Duurzaamheid van lokaal sportbeleid. Keuzesessies ISB-Congres 2013 Waagnatie Antwerpen

Duurzaamheid van lokaal sportbeleid Keuzesessies ISB-Congres 2013 Waagnatie Antwerpen 21.03.13

Opzet sessie duurzaamheid 1. 2. 3. 4. 5.

Theoretisch kader met koppeling naar de praktijk in de sportdienst Wat is de ecologische voetafdruk? Link sportinfrastructuur: ben je goed bezig? Link naar aanbod Sensibilisering

Telkens gekoppeld aan de praktijk van Hooglede 6. Lange termijn Duurzaamheid 7. Praktische vragen ter discussie

Duurzaamheid van lokaal sportbeleid

2

Opzet sessie duurzaamheid 1. Theoretisch kader met koppeling naar de praktijk

in de sportdienst

2. 3. 4. 5.

Wat is de ecologische voetafdruk? Link sportinfrastructuur: ben je goed bezig? Link naar aanbod Sensibilisering

Telkens gekoppeld aan de praktijk van Hooglede 6. Lange termijn Duurzaamheid 7. Praktische vragen ter discussie


3

Duurzame ontwikkeling? • • • •

Zo veel mogelijk welzijn en welvaart Voor ons allemaal Ook voor onze (klein)kinderen en verdere generaties Hier en elders op aarde

Dynamisch begrip

(Bron: Verhoeven A. (2012), Toekomsten voor duurzame ontwikkeling, VVSG-pockets, Politeia: Brussel)


4

Drie pijlers Economisch • Economische vitaliteit • Prosperity

Sociaal • Welzijn • Solidariteit • People

Ecologisch • Milieu • • Planet

Betrekken van burgers, bedrijven, verenigingen Zeer lange termijn


5

Gezamenlijke win • Milieu-/natuurmaatregelen  ook economische win (toerisme, veiligheidsgevoel, …) • Verschillende beleidsvelden  gemeenschappelijke ambitie  eigen sectorale bekommernis

• Bv. Sint-Katelijne-Waver: opvangbekken voor regenwater wordt geïntegreerd in recreatiezone en krijgt zo een recreatieve en landschappelijke meerwaarde • Bv. Limburgse Kempen en Maasland: economische return van fietsroutenetwerk (Bron: Verhoeven A. (2012), Toekomsten voor duurzame ontwikkeling, VVSG-pockets, Politeia: Brussel)


6


7

Opzet sessie duurzaamheid 1. Theoretisch kader met koppeling naar de praktijk in de sportdienst

2. Wat is de ecologische voetafdruk? Stijn Bruers - Ecolife vzw [email protected] - www.ecolife.be

3. 4. 5. 6. 7.

Link sportinfrastructuur: ben je goed bezig? Link naar aanbod Sensibilisering Lange termijn Duurzaamheid Praktische vragen ter discussie


8

De ecologische voetafdruk • Vraag naar biologisch productief aardoppervlak – Verschillende consumptieactiviteiten worden opgeteld • Gebruik van hernieuwbare materialen (akkerland, grasland, bosland en visgronden) • Gebruik van infrastructuur (bouwland) • Gebruik van fossiele brandstoffen (bossen om CO2 op te nemen) – Uit te drukken in oppervlakte-eenheid (globale vierkante meter) • Gemiddelde persoon: 2,7 globale hectare (Belg: 7) • Aanbod van biologisch productief aardoppervlak – Schaars: 1,8 globale hectare beschikbaar per persoon Duurzaamheid van lokaal sportbeleid

9

Opzet sessie duurzaamheid 1. Theoretisch kader met koppeling naar de praktijk in de sportdienst 2. Wat is de ecologische voetafdruk?

3. Link sportinfrastructuur: Ben je goed bezig? 4. 5. 6. 7.

Link naar aanbod Sensibilisering Lange termijn Duurzaamheid Praktische vragen ter discussie


10

Quickscan Ecologische voetafdruk voor sportinfrastructuur • • • •

Verwarming, verlichting, water Afval Aankopen Mobiliteit

naar Quickscan Duurzaamheid van lokaal sportbeleid

11

Algemene info Hooglede • • • • •

Hooglede - Gits Oppervlakte: 3786 ha 62 a 47 ca Aantal inwoners : 10 041 inwoners (cijfers 31.12.2012) 1 voltijds sportfunctionaris Infrastructuur: – 1 sporthalcomplex Ogierlande – 1 turnzaal van gemeenteschool – 1 gevechtssportenzaal ‘Atlantahal’ – Andere: 2 grote voetbalinfrastructuren, 2 kleine voetbalinfrastructuren, looppiste, zwembad (niet in eigen beheer), petanquepleinen, visvijvers, … – … Duurzaamheid van lokaal sportbeleid

12

Sporthal Ogierlande


13

Insteek - opstart • 2009: infosessie over duurzaamheid in Aalter – Invullen van quickscan van ecolife • 2010: Jaar van de sport – Sportgebouwen worden klimaatgebouwen – Opstellen van aanpassingen en werkpunten voor alle sportgebouwen (~ scepen van sport én milieu) • 2011 – 2012 – Verdere opvolging van de aanpassingen en werkpunten • 2013 – Doelstellingen vernieuwen onder nieuw bestuur


14

Hooglede – energie besparende maatregelen ENERGIE • Relighting (onderzoek en aanpassing) • Sensoren in kleine ruimtes (kleedkamers, toiletten, berging, …) • Zonnepanelen op dak sporthal (firma Soleco) • Studie Esco om sporthal energiezuiniger te maken (aanpassingen te duur) • Elektronische sturing verwarming (optimalisatie verwarming)


15

Hooglede – energie besparende maatregelen WATERVERBRUIK • Doorstromers geplaatst op de waterleidingen • Meer gebruik van putwater/regenwater in plaats van stadswater • Installeren water fonteintjes (afvalbeperking)

Opvolging vanuit milieudienst / dienst duurzaamheid van de verbruiken (~ installatie van aparte tellers)


16

Quickscan Ecologische voetafdruk voor sportinfrastructuur • • • •

Verwarming, verlichting, water Afval Aankopen Mobiliteit


naarQuickscan sportinfrastructuur.xls Quickscan 17

Praktijk Hooglede •

Afval: – Gebruik en verhuur van vuilnisbakken restafval en PMD – Installeren water fonteintjes (afvalbeperking) – Affiche campagne n.a.v. vuilnis in kleedkamers (eenvoudig, maar efficiënt gebleken)


18


19


20

Andere praktijkvoorbeelden afval

-Project Afval sorteren in sportcentra ISB en Fostplus - Andere voorbeelden in Ronse


21

Zingem: samenaankoop gerecycleerd papier 

Vorst: Give Box

Leuven: installatie waterfonteintjes


22

Gent: een sportruitrusting voor iedereen

Duurzame aankopen? Noodzaak aankoop?

• Kostenefficiëntie – Kosten hele levenscyclus (> aankoopkost) • Ecologische overwegingen • Sociale overwegingen (bv. Turnhout) • Duurder? // rationalisatie uiteindelijk goedkoper…? • Steunpunt duurzame lokale overheidsopdrachten (website VVSG) (Bron: Verhoeven A. (2012), Toekomsten voor duurzame ontwikkeling, VVSG-pockets, Politeia: Brussel)


23


24

• • • • • • • • • • • • • •

Papier Schoonmaakproducten Kantoormateriaal Compost Straatmeubilair Verven en aanverwante Groene stroom Terugname van verpakking door leverancier Koelkasten, dranktoestellen, … FCS-hout Kledij (bv. Genk: ‘schone’ werkkledij) Speeltoestellen Voeding …

Milieukoopwijzer: www.milieukoopwijzer.be (Bron: Verhoeven A. (2012), Toekomsten voor duurzame ontwikkeling, VVSG-pockets, Politeia: Brussel)


25


Aankoop: – Fair trade gemeente – FSC: fit-o-meter, enveloppen, papier, gemeentenieuws, … – Gerecycleerd materiaal: speeltoestellen, zitbanken, … – Milieuverantwoorde kantoormaterialen (hervulbaar, …) en schoonmaakmiddelen, …

•

Mobiliteit – Op vlak van mobiliteit ingezet op sensibilisering (zie later) – Geen investeringen gedaan


26

Gent: Openbare fietspompen

Gent: fietsherstelzuil voor de wijk

Gent: online fietsrouteplanner Duurzaamheid van lokaal sportbeleid

27

Opzet sessie duurzaamheid 1. Theoretisch kader met koppeling naar de praktijk in de sportdienst 2. Wat is de ecologische voetafdruk? 3. Link naar sportinfrastructuur 4.

Link naar aanbod

5. Sensibilisering 6. Lange termijn Duurzaamheid 7. Praktische vragen ter discussie


28

Evenementen Ecologische Voetafdruk evenement

• .

Mobiliteit: 23,9%

Ruimtegebruik: 2,8% Direct energiegebruik: 5,9% Water: 0,0%

Afvalproductie: 37,2%

Catering: 30,0%


Duurzame elementen bij evenementen • Energie – water • Afvalbeheer – Uitdelen van onnodige flyers, gadgets, … beperken – Aandacht voor verpakking van voedsel – Voldoende vuilnisbakken plaatsen – Zwerfvuil beperken – Doorgedreven selectie van glas, papier, pmd,… via afvaleiland – Afspraken met alle betrokkenen (lesgevers, catering, infokramen, …) over beperken van afval – Bevoorradingspost: afvalpost kort na ipv aan de uitdeelpost – Gebruik brooddoos hipper maken dan gebruik aluminiumfolie


30

• Aankoopbeleid – Geen wegwerpmateriaal (plastic borden, bekers, bestek, …) – Oplaadbare batterijen • Mobiliteit – (beveiligde) fietsenstalling – Bereikbaarheid: alternatieve routes promoten – prijs wegschenken aan deelnemers met openbaar vervoer cfr isb-congres ●

Voor evenementen kan je een milieuteam aanstellen, of kleinschaliger, iemand verantwoordelijk maken voor de milieuinvalshoek


31


32

Duurzame elementen in permanent aanbod • Afvalbeheer - Drinkbus bij start langlopende lessenreeks - Kinderen vragen om drinkbus en brooddoos op sportkamp mee te brengen - Aandachtspunt in draaiboek • Aankoopbeleid (idem evenementen) • Mobiliteit (idem evenementen)


33


Gebruik en verhuur van herbruikbare bekers

•

Afvalbeleid tijdens grote evenementen i.s.m. milieudienst (WK cyclocross 2007, BK wielrennen op de weg 2012, …)

•

Mobiliteit

•

Fietsstallingen


34

Opzet sessie duurzaamheid 1. 2. 3. 4.

Theoretisch kader met koppeling naar de praktijk in de sportdienst Wat is de ecologische voetafdruk? Link sportinfrastructuur: ben je goed bezig? Link naar aanbod

5.

Sensibilisering gebruikers en personeel

6. Lange termijn Duurzaamheid 7. Praktische vragen ter discussie


35

Drie sporen Goede voorbeeld • Interne werking

Verankering • Duurzaamheid in sociaal beleid, cultuurbeleid, sportbeleid, …


Sensibiliseren • Burgers, bedrijven, scholen, clubs, andere organisaties

36

Verankering • • • • •

Duurzaamheid is ingebakken in besluitvormingsprocessen Gedragenheid bij personeel Kennisopbouw bij personeel Verinnerlijking in bestaande diensten Van ad hoc naar gecoördineerd en planmatig

(Bron: Verhoeven A. (2012), Toekomsten voor duurzame ontwikkeling, VVSG-pockets, Politeia: Brussel)


37

Goed voorbeeld doet goed volgen • Eigen interne werking – Milieuvriendelijk papier (ook voor promotiefolders) – Verplaatsing woon-werk – Infrastructuur (energie, water, toegang) – Ecologische en sociale criteria bij aankoop en uitbesteding – Kostprijs totale levensduur > investeringskost  Een zaak van iedereen! AGB, vzw, intergemeentelijke samenwerkingen, OCMW, … politieke bestuurders personeel: van beleidsambtenaar tot groenarbeider, poetspersoneel


38

Hooglede – sensibiliseren personeel • • • • •

Publicatie van gerealiseerde doelstellingen Dit gebeurt vooral door de milieudienst => steek proeven Er zijn ook affiches verspreid in de gemeentelijke gebouwen waar personeel aanwezig is (bibliotheken, brandweer, sociaal huis, …) Milieudienst ziet toe op de aankoop procedures Hoe zaalwachters betrokken in proces van sorteren?


39

Sensibilisering • Overtuigen, stimuleren en blijvend motiveren • Blijven herhalen • Gedragsverandering • Samenwerken met lokale verenigingen vergroot de impact


40

Sensibilisering Hoe? • Afvalarm informeren • Blijven herhalen • Samenwerken met lokale verenigingen


41

Hooglede – sensibilisering •

Sensibiliserende acties: – Affiches: waterlater, uitschermer, dubbelbedekker – Stickercampagne (laatste doet licht uit, verwarming uitgezet, ramen gesloten, …)

•

Publicatie van gerealiseerde doelstellingen


42


43


44


45


Mobiliteit – Sensibiliserende acties: • Affiches: doortrapper, traploper • Mijn Korte Ritten (~ fietsweek – wandelweek voor scholen) • Met belgerinkel naar de winkel • Speelweefsel (in samenwerking met jeugddienst) – Activiteiten: • Trage wegen wandeling • …


46

% lichten die blijven branden (in de kleedkamers)

Afspraken bij aanvang lessenreeks, sportkamp, …


Ronse: Stempelkaart 47 Gent: communicatie buslijnen

Tweevoudige argumentatie


48

• • • •

Gratis duurzaam bouwadvies voor clubs met eigen infrastructuur Infomoment voor verenigingen Op bezoek bij een energiebewuste sportinfrastructuur/-club Subsidies voor duurzame materialen, clubs met een afvalbeleid, …

• …


49

• In douches het aantal ‘zwembaden’ water die nodig zijn voor de douches van de gebruikers (Bron: Ecolife)


50

Enkele praktische vragen • Wat doe je met achtergebleven flessen water? • Hoe is samenwerking met zaalwachters op vlak van sorteren?


51

Enkele praktische vragen • Wat doe je met achtergebleven flessen water? • Hoe is samenwerking met zaalwachters op vlak van sorteren?


52

Enkele praktische vragen • Hebben jullie al acties gedaan om gebruikers aan te zetten tot fietsgebruik?

•

Hoe kan je clubs mee betrekken in dit verhaal? Voorbeelden van subsidiëring? Andere maatregelen?


53

Contactgegevens

Stijn Bruers - Ecolife vzw [email protected] - www.ecolife.be www.ecolife.be Kristof De Vriendt – Hooglede Marjolein van Poppel – ISB Lien Van Belle – ISB

[email protected] [email protected] [email protected]


54

Duurzaamheid van lokaal sportbeleid. Keuzesessies ISB-Congres 2013 Waagnatie Antwerpen

Recommend Documents