voor bibliotheken Kick-off Nederland Leest

voor bibliotheken

Kick-off Nederland Leest

25 augustus 2015

2

1

KICK-OFF VAN NEDERLAND LEEST

Op dinsdag 25 augustus kwamen ruim 20 bibliotheekmedewerkers uit Noord- en Zuid-Holland bij elkaar om onder leiding van ProBiblio inspiratie op te doen voor en ervaringen te delen over de CPNBcampagne ‘Nederland Leest’. De hele maand november zal Nederland in het teken staan van (zeer) korte verhalen (ZKV). A.L. Snijders heeft een verzameling van de mooiste korte verhalen gemaakt en met behulp van bibliotheken is, voor alle twaalf de provincies, een selectie gemaakt van de mooiste korte verhalen uit de eigen regio. Doel is om zoveel mogelijk mensen tegelijkertijd dezelfde verhalen te laten lezen, om vervolgens met elkaar daarover in gesprek te kunnen gaan. Deze dinsdagmiddag hebben we met elkaar verkend op welke (vele) manieren dat doel bereikt kan worden.

1.1

Introductie

Noor Lotstra heet iedereen namens ProBiblio van harte welkom en legt kort uit waarom we deze middag bij elkaar zijn. ProBiblio heeft aan bibliotheken gevraagd waar behoefte aan was wat betreft de voorbereiding van Nederland Leest. Daaruit bleek dat er behoefte is aan het delen van kennis en het uitwisselen van informatie, in het bijzonder over hoe Frontoffice- en Backofficemedewerkers goed met elkaar kunnen optrekken. Daarmee gaan we vandaag aan de slag. Iedereen wordt uitgenodigd om tijdens de sessies de leukste ideeën op een geeltje te schrijven; deze worden later op de middag verzameld.

1.2

Inspiratiesessie door Karen Bertrams

Vervolgens geeft Karen Bertrams iedereen een inkijkje in de vele verschijningsvormen van het (zeer) korte verhaal. Van Ikjes in het NRC tot websites als www.sex-verhalen.nl, van karaokefilmpjes op YouTube tot 6-wordstories op Schiphol of voorlezen in de wasserette: verhalen zijn overal, dus er zijn veel leuke dingen om te doen en verbanden om te leggen. “We kunnen overal wat mee!” De campagne heet ‘Nederland Leest’, maar naast lezen zijn ook schrijven, (uit)delen en publiceren belangrijk bij het korte verhaal. Schrijven is razend populair, wat de vraag oproept of en hoe de bibliotheek een podium kan en wil zijn voor mensen om verhalen te delen. Een van de manieren waarop dat kan, is door Schrijfworkshops aan te bieden. Martine Winkel zal hier later een demonstratie van geven.

Kick-off Nederland Leest Hoofddorp, 25 augustus 2015

3

Podium bieden en aansluiting zoeken Een ander voorbeeld van dit schrijven is het korte verhaal ‘Woordeloos’ van Karin Horst, al van tevoren naar alle deelnemers was opgestuurd. Wat gebeurt er als je mensen een podium biedt, een verhaal deelt, er illustraties aan toevoegt, of het helpt verspreiden via sociale media (bijvoorbeeld in een Twitter versie)? Karen benoemt allerlei platforms waarop aandacht wordt besteed aan korte verhalen, van blogs en fora tot verhalen van Pepijn Lanen (De Jeugd van Tegenwoordig) of een livestream voor leerlingen van middelbare scholen zoals de OBA organiseert. (Dit jaar wordt A.L. Snijders geïnterviewd door Arie Boomsma; dit is te volgen via YouTube, vragen stellen via Twitter.) Er zijn veel bestaande verhalenwedstrijden. Let op wat al gebeurt; kijk waarop je kunt aansluiten! Schrijvers School Samenleving; SSS is te benaderen voor allerlei workshops en lezingen van bekende 1 sprekers. Er kan veel vanuit de bibliotheken zelf; denk bijvoorbeeld aan de vele zoektreffers in de catalogus, de mogelijkheden van de bibliotheek-apps, aansluiting bij de Maarten Biesheuvelprijs en op De Boekensalon, het delen van je korte verhalen bij koffiezaakjes in de buurt, maar ook aan de superbibliothecarissen. Alek Dabrowski is een superbibliothecaris die ook korte verhalen schrijft en optreedt. In november gaat hij in het kader van de campagne lezingen geven over het korte verhaal, waarbij leesplezier centraal staat en veel voorbeelden en lees tips langskomen. Alek draagt een kort verhaal voor, dat hij opdraagt aan A.L. Snijders. Karin Horst voegt toe dat je je kunt aanmelden op een maillijst van Snijders. Leeskringen zijn ook een interessante doelgroep; de leden ervan kunnen we vanuit bibliotheken ook meer 'huiswerk' meegeven. Leesdictator, zoals in een artikel van wetenschapsjournaliste Ionica Smeets in de Volkskrant over hoe leuk een leesclub kan zijn. Het is de uitdaging om mensen niet alleen te laten lezen, maar ook samen te laten spreken over wat ze hebben gelezen. De kletskoppenkoektrommels spelen hier ook op in. Voor alle bibliotheken zijn meerdere trommels beschikbaar gesteld; deze worden binnenkort geleverd bij alle bibliotheken die vanmiddag aanwezig zijn. Bedenk op welke manieren je deze trommels allemaal kunt inzetten!

1.3

De marketingkant van het (korte) verhaal door Mirjam Groenestein

Marketingadviseur Mirjam brengt alle inspirerende ideeën van Karen bij elkaar door terug te gaan naar een aantal basisvragen. We hebben allerlei invalshoeken en ideeën gezien, maar wat willen bibliotheken precies bereiken met Nederland Leest?

1

Tip van de OBA: Abdelkader Benali is zeer geschikt om uit te nodigen over het (zeer) korte verhaal!


4

Welke doelen stellen we onszelf, welke doelgroepen willen we bereiken, hoe profileren we onszelf, hoe communiceren we dit, hoe maakt het deel uit van de visie van de bibliotheek? In deze sessie willen we deze zaken met elkaar delen. Welke planning houd je aan? Sommige bibliotheken zijn al in april begonnen en zijn dus al heel lang bezig: “Al snel na de Boekenweek en zodra het thema of de schrijver bekend zijn, beginnen we met creatief nadenken: wat kunnen we hiermee? Kom maar met ideeën.” Andere beginnen hier wat later mee, of zijn langer aan het zoeken naar de precieze invulling. Planning blijkt soms lastig (bijvoorbeeld ook voor een kickoffbijeenkomst zoals vandaag): te vroeg is ook niet prettig en vaak is nog niet alle informatie bekend om al aan de slag te kunnen gaan. Welke doelen stel je? [Enkele aanwezigen zwijgen angstvallig.] Imago en ledenbehoud lijken het belangrijkst. Men heeft de ervaring dat mensen echt voor het boekje komen en dat het organiseren van activiteiten daar omheen lastig is. In Hoorn zou men misschien wel meer willen met NL leest Live voor jongeren. Iemand voegt toe: activatie. Haar bibliotheek overweegt een combinatie met de retentiecampagne en wil graag mensen triggeren om meer te gaan lezen en lenen. Zij denken nog na over hoe zij dit willen aanpakken. Het boekje zelf meer voor ledenbehoud; de activatie moet nog apart daarvan vorm krijgen. De officiële doelstelling van NL leest is heel Nederland hetzelfde boek te laten lezen, om daar samen over in discussie te gaan. Krijgt die discussie ook aandacht? Bibliotheken organiseren allerlei combinaties van activiteiten, o.a. om mensen die samen hebben gelezen bij elkaar te brengen rondom de inhoud van één boek. Dit blijkt echter niet altijd gemakkelijk; zo houden sommige leeskringen een heel andere planning aan.

Welk concept hanteer je precies? Voor iedereen is dit wel ‘het korte verhaal’. Men heeft wel het gevoel normaal gesproken meer thema’s te hebben om uit te kiezen. Andere jaren waren de titels makkelijker en concreter dan nu. Normaal stond 1 boek centraal, nu een heel genre. Ook is er aandacht voor het regionale en zijn er veel verbanden met schrijven. Er is door dit alles heel veel te verzinnen, maar het is ook minder overzichtelijk. Er lijkt ook steeds minder animo voor het samen bespreken van een boekje. Mensen zijn na 10 jaar bekender met de campagne en weten beter wat zij kunnen verwachten; zo is er steeds minder een 'rush' op de boeken (omdat er toch genoeg exemplaren zijn). Ook ervaart men gevolgen van het verdwijnen van de ambassadeur. Iemand merkt op dat de campagne veel minder bekend is dan de Boekenweek. Er is wat campagnes betreft een bepaalde mate van verzadiging bij de leden merkbaar. Welke doelgroepen wil je bedienen en bereiken? Er lijkt dit jaar vrij veel aandacht voor jeugd/ jongeren. In Almere wordt meer aandacht besteed aan de doelgroep voor wie de campagne bedoeld is; een wat ouder, literair geïnteresseerd publiek (vrouw, 50+). Vorige jaren werd ook veel met klassiekers gewerkt. Jongeren en allochtone doelgroepen waren lastig te bereiken met die boeken; korte verhalen geven mogelijk wel meer ruimte. Het is voor veel bibliotheken wel de vraag of het goed is om zoveel/meerdere (nieuwe) doelgroepen te willen bedienen.


5

Welke afdelingen en collega’s betrek je hierbij? Programmeurs geven aan dat allerlei collega’s uiteindelijk bij de uitvoering nodig zijn (marketing, communicatie, faciliterende collega's), maar dat zij zelf de initiator zijn. Dit jaar met het ZKV als thema lijkt meer kruisbestuiving met de Frontoffice (FO) mogelijk, bijvoorbeeld omdat die collega's de klanten beter kennen en ook weten wie schrijven, of bepaalde interesses hebben. De Frontoffice kan met dit thema misschien meer toevoegen dan in andere jaren. Je doet het wel met elkaar. In Purmerend werden vroeger wel eens extra mensen in de FO ingezet, om de boekjes echt actief mee te geven. Intussen weten mensen al beter hoe het werkt. Bij de OBA (centrale) worden wel meer gastvrouwen en –heren ingezet om mensen actief aan te spreken. Een paar bibliotheken leggen de boekjes gewoon neer (wat kan verschillen per vestiging). In Zuid-Kennemerland worden de boekjes in de eerste week echt meegegeven, daarna worden zij neergelegd. Verzorgen bibliotheken zelf ook kick-offsessies voor het personeel? In Velsen wordt een presentatie met toelichting voor collega’s gegeven, maar het blijkt moeilijk om iedereen bij elkaar te krijgen. In Waterland wordt om die reden een filmpje gemaakt om naar collega’s te mailen en ervoor te zorgen dat het iedereen bereikt. Dit wordt ook met andere projecten gedaan (om collega's te informeren). Heeft iedereen beeld bij hoe NL leest past binnen het imago dat je wilt neerzetten? Sommige bibliotheken vinden NL Leest toch wat stoffig; dit jaar is dat iets anders omdat er geen klassieker centraal staat, maar het is toch niet heel erg hip. Dit is zeker iets voor de CPNB om mee te 2 nemen. Soms mist men ook de input van de schrijvers zelf; hoe kijken schrijvers zelf naar hun verhalen? Het is ook leuk om daar als bibliotheken meer mee te doen. Dit kan nu met de regionale schrijvers misschien extra goed. 1.4

Toolkit bij Nederland Leest, door Erik Reuvers

Marketingadviseur en adviseur mediawijsheid Erik Reuvers licht kort een nieuwe dienst van ProBiblio toe: de marketingtoolkit. ProBiblio wil rondom verschillende thema’s heel concrete content aanleveren voor zowel de fysieke als de digitale bibliotheek. Denk daarbij aan website- en social mediacontent; teksten en afbeeldingen voor Twitter en Facebook, banners, apps, nieuwsbriefteksten en – afbeeldingen, een overzicht van de belangrijkste hashtags en Twitteraccounts om te volgen, interessante YouTubefilmpjes, begeleiding rondom de livestream-app Meerkat, originele acties en adviezen voor goede boekendisplay. Kortom: ProBiblio biedt concrete vormen van communicatie, om werk uit handen te nemen en tijd te helpen besparen! Deze toolkit is nog in ontwikkeling: laat als bibliotheek dan ook gerust weten welke hulpvragen nog leven en welke begeleiding of ondersteuning je graag zou willen krijgen. Over 2 weken wordt de toolkit aan iedereen toegestuurd en zal deze beschikbaar worden gesteld via de website.

2

Aan de CPNB wordt tevens het advies meegegeven om niet meer verschillende versies te laten drukken, omdat sommige mensen daardoor boekjes gaan verzamelen en andere mensen geen boekje meer kunnen krijgen. Kick-off Nederland Leest Hoofddorp, 25 augustus 2015

6

1.5

De CPNB: Matthijs van der Meer en Lidy van Kleef

De CPNB vertelt een enthousiast verhaal over de voorbereidingen van Nederland Leest: van een bezoek aan A.L. Snijders tot de perikelen rondom het laten drukken van de vele (provinciale) edities van de boekjes en het promotiemateriaal. De campagne bestaat dit jaar 10 jaar en is extra bezig met de vraag hoe we nieuwe energie kunnen genereren. Op de website http://nederlandleest.nl/10jaar/ kun je inspiratie opdoen, delen en discussiëren: de kletskoeken zijn er niet voor niets! Diverse Commissarissen van de Koning hebben medewerking aan de boekjes verleend en zijn bereid om voor en met de bibliotheek op pad te gaan. Geïnteresseerd in een bezoek van de C.v.d.K? Benader de CPNB! Samen met NL Schrijft organiseert de CPNB bovendien een korte verhalen-schrijfwedstrijd. Ook radio 4 werkt mee. E. van der Kwast is voorzitter van de jury en zal het winnende verhaal op de radio voorlezen. Interesse in extra campagnematerialen? De CPNB heeft voor iedere regio een eigen commercial(deel); bibliotheken kunnen heel goedkoop een tag-on bestellen. We hebben vanmiddag een primeur en mogen de eerste set exemplaren van de boekjes bekijken. De covers zijn per provincie op maakt gemaakt (met grapje op de voorkant verwijzingen in beeld om verhalen uit de provincie los te maken!). In samenwerking met de KB worden ook digitale versies verzorgd. Matthijs benadrukt dat Nederland Leest een campagne van de bibliotheek is: “laten we dit samen vieren!” De CPNB is er wat NL Leest betreft voor bibliotheken en nodigt iedereen uit om vragen te blijven stellen, ideeën te delen en commentaar te geven. We zijn trots op Nederland Leest en mogen dit ook als bibliotheek zeker uitstralen!

1.6

Schrijfworkshop-impressie door De Taalwinkel

Martine Winkel, onlangs samen met twee collega’s begonnen met de Taalwinkel, geeft regelmatig creatieve schrijfcursussen in bibliotheken. Doel van vanmiddag is om iedereen aan het schrijven te zetten: in iedereen zit een verhaal en het is de kunst om dit naar boven te halen. Zo kunnen de deelnemers een indruk krijgen van wat een schrijfworkshop inhoudt. Hoewel de deelnemers op het begin wat onwennig lijken, gaat iedereen enthousiast aan de slag met opdrachten als “maak deze zin af en schrijf achter elkaar door vijf zinnen op” en “bekijk de kaart die voor je ligt goed, beschrijf nauwkeurig wat je ziet en ga over op de herinnering die naar boven zal komen”. (Vervolgtip: maak van de belangrijkste woorden uit je verhaal een elfje.) De resultaten zijn bijzonder mooi en divers. 1.7

Best practices van andere bibliotheken I: Karin Horst

Karin Horst werkt bij bibliotheek Eemland, maar is ook publicist en schrijfster en is actief bij Nederland Schrijft. Het is niet alleen belangrijk om als bibliotheek het lezen te ondersteunen, ook schrijven is heel waardevol voor de uitdrukkingsvaardigheden en persoonlijke en taalontwikkeling van mensen. Kick-off Nederland Leest Hoofddorp, 25 augustus 2015

7

Schrijven kan in alle vormen; dit kan ook informatief, in columns, etc. Nederland Schrijft stimuleert dit schrijven en zorgt ervoor dat allerlei verhalen op de website worden ‘gepubliceerd’. Ook als bibliotheek kun je debuterende schrijvers helpen en betrokken zijn op hun werk. Bibliotheek Eemland doet heel veel: o.a. Taalwater (open podium); website voor beginnende schrijvers (met veel informatie). Ook leuk: journalisten, experts, redactieleden etc., worden op de website samengebracht met de beginnende schrijvers. Een ander mooi voorbeeld is het project 'Eemlandse schrijvers', waarbij veel wordt samengewerkt en gedeeld. Karin werkt zelf zoveel mogelijk gratis en via via. Er kan bijvoorbeeld veel met vrijwilligers; geld en uren zijn namelijk vaak redenen om niets of niet genoeg te kunnen doen. Uit de enorme bak van schrijvers kun je echter veel enthousiaste mensen vinden, die graag betrokken worden bij bepaalde activiteiten. Vorige week heeft Karin met Matthijs (CPNB) bij de KB gezeten, omdat ze graag willen dat bibliotheken betrokken raken bij NL schrijft. De KB gaat een projectvoorstel doen voor bibliotheekdirecties. Kortom: word een goede ambassadeur van NL schrijft!

1.8

Best practices van andere bibliotheken II: Vera Halleriet

Karen Bertrams stelt Vera enkele vragen. Waar gaat de aandacht naar uit bij de Nieuwe Bibliotheek? Belangrijk is de start van de campagne, dan is het mogelijk extra aandacht te vragen, echt iets om mee te geven (rondom het gratis boekje). Het is bijvoorbeeld goed om er een prominente figuur bij te halen. In het eerste jaar was in Almere de burgemeester betrokken geweest, wat meteen veel mediaaandacht had gegenereerd op de regionale tv en in diverse krantjes. Dat was de eerste keer, de keren daarna is het echter nog steeds de uitdaging om de aandacht vooral bij de start van de campagne te krijgen. Zorg er ook voor dat het visueel aantrekkelijk is. In 2008 heeft De Nieuwe Bibliotheek een jaren '70-huiskamer ingericht, met allerlei meubels van de kringloopwinkel. Medewerking werd verleend door bijvoorbeeld Intratuin (planten). Dat was een heel mooie aandachtstrekker en mooi middel om via het boekje mensen weer door te verwijzen naar de bibliotheek zelf. Wat doe je met het CPNB-materiaal? DNB heeft een heel sterke eigen huisstijl en veel materialen van de CPNB zijn er in A2-formaat, die zijn voor DNB niet te gebruiken. A0 wel, als goede 1e trigger. Banieren kunnen mooi staan. Daar heb je wel goede expositiematerialen voor nodig. Eyecatchers zijn belangrijk. Je bent vrij streng in de doelgroep? Ja, focus op de juiste doelgroep is belangrijk. De campagne NL leest richt zich vooral op 50+ blanke vrouw, wat het lastig maakt om te communiceren naar andere doelgroepen. Het risico ontstaat om teveel te willen en een onduidelijke boodschap te hebben. Belangrijk is het verhaal helder te hebben en een beperkte selectie activiteiten goed van de grond te krijgen. Doe je aan direct marketing? Vera werkt qua marketing nog niet gepersonaliseerd. Via Mosaic wordt gekeken naar wie, wat hebben gelezen; per mail worden zij specifiek uitgenodigd voor activiteiten. Daarbij moet goed gecontroleerd worden of mensen niet teveel spam krijgen, intussen uitgeschreven zijn, etc. De afdeling educatie richt zich op de scholen, daarom doet Vera in het kader van NL leest niets met jongeren. Wat moet iedereen doen? Het visuele aspect. De beleving, zoals de huiskamer in de jaren '70-stijl. Eyecatchers waar mensen nieuwsgierig van worden. Dit jaar is dat met het korte verhaal veel lastiger. Een tip van Karin Horst: deel boekjes uit aan de gemeenteraad! Dit is dit jaar zeker interessant in verband met de regionale component. (De bibliotheek gaat dan naar de gemeenteraad toe).


8

1.9

Ideeën delen onder leiding van Mirjam Groenestein

Naast deze workshop wil ProBiblio graag ondersteuning bieden. De drie beste ideeën wil ProBiblio helpen uitvoeren, om ervoor te zorgen dat jullie/we met die ideeën aan de slag kunnen gaan. Aan de hand van de geeltjes wordt hierin een selectie gemaakt. Per groepje worden de beste ideeën gepitcht: 1 De verhalenpaal: zorg overal in de gemeente voor een eyecatcher, laat mensen op allerlei manieren buiten de bibliotheek kennis maken met verhalen. Denk aan lokale Twitterfontein: 3 “verhalen zijn overal”; dagelijks nieuwe verhalen toevoegen; verhalen cadeau geven. 2 Visualisering van het korte verhaal: laat mensen zelf met behulp van film, dans, etc. een beeld maken van een kort verhaal (of het zeer korte verhaal). Biedt als bibliotheek een podium, ook aan de schrijvers zelf om hun eigen verhaal te laten vertellen. Laat zien waarom mensen korte 4 verhalen moeten lezen, bijvoorbeeld in filmpjes zoals die over Snijders. 3 Organiseer een schrijfactiviteit naar aanleiding van kunst, bijvoorbeeld à la de spreekwoordenschilderijen van Van Brueghel. 4 Plaats ter plekke een camera à la Man Bijt Hond, waarbij mensen hun eigen (korte) verhalen kunnen delen met anderen. 5 Maak een T-shirt met korte verhalen! 6 Maak een korte verhalendouche: zet een cabine neer, waarin mensen naar korte verhalen kunnen luisteren. 5 7 Organiseer Karaoke- of rapwedstrijden. 8 Verspreid verhalen door de stad, bijvoorbeeld met Boomerang-kaarten. Laat mensen verhalen schrijven voor andere mensen uit de stad, om bijvoorbeeld spontaan in de brievenbus te krijgen of aan elkaar te laten versturen. 9 Zorg voor goede tools om de frontoffice te enthousiasmeren: misschien in de vorm van een filmpje of workshop? 10 Zet de kletskop-blikken bij allerlei bakkers in de omgeving, met in plaats van kletskoppen boekjes erin. Zorg voor een mooie display, waarbij goed wordt doorverwezen naar (de activiteiten in) de bibliotheek 11 Zoek en vind (digitaal en fysiek). Vroeger had je (contact)advertenties; maak nu een mooi prikbord/ palen/ rekken/ twitteraccounts waarop mensen ook hun boodschappen kunnen achterlaten en in contact kunnen komen met elkaar.

3

In Leiden wordt al iets dergelijks gedaan. De bewuste mevrouw zal de website nog doorgeven. In OBA is gewerkt met een vertelmuur. 4 M Verweijmeren: je hebt ook de website Goshort met allerlei korte filmpjes. Dit sluit hier mooi op aan! 5 De OBA heeft hier al ervaring mee. Kick-off Nederland Leest Hoofddorp, 25 augustus 2015

9

Uiteindelijk zijn gekozen:  Boomerang-kaartenidee (#8)  Korte verhalendouche (#6)  Visualisatie korte verhaal. (#2) ProBiblio gaat hiermee aan de slag; binnen twee weken koppelen we terug. Het verslag van de middag en de Powerpoints worden gedeeld. De extra blikken met kletskoppen komen er ook aan. Gebruik bij nieuws de hashtags #NederlandLeest en #ZKV. Stuur je tweet van het korte verhaal voor #woordeloos op en win bovendien een kinderboek van Karin Horst! Veel succes in november!

Kick-off Nederland Leest Karen Bertrams, [email protected] Mirjam Groenestein, [email protected] Erik Reuvers, [email protected] Vera Halleriet, [email protected] Karin Horst, [email protected] De Taalwinkel (Martine Winkel): www.taalwinkel.com

V.l.n.r. Mirjam Groenestein, Vera Halleriet en Karin Horst

Twitter: Monique Verweijmeren: @MVerweijmeren Verslag: Tamar van Moolenbroek, [email protected] ©ProBiblio, augustus 2015


voor bibliotheken Kick-off Nederland Leest

Recommend Documents