Vooronderzoek Bouwlogistiek gemeente Utrecht Resultaten en aanbevelingen vervolg

Opbouw vooronderzoek

Vooronderzoek Bouwlogistiek gemeente Utrecht

1. De vraag vanuit programma Goederenvervoer: visie, doelen en beoogde resultaten, kernvragen vooronderzoek; 2. Aanpak en beantwoording onderzoeksvragen; 3. Aanbevelingen vervolg

Resultaten en aanbevelingen vervolg

Erik van Berkel 14 november 2012 Vooronderzoek Bouwlogistiek Utrecht V0.1 04/09/2012

1. De Vraag

Page 2

De Vraag: Visie op het vooronderzoek bouwlogistiek

Visie op het vooronderzoek Doelen en gewenste resultaten Onderzoeksvragen

Uitvoering van het Actieprogramma Goederenvervoer en met name de aanpak van de bouwlogistiek leidt tot een structurele verbetering van de bereikbaarheid van het centrum in Utrecht en van de luchtkwaliteit binnen de gemeente Utrecht per 1 januari 2015 en daarna.

En draagt bovendien bij: aan verbetering van de veiligheid voor overig verkeer (m.n. langzaam verkeer); aan vermindering energieverbruik in de transportketen binnen de gemeente Utrecht. Vooronderzoek Bouwlogistiek Utrecht V0.1 04/09/2012

Page 3

Vooronderzoek Bouwlogistiek Utrecht V0.1 04/09/2012

De Vraag: Overzicht Knelpunten en bijnaknelpunten NO2 in 2015

Bron: gemeente Utrecht 2011, Monitor luchtkwaliteit

Knelpunten in 2015: Albert Schweitzerdreef, Smakkelaarsveld en Amsterdamsestraatweg. Bijnaknelpunten 2015: Stationsplein Catharijnesingel Karl Marxdreef Nobelstraat Albatrosstraat Wittevrouwensingel Bleekstraat Cartesiusweg Reactorweg

Drie knelpunten, negen bijnabijna-knelpunten stikstofdioxide


Page 5

Page 4

De Vraag: Doelen en gewenste resultaten Doelen: verandering van de bouwlogistieke keten door efficiënter en duurzamer transport t.b.v. bouw Gewenste resultaten: Duurzamer: Verbetering van de bereikbaarheid van het centrum Verbetering luchtkwaliteit op 1 januari 2015 op locaties waar de normen worden overschreden en bijna worden overschreden Structurele verbetering luchtkwaliteit, veiligheid en energieverbruik per 2015 en daarna; Efficiënter: Minder kosten, beter kwaliteit (minder faalkosten) in de bouw


Page 6

De Vraag: Onderzoeksvragen Vooronderzoek Om de doelen en gewenste resultaten te bereiken is een aantal stappen nodig. De eerste stap bestaat uit een vooronderzoek door middel van interviews naar de huidige stand van zaken. De vervolgstappen worden op basis van deze 1e stap bepaald.

2. Aanpak en beantwoording onderzoeksvragen De onderzoeksvragen zijn beantwoord in twee stappen: 1. Interviewronde bij een negental relevante stakeholders (resultaten opgenomen onder 2 analyse per stakeholder)

2. Analyse en samenvatting interviewresultaten

Twee vragen staan centraal bij het vooronderzoek: 1. Hoe komen bouwende partijen in beweging om hun bouwlogistieke proces zodanig anders te organiseren dat dit bijdraagt aan een schoner, duurzamer, veiliger en beter bereikbaar Stationsgebied Utrecht? Wat zijn de kritische succesfactoren? 2. Wat zijn de kansen voor het oprichten van een BLC (bouwlogistiek centrum) met een actieve gemeentelijke rol?


Page 7

Kritische succesfactoren om te komen tot veranderingen in de bouwlogistiek

Draagvlak

Rol, Invloed

Waarom willen stakeholders wel/niet meewerken om de bouwlogistiek aan te pakken? Interesse in een BLC? Wat zijn hun belangen? In welke rol en in hoeverre hebben ze invloed op veranderingen in de bouwlogistieke keten?

Haalbaarheid

Visie: heeft de partij een visie op de bouwlogistiek? Plan: Zijn er concrete plannen om de visie te realiseren? Kennis, middelen, kunde: Is de juiste kennis en middelen binnen of buiten de organisaties beschikbaar over de bouwlogistiek? Zijn er voldoende mensen die deze kennis kunnen toepassen? Bijvoorbeeld op ICT gebied. Beschikbare capaciteit: Hebben ze /zijn er voldoende mensen en middelen beschikbaar om het plan uit te kunnen uitvoeren?


Page 9

Bepaling succesfactoren (waarom en hoe komen partijen in beweging?) Analyse per stakeholder (“partij”) Samenvatting en algemene conclusies succesfactoren


Page 8

Analyse per stakeholder De stakeholders: Overheid: beleid en bevoegd gezag Overheid: Opdrachtgever Ontwikkelaars: Opdrachtgever Architecten Aannemers Verladers Vervoerders


Page 10

Resultaten per stakeholder


Overheid (beleid en bevoegd gezag) Belang: schone lucht (leefbaar), goede bereikbaarheid, veilig, energiebesparing

Opdrachtgever (Ontwikkelaar / vastgoedeigenaar) Belang: goede bereikbaarheid tbv winkelend publiek, winst €

Rollen, invloed: kan kaders scheppen, urgentie creëren (bijv venstertijden bevoorrading), monitoring, ondersteunend

Rollen, invloed: opdrachtgever: kan kaders meegeven aan ontwerp, in aanbesteding en toetsen tijdens uitvoering

Nodig om in beweging te komen: wet- en regelgeving, beleid, visie, geld, kennis en capaciteit, geschikt (haalbaar en effectief) project

Concrete benoemde kansen: Overheid kan gunstige condities scheppen Voorbeeldfunctie bij logistiek centrum als landing customer (1e afnemer, innoverend) Goede PR verzorgen Stimulerend en innovatie (bijv prijsvraag, subsidie) Monitoring, meting (handhaving)

Nodig om in beweging te komen: urgentie beperkte bereikbaarheid, kostenbesparing, aansprakelijkheid / verantwoordelijkheid risicobeheersing zekerheid over maakbaarheid, geschikte opdracht

Concrete benoemde kansen:

Mening tav BLC: Rol overheid altijd eindig en terughoudend. Klein beginnen. Rekening houden met eerlijke concurrentie.


Page 11

Transport over water t.b.v. bouw parkeerkelder Betere belading van vrachten in afbouwfase, nodig overslaglocatie met zekerheid over aanrijdtijd Personeel met OV, collectief transport

Mening tav BLC: neutraal, ziet hier niet direct kansen


Page 12



Opdrachtgever (gemeente) Belang: goede bereikbaarheid, veilig, € sluitende/positieve exploitatie, risicoreductie, schone lucht (leefbaar)

Architect (geen interview)

Rollen, invloed: opdrachtgever openbare ruimte, muziekpaleis: kan kaders meegeven aan ontwerp, in aanbesteding en toetsen tijdens uitvoering, kan beleid uitvoeren Nodig om in beweging te komen: urgentie beperkte bereikbaarheid, kostenbesparing, aansprakelijkheid /verantwoordelijkheid, risicobeheersing zekerheid over maakbaarheid, geschikte opdracht Concrete benoemde kansen: Maak stimulerend en/of kaderstellend beleid; Betrek bij de oplossingen ook andere stedelijke distributie; Kijk bijvoorbeeld ook naar andere vervuilende elementen, zoals dieselgeneratoren en ander bouwmaterieel

Belang: aansprekend ontwerp, opdracht (omzet, winst)

Rollen, invloed: ontwerper, heeft directe invloed op de keuze van materialen en dus op transportketen bij bouw en sloop

Nodig om in beweging te komen: eisen en wensen opdrachtgever, wet- en regelgeving, persoonlijke drijfveer, visie, kennis van transportketen en werkwijze aannemer

Concrete benoemde kansen: nvt

Mening tav BLC: nvt

Mening tav BLC: ziet hier niet direct kansen, geen (primaire) rol voor gemeente


Page 13


Page 14



Aannemers stationsgebied

Aannemers stationsgebied

Belang: winst,/ bouwen binnen budget, goede, betrouwbare bereikbaarheid, veilig

Rollen, invloed: bouwer, heeft directe invloed op de transportketen bij inkoop en bouwplanning

Nodig om in beweging te komen: urgentie beperkte bereikbaarheid, onveiligheid, ruimtegebrek, beperkte werktijden, kostenbesparing, regelgeving, contracteisen over MVO Geschikt project, risicospreiding, (terugverdien)tijd


Meningen tav BLC:


Page 15


Nadere afspraken met grote leveranciers/onderaannemers voor afbouwfase om kansen te bezien Overslaglocatie rand van de stad voor combinatie van kleine vrachten dus minder vrachtwagens de stad in (geen steun gemeente), schoner vervoer bijv door elektrisch vrachtverkeer (zou stimulans gemeente kunnen zijn) Gebruik maken van af- en aanvoer via water/gracht; Goede bebording voorkomt onnodige uitstoot door doelgericht stad in - stad uit. Te combineren met eventueel vast te stellen aan- afvoerroutes. Tijdens inrichtingsfase, na casco oplevering valt vermoedelijk ook een betere beladingsgraad te bereiken; BLC door gemeente te bemannen en organiseren, op te leggen in bestek;

Door gemeente op te pakken, te initiëren in combinatie met eisen in bestek; Aannemers kunnen dit zelf organiseren, geen bemoeienis gemeente gewenst.


Page 16


Aannemer best practice Belang: winst, goede, betrouwbare bereikbaarheid, veilig

Verlader (leverancier, producent bouwmaterialen) Geen interview

Belang: winst, product zo goedkoop mogelijk op tijd bij de aannemer

Rollen, invloed: heeft eigen logistieke dienst of koopt op de markt in, heeft directe invloed op het transport;

Nodig om in beweging te komen: eisen en urgentie bij de bouwer (ruimte, beperkte bereikbaarheid, kostenbesparing), geschikte opdracht/project

Concrete benoemde kansen: nvt

Mening tav BLC: nvt

Rollen, invloed: bouwer, heeft directe invloed op transportketen bij inkoop/ bouwplanning

Nodig om in beweging te komen: urgentie ruimte, beperkte bereikbaarheid, kostenbesparing, regelgeving, kleine bouwplaats, beperkte werktijden; Geschikt project, risicospreiding, (terugverdien)tijd

Concrete benoemde kansen, maatregelen: Centrale inkoop materialen, waardoor leveranties in keer worden geleverd ipv bijv in drie ladingen; geldt mn voor kleinere projecten en kleinere onderaannemers; Bekijk renovatieprojecten eens vanuit C2C visie, hierdoor meer hergebruik materialen door leveranciers en bij slimme fasering dus betere belading haalbaar; Een just in time levering tot op de werkplek zorgt dat vakmensen ook daadwerkelijk met hun vak bezig zijn en niet met “tillen en sjouwen” productiviteit en werkplezier stijgt.; Combineer aan- en afvoerstromen door coördinatie en uitvoering bij een partij

Mening tav BLC: Aannemers kunnen dit zelf organiseren, geen directe bemoeienis gemeente gewenst


Page 17


Page 18

Resultaten per stakeholder Vervoerder(s)

Belang: winst en omzet zo goed mogelijke vulling van voertuig/ zo min mogelijk ritten; zo veel mogelijke nieuwe opdrachten, (verbeterde) positie in de bouwlogistieke keten

Rollen, invloed: expert in de transportketen; heeft directe invloed op de transportketen, belading van voertuigen, soort en uitstoot transport

Nodig om in beweging te komen: urgentie bij de bouwer (ruimte, beperkte bereikbaarheid, kostenbesparing), geschikte opdracht, risicospreiding, (terugverdien)tijd


Transport bouwmaterialen (coördinatie, vervoer) bij een partij. BLC

Meningen tav BLC: Niet nodig; regelen op- en overslag zelf, neemt zelf opstartverliezen; Wenselijk met actieve rol gemeente (organisatie en financiële stimulans opstart verliezen)


Page 19

Conclusies en aanbevelingen ten aanzien van de onderzoeksvragen (1)

Hoe komen bouwende partijen in beweging om hun bouwlogistieke proces zodanig anders te organiseren dat dit bijdraagt aan een schoner, duurzamer, veiliger en beter bereikbaar Stationsgebied Utrecht? Uit de interviews is gebleken dat partijen bezig zijn met de optimalisatie van de bouwlogistiek. Dit gaat voorzichtig vooruit. Dit heeft enerzijds te maken met de beperkte kennis en ervaring op dit gebied “wat valt er te winnen en hoe doen we dat” en deels ook omdat er onvoldoende druk op staat. Er is in beperkte mate sprake van “moeten”. In algemene zin kan dus worden geconcludeerd dat bouwende partijen vooral in beweging komen omdat het moet op basis van contract en/of wet- en regelgeving of als het wat oplevert, met name kostenbesparing of risicoreductie. Bereikbaarheid van de bouwlocatie en beschikbare werktijden zijn hierbij de meest bepalende factoren. Schoner en duurzamer transport, en (verkeers)veiligheid zijn hiervan meestal afgeleid.

Algemene conclusies t.a.v. succesfactoren op basis van de interviews Draagvlak

Draagvlak is bij alle partijen aanwezig. Interesse in een centraal BLC laag. De urgentie om echt in beweging te komen is meestal niet hoog genoeg.

Rol, Invloed

Partijen hebben voldoende invloed om wijzigingen in de bouwlogistieke keten door te voeren.

Visie op bouwlogistiek

Partijen geven aan dat slechts voor een (beperkt) deel van de aan- en afvoer van materiaal anders werken mogelijk loont (€). Een totaalvisie op een andere werkwijze ontbreekt.

Concrete plannen

Er is sprake van een pragmatische zoektocht naar andere werkwijze(n) en kansen.

Kennis, kunde en middelen

Er is veel (onderzoeks)kennis beschikbaar over palet aan maatregelen. Er is in zeer beperkte mate ervaring met de toepassing van maatregelen. Deze zit (deels) bij andere partijen, (zoals verhuisbedrijven) dan die nu bij de bouwlogistiek zijn betrokken.

Beschikbare capaciteit

Onduidelijk, lijkt onvoldoende om op grote schaal te kiezen voor een fundamenteel andere werkwijze. Lijkt wel in de pas te lopen met de pragmatische zoektocht.


Page 20

Conclusie en aanbevelingen ten aanzien van de onderzoeksvragen (2) 1.

2. 3.

4.

Uit de interviews is ook duidelijk geworden dat projecten zo verschillend zijn dat aanpak op maat noodzakelijk is. Uit een eerste analyse blijkt dat in ieder geval bepalende factoren zijn: Locatie project is bepalend voor transportmogelijkheden (water, rail, weg) en of de maatregel bijdraagt aan de gemeentelijke resultaten (bijvoorbeeld vindt er reductie plaats van bouwverkeer op kritische routes, is er sprake van duurzamer transport). Omvang project (groot of klein): bij kleine projecten is er meer winst te behalen door combinatie van vrachten van verschillende leveranciers. Type project heeft invloed op de beladingsgraad. Er is een verschil te maken tussen nieuwbouw en renovatie. Bij renovatie is bij slimme fasering een betere beladingsgraad per voertuig te behalen. De winst zit dan met name in de beladingsgraad van de retourvracht. Projectfase: Voor alles wat nog ontworpen en aanbesteed moet worden zijn maatregelen of eisen mee te nemen die de effectiviteit van de bouwlogistiek bevorderen. De logistiek van de inrichtingsfase is nog niet bekeken. Hier liggen mogelijk nog kansen. Geadviseerd wordt om met voornoemde factoren rekening te houden bij de verdere aanpak van de optimalisatie van de bouwlogistiek.


Page 21

Conclusie en aanbevelingen ten aanzien van de onderzoeksvragen (3)

Wat zijn de kansen voor het oprichten van een BLC (bouwlogistiek centrum) met een actieve gemeentelijke rol? Een bouwlogistiek centrum geïnitieerd door en met een actieve rol van de gemeente is niet direct de oplossing voor een efficiëntere en/of duurzame bouwlogistiek. Voor een goede beladingsgraad van vrachtwagens stad in, is verladen op een overslaglocatie in Utrecht in een aantal situaties gewenst. De markt kan dit prima zelf initiëren en organiseren. Bovendien levert een BLC op een vaste locatie naar verwachting maar een beperkte bijdrage aan een meer efficiëntere en duurzamere bouwlogistiek en is zeker niet voor alle projecten een oplossing. Een rol voor de gemeente ligt (mogelijk) wel weggelegd in het creëren van vaste (voorkeurs) aan- en afvoerroutes naar het centrumgebied en het ondersteunen van initiatieven uit de markt om op logische plekken nabij deze routes tijdelijke dan wel definitieve overslagpunten van goederen te organiseren. Zo kunnen (tijdelijke) mini BLC’s ontstaan. Tevens kan dan worden bekeken of die routes onder bepaalde voorwaarden (bijv. schoner vervoer, tijdvensters, beladingsgraad, e.d.) aantrekkelijker gemaakt kunnen worden door bijv. meer zekerheid te bieden over aanrijdtijden.


Page 23


Page 22

3. Aanbevelingen vervolgstappen (1) Op basis van de interviews en de voorgaande conclusies wordt geadviseerd in te zetten op 4 sporen met de gemeente als initiatiefnemer: Sturen vanuit kaderstellend / stimulerend beleid en handhaving: Stimulerend en/of maak de business case aantrekkelijker door restricties. Baken gebied af waarvoor beleid zinvol is. Definieer beleid: o.a. gericht op routes van/naar centrum/stationsgebied en transportmiddelen. Ondersteun initiatieven voor tijdelijke en/of definitieve overslagpunten op/aan deze routes. Sturen in aanbestedingsprocessen (MVO, BLVC). Werken met pilot projecten in stationsgebied / centrumgebied: Volg, denk mee en faciliteer de koplopers in de markt. Zoek een aantal pilotprojecten; zet hiervoor een netwerk op / gebruik bestaande netwerken om te efficiëntere en duurzamere bouwlogistiek te agenderen (bijv APS); zorg voor goede PR; Stimuleren schonere bouwwerktuigen;


Page 24

Colofon

Opdrachtgever: Contactpersoon:

Gemeente Utrecht mevr D. Hoffmans, i.s.m. dhr G. Verrijn Stuart

Opdrachtnemer: Projectleider:

Royal HaskoningDHV dhr. Erik (E.S.) van Berkel

Datum: Status:

14 november 2012 Definitief


Page 25

Vooronderzoek Bouwlogistiek gemeente Utrecht Resultaten en aanbevelingen vervolg

Recommend Documents