van Protestants Christelijk

Het Pedagogisch Beleid van

Protestants Christelijk

BSO De Regenboog

4e Editie oktober 2009

Buitenschoolse opvang De Regenboog | Krijgerstraat 57 | Postbus 4 | 7670AA Vriezenveen

Vo o r w o o r d

Bij de opvoeding van een kind komt heel wat kijken. Geen kind is hetzelfde. En een kind blijft niet hetzelfde. Alles wat gisteren werkte, moet vandaag weer anders. Het is heel boeiend om kinderen op hun weg naar volwassenheid te mogen begeleiden. Wij kunnen als professionele opvoeders niet zomaar en vanuit onze gevoelsmatige band opvoeden, zoals een ouder dit doet. Wij hebben gezocht naar woorden om de kern samen te vatten van onze opvoeding.

In ons werk zijn wij erop gericht de kinderen aan te moedigen om zoveel mogelijk zelf te doen, met als doel: elk kind op te laten groeien met een positief zelfbeeld en in staat te stellen voor zichzelf te leren zorgen. Wij hopen dat bij ons elk kind zich kan ontplooien en kan opgroeien, met de liefde van God, tot een prachtig uniek persoon.

Oktober 2009, Inger Visser Voorzitter bestuur

.

Pedagogisch Beleid | PC KDV Dukkie

| Pagina 2 / 25 |

Elk kind mag zich bij ons geaccepteerd voelen. Het mag merken dat het met zijn gevoelens, vragen en eigenaardigheden bij ons terecht kan. We willen daarop reageren met liefde, gevoeligheid, begrip, troost en duidelijkheid, zodat het kind zich geborgen voelt. Wij willen een kind helpen opgroeien tot een persoon die in staat is om gezonde en duurzame relaties aan te gaan, waarin het zelf gelukkig kan zijn en zorg kan dragen voor een ander. In eerste plaats in kleiner verband, maar ook in het grotere kader van de samenleving. Dit alles willen wij doen vanuit een christelijke visie.


| Pagina 3 / 25 | Pedagogisch Beleid | PC KDV Dukkie


Inleid ing Waarom een pedagogisch beleid? In dit pedagogisch beleid willen wij onze christelijke visie en de praktische invulling van ons dagelijks werken voor u inzichtelijk maken. Voor alle medewerkers is het een handleiding in het werk en bij het nemen van organisatorische beslissingen. Ook is het pedagogisch beleid ons uitgangspunt bij teamvergaderingen. Binnen de groepen zien de pedagogisch medewerkerss gezamenlijk toe op het naleven van de gemaakte afspraken die in het pedagogisch beleid zijn vastgesteld en spreken elkaar hier zonodig op aan. Door het naleven ervan garanderen wij dat de kwaliteit van ons handelen gewaarborgd blijft. Het pedagogisch beleid is geschreven voor een periode van vijf jaar. Indien nodig zal het eerder worden bijgesteld. Ons jaarlijks werkplan is in overeenstemming met het pedagogisch beleid. Voor elke groep zijn op basis daarvan de groepsregels, de activiteiten, en de benodigde middelen specifiek uitgewerkt.

Dit pedagogisch beleid is als volgt opgezet: In hoofdstuk I beschrijven wij onze visie op de mens, het kind, de opvoeding, ons opvoedingsdoel en de opvang. In hoofdstuk geven wij inzicht in vier verschillende thema’s, toegespitst op onze doelgroepen. De doelgroepen zijn de baby’s/ dreumesen, de peuters en de buitenschoolse opvang. In deze volgorde worden dan ook de pedagogische thema’s beschreven. De vier componenten sociale veiligheid, sociale competenties, persoonlijke competenties, en overdracht van normen en waarden die in de Wet Kinderopvang zijn beschreven, komen geheel tot uitdrukking in de vier thema’s: Het bieden van geborgenheid Het bevorderen van zelfstandigheid Het begeleiden van de sociale ontwikkeling Het begeleiden van de individuele ontwikkeling In elk thema worden onze uitgangspunten, de benodigde kwaliteiten van de pedagogisch medewerkers en het bijbehorend pedagogisch handelen beschreven. De vier thema’s vinden hun oorsprong in onze visie op de christelijke normen en waarden van opvoeden. Wij hopen dat ons pedagogisch beleid u voldoende inzicht geeft in onze dagelijkse omgang met kinderen. Voor meer informatie verwijzen wij naar het Pedagogisch Werkplan en de wet Kwaliteit.


| Pagina 4 / 25 |

Het pedagogisch beleid geeft eveneens duidelijkheid over de verantwoordelijkheid van de opvoeding binnen het kinderdagverblijf. Het pedagogisch beleid ligt voor de ouder ter inzage op het kinderdagverblijf en een samenvatting is op aanvraag verkrijgbaar. Het pedagogisch beleid is onder samenwerking van alle personeelsleden en onder toezicht van het bestuur van het kinderdagverblijf opgesteld.


Inhoudsopgave Voorwoord _________________________________________________ 2 Inleiding __________________________________________________ 4 Waarom een pedagogisch beleid? _________________________________________ 4

I.

Visie ___________________________________________________ 7 Christelijke visie op opvoeding ___________________________________________ 7 Visie op de mens ______________________________________________________ 7 Unieke persoonlijkheid ____________________________________ 7 Verantwoordelijkheid _____________________________________ 7 De mens in relatie _______________________________________ 7 Persoon in ontwikkeling ___________________________________ 7 In gevecht met goed en kwaad _____________________________ 7 Visie op het kind ______________________________________________________ 8 Afhankelijk van volwassenen _______________________________ 8 Opvoedbaar ____________________________________________ 8 Belangrijk in Gods ogen ___________________________________ 8 Visie op opvoedingsdoel_________________________________________________ 8

II. Pedagogisch handelen ____________________________________ 10 Basisbegrippen voor ons pedagogisch handelen _____________________________ 10 Liefde en geborgenheid __________________________________ 10 Liefde, discipline en gehoorzaamheid _______________________ 10

Thema 1. Het bieden van geborgenheid _________________________ 12 Uitgangspunten ______________________________________________________ 12 Kwaliteiten van de pedagogisch medewerkers ______________________________ 12 Pedagogisch handelen _________________________________________________ 12 Buitenschoolse opvang ______________________________________ 12 Vaste structuur _________________________________________ 12 Veilig voelen in de groep _________________________________ 13 Het positief stimuleren van gedrag _________________________ 13 De emoties van kinderen _________________________________ 13 Lichamelijk contact ______________________________________ 13 Duidelijk en consequent zijn_______________________________ 13

Thema 2. Het bevorderen van de zelfstandigheid __________________ 15 Uitgangspunten ______________________________________________________ 15 Kwaliteiten van de pedagogisch medewerkers ______________________________ 15 Pedagogisch handelen _________________________________________________ 15 Buitenschoolse opvang ______________________________________ 15 Meedenken binnen afgesproken regels______________________ 15 Verantwoordelijk leren omgaan met materiaal_________________ 16 Hygiëne en uiterlijke verzorging: zelf zorg voor dragen __________ 16


| Pagina 5 / 25 |

Visie op opvang _______________________________________________________ 8 Soorten van opvang ______________________________________ 8 Grenzen aan opvang _____________________________________ 9 Groepsgrootte en leiding __________________________________ 9


Zelfstandig conflicten op laten lossen _______________________ 16 Verantwoordelijkheidsgevoel ______________________________ 16 Het brengen en halen van kinderen _________________________ 16

Thema 3. Het begeleiden van de sociale ontwikkeling ______________ 18 Uitgangspunten ______________________________________________________ 18 Kwaliteiten van de pedagogisch medewerkers ______________________________ 18 Pedagogisch handelen _________________________________________________ 19 Buitenschoolse opvang ______________________________________ 19 Het samenspelen van kinderen ____________________________ 19 Het aanleren van sociale regels____________________________ 19 Weerbaarheid van een kind _______________________________ 20 Dominant gedrag van een kind ____________________________ 20 Het pesten van een kind en het kind dat gepest wordt.__________ 20

Thema 4. Het begeleiden van de individuele ontwikkeling ___________ 22 Uitgangspunten ______________________________________________________ 22 Kwaliteiten van de pedagogisch medewerkers ______________________________ 22

III. Inspiratiebron en Literatuurlijst _____________________________ 24 Index ____________________________________________________ 25


| Pagina 6 / 25 |

Pedagogisch handelen _________________________________________________ 22 Buitenschoolse opvang ______________________________________ 22 Kleuters in de groep _____________________________________ 22 Het bewegen in machtsverhoudingen _______________________ 23 Vrijetijdsbesteding ______________________________________ 23 Vriendjes _____________________________________________ 23 Betrokkenheid bij de leefsituatie van het kind _________________ 23


I. Visie Christelijke visie op opvoeding Om een christelijke visie op opvoeden te kunnen verwoorden is het van belang om te omschrijven wat voor mensen kindbeeld we hebben.

Visie op de mens Aan de hand van enkele uitgangspunten zullen we onze visie hierover geven.

Unieke persoonlijkheid We geloven dat ieder mens een uniek schepsel is. Geen mens is gelijk aan de ander. De mens is een uniek schepsel met geheel eigen gaven en mogelijkheden, een specifiek karakter, en dat alles samen vormt een eigen persoonlijkheid.

Verantwoordelijkheid

De mens in relatie Een mens leeft niet alleen. Er zijn verschillende relaties waarin de mens tot ontwikkeling kan komen. Daarin onderscheiden wij vier verschillende relaties: De relatie tot God door zijn zoon Jezus Christus. De basis hiervoor is liefde en respect. De relatie tot de medemens. Deze relatie heeft als basis eveneens liefde en respect. De relatie tot zichzelf. De basis voor deze relatie is een positief zelfbeeld. Als je dat hebt kan je pas echt van iemand houden. De relatie tot de schepping: de natuur en de cultuur. De basis van deze relatie is respect en verantwoordelijkheid voor de omgang ermee.

Persoon in ontwikkeling De mens is een persoon in ontwikkeling. Alle ervaringen werken vormend mee. Niet alleen kinderen leren en veranderen. Ook een volwassen mens mag zijn hele leven leren hoe hij het beste kan leven in bovenstaande relaties

In gevecht met goed en kwaad Als je naar de geschiedenis kijkt, zie je dat de mens een sterke neiging heeft om op eigen voordeel uit te zijn, te onderdrukken en kapot te maken. Deze dingen kunnen een slecht effect hebben op bovengenoemde relaties. Goed doen en het belang van anderen op het oog hebben, vragen om duidelijke keuzes en inzet.


| Pagina 7 / 25 |

Wij denken dat je als mens verantwoordelijk bent voor je doen en laten. De mens kan in eigen leven, directe omgeving en in breder kader de maatschappij en de natuur een belangrijke bijdrage leveren. Ieder mag gebruik maken van eigen talenten en mogelijkheden. Voor ons is de bijbel een inspiratiebron en de richtlijn.


Visie op het kind Afhankelijk van volwassenen Een kind is afhankelijk van volwassenen in de verzorging, opvoeding en onderwijs. Zolang het kind nog niet zelfstandig is, hebben ouders en volwassenen de taak om het kind op te voeden.

Opvoedbaar Kenmerkend voor een kind is dat het beïnvloedbaar is. Dit komt omdat het kind nog een beperkte ontwikkeling heeft op lichamelijk, emotioneel en verstandelijk gebied. Deze beïnvloedbaarheid brengt ook een verantwoordelijkheid mee voor volwassenen in het algemeen en ouders en verzorgers in het bijzonder om een kind op een positieve wijze te begeleiden. Een voorbeeldfunctie is hierbij onmisbaar.

Belangrijk in Gods ogen Kinderen hebben een speciale plek in de aandacht van Jezus. We mogen kinderen niet hinderen om tot God te komen. Marcus 10:14 zegt: “Laat de kinderen tot mij komen, verhindert ze niet...”

Visie op opvoedingsdoel

Visie op opvang Ieder kind is bij ons welkom. De kinderen die in ons kinderdagverblijf komen worden aan ons toevertrouwd. Net als hun ouders zijn wij ervoor verantwoordelijk om zorgvuldig met elk kind om te gaan. Wij vinden het dan ook onze taak om bewust op te voeden. Wij beschouwen ons als deskundigen in het ‘groepsopvoeden’. De ouders zien wij als deskundigen in het kennen van hun eigen kind in de thuissituatie. Bij belangrijke opvoedkundige zaken zullen wij altijd in overleg met de ouders handelen. Ons uitgangspunt is te allen tijde dat de ouder eindverantwoordelijk is met betrekking tot de opvoeding van het kind. Wij zijn een aanvulling hierop. Wij hebben vanuit persoonlijke levensovertuiging gekozen voor een christelijke opvoeding. We gaan ervan uit dat elke ouder die kiest voor ons kinderdagverblijf deze manier van opvoeden respecteert, ongeacht zijn eigen levensovertuiging. Wij willen kinderen graag een verantwoorde opvoeding meegeven en een tijdelijk ‘thuis’ bieden.

Soorten van opvang Naast de bedrijfsopvang bieden wij ook particuliere opvang. Verder zijn er geregeld aanvragen via de gemeente voor alleenstaande ouders die vanuit een uitkeringssituatie aan een opleiding beginnen of vanuit de hulpverlening ondersteund worden door (tijdelijke) kinderopvang.


| Pagina 8 / 25 |

Ons doel is om het kind zo op te voeden dat het als volwassene in goede relatie kan staan tot God, zichzelf, de medemens, en de wereld om zich heen.


Grenzen aan opvang Bij kinderen met een verstandelijke en/ of lichamelijke handicap wordt gekeken of onze voorzieningen, mogelijkheden, en deskundigheid voldoende zijn om verantwoorde opvang te bieden. Er zijn situaties waarin wij geen opvang bieden. Dit geldt bijvoorbeeld voor een ziek kind. In onze huisregels is dit terug te vinden. De veiligheid te waarborgen voor alle kinderen is hierbij ons uitgangspunt. Bovendien heeft een ziek kind rust nodig en dat kan in een groepssituatie niet geboden worden. In de kinderopvang hebben wij een signalerende functie als het gaat om een vroegtijdige ontwikkelingsstoornis. Wanneer wij vermoeden dat het kind vastloopt op een bepaald gebied zullen wij dit met de ouders bespreken. Afhankelijk van het genomen besluit tijdens de kindbegeleiding kunnen wij hulp bieden. Wij bieden extra begeleidingsmogelijkheden binnen en buiten de groep. Zo nodig helpen wij u bij het zoeken naar professionele begeleiding. Indien er duidelijke aanwijzingen zijn van een onveilige opvoedingssituatie thuis, zullen wij dit met de ouders doorspreken. Als wij de situatie zo inschatten dat er een bedreigende situatie voor het kind ontstaat, voelen wij ons genoodzaakt om dit te melden bij een vertrouwensarts. Dit doen wij slechts bij concrete en herhaalde aanwijzingen van mishandeling, verwaarlozing of misbruik en pas nadat wij de ouders hiervan op de hoogte hebben gesteld.

Groepsgrootte en leiding

De volgende beroepskracht – kindratio wordt daarbij gehanteerd: o 1 pedagogische medewerker op 8 kinderen van 3-4 jaar o 1 pedagogische medewerker op 10 kinderen van 4-13 jaar


| Pagina 9 / 25 |

Dukkie zet gediplomeerde krachten in op elke groep. Zij doet dit volgens de richtlijnen van de CAO Kinderopvang. De personeelsinzet ziet er als volgt uit: combinatiegroep peuter- kleuter locatie Linthorstlaan: o 16 kinderen, peuters en kleuters (bso). buitenschoolse opvang locatie Krijgerstraat: o 14 kinderen. buitenschoolse opvang locatie Linthorstlaan: o 20 kinderen.


I I . Pe d a g o g i s c h h a n d e l e n Basisbegrippen voor ons pedagogisch handelen Liefde en geborgenheid Elk kind heeft behoefte aan liefde en geborgenheid. Ook een volwassene heeft behoefte aan een veilige thuisbasis waar liefde, geborgenheid en vertrouwen te vinden zijn. Liefde en geborgenheid zijn in de relatie met een ander onmisbaar. Op grond daarvan ontstaat vertrouwen. Zo kunnen gezonde relaties met anderen aangegaan worden. Belangrijk vinden wij het onvoorwaardelijk accepteren van een kind voor een evenwichtige ontwikkeling. Het bieden van geborgenheid vinden wij zo’n duidelijke kerntaak, dat we ons eerste thema van pedagogisch handelen gewijd hebben aan hoe we dit vormgeven.

Liefde, discipline en gehoorzaamheid Wil een kind tot een evenwichtige en stabiele persoonlijkheid komen, dan is naast liefde ook discipline nodig. Er zijn zorgvuldig regels opgesteld, waarbij we het goede voor elk kind op het oog hebben. Iedereen binnen de leiding volgt daarbij hetzelfde principe. Een straf uit liefde, gebracht met discipline, zal uiteindelijk gehoorzaamheid tot gevolg hebben. Te allen tijde wordt rekening gehouden met de ontwikkeling van het kind. | Pagina 10 / 25 | Pedagogisch Beleid | PC KDV Dukkie


Thema 1. Het bieden van geborgenheid Elk kind mag zich geaccepteerd voelen. Het mag merken dat het met zijn gevoelens, vragen en eigenaardigheden bij ons terecht kan. We willen daarop reageren met liefde, gevoeligheid, begrip, troost en duidelijkheid, zodat het kind zich geborgen voelt en de kans krijgt om op te groeien tot een evenwichtige persoon.



Thema 1. Het bieden van geborgenheid Uitgangspunten Geborgenheid ontstaat door het geven van aandacht, liefde en acceptatie aan de ene kant en het geven van regels en grenzen aan de andere kant. Door het bieden van geborgenheid is een basis gelegd voor een kind opdat het zich veilig voelt, gezonde relaties opbouwt, en zich kan hechten, om zo tot een goede ontwikkeling te komen. Geborgenheid kan ook heel concreet geboden worden door een duidelijke dagstructuur, terugkerende activiteiten, gewoonten en rituelen. Hierbij horen ook bekende liedjes en boekjes en een eigen knuffel of speen. Herkenbaarheid en voorspelbaarheid geven een kind de kans om zijn wereld te begrijpen.

Kwaliteiten van de pedagogisch medewerkers

Pedagogisch handelen Buitenschoolse opvang Vaste structuur Als de kinderen uit school komen, creëren wij een ontspannen en een gezellige sfeer. We willen ze het gevoel geven dat ze thuis zijn. De kinderen krijgen iets te drinken en de nodige aandacht, zodat ze hun ervaringen en indrukken kwijt kunnen. Zo hebben we ook structuur voor het vieren van verjaardagen, het afscheid, het eten, het vieren van feestdagen e.d. We vinden het belangrijk voor de kinderen dat bij deze gebeurtenissen een bepaalde vaste lijn aanwezig is. Kinderen weten dan wat ze kunnen verwachten. Dit geeft houvast. De vaste onderdelen komen steeds terug, maar we geven wel geregeld een andere invulling Pedagogisch Beleid | PC KDV Dukkie

| Pagina 12 / 25 |

De pedagogisch medewerkers heeft kennis en inzicht in de ontwikkelingsfasen en in de belevingswereld van het kind. De pedagogisch medewerkers is consequent en voorspelbaar, zodat de kinderen weten hoe de pedagogisch medewerkers zal reageren. De pedagogisch medewerkers accepteert elk kind in de groep onvoorwaardelijk De pedagogisch medewerkers streeft ernaar om er te zijn als het kind haar nodig heeft De pedagogisch medewerkers kan positieve feedback en complimenten geven aan een kind. Ze wijst het kind niet af bij slecht gedrag, maar probeert het samen opnieuw. Na een conflict zorgt ze dat de relatie weer goed wordt met het kind. Pedagogisch medewerkerss stemmen binnen het team geregeld hun handelen af, zodat ze op één lijn zitten. De pedagogisch medewerkers verantwoordt zich desgewenst over eigen pedagogisch handelen naar de ouders. Ze zoekt met ouders naar afstemming van de opvoeding thuis en op het kinderdagverblijf. De pedagogisch medewerkers signaleert als er in de directe omgeving van het kind naar haar mening onvoldoende veiligheid is.


aan de activiteiten om het niet saai te laten zijn. Kinderen houden van afwisseling.

Veilig voelen in de groep We zien er op toe dat ieder kind zijn eigen plekje in de groep heeft. We hebben groepen met verschillende leeftijden. We letten erop dat kinderen niet door dominerende kinderen in de groep overheerst worden. We bespreken regelmatig hoe we met elkaar omgaan en geven groepsregels. Bijvoorbeeld als een kind een ander benadeelt, moet dit goed worden gemaakt.

Het positief stimuleren van gedrag Als kinderen dingen goed doen belonen we hen door complimenten. Dit stimuleert de kinderen om door te gaan en geeft hun zelfvertrouwen. We laten merken dat we ze willen helpen bij dingen die ze moeilijk vinden. Als iets niet lukt, maken we er geen drama van, maar laten het kind merken: “Het ging nu niet zo goed, morgen beter.”

De emoties van kinderen

Lichamelijk contact Basisschoolkinderen zijn vaak selectief in welke aanraking ze wel en niet willen. De pedagogisch medewerkerss moeten gevoelig zijn om de signalen van de kinderen op te kunnen vangen. Het betreft hierbij wel of geen kusje, aai over de bol, op schoot zitten e.d. We willen de kinderen leren hoe ze om moeten gaan met hun eigen lichamelijkheid, en respect leren hebben voor de grenzen van de ander en deze niet te overschrijden. De pedagogisch medewerkers is alert op negatief gedrag, bijvoorbeeld vechten, ruwe aanrakingen, aanraken van lichaamsdelen en corrigeert hierin.

Duidelijk en consequent zijn We hebben een aantal leefregels. We vertellen die aan de kinderen en leggen die uit. We houden ons consequent hieraan. Als de kinderen zich er niet aan houden heeft dit gevolgen, die kunnen variëren van een waarschuwing tot een duidelijke straf. Hierdoor leren de kinderen waar ze aan toe zijn.


| Pagina 13 / 25 |

We helpen de kinderen om zich bewust te worden van hun emoties en laten ze die verwoorden. Als ze het zelf niet kunnen, dan helpen we hen door samen naar de juiste woorden te zoeken. Geregeld nemen we het kind apart voor een gesprekje. Soms is het ook voldoende het kind de ruimte te geven het uiten van hun emoties. Voorbeelden zijn: Boosheid: als ze voor zichzelf en anderen geen gevaar vormen, mogen de kinderen boosheid uiten. We laten ze even huilen of uitrazen. Daarna laten we ze onder woorden brengen wat ze dwarszit. Wanneer boosheid lijkt over te gaan in agressie, fysiek of verbaal, geven wij de grens aan. Verdriet: we laten het kind vertellen waarom het verdrietig is. We troosten het door even te knuffelen, op schoot te nemen als het een jonger kind betreft, en meer verbaal bij een ouder kind. Jaloezie: we benoemen concreet wat we zien. Bijvoorbeeld: “Ik zie dat jij ook graag die pop wilt hebben.” Het kind bewust maken van dit gevoel, en het helpen een alternatief te kiezen of een oplossing te zoeken. Verzet: kinderen die veel onveiligheid hebben meegemaakt, hebben veel verzet als reactie op regels en grenzen. We hebben begrip voor hun onvermogen en geven ze een time-out. Nadat het verzet voorbij is praten we er samen over en verwachten een keuze van ze.


Thema 2. Het bevorderen van de zelfstandigheid In het werk zijn we erop gericht de kinderen aan te moedigen om zoveel mogelijk zelf te doen, met als doel: elk kind op te laten groeien met een positief zelfbeeld en in staat te stellen voor zichzelf te leren zorgen.



Thema 2. Het bevorderen van de zelfstandigheid Uitgangspunten Een kind heeft van nature een drang om ‘zelf te kunnen’. Het moet de kans krijgen om zelf op ontdekkingstocht te kunnen. Zo kan het veel leren. Wij letten erop dat we niet overhaasten of onderschatten. De mate van zelfstandigheid die we verwachten, sluit aan bij de leeftijd en ontwikkelingsfase van het kind op dat moment. Een kind mag ook wel eens iets niet willen en even afhankelijk zijn. Het bevorderen van de zelfstandigheid gebeurt zoveel mogelijk in de dagelijkse zorg. Het belonen van een kind ligt meer in de sfeer van complimenten dan in het materiële.

Kwaliteiten van de pedagogisch medewerkers

Pedagogisch handelen Buitenschoolse opvang Meedenken binnen afgesproken regels Voor de kinderen zijn we een soort coach, die het kader van regels aangeeft. Binnen dit kader helpen wij ze om zelf te bepalen wat ze willen doen. Als kinderen niet kunnen kiezen, reiken we ze ideeën aan. We observeren wat kinderen leuk vinden en spelen hierop in. Hier willen we voortdurend bij aansluiten met spelmateriaal en mogelijkheden. Als we afspraken met elkaar gemaakt hebben, verwachten we dat ze proberen om zich daaraan te houden. Zo willen we de kinderen ervan bewust maken dat ze steeds meer verantwoordelijk zijn voor hun eigen gedrag, en t.o.v. elkaar en hun omgeving.


| Pagina 15 / 25 |

De pedagogisch medewerkers onderkent bij zichzelf en bij collega’s in hoeverre zij gericht is/ zijn op bevordering van de zelfstandigheid bij het kind. De pedagogisch medewerkers ondersteunt initiatieven van een kind en reikt ideeën aan om zelfstandigheid te vergroten. De pedagogisch medewerkers heeft vertrouwen in de mogelijkheden van een kind en laat dit aan het kind merken. De pedagogisch medewerkers neemt geregeld de tijd om het kind iets te leren of het zelf te laten doen. De pedagogisch medewerkers leert kinderen door middel van voorbeeldfunctie, herhaling, beloning en ‘samenwerken’. Daarnaast maakt ze gebruik van materialen in spel en andere activiteiten. De pedagogisch medewerkers houdt rekening met de leeftijd, het karakter en het ontwikkelingsniveau van het kind. Daarbij houdt ze zich door observeren op de hoogte en overlegt met ouders en collega’s waar het kind op dat moment aan toe is. De pedagogisch medewerkers heeft er oog voor wanneer een kind (tijdelijk) meer behoefte heeft aan veiligheid en afhankelijkheid.


Verantwoordelijk leren omgaan met materiaal We vinden het belangrijk dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun spulletjes. Ook in de speelruimtes en buiten leren we ze om voorzichtig met alles om te gaan. Als ze iets bewust kapot maken, volgt een straf die daarbij past. We leren de kinderen datgene op te ruimen waar ze zelf mee gespeeld hebben. We herinneren de kinderen tijdig hieraan, bijvoorbeeld voordat ze opgehaald worden. Zo vormen ze een gewoonte. Er kan pas een andere activiteit gedaan worden als de vorige is afgerond.

Hygiëne en uiterlijke verzorging: zelf zorg voor dragen We gaan ervan uit dat de kinderen zelfstandig naar het toilet kunnen gaan, op uitzonderingen na. We houden het in de gaten van een afstand. Bij jongere kinderen meer dan bij de oudere, checken we of ze op tijd gaan, hun handen wassen etc. Door herinneren en vaste tijden wordt gewoonte gevormd zodat het kind het uit zichzelf gaat doen. We maken kinderen ervan bewust of ze er verzorgd bijlopen. Als dit zo is geven we complimenten. Dit ook in het kader van een positief zelfbeeld.

Zelfstandig conflicten op laten lossen Als kinderen ruzie hebben of het niet eens zijn met elkaar, laten we ze dit eerst met elkaar oplossen. Zien we dat het niet lukt, dan geven we ze aanwijzingen. Komen ze er niet uit dan bieden we ze een oplossing.

Verantwoordelijkheidsgevoel

Het brengen en halen van kinderen De kinderen worden voor het tussenuur en na schooltijd gehaald en gebracht. Hierover worden duidelijke afspraken gemaakt met de ouders. Ouders dienen de kinderen op de hoogte te brengen.


| Pagina 16 / 25 |

Basisschoolkinderen krijgen meer een drang om hun eigen gang te kunnen gaan. Hierbij sluit het hebben van meer verantwoording aan. Een middel om dit te bevorderen is de kinderen laten oefenen in het leren nadenken over hun doen en laten. Dit wordt bevorderd door het stellen van ‘waarom’ vragen, en versterkt het nadenken over hun eigen keuzes.


Thema 3. Het begeleiden van de sociale ontwikkeling We willen een kind helpen opgroeien tot een persoon die in staat is om gezonde en duurzame relaties aan te gaan, waarin het zelf gelukkig kan zijn en zorg kan dragen voor de ander. In de eerste plaats in kleiner verband, maar ook in het grotere kader van de samenleving.



Thema 3. Het begeleiden van de sociale ontwikkeling Uitgangspunten

Kwaliteiten van de pedagogisch medewerkers De pedagogisch medewerkers is in staat tot veilige liefdevolle contacten met het individuele kind dat zij begeleidt. (Met andere woorden: is een veilige hechtingsfiguur.) De pedagogisch medewerkers heeft inzicht in groepsprocessen en kan daarin voorwaarden scheppen, begeleiden en sturen. De pedagogisch medewerkers heeft inzicht in de verschillende fasen die een kind doormaakt en kan het kind via de egocentrische fase begeleiden naar de meer sociale fase. De pedagogisch medewerkers kan ervoor zorgen dat het kind ervaart dat het ‘er mag zijn’. Ze onderkent pesterijen en uitingen van agressie. Ze kan kinderen leren weerbaar te zijn. De pedagogisch medewerkers kan kinderen door middel van eigen houding en gezamenlijke activiteiten uitnodigen om te genieten van het samenspelen met andere kinderen. De pedagogisch medewerkers heeft een voorbeeldfunctie in het gelijkwaardig benaderen van elkaar, alhoewel we allemaal anders zijn.


| Pagina 18 / 25 |

De sociale ontwikkeling begint bij hechting tijdens de eerste twee levensjaren. Een baby is afhankelijk van zijn vaste verzorger(s). Door huilen, oogcontact, lachjes en geluidjes legt het kind contact met de opvoeder. Als de opvoeder goed reageert, zal de baby steeds meer op ontdekkingstocht gaan. Daarbij is de opvoeder de terugvalbasis waar het kind naar toe gaat als het iets tegenkomt wat eng is, of het kind vraagt om hulp bij iets dat het nog niet kan, of het vraagt om troost bij verdriet. Hoe ouder het kind wordt, hoe minder het zal terugvallen op de opvoeder. Naast de opvoeder komen anderen in beeld die ook een rol spelen, namelijk andere volwassenen en leeftijdsgenootjes. Het eerste contact met leeftijdsgenootjes is ikgericht. Samen delen en rekening houden met de ander is iets dat een kind moet leren. Tijdens de schoolleeftijd maken kinderen zich steeds meer los van hun opvoeders, worden wat ongehoorzaam en vinden vriendjes heel belangrijk. Dan leren ze ook veel sociale vaardigheden. Om gezonde relaties aan te kunnen gaan is een gezonde hechtingsbasis van groot belang. Bij patronen van overbescherming en verwaarlozing zal een kind veel moeilijker tot ontdekking komen van de wereld. Het aangaan van gezonde relaties met anderen zal veel moeilijker tot stand komen. Eigenwaarde hangt veel samen met de waarde die de ander toekent. Het is voor een kind daarom belangrijk goede voorbeelden in zijn omgeving te hebben. En te merken dat een ander iets voor hem over heeft, waardoor het kind dan ook uit eigen beweging iets voor een ander over heeft. We leren kinderen zich te bewegen in de Nederlandse maatschappij. Daarbij willen we ook juist de diversiteit van deze maatschappij in het oog houden. We leren de kinderen interesse, begrip en respect te hebben voor mensen die anders zijn.


De pedagogisch medewerkers biedt kinderen ruimte om onderlinge conflicten samen op te lossen. De pedagogisch medewerkers houdt door middel van observatie bij hoe de sociale ontwikkeling bij het kind loopt. Daar wordt het opvoedend handelen op afgestemd. De pedagogisch medewerkers herkent patronen van overbescherming of verwaarlozing. Ze tracht deze te doorbreken, maakt het bespreekbaar in het team en desgewenst met de ouders. De pedagogisch medewerkers kan patronen herkennen m.b.t. agressief gedrag, pesten, en weerbaarheid. Ze tracht deze in samenwerking met ouders en collega’s te doorbreken. De pedagogisch medewerkers betrekt ouders dagelijks bij het functioneren van hun kind in de groep. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan kleine en leuke voorvallen, o.a. met het dagboek van het kind.

Pedagogisch handelen Buitenschoolse opvang Het samenspelen van kinderen

Het aanleren van sociale regels We hebben basisregels voor de kinderen opgesteld, die betrekking hebben op het omgaan met elkaar. Wij verwachten van de kinderen op deze leeftijd dat ze met andere kinderen leren omgaan en dat ze zelf contacten maken. De belangrijkste basisregels die wij geven zijn: Een ander geen pijn doen, ook niet met woorden. Zorg voor jouw spullen en voor die van de ander. Maak niets kapot. Je bent niet alleen in de groep. Denk ook aan de ander. Bij overtreding van deze regels volgen er bepaalde consequenties. We willen zelf een voorbeeld zijn in het geven van liefde en verantwoordelijk zijn voor elkaar en elkaars spullen. Daarnaast verwachten we bij het overtreden van de regels dat de kinderen het zelf weer goed maken en een passende straf accepteren. We leren de kinderen aan een ander te denken. We brengen dit naar voren in persoonlijke gesprekjes met de kinderen, door middel van bijbelverhalen, een groepsgesprek, liedjes en door ze iets voor een ander te laten doen. Kinderen leren verkeerde sociale regels door de invloed van televisie, de straat, boeken, videospelletjes etc. We letten erop wat we aan de kinderen laten zien. Als een kind iets meeneemt waarvan wij denken dat het niet binnen het gezonde past, bespreken we dit met het kind. Spelmateriaal, boeken, videospelletjes waarin agressie, griezel, horror, discriminatie, vuile taal en dergelijke voorkomt, mijden we in de groep. We bespreken met het kind wat we er niet goed


| Pagina 19 / 25 |

De kinderen tot ongeveer acht jaar hebben nog veel fantasie en kunnen zich hierin helemaal uitleven. Zij leren veel van de sociale omgang door het nadoen van allerlei dagelijkse gebeurtenissen in hun spel. Allerlei rollenspelletjes zoals vadertje en moedertje, doktertje, en winkeltje spelen passeren de revue. Wij bieden tijd, ruimte en materialen of vertellen een verhaal om ze nieuwe facetten aan te reiken. Naar mate ze ouder worden groeit hun interesse voor nieuwe ontwikkelingen steeds meer. Wij streven ernaar om nieuwe uitdagingen voor de kinderen te zoeken en deze aan te bieden. Hierbij letten wij erop dat zij niet te eenzijdig bezig zijn. De kinderen hebben regelmatig een moment van rust nodig. Er is ook gelegenheid voor even alleen zijn en een stukje privacy.


aan vinden. We vinden het belangrijk om de kinderen zoveel mogelijk bewust te maken van deze regels door ze er zelf actief in te betrekken.

Weerbaarheid van een kind Ook bij de BSO zien we verschil in weerbaarheid van de kinderen. Bij de oudere kinderen hebben we de mogelijkheid om d.m.v. individuele gesprekjes en groepsgesprekjes de weerloosheid te doorbreken. We maken de kinderen ook bewust van eigen talenten door complimenten te geven en ze positief te stimuleren voor hun gedrag. Zo leren ze zelfvertrouwen te hebben en zich te verweren tegen anderen. De nadruk ligt niet op een grote mond of terugvechten, maar op wie je mag zijn.

Dominant gedrag van een kind In een groep worden altijd rollen verdeeld. Wie is de baas en wie luistert. De rollen kunnen geregeld wisselen. Er zijn kinderen die tamelijk vast kunnen zitten aan de rol van de baas. Zij beslissen voortdurend voor anderen wat er gebeurt. We bespreken dit gedrag met het kind en we geven regels om de invloed op anderen te beperken. We willen niet dat andere kinderen bang worden. Voor het dominante kind zelf is het ook niet goed om zo’n positie in te nemen. Het krijgt alleen aandacht van de anderen uit angst en niet vanuit vriendschap. Zo’n kind helpen we niet in machtsverhoudingen te denken maar in gelijkwaardigheid.

Het pesten van een kind en het kind dat gepest wordt.


| Pagina 20 / 25 |

Op de basisschool worden kinderen vaak gepest. Dit loopt ook in de groep door. Wij tolereren pesterijen niet. Daarnaast kijken we naar de achtergrond van het gedrag. Waarom pest het kind? Zonodig overleggen we met school en ouders.


Thema 4. Het begeleiden van de individuele ontwikkeling In het groepswerk willen we elk kind persoonlijk benaderen en omringen met interesse voor zijn eigenheid, zodat het opgroeit tot een evenwichtige persoon.



Thema 4. Het begeleiden van de individuele ontwikkeling Uitgangspunten

Kwaliteiten van de pedagogisch medewerkers De pedagogisch medewerkers erkent elk kind als uniek. De pedagogisch medewerkers spant zich in om het kind te leren kennen. De pedagogisch medewerkers is gevoelig voor behoeften, wensen, verlangens, emoties en interesses van het kind. De pedagogisch medewerkers beschikt over voldoende kennis van de individuele ontwikkeling. De pedagogisch medewerkers biedt mogelijkheden aan zoals spel en activiteiten, die aansluiten bij de individuele interesses. De pedagogisch medewerkers houdt rekening met de thuissituatie van het kind. De pedagogisch medewerkers brengt haar eigen persoonlijkheid mee. Iedere pedagogisch medewerkers is anders. Pedagogisch medewerkerss kunnen elkaar aanvullen. Sterke kanten kunnen worden benadrukt en hobby’s kunnen worden ingebracht. De pedagogisch medewerkers is zich bewust van zwakkere kanten.

Pedagogisch handelen Buitenschoolse opvang Kleuters in de groep Verblijf op de BSO en school kost veel energie omdat de kleuters nog maar net naar school gaan. Dit geeft enige druk. Daarom willen we ze, als ze uit school komen, niet overladen met activiteiten, maar ze gewoon tot zichzelf laten komen. Wij bieden hun de balans tussen rust en bezig zijn. Wij hebben groepsregels die passen bij hun leeftijd. Zo


| Pagina 22 / 25 |

Wij zien elk kind als een unieke persoonlijkheid met geheel eigen talenten. De oorsprong van een goede individuele ontwikkeling is de basisveiligheid. Pedagogisch medewerkerss vervullen hierin een belangrijke rol als hechtingsfiguur. De individuele ontwikkeling vindt plaats in groepssituatie. De groep kan als instrument gebruikt worden om het kind iets over zichzelf te leren, maar het kind heeft ook een eigen inbreng in de groep. Bovendien leert het kind dat niet aan alle individuele wensen tegemoet gekomen kan worden. We spreken de kinderen individueel aan bij hun naam. De thuissituatie van het kind speelt een belangrijke rol in de individuele ontwikkeling. Wat een kind van huis uit meekrijgt aan normen en waarden wordt door een kind als normaal gezien, en zal het kind zich eigen maken. Afstemmen van de thuissituatie en de opvangsituatie is voortdurend nodig. We zorgen voor variatie in het aanbod van materialen en activiteiten om de eigen spelinteresses van het kind te ontwikkelen.


leren en begeleiden wij hen om steeds zelfstandiger te functioneren, zoals verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen spullen, smeren van eigen brood, hun eigen spelletjes weer opruimen. We komen voor ze op wanneer de ouderen ze niet serieus nemen.

Het bewegen in machtsverhoudingen Schoolkinderen komen losser te staan van hun ouders en pedagogisch medewerkerss en gaan meer in uitersten denken. Zij zullen vaker ongehoorzaam zijn, maar hebben juist nog sterk de behoefte aan een veilige thuisbasis. Deze fase is voor de kinderen nodig voor het ontwikkelen van hun persoonlijkheid. Het hanteren van duidelijke regels en het geven van aandacht zijn hierbij belangrijk. Bij hun persoonlijke keuzes laten ze zich soms leiden door wat de groep of één kind vindt. In het persoonlijke contact met kinderen maken we ze bewust van hun eigen interesses of van wat ze zelf willen.

Vrijetijdsbesteding In deze leeftijdsfase ontwikkelen hobby’s muziek, sport, creativiteit, dans, toneel e.d. zich meer en meer. De kinderen geven zelf aan wat ze leuk vinden en willen doen. Daarnaast ontdekken wij waar de interesse van de kinderen liggen. Hier spelen wij op in door ze een breed aanbod van materialen, activiteiten, en mogelijkheden te bieden binnen de BSO Ook kunnen we met ouders overleggen wat voor mogelijkheden er naast de BSO zijn voor het kind. Bijvoorbeeld muziekles, bibliotheek en verenigingen. Dit om de specifieke talenten onder de aandacht te brengen.

Betrokkenheid bij de leefsituatie van het kind Tussen de activiteiten en het spelen door hebben we als pedagogisch medewerkers individueel contact met de kinderen. Terloops vinden er allerlei gesprekjes plaats over wat hen bezig houdt. Zo komt het voor dat je op de ‘wipwap’ met een meisje praat over de scheiding van de ouders, of tijdens het knutselen over de verhuizing. Dit zijn kostbare momenten. Soms beginnen kinderen hier zelf over, en op andere momenten hebben wij de indruk dat kinderen ergens mee zitten. We maken dit dan bespreekbaar. Het kan gaan over serieuze dingen, maar ook over leuke, zoals feestjes, verjaardagen etc. Hierin laten we merken dat de kinderen speciaal zijn.


| Pagina 23 / 25 |

Vriendjes De kinderen spiegelen zich aan hun vriendjes. Ze leren in het omgaan met anderen meer over zichzelf, bijvoorbeeld: “Mijn vriendje vindt mij rustig”. In overleg bieden wij ruimte om vriendjes mee te nemen.


I I I . I n s p i ra t i e b r o n e n L i t e ra t u u r l i j s t De Bijbel Uitgeverij NBG Amsterdam ISBN 90-6126-680-7 Opgroeien en Openbloeien Drs. M. Vrijmoeth - de Jong e.a. Timothy Books ISBN 90-73058-48-1 De Rijn 2, 5684 PJ Best. Wees jezelf Drs. James Dobson Uitgeverij In De Ruimte Soest ISBN 90-6205-904-X Liefde en Discipline Drs. James Dobson Uitgeverij Kok Voorhoeve Kampen ISBN 90-297-0785-5

| Pagina 24 / 25 |

Pedagogisch Beleid Aafke Huisman Uitgeverij SWP Utrecht ISBN 90-6665-097-4 Pedagogisch Beleid PC. Kinderdagverblijf Bambino Dordrecht



Index A

literatuurlijst ................................... 36 M

activiteiten3; 12; 14; 19; 20; 21; 25; 32; 33; 34; 35

machtsverhoudingen...................30; 34

B

P

Bescherming ....................................26 Boosheid ....................... 15; 16; 26; 28

Pedagogisch handelen10; 12; 19; 26; 32 privacy ......................................15; 29

C

R

Concentratie ....................................21 conflicten ...................... 21; 22; 25; 33 consequent .......................... 12; 15; 17

relatie ......................... 7; 8; 10; 12; 13

D Dominant gedrag........................28; 29 E emoties ......................... 13; 14; 16; 32 G

H Hygiëne...........................................22 hygiënisch .......................................20 I Ik-gerichtheid ..................................27 individuele ontwikkeling ..............31; 32 inspiratiebron...................................36 J Jaloezie .....................................15; 16 K Koppigheid ................................15; 33 L

sociale ontwikkeling .............. 24; 25; 26 sociale regels ....................... 26; 27; 29 Soorten van opvang........................... 8 stimuleren ............... 16; 20; 21; 29; 33 T taalontwikkeling .........................20; 21 V Vaste structuur .................... 12; 14; 16 veilig voelen ........................ 13; 14; 16 Veiligheid ............................ 13; 14; 15 Verantwoordelijkheid ......................... 7 Verantwoordelijkheidsgevoel ............. 22 Verdriet.......................................... 16 Verzet ............................................ 17 Visie ............................................ 7; 8 Vrijetijdsbesteding ........................... 34 W Weerbaarheid ............................28; 29 Z Zelfstandig .......................... 19; 20; 22 zelfstandigheid ...........................18; 19 Zindelijkheid ................................... 20

Lichaamsbeleving .............................33


| Pagina 25 / 25 |

geborgenheid ....................... 10; 11; 12 gehoorzaamheid...............................10

S

van Protestants Christelijk

Recommend Documents