Een goed ontbijt is een goede start van de dag

Een goed ontbijt is een goede start van de dag “Thuis ontbijten moet weer ‘normaal’ worden. Het is de beste start die ouders hun kinderen elke dag kunnen geven.” Leonard Geluk, wethouder Jeugd, Gezin en Onderwijs te Rotterdam

Presentatie reminderprogramma voor “Ontbijt Thuis”. Een project i.o.v GGD Rotterdam-Rijnmond & de Gemeente Rotterdam.

Wat is to remind you? to remind you is in gedragsverandering gespecialiseerd communicatieadviesbureau to remind you ondersteunt bedrijven en instellingen in gedragsveranderingsprocessen en ontwikkelt en realiseert hiertoe doelgroeps en context specifieke “reminders” die de ontvangers informeren, prikkelen, herinneren en motiveren om bewust te worden van gedrag en gedragsverandering blijvend te bewerkstelligen.

Wat zijn reminders? Reminders zijn hulpmiddelen of wel ‘geheugensteuntjes’. to remind you ontwikkelt reminders in diverse verschijningsvormen, afhankelijk van het karakter van de doelgroep. De reminders zijn er in alle soorten en maten; hebben verschillende toepassingen en zijn zowel tastbaar als digitaal.

Criteria van effectieve reminders volgens to remind you Zij sluiten aan bij het programma van de opdrachtgever (a) Zij worden op maat gemaakt voor een duidelijk omschreven doelgroep (b) Zij zijn bij voorkeur tot stand gekomen door samenwerking met de ontvanger zelf (c) Zij appeleren aan de belevingswereld van de ontvanger; gaan in op een bepaald gevoel (d) Zij worden over een lange periode op diverse momenten en in uiteenlopende situaties aangeboden (e) Zij herhalen zonder sleur door het gebruik van humor, beeld en/of pakkende slogans (f) Zij zijn herkenbaar als geheel en verwijzen altijd naar het doel (g)

Plan van aanpak to remind you kennisvergaring in algemene zin | bedrijfsprogramma en doelgroep worden onderzocht (fase 1) verdieping | kennismaking met de doelgroep (fase 2) reminderprogramma ontwikkelen en uitwerken | serie reminders + distributieplan presenteren en uitwerken (fase 3) van pre-testing + tussentijdse doelgroepchecks naar uitrol programma (fase 4) evaluatie en terugkoppeling naar doelgroep en opdrachtgever (fase 5) pagina 2 | © to remind you september 2008

“Ontbijt Thuis” & to remind you algemene info

Een ontbijt is een goed begin van de dag. Maar helaas ontbijt een belangerijk deel van de schoolgaande jeugd in Rotterdam niet (dagelijks). Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat het ontbreken van een ontbijt niet alleen negatieve gevolgen heeft voor de gezondheid. Maar o.m. ook een negatief effect heeft op de schoolprestaties van kinderen. Er zijn verschillende redenen voor het ontbreken van een ontbijt. Voor een belangrijk deel ligt de oorzaak bij de ouders. Zij ontbijten zelf niet, halen geen ontbijtproducten in huis en/of verplichten het kind niet te ontbijten. Kinderen geven aan ‘s ochtends geen hongergevoel te hebben. Niet zelden bestaat bij hen de angst dik te worden van een dagelijks ontbijt. Deze negatieve attitude opgeteld bij tijdgebrek en het te laat opstaan maakt dat veel te veel kinderen zonder ontbijt hun dag beginnen.

doelstelling

Het onder de aandacht brengen van het belang van ontbijten voor enerzijds de gezondheid en anderzijds het leervermogen van kinderen. Ouders en kinderen motiveren elke nieuwe dag te beginnen met een ontbijt.

doelgroep

Groep 6 basisschoolleerlingen & hun ouders/verzorgers woonachtig in (regio) Rotterdam.

omvang doelgroep duur

context

75 basisscholen uit (regio) Rotterdam 4de kwartaal 2008 | kick off “suikerfeest” op 2 oktober 2008

Voorafgaand aan het project “Ontbijt Thuis” draaide een pilot waaraan vijf Rotterdamse basisscholen deelnamen. to remind you deed doelgroeponderzoek. We bezochten de deelnemende scholen en spraken met verschillende groep-6 leerlingen. Tevens bezochten we de ontbijtlessen georganiseerd door ervaren diëtisten. We spraken met verschillende leerkrachten, (school)diëtisten en een ouderconsulent. Op basis van de op deze wijze verkregen informatie realiseerde to remind you een reminderprogramma bestaande uit vijf reminders die op verschillende wijze en op uiteenlopende momenten aan de de doelgroep werden aangeboden. Een tafelkleedje (reminder 1) werd bij alle leerlingen en hun ouders thuis afgegeven. Via spelkaarten (reminder A5a) werd het belang van een “ontbijt thuis” nog eens onder de aandacht gebracht is de klas. Als beloning voor een goed antwoord kon de leerkracht stickerbuttons uitdelen (reminder A5b). Een educatieve poster (reminder A8) versierde het klaslokaal en alle leerlingen werden uitgenodigd mee te doen aan een speciale wedstrijd. De winnende klas ontving een prachtige prijs. De pilot liep van maart 2008 tot juli 2008 en werd ondersteund door een verscheidenheid aan activiteiten zoals de Vaccinatiedag op 12 maart 2008 in Ahoy te Rotterdam. De pilot verliep goed. Huisbezoeken werden door de doelgroep zeer gewaardeerd. Ook de reminders van to remind you werden positief geëvalueerd. to remind you kreeg de opdracht het bestaande reminderprogramma (bijna ongewijzigd) te herhalen en uit te breiden.

pagina 3 | © to remind you september 2008

Presentatie reminderprogramma van to remind you voor “Ontbijt Thuis” i.o.v. de gemeenste Rotterdam en i.s.m. GGD Rotterdam-Rijnmond

omschrijving reminder | wijze van aanbieden | remindermomenten Tafelloper | persoonlijk overhandigd onderdeel van een informatiepakket | tafelloper past op alle tafels en herhaalt de projectboodschap tijdens het ontbijten in diverse talen. Receptenboekje met ontbijtrecepten | wordt aangeboden tijdens de kookworkshop | recepten kunnen thuis nog eens worden ingezien en gemaakt. Stickers | vinden via de leerkracht hun weg naar ouders en leerlingen | een sticker op de kapstok, op de lunchbox, op de schoolmap ed. Spelkaartenset | 10 verschillende opdrachten om samen in de klas uit te voeren | leerkracht behandelt de opdrachten klassikaal elke dag of om de dag één opdracht. Stickerbuttons | worden door de leerkracht uitgedeeld | plak op je jas/tas/t-shirt, toon hem aan je klasgenoten/broer/zus en aan je ouders. Tijdelijke Plaktattoo & Wenskaart | worden samen met de tafelloper persoonlijk aangeboden | tattoo blijft zo’n vijf dagen plakken; verstuur de wenskaart en verspreid de boodschap. Boeken- of bureaulegger | wordt via de leerkracht verstrekt | te gebruiken in de leerboeken, voor je huiswerk, op je bureau. Bedrukte caps | worden uitgedeeld aan alle deelnemers van Ontbijt Thuis wedstrijd | bedrukking herhaalt Ontbijt Thuis-thema dat zichtbaar wordt gemaakt door de drager. Schoolposter | worden uitgedeeld aan alle deelnemende scholen | versiering met een boodschap van het klaslokaal. Reminders in beeld inhoudsopgave


informatie over to remind you en Ontbijt Thuis | pagina 2-4 beeldmerk Ontbijt Thuis | pagina 5 reminder A1 | tafelloper | pagina 6 reminder A2 | receptenboek | pagina 7 - 9 reminder A4 | kapstok/lunchboxsticker | pagina 10 reminder A5a | spelkaartenset | pagina 11-13 reminder A5b | stickerbuttons | pagina 14-15 reminder A6a | plaktattoo | pagina 16 reminder A6b | wenskaart | pagina 17 reminder A6c | boekenlegger & bureaulegger | pagina 18 reminder A7 | bedrukte caps | pagina 19 reminder A8 | poster | pagina 20 Ontbijt Thuis in het nieuws | pagina 21-22 contactgegevens to remind you | pagina 23

beeldmerk voorwaarden: helder onderscheidend logo dat zowel in tekst én beeld de lading weergeeft gebruik van de kleur geel


reminder A1 | tafelloper wat | geprint langgerekt tafelkleed doel | populariseren van het Ontbijt Thuis hoe | tafelloper wordt meergeleverd met een zgn OntbijtPakket dat persoonlijk aan huis wordt afgeleverd ontwerpvoorwaarden: verschillende culturen moeten zich kunnen herkennen in het ontwerp > afbeeldingen van div. ontbijtproducten (niet alleen de Hollandse bruine boterham en de beker melk) > in verschillende talen wordt de gebruiker een “Smakelijk eten” of “Goedemorgen’ gewenst afzender moet helder in beeld gebracht worden omdat dit item meer losgekoppeld is van school ontwerp studio hdb i.s.m. Catrien Verbakel i.o.v. to remind you © 2008 specificaties: 1 tafelloper per stuk verpakt formaat 50 x 150 cm enkelzijdig full color geprint op Frontlit (flame retardant) | 450 gr/m2 impressie

• bom diadia • bom

njan switi • en njan switi •

buenos dias • eet smakelijk buenos dias • eet smakelijk

goedemorgen • bon appétit goedemorgen • bon appétit pagina 6 | © to remind you september 2008

fragment 2

rbssahtek • bssahtek

fragment 1

reminder A2 | receptenboek wat | receptenboek met 10 eenvoudig te maken gezonde ontbijtrecepten doel | handreiking voor ouders om hen aan te sporen hun kinderen van ontbijt te voorzien; aantrekkelijk maken van het ontbijt door variatie aan te bieden en het gezamenlijk bereiden van het ontbijt te promoten hoe | eenvoudige ontbijtrecepten voor zowel 15 als vier personen gelardeerd met kleurrijke illustraties van zowel keukengereedschap als vrolijke gezonde boterhammen en andere ontbijtgerechten ontwerpvoorwaarden 1) korte explicatieve teksten + lijsten van zowel keukenbenodigdheden als ingrediënten 2) door ringband gemakkelijk om te leggen bladzijden 3) bedrukking op gesatineerd papier 4) kleurrijke, begrijpelijke illustraties specificaties: A5 formaat enkelzijdig full color gedrukt op gesatineerd papier cover - inleiding 12 pagina’s met 10 recepten - colofon - cover samengebonden met metalen ringband

ONTBIJT THUIS

ontbijtrecepten met recepten voor vijftien en voor vier personen

< cover pagina 7 | © to remind you september 2008

reminder A2 | receptenboek

goedemorgen!

versierde toast

ep t rec or vo ers. p 15

Dit is een heel speciaal boekje met alleen ontbijtrecepten. Ontbijten is een goede start van de dag. Een ontbijt geeft energie. En die heb je nodig om op te letten op school, om te lezen en om te schrijven. Maar ook om te sporten, te spelen en te fietsen. Een gezond ontbijt houdt je fit en is goed voor je lichaam. Maar ontbijten is ook gewoon leuk.

Wat heb je nodig?

2 Turkse/Marokkaanse (bruine) broden klein kuipje halvarine klein blik peren op siroop punt brie flesje tomatenketchup 10 plakjes belegen kaas 2 tomaten 1 groene paprika 1 ui bakje champignons verse kruiden

elektrisch tosti-apparaat/oven/magnetron 3 snijplanken en messen 15 plastic bordjes

Dit boekje bevat leuke, lekkere én natuurlijk gezonde ontbijtrecepten voor zowel groepen van vijftien personen als voor vier personen.

Snijd het brood overdwars doormidden en snijd het in kleine éénpersoonsstukjes van ongeveer vier bij vier centimeter. Maak per groepje vier verschillende toastvariaties. Bijvoorbeeld: peer met brie, banaan met gember, champignons met kaas etc. Even onder grill of in de oven of magnetron laten bruinen. Serveren op de bordjes.

Ontbijt smakelijk! ONTBIJT THUIS

2

5

zuivel-vruchtenshake recept

Drie voorbeeldshakes:

1) De helft magere yoghurt met de andere helft sinaasappelsap 2) De helft karnemelk met de andere helft verse sinaasappelsap 3) De helft zuivel met de andere helft sap naar keuze

Wat heb je nodig?

mengbekers, shakers of blenders plastic bekertjes rietjes

zelfgemaakte muesli

voor 15 pers.

Wat heb je nodig? grote mengkom en menglepel 3 snijplanken en messen citroenpers 15 plastic schaaltjes en lepeltjes

liter magere yoghurt liter karnemelk 15 perssinaasappels literpak sap naar keuze

75-100 gram havermout 1 liter volle yoghurt 1 citroen 6 eetlepels honing 6 Jonagolds of Goudrenetten 120-150 gram rozijnen zakje hazelnoten/walnoten

Mixen met de hand of shaker of blender. Uitschenken in bekertjes en serveren met een rietje.

1 doosje (kleine) aardbeien* 1 doosje bramen, bessen of een klein trosje blauwe druiven* 2 bananen 1 suikermeloentje* 2 peren

Fruit goed wassen en (ongeschild) in kleine stukjes snijden. Steek uit de meloen bolletjes en pers de citroen uit. Meng het sap met het gesneden fruit. Je kunt het citroensap vervangen door ander vruchtensap. Verdeel de vruchtensalade over de schaaltjes.

ep t rec or vo rs. pe 15

e v pt 15 oor per s.

16 bruine boterhammen (casino) klein kuipje halvarine 2 granny smith appels potje kaneelpoeder theelepel (riet)suiker blikje tonijn op water 3 eetlepels mayonaise/fritessaus stengel bleekselderij takje verse dille zout en peper

Maak per groepje vier zoete en vier hartige tosti’s. Zoete tosti: Besmeer acht boterhammen met halvarine. Was de appels goed en boor het klokkehuis er uit. Snijd de appels in dunne plakjes en beleg er vier boterhammen mee. Strooi er kaneel en een beetje suiker over en leg de tweede boterham er bovenop. Bak ze lichtbruin. Hartige tosti: Prak de tonijnmoten fijn en meng dit met mayonaise/fritessaus. Snijd de bleekselderij in kleine stukjes en meng deze door het vismengsel. Breng het op smaak met peper, zout en dille. Besmeer op dezelfde wijze vier boterhammen en leg de andere vier er bovenop. Bak lichtbruin.

lekker anders besmeren Wat heb je nodig? 15 volkoren beschuiten 15 crackers of knäckebröd klein potje pindakaas 1 komkommer pakje (verse) roomkaas bakje sherry tomaatjes verse basilicum

Als variatie kun je het mengen met zelfgemaakte muesli en/of kwark of yoghurt.

* In de herfst en winter kun je dit zomerfruit vervangen door: 2 mandarijnen, 2 kiwi’s, 2 rode appels. Appels even wassen en (ongeschild) in stukjes snijden.

8

aardbeienboterham rec e vo p t met kip 4 p or e

cracker of beschuit 3 snijplanken en messen

Wat heb je nodig?

rs.

snijplank en messen Besmeer de beschuiten met pindakaas. Was de komkommer, en snijd deze in heel dunne plakjes. Beleg hiermee de besmeerde beschuitjes.

250 gram aardbeien 4 boterhammen (grof volkoren) 20 gram halfvolle boter 4 plakjes kipfilet (vleeswaar) 4 glazen halfvolle melk

Besmeer de cracker met roomkaas. Was de tomaatjes en halveer ze. Leg ze op de roomkaas.

Was de aardbeien en verwijder de kroontjes. Snijd ze vervolgens in plakjes. Besmeer het brood dun met boter. Leg een plakje kipfilet op de boterham en verdeel er de aardbeienplakjes over. Geef er een glas halfvolle melk bij.

Versier de crackers met blaadjes basilicum.

4


voor 15 pers.

6

zomerse fruitsalade rec

grote mengkom 3 snijplanken en messen meloenbolletjessteker citruspers 15 plastic schaaltjes 15 lepeltjes

elektrisch tosti-apparaat /oven 3 snijplanken en messen mengkom en vork appelboor

recept voor 15 pers.

3

tosti recept

Wat heb je nodig?

Meng de havermoutvlokken met de yoghurt. Was de appels en snijd ze (ongeschild) in kleine stukjes. Pers de citroen en schenk het sap over de appelstukjes. Roer de overige ingrediënten er door. Verdeel de muesli over de schaaltjes.

Maak per groepje drie verschillende shakes.

Wat heb je nodig?

binnenwerk pagina 2 t/m 9 (LET OP verkleinde weergave (50%))

7

9

reminder A2 | receptenboek binnenwerk pagina 9 t/m 13 - achterflap (LET OP verkleinde weergave (50%))

pogaça/gevulde broodjes Wat heb je nodig? Doe de kaas in een ruime kom en druk de kaas met een vorkje fijn. Roer de peterselie (fijngehakt) en de gemalen peper erdoor. Doe alle ingrediënten voor het deeg in een ruime kom en kneed het tot soepel deeg. Pak elke keer een stukje van het deeg, iets groter dan een ei en maak er een ruim kuiltje in. Vul het kuiltje met het kaasmengsel en maak het daarna helemaal glad en dicht. Let op: alle kanten moeten goed dicht zijn. Laat de deegbollen op een warme plek een uur rijzen. Verwarm de oven voor op 180 graden/stand 4-5. Bestrijk de bovenkant van de gevulde bolletjes met eierdooier en bestrooi ze met sesamzaad, maanzaad of corekotu. Leg ze op een ingevette bakplaat of bekleed de bakplaat met bakpapier. Houd wat ruimte tussen de broodjes op de bakplaat. Bak ze daarna in de oven tot ze goudbruin zijn (ongeveer 20 minuten). Haal ze uit de oven. Besprenkel de ”poġaça’s” met een beetje water en dek ze af met een schone keukendoek.

mengkom oven kwast keukendoek

recept vo o r 4 pers.

Wat heb je nodig?

4 bananen 500 gram magere melk 8 eetlepels muesli 4 eetlepels gehakte walnoten 4 eetlepels vloeibare honing

Deeg: 500 gram volkorenmeel 100 ml. melk 100 ml. water 100 ml. zonnebloemolie 2 ½ eetlepel suiker 1 1/5 theelepel zout 6 gram gist (1 zakje gedroogde bakkersgist)

snijplanken en messen mengkom

ONTBIJT THUIS

6 aardappelen 2 eieren

Colofon Tekst: GGD Rotterdam-Rijnmond Vormgeving en concept: To Remind You Illustraties: Hanneke de Bruin (studio-hdb.nl) Oplage: 3000 exemplaren

kleine ui 15 olijven paar takjes peterselie paar takjes munt olie citroensap peper eventueel zout

Met dank aan de Nederlandse Zuivel Organisatie voor de recepten op pagina 9 en 12. Augustus 2008

11


Verdeel de muesli, de walnoten en honing er over.

12

Wat heb je nodig?

Doe alle ingrediënten met de olijven in een grote schaal. Voeg naar eigen smaak olie, citroensap, peper en eventueel zout toe. Meng het geheel voorzichtig.

Schil de bananen en snijd ze in plakjes. Leg ze in twee kommen en schep de kwark er op.

Vulling en kruiden: 200 gram witte kaas (Turkse boreklik peynir) gemalen peper (pulbiber) peterselie 1 ei sesamzaad

aardappelsalade Kook de aardappelen en de eieren gaar en snijd ze in kleine stukjes. Schil en snijd de ui in kleine stukjes en hak de kruiden fijn.

c v ep 4 p oor t ers .

2 grote kommen lepels

10

recept voor 4 pers.

gevulde kwark re

reminder A4 | A7 stickers wat | full color stickers ter grootte van een bankpas doel | ouders en kinderen attenderen op ontbijtvoordelen en - redenen hoe | door opvallende pictogramachtige afbeeldingen met slogans te plakken daar waar kinderen bijvoorbeeld ‘s ochtends hun jas op hangen. Op hun fruitdoos, lunchbox, tas, jas of schoolbrief ontwerpvoorwaarden 1) voor de gehele doelgroep te begrijpen > helder beeld; weinig tekst 2) vrolijk, positief en motiverend 3) multi inzetbaar

ONTBIJT THUIS

i

specificaties: A7 formaat enkelzijdig full color gedrukt op zelfklevend materiaal non-permanente kleeflaag te verpakken per sets van 28 stickers in twee varianten

mét ontbijt minder afgeleid

ONTBIJT THUIS

na bedtijd komt ontbijt

altijd!!!


reminder A5a | spelkaarten

Voorzijde Kaart 1 t/m 10

wat | set spelkaarten doel | op speelse manier bespreekbaar maken van “Thuis Ontbijten” in de klas klassikaal informatie & ervaringen uitwisselen hoe | leerkracht kan elke ochtend voordat de les begint een leerling vragen een kaart kiezen voor een klassikale opdracht. Dat kan een meerkeuzevraag zijn, maar ook een rollenspel, een stelling of bijvoorbeeld een spelletje pictionary op het bord ontwerpvoorwaarden voorzijden zijn identiek achterzijden steeds met wisselende opdracht + informatie voor de leerkracht specificaties: set bestaat uit 10 spelkaarten | 1 set per klas formaat A6 dubbelzijdig full color geprint op 300 grams wit glanskarton

Achterzijde Kaart 1

Achterzijde Kaart 2

kaart 2 • Mini quiz

kaart 1 • Tekenopdracht en vraag De leerkracht vraagt aan drie leerlingen hun ontbijt op het bord te tekenen.

ONTBIJT THUIS

Vraag voor de leerlingen: Welk van deze drie ontbijtjes is het gezondst? En waarom? Richtlijn voor de leerkracht: Een gezond ontbijt bestaat uit zowel een graanproduct, een melkproduct als iets te drinken. Bijvoorbeeld een bruine boterham met halvarine en jam en een glas melk. Een stuk fruit en een koek is geen gezond ontbijt, omdat gezonde granen en een drankje ontbreken. Een witte boterham met kaas mist vezels, boter en iets te drinken. Cruesli is vezelrijk, maar bevat helaas ook veel suiker. Beter is de cruesli te vervangen door muesli en dit te eten met bijvoorbeeld yoghurt. © 2008 GGD Rotterdam-Rijnmond | tekst & ontwerp: toremindyou.nl


Vraag 1: Waarom is het belangrijk om te ontbijten?

ONTBIJT THUIS

Voor de leerkracht (enkele ontbijtredenen op een rij): 1) Na een nacht slapen (en dus niet eten en drinken) heeft je lichaam weer voedingsstoffen (bijvoorbeeld uit brood en melk) nodig om te kunnen bewegen, om te kunnen nadenken en om je te kunnen concentreren tijdens de les. Net zoals een auto bezine nodig heeft om te rijden en je mobieltje een volle batterij. 2) Een gezond ontbijt bevat belangrijke voedingsstoffen en die zijn nodig voor de groei.

Vraag 2: Als je altijd ontbijt word je dik! Is dit waar of niet waar?

Voor de leerkracht: Uit onderzoek is gebleken dat dikke mensen minder vaak ontbijten dan mensen die niet dik zijn. Je ontbijt zorgt er voor dat je lichaam calorieën gaat verbranden. Een gezond ontbijt bevat veel vezels (bijvoorbeeld in brood en andere graanproducten) en die zetten je darmen aan het werk. Wanneer je je ontbijt overslaat ga je juist meer grazen naar tussendoortjes die veel calorieën bevatten en de kans vergroten om dik te worden. Dus ontbijten helpt juist om dun te blijven of dun te worden. © 2008 GGD Rotterdam-Rijnmond | tekst & ontwerp: toremindyou.nl

reminder A5a | spelkaarten Achterzijde Kaart 3 t/m 6

kaart 3 • Themakaart: “Brood, daar zit wat in!”

kaart 4 • Leerlingen vertellen

Brood is één van de belangrijkste bestanddelen van een maaltijd. ONTBIJT Het bestaat niet voor niets in alle vormen, maten en smaken. Menig spreekwoord omvat “brood’. Daarnaast speelt brood in verschillende verhalen een belangrijke rol. Vraag: Welke voorbeelden kennen jullie?

THUIS

Voor de leerkracht: 1) Vormen, maten en smaken: rechthoekig casinobrood, rond/plat plaatbrood, langwerpig stokbrood, zoete broodjes, croissants, krentenbrood, brood met amandelspijs, brood in de vorm van een ring of bijvoorbeeld een paashaas. 2) Het Spreekwoordenboek van Van Dale telt 25 spreekwoorden, zoals: Men sluit geen brood voor vrienden weg (met vrienden deelt men alles) - Zout en brood maken de wangen rood (eenvoudig leven is gezond) - Een mens leeft niet van brood alleen (de mens heeft ook hogere behoeften dan alleen materiële). 3) Brood komt veelvuldig voor in de Bijbel (bijv. Joh. 6:1-13 (Wonderbare broodvermenigvuldiging) en in talrijke sprookjes. Denk aan het broodkruimelspoor van Hans en Grietje of het Engelse kettingsprookje “Het koekemannetje” waarin een kinderloze oude vrouw een mannetje van koek maakt dat tot leven komt. © 2008 GGD Rotterdam-Rijnmond | tekst & ontwerp: toremindyou.nl

ONTBIJT THUIS

Verschillende mensen ontbijten verschillend. Een Nederlands ontbijt bestaat meestal uit boterhammen wit of bruin die we beleggen met bijvoorbeeld kaas, worst of jam. Op moederdag en vaderdag serveren veel kinderen een ontbijt op bed en met Pasen tikken we een eitje. Vraag voor de leerlingen: Hoe ontbijt jij? Richtlijn voor de leerkracht: Laat verschillende kinderen aan het woord en help de leerlingen op weg met onderstaande voorbeeldvragen. Wat ontbijt jij ‘s ochtends? Wat is je lievelingsontbijt? Dekken jullie de tafel? Wie zitten er bij jou aan tafel? Hoe wens je je tafelgenoten “smakelijk eten”? © 2008 GGD Rotterdam-Rijnmond | tekst & ontwerp: toremindyou.nl

kaart 6 • Invuloefening

kaart 5 • Rollenspel

ONTBIJT THUIS

ONTBIJT THUIS

Een rollenspel lijkt op een kort toneelstukje. Wat heb je nodig: twee personen, een tafel, een beker en een bord. Voor de leerkracht: Twee leerlingen óf één leerling en de leerkracht zitten aan tafel voor in het klaslokaal. De één speelt een kind dat niet wil ontbijten (mogelijke redenen: 1) heeft geen honger, 2) wil afvallen, 3) vindt bijvoorbeeld brood niet lekker of 4) geen puf door te laat naar bed). De ander speelt de ouder/verzorger en moet ervoor zorgen dat het kind iets eet voordat het naar school gaat. Hoe kan de ‘ouder’ het kind tot ontbijten overhalen? Welke argumenten kan de ‘ouder’ met reden onderuit halen? © 2008 GGD Rotterdam-Rijnmond | tekst & ontwerp: toremindyou.nl


De leerkracht tekent op het bord een lege Schijf van Vijf (of wel een cirkel verdeeld in vijf taartpunten). Vraag de leerlingen op het bord schijf voor schijf te vullen met een tekening of een woord. Informatie voor de leerkracht: De Schijf van Vijf bestaat uit vijf groepen voedingsmiddelen die samen een basis vormen voor gezonde voeding. Groep 1 > groenten en fruit (om te tekenen > appel - wortel - banaan) Groep 2 > brood, granen, rijst, peulvruchten, linzen (om te tekenen > boterham - aardappel) Groep 3 > zuivel, vlees, vis, vleesvervangers (om te tekenen > visje - ei) Groep 4 > vetten, olie (om te tekenen > kuipje boter - fles olie) Groep 5 > drinken (om te tekenen > glas water - kopje thee) © 2008 GGD Rotterdam-Rijnmond | tekst & ontwerp: toremindyou.nl

reminder A5a | spelkaarten Achterzijde Kaart 7 t/m 10

kaart 7 • Pictionary op het bord

kaart 8 • Rekensommetje ONTBIJT THUIS

ONTBIJT THUIS

Opdracht voor de leerlingen: Teken op het bord iets wat je vanochtend hebt gegeten of gedronken. Je mag niet zeggen wat het is. De leerling die als eerste het goede antwoord raadt, neemt het krijtje over. Hij/zij mag niet hetzelfde tekenen. De leerling die nu als eerste het goede antwoord raadt, neemt het krijtje over.... Voor de leerkracht: Als de leerling niet heeft ontbeten, mag hij/zij tekenen wat hij graag had willen ontbijten. Als de leerling alleen een koek of een zakje chips als ontbijt heeft gehad is het raadzaam om nog eens naar kaart 1 te gaan.

Vraag voor de leerlingen: Hoeveel tijd ben jij kwijt aan een ontbijt? Reken maar na: een etmaal telt 24 uur. We slapen gemiddeld 10 uur en gaan 7 uur naar school. We kijken graag televisie (1,5 uur) en doen ook graag een spelletje achter de computer of de gameboy (1 uur). Dan zijn we zittend en liggend dus al ruim over de helft (19,5 uur). Wat doe je nog meer en hoeveel tijd kost dat? Het ontbijten - de belangrijkste maaltijd van de dag - hoeft nog geen 15 minuten van je dag in beslag te nemen. Dat is slechts 1% van het totaal van een etmaal. M.a.w. iedereen heeft tijd voor een ontbijt! Herhaal desgewenst de vraag en vul steeds een andere activiteit in. Bijvoorbeeld: Hoeveel tijd ben jij kwijt met televisie kijken, buiten spelen, avondeten, huiswerk ed.?

© 2008 GGD Rotterdam-Rijnmond | tekst & ontwerp: toremindyou.nl


kaart 9 • Vertel een verhaal

kaart 10 • Spel ONTBIJT THUIS

Inleiding voor de leerkracht: Het ontbijt als feestje. Hoe verwen jij je moeder op moederdag? Met een ontbijtje op bed? Ontbijt jij in het weekend samen met familie aan een leuk gedekte tafel? Kan jij niet wachten op je verjaardagsontbijt met slingers en ballonnen? Of wacht je liever op de feestdagen? Ontbijten is vaak een feestje.

ONTBIJT THUIS

Ik ga ontbijten en ga nemen ..... Vul aan!

Vraag voor de leerlingen: Hoe ziet jouw feestontbijt eruit?

Voor de leerkracht: Dit spel verloopt als het bekende herhaalspelletje “ik ga op reis en neem mee...”. Steeds worden alle items in de koffer herhaald alvorens een nieuw item wordt toegevoegd. Bij “ik ga ontbijten en ga nemen...” kunnen de leerlingen naar keuze de ontbijtmand vullen van bord tot fruit en van broodbeleg tot placemat. Ongezonde dingen graag als ongezond benoemen en zo mogelijk van informatie voorzien.


© 2008 GGD Rotterdam-Rijnmond | ontwerp: toremindyou.nl


250174_TRY_Stickers_24x.indd 1

reminder A5b | stickerbuttons wat | stickers doel | populariseren en bespreekbaar maken van thuis ontbijten op aantrekkelijke manier ontbijt gerelateerde informatie bieden hoe | leerkracht kan bijvoorbeeld stickers uitdelen in samenspel met spelkaarten (reminder A5a) als verdienste, als presentje, als aanzet om een ontbijtthema klassikaal/thuis te bespreken ontwerpvoorwaarden 1) grote mate van diversiteit in thema en beeld > voor ieder wat wils + zo veel mogelijk ontbijtthema’s communiceren 2) stickers moeten leuk/positief én informatief zijn 3) ontwerpen moeten aansluiten bij belevingswereld van leerlingen (én ouders) specificaties: 24 stickers op 1 vel ronde stickers met doorsnede van 5 cm enkelzijdig full color geprint > Geef

mi jm aa r de

schijf v a n vfi j

05-09-2008 09:56:33


stickerontwerpen © studio hdb i.o.v. to remind you Catrien Verbakel (cv) & Hanneke de Bruin (hdb)

hdb

hdb

hdb

cv

hdb

hdb

cv

hdb

cv

hdb

cv

hdb


cv

hdb

hdb

hdb

hdb

hdb

hdb

cv

hdb

hdb

cv

hdb

stickerontwerpen © studio hdb i.o.v. to remind you Catrien Verbakel (cv) & Hanneke de Bruin (hdb)

reminder A6a | tattoo wat | tijdelijke plaktattoo met slogan:onder het motto: Eat me baby doel | extra reminder voor de kinderen om de boodschap te verspreiden” kinderen aanzetten tot het versieren van hun eigen boterham naar eigen smaak hoe | tattoo wordt verpakt met beschijfbare wenskaart (zie hieronder) met vergelijkbaar ontwerp en slogan, nl. Dress me baby! ontwerpvoorwaarden ontwerp en slogan sluiten aan bij de wenskaart inclusief duidelijke gebruikersinstructies specificaties: classic model 38 x 38 mm voorzijde full color gedrukt achterzijde in zwart gedrukt; inclusief logo’s

Voorzijde (tattoo)

EAT ME BABY!

EAT ME BABY!

Achterzijde (instructies)

Instructies: 1. Verwijder de beschermende folie. 2. Maak de huid schoon en droog en druk de afbeelding op de huid. 3. Maak het papier goed vochtig met een natte spons. 4. Druk de tattoo 15 seconden stevig op de huid. 5. Haal voorzichtig het papiertje weg. Let op: Niet aanbrengen op een gevoelige huid of in de buurt van ogen, lippen of wondjes. Verwijderen: Smeer de tattoo in met babyolie of verwijder met behulp van een stukje plakband.

ontwerp: toremindyou.nl


reminder A6b | wenskaart wat | beschrijfbare en verstuurbare wenskaart met aan te kleden boterham onder het motto: Dress me baby! doel | extra reminder voor de kinderen omdeprojectboodschap te verspreiden kinderen aanzetten tot het versieren van hun eigen boterham naar eigen smaak Met de slagon Dress me baby wordt een link gelegd tussen de algemene boodschap “ontbijt elke dag” en een ander dagelijks ochtendritueel, namelijk aankleden. hoe | wenskaart wordt geleverd bij een tijdelijke plaktattoo met vergelijkbaar ontwerp en slogan, nl. Eat me baby ontwerpvoorwaarden ontwerp en slogan sluiten aan bij de tijdelijke plaktattoo standaard wenskaartformaat A6 op beschrijfbaar kartoon, maar plaats voor postzegel specificaties: formaat A6 dubbelzijdig full color gedrukt op sulfaatkarton

Achterzijde wenskaart

Kleed & Eet mij

mij

Maak je klaar voor de dag mét ontbijt! En je voelt je top!

dress me baby!

ONTBIJT THUIS



Voorzijde wenskaart

plak hier een postzegel

reminder A6c | boekenlegger wat | boekenlegger (2 varianten) doel | reminder te gebruiken in de klas hoe | te gebruiken in leesboeken, lesboeken of als bureaulegger

Achterzijde boekenlegger 1

eat me baby

eat me baby

Voorzijde boekenlegger 2

Achterzijde boekenlegger 2


Voorzijde boekenlegger 1

specificaties: dubbelzijdig full color gedrukt op sulfaatkarton

Van een ontbijt krijg je energie en kan je beter opletten tijdens de les én in het verkeer. Je voelt je veel fitter en het helpt je dun te blijven of dun te worden. Een ontbijt is goed voor de groei.

ontbijt een slimme meid

ontbijt altijd

en word een held op het grasveld

Van een ontbijt krijg je nooit spijt! Van een ontbijt krijg je nooit spijt!

Ontbijt jij?

ONTBIJT THUIS

ONTBIJT THUIS



ontwerpvoorwaarden eenvoudig ontwerp alle ontbijtredenen nog eens kort op een rijtje

reminder A7 | cap in blauw en rood

wat | cap of petje in twee kleuren (rood resp. blauw) met full color opdruk doel | troostprijs bij “ontbijtcollage-wedstrijd” waarvoor deelnemende scholen worden uitgenodigd extra gadget voor de kinderen om de “ontbijt boodschap” te verspreiden herhaling van de slogan “Eat me baby!” hoe | door het dragen van de bedrukte cap verspreiden de kinderen zelf de boodschap op straat/thuis/tijdens het naar school gaan ed. ontwerpvoorwaarden beperkt drukformaat 1 ontwerp gericht op jongens en 1 ontwerp gericht op meisjes

eat me baby

e m t y ea bab Ontwerp voor bedrukking blauwe en rode cap


specificaties: zeefdruk in full color op katoen keuze uit caps in rood en blauw verstelbare caps van katoen

reminder A8 | schoolposter wat | educatieve schoolplaat doel | populariseren van het “Ontbijt Thuis” en het en bespreekbaar maken van de gevolgen van niet ontbijten, zoals bijvoorbeeld verminderd e energie, verlaagde bloedsuikerspiegel hoe | leerkracht kan de poster in de klas ophangen en de leerlingen naar hun mening vragen; hen uitdagen hun toekomstdromen uit te spreken om deze vervolgens te koppelen aan de noodzaak van gezondheid en prestaties

Neeeeee!!!! Ze had niet ontbeten! Oeps, helemaal vergeten.

ONTBIJT THUIS


illustratie: Hanneke de Bruin | studio hdb-voor to remind you

Viel zij voor haar prins?

© 2008 GGD Rotterdam-Rijnmond | ontwerp: toremindyou.nl | illustratie: Hanneke de Bruin

ontwerpvoorwaarden 1) groot formaat 2) op humorvolle wijze de “waarom-vraag” m.b.t. ontbijt communiceren 3) opvallen en aanhaken bij verlangens en angsten specificaties: A1 formaat 84 x 60 mm enkelzijdig full color geprint hoogwaardig gesatineerd papier 170 gr/m2

Pilot Ontbijt Thuis in de media

Tanden op elkaar...

(Telegraaf woensdag 12 mrt 2008)

AMSTERDAM - De GGD Rotterdam-Rijnmond slaat woensdag in Ahoy twee vliegen in een klap met niet alleen de vaccinatie van 4000 kinderen uit Rotterdam Zuid en maar ook het geven van voedingsadvies. Vooral het ontbijt krijgt extra aandacht in de evenementenhal. Met het project Ontbijt Thuis wil de GGD er voor zorgen dat alle Rotterdamse kinderen thuis ontbijten. In de evenementenhal krijgen de 9-jarigen eerst prikken tegen difterie, tetanus en polio (DTP) en bof, mazelen en rode Hond (BMR). Daarna kunnen de kinderen hun gewicht en lengte bepalen en advies krijgen van een diëtiste. De voedingsdeskundigen adviseren de ouders en kinderen over gezonde voeding en beweging.


Metro AD Telegraaf BNR radio weblog wethouder Geluk

Pilot Ontbijt Thuis in de media


to remind you | help jezelf herinneren to remind you is opgericht door Hanneke de Bruin (1969). Zij studeerde geschiedenis aan de universiteit van Leiden en startte in 1997 haar promotie-onderzoek naar gedrag en mentaliteit versus sociale verschillen in de Late Middeleeuwen. In 2000 zag zij zich -door gezondheidsredenen- gedwongen haar onderzoek te onderbreken. Ondanks voorgeschreven rust, fysiotherapie, mensendieck (etc) verdwenen haar klachten niet. Meer en meer realiseerde zij zich dat het voortbestaan van haar klachten gerelateerd was aan haar gedrag; aan haar manier van werken en denken. Toen zij zich daarvan bewust werd, bond ze de strijd met zichzelf aan. Ze maakte een eigen serie reminders. Dit was het begin van to remind you.

wilt u meer weten over ons? to remind you Jacob Reviuslaan 27 5644 TP Eindhoven T 040 294 06 44 F 040 294 06 47 E [email protected] I www.toremindyou.nl

contactpersoon | Hanneke de Bruin M 06 51 10 6735 E [email protected] pagina 23 | © to remind you september 2008

Een goed ontbijt is een goede start van de dag

Recommend Documents