekend

maken een onderscheid in het Studiegericht, het

maakt onbemind. Hetzelfde geldt voor kunstvakken en

Professioneel Gericht en het Arbeidsgericht Secundair

een oriëntering naar het KSO.

Onderwijs. Het Studiegericht Secundair Onderwijs (nu ASO) is een doorstroomrichting naar het hoger

5.12. De opleidingen die momenteel voorzien zijn binnen het

onderwijs. Leerlingen die willen verder studeren

KSO, worden zoals alle opleidingen geïntegreerd binnen

moeten dan ook gemotiveerd worden om dit te volgen

de drie vooropgestelde onderwijsfinaliteiten.

en tot een goed einde te brengen. Het Professioneel Gericht Onderwijs (nu TSO/KSO) bereidt de leerlingen

5.13. Richtingen en leerlijnen moeten aangepast worden

voor op de professionele bachelor of de arbeidsmarkt.

aan de noden van de arbeidsmarkt en de richtingen

Het Arbeidsgericht Secundair Onderwijs (nu BSO/KSO)

in het hoger onderwijs. Een betere verstandhouding

zal de leerlingen voorbereiden op de arbeidsmarkt.

en communicatie tussen de arbeidsmarkt en het onderwijs is noodzakelijk. Ook in de derde graad van

5.9. In het Studiegericht Secundair Onderwijs willen we

het Professioneel Gericht Secundair Onderwijs kan

vanaf het eerste jaar 3 richtingen voorstellen:

samenwerking met bedrijven zorgen voor een betere

•• Talen: naast basispakket lesuren: +5u Latijn +3u

aansluiting op de arbeidsmarkt.

(Nederlands/Frans/Engels) •• Wiskunde – Wetenschappen (STEM): naast

5.14. We willen werken aan een betere oriëntering over

basispakket lesuren: +3u Wiskunde +4u

de gehele schoolloopbaan. We pleiten ervoor dat

Natuurwetenschappen +1u Aardrijkskunde

de studiekeuze gebeurt op 12-jarige leeftijd. Vroege

•• Sociaal- Culturele wetenschappen: naast

oriëntering wordt haalbaar door naast het cognitieve

basispakket lesuren: +4u Sociale Wetenschappen

ook oog te hebben voor technische en artistieke vakken

+4u Cultuur’

en deze kwalitatief te verbeteren. (zie visie lagere school) Ook de talenten van deze leerlingen moeten in

5.10. Sterke leerlingen kiezen nu veelal voor Latijn als

kaart gebracht worden. Er kan een uitgebreid dossier

basisoptie. Te weinig leerlingen kiezen voor wetenschap

van de leerlingen, komende uit het basisonderwijs,

en techniek. In de richting ‘STEM’ worden de

overgebracht worden naar de middelbare school, zodat

55


zij een inzage hebben in verworven competenties

begeleiden in het vervolg van de schoolcarrière. Een

en interesses. Hier kunnen de leerkrachten en

goede begeleiding in de (her)oriëntering en opvolging

leerlingbegeleiding mee aan de slag om de leerling te

van de resultaten van deze leerling zijn noodzakelijk.

Burgerschapsvorming Een leerkracht is in deze maatschappij meer dan diegene die

en plichten van het kind, de jongere, de burger. We

de leerlingen onderwijst. Een leerkracht levert een enorme

informeren de jongeren over politiek, we laten hen

bijdrage aan de totale ontwikkeling van een kind op alle

kennismaken met de verschillende instituten van onze

vlakken. Wij willen proberen om de toekomstige actieve

maatschappij, van onze samenleving. Seksualiteit,

leden van de maatschappij positief te integreren in de

preventie rond druggebruik, pesten e.d. kunnen we ook

samenleving. Wat betekent het om een ‘burger’ te zijn in

in dit vak onderbrengen. We leren hen objectief omgaan

onze maatschappij?

met de actualiteit en hun mening te verwoorden. We bereiden hen voor op het zelfstandig leven na

Standpunten

het secundair onderwijs. De jongeren moeten onze

5.15. Lessen burgerschapsvorming zouden dan ook een

maatschappij op een kritische manier beschouwen.

enorme meerwaarde zijn in het lessenpakket van het basis- en secundair onderwijs. We voeren dit in vanaf het 1ste leerjaar.

5.17. Het vak burgerschapsvorming moet dan ook gedoceerd worden in de initiële lerarenopleiding. Zo is er meer controle op de inhoud en kan dit vak stevig onderwezen

5.16. Goed burgerschap begint op schoolniveau, waarbij

worden aan onze leerlingen.

de kinderen zich moeten leren gedragen volgens de

schooletiquette. Bijvoorbeeld de regels van de school,

5.18. Momenteel worden thema’s rond burgerzin projectmatig

afspraken i.v.m. omgang met leerkrachten. Daarnaast

aangeboden op de school, of komt het ter sprake

ook sociaal-emotionele vaardigheden als omgaan met

bij

elkaar, omgaan met jezelf (beginnende puberteit),

wereldoriëntatie… Men kan uit het lessenpakket

respect hebben voor zichzelf, anderen en voor het

van deze vakken 1 lesuur vervangen door het vak

milieu. Preventie rond pesten.

‘burgerschapsvorming’.

vakken

als

levensbeschouwing,

geschiedenis,

In het secundair onderwijs breidt dit uit naar de rechten

Zorg in het onderwijs Onze scholen staan dag na dag voor moeilijke uitdagingen.

bemiddelaar. We zijn van mening dat de school en de

Taalachterstand

multiculturaliteit,

ouders het kind en zijn mogelijkheden het best kunnen

leerproblemen, psychische problemen bij leerlingen enz.

beoordelen en dat het CLB vooral moet informeren

Leerkrachten

over de mogelijke opties en dus geen beslissende rol

bij moeten

anderstaligen, differentiëren,

zorgbehoevende

leerlingen worden veelal geconfronteerd met hun zwaktes en

moet spelen.

sterke leerlingen worden veelal te weinig uitgedaagd omdat de leerkracht handen te kort heeft.

5.21. Met de doorverwijzing naar het Buitengewoon onderwijs zoals in het M-decreet voorgesteld, bestaat het risico

Standpunten

dat de leerling kostbare tijd verliest. Dit zou het welzijn

5.19. Vele problematieken kunnen aangepakt worden in de

van de leerling niet ten goede komen. Elke leerling op

veilige omgeving van de school. We moeten dan ook

de juiste plaats en leren op eigen tempo naar eigen

gaan inzetten op verhoogde zorg in alle scholen.

mogelijkheden, zorgt immers voor meer zelfvertrouwen en betere schoolresultaten.

5.20. De doorverwijzing gebeurt nu in samenwerking met

56

de school en het CLB, waarbij de school aantoont dat

5.22. Zorg moet zichtbaar zijn op school en in de klas.

ze alle mogelijkheden om het kind te ondersteunen

Zorgleerkrachten moeten de leerkracht bijstaan tijdens

onderzocht heeft.

de les om extra aandacht te geven aan de leerlingen die

Wij vinden dat ouders hierin meer betrokken moeten

het nodig hebben. De opleiding van zorgleerkrachten

worden en het CLB in deze enkel fungeert als

moet dan ook extra aandacht krijgen en kan als


specialisatie gevolgd worden in de lerarenopleiding. 5.23. Leerlingenbegeleiding moet een vaste plaats krijgen

gebeuren. 5.24. De

middelen

die

momenteel

circuleren

binnen

in elke school en toegankelijk zijn voor elke leerling,

de CLB’s moeten effectief ingezet worden voor

elke leerkracht en elke ouder. Door regelmatig overleg

leerlingbegeleiding, niet in structuren. In die optiek

tussen de leerlingenbegeleiding, school en de betrokken

moet de huidige werking van het CLB herbekeken

leerkracht kan immers preventief gewerkt worden en

worden.

kan bijvoorbeeld (her)oriëntering sneller en efficiënter

Hoger onderwijs Verplichte niet-bindende oriënteringsproef We merken dat het slaagpercentage van leerlingen in het

enerzijds en of deze aansluit bij wat ze in gedachten

hoger onderwijs in het 1e jaar veel te laag is. Dit kost de

hadden anderzijds.

ouders en de maatschappij handenvol geld. Voor je als student aan je studie begint is het belangrijk om te weten

5.26. Bij voorkeur gebeurt dit in het laaste semester van

waar je aan toe bent. Dit geldt zowel voor de student als voor

het secundair onderwijs. Zo kan de leerling bijgestuurd

de onderwijsinstelling die de student aanneemt.

worden (bijvoorbeeld via specifieke voorbereidings programma’s gedurende de zomer).

Standpunten 5.25. De inhoud en het niveau van een bepaalde richting, de

5.27. Met deze proeven willen we ervoor zorgen dat ook de

voorkennis die er verwacht wordt en de mogelijkheden

kwaliteit van ons onderwijs behouden blijft. De leerling

op de arbeidsmarkt zijn belangrijke zaken die de

informeert zich en gaat na of de studie geschikt voor

keuze van de student en de juiste oriëntering kunnen

hem is, ipv de onderwijsinstelling die zich systematisch

vergemakkelijken. Dit kan door een verplichte niet-

gaat aanpassen aan zijn publiek. We willen er echter

bindende oriënteringsproef af te nemen waarbij de

over waken dat de student nog steeds vrij is om de

student kennismaakt met inhoud van de vakken, de

studie die zijn of haar voorkeur geniet, te starten.

manier waarop deze gedoceerd worden en de kansen

Daarom is deze proef enkel bedoeld als oriëntering en

die er zijn op de arbeidsmarkt. Dit geeft de leerlingen

is deze niet-bindend.

een beeld of ze sterk genoeg zijn voor deze richting

Leerkrediet Het huidige systeem ziet er uit als volgt: elke student krijgt

lang hangen in eenzelfde richting. Er wordt veel te

aan het begin van zijn studieloopbaan een leerkrediet van

laat geheroriënteerd omdat de studiebegeleiders en

140 studiepunten. De meeste voltijdse opleidingen zijn goed

universiteiten en hogescholen niets achter de hand

voor 60 studiepunten per jaar. Een minimuminschrijving

hebben. Studenten die niet slagen kosten teveel geld.

voor 27 studiepunten is nodig om ten laste te blijven van de

We pleiten voor een betere oriëntering, zowel aan het

ouders, fiscaal ten laste te zijn en reguliere student te zijn.

einde van het secundair onderwijs als na het eerste jaar

Vakken waarvoor een student gedelibereerd wordt, worden

hoger onderwijs.

niet bij het leerkrediet geteld. 5.29. De eerste 60 studiepunten tellen dubbel indien Standpunten

afgelegd in modeltraject (momenteel is de termijn die

5.28. We willen studenten stimuleren om een bewuste

men erover doet niet vastgelegd).

studiekeuze te maken en er dus voor te zorgen dat ze niet eeuwig kunnen blijven studeren zonder uiteindelijk

5.30. Studenten die voor de finale inschrijvingsdatum van

een diploma te behalen. Met een aanpassing in het

de betreffende opleiding van studierichting veranderen

huidige systeem kunnen we jongeren vanaf het eerste

krijgen het volledig ingezette leerkrediet terug.

jaar meer motiveren om te slagen.

Studenten starten vaak eerst aan de universiteit en

5.31. In het eerste jaar dien je minimaal 20 studiepunten te

blijven, door het huidige systeem van leerkrediet, te

behalen, en 40 studiepunten gespreid over het eerste

57


en tweede jaar. Zo niet, wordt je uitgesloten om deze

na de oriënteringsproef, zal gevolgen hebben voor het

richting te vervolgen.

leerkrediet van de student indien ze niet slagen in de opleiding.

5.32. Indien een student geen leerkrediet meer heeft mogen hogescholen en universiteiten de inschrijving weigeren.

5.34. De student mag een vak 1 extra jaar meenemen naar

Als deze niet geweigerd wordt moeten de instellingen

een volgend jaar. Dat wil zeggen dat de student 4

minstens het dubbele van het normale inschrijvingsgeld

kansen heeft gehad om te slagen voor het vak. Een

vragen. De instellingen ontvangen voor deze studenten

uitzondering kan echter toegestaan worden door de

geen financiering meer.

examencommissie op individuele basis, na onderzoek van het studiedossier.

5.33. Het niet volgen van geadviseerde vormingsprogramma’s

Nederlandstalig onderwijs in Brussel Door de demografische evolutie en de instroom van

moeten net als hun kinderen huiswerkbegeleiding

anderstaligen in Brussel, moeten we extra aandacht besteden

krijgen.

aan het Nederlandstalig onderwijs. Er is een capaciteits probleem en een taalachterstand bij de leerlingen. Door de

5.36. Vlaanderen moet zelf onderwijs blijven aanbieden in de

multiculturele samenleving is het voor een leerkracht een

Brusselse gemeenten en dit met de nodige financiële

uitdaging om in Brussel les te geven. Het is belangrijk dat

ondersteuning

we lesgeven in Brussel opnieuw aantrekkelijk kunnen maken.

kleinere klassen en huiswerkbegeleiding voor ouders en

voor

extra

zorguren,

taalklassen,

kinderen. Standpunten 5.35. Voor de leerlingen is het belangrijk dat ouders een

5.37. Daar de internationalisering van de leerlingengroepen

duidelijke keuze maken voor het Nederlandstalig of het

zich voordoet op diverse locaties (bv. Vlaamse

Franstalig onderwijs. Van de ouders wordt er verwacht

Rand,

dat zij op een goede manier kunnen communiceren met

ondervinden de scholen met een groot aandeel niet-

de school. Zo kunnen zij hun kind ook beter begeleiden

Nederlandstaligen gelijkaardige knelpunten. Ook hier

in hun schoolloopbaan. Ouders moeten aangemoedigd

moeten dezelfde ondersteuningsmiddelen beschikbaar

worden om aanwezig te zijn op het oudercontact en

zijn.

Antwerpen,

Limburgse

mijngemeenten…)

II Voorsprong voor Geëngageerde Jeugd Jeugdbewegingen Jeugdbewegingen zijn voor onze samenleving van groot belang.

anderstaligen is de werking van de jeugdbeweging verzwakt.

Jonge mensen zetten zich iedere week op vrijwillige basis in om kinderen en jongeren een zinvolle vrijetijdsbesteding

Standpunten

te geven. Kinderen leren er samen spelen, samenwerken in

5.38. Gemeentelijke

jeugddiensten

moeten

voldoende

groep, respectvol omgaan met anderen, met materialen en

middelen krijgen om de jeugdbeweging te onder

met hun omgeving. Dit zijn heel belangrijke stappen in hun

steunen via maatschappelijk werkers, buurtwerkers en

ontwikkeling naar volwassenheid.

taalcoaches.

Jeugdbewegingen zijn nog steeds een levendige traditie in Vlaanderen. Het is voor hen een grote uitdaging om ook bij de

5.39. De middelen worden bij voorkeur ingezet voor de

nieuwe Vlamingen leden te werven. Nochtans is de deelname

ondersteuning van bestaande jeugdbewegingen. Het kan

van deze kinderen aan een jeugdbeweging een belangrijke

niet de bedoeling zijn hiermee aparte jeugdbewegingen

stap in hun integratie in onze maatschappij en tevens een

te gaan opzetten voor allochtonen.

speelse oefenkans voor het Nederlands taalgebruik. In bepaalde verstedelijkte gebieden met veel nieuwkomers en

58


Jeugdraad De jeugdraad is in de eerste plaats een adviesraad. In de

5.40. Politieke jongerenpartijen kunnen wel beslissingsrecht

tweede plaats is het ook een ontmoetingsplaats waar

hebben in een gemeentelijk adviesorgaan. De jeugdraad

jeugdverenigingen elkaar leren kennen en van waaruit

moet een verplicht adviesorgaan blijven met haar 4

samenwerkingen kunnen ontstaan.

huidige functies. Verder pleiten we voor het verbinden van de lokale en de Vlaamse Jeugdraad.

Standpunten

Stemrecht? Steeds vaker woedt het debat over het afschaffen van de huidige opkomstplicht bij verkiezingen. Minstens even vaak wordt de idee gelanceerd om jongeren vanaf 16 jaar al stemrecht te geven. Standpunten 5.41. Wij zijn geen voorstander van stemrecht vanaf 16 jaar.

59

60

BEGRIPPENLIJST ADL woningen ADL wonen is een vorm van aangepast wonen, waarbij je

dagdagelijkse activiteiten. Je kan een aangepaste woning van

als persoon met een handicap of als oudere beroep doet op

de dienst huren of je kan in jouw eigen woning beroep doen

een centrale dienst om jezelf te ondersteunen in een aantal

op deze dienstverlening.

AEO-systeem Authorized aan

Economic

gecontroleerde

Operator:

certificaat

ondernemingen

met

toegekend performante

interne processen. Deze ondernemingen worden ‘veilig’ en

‘betrouwbaar’ geacht, waardoor ze douanevereenvoudigingen kunnen

genieten,

controles

sneller

kunnen

worden

afgehandeld, enzovoort.

Aftrek voor octrooi-inkomsten (80%) Inkomsten uit verleende octrooien worden voor 80%

Twee categorieën van inkomsten uit octrooien komen in

vrijgesteld van belasting door toepassing van de aftrek voor

aanmerking voor vrijstelling: Vergoedingen voor licenties en

octrooi-inkomsten, zodat slechts 20 % van de inkomsten

vergoedingen begrepen in de verkoopprijs van goederen of

tot het belastbaar resultaat behoren. De belastingaftrek

diensten van de vennootschap.

voor octrooi-inkomsten is van toepassing voor Belgische

De octrooiaftrek kan worden genoten in combinatie met DBI-

vennootschappen en Belgische inrichtingen van buitenlandse

aftrek, notionele intrestaftrek, investeringsaftrek en aftrek

vennootschappen.

van vorige verliezen.

Aftrek voor risicokapitaal (‘notionele intrestaftrek’) De aftrek voor risicokapitaal is een maatregel waarmee

financiering met eigen vermogen. Inderdaad, in het geval van

alle

Belgische

leningen, is de betaalde rente aftrekbaar van de belastbare

vennootschapsbelasting een aftrek van hun belastbaar

basis terwijl vergoedingen in de vorm van dividenduitkeringen

inkomen kunnen toepassen in de vorm van een fictieve rente

voor financiering met eigen vermogen dat niet zijn.

die wordt berekend op basis van hun eigen vermogen (netto

Het bedrag dat kan worden afgetrokken van de belastbare

activa).

grondslag is gelijk aan de fictieve rentekosten over het

Het doel van deze maatregel is het verminderen van de fiscale

gecorrigeerd eigen vermogen. Het percentage is afhankelijk

discriminatie tussen financiering met vreemd vermogen en

van het jaar en de grootte van de onderneming.

ondernemingen

onderworpen

aan

de

Aftrek van vorige verliezen Het negatief fiscaal resultaat dat een vennootschap geleden

tijdperk. De aftrek moet gerealiseerd worden in het eerst

heeft gedurende één of meer vorige belastbare tijdperken kan

volgende winstjaar.

worden afgetrokken van de winst van een volgend belastbaar

Arbeidszorginitiatieven Arbeidszorg omwille

van

is

een

vangnet

persoons-

en/of

voor

die

gerestaureerde meubels, eenvoudige industriële producten,

maatschappijgebonden

personen

goedkope maaltijden, wenskaarten, exploitatie van een

redenen niet (meer) kunnen werken in het regulier of

kinderboerderij, ophalen van tweedehandse kledij,...

beschermend

Het gaat om vrijwillig onbetaald werk onder begeleiding.

tewerkstellingscircuit

(de

zogenaamde

‘doelgroepwerknemers’).

Doelgroepmedewerkers

Het systeem biedt arbeidsmatige activiteiten aan in een

onbepaalde duur, met behoud van een uitkering en zonder

werkomgeving die op productie of op dienstverlening

arbeidscontract.

is

gericht:

fietsen,

speelgoed,

biologische

worden

tewerkgesteld

voor

groenten,

BBP Het bruto binnenlands product (bbp) van een land of van

gebruikte maatstaf voor de welvaartscreatie van een land of

een regio is de marktwaarde van alle goederen en diensten

regio.

die er op één jaar tijd worden geproduceerd. Het is een veel

61

Belasting op de inverkeerstelling (BIV) De belasting op inverkeerstelling is een belasting op nieuwe of

personenauto's, auto's voor dubbel gebruik, minibussen

tweedehandse voertuigen. Het is een eenmalige belasting die

en motorfietsen zijn onderworpen aan de belasting op

u moet betalen als het voertuig op uw naam is ingeschreven.

inverkeerstelling. De BIV wordt berekend aan de hand van de

U betaalt de belasting op het ogenblik dat u het voertuig

milieuparameters van de wagen.

voor het eerst in gebruik neemt op de openbare weg. Alle

Belastingskredieten Het belastingskrediet heeft uitsluitend betrekking op de

onderzoek naar en ontwikkeling van nieuwe milieuvriendelijke

octrooien en vaste activa die dienen voor het bevorderen van

producten

O&O van nieuwe producten en geavanceerde technologieën.

investeert in onderzoek en ontwikkeling kan ook voor de

Enkel investeringen in nieuwe materiële of immateriële

investeringsaftrek kiezen. De belastingplichtige moet evenwel

vaste activa, die in België voor het uitoefenen van de

kiezen voor één van deze beide gunstregimes. Op de keuze

beroepswerkzaamheid worden gebruikt, komen in aanmerking.

kan voor eenzelfde investering niet worden teruggekomen.

en

toekomstgerichte

technologieën.

Wie

Bovendien moet het gaan om activa die worden ingezet bij

Beleggingsvennootschappen Een onderneming die geld van beleggers bijeen brengt en dat

collectief belegt met een deskundige staf.

Bevak Beleggingsvennootschap met vast kapitaal. Dat heeft als

van haar intrinsieke waarde. De koers wordt namelijk door

gevolg dat de aandelen op de beurs genoteerd moeten worden.

vraag en aanbod bepaald. Als de beurskoers hoger is dan de

Instappen of uitstappen kan dus enkel via een beursorder. In

intrinsieke waarde, dan spreekt men van een agio of premie.

tegenstelling tot beveks (beleggingsvennootschap met variabel

Als de beurskoers lager is, van een disagio of discount.

kapitaal) kan de beursnotering van een bevak sterk afwijken

Bevek Een bevek (beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal)

de opbrengsten herinvesteren. Een aantal beveks met vaste

is een instelling voor collectieve belegging (ICB), door de

looptijd voorzien 100% bescherming van het oorspronkelijke

band opgericht door een financiële instelling maar met een

kapitaal (vóór kosten en taksen) op de vervaldag. Toch kan

onafhankelijke juridische entiteit. Er bestaan beveks met

de waarde van de belegging zowel stijgen als dalen tijdens de

uitkeringsaandelen die de opbrengsten uitkeren onder vorm

looptijd van het compartiment.

van een dividend en beveks met kapitalisatie-aandelen die

Bindend sociaal objectief (BSO) Het Vlaamse woonbeleid wil het sociaal woonaanbod versneld

de gemeente concrete initiatieven om tijdig dit BSO te

uitbreiden en geografisch spreiden. Elke gemeente kreeg

behalen.

daarom een bindend sociaal objectief (BSO) opgelegd. Binnen

Het bindend sociaal objectief is de rechtsplicht voor de

een vooropgestelde termijn moet de gemeente op haar

gemeente om de opgelegde doelstellingen inzake bijkomende

grondgebied een aantal bijkomende sociale huurwoningen,

sociale huurwoningen, sociale koopwoningen en sociale

koopwoningen en/of kavels realiseren. Vanuit de regisseursrol

kavels (samen: het sociaal woonaanbod) te realiseren in de

van de gemeente op het vlak van lokaal woonbeleid, neemt

periode 2013 -2020.

CCS Carbon Capture en Storage. Het opvangen of onttrekken van

CO2 uit de atmosfeer om op te slaan.

Clearance systeem

62

Systeem voor het vervullen van de nodige douaneformaliteiten

onder een andere douaneregeling te plaatsen of om goederen

om invoergoederen in het vrije verkeer te brengen, om ze

uit te voeren.

Collectieve arbeidsovereenkomsten De collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) is een akkoord dat

geregeld.

gesloten wordt tussen één of meer werknemersorganisaties

De

en één of meer werkgeversorganisaties of één of meer

rechtsbron. De inhoud van de overeenkomsten behoort tot

werkgevers. In dit akkoord worden individuele en collectieve

de contractvrijheid van de sociale partners. Tegenstrijdige

betrekkingen

bepalingen

tussen

werkgevers

en

werknemers

in

CAO

vormt

met

in

het

hogere

arbeidsrecht

een

rechtsbronnen

belangrijke

(internationale

ondernemingen of in een bedrijfstak vastgesteld en worden

verdragen, wetten, decreten, enz.) worden echter als nietig

de rechten en verplichtingen van de contracterende partijen

beschouwd.

Comité voor preventie en bescherming op het werk Een comité voor preventie en bescherming op het werk

adviezen uit en formuleert het voorstellen omtrent het beleid

moet worden opgericht in alle ondernemingen die gewoonlijk

inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van

gemiddeld ten minste 50 werknemers tewerkstellen. Het

hun werk, omtrent het globaal preventieplan en het jaarlijks

comité heeft als opdracht alle middelen te onderzoeken en

actieplan opgesteld door de werkgever, de wijzigingen, de

voor te stellen en actief bij te dragen aan al wat ondernomen

uitvoering en de resultaten ervan. Ten minste één keer per

wordt om het welzijn van de werknemers te bevorderen bij

maand moet er vergaderd worden in het hoofdkantoor van

de uitvoering van hun werk. Hiervoor brengt het comité

de onderneming.

Commodity-prijs van energie Prijs van de commodity of het bulkgoed. De prijs die de

energieproducent aanrekent voor de geleverde energie.

Coöperaties met een NRC-erkenning De Nationale Raad voor Coöperatie erkent coöperatieve

hun gemeenschappelijke economische, sociale en culturele

vennootschappen die de fundamentele waarden en principes

behoeften en ambities te behartigen door middel van een

van het coöperatief ondernemen respecteren. Een erkenning

onderneming waarvan ze samen eigenaar zijn en die ze

is dus een soort van kwaliteitslabel. Het is een autonome

democratisch controleren.

organisatie van personen die zich vrijwillig verenigen om

Definitief belaste inkomsten (DBI) Het betreft hier financiële opbrengsten die een vennootschap

deze ook nog eens belast zouden worden bij de verkrijgende

verkrijgt

vennootschap dan zou er sprake zijn van economische

uit

participaties

in

andere

binnenlandse

of

buitenlandse vennootschappen. Deze zijn reeds in hoofde

dubbele belasting.

van de uitkerende vennootschap belast geweest, indien

Double-dip De moedermaatschappij (A) leent een flinke som geld om

Alle vennootschappen uit de groep varen wel bij die constructie.

een dochteronderneming (B) van kapitaal te voorzien

De moedermaatschappij (A) en de andere vennootschappen

zodat die kan genieten van de notionele interestaftrek.

(C) kunnen de interest op de leningen aftrekken van de winst

De

soort

die in de vennootschap blijft. Normaal gezien zou de interest

coördinatiecentrum en kent op haar beurt leningen toe aan

die de dochtervennootschap (B) ontvangt belast worden,

andere vennootschappen (C) uit de groep die daarop interest

maar door toepassing van de notionele interestaftrek valt die

betalen aan de dochtervennootschap (B).

belasting (deels) weg.

dochtermaatschappij

functioneert

als

een

DSO Distribution System Operator. De beheerders van het

In Vlaanderen gaat het over Eandis en Infrax.

distributienet. Ze brengen elektriciteit tot bij residentiële gebruikers en KMO’s.

63

Entry into the Record (EiR) Vereenvoudigde

douane-aangifteprocedure

waarbij

vergunningshouder worden ingeschreven.

de goederen in de elektronische administratie van de

ETS Het Emission Trading System. Het marktsysteem waarbij

emissierechten (voor broeikasgassen) verhandeld wordt.

GGO Genetisch gemodificeerd organisme. Een gekend voorbeeld

zijn pitloze druiven.

Green Lanes Versnelde goederenstromen tussen de EU en landen waarbij

er een wederzijdse AEO-erkenning is.

Groep van 10 De groep van tien bestaat uit de belangrijkste onderhandelaars

naast de regering.

van de federale Belgische sociale partners. De groep is paritair

Huidig voorzitster is Michèle Sioen, en dit zijn de leden: Bart

samengesteld uit werknemers- en werkgeversverenigingen

Buysse (VBO), Rudy De Leeuw (ABVV), Marc Goblet (FGTB),

en voert het sociaal overleg. De voorzitter wordt niet

Philippe Godfroid (UCM), Marc Leemans (ACV), Marie-Hélène

meegerekend bij de tien, waardoor deze groep eigenlijk elf

Ska (CSC), Pieter Timmermans (VBO-FEB), Karel Van Eetvelt

leden telt. Deze groep van interprofessionele onderhandelaars

(Unizo), Piet Vanthemsche (Boerenbond) (vanaf 01/12/2015

tekent om de twee jaar het landschap van het sociaal overleg.

Sonja De Becker) en Jan Vercamst (ACLVB).

In feite is de Groep van Tien een sociaal-economisch kabinet

Interprofessioneel akkoord (IPA) Een interprofessioneel akkoord is een programmatie- of

van 10. De akkoorden worden maar juridische afdwingbaar

kaderakkoord dat de vertegenwoordigers van de sociale

na omzetting in CAO’s. Deels vergen de akkoorden soms

partners uit de privésector afsluiten om de 2 jaar. Een

wetgevend optreden van Parlement en regering.

dergelijk akkoord komt tot stand in de zogenaamde Groep

Investeringsaftrek Een onderneming, die bij de oprichting of uitbreiding een

belastbaar tijdperk, mag aftrekken van de belastbare winst.

investering uitvoert, kan onder bepaalde voorwaarden een

Het percentage past men éénmalig toe op de aanschaffings-

investeringsaftrek verkrijgen. Dit is een fiscaal voordeel

of beleggingswaarde van de goederen. In enkele gevallen

waarbij men een bepaald percentage van de aanschaffings- of

mag men de aftrek spreiden over de afschrijvingsperiode van

beleggingswaarde van de investeringen uitgevoerd tijdens het

de investeringen.

Ketenmobiliteit Mobiliteit waarbij meerdere vervoersmiddelen gecombineerd

worden om op een bestemming te geraken.

KMO Kleine of middelgrote onderneming.

Lokale diensteconomie Lokale diensteneconomie beoogt een koppeling van de invulling van lokale noden aan de lokale werkgelegenheid voor mensen die moeilijk hun weg vinden naar de arbeidsmarkt. De lokale diensteneconomie is gestoeld op drie pijlers: ••Duurzame werkgelegenheid voor kansengroepen op

64

gericht op individuele en collectieve behoeften, met oog voor lokale aspecten ••Centrale aandacht voor participatie van werknemers, gebruikers en andere stakeholders Voorbeelden

zijn

aanvullende

thuiszorg,

aanvullende

basis van laagdrempelige aanwerving en een permanent

kinderopvang en oppas, vervoer- en boodschappendiensten

aanbod van vorming en begeleiding

en naai-, was- en strijkateliers.

••Aanvullende, kwalitatieve en toegankelijke dienstverlening

Maatwerkafdelingen Een maatwerkafdeling kan opgericht worden binnen een

kwaliteitsvolle inschakeling te realiseren (minstens 5 VTE

onderneming die haar kerntaak legt bij haar activiteit, maar

wordt vooropgesteld). De invoegbedrijven zijn hiervan een

wel bereid is om ook de weg naar een socialere economie

voorbeeld.

in te slaan en voor een beperkte groep mensen een

Maatwerkbedrijven Maatwerkbedrijven zijn organisaties/ondernemingen die hun

en sociale werkplaatsen zijn hiervan goede voorbeelden.

kerntaak leggen bij de inschakeling van mensen met een

Maatwerkbedrijven met een hoge populatie personen met

grote afstand tot de arbeidsmarkt en economische activiteiten

een arbeidsbeperking kunnen, in functie van de noden van

ontwikkelen om deze doelstelling te realiseren. Een belangrijk

deze werknemers, bijkomende ondersteuning krijgen om hun

criterium om dit te toetsen, zal het aandeel werknemers met

kerntaak te realiseren en de nodige infrastructuuraanpassingen

een grote afstand tot de arbeidsmarkt binnen de organisatie

te doen.

zijn (er wordt minstens 65% vooropgesteld). De beschutte

Mittbestimmung In een systeem van Mittbestimmung hebben werknemers niet

over personeelszaken ook invloed op de koers die het

alleen recht op medezeggenschap in een ondernemingsraad,

bedrijf inslaat. De Mitbestimmung zorgt er anderzijds voor

maar hebben ze ook een afvaardiging in de Raad van

dat vakbonden mee verantwoordelijkheid dragen voor het

Toezicht. Daardoor hebben werknemers naast zeggenschap

functioneren van het bedrijf.

Nationale arbeidsraad De eerste en belangrijkste bevoegdheid is het uitbrengen

Bovendien heeft de NAR krachtens diverse wetten de

van adviezen of het formuleren van voorstellen betreffende

opdracht adviezen te geven of voorstellen te doen vooraleer

sociale vraagstukken, aan de

Belgische regering en/of

de desbetreffende uitvoeringsbesluiten worden aangenomen;

parlement. De tweede veeleer residuale bevoegdheid is het

dat geldt zowel voor het individueel en collectief arbeidsrecht

geven van adviezen over bevoegdheidsconflicten tussen

(arbeidsduur, arbeidsovereenkomsten, bescherming van het

paritaire comités.

loon …) als voor het socialezekerheidsrecht (onderwerping

Daarnaast

is

de

NAR

ook

gemachtigd

collectieve

arbeidsovereenkomsten te sluiten voor het geheel van de

aan de sociale zekerheid, begrip "loon waarop bijdragen verschuldigd zijn", pensioenen …).

economische bedrijvigheid of voor één van de bedrijfstakken.

Non-commodity-prijs van energie De component van de energieprijs die niet gevormd wordt

specifiek om transmissie- en distributiekosten

door het verbruik van een bulkgoed. Voor energie gaat het

On-board unit (OBU) Digitaal

apparaat

aan

boord

van

een

voertuig

voor

elektronische verwerking van gegevens in de vorm van een

gps-ontvanger en een gsm-zender zodat men de locatie van het voertuig exact kan bepalen.

Ondernemingsraad De

ondernemingsraad

de

werkgever

de

is

een

overlegorgaan

tussen

kandidatenlijsten

die

worden

voorgedragen

door

de

werknemersvertegenwoordigers.

representatieve organisaties van werknemers en kaderleden.

wordt

enerzijds

Dit orgaan moet worden opgericht in alle ondernemingen

samengesteld uit het ondernemingshoofd en de door

van de privésector die 50 werknemers tewerkstellen. Er

hem aangewezen afgevaardigden en anderzijds uit de

bestaan bijzondere bepalingen voor ondernemingen die een

werknemersvertegenwoordigers, om de vier jaren verkozen

ondernemingsraad hebben, maar onvoldoende werknemers

door de werknemers van de onderneming op basis van

tewerkstellen.

Als

en

tweepartijenorgaan

de

raad

65

Organisme voor de financiering van pensioenen (OFP) Een instelling die wordt opgericht om arbeidsgerelateerde

pensioenuitkeringen te verstrekken.

Outplacementbegeleiding Outplacement is een dienstverlening voor de ontslagen

genoemd, individueel of in groep worden verleend, om een

werknemer om hem te begeleiden naar een tewerkstelling,

werknemer in staat te stellen zelf binnen een zo kort mogelijke

hetzij als werknemer, hetzij als zelfstandige. Het omvat

termijn een nieuwe betrekking te vinden. Dit kan gaan over

een geheel van begeleidende diensten en adviezen die, in

psychologische begeleiding, logistieke en administratieve

opdracht van de werkgever, door een derde, dienstverlener

steun, hulp bij het opmaken van een CV enz.

Paritair comité Het paritaire comité is een overlegorgaan tussen werknemers

Hun opdrachten zijn de volgende :

en werkgevers. Paritair comités zijn samengesteld uit

••het sluiten van collectieve arbeidsovereenkomsten;

een gelijk aantal vertegenwoordigers van werkgevers-

••het voorkomen of bijleggen van sociale conflicten;

en werknemersorganisaties. Ze zijn opgericht voor alle

••het adviseren van de Regering, de Nationale Arbeidsraad

bedrijfstakken met de bedoeling om de ondernemingen met gelijkaardige activiteiten te groeperen en een regelgeving uit te werken die aangepast is aan de arbeidsvoorwaarden.

of de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven; ••het uitvoeren van elke taak die hen door een wet is toevertrouwd.

Prosument Een consument die zelf ook produceert.

R&D (Research and Development) Onderzoek en ontwikkeling (O&O). Alle creatief werk dat

toepassingen.

op systematische basis verricht wordt ter vergroting van

O&O is een term die betrekking heeft op drie activiteiten:

de hoeveelheid kennis, met inbegrip van de kennis van de

fundamenteel

mens, de cultuur en de samenleving, alsmede het gebruik

experimentele ontwikkeling.

onderzoek,

toegepast

onderzoek

en/of

van deze hoeveelheid kennis voor het ontwerpen van nieuwe

Reconversievennootschappen Vennootschappen die worden opgericht met het oog op de

zich aan te passen aan de economische en sociale evolutie

uitvoering van een transformatie van activiteiten teneinde

(markt) in het kader van bepaalde reconversieprojecten.

Sociale economie Een verscheidenheid aan bedrijven en initiatieven die in hun

gaat naar de kwaliteit van interne en externe relaties. De

doelstellingen de realisatie van bepaalde maatschappelijke

sociale economiebedrijven en –initiatieven brengen goederen

meerwaarden

basisprincipes

en diensten op de markt en zetten daarbij hun middelen

op

economisch efficiënt in met de bedoeling continuïteit en

respecteren

voorop als

stellen

voorrang

en van

hierbij arbeid

kapitaal,

democratische besluitvorming, maatschappelijke inbedding,

rentabiliteit te verzekeren.

transparantie, kwaliteit, duurzaamheid. Bijzondere aandacht

Sociale huisvestingsmaatschappij (SHM) Een

66

een

eigendom heeft. Het is er op gericht om betaalbaar wonen

lokale woonorganisaties in België die sociale huur- en/

Sociale

HuisvestingsMaatschappij

(SHM)

is

mogelijk te maken voor iedereen. De huurprijs wordt bepaald

of koopwoningen en/of bouwgronden aanbiedt in hun

o.a. op basis van het inkomen. Je kan ook een woning kopen

werkgebied waarbij ze die woningen en appartementen in

bij een huisvestigingsmaatschappij.

Sociaal verhuurkantoor (SVK) Een sociaal verhuurkantoor (SVK) is een erkende organisatie

gezinnen en bewoners. De huurder betaalt de huurprijs die

die kwaliteitsvolle woningen en appartementen huurt op

het SVK aan de privé eigenaar betaalt. Er is wel huursubsidie

de private huurmarkt en die vervolgens voor een redelijke

mogelijk. De verhuurder van zijn kant geniet voordelen

huurprijs verder verhuurt aan personen met een bescheiden

in de zin van betalingszekerheid en vrijstelling van de

inkomen. SVK's geven voorrang aan de meest kwetsbare

administratieve rompslomp.

Starterslabo’s Het doel is het bevorderen van ondernemerschap bij

werkende werkzoekenden naar zelfstandig ondernemerschap.

werkzoekenden uit kansengroepen binnen de principes

Ze geven mensen de kans om, mits aan bepaalde voorwaarden

van de sociale economie en maatschappelijk verantwoord

is voldaan, zonder risico hun ondernemingsidee in de markt

ondernemen. De activiteitencoöperaties bieden individuele

uit te testen met het oog op de uitbouw van een rendabele

en collectieve begeleiding aan. Starterslabo’s coachen niet-

zelfstandige activiteit.

System-based approach Minder transactionele controles aan de grenzen, maar focus

binnen de onderneming gecombineerd worden met a

op controles waarbij de werking van de aangiftesystemen

posteriori controles.

TSO Transmission System Operator. De beheerders van het

hoogspanningsnet. In België is Elia de enige TSO.

VBS Belegging in schuldvordering. Een instelling voor belegging

schuldvorderingen die voortvloeien uit een krediettoekenning

in schuldvorderingen (IBS) is een vehikel voor collectieve

liquide maakt door ze over te dragen aan een daartoe

belegging in door derden overgedragen schuldvorderingen.

gecreëerd

Effectisering is een financieringstechniek waarbij een bank

belegging in schuldvorderingen).

financieel

vehikel

(obligatie,

instelling

voor

Verkeersbelasting (VKB) U moet jaarlijks een verkeersbelasting betalen wanneer u als

het vermogen van uw motor, de cilinderinhoud of van de

bestuurder van een gemotoriseerd voertuig gebruikmaakt

maximaal toegelaten massa (MTM) van het voertuig.

van de openbare weg. De verkeersbelasting is gebaseerd op

Verworpen uitgaven Verworpen uitgaven zijn die kosten/uitgaven die niet of slechts

staat in de belastingaangifte onder de verworpen uitgaven.

beperkt (fiscaal) aftrekbaar zijn. Het niet-aftrekbare gedeelte

Zo wordt het boekhoudkundig resultaat gecorrigeerd.

Vrijgestelde roerende inkomsten (VRI) Dit zijn: 1. inkomsten uit preferente aandelen van de NMBS,

tot herfinanciering van de leningen gesloten door de

2. inkomsten uit Belgische overheidsfondsen of leningen van

Nationale Maatschappij voor de Huisvesting en de Nationale

voormalig Belgisch-Kongo die zijn uitgegeven met vrijstelling

Landmaatschappij of door het Amortisatiefonds van de

van Belgische zakelijke en persoonlijke belastingen of van

leningen voor de sociale huisvesting.

elke belasting en 3. inkomsten uit effecten van leningen

Yield gap Het verschil tussen potentiële en werkelijke opbrengsten.

Zeescheepvaartvennootschappen Vennootschappen die uitsluitend winst uit de zeescheepvaart verkrijgen.

67

68

COLOFON

COLOFON Een congres zonder leden, is zoals een café zonder bier. Daarom betrok Jong N-VA zoveel mogelijk leden gedurende de inhoudelijke werkzaamheden die resulteerden in deze congresbundel. Het is gepast hen allen te bedanken voor de geleverde inspanningen.

Een overzicht ••De leden van het Dagelijks Bestuur

••De leden van de

•• Maxim Winand

•• Tomas Roggeman, voorzitter

commissiewerkgroep ‘Voorsprong in

•• Joël Njengo

•• David Coppens,

Welvaart’

•• Jasper Bossuyt

ondervoorzitter •• Sam Feys, secretaris •• Martijn Rogiers

•• David Coppens, voorzitter

•• Juan Leysen

•• Lawrence Vancraeyenest,

•• Masthias Ghesquiere

ondervoorzitter

•• Jeroen Verlonje

•• Dylan Vandersnickt

•• Bavo Huyghe, secretaris

•• Hannes Ysebaert

•• Sarah Van Hassel

•• Davy Maes

•• Nicolas Bas

•• Tom Vanderschoot

•• Andy Pieters

•• Thomas Villa

•• Matthias Cooreman

•• Andy Pieters

•• Manuel Aelbrecht


•• Kathleen Dox

Toekomstgerichtheid’

••De leden van de congrescommissie,

•• Viktor Roseleer ••De leden van de

tevens ook de commissiewerkgroep

•• Jeroen Verlonje

•• Sarah Van Hassel, voorzitter

‘Voorsprongmanifest’

•• Jasper Bossuyt

•• Wouter Folens, ondervoorzitter

•• Maxime Hoogewijs

•• Kevin De Greve, secretaris

•• Klaas De Smedt

•• Andy Pieters

•• Andy Pieters, voorzitter •• Bavo Huyghe, ondervoorzitter •• Tomas Roggeman


•• Thomas Villa

•• Sam Feys


•• Nele De Martelaere

•• David Coppens

Duurzaamheid’

•• Klaas De Smedt

•• Martijn Rogiers

•• Thomas Villa, voorzitter

•• Henning Van Duffel

•• Thomas Villa

•• Kristof Van Roey,

•• Jan Bogaerts


ondervoorzitter

•• Viktor Rooseleer

•• Sarah Van Hassel

•• Nand Cremers, secretaris

•• Sven Maes

•• Tom Vanderschoot

•• Tom Vanbeckevoort

•• Ward Vranken

•• Ann Kuppens

•• Laurens Himpe

•• Jeroen Achten

•• Bart Jambon

•• Sam Feys

•• Bavo Huyghe

•• Henning Van Duffel

•• Eva Paelinck

•• Ward Snoeck

•• Evelien Lievens

•• Jarno Vandevoorde

•• Hilke Gantois

•• Tom De Vits

•• Jan Bogaerts

•• Jeroen Vanzeebroeck

•• Els Delang, medewerker

•• Kristof Van Roey


•• Viktor Rooseleer, stagiair-

•• Lawrence Vancraeyenest

•• Andy Pieters

•• Michael Debruyne


•• Joren Vanden Brande ••De medewerkers van Jong N-VA vzw •• Joris Kelchtermans, medewerker

medewerker ••De vrijwillige bijdragen van:

•• Niels Vandeweyer


•• Rien Hoeyberghs

•• Raf Praet

Bescherming’

•• Jonas De Smedt

•• Sven Pletincx

•• Tom Vanderschoot, voorzitter

•• Tom De Vits

•• Evelien Lievens,

•• Tom Werner

ondervoorzitter

•• Bob D’hoedt •• Stijn Everaert ••De ondersteuning vanuit De

•• Davy Maes

•• Hilke Gantois, secretaris

Barricade, het partijsecretariaat van

•• Wouter Folens

•• Maarten Goetstouwers

N-VA.

•• Kevin De Greve

•• Bruno Reiners

•• Nand Cremers

•• Floris Vandenbroeck

69

Beste Jong N-VA’er, 193. Zo veel amendementen werden door u en de andere leden ingediend. Honderden jongeren grijpen ons Voorsprong-congres aan om hun visie te geven op ons Vlaanderen van de toekomst. En terecht! Want met jouw mening bepaal je niet alleen de standpunten die ingenomen worden op het Voorsprong-congres. Dit wordt de leidraad bij de standpunten die Jong N-VA de komende jaren inneemt en verdedigt. Op dit congres bepaal jij het aanzicht van Jong N-VA. Het Voorsprong-congres is het hoogtepunt van maandenlange voorbereidingen. Een jaar geleden al kon jij via de ledenbevraging de centrale thema’s van dit congres kiezen. De oproepen voor tekstvoorstellen leverden talloze inzendingen op. Vele Jong N-VA’ers stelden zich kandidaat voor een van de vijf inhoudelijke werkgroepen en gaven een eerste vorm aan de congresteksten. De standpunten die zijn opgeborreld vanuit tientallen afdelingen en honderden kritisch denkende jongeren, worden hier samengesmeed tot een visie voor onze toekomst. Dit werk wordt de grootste onderneming in het 15-jarige bestaan van Jong N-VA. Ik ben blij dat ik daarvan deel mag uitmaken, samen met u, en samen met de geëngageerde ploeg onder leiding van congresvoorzitter Andy Pieters. Eens te meer is het woord aan u. Ik wens u veel succes en veel plezier!

Tomas Roggeman nationaal voorzitter

www.jongnva.be Koningsstraat 47 bus 6 1000 Brussel [email protected] 02 227 15 67

#Voorsprong Congres maart 2016 Antwerpen

Recommend Documents