10
tips voor een goede oude dag suggestions pour une vieillesse heureuse
TIEN TIPS VOOR EEN GOEDE OUDE DAG 1 Slaap niet meer of minder dan u nodig hebt 2 Formuleer voor uzelf een doel om na te streven 3 Bewaar uw gevoel voor humor 4 Beweeg tenminste drie keer per week een half uur 5 Probeer om te gaan met verliezen, teleurstellingen en tegenslagen 6 Koester vriendschappen, onderhoud contacten 7 Denk regelmatig aan alles waar u dankbaar voor bent of trots op bent 8 Zorgen voor mensen en dieren is gezond 9 Eet niet te veel, eet langzaam en gezond 10 Geniet van de kleine dingen in het leven
DIX SUGGESTIONS POUR UNE VIEILLESSE HEUREUSE 1 Dormez les heures nécessaires, ni plus ni moins 2 Formulez pour vous-même un but à poursuivre 3 Gardez le sens de l’humour 4 Bougez au moins trois fois par semaine pendant une demi-heure 5 Essayez de vivre avec les deuils, les désillusions, les échecs et les contretemps 6 Recherchez des amitiés, entretenez des contacts 7 Pensez souvent avec reconnaissance à tout ce que vous avez reçu, à tout ce dont vous êtes fier 8 S’occuper de gens ou d’animaux est bénéfique pour la santé 9 Ne mangez pas trop, mangez lentement et sainement 10 Jouissez des petites choses de la vie
1
slaap niet meer of niet minder dan u nodig hebt dormez les heures nécessaires ni plus ni moins
Ons lichaam heeft slaap nodig. Maar ook onze geest heeft rust vandoen. Slaap helpt om onze indrukken, zorgen en angsten te verwerken. Ouderen slapen gewoonlijk korter en worden ’s nachts vaker wakker. Dat is normaal, zolang u zich ’s ochtends maar uitgerust voelt en u uw bezigheden overdag nog goed kunt doen. Wat kunt u doen om goed te slapen? Bereid u voor op de nacht, maak van het naar bed gaan een vast ritueel. Sta op vaste tijden op, ga op vaste tijden naar bed. Uw slaap heeft een betere kwaliteit als uw slaapkamer rustig is, voldoende geventileerd wordt en donker is. Drink voor het slapengaan een kop kruidenthee of warme melk, dat helpt uw lichaam te ontspannen. Maak uw hoofd leeg. Rondspokende gedachten schrijft u beter op om ze los te kunnen laten. Aan een goede herinnering denken kan ook helpen. Kijk niet naar televisie in de slaapkamer. Als u graag een middagdutje doet, beperk het dan tot een uurtje en slaap niet in de late namiddag. Kunt u ’s avonds niet inslapen, wind u dan niet op, ga in een andere kamer iets lezen en ga daarna terug in uw bed
uitrusten. Doe de laatste twee uur voordat u gaat slapen geen inspannende bezigheden. Door alcohol te drinken, slaapt u slecht door, slaapt u onrustiger, wordt u eerder wakker en ontwaakt u minder uitgerust. Slaperigheid ’s ochtends is dikwijls het gevolg van een te lange nawerking van slaap- of kalmeermiddelen van de avond tevoren, of van slaapmiddelen die extra ingenomen zijn tijdens de nacht. Gebruikt u een slaapmiddel, dan is het van belang de behandelingsduur kort te houden (enkele dagen tot weken) en de adviezen van de dokter op te volgen. Is uw ritme van slapen en waken ontregeld, hebt u moeite met inslapen of doorslapen, bent u slapeloos of kunt u juist uw bed niet uitkomen, neemt u al een hele tijd slaap- en/of kalmeermiddelen, dan kan dat een teken van depressie zijn en roept u best hulp in.
Notre corps a besoin de sommeil ,mais notre esprit aussi a besoin de repos. Le sommeil nous aide à digérer nos impressions, nos soucis, nos angoisses. Les personnes âgées dorment en général moins et se réveillent plus souvent la nuit. Cela est normal pour autant que vous vous sentiez reposé le matin et que vous puissiez encore faire convenablement votre travail journalier. Que faire pour bien dormir ? Préparez-vous à la nuit, que votre coucher suive un rite régulier. Levez-vous et couchez-vous à heure fixe. Votre sommeil sera de meilleure qualité si votre chambre est calme, bien aérée et sombre. Buvez une tisane ou du lait chaud avant de vous coucher, cela aide votre corps à se détendre. Libérez votre esprit des idées qui vous préoccupent en les inscrivant peut-être. Pensez à des souvenirs heureux. Ne regardez pas la télé dans votre chambre. Si vous aimez faire une sieste après le repas du midi, il ne faut pas que celle-ci dépasse une heure. Ne dormez jamais en fin d’après-midi. Si vous ne parvenez pas à vous endormir le soir, ne vous énervez pas mais allez lire quelque chose dans une autre
chambre et puis retournez vous reposer dans votre lit. Ne vous attelez pas à des activités fatigantes pendant les deux heures qui précèdent votre coucher. Boire de l’alcool donne un sommeil souvent interrompu et agité. Vous vous éveillerez plus tôt et serez moins reposé. Une somnolence matinale est souvent la conséquence de la prise de somnifères ou de calmants le soir ou même en extra la nuit. Si vous prenez un somnifère il est important de ne le prendre que quelques jours ou semaines et de suivre scrupuleusement l’avis du médecin Si votre rythme de sommeil et de veille est déréglé, si vous avez peine à vous endormir, si votre sommeil est souvent interrompu ou encore si vous prenez des somnifères depuis tout un temps, cela peut être signe de dépression. Dans ce cas, faites-vous aider.
1
2
formuleer voor uzelf een doel om na te streven formulez pour vous-même un but à poursuivre
Wanneer voelen we ons gelukkig? Als we maar gezond zijn? Gezondheid is een onderdeel van geluk. Toch zijn we niet gelukkig met een overschot aan gezondheid als we geen inhoud meer kunnen geven aan ons leven. Wat ook nodig is, is dat we een doel hebben of doelen hebben om na te streven. Anders mist ons leven letterlijk richting en zin, zullen we ons sneller zorgen maken, meer gaan piekeren. Zorg er dus voor dat u altijd iets hebt om naar uit te zien, om uw energie op te richten. Het gaat niet om een doel van wereldbelang. En u moet geen wonderen verrichten. Het moet wel iets zijn dat voor uzelf belangrijk is. Om het even op welk levensterrein. Misschien had u altijd al iets aan uw conditie willen doen. Of wil u een fotoalbum samenstellen? Eens naar zee? Of hebt u altijd graag gelezen en zou u daarover iets met anderen willen uitwisselen? Wil u uw zus die in een andere stad woont, meer gaan opzoeken of bellen? Gaat u vaker meedoen met een activiteit van het Dienstencentrum in de buurt? U vindt zeker een eigen doel.
En het dan waarmaken! Dat is niet altijd gemakkelijk. De ‘maar-en’ liggen voor het grijpen: ‘het is te warm’, ‘ik geraak er niet’, ‘ik kan dat niet betalen’, ‘er is niemand anders die’…Hoe kunt u deze obstakels overwinnen? Schrijf dat eigen doel op een papier. Hang het op een plaats waar u het meerdere keren per dag ziet: op het prikbord, het magneetbord, bij de telefoon, ...Stop een doel niet weg, laat het horen. Door er over te spreken, vindt u wel een oplossing. Als u ’s morgens opstaat, vraagt u zich af of u vandaag iets aan uw doel kunt doen. Neem er uw tijd voor. De meeste doelen bereikt u niet op een dag. Soms is het uw dag niet en lijkt niets u te lukken. Dan de volgende dag misschien wel. Vindt u dat uw leven leeg is, voelt u zich vaak hopeloos, dan kan dat een teken zijn van depressie en roept u best hulp in.
Quand nous sentons- nous heureux ? Suffit-il d’être en bonne santé ? La santé fait partie du bonheur. Mais une santé florissante ne nous rend pas heureux si nous ne sommes pas capables de donner un sens à notre vie. Il nous faut un ou des buts à poursuivre. Sans cela notre vie manque de sens, de direction. Sans but nous nous ferons plus facilement des soucis, nous allons nous torturer l’esprit bien plus souvent. Veillez donc à avoir une perspective qui canalise votre énergie. Il ne s’agit pas de vous proposer un but d’une importance mondiale. Il ne faut pas faire de miracles. Il faut seulement que ce but soit important pour vous-même quel qu’en soit le domaine. Peut-être avez-vous pensé depuis longtemps d’améliorer votre condition physique, de lire plus, de composer un album de photos, d’aller à la mer, de partager vos impression de lectures, de rendre visite ou de téléphoner à votre sœur qui habite une autre ville, de participer à une activité organisée par le centre d’accueil voisin ? Vous trouverez certainement un but qui vous convient. Et puis il faudra le réaliser. Les excuses foisonnent:
« il fait trop chaud, je n’y arriverai pas, c’est trop cher, il n’y a personne qui… ». Comment vaincre ces obstacles ? Inscrivez le but choisi sur une feuille de papier. Pendez la note à un endroit où vous la verrez forcément plusieurs fois par jour : près du téléphone, au tableau d’affichage ou magnétique…. Parlez ouvertement du but que vous voulez poursuivre, cela vous aidera à trouver comment le réaliser. Demandez-vous au saut du lit ce que vous pourrez faire ce jour pour concrétiser voter but. Prenez votre temps. La plupart des buts ne se réalisent pas en un jour. Certains jours rien ne semble réussir mais le jour suivant peut être meilleur ? Si vous trouvez que votre vie est vide, si vous vous sentez désespéré, cela peut être signe de dépression. Dans ce cas, faites-vous aider
2
3
bewaar uw gevoel voor humor gardez le sens de l’humour
Humor is noodzakelijk. ‘Lachen is gezond’. In een spreekwoord zit soms waarheid. Uit onderzoek is gebleken dat humor een aantal gezondheidseffecten heeft: humor verlaagt de bloeddruk, humor stimuleert de aanmaak van natuurlijke pijnstillers en doet een bepaald stresshormoon afnemen. Woedeaanvallen daarentegen zijn niet gezond. Natuurlijk moeten we kunnen zeggen wat op onze lever ligt. Opgekropte woede is zeker niet gezond. Maar louter agressie en haat uiten, lucht ook niet op. Integendeel, daar worden we nog bozer van. In een woedeaanval vinden we steeds meer redenen om kwaad te zijn en gieten we olie op het vuur. Woede en haat hebben een negatief effect op ons immuunsysteem. Terugkerende woedeaanvallen verkorten ook ons leven. Bij elke woedevlaag heeft ons hart stress te verduren en stijgen onze hartslag en bloeddruk fors. Als dat vaak gebeurt, kunnen er microscopisch kleine beschadigingen in de bloedvaten ontstaan. Laat uw leven niet voorbijgaan in wrok. Ieder verdient een tweede kans.
Humor maakt de dingen lichter. Het doet ons relativeren. Humor werkt bevrijdend. De lach trekt ook andere mensen aan, versterkt de vriendschap, lachen doe je niet alleen. Moet u dan ook lachen als u dat niet kunt? Lachen mag geen masker zijn. Geen camouflage. Als u verdriet hebt, dan mag u uzelf toestaan hierover verdrietig te zijn. Blijven sombere gevoelens aanhouden, hebt u het gevoel met een zware last te leven, bent u heel prikkelbaar, dan kan dat een teken van depressie zijn, en roept u best hulp in.
L’humour est nécessaire, il stimule la santé et l’influence positivement : il réduit la tension, il stimule la production d’analgésiques naturels, il diminue le stress. Des accès de colère par contre nuisent à la santé. Il faut pourtant pouvoir exprimer ce qui nous blesse ou nous heurte. Une colère refoulée n’est pas saine non plus. Mais exprimer une pure agression ou de la haine ne soulage pas. Au contraire, cela nous enrage encore plus. Un accès de colère nous pousse à jeter de l’huile sur le feu et à gonfler encore plus les raisons de notre colère. La colère et la haine ont un effet négatif sur notre système immunitaire. Des accès de colère répétés raccourcissent aussi notre vie. Chaque crise de colère soumet le cœur au stress, fait monter la tension et accélère le rythme des pulsations cardiaques. Si cela se répète de microscopiques dommages peuvent blesser nos vaisseaux sanguins. Que la rancune n’envenime pas votre vie. Chacun mérite une seconde chance. L’humour allège la vie, il nous aide à relativiser, il nous libère. Le rire attire les gens, renforce l’amitié. On ne rit pas seul. Faut-il donc rire quand les
circonstances de la vie vous poussent à la tristesse ? Le rire ne peut pas être un masque, un camouflage. Si vous avez du chagrin vous pouvez vous permettre de l’exprimer. Si ces impressions de tristesse sont permanentes, si vous avez l’impression de vivre portant un lourd fardeau, si vous êtes très irritable, cela peut être signe de dépression. Dans ce cas, faites-vous aider.
3
4
beweeg tenminste drie keer per week een half uur bougez au moins trois fois par semaine pendant une demi-heure
Regelmatige beweging is voor iedereen een topgeneesmiddel. Naarmate we ouder worden, is lichaamsbeweging nog belangrijker. Beweging houdt ons fitter, is gunstig voor ons gewicht en is goed voor hart en bloedvaten en de ademhaling. Wist u dat beweging de kans op vallen vermindert en ook de kans op het ontwikkelen van suikerziekte? Bewegen heeft een positief effect op ons humeur en ons geheugen. Stressgevoelens en slaapklachten verbeteren door te bewegen. Alleen maar positieve effecten dus! En heel belangrijk: we zijn nooit te oud om met een sport te beginnen. Bovendien kan het een mogelijkheid bieden om nieuwe vrienden te leren kennen. Bewegen wil niet zeggen dat u zich buitenmenselijk moet inspannen. Forceer u nooit. U kunt een half uur na elkaar bewegen, maar ook drie keer tien minuten. Begin langzaam. Rekken en strekken hoort er bij. Als u niet meer kunt praten tijdens het bewegen, vraagt u teveel van uw lichaam. Geniet van de beweging. Kies een bewegingsactiviteit die u plezier bezorgt. Zorg ervoor dat die activiteit een gewoonte wordt.
Doe ze bij voorkeur met anderen. Brussel is een stad met vele kansen, ook voor ouderen die willen bewegen. Er zijn wandelclubs, zwemclubs, er worden fietstochten georganiseerd, u kunt er stoelturnen, aan taichi of yoga doen…Voor de concrete mogelijkheden in uw eigen omgeving belt u gewoon even naar de sportdienst van uw gemeente. Voelt u zich steeds vermoeid, hebt u geen energie, komt u niet op gang, blijft u liever thuis dan uit te gaan en nieuwe dingen te ondernemen, dan kán dat een teken van depressie zijn, en roept u best hulp in.
Faire de l’exercice régulièrement est un médicament excellent pour tous . Plus on prend de l’âge plus le mouvement devient important. L’exercice nous tient en forme,il est bon pour le cœur, les vaisseaux sanguins, la respiration et en outre il nous aide à contrôler notre poids. Savez-vous que le mouvement réduit les chances de chute et le développement du diabète. Il a un effet positif sur notre humeur et notre mémoire. Il diminue le sentiment de stress et favorise le sommeil. Il est très important de savoir que nous ne sommes jamais trop vieux pour apprendre un sport . En plus cela nous donne l’occasion d’apprendre à connaître de nouveaux amis. Faire de l’exercice ne signifie pas qu’il faille faire des efforts surhumains. Au contraire, ne vous forcez jamais. Vous pouvez bouger une demi-heure d’affilée mais aussi trois fois 10 minutes. Commencez lentement. Etirez-vous, c’est un exercice aussi. Si vous devenez incapable de parler pendant l’exercice cela signifie que vous demandez trop de votre corps. Jouissez du mouvement. Choisissez une activité physique qui vous procure du plaisir. Veillez à ce
qu’elle devienne une habitude. Pratiquez-la de préférence en compagnie. Bruxelles offre beaucoup de possibilités aux seniors qui veulent rester actifs. Il y a des clubs de promenade, de natation. Des excursions à vélo, des cours de yoga, de taichi, de gymnastique assise sont organisés. Pour connaître les possibilités qu’offre votre commune il suffit de téléphoner au service sportif de celle-ci. Si vous vous sentez éternellement fatigué, si vous manquez d’énergie, si vous ne parvenez pas à vous mettre en route le matin, si vous préférez rester chez vous que de sortir et d’entreprendre des activités nouvelles, cela peut être signe de dépression. Dans ce cas, faites-vous aider
4
5
probeer om te gaan met verliezen, teleurstellingen, tegenslagen essayez de vivre avec les deuils, les désillusions, les échecs et les contretemps
Voor- en tegenspoed is niet gelijk verdeeld onder de mensen, en sommigen treffen het wel heel slecht, maar ieder van ons krijgt te kampen met verliezen, teleurstellingen en tegenslagen. Ook ouderen hebben nog voldoende veerkracht om daar overheen te komen en het leven nadien weer goed aan te kunnen. Dat gaat niet op commando of omdat de omgeving het zo graag wil. Een moeilijke periode doormaken, treuren en rouwen, is heel normaal als we een ingrijpend verlies doormaken van een partner, een familielid, een goede vriend. De manier waarop we rouwen is verschillend. We kunnen in rouw veel gevoelens doormaken: angst, schuld, verwarring, somberheid, stress, wanhoop, eenzaamheid, verdriet…Het duurt soms een hele tijd eer we het verlies aanvaarden. Een rouwproces kan uitputtend zijn. Er zijn een aantal manieren om de dagen stilaan beter door te komen en u minder slecht te voelen. Zoek steun bij een goede vriend of praat met andere mensen die om u geven. Spreek over het verlies dat u lijdt. Deel uw gevoelens met anderen. Koester uw herinneringen. Wees geduldig. Zoek
een ondersteunende groep op. Probeer een dagelijkse routine aan te houden. Dwing uzelf om structuur te brengen in uw dag: sta op tijd op, eet drie evenwichtige maaltijden, ga op tijd naar bed, doe elke dag aan beweging. De dagen doorkomen gaat stilaan beter, als u spreekt over uw gevoelens, als u actief blijft en sociaal contact onderhoudt. Hoe meer iemand in uw dagelijks leven aanwezig was, hoe moeilijker het is om nieuwe gewoontes te installeren en uw leven weer in te richten. Hebt u zélf het gevoel dat u niet over het verlies heen komt of dat het te lang duurt, kunt u uw hart niet luchten, voelt u zich vaak triest, leeg en huilerig, dan kan dat een teken van depressie zijn en zoekt u best hulp op.
La bonne et la mauvaise fortune ne sont pas distribuées de façon équitable parmi les hommes. Certains sont malchanceux, mais chacun d’entre nous rencontre un jour un deuil, une désillusion, un échec, un malheur. Les seniors comme les autres ont suffisamment de ressort pour vaincre les difficultés et pour reprendre normalement le cours de la vie. Cela ne se fait pas sur commande ou par l’encouragement des proches. Traverser une période difficile, être triste, affligé est si normal quand on perd un partenaire, un bon ami, un membre de sa famille. La manière dont on vit ce deuil est différente pour chacun. Une multitude de sentiments peuvent nous assaillir : l’angoisse, la culpabilisation, la confusion, la tristesse, le stress, le désespoir, la solitude, l’affliction….Cela prend parfois beaucoup de temps avant que nous puissions accepter la perte d’un être cher. Vivre un deuil peut être épuisant . Il y a pourtant des moyens pour vous reprendre en main. Cherchez appui chez un bon ami, parlez avec d’autres personnes de votre entourage, parlez du deuil qui vous
touche, partagez vos sentiments avec d’autres, nourrissez vos souvenirs, soyez patient, cherchez un groupe qui puisse vous comprendre et vous soutenir, essayez de reprendre la routine quotidienne, structurez votre journée : levez-vous à temps, prenez trois repas équilibrés, couchez-vous à temps, faites chaque jour un peu d’exercice. Vous verrez, traverser les périodes difficiles deviendra de jour en jour plus facile si vous parlez de vos sentiments, si vous restez actif et si vous entretenez des contacts sociaux. Plus une personne vous était proche, plus il est difficile de prendre de nouvelles habitudes et de réorganiser votre vie. Si vous sentez que vous ne parvenez pas à traverser cette période de deuil ou si cela dure trop longtemps, si vous n’arrivez pas à partager vos sentiments, si vous vous sentez souvent triste, vide, prêt à pleurer, cela peut être signe de dépression. Dans ce cas, faites-vous aider
5
6
koester vriendschappen, onderhoud contacten recherchez des amitiés, entretenez des contacts
Mensen zijn niet gemaakt om op een eiland te leven, contacten met anderen zijn belangrijk voor onze gezondheid. Wil dat dan zeggen dat mensen mét een partner gezonder zijn dan alleenstaanden? Dat is niet altijd het geval. Ook in een relatie kunnen we ons eenzaam voelen. En als alleenstaande kunnen we ons toch verbonden voelen met anderen. Dat komt omdat vooral de kwaliteit van een relatie telt. Het is natuurlijk plezierig als de kassierster vriendelijk is en als de buschauffeur het ijs breekt met een ‘goeiedag’. Maar we hebben meer nodig dan deze oppervlakkige contacten. We hebben een paar mensen nodig aan wie we dingen kunnen toevertrouwen, met wie we iets kunnen delen: onze zorgen en angsten, onze goede dagen en gelukkige momenten, onze plannen en teleurstellingen. Mensen aan wie we kunnen vertellen dat we een slechte dag hadden, mensen die blij zijn mét ons als we geluk hebben, mensen aan wie we hun gedacht eens kunnen vragen. Zij zijn kostbaar. Zorg er goed voor. Onderhoud die contacten: bel ze regelmatig eens op, denk aan hun verjaardag, nodig
hen eens uit, luister ook naar hún vreugde of verdriet. Hebt u te weinig vrienden? Ga eens na: welke oude vriend(in) bent u uit het oog verloren, met wie kunt u de draad weer oppikken? Misschien zitten ook anderen, net als ú, er op te wachten tot iemand hen eens uitnodigt om samen iets te doen! We zijn nooit te oud om nieuwe vrienden te maken. Veel ouderen zijn hun partner of vrienden of familie verloren en zijn op zoek naar nieuwe contacten. Meedoen aan activiteiten in het Seniorencentrum, het Dienstencentrum of Gemeenschapscentrum van de buurt is een prima middel om ongedwongen te ervaren met wie we nader contact willen! Hobby’s van vroeger weer opnemen is een goede manier om vanuit een gezamenlijke interesse nieuwe vrienden te maken. Isoleert u zich van anderen, verschanst u zich in uw eigen huis, voelt u zich afgesloten van de wereld, zijn er bijna geen mensen voor wie u telt, dan kan dat een teken van depressie zijn en roept u best hulp in.
L’homme n’est pas fait pour vivre sur une île. Les contacts sociaux sont importants pour notre santé. Cela signifiet-il que les gens qui vivent avec un partenaire soient en meilleure santé que les célibataires ? Cela n’est pas toujours le cas car même dans une relation on peut se sentir bien seul. Comme célibataire on peut cependant se sentir relié aux autres. La qualité de la relation joue ici un rôle important. Si la caissière est aimable, si le chauffeur de l’autobus vous salue d’un bonjour cela vous fait plaisir bien sûr mais nous avons besoin de plus que de contacts superficiels. Nous avons besoin de gens à qui nous pouvons confier des choses, avec qui nous pouvons partager nos soucis, nos anxiétés, nos bons et mauvais jours, nos projets et nos désillusions. Des gens à qui nous pouvons raconter que la journée a été mauvaise, qui sont heureux avec nous quand tout va bien, à qui nous pouvons demander l’avis en toute confiance. Ces gens-là nous sont précieux. Il faut maintenir le contact avec eux. Téléphonez-leur de temps à autre, n’oubliez pas leur anniversaire, invitez-les parfois, écoutez à votre tour
leurs joies et leurs peines. Avez-vous trop peu d’amis ? Il est temps alors de voir quel ancien ami (ou amie) vous avez perdu de vue, avec qui vous pourriez reprendre contact. D’autres, comme vous, attendent peut-être qu’on les invite à faire quelque chose ensemble. Nous ne sommes jamais trop vieux pour faire de nouveaux amis. Beaucoup de seniors ont perdu leur partenaire, leurs amis, leur famille et sont à la recherche de nouveaux contacts. Participer à des activités organisées par des centres de service pour seniors ou communaux est un excellent moyen pour rencontrer des gens d’une façon spontanée et de choisir ainsi ceux avec qui vous aimeriez avoir de plus amples contacts. Reprendre des hobbys de jadis est un autre moyen pour rencontrer des gens qui ont les mêmes intérêts que vous Si vous vous sentez isolé, si vous ne sortez pas, si vous sentez exclu du monde, s’il n’y a pour ainsi dire personne pour qui vous comptez, cela peut être signe de dépression. Dans ce cas, faites-vous aider.
6
7
denk regelmatig aan alles waar u dankbaar voor bent of trots op bent pensez souvent avec reconnaissance a tout ce que vous avez reçu ou à tout ce dont vous êtes fier
Geluk vinden we allemaal belangrijk. We willen allemaal gelukkig zijn. Maar geluk vinden we niet als we er heel hard naar zoeken. Geluk krijgen we als een geschenk. Wanneer voelen we ons gelukkig? Ga maar na: als we iemand anders een plezier doen. Kunt u iets betekenen voor iemand? Zeker! Schrijf maar eens op welke sterke kanten u hebt, waar u trots op bent, wat u goed kunt. Denk er over na hoe u uw beste eigenschappen beter kunt benutten. Sta daar eens uitdrukkelijk bij stil, bedenk nieuwe manieren om uw beste eigenschappen ook beter te gaan gebruiken. Er is altijd iemand die u nodig heeft en altijd hebben we zelf ook anderen nodig. Voelen we ons daar dankbaar voor, dan is het de kunst om dit te uiten. Dankbaarheid tonen kan op veel manieren: met een hartelijke glimlach of een hartverwarmende omhelzing, door een kaartje te schrijven, een kleine attentie te geven,…Zo maakt u twee mensen gelukkig: de andere, én uzelf! Om iets te betekenen voor een ander mogen we onszelf niet wegcijferen maar moeten we juist ook goed zorgen voor onszelf: zoeken naar dingen waar
we deugd van hebben, iets klaarmaken dat we lekker vinden, iets doen dat we graag doen… Hou maar eens een dagboek bij waarin u opschrijft welke goede dingen er plaatsvonden de laatste maanden, denk er over na waarom die gebeurd zijn. Zo kunt u nog meer positieve dingen doen gebeuren! Is er niets waar u dankbaar voor bent of trots op bent? Voelt u zich mislukt? Hebt u schuldgevoelens omdat u vindt dat u er niets van terecht gebracht hebt? Vindt u dat uw situatie hopeloos is? Dan kán dat een teken van depressie zijn en roept u best hulp in.
Tout homme veut être heureux. Mais nous ne trouvons pas le bonheur en le cherchant. Le bonheur est un cadeau. Quand nous sentons-nous heureux ? A coup sûr quand nous faisons plaisir à quelqu’un. Pouvez-vous signifier quelque chose pour quelqu’un ? Certainement. Commencez par inscrire quels sont vos points forts, ce qui vous rend fier, ce que vous faites bien. Réfléchissez-y sérieusement et voyez comment vous pourriez utiliser mieux vos points forts. Il y a toujours quelqu’un qui a besoin de nous, comme nous aussi, avons besoin des autres. Si nous nous sentons reconnaissants, il faut oser l’exprimer. Montrer sa reconnaissance peut se faire de plusieurs façons : un sourire cordial, un geste chaleureux, une petite carte, un petit cadeau, une attention….Ainsi vous rendez deux personnes heureuses : l’autre et vousmême. Pour signifier quelque chose pour autrui il ne faut pas s’oublier soi-même.Au contraire, il faut tenir compte de soi : faire des choses qui nous font du bien, préparer quelque chose que nous aimons, faire quelque chose qui nous plaît. Essayez de tenir un journal dans lequel vous notez quels
sont les beaux moments que vous avez vécus les derniers mois. Réfléchissez-y et essayez de déterminer pourquoi ils se sont produits. Ainsi vous pourrez provoquer d’autres moments positifs. S’il n’y a rien qui suscite votre reconnaissance, s’il n’y a rien dont vous pouvez être fier, si vous avez l’impression d’être un raté, si vous vous culpabilisez parce que vous pensez n’avoir réussi en rien,si vous trouvez votre situation désespérée, cela peut être signe de dépression. Dans ce cas, faites-vous aider.
7
8
zorgen voor mensen en dieren is gezond s’occuper de gens ou d’animaux est bénéfique pour la santé
Zorgen is goed voor onze gezondheid. Tenminste: als het niet te zwaar is. ‘Zorgen voor’ kan veel van onszelf eisen, teveel soms. De zorg voor een zieke partner, een dementerende ouder, een gehandicapt kind…kan enorm zwaar zijn. We snakken er dan naar dat iemand de zorg tijdelijk van ons overneemt om het vol te kunnen houden. Deze zware zorg buiten beschouwing gelaten, is zorgen gezond. Dat moeten we heel letterlijk nemen. We leven er langer door. Te zware zorg geeft stress, maakt ons opgejaagd, nerveus en gespannen. Maar gewoon zorgen voor een ander, passen op de kleinkinderen, zorgen voor een huisdier, heeft een positief effect op onze gezondheid. Zo is zelfs bewezen dat mensen ouder worden, langer leven, wanneer ze energie stoppen in het zorgen voor iemand. Het is ook bewezen dat mensen met een hond of een poes gemiddeld een lagere hartslag hebben en dat na een stressvolle gebeurtenis hun bloeddruk sneller daalt. Ook voor onze geestelijke gezondheid heeft het zorgen voor mensen en dieren een positief effect: we ervaren dat we nodig zijn, het geeft zin aan ons leven. Elke
middag de hond uitlaten, op woensdag een kleinkind gaan afhalen op school… : dat geeft structuur aan onze week en onze dag, het geeft ons een reden om uit huis te komen en om er verzorgd voor te komen. Ook zorgen voor onszelf is gezond. Denk aan het vinden van een kledingsstuk dat ons goed staat, een stukje versgebakken taart eten, ons gezicht koesteren in de avondzon : goed doen voor onszelf heeft een positief effect op onze gezondheid! Hebt u het gevoel dat uw leven leeg is, hebt u veel van uw vroegere activiteiten laten vallen, voelt u de zorg voor uw partner of familielid te zwaar worden, dan kan dat een teken van depressie zijn en roept u het best hulp in.
Soigner, s’occuper de…a un effet positif sur notre santé du moins si ces soins ne sont pas trop lourds. Soigner un partenaire malade, une personne âgée atteinte de démence, un enfant handicapé peut être très pesant et demander trop de nous-mêmes. Dans ce cas nous aspirons à ce que quelqu’un prenne temporairement la relève pour que nous puissions tenir le coup. A l’exception de ces charges trop lourdes, s’occuper d’autrui préserve notre santé, prolonge notre vie. Une charge trop lourde nous stresse, nous rend nerveux et tendu,nous excite. Mais un soin adapté à nos possibilités,surveiller les petits-enfants , soigner un animal domestique, a un effet positif sur notre santé. Il est même prouvé que les gens vivent plus longtemps quand ils s’occupent des autres. Il est prouvé aussi que les gens qui ont un chien ou un chat ont en moyenne un rythme cardiaque plus lent et que leur pression artérielle baisse plus vite après un événement stressant. Notre santé mentale bénéficie elle aussi des soins apportés à d’autres gens ou à des animaux : nous sentons utiles, cela donne un sens à notre vie. Sortir le
chien tous les midis, aller chercher un petit-enfant à l’école le mercredi… structure notre journée, notre semaine, nous donne une raison de sortir de chez nous et nous force à soigner notre apparence. Soigner pour nous-mêmes est sain aussi : trouver un vêtement qui nous va, manger un morceau de gâteau fraîchement cuit, offrir notre visage au soleil du soir… . Si vous avez l’impression que votre vie est vide, si vous avez laissé tomber beaucoup de vos activités antérieures, si vous sentez que le soin de votre partenaire ou d’un membre de votre famille devient trop lourd, cela peut être signe de dépression. Dans ce cas, faites-vous aider.
8
9
eet niet te veel, eet langzaam en gezond ne mangez pas trop, mangez lentement et sainement
7
Eten we omdat we honger hebben? Natuurlijk wel, maar niet alleen daarom: we eten ook uit gewoonte, en om onszelf te troosten. Daarom eten we soms te veel. We hebben honger naar gezelschap, waardering, respect en troost en we stillen die gevoelshonger met eten. Vaak eten we dan ook eenzijdig, we eten wat binnen handbereik is: we eten de koekjesdoos leeg of we werken een heel pak chips of nootjes naar binnen. Te veel eten en eenzijdig eten is ongezond. Het veroorzaakt zwaarlijvigheid, een te hoog cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, het is slecht voor onze gewrichten en ons hart, het veroorzaakt diabetes en sommige kankers. Door langzaam te eten en te genieten van ons eten, krijgen we een verzadigd gevoel zonder ons te overeten. Het is goed om eens stil te staan bij ons eetpatroon: wat moeten we veranderen om gezond te eten? Vraag aan uw huisarts of u geen extra vitmamine D en B12 moet innemen. Evenwichtige, gevarieerde en regelmatige voeding is altijd belangrijk, als we ouder worden is dat zeker zo. Doe uw ijskast eens open en kijk wat er in ligt. Zitten er
zuivelproducten in (kaas, melk, yoghurt), groente, vruchten, margarine? Zorg er voor dat deze basisvoedingsmiddelen niet ontbreken! Restjes? Die moet je goed verhitten! Neemt uw lichaam de voedingsstoffen niet meer zo goed op en vermagert u, signaleer dat dan zeker aan de huisarts. Ziet u op tegen het klaarmaken van warme maaltijden? Dan is het een goed idee om af en toe samen met vrienden of bekenden te eten of van ’s middags in een Dienstencentrum te gaan eten. Dan wordt eten ook een moment van gezelligheid. ‘Gevoelshonger’ kunnen we maar echt oplossen binnen relaties met andere mensen, door gezelschap, waardering, respect en troost te ontvangen ; het tekort daaraan is niet op te vullen met voedsel. Interesseert een gezond eetpatroon u niet meer, verwaarloost u uw voeding door te weinig of teveel te eten, wilt u zich niet beter gaan voelen omdat u denkt dat het allemaal geen zin meer heeft, dan kan dat een teken van depressie zijn en roept u best hulp in.
Il est évident qu’il faut manger quand on a faim. Mais souvent nous mangeons par habitude ou pour nous consoler. Nous mangeons donc parfois trop. Au fond nous avons faim de compagnie, d’estime, de respect et de consolation et nous apaisons cette sensation en mangeant. Résultat, nous commençons à manger mal, nous mangeons ce que nous trouvons, nous vidons la boîte à biscuits, le paquet de chips ou de noisettes. Trop manger ou manger mal et malsain. C’est la cause d’obésité, de cholestérol trop élevé, de tension artérielle qui dépasse la norme, de diabète et de certains cancers. En outre, manger trop est mauvais pour les articulations et pour le cœur. En mangeant lentement et en jouissant de notre nourriture nous obtenons un sentiment de satiété sans manger trop. Il est bien de réfléchir un moment à nos habitudes alimentaires : que devons-nous changer pour manger plus sainement. Demandez à votre médecin s’il ne serait pas opportun de prendre un surplus de vitamines D et B12. Se nourrir d’une façon équilibrée, variée et régulière est important à tout âge mais surtout quand on devient plus
âgé. Ouvrez votre glacière et regardez ce qu’elle contient. Y trouvez-vous des produits laitiers (du lait, du fromage, du yaourt), des légumes, des fruits, de la margarine ? Veillez à avoir toujours ces produits de base sous la main. Les restes ? Il est important de les réchauffer suffisamment. Si votre corps n’absorbe plus si bien les aliments et que vous maigrissiez, signalez cela sans faute à votre médecin. Si préparer un repas ne vous sourit pas, allez manger de temps autre avec quelques amis ou connaissances ou allez luncher dans un centre de services. Le repas devient alors un moment agréable. Une faim de compagnie, de respect, d’estime ne peut être rassasié que par le contact avec les autres. La nourriture ne peut jamais combler un tel manque. Si les habitudes alimentaires saines ne vous intéressent plus, si vous négligez votre alimentation en mangeant trop ou trop peu, si vous ne désirez plus vous sentir mieux parce que vous pensez que tout cela n’a pas de sens, cela peut être signe de dépression. Dans ce cas, faites-vous aider.
9
st van ................ Ik geniet het mee ......................... ........................... ......................... ........................... ......................... ........................... ......................... ........................... er van als ik ..... Anderen genieten ......................... ........................... ......................... ........................... ......................... ...........................
10
................. lus de ........ je jouis le p ................ .................. .................. ................ .................. .................. ................ .................. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............. .................. .. .. .. .. .. .. .. .. .... d je ..... issent quan u jo en es tr d’au ................ .................. .................. ................ .................. .................. ................ .................. ..................
geniet van de kleine dingen van het leven jouissez des petites choses de la vie
Hebt u uw leven lang gewerkt of gezorgd? Genieten mag! Genieten is gezond! Alle lichaamsfuncties varen er goed bij. En het brengt ons in een positieve stemming. Echt genieten is een antigif tegen sombere gevoelens. Waarvan genieten mensen? Dat is zeer verschillend. Waar de een geniet van stilte en rust, geniet de ander van bezigheid en bedrijvigheid. De ene geniet van kopen op de markt, de andere van een goed boek en nog een ander van een wandeling in de natuur. Ouderen hebben het soms moeilijk met genieten. Ze krijgen een schuldgevoel als ze niet aan’t werk zijn. Of ze weten niet waarvan ze kunnen genieten, ze hebben het nooit gedaan. Het is nooit te laat om te leren genieten. Ga eens na welke activiteiten u plezier bezorgen, maak er een lijstje van. Bijvoorbeeld: ‘ik houd er van om in de buitenlucht te zijn, in een winkel rond te snuisteren, ik geniet van in de zon zitten, van post ontvangen, een kop koffie in de stad, een karweitje doen...’. Lees daarna uw eigen lijstje nog eens door en streep aan wat u niet voldoende doet of meemaakt. Die activiteiten kunt u dan
proberen te vermeerderen. Hebt u een bepaalde genietenactiviteit gepland, dan geeft het een goed gevoel daaraan te denken bij het begin van uw dag. ’s Avonds kunt u er met plezier aan terugdenken, waardoor u in een rustige slaap valt. Soms zijn er hinderpalen om van iets te genieten. De realiteit kan wel eens dwarsliggen, maar zeg niet te gauw dat het niet kan. En weet dat het vaak plezieriger is om samen met anderen iets te ondernemen dan het alleen te doen! Is het van wijn, een borrel of een pint dat we genieten, dan kunnen we ons maar beter beperken. Van het derde glas genieten we immers veel minder dan van het eerste. We kunnen beter kiezen voor betere kwaliteit dan voor méér. Veel drinken is niet meer genieten, maar vluchten in de verdoving om de pijn niet meer te voelen. Voelt u zich slecht? Geniet u niet meer van de activiteiten en bezigheden waar u vroeger wél plezier aan had? Dan kan dat een teken van depressie zijn en roept u best hulp in.
Vous avez travaillé toute votre vie, vous avez soigné pour d’autres, il vous est permis maintenant de jouir de la vie. Cela est bénéfique pour la santé, pour toutes les fonctions vitales. Cela nous dispose positivement. Jouir vraiment est un antipoison contre toutes sortes de sentiments sombres et négatifs. De quoi jouissent les gens ? Cela dépend. Les uns jouissent de la paix et du silence, les autres d’occupations et d’activités. Les uns jouissent de faire des achats au marché, d’autres de la lecture d’un bon livre, d’autres encore d’une promenade dans la nature. Beaucoup de seniors ont difficile à jouir, ils ont un sentiment de culpabilité quand ils ne travaillent pas. Il arrive aussi qu’ils ne sachent pas de quoi jouir parce qu’ils ne l’ont jamais fait. Il n’est jamais trop tard pour apprendre ? Réfléchissez et dressez une liste des activités qui vous procurent du plaisir : p.e. j’aime être à l’air, cuire un gâteau, faire du shopping, m’asseoir au soleil, recevoir du courrier, boire un café en ville, faire une corvée…. Ensuite relisez votre liste et cochez ce que vous ne faites pas assez ou ce que vous ne vivez pas assez. Essayez
alors d’augmenter ces activités-là Si vous avez élaboré un plan des activités qui vous font plaisir, il vous sera agréable d’y penser le matin. Le soir vous aimerez vous en souvenir et vous vous endormirez paisiblement. Il y a parfois des obstacles ou des circonstances qui vous empêchent de jouir de quelque chose mais ne dites pas trop vite que c’est impossible. Je sais qu’il est plus agréable d’entreprendre une activité avec d’autres plutôt que seul. Si nous voulons profiter d’un verre de vin, d’alcool ou de bière, nous ferons bien de nous limiter. On jouit moins du troisième verre que du premier. Il vaut donc mieux privilégier la qualité que la quantité. Boire beaucoup n’est plus jouir mais fuir dans la torpeur pour ne plus sentir sa peine. Si vous vous sentez mal, si vous ne jouissez plus des occupations et des activités qui vous plaisaient avant, cela peut être signe de dépression. Dans ce cas, faites-vous aider
10
Een depressie kan voorkomen worden! Hebt u depressieve klachten, dan moet u weten dat daar iets aan kan gedaan worden. In een reeks individuele gesprekken of in groep krijgt u hulp om uit te zoeken hoe u verder kunt. Bel ons (9 u -17 u), mail of schrijf ons, we bekijken samen waar u het meest aan kunt hebben en waar u terecht kunt. Vraag naar een medewerker van het Ouderenteam,
CGGZ Brussel, deelwerking Brussel-Oost, Roger Vandendriesschelaan 11, 1150 Brussel, tel. 02/ 771 92 03,
[email protected]. Ook uw huisarts kan u op weg helpen.
La dépression peut être évitée! Si vous vous sentez au bord de la dépression, sachez qu’il y a moyen d’y remédier. Le W.O.P.S. est là pour vous aider :
W.O.P.S., Woluwé-Psycho-Social Centre de Santé Mentale, Chée de Roodebeek 471, 1200 Bruxelles, tel. 02/ 762 97 20 (lundi-matin, mercredi, jeudi).
Tien tips voor een goede oude dag: informatie over lichamelijk en geestelijk gezond ouder worden concept bewerking
Nederlands Kenniscentrum Ouderenpsychiatrie Preventieproject Depressie bij Ouderen, CGGZ Brussel, deelwerking Brussel-Oost (Verder na Verlies) Roger Vandendriesschelaan 11, 1150 Brussel
franse vertaling campagnebeeld fotografie vormgeving
Mevr. Hedwine Ghuys Kelly De Meyer Marie De Maesschalck Gert Audenaert
Het Preventieproject Depressie bij Ouderen wordt gesteund door de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Dit boekje kadert in een sensibiliseringscampagne 'Neem de draad weer op' die de steun heeft van de Koning Boudewijnstichting (project ‘Zet een Netwerk op voor Hoogbejaarden’) en waaraan de Brusselse Huisartsen Kring meewerkt.
Rotary Brussel Coudenberg
Met bijzonder veel dank aan Zonder hun medewerking hadden we deze campagne niet kunnen realiseren.
Dix suggestions pour une vieillesse heureuse: informations pour vieilir en gardant le corps et l’esprit sains. concept adaptation
Nederlands Kenniscentrum Ouderenpsychiatrie Le 'Preventieproject Depressie bij Ouderen' Roger Vandendriesschelaan 11, 1150 Brussel
traduction française affiche publicitaire photographie mise en page
Madame Hedwine Ghuys Kelly De Meyer Marie de Maesschalck Gert Audenaert
Le 'Preventieproject Depressie bij Ouderen' est sponsorisé par 'Vlaamse Gemeenschapscommissie'. Ce livret est publié dans le cadre de la campagne de sensibilisation 'Reprenez le fil de la vie' sponsorisée par 'Koning Boudewijnstichting' (projet ‘Zet een Netwerk op voor Hoogbejaarden’) à laquelle 'Brusselse Huisartsen Kring' contribue.
Rotary Brussel Coudenberg
Nous remercions spécialement le Sans son aide cette campagne n’aurait pas pu se réaliser.
