voor protestants christelijk onderwijs Hilversum en omgeving

SCHOOLGIDS 2014-2015

COLOFON . ... ........ .

Deze schoolgids is een uitgave van: Protestants christelijk basisschool Het Noorderlicht Eemnes Aartseveen 72, 3755 VE Eemnes Telefoon: (035) 53 82 950 Email: [email protected] Web: www.noorderlichteemnes.nl Facebook: www.facebook.com/pcbnoorderlicht Twitter: @pcbnoorderlicht Vormgeving en productie: woltersvormgeving.nl

voor protestants christelijk onderwijs Hilversum en omgeving

Inhoudsopgave Voorwoord

4

4.2 Onderwijs in groep 3 t/m 8

20

1

Het Noorderlicht, waar wij voor staan.

5

4.3 Urenverdeling vakgebieden

22

1.1

Doel van ons onderwijs

7

4.4 Meer dan leren

23

1.2

Identiteit

6

5

Zorg en zorgverbreding

24

1.3

Speerpunten vanuit schoolplan 2011 - 2015

6

5.1

Leerlingzorg en stichting Proceon

24

2

Het Noorderlicht en stichting Proceon

8

5.2

Passend onderwijs

25

2.1

Stichting Proceon

8

5.3

Het volgen ontwikkeling kinderen

27

2.2

Visie en missie

8

5.4 Speciale zorg kinderen specifieke behoeften

29

2.3

Organisatie

9

5.5

Doorstroming voortgezet onderwijs

34

2.4 Strategisch beleid

10

6

De teamleden

36

2.5

Huisvestiging Proceon

10

6.1

Het team

36

2.6 Lumpsum financiering

10

6.2 Vervanging

37

2.7

Kwaliteit

10

7

De ouders

37

3

Organisatie onderwijs Het Noorderlicht

12

7.1

Oudercontacten

37

3.1

Onderwijsmodel

12

7.2

Activiteiten Commissie (AC)

39

3.2

Schooltijden

14

7.3

Medezeggenschap (MR/GMR)

39

3.3

Schoolvakanties en vrije dagen

15

7.4

Ouderbijdrage

40

3.4 Verlofregeling

15

7.5

Ouder tevredenheidspeiling

40

4

Ons onderwijs in de praktijk

17

8

Wat wij verder nog aan u kwijt willen

41

4.1

Onderwijs in groep 1/2

19

8.1

Het Noorderlicht ABC

41

De basisschool- de tijd van leven!

Als uw kind naar de basisschool gaat, is dat een belangrijke stap in zijn of haar leven. U wilt dan ook met zorg een passende school voor uw kind kiezen en stelt daar hoge eisen aan. Scholen verschillen echter in identiteit, in werkwijze, in sfeer en kwaliteit. Wij hopen voor alle kinderen een geweldige basisschoolperiode te kunnen realiseren. Acht jaren, waarin uw kind speelt, leert, eigen mogelijkheden ontdekt, met anderen samenwerkt, feest viert, verdriet verwerkt, problemen leert oplossen, zelf ontdekt, zowel plezier als ruzie maakt. Herinneringen uit deze tijd vergeet je nooit meer. Op het Noorderlicht werken we vol aandacht en zorg aan de intellectuele en ook de creatieve, sociale en emotionele ontwikkeling van uw kind. Deze gids is bedoeld voor ouders die nu kinderen op school hebben en voor ouders van toekomstige leerlingen. Aan wie al kinderen op school 4 ... ........ . heeft, leggen wij in deze gids verantwoording af over onze manier van werken en de behaalde resultaten. Aan de andere ouders leggen wij uit wat zij mogen verwachten als hun kind een leerling op Het Noorderlicht wordt. Tevens staat er praktische informatie in over schooljaar 2014/2015. Wanneer u uw kind(eren) nog niet bij ons op school hebt aangemeld, hopen wij dat de inhoud van deze schoolgids voor u een reden zal zijn, om eens nader met ons kennis te maken. Maakt u gerust een afspraak, u bent van harte welkom. Het Noorderlicht… leren vanuit vertrouwen. Met een vriendelijke groet, ook namens het team, Willeke Aalberts en Jaap ter Steege [email protected]

SCHOOLGIDS | HET NOORDERLICHT | 2014 - 2015

1. Het Noorderlicht, waar wij voor staan Bij een nieuwe toekomstgerichte ontwikkeling die onze 21ste eeuwse kinderen op het Noorderlicht verdienen hoort een uitstraling naar buiten toe die deze visie ondersteunt. In ons logo is door ons gezocht naar een moderne, frisse en toekomstgerichte eigentijdse uitstraling en een duidelijke herkenbaarheid. De achterliggende gedachte en symboliek van het logo is dat onze school voor onze kinderen in het centrum van de wereld staat en een school is die een positieve uitstraling naar buiten heeft. Een externe gerichtheid die past in deze tijd waarin de wereld om ons heen, onze partner is in opvoeding en onderwijs en die past bij de Jenaplanvisie daar waar het gaat om de relatie van het kind met zichzelf en met/in de wereld om zich heen. De veelkleurigheid van het logo symboliseert de ‘aurora borealis’ (latijn voor Noorderlicht) en daarmee ook de veelkleurigheid in de school, tussen kinderen onderling, hun aanwezige talenten en competenties. Tevens is deze ook terug te voeren naar onze christelijke identiteit, de regenboogkleuren. Kleuren van hoop en troost én trots en daarmee de wetenschap dat wij in de wereld nooit alleen zijn. Daarnaast zijn de kleuren het symbool van toegankelijkheid en open staan voor andere meningen en geaardheden. Bij ons wordt niemand uitgesloten. Bij ons ben je uniek en mag je jezelf zijn. De wereldkaart staat symbool voor internationale gerichtheid en het feit dat wij onze leerlingen willen opvoeden tot moreel en maatschappelijke bewuste wereldburgers. Die weliswaar leven in Eemnes (centrum van de wereld voor onze kinderen) maar wel over de eigen grenzen heen kijken en daarin ook participeren en een duidelijke rol hebben. Daarnaast spreekt er

ambitie uit, de wereld is dus groter dan Eemnes alleen. Een wereld die vol connecties zit maar altijd weer terug komt bij de basis. Het motto van de school: leren vanuit vertrouwen, geeft aan dat wij onze leerlingen op voorhand het vertrouwen geven, waardoor zij zelfvertrouwen kunnen opdoen. Zelfvertrouwen dat zij nodig hebben om zich te ontwikkelen op allerlei gebied.

1.1 Doel van ons onderwijs Het Noorderlicht is als Jenaplanschool een vernieuwingsschool naast de meer traditionele vormen van basisonderwijs. Een leefgemeenschap van jonge mensen en hun begeleiders. Op onze school besteden we naast de "leervakken" zoals taal en rekenen, zorg aan 5 toneel, muziek, creativiteit, expressie, sport en spel. Het . ... ........ onderwijs is zo ingericht, dat het zo goed mogelijk aansluit bij de individuele interesses en mogelijkheden van het kind. U merkt, niet alleen het leren staat centraal, maar de ontwikkeling van het kind in het totaal. "Leren" en "mens worden" staan naast elkaar. Goed onderwijs speelt in op het kind zelf. Daarbij dagen we het kind uit om tot zelfstandigheid te komen; dit stimuleren en begeleiden we. Binnen onze school gaan we uit van een viertal basisbehoeften voor alle leerlingen: • geloof en plezier hebben in eigen kunnen (competentie) • ervaren dat mensen je waarderen om wie je bent en met je willen omgaan (relatie) • ervaren dat je zelfstandig en onafhankelijk iets voor elkaar kunt krijgen (autonomie) • gevoel van veiligheid en geborgenheid ervaren (affectie)


Het Noorderlicht kenmerkt zich door een sfeer die maakt dat kinderen: • met plezier naar school gaan • zich veilig en geaccepteerd voelen • zichzelf kunnen zijn • belangstelling hebben voor elkaar • elkaar accepteren zoals ze zijn • elkaar niet pesten en waarin de leerkracht: • er is als persoon • oor en oog heeft voor de kinderen • kinderen accepteert met hun eigen vaardigheden • met plezier en humor lesgeeft, kinderen aanspreekt op hun verantwoordelijkheden, de kinderen en hun thuissituatie kent • zich blijvend ontwikkelt

Op school heerst een veilige sfeer, waarin zowel leerkrachten als kinderen zich prettig voelen. Het totale klimaat moet rust uitstralen, waarin ontwikkeling 6 mogelijk is. De grondlegger van het Jenaplanonderwijs ... ........ . is Peter Petersen (1884-1952). Verbonden als hoogleraar aan de universiteit van Jena (Duitsland) ontwikkelde hij kort na de Eerste Wereldoorlog een theoretisch onderwijsmodel, dat voldeed aan de behoefte van een nieuw soort onderwijs. De Jenaplanschool gaat ervan uit dat ieder mens uniek is en een onvervangbare waarde heeft. In het onderwijs zijn gesprek, spel, werk en viering de belangrijkste basisactiviteiten waar het hele onderwijs op gebaseerd is. Jenaplanonderwijs laat zien dat, juist in de leeftijdsperiode tot 12 jaar, een basis wordt gelegd voor zowel de intellectuele ontwikkeling van het kind als ook voor een gezonde, emotionele, sociale en creatieve ontplooiing. Er wordt veel tijd besteed aan activiteiten waarbij de kinderen hun sociale vaardigheden goed kunnen ontwikkelen.

1.2 Identiteit Onze school is een open Protestants Christelijke basisschool. Wij willen het onderwijs op onze school vorm en

inhoud geven vanuit onze christelijke identiteit. Het christelijke karakter van de school komt tot uiting in de groep door de bijbelverhalen die worden verteld, liedjes die we zingen, het gebed en het vieren van de christelijke feesten. Naast deze zichtbare uitingsvormen willen we vooral dat onze identiteit is terug te zien in de manier waarop we met elkaar omgaan. Vanuit de christelijke normen en waarden werken we met elkaar aan een prettig leef- en werkklimaat. Een school waar leerkrachten, kinderen en ouders respectvol met elkaar omgaan en waar een ieder zich veilig en geborgen voelt. Iedereen mag daarin persoonlijke accenten leggen. Maar er is wel een gezamenlijke basis. Onze school wordt bezocht door kinderen met verschillende achtergronden. Dit maakt onze school tot een boeiende gemeenschap, waarin we met elkaar leven met respect voor verschillende meningen en overtuigingen. We streven ernaar dat kinderen zich gewaardeerd voelen zoals zij zijn. Verschillen in uiterlijk, kwaliteiten, interesses en persoonlijkheid maken een mens uniek en waardevol.

1.3 Speerpunten vanuit schoolplan 2011 - 2015 Onderwijs is iets dynamisch en daarmee altijd in ontwikkeling. Wij werken als team dan ook structureel en planmatig aan de ontwikkeling en kwaliteitsverbetering van ons onderwijs. In het schoolplan 2011 - 2015 wordt deze ontwikkeling beschreven. Dit schoolplan is op te vragen bij directie. Voor 2014/2015 hebben we de volgende jaarplannen. 1.3.1 Werken met moderne methodes en eigentijdse leermiddelen Rekenmethode - Dit schooljaar zullen we gaan werken met de vernieuwde rekenmethode van ‘Wereld in getallen’. Als team zullen we hiervoor nascholing volgen. Onze insteek met deze methode is om verder te gaan met het groepsdoorbrekend werken. Zodat we kunnen aansluiten op het niveau van het kind, waardoor het gegarandeerd succeservaringen zal behalen.


Tabletonderwijs - Vanaf januari 2015 zullen we in groep 7 en 8 gaan werken met tablets. Wij willen de tablets zo inzetten, dat het de kinderen verder helpt in hun ontwikkeling. Engels - Vanaf de groep 1 krijgen de kinderen Engels bij ons. We doen dit met de methode ‘Groove me’. Op het moment dat het Engelse vlaggetje op de instructietafel staat, wordt er een tijdje alleen Engels gesproken. 1.3.2 Welbevinden van kinderen ZIEN - Kinderen komen tot ontwikkeling als ze zich ‘veilig’ voelen op alle gebieden en met name op het sociaal-emotionele vlak. Daarvoor hebben gebruiken we dit schooljaar een nieuw observatiesysteem: ZIEN! Dit laat ons een totaal beeld zien van de klas op het gebied van welbevinden en ook per kind. Wij zullen dit ook aan u als ouder laten zien en bespreken wat we met deze resultaten gaan doen. The leader in me - de school zal zich schooljaar 20142015 oriënteren op deze aanpak waarbij de concrete ontwikkeling van de 21ste eeuwse vaardigheden centraal staat. 1.3.3 Kinderen leren vanuit succeservaringen, zodat hun kansen op succes groter worden Groepsdoorbrekend werken - Door aan te sluiten bij de onderwijsbehoefte en de ondersteuningbehoefte van het kind, ervaren kinderen meer succes en voelen zich daarmee steeds meer competent. Door deze succeservaring wordt de leermotivatie van onze kinderen vergroot en positief gestimuleerd.

IPC - Binnen IPC zullen we doelen op gaan stellen op drie niveaus. Hierdoor kan elk kind binnen een unit een doel halen en weten ze welk nieuw doel hierop volgt. Daarnaast leggen we onze focus op het samenstellen van een portfolio van de kinderen. 1.3.4 21ste eeuwse vaardigheden Onze kinderen leven en leren in een dynamische wereld waarin 24 uur per dag van alles gebeurt. Er worden steeds meer eisen aan hen gesteld op velerlei gebied in een competitieve samenleving. Op Het Noorderlicht vinden we het belangrijk dat leerlingen een goede kennis hebben op het gebied van taal, (begrijpend) lezen, rekenen en spelling. Maar vinden we het even belangrijk dat leerlingen vaardigheden ontwikkelen, waardoor zij: - zich verantwoordelijk voelen en kunnen samenwerken; - respectvol kunnen communiceren en reflecteren; - zelfvertrouwen hebben en ruimdenkend zijn; - empatisch en onderzoekend zijn; - oplossingsgericht zijn en initiatieven leren nemen; - vaardig zijn in het gebruik van ict. Wij geloven dat onze leerlingen op deze manier meer kansen op succes hebben in de volgende stap van hun ontwikkeling. Deze combinatie van kennis en vaardigheden geeft hun namelijk de mogelijkheden om hun leven lang te blijven leren en tegelijkertijd de juiste balans tussen leren en ontspannen te vinden. Portfolio - Door inzichtelijk te maken wat kinderen gaan leren en wat ze al kunnen, worden de kinderen meer eigenaar van hun eigen leerproces. Samen met de leerkracht en de kinderen zullen ze ook gaan reflecteren op hun gemaakte werk.


7

. ... ........

2. Het Noorderlicht en stichting Proceon 2.1 Stichting Proceon

Stichting Proceon is een stichting voor protestantschristelijk onderwijs in het Gooi en omgeving. Onder de stichting vallen twintig basisscholen. De stichting bestaat sinds 1 september 2006. Er werken zo’n driehonderd mensen voor circa 3.500 leerlingen. In de naam van de stichting liggen onze ambitie en bestaansrecht opgesloten: Het Latijnse ‘procedere’ betekent letterlijk ‘vooruitgaan’ of ‘voortgaan’. Stichting Proceon is een professionele organisatie met een professionele cultuur en heeft vernieuwing en ontwikkeling hoog in haar vaandel. We zien ook protestants-christelijk onderwijs - het bestaansrecht van de stichting - terug in de naam. 8 Protestants-christelijk onderwijs is wat ons betreft ... ........ . niet statisch, maar voortdurend onderwerp van gesprek. Stichting Proceon wil kinderen vanuit de christelijke traditie leren omgaan met zingevingsvragen.

2.2 Visie en missie 2.2.1 Visie Ons motto - leren met hoofd, hart en handen - laat iedereen zien wat we voor ogen hebben: leren, ontwikkelen in de volle breedte. Dit geldt voor leerlingen én leerkrachten. Stichting Proceon is een lerende gemeenschap met een professionele cultuur. De stichting verwacht als resultaat van haar inspanningen dat de kinderen die onze “core business” zijn, na acht jaar basisschool kunnen zeggen: - Ik zat op een goede school en daar heb ik alles geleerd wat ik nodig heb op mijn volgende school. En meer! - Ik heb een fijne tijd gehad en veel vrienden en vriendinnen gemaakt. De juf of meester ga ik missen en

die wil ik vast nog eens bezoeken als ik op het voortgezet onderwijs zit. - Ik leerde niet alleen de vakken op school, maar leerde ook leren, plannen, rekening houden met anderen, samenwerken, spreken voor een groep, presenteren en presentaties maken, dingen opzoeken, sportief zijn, niet pesten en rekening houden met kinderen die het moeilijker hebben dan ikzelf. - Mijn ouders vonden het ook leuk op school. Ze hielpen soms mee en hebben met de meesters en de juffen veel contact gehad. Bij ons op school waren de tien minuten gesprekken het begin, niet het einde van een gesprek. Mijn ouders zeggen nu overal dat als je op een Proceon school zit, je goed zit. - Op mijn school werden steeds nieuwe dingen ontdekt. We leerden vooral hoe je op verschillende manieren kunt denken en hoe je problemen op verschillende manieren kunt aanpakken. - Ik ga altijd terugdenken aan mijn school. Omdat het een fantastisch mooie tijd was. Wij willen dat deze teksten worden uitgesproken. Dan zijn de kinderen onze ambassadeurs. Dan hebben we misschien wel een bodem gelegd voor ‘een leven lang leren.’ Omdat leren leuk is! 2.2.2. Waarden • Onze gezamenlijke waarden: • Proactief naar de samenleving • Respect voor elkaars eigenheid • Open naar binnen en naar buiten • Christelijke levensvisie • Eigenstandig en zelfstandig zijn • Onderling verbonden en solidair met elkaar • Nadruk op fysieke en emotionele veiligheid


2.2.3 Missie Onze missie luidt als volgt: Stichting Proceon richt protestants-christelijke scholen voor primair onderwijs op in het Gooi en omgeving en houdt die in stand, zoals bedoeld in de wet op het primair onderwijs. Onze opdracht is om vanuit een christelijke overtuiging kwalitatief hoogwaardig onderwijs te geven. We richten ons op het volgen, begeleiden en stimuleren van een zo breed mogelijke groep kinderen in hun ontwikkeling tot zelfstandig denkende en handelende mensen, met besef van normen en waarden. Hieruit leiden we ons motto af: leren met hoofd, hart en handen.

De directeuren zijn integraal verantwoordelijk voor hun scholen. Het College van Bestuur (CvB), in de persoon van Drs. N de Kruif MA, is integraal verantwoordelijk voor de organisatie en wordt hierbij ondersteund door het servicebureau en het secretariaat. De Raad van Toezicht (RvT) houdt toezicht op en adviseert het CvB. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) adviseert de organisatie over het beleid van de stichting en heeft op een aantal terreinen instemmings- of adviesbevoegdheden. Op schoolniveau vervult de medezeggenschapsraad (MR) deze rol.

2.3 Organisatie 2.3.1 College van Bestuur, Raad van Toezicht In het kort wordt Stichting Proceon als volgt bestuurd:

9

. ... ........

2.3.2 Organigram


2.4 Strategisch beleid In het strategisch beleid 2014-2018 staan de volgende strategische uitgangspunten: 1. Innovatie, internationalisering, informatisering en instroomgroepen. 2. Professionalisering, leren van en mét elkaar 3. De toegevoegde waarde van de school is zichtbaar en merkbaar. 4. E-learning vormt een onderdeel van ons onderwijs. 5. De school is een maatschappelijke onderneming die samenwerkt met verschillende stakeholders. Ouders zijn hier onlosmakelijk mee verbonden, er is een gedeelde verantwoordelijkheid. Het strategisch beleidsplan is richtinggevend voor de schoolplannen. Het volledige strategische beleidsplan staat op onze website: www.proceon.nl/home/Algemeenbeleid.aspx. 10

2.5 Huisvestiging Proceon

... ........ . U kunt het bestuur en haar uitvoerders bereiken op het Stichtings-kantoor, gevestigd aan: Nieuwe Havenweg 53, 1216 BL te Hilversum Het postadres: Stichting Proceon, Postbus 352, 1200 AJ Hilversum, Tel: 035-6852320 www.proceon.nl

2.6 Lumpsum financiering Per 1 augustus 2006 is Lumpsumfinanciering voor het primair onderwijs van kracht geworden. De school ontvangt van het Ministerie van OCW één budget, de lumpsum, voor al haar kosten. In dit budget komen drie geldstromen samen: • De geldstroom voor de formatie • De geldstroom voor het personeels- en arbeidsmarktbeleid • De geldstroom voor de materiële instandhouding Deze vergoedingen worden op bestuursniveau uitgekeerd. Van daaruit wordt het geld over de verschillende

scholen verdeeld volgens door het bestuur vastgestelde criteria. Sinds het afgelopen jaar heeft de overheid bepaalde gelden voor management t.b.v. het bestuur niet meer uitgekeerd. Ook een aantal regelingen is aangepast. Door dit alles krijgen de besturen een behoorlijk bedrag minder uitgekeerd dan een paar jaar geleden. Dit betekent dat ook binnen Proceon een aantal bezuinigingen zijn doorgevoerd. In sommige gevallen wordt daardoor de klassengrootte betreffende het aantal leerlingen nadelig beïnvloed, of de ondersteuning in de leerlingenzorg. Als gevolg van de invoering van de lumpsumfinanciering heeft de wetgever bestaande regelingen over bestuur, management en medezeggenschap aangepast. Bevoegdheden van de directeur en het college van bestuur met betrekking tot de toedeling, bestemming en aanwending van de bekostiging zijn vastgelegd in het managementstatuut. Doelen en plannen worden vastgelegd in een schoolbeleidsplan. Hierop wordt een begroting gemaakt. Verantwoording wordt afgelegd via het financiële jaarverslag van het bestuur aan het Ministerie van OCW en via het bestuursverslag aan het personeel en de (G)MR. Extern toezicht wordt uitgeoefend door de inspectie van het onderwijs.

2.7 Kwaliteit Stichting Proceon bewaakt haar onderwijskwaliteit zorgvuldig. Kwaliteit is immers niet statisch. Wat vandaag goed is, kan morgen achterhaald zijn. Kwaliteit blijven leveren, impliceert een continu proces van signaleren, analyseren, veranderen, bewaken en evalueren. Stichting Proceon is een lerende gemeenschap, waar steeds wordt ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen in de samenleving. Samen met leerlingen, ouders en medewerkers bepalen we of ons aanbod nog altijd aansluit op de wensen in de samenleving.


3. De organisatie van het onderwijs op Het Noorderlicht 3.1 Onderwijsmodel Ieder mens werkt en leeft in groepsverbanden: gezin, vriendenkring, werk, sportclubs etc. Op Het Noorderlicht werken de kinderen daarom in stamgroepen. Dit zijn groepen kinderen van verschillende leeftijden, begaafdheid, ervaring, rijping en prestaties, die met elkaar leren. Elk kind kan in de groep op eigen niveau werken, een ander helpen of hulp krijgen. Kinderen kunnen daardoor veel van elkaar leren. In het schooljaar 2014/2015 werken we met 5 groepen, samengesteld uit een combinatie van 2 jaargroepen. Dit geldt niet voor groep 7 en 8.

Instructiemodel - Wij geven instructie aan de hand van het Directe Instructie Model. Dit houdt in dat we wer... ........ . ken met 3 niveaugroepen: Basis-, Weer-, en Meergroep. Door aan het begin van de les duidelijk het lesdoel met de kinderen te bespreken, wordt er met elkaar bepaald wie er mee doet aan de instructie en wie zelfstandig verder werkt. Als kinderen het lesdoel hebben behaald, doen ze niet meer mee aan de instructie, zij gaan direct aan de slag met de verwerkingsopdrachten. Als er nog een kleine groep kinderen instructie nodig heeft, werken zij, samen met de leerkracht, aan de instructietafel. Voor kinderen die sneller door de leerstof van een groep gaan, werken wij o.a. met Acadin. Acadin is een digitale leeromgeving waarbij kinderen op basis van affiniteit en meervoudige intelligentie hun vervolgopdrachten kiezen die aanvullend, verdiepend of verrijkend van aard zijn. Daarnaast heeft de school een verrijkingsklas: de 2de verdieping. Deze klas is een groep cognitief getalenteerde leerlingen die een ochtend of middag in de week, groepsdoorbrekend onderwijs krijgen van een leerkracht die gespecialiseerd is in 12

begaafd en zeer begaafde leerlingen. Dit is Frauke Lockefeer. Deze klas doen we samen met onze stichtingsschool de Wegwijzer. In bepaalde gevallen wijken wij af van het leerstofjaarklassensysteem. De komende jaren zullen de roosters in verschillende jaargroepen op het gebied van rekenen zo op elkaar afgestemd worden, dat de leerlingen een ander leerstofjaarprogramma op het gebied van o.a. rekenen in een andere groep kunnen volgen. Dit kan zijn in een groep hoger of lager dan waar de leerling in zit. Scoort een leerling op alle gebieden hoog, dan kan het een groep versnellen. De voorkeur van de school ligt in het verbreden en verdiepen i.p.v. een jaar overslaan. In geval van lage scores/achterblijvende ontwikkeling bestaat de mogelijkheid om een groep te doubleren. Bij afweging hiervan gebruiken we de resultaten van het leerling volgsysteem (LOVS), dit zijn de landelijk genormeerde toetsen van CITO. Daarnaast wordt gekeken naar de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. Coöperatief leren - Coöperatief leren heeft een structurele plek binnen onze manier van lesgeven. Deze vorm van leren past uitstekend in onze visie. Coöperatief leren bevordert de betrokkenheid van kinderen en hun verantwoordelijkheid. De kinderen zijn ook samen aan het werk, wat de onderlinge relaties versterkt. Coöperatief leren is een onderwijsleersituatie waarin leerlingen zowel klassikaal als in kleine groepjes op een gestructureerde manier samenwerken aan een leertaak met een gezamenlijk doel. Onze leerlingen worden uitgedaagd zelf initiatieven te nemen, elkaar te helpen en problemen op te lossen. Leerlingen leren van elkaar.


Interactie om te leren is binnen het onderwijs een bekend begrip; maar in de meeste gevallen vindt die communicatie vaak plaats tussen leerlingen en leerkracht. Interactie tussen leerlingen onderling met als doel het komen tot leren, komt veel minder voor. Coöperatief leren zorgt voor een meer actieve rol van de leerling tijdens het leerproces. Kinderen leren van de interactie van elkaar. Daarnaast ontwikkelen zij dan sociale en verbale vaardigheden en leren rekening te houden met de mening van anderen. Structureel coöperatief leren gaat uit van vier basisprincipes waaraan coöperatieve didactische structuur of werkvorm moet voldoen: - Gelijke deelname door alle leerlingen: leerlingen krijgend de opdracht om samen te overleggen over een vraag in één van de vele structuren die bestaan binnen cooperatief leren. - Individuele aansprakelijkheid: elk kind is verantwoordelijk voor zijn of haar bijdrage aan het teamwerk. - Positieve wederzijdse afhankelijkheid: om de opdracht uit te kunnen voeren moet elk teamlid afzonderlijk een bijdrage leveren; leerlingen zijn afhankelijk van elkaar voor het uitvoeren van de opdracht. - Simultane interactie: in tegenstelling tot traditionele werkwijzen waarbij maar één persoon tegelijk aan het woord is terwijl de rest luistert, wordt bij cooperatief leren steeds structuren gebruikt, waarin kinderen gelijktijdig met de leerstof bezig zijn. Taakspel - Met behulp van Het Taakspel werken we structureel aan het taakgerichte gedrag van de leerlingen en bevorderen we een prettig leef- en werkklimaat in de groep. De kinderen bepalen samen met de leerkracht welke 3 regels centraal staan. Deze worden vervolgens geconcretiseerd in de groep, waarna de kinderen het spel 3x in de week spelen.

Ritmisch weekplan - Op Jenaplanschool Het Noorderlicht baseren wij het onderwijsprogramma (het ritmisch weekplan) op de vier basisactiviteiten: gesprek, werk, spel en viering. Er wordt gestreefd naar een ritmische afwisseling van deze activiteiten, met momenten van spanning en ontspanning. Door een flexibele toepassing van het model ontstaat volop ruimte voor actuele en spontane handelingen. Tijdens alle basisactiviteiten is er naast het leren en overdragen van kennis ook veel aandacht voor andere vaardigheden. Spreken, luisteren en respect voor elkaar spelen hierbij een belangrijke rol.

Gesprek Activiteiten waarbij je met elkaar in gesprek bent over een bepaald onderwerp (een boeken verslagbespreking, werkbeoordeling, plannen maken enz.). Kenmerk: de gesprekken vinden plaats in een vaste kring.

Werk

13

Activiteiten die te maken hebben met gericht leren. . ... ........ Kenmerk: het werk vraagt veel inspanning en concentratie. De kleuters oefenen zich in basisvaardigheden (knippen, plakken, begrippen als ruimte en tijd e.d.). Het accent ligt op een combinatie van ontwikkelings- en ervaringsgericht onderwijs. Ze krijgen te maken met dingen, planten, dieren en mensen. Wij kiezen ervoor dit op een spelende manier aan te bieden, waarbij er steeds ruimte is om de ervaringen van het kind zelf erin te betrekken. De oudere kinderen krijgen opdrachten voor rekenen, taal, lezen en wereldoriëntatie. In blokuren werken zij hier zelfstandig aan. Wij vinden het belangrijk dat aan het eind van de schooltijd de kinderen niet alleen kennis hebben meegekregen, maar dat we ook hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van een evenwichtige persoonlijkheid.


Spel

Samen met ouders

Activiteiten waarbij kinderen veel bewegen (speelles, gymnastiek, dansen), creatief zijn (toneel) of een rol spelen (huishoek, de poppenkast). Kenmerk: de leerkracht heeft met het spel een doel en stimuleert elk kind daaraan mee te doen.

Kinderen zijn een groot deel van de dag op school. Het is uiterst belangrijk, dat zaken die op school worden geleerd en ervaren, thuis hun vervolg vinden. Het Jenaplanonderwijs vraagt ouders actief betrokken te zijn bij het onderwijs van hun kinderen en dit te ondersteunen bij allerlei leerprojecten.

Viering Activiteiten waarbij je met elkaar bewust aandacht schenkt aan bepaalde gebeurtenissen. Kenmerk: vooral in deze activiteiten wordt zichtbaar, dat onze school een hechte gemeenschap is van kinderen, ouders en leerkrachten.

14

Schoolvieringen Elke maandagmorgen is er een schoolviering van 8.30 uur tot 9.00 uur in de grote zaal met alle kinderen. Deze wordt verzorgd door een ouder en een leerkracht of door verschillende klassen. U bent van harte welkom! Niet alleen voor de invulling van de schoolviering, maar ook als publiek.

3.2 Schooltijden

... ........ .

De kinderen mogen vanaf 8.20 uur binnenkomen. De school begint om 8.30 uur en er wordt verwacht dat de kinderen dan ook in de klas zijn. De bel gaat om 8.25 uur, op dat moment is het tijd om uw kind in de klas te brengen en afscheid te nemen. Als om 8.30 uur de 2e bel gaat beginnen we met de les. Tussen de middag zijn er geen kinderen in de school, behalve de overblijvers,

die om 12.30 uur naar buiten gaan. De kinderen kunnen ’s middags vanaf 12.50 uur het plein op, vanaf dan is er pleinwacht. Om 13.00 uur, wanneer de bel gaat, gaan de kinderen vanaf groep 3 in rijen naar binnen. De kleuters kunnen vanaf 12.50 uur naar binnen gaan via hun eigen ingang.


3.3 Overzicht schoolvakanties en vrije dagen

Vrije dagen Vrijdag 29 augustus 2014 Maandag 1 september 2014 Vrijdag 19 december 2014 Maandag 9 februari 2015 Vrijdag 29 mei 2015 Vrijdag 3 juli 2015

margemiddag groepen 5 t/m 8 margedag groepen 1 t/m 8 margemiddag groepen 5 t/m 8 margedag groep 1 t/m 4 margedag groepen 1 t/m 8 margemiddag groepen 5 t/m 8

15

. ... ........

Gewijzigde schooltijden Vrijdag 20 februari 2015 continurooster en zijn alle kinderen van de groepen 5 t/m 8 vanaf 14.00 uur vrij Donderdag 2 april 2015 continurooster en zijn alle kinderen van de groepen 1 t/m 8 vanaf 14.00 uur vrij

3.4 Verlofregeling In de Leerplichtwet staat dat uw kind de school moet bezoeken als er onderwijs wordt gegeven. Leerlingen mogen dus nooit zomaar van school wegblijven. In een aantal gevallen is echter een uitzondering mogelijk: 1. Wanneer uw kind plichten moet vervullen die voortvloeien uit godsdienst of levensbeschouwing bestaat er recht op verlof. 2. Voor de vakantie onder schooltijd kan alleen uitzondering op de hoofdregel worden gemaakt als uw kind

tijdens de schoolvakanties niet op vakantie kan gaan door de specifieke aard van het beroep van één van de ouders. Het betreft dan de enige gezinsvakantie in het schooljaar. Uit een werkgeversverklaring moet blijken dat dit de enig mogelijke verlofperiode voor het gezin is. 3. Onder andere gewichtige omstandigheden vallen situaties die buiten de wil van ouders en leerlingen liggen. Voor bepaalde omstandigheden kan vrij worden gevraagd. Hierbij moet gedacht worden aan:


• • • • •

Verhuizing van het gezin Het bijwonen van een huwelijk van bloed- of aanverwanten Ernstige ziekte van bloed- of aanverwanten Overlijden van bloed- of aanverwanten Viering van een ambtsjubileum en 12 -, 25-, 40-, 50-, of 60-jarig (huwelijks)jubileum van bloed- of aanverwanten.

De leerplichtambtenaar stelt nadrukkelijk dat de volgende omstandigheden niet gewichtig zijn: • Familiebezoek in het buitenland • Vakantie in een goedkopere periode of aanbiedingen. • Eerder vertrek of latere terugkeer in verband met verkeersdrukte. • Andere kinderen uit het gezin zijn ook vrij. • Deelname aan televisieopnames of sportevenementen. 16

... ........ .

Een aanvraagformulier voor extra verlof kunt u krijgen bij de directeur. Lever deze aanvraag inclusief de rele-

vante verklaringen ruim van tevoren in, indien mogelijk acht weken voor de gewenste verlofperiode. De directeur neemt zelf een besluit over de verlofaanvraag voor een periode van maximaal tien schooldagen. Als een aanvraag voor verlof vanwege andere gewichtige omstandigheden meer dan tien schooldagen beslaat, wordt de aanvraag doorgestuurd naar de leerplichtambtenaar. Deze neemt na overleg met de directeur een besluit. Hiertegen kunt u schriftelijk bezwaar maken bij dezelfde leerplichtambtenaar. Verlof dat wordt opgenomen zonder toestemming van de directeur of leerplichtambtenaar wordt gezien als ongeoorloofd schoolverzuim. De directeur is verplicht dit aan de leerplichtambtenaar te melden. Deze beslist of er proces-verbaal wordt opgemaakt. Voor verdere informatie over de leerplicht kunt u terecht bij: Regionaal Bureau Leerlingenzaken Burgemeester de Bordesstraat 80, 1404 GZ BUSSUM Tel. (035) 69 266 20 www.rblgooi.nl

Leren vanuit vertrouwen


4. Ons onderwijs in de praktijk IPC - Sinds 2013 werkt de school m.b.t wereldoriëntatie met het International Primary Curriculum (IPC) voor de groepen 3 t/m 8. Deze aanpak voorziet in een geïntegreerde thematische aanpak van de wereldoriënterende en kunstzinnige vakken en vraagt veel meer individuele inbreng van de leerlingen zelf. Ze zijn hierdoor meer betrokken en actief (de vakken gaan echt leven). IPC gaat uit van vastgestelde leerdoelen en deze worden aangevuld met leerdoelen van de kinderen zelf. Zelf ontdekken, zoeken, presenteren en laten zien wat je geleerd hebt en vooraf weten wat je gaat en wilt leren. Dit past niet alleen in de Jenaplanvisie, maar zorgt ook voor veel meer leerplezier en motivatie bij kinderen, doordat van meet af aan duidelijk is wat je gaat leren en daar dus zelf invloed op hebt. Ook de creatieve vakken zullen hierbij extra aandacht gaan krijgen. Iedere groep behandelt het thema (unit genoemd) vanuit een ander perspectief en met andere leerdoelen. Deze leerdoelen zijn allemaal gekoppeld aan de wettelijk voorgeschreven kerndoelen. Via de groepsleerkrachten ontvangen alle ouders, voorafgaande aan de start van een nieuwe unit, standaard een brief waarin het thema van de unit staat dat centraal gebruikt wordt en welke leerdoelen daar per groep en per vakgebied aan gekoppeld zijn. Dit om ook u mee te informeren over waar we samen met de kinderen mee bezig zijn. Iedere IPC unit (thema) is onderdeel van het International Primary Curriculum (IPC). In dit nieuwe curriculum wordt heel duidelijk aangegeven wat kinderen zullen leren – de leerdoelen - op drie gebieden:

1. De vakken van het curriculum. De leerdoelen voor elk vak zijn minstens zo uitdagend als de doelen die in andere curricula in binnen- en buitenland worden aangeboden. 2. Persoonlijke ontwikkeling. De kenmerken die kinderen zullen helpen om op een meer zelfstandige en verantwoordelijke manier te leren. 3. Internationaal begrip. Uw kind zal beseffen dat de wereld niet ophoudt bij Nederland en dat er verschillen zijn met andere landen en culturen, maar tegelijkertijd zal het een gevoel van samenhang met de rest van de wereld ontwikkelen. Elke unit kent specifieke doelstellingen gebaseerd op de leerdoelen voor één of meer van de vakken. 17 Alle activiteiten die we ondernemen zijn speciaal be- . ... ........ dacht om uw kind te helpen de genoemde leerdoelen te bereiken. De kinderen zullen lezen, onderzoeken, schrijven, illustreren, zelfstandig werken en werken in groepjes. Tijdens specifieke activiteiten checken wij hoeveel uw kind heeft geleerd. Ook zullen we de kinderen vragen om uit te leggen waar ze aan gewerkt hebben. We weten dat u belangstelling hebt voor het werk van uw kind. Als u kunt, praat dan met uw kind over de dingen die het heeft geleerd naarmate de periode vordert. Als uw kind het één en ander moet onderzoeken, probeer dan te helpen, maar zonder dat u het werk zelf doet. Als u de kans heeft om de belangstelling van uw kind voor het thema nog verder aan te wakkeren, doe dat vooral.


Wij vinden het belangrijk dat aan het eind van de schooltijd de kinderen niet alleen kennis hebben meegekregen, maar dat we ook hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van hun vaardigheden en een evenwichtige persoonlijkheid.

Bij de aanschaf van nieuwe methoden letten wij erop, dat alle elementen aanwezig zijn om de kinderen op Het Noorderlicht optimaal onderwijs te kunnen bieden, zodat een ononderbroken ontwikkelingslijn van 4 tot 12 jaar gegarandeerd is.

Engels - Kinderen worden met honderd talen geboren

Computers/tablet - Computers zijn niet meer uit

en het gebruik ervan willen wij stimuleren. Daarom bieden wij vanaf groep 1 Engels aan. Engels is een wereldtaal waarmee je je over de hele wereld verstaanbaar kunt maken. Zowel in het dagelijks leven als beroepsmatig worden we steeds vaker geconfronteerd met Engels. Jong geleerd is oud gedaan. Daarom bieden wij al in de kleutergroep op een speelse manier activiteiten in het Engels aan. Daarbij kunt u denken aan het zingen van liedjes, spelen van spelletjes etc. We doen dit met behulp van de methode ‘Groove me’. Deze methode wordt gebruikt vanaf groep 1 t/m groep 8.

onze samenleving weg te denken. Het is een medium geworden waar iedereen mee te maken heeft of mee te maken krijgt. Het is dan ook goed, dat kinderen reeds op jeugdige leeftijd hiermee leren werken. Bovendien is het een uitstekend hulpmiddel bij het verwerven en verwerken van leerstof. Een voorwaarde voor leren is nu eenmaal, dat een kind gemotiveerd moet zijn. En daar hoeft bij veel kinderen tijdens het gebruik van computers niet aan te worden getwijfeld. Er zijn voor alle groepen een groot aantal computerprogramma's voor de in de school aanwezige computers alsmede een digitheek met meerdere computers in de gang. In alle groepen wordt inmiddels gewerkt met een digitaal schoolbord.

18

Zelfstandig leren en verantwoordelijkheid - Kinderen ... ........ . die zich staande willen houden en meedraaien in de maatschappij moeten kunnen lezen, schrijven en rekenen. Ook moeten zij beschikken over voldoende kennis. Op Het Noorderlicht moedigen we het kind aan om te leren. Het krijgt de ruimte om zelfstandig te werken, te ontdekken, te accepteren en te waarderen. Het stimuleren van zelfstandigheid valt samen met het bevorderen van de verantwoordelijkheid van het kind voor zijn werk en de schoolmaterialen. Op Het Noorderlicht gebruiken wij moderne lesmethoden en ontwikkelingsmaterialen. Bij het kiezen van nieuw les- en ontwikkelingsmateriaal wordt vooral gekeken naar kwaliteit en gelet op aspecten als: • kunnen kinderen er zelfstandig en in groepjes mee werken • ziet het materiaal er aantrekkelijk uit • komt het materiaal tegemoet aan kinderen die extra moeilijk werk aankunnen en anderen die juist meer oefenstof nodig hebben SCHOOLGIDS | HET

Vanaf januari 2015 zullen we in groep 7 & 8 gaan werken met tablets. Wij willen de tablets zo inzetten, dat het de kinderen verder helpt in hun ontwikkeling.

4.1 Onderwijs in groep 1/2 Werken en spelen- In de kleutergroepen wordt gebruik gemaakt van diverse bronnenboeken en de taal/rekenmethode Schatkist. Hieruit worden werkideeën gehaald om kleuters heel gevarieerd te laten kennismaken met de wereld om hen heen. In de praktijk betekent dit, dat er gewerkt wordt met thema's en projecten als: winkelen, proeven, ruiken, dromen enz. Daarbij nemen ervaringen van kinderen een belangrijke plaats in. Natuurlijk stellen we ook eisen aan werkhouding en gedrag. We proberen een gezond evenwicht te vinden tussen leermomenten en vrije spelmomenten. Kinderen leren plannen en kiezen via het digitale keuzebord.

• • • • •

stimulering van de taal de ontwikkeling van het ruimtelijk inzicht de ontwikkeling van de motoriek het leren van begrippen leren reageren op veranderende situaties

Op Het Noorderlicht willen we de kleuters graag kleuters laten blijven. Dat wil zeggen, dat we hen niet dwingen om b.v. te leren lezen of schrijven. Als ze er belangstelling voor hebben, is er een lees- en schrijfhoek waar ze materiaal aangeboden krijgen waarmee ze kunnen oefenen. Op deze manier kunnen de kinderen in de eerste jaren van hun schoolleven veel ervaring opdoen. Kleuters kunnen zich nog verwonderen en dat willen wij graag zo houden!

Hoekenwerk - In het kleuterlokaal zijn allerlei hoeken ingericht waarin een grote verscheidenheid aan activiteiten plaatsvindt. Zo willen we tegemoet komen aan de ontwikkelingsbehoeften van de kinderen. In elke hoek wordt gewerkt en gespeeld: vrij of n.a.v. een opdracht. Welke hoeken zijn er: • de huishoek • een constructiehoek • de bouwhoek • natte hoek met water, klei, zand en verf • de knutsel- en tekenhoek • het luisterhoekje • de computerhoek • een leeshoek • een schrijf-/taalhoek • een schooltuin met eigen verbouwde groente en soms... zijn alle hoeken even weg en is het lokaal één groot theater, een dierenkliniek, de huiskamer van Sinterklaas, of... iets heel anders. Hoeken zijn zeer waardevol voor: • de sociale ontwikkeling (het samen spelen) • de emotionele ontwikkeling (het verwerken van gevoelens)

Binnen spelen in het speellokaal -Iedere dag besteden we aandacht aan spel en beweging. Bij spellessen binnen ligt het accent op samenspelen. Maar ook motorische vaardigen als klimmen, huppelen springen etc. hebben hierin een plek. Dit gebeurt bij: • dansante vorming: hierbij zijn we vooral bezig met de lichamelijke uitbeelding van versjes en verhaaltjes • spel met klein kleutergymmateriaal: zoals ballen gooien, vangen en rollen, touwtjes, hoepels e.d. • kleutergymtoestellen: regelmatig maken we een circuitopstelling met klim- en klauterrekken, banken, kasten, klimtoren enz. • spelletjes doen: hierbij maakt het kind kennis met afspraken en spelregels

Buiten spelen - Bij droog weer mogen de kleuters vrij spelen op het plein bij hun lokaal. Ze hebben dan de beschikking over veel speelruimte met een verkeersplein. Ook hebben ze een grote keuze uit allerlei spelmateriaal zoals karren, kruiwagens, emmers, scheppen, klimtoestel met glijbaan.


19

. ... ........

Methode Schatkist - In de kleutergroepen wordt gewerkt met de methode Schatkist. De volgende leerlijnen komen in Schatkist aan bod: mondelinge taal, woordenschat, beginnende geletterdheid, beginnende gecijferdheid en sociaal-emotionele ontwikkeling. Deze methode werkt met ankers (thema’s) en routines. De ankers zijn opgebouwd volgens de vier seizoenen. Per seizoen zijn er vier verschillende ankers. Er wordt ieder jaar minimaal 1 anker per seizoen aangeboden. Een anker begint met kennismakingsactiviteiten. Daarna komt er een ankerverhaal. Dit is een prentenboek. Aan de hand van dit verhaal worden er allerlei activiteiten gedaan. Om het anker wat verder uit te diepen zijn er daarna ankerpunten. Er wordt dan in gegaan op een deelaspect van het thema. Uiteindelijk heeft ieder anker ook een afsluiting. Naast anker activiteiten zijn er ook de routines. Op Het Noorderlicht gebruiken wij er vier:

1. De pop Pompom komt bij ieder anker terug en gaat met de kinderen in gesprek over wat hij allemaal meemaakt. ... ........ . 2. De lettermuur biedt op een gestructureerde manier letters aan. 3. De cijfermuur besteed aandacht aan onderwerpen die te maken hebben met rekenen. 4. De tijdwijzer maakt de kinderen vertrouwd met de begrippen rondom tijd, zoals de seizoenen, maanden en de dagen van de week. 20

De thema’s van Schatkist worden gelinkt aan IPC. Zo beginnen we hier ook met een startpunt en kennisoogst, zijn de doelen zichtbaar in de klas en is er een afsluiter. Dit hele proces is zichtbaar te volgen in de klas.

Gebarentaal - Onze kleuterleerkrachten volgen een cursus gebarentaal samen met de peuterspeelzaal leidsters. Sommige kinderen hebben moeite met de taalontwikkeling. Wij bieden deze kinderen extra ondersteuning met behulp van de gebaren. We hebben

op deze manier een doorgaande lijn met de peuterspeelzaal, wat voor het kind veiligheid biedt.

4.2 Onderwijs in groep 3 t/m 8 Werken en spelen- In de groepen 3 t/m 5, de middenbouw, ligt het accent op het leren van basisvaardigheden zoals lezen, taal, schrijven, rekenen en wereldoriëntatie. In de groepen 6 t/m 8, de bovenbouw, bouwen we deze vaardigheden verder uit. Daarnaast besteden we aandacht aan het historisch denken, oriëntatie op de wereld en het omgaan met informatiebronnen. We stimuleren alle kinderen zich creatief te ontwikkelen. D.m.v. dansante vorming, drama, beeldende vorming, muziek enz. bieden we de kinderen mogelijkheden om zich hierin te ontplooien. Hiervoor maken we gebruik van het cultuurbeleidsplan waarin de leerlijn voor de creatieve vakken op school beschreven is. Per jaar ligt er binnen de creatieve vakken een ander accent. Deze worden geïntegreerd in het IPC aanbod.

Sociaal emotionele ontwikkeling - Behalve het "leren" besteden we veel aandacht aan de sociaal emotionele ontwikkeling, het omgaan met en het oplossen van conflicten. In de kring, in een groepje of in een persoonlijk gesprek met een kind, besteden we hier aandacht aan en er zijn verschillende activiteiten rond dit thema. Hierbij worden positieve facetten zoals waardering en belangstelling, maar ook negatieve aspecten zoals pesten of agressie bespreekbaar gemaakt. Overleg en een open verstandhouding met de ouders zijn hierbij van groot belang. Dit schooljaar zullen we ook de sociaal emotionele ontwikkeling van het kind en de groep in beeld brengen met behulp van het observatiesysteem ZIEN! Als team zullen we hiervoor een training volgen.


Technisch lezen - In groep 3 beginnen de kinderen met het leren lezen. Lezen is voor kinderen van ongeveer 6 jaar een grote uitdaging. De leesmethode Veilig Leren Lezen, die wij gebruiken, biedt hiervoor veel mogelijkheden. Alle kinderen gaan na hun eerste stappen op het terrein van lezen door met boeken uit de klassenbibliotheek waarin de boeken per leesniveau zijn ingedeeld. Dit lezen op niveau gaat verder in de klassenbibliotheek van de groepen 3 t/m 8 en met de methode Estafette. Om precies te weten op welk niveau een kind leest nemen we twee keer per jaar toetsen af volgens het protocol dyslexie. Aan de hand van deze leestoetsen biedt de leerkracht de kinderen de juiste boeken aan. Daarnaast wordt er in de groepen 4 t/m 8 dagelijks geoefend met tempolezen. De kinderen hebben een blad met woordrijen en stellen zelf doelen op over het aantal woorden dat zij in een minuut kunnen lezen. Elke dag proberen ze een stukje verder te komen. We hanteren als Het Noorderlicht de volgende normen: In de groepen 3 t/m 8 gaan we uit van de nieuwe AVI normering. Je spreekt dan bijvoorbeeld over beheersing ‘M3’, wat inhoudt dat de leerling ‘Midden groep 3’ beheerst, of ‘E4’ wat ‘Eind groep 4’ betekent. Als Het Noorderlicht willen wij dat 90% van onze kinderen op het niveau zitten, dat er gemiddeld in Nederland van de kinderen mag worden verwacht. Als wij de kinderen in groep 3 in juni testen, dan willen wij dat 90% van de kinderen ‘E3’ beheerst.

Begrijpend lezen - In de hogere leerjaren ligt de nadruk op het begrijpend en later ook op het studerend lezen. Hiervoor maken we gebruik van Nieuwsbegrip: zij bieden actuele nieuwsitems, waarbij de doelen van het begrijpend en technisch lezen centraal staan. Tevens wordt door Nieuwsbegrip de algemene kennis van kinderen gestimuleerd.

Taal - Taal is een belangrijk middel tot communicatie, taalonderwijs is veelomvattend. De woordenschat wordt uitgebreid. Ook is er zowel aandacht voor het verwoorden van ideeën van de kinderen als het luisteren naar anderen. Maar er is ook schriftelijke taal, waarin spelling, ontleden, het schrijven van verhalen enz. een plaats hebben. De groepen 4 t/m 8 werken met de methode Taalactief. Rekenen - Rekenen bieden we in een voorbereidende fase aan in de kleutergroepen. Vanaf groep 3 werken we met een realistische rekenmethode. Inzicht is het meest belangrijke aspect van het rekenen. Daarom vragen we steeds naar het hoe en waarom. Rekenopgaven worden steeds in een herkenbare situatie geplaatst. Alle kinderen maken basisstof. Daarnaast zijn er verschillende niveaus, zowel voor kinderen die er langer over doen om de lesstof te begrijpen, als ook voor leerlingen die op een onderdeel al meer aankunnen. Dit jaar gaan we werken met de vernieuwde methode Wereld in Getallen. We gaan met deze methode verder 21 met de individuele leerlijnen voor kinderen. . ... ........ Kunstzinnige vorming - Kunstzinnige vorming is ook een onderdeel van IPC. Om de kinderen kennis te laten maken met de vele facetten op dit gebied stellen we met behulp van het Kunst Centraal een evenwichtig programma samen, dat met IPC vervlochten wordt. Hierin hebben dansante, dramatische, beeldende, audiovisuele, literaire en muzikale vorming een plek. Ook wordt regelmatig een voorstelling, museum of film bezocht. Wat betreft handvaardigheid wordt in alle groepen aan diverse technieken en met allerlei materialen gewerkt. Ook binnen de projecten van IPC heeft handvaardigheid (beeldende vorming) een belangrijke plek.


Huiswerk - Wij vinden het belangrijk dat onze leerlingen zelfstandig leren werken. Het is de bedoeling dat zij hierin leren plannen, organiseren, uitvoeren en evalueren. Via de aanzetten in de klas stimuleren wij de kinderen om thuis verder zelfstandig te werken. We kiezen de huiswerkopdrachten zo uit, dat we deze doelstellingen kunnen bereiken. Tegelijkertijd vinden wij het heel belangrijk dat een kind een goede werkhouding aanleert en op een zelfstandige manier de geleerde leerinhouden verwerkt en inoefent. We beseffen dat dit proces niet voor alle kinderen even gemakkelijk verloopt. Daarom zetten wij ons in om de kinderen in de klas een goede leer-

houding bij te brengen en te leren plannen. Huiswerk wordt daarom eerst in de klas met de leerlingen besproken; hoe het geleerd en/of gemaakt moet worden. Wij gaan altijd uit van de zogenaamde basisstof, d.w.z. leerstof die alle leerlingen minimaal moeten beheersen. Sommige kinderen hebben extra oefening nodig om zich de basisstof eigen te maken en krijgen daarvoor ‘eigen’ huiswerk mee naar thuis. Andere leerlingen hebben alleen aan deze basisleerstof al voldoende om thuis extra met ‘eigen huiswerk’ te kunnen oefenen. Weer andere kinderen krijgen huiswerk mee dat gericht is op extra stof omtrent bijvoorbeeld dezelfde leerinhoud.

4.3 Urenverdeling over de vakgebieden In deze tabel wordt globaal het aantal uren weergegeven dat per week aan de diverse vakgebieden wordt besteed. Het gaat om gemiddelden, die enigszins kunnen variëren.

22

... ........ .


met verschillende sporten en manieren van vrijetijdsbesteding. Daarnaast is het goed als kinderen leren om te gaan met winnen en verliezen.

4.4 Meer dan leren Naast de verschillende ontwikkelingsgebieden vinden er op school ook activiteiten plaats die er mede zorg voor dragen dat de school een prettige leefgemeenschap is. Hieronder ziet u er enkele: -

-

-

de christelijke feesten die we met de kinderen vieren excursies zoals naar Bear Hospital, bibliotheek, gemeentehuis etc. Dit wordt altijd gelinkt aan IPC en Kunst Centraal. Buitenschoolse activiteiten zoals bijvoorbeeld schoolvoetbal, schaken of de avondvierdaagse. Natuurlijk is het daarbij leuk om te winnen, maar ons doel is om kinderen in aanraking te laten komen

-

Het jaarfeest voor groep 1 t/m 6. De inhoud/bestemming wordt in de loop van het schooljaar bekend gemaakt.

-

Schoolkamp voor groep 7 & 8

-

Klassenfeesten vanaf groep 5

-

Afscheidsavond groep 8. De leerlingen van groep 8 oefenen vanaf april voor een musical, die op de afscheidsavond opgevoerd wordt. Een traditie op school is de laatste dag, waarop de leerlingen van groep 8 fietsend de school uitgaan. Uitgezwaaid door alle leerlingen, leerkrachten en ouders van de school.


23

. ... ........

5. Zorg en zorgverbreding

Pedagogische opdracht/het kind centraal - Op Het Noorderlicht gaan we uit van de Jenaplan-gedachte dat alle kinderen verschillen en dat elk kind uniek is. Zijn of haar capaciteiten zijn voor ons uitgangspunt. Wij houden niet alleen rekening met de onderlinge verschillen tussen de leerlingen, maar maken hier ook bewust gebruik van. Elk kind wordt geaccepteerd zoals het is. De leerkracht ondersteunt de leerling om individuele capaciteiten tot ontwikkeling te brengen. We streven ernaar alle kinderen zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen, zowel op sociaal gebied als cognitief. Het komt dan ook geregeld voor dat niet alle kinderen met dezelfde opdracht bezig zijn. In de klas en in de school zijn verschillende plekken waar kinderen kunnen werken. Daar zijn kinderen alleen of in kleine 24 ... ........ . groepjes zelfstandig bezig. Dit alles vereist een duidelijke structuur en die is volop aanwezig in onze school.

5.1 Leerlingenzorg en stichting Proceon Leerlingenzorg is voor Stichting Proceon en dus ook voor Het Noorderlicht, heel erg belangrijk. Elke school heeft hiervoor een intern begeleider (IB-er) die de zorg op school coördineert. Denk aan het ondersteunen van de leerkracht bij het geven van de juiste hulp in de groep en het opstellen van efficiënte groepsplannen, maar ook het leggen maar ook het leggen van externe contacten en het zoeken van de juiste hulp en aanpak bij een bepaalde leerling. Onze IB-er is Roos den Engelsman. Op onze scholen is het groepsplan de basis voor de week- of dagplanning. Het is een plan waarin beschreven staat hoe, gezien de onderwijsbehoefte van de leerlingen nu, de leerkracht het beste om kan gaan met de doelen en wat leerlingen nodig hebben om deze te bereiken in de komende planperiode.

Alle IB-ers van onze scholen nemen deel aan een netwerk om kennis en ervaring te delen. Daarnaast hebben we relaties met externe instanties waarnaar we kunnen verwijzen als dit nodig is, bijvoorbeeld het Samenwerkingsverband UNITA. Verder onderhouden de intern begeleiders contact met het Regionaal Expertisecentrum (REC). Dit is een samenwerkingsverband van speciale scholen in een regio. Voor elk cluster van aandoeningen (cluster 1 t/m 4) geldt een aparte regio-indeling. Welk type scholen vallen onder welk cluster? Cluster 1: onder cluster 1 vallen scholen voor leerlingen met een visuele beperking. Op dit ogenblik is er niet een dergelijke leerling die de school (deels) bezoekt. NB: Cluster 1 kent een eigen organisatievorm en heeft geen REC’s. Cluster 2: onder dit cluster vallen scholen voor dove en slechthorende kinderen, kinderen met ernstige spraak/taalmoeilijkheden en kinderen met een stoornis in het autistisch spectrum, waarbij de focus ligt op communicatie. Op dit ogenblik is er 1 leerling met een cluster 2 indicatie die de school bezoekt. Cluster 3: onder cluster 3 vallen de scholen voor zeer moeilijk lerende kinderen, scholen voor leerlingen met lichamelijke én/of verstandelijke beperkingen, langdurig zieke kinderen en scholen voor leerlingen met epilepsie. Op dit ogenblik is er niet een dergelijke leerling die de school (deels) bezoekt. Cluster 4: onder dit cluster vallen scholen voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen, kinderen met psychiatrische stoornissen of ernstige gedragsproblemen, langdurig zieke kinderen zonder een lichamelijke beperking en scholen die verbonden zijn aan pedologische instituten.


Het team van Het Noorderlicht staat in beginsel positief tegen¬over het integreren van leerlingen met een beperking. ‘Leerlingen met een specifieke behoefte’ kunnen worden toegelaten als het team er vertrouwen in heeft dat de betreffende leerling op onze school het beste af is en wij het kind een kwalitatief goede schooltijd kunnen bieden.

5.2 Passend onderwijs Op 1 augustus 2014 is de Wet Passend Onderwijs in werking getreden. De kern van de wet is de zorgplicht, dat betekent dat er de verantwoordelijkheid is om elk kind een zo goed mogelijke onderwijsplek te bieden. Het schoolbestuur van stichting Proceon is samen met de andere schoolbesturen binnen het swv Unita hiervoor verantwoordelijk. Op de site www.swvunita.nl kunt u hierover meer lezen. Elke school heeft een schoolondersteuningsprofiel (SOP). Hierin staat wat de school voor mogelijkheden heeft om elk kind een zo goed mogelijke onderwijsplek te bieden. Op dit ogenblik is de school voldoende in staat zorg te bieden aan leerlingen met dyslexie, ADHD, een aantal onder het autistisch spectrum vallende stoornissen (per leerling wordt bepaald of de school kan voorzien in het juiste aanbod voor de desbetreffende leerling) en hoogbegaafde leerlingen. De school wil haar kennis de komende laren t.a.v. deze leerlingen verder sterken en verdiepen. Via het samenwerkingsverband kunnen we kinderen laten testen of begeleiden door externe deskundigen. Aanvragen voor onderzoeken en tests vinden altijd plaats in overleg met de Intern begeleider. Ook worden de ouders hierbij betrokken en wordt er altijd schriftelijke toestemming van de ouders gevraagd. Als ouders het advies krijgen van de school om hun kind te laten testen of onderzoeken, heeft de school altijd de medewerking van de ouders nodig. Als zij die

medewerking niet verlenen, kan dat tot gevolg hebben dat een kind niet die ondersteuning krijgt die het nodig heeft. Als stichting vinden wij het daarom van groot belang om constructief samen te werken met ouders in het belang van het kind Dit geldt natuurlijk voor al onze leerlingen. Begeleiden en testen van kinderen door deskundigen van buiten de school We kunnen kinderen laten testen en of begeleiden door externe deskundigen. Aanvragen voor onderzoeken en testen vinden altijd plaats in overleg met de IB-er. Ook wordt er altijd schriftelijk toestemming van de ouders gevraagd. De aanvragen vanuit de school worden behandeld door de intake commissie van de Permanente Commissie Leerlingenzorg. Voor het volgen van begeleiding door externe hulpverleners / deskundigen onder schooltijd, door ouders zelf geïnitieerd, moet altijd een schriftelijk verzoek bij de di- 25 rectie worden ingediend. Deze consulteert de betrok. ... ........ ken leerkracht(en) en de intern begeleider betreffende de noodzaak en de reden van het verzoek en de mogelijkheden die de school kan bieden binnen de schooluren. In verband hiermee is de school bezig met het opstellen van een protocol ‘externe hulpverlening onder schooltijd’. Dit conceptprotocol zal in schooljaar 2014-2015 voorgelegd worden als beleid aan de medezeggenschapsraad. Verwijzing naar een school voor speciaal basisonderwijs Als een school niet meer de zorg kan bieden die een kind nodig heeft, kunnen ouders en school besluiten om het betreffende kind te verwijzen naar een school voor speciaal basisonderwijs (SBO). In de praktijk wordt de aanmelding door de ouders in samenwerking met de IB-er gedaan. De aanmelding wordt ingediend bij de kerngroep van de Permanente Commissie Leerlingenzorg (PCL).


Als de PCL vindt dat een kind toelaatbaar is voor een school voor SBO, stelt zij de ouders daarvan in kennis. De procedures die door de PCL worden gehanteerd, staan in folders beschreven die u aan de IB-er van scholen kunt vragen. De uitstroom naar het speciaal onderwijs (SBO-scholen) is over de voorgaande 4 schooljaren als volgt:

Leerling gebonden financiering (zgn. rugzakgelden) Wanneer een leerling een ernstige handicap of leer- of gedragsstoornissen heeft, krijgen de ouders het advies om hun kind aan te melden bij de Commissie van Indicatie (CVI). Deze commissie besluit of het kind in aanmerking komt voor extra vergoedingen. Het advies kan zijn om het kind (verder) onderwijs te laten volgen op een clusterschool voor speciaal onderwijs (deze scholen zijn geclusterd in Regionale Expertise Centra (REC’s). Voor de regelgeving verwijzen wij naar het Zorgplan van ons Samenwerkingsverband Unita. Wanneer een vergoeding wordt toegekend, kan dit ook betekenen dat het kind op de reguliere school onderwijs blijft volgen en de school geld ontvangt voor extra materiaal en ondersteuning. In voorkomende gevallen wordt per individuele leerling bekeken of de school de hulp en ondersteuning kan bieden die het kind nodig heeft.

5.3 Het volgen van de ontwikkeling van de kinderen

Binnen onze school hanteren we een aantal methodes aan de hand waarvan we nagaan of een kind de aangeboden lesstof ook inderdaad beheerst. Vaak heeft dit betrekking op een korte periode ( 3 tot 8 weken) waardoor er bij uitval direct gereageerd kan worden. Daarnaast hanteren we voor de ‘basisvaardigheden’ een zogenaamd Leerling Onderwijs Volg Systeem ( LOVS). Dit systeem heeft tot doel het op onafhankelijke wijze toetsen van de leerresultaten over een langere periode( 5 tot 6 maanden). Hierdoor: • kunnen we zien hoe een kind zich in de afgelopen periode heeft ontwikkeld; • proberen we de gesignaleerde problemen weg te werken middels extra hulp; • is een objectieve inschatting mogelijk van de leerprestaties van ieder kind, aangezien de toetsen landelijk genormeerd zijn. • krijgen we inzicht in de ontwikkeling van de sociale competenties van kinderen.

Op Het Noorderlicht wordt de ontwikkeling van ieder kind, via observaties en toetsen, vanaf groep 1 gevolgd. SCHOOLGIDS | HET NOORDERLICHT | 2014 - 2015

27

. ... ........

Concreet komt dat op het volgende neer: • Dagelijks wordt het werk van de kinderen door de leerkracht geobserveerd, gecorrigeerd en geregistreerd. Naar aanleiding van de werkresultaten kan de leerkracht gerichte leerlingbegeleiding geven. • De resultaten van de methodegebonden toetsen worden in de map van de leerkracht genoteerd. • De resultaten van de verschillende vaktoetsen worden naast elkaar gelegd om een goed beeld van de leerling te krijgen. • Voor de overgang naar de volgende groep (eind van het schooljaar) vullen de leerkrachten het ‘overdrachtformulier’ in voor elke leerling. Dit formulier is de basis voor het gesprek met de volgende leerkracht waarin het kind doorgesproken wordt. • Na minimaal 3 maanden onderwijs en op 5 jarige leeftijd worden de kleuters gescreend op hun ontwikkeling en vorderingen middels CITO toetsen o.a. voor taal en rekenen. Halverwege en eind groep 2 worden voorwaarden ‘getoetst’ voor de doorgang 28 naar groep 3 met toetsen voor beginnende gelet... ........ . terd- en gecijferdheid. • In de kleutergroepen worden de leerlingen daarnaast ook gevolgd in hun ontwikkeling met behulp van een observatiesysteem. In dit observatiesysteem wordt periodiek bijgehouden wat de vorderingen van de kinderen zijn. • Tweemaal per jaar is er voor de groepen 3 t/m 8 een toetsperiode. Via methode onafhankelijke toetsen ( CITO) wordt de individuele ontwikkeling t.a.v. de basisvaardigheden getoetst. • In groep 8 wordt de CITO- eindtoets afgenomen. Dit als een bevestiging van en als aanvulling op de reeds bestaande LVOS toetsen. Daarnaast wordt de toets gebruikt om ons eigen onderwijs te analyseren. Het uiteindelijke advies V.O. is dus niet alleen afhankelijk van het behaalde resultaat op de CITO–eindtoets. Op deze wijze denken we ieder kind op Het Noorderlicht die ‘zorg op maat’ te bieden die het nodig heeft.

Rapportage - Ieder schooljaar wordt 2 x een rapport uitgereikt aan de groepen 1 t/m 8. Dit zal plaats vinden in februari en juni. Een aantal dagen na uitreiking van het rapport krijgt u de mogelijkheid om tijdens een zogenaamd 10-minutengesprek met de groepsleerkracht van gedachten te wisselen over de ontwikkeling en het welbevinden van uw kind. Rond november is er ook een rapportagemoment. Dit gebeurt in de vorm van een bespreking tussen ouders en leerkrachten aan de hand van een zogenaamde kijklijst. Hiervoor krijgt u een uitnodiging van de leerkracht. Vanaf groep 6 mogen ook de leerlingen mee naar de rapportagegesprekken (vanaf het 2e rapport). Natuurlijk kunt u ook tussentijds bij de groepsleerkracht naar de vorderingen van uw kind vragen. U kunt daarvoor altijd een afspraak maken met de betreffende leerkracht. Voor de data waarop de diverse spreekavonden en de uitreiken van de rapporten staan gepland, verwijzen we u naar de ouderjaarkalender. Sociale vaardigheden - Binnen elke schoolgemeenschap zijn er kinderen die het moeilijk, eng of vervelend vinden om met andere kinderen te spelen en om te gaan. Sommige kinderen trekken zich terug of worden gepest, terwijl anderen vaak in ruzies en vechtpartijtjes belanden of soms zelf pesten. Voor deze kinderen kan het nuttig zijn te leren hoe zij zich in de omgang met elkaar sociaal vaardig kunnen gedragen. Hoe voegt een kind zich in een groep? Hoe reageer je op een afwijzing? Hoe kun je “nee” zeggen? Hoe reageer je op pesten? Als mocht blijken dat uw kind problemen heeft op het terrein van de sociale vaardigheden, verzoeken wij u daar met de groepsleerkracht over te praten. Deze moet van het probleem op de hoogte zijn om te proberen deze problemen aan te pakken en eventueel op te lossen. De groepsleerkracht en intern begeleider bezitten tevens een lijst van instanties die op dit terrein hulp kunnen bieden.


Pestprotocol - Op Het Noorderlicht hanteren we een pestprotocol. Dit is een protocol waarin een aantal overeenkomsten over het tegengaan van pestgedrag staan. Het gaat hierbij om afspraken tussen de school, de kinderen en de ouders. Waarom een pestprotocol? Een kind kan zich pas volledig ontwikkelen in een situatie waar het zich veilig voelt. Dit is een belangrijk deel van onze missie als school. Pesten heeft een negatieve invloed op het welbevinden van een kind en staat een goede ontwikkeling van een kind in de weg. Dit is ook neergeschreven in de universele verklaring van de rechten van het kind, waarvan beginsel 6 zegt: Ieder kind heeft liefde en begrip nodig voor de volledige en harmonische ontplooiing van zijn persoonlijkheid. Belangrijk hierbij, is dat er onderscheid gemaakt wordt tussen plagen en pesten. Bij plagen is sprake van incidenten. Vaak is het een kwestie van elkaar voor de gek houden. Er zijn gelijke machtsverhoudingen dus kan hij of zij zich verdedigen en loopt derhalve geen blijvende psychische of fysieke schade op. Pesten is het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke mishandeling door één of meer individuen op een persoon die niet in staat is zich te verdedigen. Bij pesten is de macht ongelijk verdeeld. Pesten heeft negatieve gevolgen voor het slachtoffer. Elk kind wordt wel eens geplaagd, maar wie gepest wordt, is altijd het slachtoffer, altijd de verliezer. Het Pestprotocol heeft tot doel: • dat alle kinderen zich in hun basisschoolperiode veilig mogen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. • dat door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op deze regels en afspraken. • dat door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle kinderen in de gelegenheid om met veel plezier naar school te gaan!

Leerkrachten en ouders uit de medezeggenschapsraad onderschrijven gezamenlijk dit pestprotocol.

5.4 Speciale zorg voor kinderen met specifieke behoeften Ondanks de extra zorg die wij als school kunnen en willen geven, zijn er altijd kinderen die specifieke zorg nodig hebben. Wanneer kinderen bepaalde leer- of gedragsproblemen hebben, willen we samen met de ouders zoeken naar de juiste opvang voor het kind. Wanneer een leerling regelmatig onvoldoende scoort tijdens toetsen observatiemomenten, dan wordt hij/ zij besproken met de intern begeleider in de leerling bespreking, die ongeveer één keer in de zes weken plaatsvindt. In deze leerling bespreking wordt er bekeken hoe de zorgleerling binnen de groep extra begeleid kan worden. De hulp die op school gegeven kan worden, kan bestaan uit: 29 • hulp aan de leerling binnen de groep aan de hand . ... ........ van een groepshandelingsplan met extra handelingsadviezen ten aanzien van een groepje leerlingen met dezelfde problematiek; • hulp aan de leerling binnen de groep aan de hand van een individueel handelingsplan met specifieke handelingsadviezen; • hulp aan de leerling binnen en hulp buiten de groep door de Remedial Teacher voor voornamelijk leerlingen in de onderbouw (mits deze faciliteit RT-er beschikbaar is). Zo mogelijk wordt hulp buiten de groep wordt gegeven door de Remedial Teacher. Als school bieden we deze hulp, mits de formatie dit toelaat, voornamelijk aan kinderen in de onderbouw aan omdat we graag problemen vroegtijdig willen aanpakken. Verder begeleidt de Intern Begeleider de kinderen met speciale leer- of zorgbehoeften: de zogenaamde ‘rugzakleerlingen’.


Deze zorg strekt zich uit over de gehele basisschoolperiode. Hebben alle vormen van hulp uiteindelijk te weinig resultaat, dan kan de hulp worden ingeschakeld van de onderwijsbegeleidingsdienst van de CED-groep voor advies. Met een duidelijke hulpvraag van school en met toestemming van de ouders kan dan bij de staf van de Permanente Commissie Leerlingenzorg (intake commissie) een onderzoek worden aangevraagd. De uitslag van de onderzoeken worden door de onderzoeker met ouders en school besproken en daarop kan door ouders en/of school verder worden gehandeld .

Meer- en hoogbegaafdheid - Kinderen die ‘meer begaafd’ zijn hebben ook speciale zorg nodig. Ook dat zijn ‘zorgkinderen’ op Het Noorderlicht. Binnen de groep/ school zijn daar de volgende mogelijkheden voor: • binnen elke groep zijn er voor de diverse vakgebieden opdrachten en materialen die verbredend en verdiepend van aard zijn. 30 • extra begeleiding bij moeilijke opdrachten vanuit ... ........ . leerstof aanbod als Acadin en/ of plustaak. • in overleg met ouders, leerkracht, intern begeleider en directie kan besloten worden dat de leerling een bepaald vakgebied in een hogere groep volgt. • in overleg met ouders, leerkracht, intern begeleider en directie kan besloten worden dat de leerling een groep hoger geplaatst wordt. • in overleg met leerkracht en intern begeleider kan een leerling in ‘Verrijkingsklas’ geplaatst worden Binnen de school wordt structureel gewerkt in de groepen 3 t/m 8 met specifieke leerstof t.b.v. (cognitief) getalenteerde leerlingen (o.a. Acadin, rekentijgers). Acadin is een digitale leeromgeving waar leerlingen op basis van eigen affiniteit vervolgopdrachten na hun basisstof kiezen en verwerken. Zij bepalen dit in meer of mindere mate met behulp van de leerkracht. Door de eigen affiniteit van leerlingen in te zetten hierbij vergroten we het competentie en autonomiegevoel bij

de leerlingen en maken we hen medeeigenaar van het leerstofaanbod en het leerproces. Door leerlingen op voorhand het vertrouwen te geven dat zij een weloverwogen keuze voor de vervolgopdracht kunnen maken, kunnen zij ook zelfvertrouwen opdoen wat hun competentiegevoel positief beïnvloedt. Verrijkingsklas: de tweede verdieping - Sinds vorig schooljaar hebben wij een verrijkingsklas. Deze klassen zijn zowel voor begaafde leerlingen uit de onderbouw als uit de bovenbouw en worden “De tweede verdieping” genoemd. De uitleg is als volgt: de eerste verdiepende lesstof wordt aangeboden in de groep zelf, als de bassistof succesvol doorgewerkt is. Dit gebeurt middels compacten en verrijken op het gebied van rekenen en taal. Heeft een leerling dan nog steeds behoefte aan meer én aan specifieke begeleiding, dan kan die -na screening- terecht in “De tweede verdieping”. Juist die extra begeleiding is essentieel, omdat dit type leerling vaak niet gewend is om te falen en goede werken leerstrategieën te ontwikkelen. Deze kinderen presteren in de groep zelf meestal op hoog niveau, zonder dat ze daar bewust voor moeten leren. Als zij dan vervolgens geconfronteerd worden met moeilijkere lesstof, ontbreken geregeld de vaardigheden of het doorzettingsvermogen om dan toch verder te gaan. Hier hebben zij hulp bij nodig, bijvoorbeeld door samen te werken met andere gelijkgestemden en door de begeleiding van een vakleerkracht. De lessen in De tweede verdieping worden begeleid door Frauke Lockefeer. Voor de selectie van leerlingen wordt gebruikt gemaakt van het screenings protocol DHH (Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid), ontwikkeld door Eleonoor van Gerven en Sylvia Drent. Hierin worden toetsgegevens, en observaties van leerkracht én ouder gecombineerd tot een uitgebreid leerling profiel. Daaruit blijkt dan of “De tweede verdieping” de juiste keuze is voor deze leerling.


Momenteel draaien twee verrijkingsklassen voor de onderbouw en de bovenbouw. Er wordt gewerkt met de digitale leeromgeving Acadin, kinderen leren informatie te ordenen en presenteren middels “mindmappen”. Daarnaast wordt er gefilosofeerd, en krijgen de leerlingen lastige constructies of ingewikkelde rekensommen aangeboden, waar ze creatief en oplossingsgericht mee aan de slag moeten. Het leren leren staat hierin centraal. Ook worden er voorbereidingen getroffen in de bovenbouw om deel te nemen aan het Landelijk Techniektoernooi. “De tweede verdieping” is een samenwerkingsproject met de Wegwijzer. De kinderen van de onderbouw gaan naar de Wegwijzer en de kinderen van de bovenbouw komen naar het Noorderlicht. Protocol leesproblemen en dyslexie - In onze school volgen wij het Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Dit Protocol is tot stand gekomen na langdurig onderzoek en financiële hulp van het ministerie. Het is bedoeld om te komen tot een verbetering van het onderwijs aan leerlingen met (potentiële) leesproblemen. Het Protocol geeft leerkrachten, intern begeleiders, remedial teacher en leesspecialisten van groep 1 tot en met groep 8 handvatten voor alle jaren van het basisonderwijs. Dit om stagnaties in de beginnende geletterdheid bij kinderen vroegtijdig te signaleren en zoveel mogelijk te verhelpen. De eerste vier jaren zijn de jaren waarin de ontluikende en beginnende geletterdheid actueel zijn. Met name het technische aspect van het lezen en spellen wordt in deze jaren aangeleerd, met daarbij veel aandacht voor leesbeleving en leesbegrip. Ook vindt in deze jaren de signalering plaats van kinderen waarbij het leesproces niet goed verloopt en kan dyslexie gesignaleerd worden. In de hogere leerjaren kan er dan een vervolg gegeven worden aan de remediering. Het Protocol Leesproblemen en Dyslexie geeft een gesystematiseerd stappenplan waarmee bekeken kan

worden: “wat is er precies aan de hand?” en waarin ook antwoord gegeven wordt op de vraag: “wat kan de leerkracht eraan doen.” Voor begeleiding van kinderen met leesproblemen in het algemeen en (mogelijk) dyslexie in het bijzonder wordt in het Protocol gekozen voor een aanpak waarin directe instructie en leren in een betekenisvolle context geïntegreerd zijn. De Commissie Dyslexie van de Gezondheidsraad spreekt van dyslexie, "wanneer de automatisering van woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen) zich niet, dan wel zeer onvolledig of zeer moeizaam ontwikkelt." Er zijn drie belangrijke kenmerken van dyslexie: • het probleem is hardnekkig; • het gaat vaak gepaard met een 'automatiseringsprobleem'; • het verdwijnt niet met extra hulp en aandacht. 31

In de groepen 1 en 2 wordt voor alle leerlingen de be. ... ........ ginnende geletterdheid gevolgd middels observatieformulieren. Tevens wordt in januari de CITO Taal voor kleuters afgenomen. Voor kinderen bij wie het vermoeden bestaat, dat er risicovolle ontwikkelingen op het gebied van beginnende geletterdheid zijn ontstaan wordt met behulp van het observatiesysteem een dyslexiechecklist ingevuld waarin conclusies en adviezen richting groep 3 kunnen worden gezet. Kinderen in de groepen 3 en 4 bij wie het leesproces vertraagd op gang komt, kunnen worden aangemeld bij de P.C.L. met het verzoek nader onderzoek te verrichten. Daarnaast kunnen ze eventueel ook geplaatst worden in de leeskliniek. Kinderen bij wie het vermoeden bestaat dat ze dyslectisch zijn maar die nog geen verklaring hebben, worden behandeld als dyslectisch. Deze aantekening wordt opgenomen in het leerlingdossier.


Een goed leesbaar boekje voor ouders, over alle genoemde protocollen is uitgegeven door de Stichting Balans met als titel ‘Houvast bij leesproblemen en dyslexie op de basisschool’ te bestellen via de website www.balansdigitaal.nl. Op school is een inkijkexemplaar aanwezig. U Kunt hiervoor terecht bij de Intern Begeleider. Als school hanteren we een procedure om een dyslexieverklaring te krijgen voor leerlingen. Voor deze kinderen wordt een Onderwijskundig Rapport van de P.C.L, voor het verkrijgen van een dyslexieverklaring, ingevuld. Middels een dossieronderzoek door een orthopedagoog en een GZ psycholoog van de schoolbegeleidingsdienst (CED-groep) kan dan een verklaring worden gegeven. In een afgegeven dyslexieverklaring staan de volgende adviezen: • Activeren van voorkennis bij het lezen van teksten • Vooraf bespreken van woordbetekenissen • Leren toepassen van effectieve strategieën op het gebied van begrijpend lezen. • Leren analyseren van woordstructuren 32 • Vrijstellingen aan het voldoen van algemene eisen ... ........ . kunnen gegeven worden door gebruikmaking van extra tijd bij overhoringen en toetsen. • Hulpmiddelen die gebruikt kunnen worden zijn ingesproken tekst op band, gebruik van woordenboek, tekstverwerker, aangepaste beoordelingen voor spellingfouten, mondelinge i.p.v. schriftelijke overhoringen. Leeskliniek op school - Kinderen met hardnekkige leesproblemen komen in aanmerking voor behandeling in de leeskliniek. Als de leerkracht en/of intern begeleider denkt, dat een kind in aanmerking komt voor deze behandeling, zal na overleg met de ouders, een aanvraag ingediend worden bij de leeskliniek. Aanmeldingscriteria zijn onder andere: • Dat er al aantoonbaar hulp geboden is door de eigen leerkrachten (volgens richtlijnen van het protocol leesproblemen en dyslexie) en dat het kind gemiddeld intelligent is.

•

Er is een achterstand van 2 AVI-niveaus en de leerling scoort langere tijd een D + E niveau op de DMTtoetsen.

Wanneer de aanvraag gehonoreerd is voor het betreffende kind wordt hij/zij in de leeskliniek geplaatst. Indien er geen plek is, wordt het kind op de wachtlijst van de leeskliniek geplaatst. De doelstelling van de leeskliniek voor de individuele leerling is het bieden van een nieuwe impuls met betrekking tot lezen, zodat de leerling - nadat de behandeling is afgerond - op eigen kracht verder kan en er ook meer plezier is in het lezen. De leerling werkt 45 minuten per week individueel met de leerkracht van de leeskliniek. De duur van de behandeling is afhankelijk van de voortgang van het kind, maar er wordt naar gestreefd dat het kind 2 AVIniveaus vooruit zal gaan. Na 10x, 25x en 40x moet er getoetst worden en een verslag gemaakt worden over de vorderingen. En is er een contactmoment met de ouders. Centraal staan: motivatie, kans op succes en behandeling op maat. Belangrijke voorwaarden voor het slagen van de behandeling: • Commitment van de leerling (de leerling moet “ervoor gaan”). • De ouders moeten bereid en in staat zijn om het kind gelegenheid tot lezen en ondersteuning te geven: dagelijks (ook in het weekend en in de vakanties) minimaal 10 minuten lezen. De uitvoering is in handen van Rosemarie Noordhoff. Zij is leerkracht van de Wegwijzer. Hier zal de leeskliniek ook plaatsvinden. Zorg voor onderwijs aan langdurig zieke leerlingen Sinds de wetswijziging van 1 augustus 1999, waarin werd vastgelegd dat de school verantwoordelijk is voor


langdurig zieke leerlingen, zijn er bij Eduniek gespecialiseerde consulenten in dienst getreden. Zij hebben als taak om zowel de leerkracht als de leerling te begeleiden in het veranderde leerproces. De school heeft haar beleid t.a.v. “langdurig zieke leerlingen’ geactualiseerd en opnieuw vastgesteld. Aanmelding voor begeleiding aan uw kind gaat via de leerkracht. Speciale aanmeldingsformulieren zijn op school aanwezig. CED-groep - De school maakt voor nascholing en onderwijs- en leerlingbegeleiding regelmatig gebruik van het educatief dienstverleningsinstituut CED-groep te Maartensdijk. Deze organisatie begeleidt de school bij de onderwijskundige opzet, maar zorgt ook voor begeleiding van leerlingen. Jeugdgezondheidszorg GGD Gooi & Vechtstreek Kinderen in de leeftijd van 0-19 jaar worden door de afdeling Jeugdgezondheidszorg (JGZ) van GGD Gooi & Vechtstreek verschillende keren uitgenodigd voor een gezondheidsonderzoek. Groep 2 Alle kinderen uit groep 2 worden uitgenodigd voor een onderzoek door de jeugdarts. Er wordt uitgebreid gekeken naar de groei, ontwikkeling en de gezondheid. Gelet wordt o.a. op de ogen, de oren, lengte en gewicht, de spraak/taalontwikkeling, de voeding, het bewegen (grove en fijne motoriek) en het gedrag van het kind. In de uitnodiging wordt vermeld waar dit onderzoek plaats vindt: op school of op een GGD-locatie. Groep 7 Groep 7 Alle leerlingen uit groep 7 worden op school gezien door de doktersassistente. Zij weegt en meet het kind. Ook worden de ogen en oren onderzocht als er twijfels zijn over het zien of horen. Naar aanleiding van dit onderzoek wordt gekeken of het

kind extra aandacht van de JGZ nodig heeft. Een afspraak bij de arts of verpleegkundige is mogelijk het gevolg. Oproep voor vaccinaties In het kalenderjaar dat kinderen 9 jaar worden, ontvangen zij een oproep voor twee vaccinaties; één tegen Difterie, Tetanus en Polio (DTP) en één tegen Bof, Mazelen en Rodehond (BMR). Wanneer een kind onvolledig is ingeënt, kunnen ouders voor de ontbrekende inentingen bij de GGD terecht. Vragen over de ontwikkeling Bij vragen over de lichamelijke, geestelijke of sociale ontwikkeling van een kind kan contact worden opgenomen met de JGZ. Bijvoorbeeld bij vragen over voeding, leefgewoonten, moeilijk gedrag, pesten, veiligheid, sport en beweging, seksualiteit, zindelijkheid, etc. In de meeste gevallen kan de verpleegkundige of arts hierbij voorlichting of advies geven. In sommige gevallen verwijzen zij door. Opvoedondersteuning Ook voor vragen over de opvoeding kunnen ouders/verzorgers terecht bij de JGZ. De artsen en verpleegkundigen kunnen tips en hulp bieden om het opvoeden makkelijker te maken. Zij doen dat volgens de methode Triple P (Positief Opvoeden). Daarnaast biedt de GGD de oudercursus Opvoeden & Zo (3-11 jaar) en ‘Beter omgaan met pubers’ (12-18 jaar) aan. Extra onderzoek Naar aanleiding van vragen en/of problemen kan er een extra onderzoek worden afgesproken. Dit kan op verzoek van het kind zelf, de ouder/verzorger of bijvoorbeeld een leerkracht. Kinderen die niet in groep 2 of 7 zitten, kunnen dus ook in aanmerking komen voor een onderzoek bij de arts of verpleegkundige!


33

. ... ........

Medewerkers JGZ De namen van de arts, verpleegkundige, doktersassistente en logopedist die verbonden zijn aan deze school worden aan het begin van het schooljaar bekend gemaakt. Bereikbaarheid De afdeling JGZ van GGD Gooi & Vechtstreek is op werkdagen tussen 9.00 en 14.00 uur bereikbaar via een centraal nummer: (035) 692 63 50. Ook kan gebruik worden gemaakt van e-mail: - [email protected] (voor algemene vragen) - [email protected] (voor vragen over afspraken) - [email protected] (voor vragen over logopedie) Meer informatie over de JGZ is ook te vinden op de website van GGD Gooi & Vechtstreek: www.ggdgooi.nl. 34

... ........ .

5.5 Doorstroming naar het voortgezet onderwijs Wanneer uw kind in groep 8 zit, zal de groepsleerkracht van groep 8 u voor februari 2015 een advies geven over de meest geschikte vorm van voortgezet onderwijs voor uw kind. Dit schooladvies is gebaseerd op de kennis en de ervaringen die de leerkrachten met uw kind tijdens de basisschoolperiode hebben opgedaan. Het voortgezet onderwijs in onze regio stelt als eis dat naast het advies van de basisschool een onafhankelijke toets wordt afgenomen, de zogenaamde Cito-

toets. Het voortgezet onderwijs bepaalt welke score, in combinatie met het schooladvies, noodzakelijk is voor toelating. Schooljaar 2014-2015 zal deze toets vervangen worden door de Centrale Eindtoets Primair Onderwijs welke in april 2015 wordt afgenomen. Om naast het advies van de school, ouders van zo volledig en goed mogelijke informatie over het voortgezet onderwijs te voorzien, organiseren wij jaarlijks een informatieavond op school waarbij vertegenwoordigers en kinderen van het voortgezet onderwijs een presentatie geven. Naar welke vorm van voortgezet onderwijs uw kind uiteindelijk gaat, hangt af van de capaciteiten, de doorgemaakte ontwikkeling (LOVS), de werkhouding /-motivatie en het karakter van uw kind. In een interne verwijzingscommissie op onze school wordt het eindadvies voor uw kind geformuleerd. In deze commissie zit de leerkracht van groep 8, de leerkracht van groep 7, de intern begeleider en de directeur van de school. Samen komen zij tot een weloverwogen eindadvies voor uw kind dat door de groepsleerkracht aan u wordt meegedeeld. De school hanteert hierbij ook de richtlijnen van de Centrale Toelatings Commissie van het VO (CTC). De gevoerde beleid is door de school ook schriftelijke geformuleerd. Ons onderwijs is er in ieder geval op gericht de ontwikkeling van uw kind zo adequaat mogelijk te begeleiden en te stimuleren om op die manier hem of haar maximale ontplooiingskansen te bieden. Onze school biedt de leerlingen van groep 8 een goede aansluiting op alle vormen van voortgezet onderwijs.


We laten de resultaten van de uitstroom naar het V.O. in de afgelopen vier jaar hieronder zien:

Resultaten Cito-toets groep 8 - Een groot deel van de basisscholen in Nederland doet mee met de eindtoets voor het basisonderwijs van CITO. De toets bestaat uit vier onderdelen, te weten: taal, rekenen, informatieverwerking en wereldoriëntatie. De Cito-toets is uitsluitend een middel om de leervaardigheden te toetsen. De gegevens vermelden niet de

inzet, creativiteit, motivatie in relatie tot het eindresultaat. Het gemiddelde van de resultaten wordt uitgedrukt in een standaardscore, een getal dat ligt tussen de 500 en 550. We laten de resultaten van de afgelopen drie jaar hier- 35 onder zien: . ... ........


6. Teamleden 6.1 Het team Nog belangrijker dan de methoden en de middelen die de school gebruikt, zijn de mensen die er werken. Aan hen vertrouwt u uw kind toe. Zij begeleiden uw kind in hun ontwikkeling en zorgen ervoor dat leertijd en lesmateriaal zinvol worden gebruikt. Veel tijd wordt buiten schooltijd besteed aan overleg en samenwerking.

36

... ........ .

De maatschappij verandert voortdurend en dus ook het onderwijs. Daarom zijn er voor de teamleden elk jaar studiedagen en volgen ze bijscholingscursussen. Het team van Het Noorderlicht probeert o.a. op die manier het onderwijs aan en de zorg voor de leerlingen zo goed mogelijk vorm te geven. Voor 2014/2015 ziet onze teamsamenstelling er als volgt uit:

Naam

functie

groep

Carin van Dokkum

groepsleerkracht

1-2

Maaike Schut

groepsleerkracht

1-2

Esther Schouten

groepsleerkracht

3-4

Marina Post

groepsleerkracht

3-4

Anke Kruithof

groepsleerkracht

5-6

Nelly Overeem

groepsleerkracht

5-6

Aukje Bouwman

groepsleerkracht

7

Ingrid Gorter

groepsleerkracht

7

Anouk Rinkel

groepsleerkracht

8

Willeke Aalberts

locatiedirecteur / groepsleerkracht

8

Jaap ter Steege

directeur

Frauke Lockefeer

plusklasleerkracht

Ruben Postma

vakleerkracht bewegingsonderwijs

Roos den Engelsman

intern-begeleider

Careline Mitchel

directie assistente (aanspreekpunt bij afwezigheid directie)

Jacco de Winter

conciërge

Alle medewerkers van de school zijn per e-mail te bereiken via [email protected]


6.1.1 Stagiaires Ieder schooljaar biedt Het Noorderlicht aan diverse studenten een stageplaats. Onze school is daarmee ook een opleidingsschool. Naast het vaste team en eventuele invallers komt u op school dus stagiaires tegen van diverse PABO’s en andere (onderwijs gerelateerde) opleidingsinstituten. Dit zijn o.a. aankomende leerkrachten die bij ons praktijkervaring opdoen. In het kader van het Project Opleiden in de school, begeleiden wij als opleidingspartner van de Marnix Academie te Utrecht toekomstige leerkrachten. Deze stagiaires zijn gedurende een bepaalde tijd op onze school aanwezig. Onder toezicht van de groepsleerkracht waarbij wordt stage gelopen, geven zij les in de verschillende groepen. Binnen onze school kan er verder een LIO-er (Leraar In Opleiding) actief zijn. Hij of zij heeft drie maanden lang, 5 dagen per week of 5 maanden lang, 3 dagen per week zelfstandig een groep kinderen onder zijn/haar hoede en wordt hierbij begeleid door coaches, meestal een ervaren leerkracht uit ons team en/of de stichtingscoach. Daarnaast kunt u stagiaires van diverse ROC’s uit de regio tegenkomen in de onderbouw (gr. 1 -4). Dit zijn aankomend onderwijsassistenten die bij ons een deel

van hun stage lopen. Zij helpen de leerkracht bij organisatorische, praktische en onderwijskundige zaken, een paar ‘extra’ handen in de klas. De begeleiding en de verantwoordelijkheid blijft ten allen tijde bij de groepsleerkracht waarbij de desbetreffende stagiaire is ingedeeld.

6.2 Vervanging Aangezien het vaak moeilijk en soms niet mogelijk is om invalleerkrachten te vinden bij ziekte of afwezigheid van collega’s, hebben we een invalbeleid geformuleerd. Dit beleid is er op gericht om rust binnen de groepen en continuering van het onderwijs zoveel mogelijk te waarborgen. We proberen zo weinig mogelijk verschillende leerkrachten voor de groepen te plaatsen. Vervanging zoeken staat voorop, maar vervanging vinden is soms moeilijk. Als er geen vervanging gevonden kan worden, wordt een groep over andere groepen verdeeld. Vervolgens wordt er bekeken of er inmiddels mogelijkheden zijn om een invaller te vinden. In uiterste nood wordt een groep leerlingen naar huis 37 gestuurd. In overleg met de Medezeggenschapsraad is . ... ........ hiervoor een frequente afgesproken. U kunt dit beleid opvragen bij directie.

7. Ouders 7.1 Oudercontacten Wij zijn ons ervan bewust dat we werken met kinderen van anderen en hechten dan ook veel waarde aan een positief contact tussen school en thuis. Voor kinderen is het fijn om te merken dat hun ouders betrokken zijn bij hun leven op school. Voor ons als school is het belangrijk te weten en te merken dat ouders meeleven. Wij bieden de volgende mogelijkheden: 7.1.1 Oudergesprekken Oudergesprekken vinden ’s middags en/of ’s avonds plaats en hebben tot doel u, als ouder, in een kort ge-

sprek op de hoogte te brengen van de ontwikkelingen van uw kind(eren). Er vinden jaarlijks twee geplande oudergesprekken plaats. In november en in maart. Tijdens het tweede oudergesprek, zullen we naast de uitleg van het rapport ook de CITO uitslagen met u bespreken. 7.1.2 Overdrachtsgesprekken met ouders Aan het einde van een schooljaar dragen de leerkrachten onderling de kinderen over. Wij vinden het belangrijk dat ouders hierin ook een rol hebben. Aan het begin van het schooljaar, week 2, worden alle ouders uitgenodigd


38

... ........ .

voor een overdrachtgesprek met de nieuwe leerkracht. Tijdens dit gesprek kunnen de ouders vertellen wat hun kind nodig heeft en de verwachting uitspreken over het komende schooljaar.

u actief in te zetten voor de school. Aan het begin van het schooljaar ontvangt u hiervoor de hulpouderlijst. De ouderparticipatie wordt gecoördineerd door de Activiteitencommissie.

7.1.3 Informatieavond(en) In september wordt er een informatieavond georganiseerd. Deze avond heeft tot doel u op de hoogte te brengen van de wijze van onderwijs op Het Noorderlicht en het kennismaken met de leerkrachten en de andere ouders van de groep. Tijdens deze avond worden ook de jaarplannen voor het komend schooljaar aan u gepresenteerd. Tevens zullen alle commissies binnen de school zichzelf deze avond presenteren. Voor de ouders met kinderen in groep 8 zijn er ook informatieavonden op de scholen voor voortgezet onderwijs. Overigens zijn ouders met kinderen in groep 7 ook van harte welkom op deze avonden van het voortgezet onderwijs. Op het prikbord bij groep 8 ziet u wanneer deze avonden er zijn.

7.1.6 Nieuwsbrief: Noorderlichtpuntjes (NLP) Eén keer in de maand wordt u op de hoogte gehouden van de nieuwtjes door middel van de nieuwsbrief. Daarin vindt u de laatste nieuwtjes van school, belangrijke actuele informatie, kinderwerk enzovoort. Een vast onderdeel van deze nieuwsbrief is de agenda, zodat u op de hoogte bent van de activiteiten van de komende weken. In elke nieuwsbrief staat wanneer de volgende nieuwsbrief verschijnt, zodat u kunt controleren of u er één mist. Op onze website www.noorderlichteemnes.nl kunt u ook de nieuwsbrieven vinden. De nieuwsbrief wordt digitaal aangeleverd. Mocht u geen computer hebben, dan kunt u aan de groepsleerkracht doorgeven dat u een papieren versie van de nieuwsbrief wilt ontvangen.

7.1.4 Schoolviering Elke maandagmorgen is er een schoolviering van 8.30 uur tot 9.00 uur in de grote zaal met alle kinderen. Deze wordt verzorgd door een ouder en een leerkracht of door verschillende klassen. U bent van harte welkom! Niet alleen voor de invulling van de schoolviering, maar ook als publiek. Na de schoolviering is er voor u gelegenheid koffie te drinken in de hal. 7.1.5 Ouderparticipatie In een school valt altijd werk te verzetten dat de kinderen direct of indirect ten goede komt. Vandaar dat wij u vragen uw mogelijkheden wat betreft ondersteuning in de school aan te geven. Veel sfeerbevorderende en onderwijsbevorderende schoolactiviteiten kunnen niet draaien zonder uw hulp. Door de inzet van werkgroepen is er ondersteuning op meerdere terreinen bijvoorbeeld de organisatie van feesten, excursies, sportactiviteiten en het uitvoeren van handen spandiensten. We hopen dat u als ouder tijd en zin hebt om

7.1.7 Ouderkalender Aan het begin van een nieuw schooljaar ontvangt u de ouderkalender met alle activiteiten voor het komende schooljaar. 7.1.8 Klassenouder Voor elke groep wordt aan het begin van het schooljaar één of meer klassenouders gevraagd. De klassenouders ondersteunen de leerkracht op praktische wijze, bijvoorbeeld als er hulpouders nodig zijn voor activiteiten in de klas. U ontvangt dan van de klassenouders een brief, met de mogelijkheid om u aan te melden voor hulp. 7.1.9 Onze website Verder kunt u informatie over onze school vinden op www.noorderlichteemnes.nl. Naast de informatie uit de school en alle nieuwsbrieven treft u er regelmatig foto’s aan van schoolactiviteiten.


7.1.10 Twitter We zetten Twitter in als een goed extra communicatiekanaal naar de ouders toe, zoals bijv. wanneer er een activiteit is of hoe een activiteit verloopt of als we ouderhulp nodig hebben. Twitter: twitter.com/ PCBNoorderlicht 7.1.11 Overig Dit wat betreft de georganiseerde vormen van oudercontacten. Voelt u zich vrij om voor schooltijd gewoon de klas in te lopen. Voor veel kinderen, voornamelijk de kleuters, is dit belangrijk. Voor de groepen 4 t/m 8 stimuleren we de kinderen om alleen naar de klas te komen. Als kinderen wat willen laten zien, zijn ouders welkom. Wilt u er zeker van zijn dat we tijd hebben voor een inhoudelijk gesprek, maakt u dan even een afspraak. We hopen dat u met vragen, opmerkingen of ongenoegens nooit lang blijft rondlopen. Op school vindt u altijd een serieus oor bij de groepsleerkracht of bij de directie. U bent van harte welkom.

7.3

Medezeggenschap (MR/GMR)

De overheid heeft bepaald dat er op elke school een Medezeggenschapsraad (MR) moet zijn. Het doel van een MR is om ouders en leerkrachten inspraak te geven in het schoolbeleid. In de MR van Het Noorderlicht zitten momenteel twee ouders en twee leerkrachten. De schooldirectie moet belangrijke besluiten die van invloed zijn op het onderwijs of de organisatie ter instemming voorleggen aan de medezeggenschapsraad. Op haar beurt kan de MR adviezen geven en meedenken met de directie. De MR voert ongeveer eens in de twee maanden overleg met de directie. In dit overleg komen onderwerpen aan de orde als bijvoorbeeld de besteding van geld, de gebouwen en faciliteiten, de planning van vakanties en vrije dagen/studiedagen, de indeling van de groepen en leerkrachten, onderwijsmethodes en het schoolrooster. De precieze bevoegdheden van de MR staan beschreven in het reglement, dat bij ons op school is in te zien. De agenda van de MR is te bekijken op het bord bij de hoofdingang.

7.2 ActiviteitenCommissie (AC) De Activiteitencommissie (AC) op onze school bestaat uit ouders die in samenwerking met de leerkrachten en schoolleiding allerlei binnen- en buitenschoolse activiteiten organiseren. Voorbeelden hiervan zijn schoolreisjes, sinterklaas, Kerst-en Paasviering, diverse sportactiviteiten en projecten. De AC heeft een eigen reglement, waar ze zich aan moet houden. Het dagelijks bestuur bestaat uit de voorzitter, de secretaris en de penningmeester. De inkomsten van de AC bestaan uit de ouderbijdrage en de opbrengst van door de AC georganiseerde activiteiten. De AC legt verantwoording af over het gevoerde financiële beleid door middel van een jaarrekening en een begroting aan de MR. De voorzitter van de AC is in handen van: José Hunt. De penningmeester is Dana de Winter. Op de koppenkaart die op het mededelingenbord in de hal hangt, ziet u de andere leden.

De 20 scholen van Stichting Proceon zijn samen vertegenwoordigd in de Gemeenschappelijke MedezeggenschapsRaad (GMR). De GMR kent haar eigen reglement, waarin de bevoegdheden staan omschreven. Dit reglement is ook in te zien op onze school. De GMR heeft dezelfde taken en bevoegdheden als de MR, maar dan op die beleidsterreinen die voor alle scholen binnen Proceon gelden. Vrijwel al het personeelsbeleid wordt bijvoorbeeld op dit niveau overlegd. In het geval dat het schoolbestuur en de (G)MR samen niet uit een verschil van inzicht komen, dan zal dit worden voorgelegd aan een Commissie van geschillen WMS (Wet Medezeggenschap op scholen) van de Nederlandse Protestants Christelijk Schoolraad (NPCS). We kunnen gelukkig constateren, dat we vanwege onze goede structurele samenwerking het gebruik van de Commissie nog niet nodig hebben gehad.


39

. ... ........

De MR van het Noorderlicht wordt gevormd door de volgende personen: oudergeleding Vincent van der Linden (voorzitter) Lisette van der Velden teamgeleding Ingrid Gorter (secretaris) Anke Kruithof

ten uit te sluiten. Wanneer u niet in staat bent om de bijdrage op te brengen dan kunt u contact opnemen met de directie. De ouderbijdrage voor dit schooljaar wordt na de zomervakantie vastgesteld. De AC beheert de ouderbijdrage. Jaarlijks worden de boeken gecontroleerd.

7.5 Ouder Tevredenheidspeiling 7.4 Ouderbijdrage

De ouderbijdrage komt ten goede aan zaken, waarvoor geen gelden beschikbaar worden gesteld door de rijksoverheid. U moet daarbij denken aan Sinterklaas, Kerst- en Paasfeest, excursies, projecten, schoolfeesten, bepaalde onderwijsmiddelen, enz. Dit betreft zaken die niet uit het schoolbudget betaald kunnen worden, maar die sfeer- en kwaliteitsverhogend zijn voor de school. Vanuit overheidswege zijn wij verplicht u te melden dat het gaat om een vrijwillige bijdrage. Wij kunnen u niet verplichten deze ouderbijdrage (met uitzondering van de bijdrage voor het schoolreisje) te 40 ... ........ . betalen. Indien u deze bijdrage niet betaalt, kan dit aanleiding geven om uw kind van bepaalde activitei-

Het team van Het Noorderlicht, tezamen met Stichting Proceon, stelt de mening van de ouders en leerlingen zeer op prijs. Hiertoe wordt elke 4 jaar een tevredenheidspeiling afgenomen bij ouders en leerlingen. De laatste oudertevredenheidspeiling is in 2014 afgenomen. De resultaten van deze peiling zullen in schooljaar 2014-2015 aan ouders gepresenteerd worden en de daaruit voortkomende actiepunten zullen wij in de volgende schoolgids opnemen. De eerstvolgende leerlingteveredenheidpeiling staat gepland voor schooljaar 2014-2015. De uitkomsten hiervan zullen voor zover relevant worden opgenomen in de jaarplannen voor de komende jaren.


8. Wat wij verder nog aan u kwijt willen 8.1 Het Noorderlicht ABC…. A Afmelden bij afwezigheid kinderen Wanneer uw kind niet of niet op tijd op school kan zijn, door bijvoorbeeld ziekte of bezoek aan een arts, willen wij dat graag voor schooltijd horen. We vragen u te bellen tussen 8.00 uur en 8.15 uur. Zo worden we niet gestoord tijdens de lessen. Het is ook mogelijk om een kind een briefje mee te geven. U kunt zich voorstellen dat wij ons zorgen maken wanneer uw kind zonder bericht niet op school is. In dat geval proberen wij voor 10.00 uur contact met u op te nemen. Indien wij geen contact met u kunnen krijgen moeten we de afwezigheid van de leerling(en) melden bij de leerplichtambtenaar.

I Internetgebruik Wij vinden het erg belangrijk om kinderen te leren hoe ze veilig kunnen ‘surfen’ op het internet. Wij hebben dan ook geen filter op onze internet. De kinderen werken met zoekmachines, die speciaal voor kinderen zijn ontwikkeld. Als ze werken met andere zoekmachines, dan moeten ze daarvoor toestemming hebben van de leerkracht. Mailen en Facebook mag alleen als de leerkracht daar toestemming voor heeft gegeven. Aan het begin van het schooljaar worden de regels met de kinderen doorgenomen. Inspectie In 2013 hebben we inspectiebezoek gehad. Het basisarrangement is weer toegekend. Op www.onderwijs- 41 inspectie.nl, kunt u het inspectierapport lezen. . ... ........

G Gevonden voorwerpen Geregeld laten kinderen kleding, tassen etc. op school liggen. Dit verzamelen wij allemaal in een bankje, bij de hoofdingang. Eén keer in de twee maanden wordt de mand geleegd in het halletje bij de ingang. Spullen, die dan nog overblijven, worden naar een goed doel gebracht.

K Kamp groep7 en 8 Aan het einde van het schooljaar gaan wij met de kinderen van groep 7 en 8 op kamp. Via de groepsleerkracht hoort u waar de kinderen naar toe gaan en wat de kosten van het kamp bedragen.

F Fietsen Het is voor veel kinderen niet noodzakelijk om per fiets naar school te komen. Alleen als de kinderen verder weg wonen, mogen ze op de fiets komen. Voor de leerlingen die per fiets komen geldt: • afstappen bij het schoolhek • lopen met de fiets aan de hand over het plein • fiets netjes in het fietsenrek zetten

Kinderopvang en tussen en naschoolse opvang In artikel 45 lid 2 van de Wet op het primair onderwijs (WPO) is bepaald dat het bevoegd gezag van een basisschool zorg draagt voor de organisatie van kinderopvang, voor leerlingen, op doordeweekse niet-schooldagen, niet zijnde algemeen erkende feestdagen en op schooldagen gedurende de voor- en naschoolse periode, tussen 07.30 uur en 18.30 uur, indien één of meer ouders daarom verzoeken. Voor naschoolse opvang kunnen leerlingen van Het Noorderlicht gebruikmaken van de buitenschoolse op-


vang “De Blauwe Gorilla” op de clusterschool. De school stelt kinderen in staat onder toezicht de middagpauze in het schoolgebouw en op het terrein van de school door te brengen. Op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag tussen 12.00 en 13.00 uur, bestaat de mogelijkheid voor uw kind om over te blijven. Hieraan zijn kosten verbonden. Deze tussenschoolse opvang (TSO) wordt verzorgd door SKON. Aanmeldingsformulieren zijn verkrijgbaar op school. De leerlingen zijn gedurende het overblijven verzekerd tegen wettelijke aansprakelijkheid.

Klachten Stichting Proceon heeft een klachtenregeling. Deze regeling is alleen van toepassing als iemand met zijn klacht niet ergens anders terecht kan. Veruit de meeste klachten over de dagelijkse gang van zaken in de school kunnen namelijk in onderling overleg tussen ouders, leerlingen, personeel en schoolleiding op een goede manier worden afgehandeld. Soms komen de betrokkenen er niet samen uit en wil 42 iemand een officiële klacht indienen. Die mogelijkheid ... ........ . is er. Het doel van de behandeling van de klacht is dat niet alleen de klager maar ook de school daar beter van wordt, met andere woorden dat de school de klacht als belangrijk signaal opvat en ervan leert. Het stappenplan omgaan met een klacht, staat op de website van Stichting Proceon: www.proceon.nl/home/Algemeenbeleid.aspx. Procedure Bij bezwaren of klachten wordt uitgegaan van de volgende stappen, nadat u uw klacht eerst in alle openheid met de persoon in kwestie of de schoolleiding heeft besproken: 1. Maak een afspraak met de interne contactpersoon van de school: Esther Schenk 2. Deze contactpersoon kan u doorverwijzen naar een vertrouwenspersoon of naar het college van bestuur van de stichting. 3. U kunt, eventueel samen met de vertrouwenspersoon, besluiten om naar de Landelijke Klachten-

commissie te gaan. Een vertrouwenspersoon werkt anoniem en heeft geheimhoudingsplicht. De vertrouwenspersonen voor Stichting Proceon zijn: Mevrouw Dorine Gerritsma en de heer Ed Olijkan CED -Groep, locatie Maartensdijk Postbus 25, 3738 ZL Maartensdijk Tel: (0346) 21 97 77 e-mail: d. [email protected] ; [email protected] Als dit geen bevredigende oplossing biedt, kunt u uw klacht indienen bij: Geschillen commissie Bijzonder Onderwijs (GCBO) www.geschillencommissiesbijzonderonderwijs.nl T.a.v. mevrouw mr. A.C. Melis-Gröllers, algemeen secretaris Postbus 82324, 2508 EH Den Haag Tel: (070) 386 16 97 [email protected]. Het secretariaat is telefonisch bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 15.00 uur. Seksuele intimidatie, misbruik, geweld en discriminatie Ga bij (een vermoeden) van seksuele intimidatie, seksueel misbruik, extreme vormen van fysiek of psychisch geweld, discriminatie, onverdraagzaamheid, fundamentalisme, radicalisering of extremisme naar de contactpersoon van de school. U kunt ook de vertrouwenspersoon van de stichting of het landelijke meldpunt van de Onderwijsinspectie bellen: 0900 111 31 11. Vertrouwensinspecteurs van het meldpunt behandelen uw klacht vertrouwelijk. Vragen over onderwijs in het algemeen of over de Onderwijsinspectie in het bijzonder kunt u stellen aan Postbus 51. Bel hiervoor (gratis) 0800 80 51, e-mail naar [email protected] of kijk op www.onderwijsinspectie.nl. Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Vanaf 1 juli 2013 zijn beroepskrachten, die met ouders en kinderen werken, verplicht om de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling te gebruiken bij signalen van geweld. De school beschikt over iemand die u kunt consulteren over kindermishandeling. Deze


functioneert als aanspreekpunt en bewaakt de interne procedure. De taak van aandacht functionaris kindermishandeling is gekoppeld aan de taak van de interne contact persoon (ICP’er). Op onze school is dit Esther Schenk. Meer informatie op: www.protocolkindermishandeling.nl en www.meldcode.nl

L Luizencontrole Na elke vakantie vindt op de eerste dag de luizenpluis plaats. Wij vragen aan de kinderen om deze dag geen gel en vlechten in het haar te hebben. Mochten er bij kinderen luizen zijn ontdekt dan volgen wij het luizenprotocol.

Kleding Het komt voor dat kinderen kleding dragen die niet passen binnen onze normen en waarden. Conform de “leidraad kleding op school” van het Ministerie moeten wij kledingsvoorschriften opstellen.

M Medicijnen Mocht het nodig zijn dat uw kind medicijnen op school moet gebruiken, dan verzoeken wij u dat kenbaar te maken aan de leerkracht en eventueel afspraken te maken over het gebruik.

De volgende afspraken gelden bij ons op school: • Het dragen van kleding mag geen ongewenst gedrag oproepen, daarom dus geen kleding met discriminerende teksten of tekens op kleding die op een of andere manier ongewenst gedrag oproept. • Het dragen van kleding past bij algemeen geldende fatsoensnormen, zoals bijvoorbeeld petten afzetten als je binnenkomt. • In de klas is het dan ook niet toegestaan je pet op te houden. • Het dragen van kleding moet communicatie mogelijk houden, zowel verbaal als non-verbaal. • Het dragen van kleding mag geen gevaar opleveren voor jezelf of anderen. Als wij van mening zijn dat de kleding die wordt gedragen, niet past binnen bovenstaande afspraken, dan overleggen wij met kind en ouders/verzorgers, er van uitgaande dat we in gezamenlijk overleg er wel uitkomen. Kosteloos materiaal Gooit u iets weg, denk dan eerst even aan school. Misschien kunnen we het nog gebruiken. We denken aan: potjes, bakjes, knopen, wol, katoen, bierviltjes, verpakkingsmateriaal, afvalpapier van drukkerijen, closet- en keukenrollen, enz.

P Privacy Op onze website, in de schoolgids en in de nieuwsbrief en andere publicaties van de school worden o.a. werkstukjes en foto’s/videofragmenten geplaatst waarop onze kinderen staan. De ouders worden in de gelegen- 43 heid gesteld tegen publicatie van werk, gemaakt door . ... ........ hun kinderen en/of foto’s met daarop hun kind(eren) bezwaar te maken. Dit kunt u schriftelijk doen bij directie. S Schoolregels De belangrijkste schoolregel is “respect hebben voor elkaar”. Dat doen we door het naleven van de schoolregels: - wees vriendelijk voor elkaar - wees zuinig op spullen - luister naar elkaar - wees eerlijk - vraag om hulp en help elkaar - eerst denken, dan pas doen - iedereen is anders en hoort erbij


Schoolfotograaf Elk jaar komt de schoolfotograaf langs. Wij doen dit aan het einde van het schooljaar, zodat de kleuterklassen ook compleet zijn. Hij maakt groepsfoto’s en/of individuele foto’s. Schorsing en verwijdering Schorsing en verwijdering komen gelukkig sporadisch voor in het basisonderwijs. In onze veranderende maatschappij worden ouders en leerlingen echter mondiger en kritischer. Dit kan leiden tot agressief gedrag van zowel ouders als leerlingen. Het bestuur van Stichting Proceon hecht grote waarde aan een gezond en veilig schoolklimaat voor onderwijsgevenden en leerlingen. Om die veiligheid te waarborgen hebben we de beleidsnotitie ‘Schorsing en Verwijdering’ gemaakt. Uitgangspunt in deze notitie is dat een kind niet zomaar geschorst of verwijderd kan worden.

Aan schorsing en verwijdering gaat een hele procedure vooraf. We maken hiertoe onderscheid tussen: ... ........ . • Het onvermogen om de leerling de noodzakelijke onderwijszorg aan te bieden, belemmering van het onderwijs aan overige leerlingen, en gevaar voor overige leerlingen; • Gedrag dat in strijd is met de grondslag van onze stichting; • Het plaatsvinden van een ernstig incident: • Voortdurend storend agressief gedrag van de leerling; • Bedreigend of agressief gedrag van de ouders/verzorgers van de leerling. 44

Van belang hierbij is dat het aannemelijk moet zijn dat herhaling niet is uitgesloten. Er moet gegronde vrees bestaan voor de veiligheid van personeel of leerlingen, of voor ongestoorde voortgang van het onderwijs. Ouders en leerlingen moeten volledig op de hoogte zijn van alle schoolregels. Deze staan in de schoolgids vermeld. Overtreding van deze schoolregels kan leiden

tot schorsing of verwijdering. Het spreekt voor zich dat, voordat van schorsing of verwijdering sprake kan zijn, er diverse procedures zijn gevolgd. Het volledige protocol schorsing en verwijdering staat op de website van Stichting Proceon: www.proceon.nl/home/Algemeenbeleid.aspx. Sponsoring Bij sponsoring van onze scholen gaat het in veel gevallen om geld waarvoor de sponsor een tegenprestatie van de school verlangt. Van het geld dat sponsoring oplevert, kan een school speciale activiteiten organiseren of extra leermiddelen aanschaffen die anders niet zomaar betaald hadden kunnen worden. Denk aan de aanschaf van extra computers. Stichting Proceon staat in principe dan ook positief tegenover sponsoring. Scholen zijn voor sponsors aantrekkelijk. Uiteraard gaat onze school zorgvuldig om met sponsoring. Het bestuur heeft richtlijnen ontwikkeld waarbinnen de scholen hun sponsoractiviteiten mogen organiseren. Binnen de school heeft de medezeggenschapsraad (MR) de taak om, afgaande op de richtlijnen, al dan niet in te stemmen met sponsoractiviteiten. T Trakteren De meeste kinderen trakteren op hun verjaardag de groepsgenootjes. Ook gaan de kinderen met de uitgekozen verjaardagskaart langs alle juffen. Een aantal kinderen mag geen geur, kleuren/of smaakstoffen hebben en veel ouders stellen het niet op prijs dat hun kind te veel snoept. Daarom verzoeken wij u uw kind gezond te laten trakteren. Een kleine traktatie is voldoende; geen extra cadeautjes. Zo is het voor alle kinderen een feest. Mocht u om een traktatie-ideetje verlegen zitten, aarzel dan niet om de groepsleerkracht aan te schieten. Op internet zijn veel leuke, gezonde traktatie-ideeën te vinden.


V Veiligheid ‘Leren met hoofd, hart en handen’ kan alleen in een veilig schoolklimaat. Dat is de basis om je te ontwikkelen. We willen dat kinderen met plezier naar school gaan, zich op school thuis voelen, ervaren dat zij erbij horen, serieus worden genomen, en kunnen spelen en werken in een goede sfeer. Voor een veilig school- en klassenklimaat zijn regels nodig. Deze regels stellen we samen met de kinderen op. We formuleren deze regels positief; hiermee sturen we het gedrag van kinderen bij het omgaan met elkaar en geven we tegelijkertijd grenzen aan. Calamiteiten In geval van brand of andere calamiteiten heeft elke school een vluchtplan. Ontruiming volgens dit plan wordt twee keer per jaar geoefend. Afhankelijk van eventuele extra of bijzondere risico’s in de omgeving van de school wordt zo nodig een calamiteitenplan gemaakt. Omgangsregels Stichting Proceon gaat alle vormen van agressie, geweld en seksuele intimidatie binnen of in de directe omgeving van de school tegen. Er zijn gedragsprotocollen voor privacy en het voorkomen van pesten, discriminatie en ander ongewenst gedrag. Het volledige protocol omgangsregels staat op de website van Stichting Proceon: www.proceon.nl/home/Algemeenbeleid.aspx. onder kopje Proceon beleidsstukken Seksuele intimidatie Stichting Proceon gaat alle vormen van agressie, geweld en seksuele intimidatie binnen of in de directe omgeving van de school tegen. Alle medewerkers van de stichting hebben hiertoe een intentieverklaring ondertekend. Hiermee geven zij aan dit beleid te kennen, zich te gedragen en te handelen naar de gedragsregels en protocollen in het betreffende beleidsstuk. Er zijn bovendien gedragsprotocollen voor privacy en het voorkomen van pesten, discriminatie en ander ongewenst gedrag.

Verzekeringen Het bestuur van Stichting Proceon heeft een ongevallen- en een aansprakelijkheidsverzekering. Hiermee zijn leerlingen, personeel en vrijwilligers verzekerd. Ongevallenverzekering De verzekering geeft recht op een (beperkte) uitkering wanneer een ongeval tot blijvende invaliditeit leidt. Ook zijn de geneeskundige en tandheelkundige kosten gedeeltelijk meeverzekerd, voor zover uw eigen ziektekostenverzekering geen dekking biedt, bijvoorbeeld door een eigen risico. Materiële schade als een kapotte bril of schade aan een fiets, valt niet onder de dekking. Aansprakelijkheidsverzekering De aansprakelijkheidsverzekering biedt de school, bestuursleden, personeel en vrijwilligers dekking tegen schadeclaims ten gevolge van onrechtmatig handelen. De school is niet zonder meer aansprakelijk voor alles wat tijdens schooluren en buitenschoolse activiteiten gebeurt. De school heeft pas een schadevergoedings- 45 plicht wanneer sprake is van een verwijtbare fout, dus . ... ........ als de school is tekortgeschoten in haar rechtsplicht. Als bijvoorbeeld tijdens de gymnastiekles een bal tegen een bril komt, valt die schade niet onder de aansprakelijkheidsverzekering, en wordt die dus niet vergoed. De school is evenmin aansprakelijk voor schade door onrechtmatig gedrag van leerlingen. Leerlingen, of beter gezegd hun ouders, zijn zelf verantwoordelijk voor hun doen en laten. Van een leerling, die tijdens schooluren of door de school georganiseerde activiteiten door onrechtmatig handelen schade veroorzaakt, zijn dus in de eerste plaats de ouders aansprakelijk. Sluit daarom zelf een particuliere aansprakelijkheidsverzekering af.


NOTITIES . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ . . ... ........ .. ... ........ . . .. SCHOOLGIDS | HET NOORDERLICHT | 2014 - 2015

47

. ... ........

SCHOOLGIDS

2014-2015

voor protestants christelijk onderwijs Hilversum en omgeving

Recommend Documents