Facebook inspiratiegids voor bibliotheken

Facebook inspiratiegids voor bibliotheken

Laatste update: 7 december 2011

Dit werk valt onder de Creative Commons licentie Naamsvermelding-NietCommercieel-gelijkDelen 2.0 België

Laatste update: 7 december 2011

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN

Inhoudsopgave Voorwoord .............................................................................................................................................. 5 Inleiding ................................................................................................................................................... 6 Bibliotheken en sociale netwerken ......................................................................................................... 8 Over profielen, groepen en pagina’s ..................................................................................................... 10 Profielen ............................................................................................................................................ 10 Groepen ............................................................................................................................................. 10 Pagina’s.............................................................................................................................................. 11 Van groep/profiel naar pagina .......................................................................................................... 12 Aan de slag met Facebook-pagina’s ...................................................................................................... 14 Facebook verkennen ......................................................................................................................... 14 Een pagina creëren ............................................................................................................................ 14 Je pagina zichtbaar of onzichtbaar maken ........................................................................................ 15 Je pagina opvullen ............................................................................................................................. 15 De instellingen van je pagina beheren .............................................................................................. 16 Je fans op de hoogte houden ............................................................................................................ 18 Meer weten? ..................................................................................................................................... 18 Praktijkvoorbeelden .............................................................................................................................. 19 Blijf actief! ......................................................................................................................................... 19 Speel kort op de bal! ......................................................................................................................... 21 Wees multimediaal! .......................................................................................................................... 21 Maak je publiek warm voor nieuwe initiatieven! ............................................................................. 24 Geef nabeschouwingen!.................................................................................................................... 24 Maak je fans wegwijs in de bib! ........................................................................................................ 26 Bied etalages op je collectie! ............................................................................................................. 26 Pik in op de actualiteit!...................................................................................................................... 28 Maak de digitale kloof wat kleiner! ................................................................................................... 30 Bied een blik achter de schermen! .................................................................................................... 31 Zet je publiek in de kijker .................................................................................................................. 33 Vergeet je andere communicatiekanalen niet!................................................................................. 35 Wees fun! .......................................................................................................................................... 36 Geef de buren ook wat ruimte!......................................................................................................... 38 Vraag eens om hulp! ......................................................................................................................... 40

3

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Stimuleer interactie! ......................................................................................................................... 40 Organiseer eens een wedstrijd! ........................................................................................................ 43 Wees collegiaal! ................................................................................................................................ 45 Je pagina promoten ............................................................................................................................... 46 Maak gebruik van virale marketing!.................................................................................................. 46 Maak reclame voor je Facebook-pagina via je andere communicatiekanalen!................................ 47 Analyseer het gebruik van je pagina! ................................................................................................ 49 Meer doen met Facebook ..................................................................................................................... 50 Nodig je fans uit! ............................................................................................................................... 50 Speel met je profielfoto! ................................................................................................................... 51 Gebruik notities om je statusberichten mooier vorm te geven!....................................................... 52 Organiseer een poll! .......................................................................................................................... 53 Verbind je sociale bibliotheeksites! .................................................................................................. 54 Gebruik de ruimte op je pagina optimaal! ........................................................................................ 56 Maak gebruik van een landingspagina! ............................................................................................. 56 Verrijk je pagina via applicaties!........................................................................................................ 59 Conclusie ............................................................................................................................................... 60

4


Voorwoord De laatste tijd hebben tientallen Vlaamse openbare bibliotheken de weg gevonden naar Facebook. In vele andere bibs namen medewerkers deel aan het 23dingen-programma, en leerden ze zo de mogelijkheden van het sociale netwerk kennen. En naar aanleiding van de Facebookwedstrijd tijdens de Bibliotheekweek 2010 hebben nog meer bibliotheken de stap naar Facebook gezet. Uit gesprekken en intervisiegroepen blijkt dat heel wat bibliotheekmedewerkers worstelen met gelijkaardige vragen: Hoe overtuig ik mijn directie/communicatiedienst/IT-dienst dat Facebook geen nutteloos tijdverdrijf is, maar wel een interessant communicatiekanaal? Welke meerwaarde kan Facebook bieden voor bibliotheken? Maak ik een Facebookprofiel, een –groep of –pagina aan voor mijn bib, en wat zijn de voor- en nadelen van elk scenario? Hoe kan ik mijn publiek meer bieden dan louter berichten over komende evenementen? … Met deze inspiratiegids proberen we een antwoord te bieden op al deze vragen. Waar 23dingen zich toespitst op algemene en vaak ook meer technische informatie, wil deze gids praktische tips geven, en bibliotheken inspireren om meer uit Facebook te halen dan wat men op het eerste zicht mogelijk acht. We willen aantonen dat Facebook een krachtig modern communicatiemedium kan vormen, en talrijke prachtige praktijkvoorbeelden tonen van bibliotheken die reeds aanwezig zijn op Facebook en dit sociale netwerk op de meest originele manieren naar hun hand proberen te zetten. Zoals de meeste sociale webtoepassingen is Facebook constant in beweging. Hierdoor kunnen de layout en andere eigenschappen van profielen, groepen en pagina‟s van de éne dag op de andere wijzigen. In deze tweede versie van de inspiratiegids gaan we uit van Facebook-versie anno december 2011. Om diezelfde reden zal je in deze gids ook weinig technische details vinden over hoe je bepaalde handelingen in Facebook precies doet. Facebook heeft zelf een zeer uitgebreide helpfunctie (via Account > Help). Vind je het antwoord daar niet, zoek het dan even op het web. Er bestaan duizenden pagina‟s en fora met tips en technische handleidingen. Deze inspiratiegids is een work-in-progress. De technische mogelijkheden van Facebook veranderen voortdurend, en bibliotheken zullen ongetwijfeld nog heel wat originele manieren ontdekken om deze sociale netwerksite in hun werking in te bedden. We kijken dan ook uit naar al jullie ervaringen, tips en voorbeelden, om deze inspiratiegids in de toekomst verder vorm te geven.

5


Inleiding Facebook is in 2004 ontstaan vanuit de onderwijswereld, als een community voor studenten van Harvard College (VS). Later werd dit uitgebreid tot andere universiteiten, en vanaf 2006 kon iedereen, ouder dan 13 jaar, lid worden. Een jaar later opende Facebook zijn code ook voor ontwikkelaars wereldwijd, waardoor er honderden toepassingen, zogenaamde „applicaties‟ of „apps‟, ontstonden, die extra functionaliteit aan het sociale netwerk toevoegen en gebruikers toestaan om Facebook te linken met vele andere tools, zoals blogs, Twitter, Flickr en YouTube.

Binnen Facebook heeft men als individuele gebruiker een „profiel‟, als het ware de virtuele tegenhanger van de echte persoon. Op de profielpagina kan men informatie over zichzelf plaatsen, „statusberichten‟ posten op het „prikbord‟ (wat je doet, hoe je je voelt), foto‟s en video‟s opladen, linken naar interessante en/of leuke webpagina‟s, en extra applicaties plaatsen. Door het eigen profiel te verbinden met dat van anderen, je „vrienden‟, vorm je een sociaal netwerk. Zodra je „vriendschapsverzoek‟ door de andere persoon aanvaard wordt, kan je de informatie op zijn of haar profielpagina‟s bekijken. Daarnaast laat Facebook toe dat individuele gebruikers lid worden van een groep, of fan van een pagina. Zowel een profiel, groep als een pagina hebben hun eigen karakteristieken en voor- en nadelen voor een organisatie zoals een bibliotheek. Standaard opent Facebook op het zogenaamde „nieuwsoverzicht‟, waarin je alle berichten en activiteiten van je vrienden en de pagina‟s waar je fan van bent, ziet verschijnen. Zodra een vriend een statusbericht post, of vrienden wordt met iemand anders, verschijnen die activiteiten ook in jouw nieuwsoverzicht. Hetzelfde geldt voor berichten en andere activiteiten van beheerders van een pagina waar je fan van bent, ook deze worden automatisch zichtbaar in je nieuwsoverzicht. Bij de meeste berichten staat ook een knopje waarmee je hetzelfde bericht weer op je eigen prikbord of één van de pagina‟s waarvan je beheerder bent kan plaatsen, waardoor al jouw vrienden of fans het ook weer zien. Dit wordt wel eens de Facebook „loop‟ genoemd. Op deze manier kan een bericht zich snel verspreiden.

Naast de statusupdates op prikbord en nieuwsoverzicht, bevat Facebook nog heel wat andere tools. Zo kan je „berichten‟, een soort interne mails, naar je vrienden sturen, of naar de leden van een groep of de fans van een pagina. Wil je iemand uitnodigen voor een bepaalde gebeurtenis (feest, tentoonstelling, ...), dan kan dat via een „evenement‟. De grote kracht van Facebook ligt in de duizenden applicaties („toepassingen‟) die ontwikkelaars van over de hele wereld aanbieden. Via deze „apps‟ kan je binnen Facebook o.a. spelletjes spelen (zoals het zeer populaire Farmville), kwisjes maken en oplossen, je boekencollectie bijhouden, of je andere sociale netwerktools, zoals blogs en Flickr, koppelen aan Facebook en informatie tussen deze sites uitwisselen.

6


Facebook is wereldwijd momenteel het grootste sociale netwerk, met meer dan 750 miljoen accounts in juli 2011 (de helft meer dan een jaar eerder, waarvan meer dan 4 miljoen in België), waarvan de helft minstens één keer per dag inlogt. De gemiddelde gebruiker heeft 130 vrienden, is verbonden met 80 pagina‟s, groepen en evenementen, en creëert elke maand een 70-tal content items (berichten, foto‟s, links naar websites, …). In bepaalde delen van Vlaanderen is het Gentse sociale netwerk Netlog bij jongeren ook erg geliefd, al blijft beide netwerken groeien in populariteit, en hebben veel Netlog-gebruikers ook een Facebook-account. Hoewel Netlog, net als Facebook, maar mag worden gebruikt vanaf 13 jaar, is een grote groep van de gebruikers 10 tot 15 jaar oud. Netlog heeft ook veel minder functionaliteiten dan Facebook, zowel voor eindgebruikers, als bedrijven of instellingen die er iets willen op afficheren. Deze inspiratiegids gaat dieper in op Facebook, maar de meer algemene opmerkingen gelden ook voor andere sociale netwerken.

7


Bibliotheken en sociale netwerken Sociale netwerksites zoals Facebook bieden talrijke voordelen en opportuniteiten voor bibliotheken. Toch vraagt een succesvolle implementatie van Facebook ook enige inspanning en onderhoud. Algemene tips en richtlijnen i.v.m. de uitbouw van een digitale publiekswerking kan je lezen in de „Inspiratiegids Digitale Publiekswerking‟. In dit hoofdstuk gaan we dieper in op enkele specifieke facetten m.b.t. sociale netwerken.

Facebook is de plaats bij uitstek waar een groot deel van de jongeren (en meer en meer ook andere leeftijdsgroepen) hun tijd doorbrengen. Onder het motto „zijn waar je gebruikers zijn‟, is het interessant voor bibliotheken om ook daar aanwezig te zijn, om huidige en potentiële leden te informeren en aan zich te binden. In tegenstelling tot een blog, bereikt men dus potentieel meer gebruikers via Facebook, dankzij het schaalvoordeel van deze immense wereldwijde community. Dit biedt bibliotheken ook de mogelijkheid om de sociale netwerken van hun leden aan te wenden, en zich op die manier te profileren, naambekendheid te verwerven, en de activiteiten aan een bredere groep bekend te maken. In de bedrijfswereld noemt men dit „virale marketing‟, en talrijke grote merken en firma‟s hebben de mogelijkheden van Facebook op dit vlak reeds ontdekt. Vooral voor specifieke doelgroepen zoals jongeren, die via traditionele media minder goed te bereiken zijn, biedt Facebook een zeer interessant platform. Zij maken massaal gebruik van sociale netwerken zoals Facebook, en kunnen dan ook binnen hun eigen online wereld aangesproken worden. Op die manier kunnen bibliotheken aansluiting proberen te vinden met deze doelgroep, en hen ook in de toekomst aan zich binden. Sociale media, zoals Facebook, hebben bovendien als voordeel dat ze gebruiksvriendelijk en intuïtief zijn. Een statusbericht is zeer eenvoudig te plaatsen, en ook foto‟s of links naar websites toevoegen vraagt geen technische kennis. Het gemak en de snelheid waarmee men via Facebook berichten kan verspreiden, dragen bij tot een efficiënte communicatie tussen de bibliotheek en het publiek. Voorwaarde is wel dat men zijn medewerkers voldoende vertrouwen en verantwoordelijkheid geeft om snel info te delen via Facebook. Wanneer elk bericht dat een bibliotheekmedewerker op Facebook wil plaatsen, eerst gecontroleerd moet worden door een andere persoon (bibliothecaris, communicatieverantwoordelijke, webmaster, …), dan gaat een groot deel van de kracht van Facebook verloren. Eventueel kan men wel op voorhand een soort netiquette opstellen, met daarin bv. de thema‟s die aan bod kunnen komen, afspraken over de schrijfstijl, lengte van berichten, … Vele commerciële bedrijven hebben Facebook ontdekt als een uitstekend kanaal om hun merk onder de aandacht te brengen. Het gebruik van Facebook en andere web 2.0 tools kan dan ook meehelpen om de identiteit van de bibliotheek te versterken, en vormt op die manier een extra pijler van het bibimago. Facebook is bij uitstek een voorbeeld van een moderne tool, aangepast aan de tijdsgeest van vandaag. Wanneer men Facebook actief en zinvol gebruikt, zal dit zeker bijdragen tot een positief en modern beeld van de bib.

8

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Facebook laat de leden ook toe om nauwer betrokken te worden bij de werking van hun bibliotheek, door bv. berichten te plaatsen, vragen te stellen, te discussiëren via fora, zelf foto‟s op te laden, enzovoort. Bibliotheken dienen deze interactie weliswaar te faciliteren en stimuleren, maar zelfs zonder enige aansporing lijkt men via een Facebookpagina toch sneller te communiceren met een bibliotheek dan op een website (voor zover dat al technisch mogelijk is) of een blog. Vooral de „Vind ik leuk‟-knop en de eenvoudige en snelle commentaaroptie zorgen voor een grotere wisselwerking tussen de bib en het publiek. Het sociale bibliotheeknetwerk dat men via een tool zoals Facebook opbouwt, kan ook aangewend worden om informatie in te winnen over de interesses en noden van de gebruikers. De discussiemogelijkheden, commentaren en „Vind ik leuk‟-knopjes kunnen een beeld scheppen van wat de gemiddelde „fan‟ verwacht van en apprecieert aan een bibliotheek. Bovendien houdt een Facebookpagina de bibliotheek in het vizier van de fans. Uit het afhakersonderzoek van 2006 blijkt dat men vaak onbewust wegblijft uit de bibliotheek, en dat ook trouwe gebruikers de bib wel eens voor een periode uit het oog verliezen. Wanneer bibliotheken regelmatig van zich laten horen op Facebook, zullen hun fans hen ook niet zo snel vergeten. Vele Engelstalige (academische) bibliotheken, die reeds langer op Facebook aanwezig zijn, bieden zoekfunctionaliteiten aan binnen hun Facebook-pagina‟s. Ze investeerden in het ontwikkelen van applicaties die gebruikers toelaten om een eenvoudige zoekopdracht in de catalogus of een online databank te verrichten. Maar blijkbaar zitten de fans daar niet op te wachten, en kenden deze applicaties dan ook weinig succes. De sterkte van Facebook ligt in het connecteren van gebruikers, en het verdient aanbeveling dat bibliotheken ook best daarop inzetten wanneer ze hun Facebookpagina uitbouwen. Indien Facebook een zoveelste kanaal met dezelfde informatie naast de andere wordt, dan heeft men de visie en mogelijkheden van Facebook onvoldoende begrepen. Of zoals Ryan Deschamps het in zijn blog „The Other Librarian‟ zei: “If we approach Facebook using our typical library assumptions and with little awareness of typical Facebook assumptions, we will be intruders on the Facebook territory. If we can establish rapport with the Facebook community, we will matter to them.” In de media wordt ook meer en meer aandacht besteed aan de gevaren van sociale netwerken, het gemak waarmee jongeren en vele andere Facebookgebruikers hun gegevens te grabbel gooien en niet stilstaan bij privacy aspecten en hun (online) veiligheid. Het begrip mediawijsheid duikt steeds vaker op. Volgens velen kunnen bibliotheken hier een uitgelezen educatieve rol in spelen, om online gebruikers te wijzen op de mogelijkheden en voordelen, maar ook de gevaren van tools zoals Facebook.

Wanneer men gebruik maakt van Facebook of een ander sociaal netwerk, plaatst men eigen content op een externe server met specifieke gebruiksvoorwaarden. Lees deze best na, zodat je weet waar je je kan aan verwachten, en wat mag en wat niet.

9


Over profielen, groepen en pagina’s Binnen Facebook zijn er verschillende mogelijkheden om info te delen, nl. via een profiel, een groep of een pagina. Zij hebben elk hun eigen doelgroep en voor- en nadelen. Voor bibliotheken raden we de Facebookpagina‟s aan.

Profielen Profielen zijn bedoeld voor individuen, niet voor bedrijven, organisaties of groepen van personen. Volgens de gebruiksvoorwaarden van Facebook is het dus verboden om voor je bibliotheek een profiel te maken. De profielen vormen de hoekstenen van Facebook: je kan immers je profiel verbinden met andere profielen (vrienden), lid worden van groepen of fan worden van pagina‟s (via de „Vind ik leuk‟optie). Het grootste nadeel van het gebruik van een profiel voor een bibliotheek is het feit dat anderen slechts de berichten op je profiel kunnen zien door „vriend‟ te worden. Dat vraagt telkens een actieve bevestiging van jouw kant uit, waardoor er steeds enige vertraging zit tussen de aanvraag en het zichtbaar worden van de profielpagina. Bovendien krijg je met het profiel van de bibliotheek dan ook standaard toegang tot het profiel van de andere gebruiker, waardoor je alle berichten en activiteiten van je leden kan bekijken. Dit vormt een privacyprobleem, gebruikers weten immers niet wie er nu precies via de account van de bib hun gegevens kan zien, wat hen kan afremmen om „vriend‟ te worden van de bibliotheek.

Groepen Een Facebookgroep is bedoeld om gebruikers rond een bepaalde interesse te verzamelen en te laten discussiëren, of om lid te worden van een groep van mensen met een bepaalde mening of stelling. Binnen een groep kunnen „beheerders‟ de communicatie in goede banen leiden. Een groep is niet aan te raden voor bedrijven of organisaties, eerder voor persoonlijke projecten, waar je jouw profielpagina niet mee wil belasten en waar er op minder grote schaal interactie verwacht wordt. Ook voor korte discussies rond een topic is een groep ideaal. Groepen hebben enkele interessante eigenschappen, maar in het algemeen wegen de voordelen niet op tegen de nadelen, en kan een bibliotheek beter kiezen voor een pagina dan een groep. Men kan een groep openstellen voor iedereen (en in dat geval is ze ook zoekbaar in Google), of afschermen, zodat geïnteresseerde gebruikers een aanvraag moeten indienen. Men kan zelfs een groep volledig afsluiten, zodat ze onzichtbaar is, en men enkel op uitnodiging lid kan worden.

10

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Wanneer je bij een pagina een statusbericht op het prikbord post, dan wordt dat tevens zichtbaar in het nieuwsoverzicht van alle fans. Bij groepen is dat niet het geval, enkel indien diegene die een bericht post jouw vriend is, zal je het bericht in je nieuwsfeed zien verschijnen. Dat is alvast een belangrijk minpunt van een groep, want dat wil zeggen dat je fans de groep actief moeten openen om nieuwe berichten te zien. Een ander groot nadeel van een groep is de onmogelijkheid om applicaties te gebruiken. Vooral wanneer men bibliotheekinfo in Facebook wil linken met die op andere plaatsen, en men content met andere web 2.0 tools, zoals Twitter, de bibliotheekblog en Flickr, wil uitwisselen, zijn deze applicaties onontbeerlijk. Het voordeel van een groep ten opzichte van een pagina is dat elk lid al zijn/haar vrienden kan uitnodigen om ook lid te worden. Op die manier kan de ledengroep snel aangroeien. Bovendien komen berichten (mailberichten, geen statusupdates) en uitnodigingen voor evenementen in de Inbox terecht, terwijl die van een pagina in de subfolder „Overige‟ verschijnen en minder opvallen. Toch lijken deze voordelen niet op te wegen tegen de beperkingen van groepen, en kiest men best als bibliotheek voor een Facebookpagina. Dit neemt niet weg dat groepen hun nut hebben, en zoals reeds aangegeven werd, gebruikt kunnen worden voor specifieke projecten, bv. voor leesgroepen, en dit naast en in combinatie met een centrale Facebookpagina. Het feit dat je groepen kan afsluiten en enkel op uitnodiging werken, kan in sommige van deze gevallen ook een extra meerwaarde betekenen.

Pagina’s Facebook-pagina‟s, ook fanpagina‟s genoemd, zijn bedoeld voor organisaties, bedrijven, beroemdheden (muziekgroepen, schrijvers, …), die informatie willen verspreiden naar Facebookgebruikers die hen „leuk‟ vinden (ook „fans‟ genoemd). Een pagina staat ook open voor wie geen lid is van Facebook, en wordt getoond in de zoekresultaten van Google. Op die manier biedt Facebook als het ware gratis webruimte! Bovendien hoeft men als beheerder van de pagina geen enkele actie te doen om nieuwe „fans‟ toegang te geven. Men moet niet bevestigen, iedereen die de pagina via een link op een website, via de zoekfunctie in Facebook, via Google, via een link op een website of het prikbord van een andere gebruiker vindt, kan via de „Vind ik leuk‟-knop automatisch fan worden. Enkele andere mogelijkheden die pagina‟s bieden, en groepen niet, zijn de zogenaamde vanity URL‟s, nl. de mogelijkheid om je pagina een verkorte URL te geven (bv. www.facebook.com/bibliotheekgent), de mogelijkheid om applicaties toe te voegen, en de statistiekenmodule, om het gebruik van je pagina door je fans op te volgen.

11


Van groep/profiel naar pagina Pagina‟s zijn pas later in Facebook toegevoegd. Men kan een groep niet automatisch omzetten naar een pagina, maar een profiel sinds kort wel. In dat laatste geval worden alle „vrienden‟ automatisch omgezet naar „fans‟, wat zeer handig is. De beste stappen om van profiel naar een pagina over te stappen zijn: -

-

-

Log in met het profiel van de bib. Backup eerst de statusupdates en foto‟s van je profiel via „Account > Accountinstellingen > Een kopie downloaden van je Facebook-gegevens‟. Facebook zet immers (op dit moment) enkel de profielfoto en de vrienden over, de andere gegevens die je wil behouden (zoals foto‟s en bepaalde berichten) moet je opnieuw opladen na de conversie. Surf nu naar https://www.facebook.com/pages/create.php?migrate Kies voor de optie „Lokaal bedrijf‟. Typ je wachtwoord in en klik „bevestigen‟ om de conversie te starten. Vervolgens dien je een beheerder toe te voegen aan je pagina. Geef hiervoor bv. je eigen mailadres in (zelfde mailadres als waarmee je zelf een profiel hebt op Facebook) Vervolgens verschijnen dezelfde stappen als bij het aanmaken van een volledig nieuwe pagina. Facebook biedt je een aantal richtlijnen om je (lege) pagina te vullen met informatie. Laad op basis van je backup eventueel bepaalde berichten en foto‟s opnieuw op.

Heb je vroeger een groep aangemaakt voor de bib, en wil je toch overstappen naar een pagina, dan kan je via volgende tips je leden attent maken van de veranderingen: -

-

Zet belangrijke berichten van je groep over naar de pagina, en vul deze al met enkele relevante berichten, foto‟s en video‟s, vooraleer je de overstap maakt. Post een laatste bericht op je groep met de mededeling dat je vanaf nu een pagina zal gebruiken. Vergeet de link naar de pagina niet mee te geven. Vermits dit je laatste bericht is op het prikbord van de groep, zal het steeds zichtbaar blijven voor wie later toch nog op die plaats terechtkomt. Stuur een bericht naar alle leden, met dezelfde boodschap.

Een profiel en pagina naast elkaar gebruiken zouden we afraden. Een pagina, en één of meerdere (eventueel afgesloten) groepen voor specifieke doeleinden, kan wel, maar zorg er dan voor dat de namen van de groepen betekenisvol zijn, zodat er geen verwarring ontstaat tussen de officiële bibliotheekpagina en de specifieke groepen binnen Facebook.

12

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Een overzicht van alle (huidige) eigenschappen van profielen, groepen en pagina‟s, vind je schematisch in onderstaande tabel. Interactie via Privacy

Profiel Vrienden Bevestigen van vrienden

Groep Leden Volledig open, of op uitnodiging (via email), of hele groep onzichtbaar maken Men moet ingelogd zijn in Facebook, eventueel enkel op uitnodiging of zelfs onzichtbaar Naam van beheerders kan opgevraagd worden, en wordt getoond voor statusberichten

Afscherming

Afhankelijk van instellingen

Beheerder

Je eigen naam is uiteraard zichtbaar, en wordt getoond voor je persoonlijke statusberichten

Zichtbaarheid posts

Op eigen prikbord en in nieuwsoverzicht van vrienden

Berichten sturen

Via berichten

Delen van foto‟s en video‟s Google index Applicaties Verkorte URL Statistieken Widget/fanbox op website Evenementen

Ja Ja Ja Ja Neen Neen Ja, met mailoptie vrienden en eventueel zichtbaar in nieuwsoverzicht van vrienden

Ja Neen Neen Neen Neen Neen Ja, met mailoptie alle leden

Fora

Neen

Niet meer

Op prikbord van groep, en eventueel in nieuwsoverzicht van vrienden (afh. van instellingen profiel en groep) Via berichten (naar iedereen, max. 5000 leden)

Pagina Fans Iedereen kan fan worden Ook zichtbaar en toegankelijk zonder dat men inlogt in Facebook, en via Google Namen van beheerders zijn niet zichtbaar, en statusberichten die zij posten krijgen naam en profielfoto van pagina i.p.v. die van gebruiker zelf Op prikbord van pagina en in nieuwsoverzicht van fans Niet meer, waarschijnlijk binnenkort terug. Wel naar je eigen vrienden. Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja, geen mailoptie alle fans (enkel naar je eigen vrienden), wel zichtbaar in nieuws-overzicht van fans Niet meer

13


Aan de slag met Facebook-pagina’s Facebook verkennen Wie nog geen ervaring heeft met Facebook, raden we best aan om dit sociale netwerk eerst een paar weken te verkennen, en de eigenschappen en manier van werken als gewone gebruiker te ervaren. Maak een persoonlijk profiel aan, laad een profielfoto op en pas wat informatie over jezelf aan. Zoek naar vrienden en familieleden en stuur hen een vriendschapsverzoek. Zodra zij bevestigen, zal je startpagina in Facebook, het zogenaamde nieuwsoverzicht, gevuld worden met boodschappen en activiteiten van je vrienden. Ga vervolgens op zoek naar interessante pagina‟s en groepen, en word er fan/lid van. De berichten die beheerders op de fanpagina‟s plaatsen, verschijnen vanaf nu ook in je nieuwsoverzicht. Test eventueel ook enkele toepassingen (apps) uit. Enkele tips om mee van start te gaan: Pagina‟s: Bibnet, LOCUS, LibraryThing, Europeana.eu, Digitale Week, I Love Libraries, De Bibliotheekweek, diverse pagina‟s van bibliotheken, … Groepen: www.iedereen.leest.be - wat lees jij?, Digitale Bibliotheek, Librarians and Facebook, … Toepassingen: We Read, Librarything, … Leer ook van anderen: neem een kijkje op de pagina‟s van andere bibliotheken , en kijk hoe zij Facebook gebruiken. Op die manier leer je ongetwijfeld ook weer nieuwe mogelijkheden en toepassingen van Facebook kennen, die je zelf kan inzetten op je eigen pagina.

Een pagina creëren Men kan via zijn/haar persoonlijke account een fanpagina maken voor de bibliotheek. Volgens de gebruiksvoorwaarden mag dit enkel gebeuren door een officiële vertegenwoordiger van de organisatie in kwestie, in dit geval een medewerker van de bibliotheek. Om een pagina te maken, log je met je eigen account in in Facebook, en klik je vervolgens in de linkerbalk op „Pagina‟s‟. Klik vervolgens bovenaan op de link „+ Een pagina maken‟. Kies de optie „Lokaal bedrijf‟ aan. Kies uit het uitklaplijstje „Bibliotheek‟ als categorie. Vul de gewenste naam van de pagina in. Let wel, tenzij je minder dan 100 fans hebt, is dit later niet aan te passen, dus denk na over deze benaming. Wil je namelijk snel teruggevonden worden in de zoekfunctie, zorg er dan voor dat alle betekenisvolle zoektermen in de naam zitten, bv. „Openbare bibliotheek Tienen‟. Indien je bibliotheek onder een andere naam bekend staat, is het toch altijd handig om de stad te vermelden. De pagina van „Bibliotheek Tweebronnen‟ is bijvoorbeeld niet in de zoekmodule terug te vinden als men „bib Leuven‟ intypt.

14


Vul de rest van de gevraagde gegevens in. Vink aan dat je akkoord gaat met de gebruiksvoorwaarden en klik op „Aan de slag‟.

Je pagina zichtbaar of onzichtbaar maken Een nieuwe pagina staat standaard zichtbaar. We raden aan om de pagina eerst even onzichtbaar te maken, en pas nadat alle benodigde info werd toegevoegd, deze weer zichtbaar te maken voor potentiële fans. Zorg er dus voor dat op dat moment je pagina interessant genoeg is voor de fans: post een welkomstbericht op je prikbord, zorg ervoor dat alle contactinfo werd opgenomen, voeg enkele afbeeldingen en/of filmpjes toe, kortom, maak je pagina boeiend, ook voor de eerste fan! Je kan een pagina zichtbaar of onzichtbaar maken via de optie „Pagina bewerken‟ in de rechterbovenhoek. Om een pagina (on)zichtbaar te maken vink je naast „Zichtbaarheid van de pagina‟ de optie „Unpublish page‟ aan. Klik onderaan op „Wijzigingen opslaan‟. Door dit vinkje weer weg te nemen kan je de pagina beschikbaar maken voor potentiële fans. Zolang je dit niet doet, zal je bovenaan je pagina een banner zien die aangeeft dat je pagina nog niet actief is.

Je pagina opvullen Je nieuwe pagina opent nu op het tabblad „Aan de slag‟, dat enkel voor de beheerders zichtbaar is. Deze pagina maakt je wegwijs in enkele basiselementen van je pagina. Zodra je je pagina wat hebt aangepast en fans hebt, verdwijnt dit tabblad trouwens. Andere tabs die automatisch werden aangemaakt zijn: Prikbord: vergelijkbaar met het prikbord op het profiel van een gebruiker, kan je hier berichten achterlaten, die automatisch ook in het nieuwsoverzicht van je fans verschijnen; je kan al dan niet toestaan dat ook fans hier berichten kunnen posten. Info: algemene info, zoals adres, openingsuren en link naar de website Activiteiten van vrienden: toon enkel de interacties van je vrienden met deze pagina Foto‟s: overzicht van de profielfoto van de pagina, en eventuele anders sets van foto‟s die je rechtstreeks oplaadt in Facebook.

15


Standaard opent een Facebook-pagina voor de fans op de tab Prikbord, en voor anderen op de tab Info. Je kan ook tabs toevoegen uit een lijst, zoals de tab Evenementen. Afhankelijk van de applicaties die je op je pagina geïnstalleerd hebt, kunnen dat er meer zijn dan de standaard lijst.

De instellingen van je pagina beheren Via de beheerspagina (knop „Pagina bewerken‟ rechts bovenaan) kan je ook andere algemene instellingen aanpassen, zoals de opties voor het prikbord, de evenementen, fora, foto‟s, links, enzovoort. Verken deze opties best eens voor je de pagina publiceert.

16


Je kan de beheersinstellingen aanpassen naargelang de noden van je pagina. Mogen fans al dan niet reageren op berichten, mogen ze zelf prikbordberichten, foto‟s, films en link toevoegen. Indien je fans toelaat om zelf berichten te posten, stel dan op dezelfde plaats best ook in dat het prikbord standaard zowel de berichten van de bib als die van de fans toont („Alle berichten‟). De maker van de Facebook-pagina kan collega‟s toelaten de pagina te bewerken en berichten te posten, door hen beheerder te maken. In tegenstelling tot bij een groep, worden de namen van deze beheerders niet getoond. Ook wanneer je als beheerder commentaar geeft op een bericht van een fan, zal je eigen naam niet zichtbaar worden, maar post je het bericht uit naam van de bib. Je kan dus als beheerder normaal gezien niet uit persoonlijke naam reageren op berichten op de pagina, tenzij je weer een extra optie aanvinkt op de beheerspagina (bij „Jouw instellingen‟). Als beheerder van een pagina heeft men ook toegang tot een statistiekenmodule, waarin nuttige informatie wordt getoond over de fans en de interactie op de pagina. Deze gegevens kan men bereiken via de beheerspagina, of via de link in de linkerbalk van je pagina. Je kan ook een zogenaamde „vanity URL‟, een verkorte URL of gebruikersnaam (username) voor je pagina aanvragen, bv. www.facebook.com/bibliotheekgent. Ga hiervoor naar www.facebook.com/username. Let wel op, een verkorte URL of gebruikersnaam bestaat zowel voor profielen, als voor pagina‟s. Indien het profiel waarmee je bent ingelogd (normaal gezien je persoonlijk profiel) nog geen gebruikersnaam heeft (bv. www.facebook.com/elkedeboer), maak die persoonlijke gebruikersnaam (je naam of een afkorting ervan, al dan niet met een punt tussen voornaam en familienaam) eerst aan! Daarna kan je dan via de link daaronder een gebruikersnaam instellen voor elke pagina waarvan je admin bent, en die minstens 25 fans telt.

17


In bovenstaand voorbeeld heeft het persoonlijke profiel van de ingelogde gebruiker al een verkorte URL of gebruikersnaam (www.facebook.com/ilse.depre). Om een pagina waarvan men admin is ook zo‟n verkorte URL toe te kennen, kiest men de betreffende pagina uit het uitklaplijstje daaronder (of klikt men eerst op de link naar de pagina‟s om deze lijst zichtbaar te maken), en volgt men vervolgens de richtlijnen op de pagina. Opgepast, je kan de verkorte URL van een pagina niet wijzigen eens deze is aangemaakt. Indien je twijfelt over deze procedure of over de te kiezen naam, raadpleeg dan een collega!

Je fans op de hoogte houden Indien je als bibliotheek een pagina maakt, dan kan je je „fans‟ op de hoogte houden van activiteiten en nieuwtjes via een bericht op het prikbord van de pagina. Deze boodschappen zullen automatisch verschijnen in het nieuwsoverzicht van de fans, waardoor ze zeker zullen opvallen. In de versie van najaar 2011 gebruikt Facebook een algoritme om voor elke gebruiker te bepalen welke berichten belangrijk zijn. Het zijn deze berichten die gebruikers standaard bovenaan op hun nieuwsoverzicht zien verschijnen. Facebook baseert zich hiervoor op de relatie tussen de gebruiker en de afzender van het bericht, de algemene interactie van gebruikers met het bericht en de actualiteit ervan. Hoe meer een gebruiker met jouw in interactie gaat (via „vind ik leuk‟ en commentaren) en hoe meer interactie één bepaald bericht krijgt, hoe beter de zichtbaarheid ervan in het nieuwsoverzicht. Stimuleer daarom interactie op je pagina (zie lager).

Meer weten? Meer informatie over Facebook-pagina‟s is in Facebook zelf te vinden, in de helppagina‟s (Account > Help) of via http://www.facebook.com/FacebookPages. Vind je toch nog niet de gewenste informatie? Zoek dan eens via Google in de duizenden webpagina‟s en blogberichten die reeds over Facebook en het gebruik ervan werden geschreven. Hou er wel rekening mee dat Facebook snel verandert, en dat sommige blogberichten en/of handleidingen al voor een deel achterhaald kunnen zijn.

18


Praktijkvoorbeelden Niets is zo demotiverend voor een bezoeker van een Facebook-pagina, als een leeg blad, of berichten die een half jaar oud zijn. Het is niet voldoende om als bibliotheek gewoonweg aanwezig te zijn op Facebook, met een profielfoto en wat contactinfo. Een Facebook-pagina op zich maakt een bibliotheek niet modern of hip. Een succesvolle Facebook-pagina biedt een meerwaarde voor de fans, en dat vraagt regelmatige updates en interactie. Een Facebook-pagina wordt soms ten onrechte louter en alleen gebruikt als duplicaat van een website of blog, met exact dezelfde algemene berichten. Het kan natuurlijk nooit kwaad om je informatie op verschillende plaatsen te herhalen, maar indien je enkel daarvoor Facebook gebruikt, dan mis je toch enkele unieke kansen om meerwaarde te bieden voor je publiek. We hopen dat volgende tips inspirerend kunnen werken om nog meer uit dit sociale netwerk te halen, en tegemoet te komen aan wat gebruikers van Facebook en Facebook-pagina‟s verwachten. Ze werden verzameld door tientallen Facebook-pagina‟s, van bibliotheken, maar ook van andere culturele instellingen, non-profit organisaties en zelfs bedrijven, te bekijken.

Blijf actief! De statusupdates op het prikbord van je pagina zijn een belangrijk deel van je aanwezigheid op Facebook. Dit is immers een uitstekende manier om je pagina weer in het vizier van je „fans‟ te krijgen, vermits wat je hier plaatst, meestal ook in hun nieuwsoverzicht verschijnt. Vroeger was de ruimte voor een statusbericht beperkt, maar je kan nu ook langere berichten ingeven. Wil je afbeeldingen en tekst combineren, dan heb je enkele opties: -

Laad een foto op in een album, en voeg commentaartekst toe. Bij het opslaan kies je de optie om de foto op het profiel te publiceren: de commentaartekst wordt dan boven de foto gezet. Op deze manier kan je wel slechts één foto per bericht plaatsen.

19

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN -

Plaats de info elders (bv. op een blog, website, webtool, …) en link ernaar vanuit Facebook.

-

Maak gebruik van de notities-optie (meer hierover in het volgende hoofdstuk van deze inspiratiegids).

Al is het niet altijd eenvoudig om steeds nieuwe berichten te posten, zorg er toch voor dat er geregeld (minstens enkele keren per week) een bericht verschijnt. Maak eventueel een planning op, waarin je de belangrijke communicatieberichten, verbonden aan bepaalde data, opneemt. Vul de gaten op met tijdsonafhankelijke berichten, of plan op bepaalde momenten een „In de kijker‟, waarmee je bepaalde facetten van je werking en/of collectie belicht. Maak je gebruik van nog andere webapplicaties, zoals een blog of Twitter, neem dan ook deze op in je planning. In het volgende hoofdstuk geven we enkele tips om sociale tools met elkaar te verbinden. Hou er ook rekening mee dat je, indien je Facebook en andere online communicatiekanalen optimaal wil inzetten, je ook tijd moet maken om andere kanalen te volgen: Facebookpagina‟s van andere bibliotheken en bibliotheekorganisaties (om ideeën op te doen), online kranten, vakgerelateerde blogs en websites, allemaal kunnen ze extra content bieden voor jouw publiek. Volg vooral ook op wat er over jouw bib op websites en sociale tools geschreven wordt. Maak ook gebruik van je collega‟s! Probeer hen warm te maken om ook geregeld iets over hun afdeling te posten (of minstens naar jou door te sturen). Of laat elke week een andere medewerker een nieuwe aanwinst aanprijzen. Kortom, verdeel het werk, zorg dat iedereen betrokken is bij de Facebook-pagina en je project gedragen wordt door de hele bib!

20


Speel kort op de bal! Facebook is een snel medium: in enkele seconden heb je een korte boodschap verspreid onder je fans, zonder dat je speciale technische kennis moet hebben. Je pagina is dan ook zeer geschikt om last-minute berichtjes te versturen, om je fans nog eens te herinneren aan een komende activiteit, of aan veranderingen in je werking in de nabije toekomst, zoals openingsuren tijdens de zomermaanden, sluitingsdagen, …

Wees multimediaal! Post niet alleen berichten, maar maak de inhoud van je pagina multimediaal. Zorg voor fotomateriaal, films, links naar websites, … Uit onderzoek blijkt immers dat afbeeldingen en video‟s meer aanspreken en sneller tot interactie leiden dan louter tekst!

Men kan foto‟s en video‟s opladen in Facebook zelf, maar je kan ook linken naar bv. Flickr en YouTube. Deze tools zijn uitermate geschikt voor het delen van dergelijke bestanden, en je kan er gemakkelijk vanuit vele andere communicatietools (blog, website, …) naar linken. Zeker voor films is deze manier van werken te verkiezen. Wanneer je toch films rechtstreeks in Facebook oplaadt, hou de grootte van films beperkt (zeker niet meer dan 1024 Mb en 20 minuten lang).

21


Om vanuit Facebook te linken naar een video op YouTube, kopieer je de URL van de video. Ga naar je pagina en klik boven het tekstveld op de knop „Link‟. Plak de URL in dit veld en klik „Toevoegen‟. Facebook haalt nu automatisch een miniatuurversie van de video, samen met de bijhorende infotekst op uit YouTube. Voeg eventueel wat commentaar bij in het tekstveld onderaan en deel je bericht met je fans via „Plaatsen‟. Je vindt in YouTube al heel wat interessante filmpjes die je kan hergebruiken, zoals de promotievideo‟s van „De bib: het leven van A tot Z‟ of het how-to-filmpje van Fundels. Check bv. de YouTube-accounts van Bibnet en Locus om nog meer films te vinden, zowel bij de gedeelde films als de favorieten. Het rechtstreeks opladen van foto‟s in Facebook zelf heeft voor- en nadelen. Aan de éne kant zijn ze moeilijker herbruikbaar in andere webtools dan wanneer je ze in Flickr plaatst. Aan de andere kant kunnen fans rechtstreeks interageren met foto‟s in Facebook, bv. hun voorkeur uitspreken via de „Vind ik leuk‟-knop of commentaren toevoegen.

Hou rekening met auteursrecht, en laad in Facebook, Flickr of YouTube enkel foto‟s en films op die je zelf hebt gemaakt, of waarvan de maker toelating heeft gegeven. Indien je mensen fotografeert of filmt, hou je dan tevens aan de regels van het portretrecht. Zeker wanneer het gaat om minderjarigen, is de toestemming van de ouders nodig!

22

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Fotografeer of film je een bepaalde activiteit, breng je publiek dan op de hoogte dat foto‟s en/of video‟s te vinden zullen zijn op Facebook. Op die manier krijg je er misschien nog een aantal extra fans bij. En vergeet niet te vermelden dat ze zichzelf kunnen taggen! Wanneer iemand zichzelf of een vriend herkent op een foto, kan hij/zij de rechthoek aanduiden waarbinnen het gezicht valt, en aanduiden wie dit is. De getagde foto wordt vervolgens automatisch verspreid in het nieuwsoverzicht van alle vrienden van de „getagde‟ persoon, waardoor de foto zelf en de locatie ervan (profiel/groep/pagina) in de kijker wordt gezet. Dit is een mooi voorbeeld van virale marketing, waarbij je pagina extra fans kan winnen dankzij de activiteiten van de reeds bestaande fans.

Je kan ook toelaten dat gebruikers zelf foto‟s opladen op jouw pagina. Op die manier kan je bv. een fotowedstrijd organiseren, waarbij je publiek foto‟s „inzendt‟ via Facebook en anderen erop kunnen stemmen via de „vind ik leuk‟ optie. Er zijn wel enkele nadelen verbonden aan deze werkwijze. Facebook reduceert de kwaliteit van de opgeladen foto‟s, waardoor ze na de wedstrijd niet zo bruikbaar zijn voor bv. publicaties. Bovendien staat in de gebruiksvoorwaarden van Facebook dat alle foto‟s en video‟s die je oplaadt, zelfs al is die auteursrechtelijk beschermd, gratis gebruikt kan worden door Facebook, zolang je lid bent van Facebook.

Meer info over het gebruik van foto‟s en video in Facebook, zoals de hieraan verbonde privacysettings, de toegelaten formaten en mogelijke problemen, vind je in het Help Center (via de knop Account).

23


Maak je publiek warm voor nieuwe initiatieven! Bied je fans via Facebook een preview van nieuwe initiatieven, bijvoorbeeld door hen zeer vroeg op de hoogte te brengen van nieuwe lezingen, een foto-verslag te maken van de opbouw van een tentoonstelling, medewerkers aan het woord te laten over toekomstige evenementen, …

Geef nabeschouwingen! Ook wanneer een activiteit voorbij is, kan er nog aandacht aan besteed worden via Facebook. Maak een verslag, en vraag je Facebook-fans om dit aan te vullen met hun ervaringen.

24


Maak je verslag zo multimediaal mogelijk. Link naar foto‟s, en voeg eventueel zelfs een videofragment toe dat de sfeer weergeeft. Beelden zeggen immers zoveel meer dan woorden, en zijn voor je fans echte „teasers‟ om door te klikken naar je pagina.

Indien er tijdens een activiteit iets gecreëerd werd door de deelnemers, laat dan zeker ook de resultaten zien: foto‟s van cupcakes, tekeningen van schoolkinderen, audiovisuele werkjes van jongeren, …

25


Maak je fans wegwijs in de bib! Via kleine tips, kan je minder bekende diensten van je bib in de kijker zetten, zoals het magazijn, bib-aan-huis en online reserveren, of hen helpen efficiënter de weg te vinden naar wat de bib hen te bieden heeft.

Maak ook gebruik van de voorkeur van het publiek voor foto‟s, en creëer bijvoorbeeld een virtuele rondleiding doorheen je bib. Via de commentaarfunctie kan je extra informatie toevoegen.

Bied etalages op je collectie! Facebook is, omwille van de snelle en eenvoudige manier van aanpassen, zeer interessant om je collectie extra in de kijker te zetten. In combinatie met de link-functie, foto‟s en multimediabestanden, zoals video‟s, kan je zonder al te veel inspanningen de rijke collectie van de bib onder de aandacht brengen. Hou je publiek zeker op de hoogte van nieuwe aanwinsten of nieuwe collectiediensten.

26

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Zet op bepaalde tijdstippen ook actuele thema‟s uit je collectie in de kijker: de DVD-versie van een populaire reeks of film op tv, leuke tips voor regenachtige vakantiedagen, cd‟s van groepen die op een festival in de gemeente optreden, leuke Sinterklaasboekjes, zomerse recepten, …

Of plaats eens een grappig, ontroerend of spannend citaat uit een werk online, of citeer een bekende schrijver, acteur of zanger.

Ook doodgewone gebeurtenissen kunnen worden aangewend om een werk in de kijker te plaatsen, zoals hier op de eerste warme zomerdagen in juli.

27

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN De laatste aanwinsten of bepaalde thema‟s in je collectie kan je ook snel oplijsten door te linken naar een zoekactie in je catalogus. Kopieer de URL van een bepaalde zoekactie in je catalogus, en plak deze bij de link-optie onder je statusbericht. Je kan ook iets audiovisueler aan de slag gaan met de covers, bv. via Librarything. Hou rekening met auteursrechten als je zelf covers gaat opladen!

Naast je eigen catalogus kan je ook gebruik maken van de info op Bibliotheek.be, Zoeken.bibliotheek.be, de auteurspagina‟s, de persmappen, de Webwijzer, ... Deze tools werden ontwikkeld voor het Vlaamse publiek, en staan uiteraard ter beschikking van de bibliotheken om jullie eigen content mee aan te vullen.

Pik in op de actualiteit! Elke dag zijn er interessante berichten in het nieuws, die verband houden met de activiteiten en de collectie van de bib: bekroningen, verfilmingen, literaire weetjes, studies over games of de digitale kloof, … Via de link-optie in Facebook kan je snel en eenvoudig naar het originele artikel linken, en er nog wat extra commentaar of duiding bijplaatsen.

28


Probeer waar mogelijk het nieuwsfeit te verbinden met de dienstverlening van de bibliotheek, bv. door een link toe te voegen naar een specifieke zoekopdracht in de catalogus.

Nieuwsfeiten hoeven trouwens niet altijd droog te zijn: verwijzingen naar de overwinning van de plaatselijke voetbalploeg of het weer kan een perfecte aanleiding zijn om een werk in de kijker te zetten.

29


Maak de digitale kloof wat kleiner! Vele bibliotheken zetten zich actief in om de digitale kloof te verkleinen, door via vaste pc‟s en wifi toegang te verschaffen tot het internet, en via diverse lezingen, workshops en andere vormingsinitiatieven. Het is niet omdat je fans de weg naar Facebook hebben gevonden, dat ze geen nood meer hebben aan andere digitale tips en truukjes. Weetjes over Facebook zelf, stap-voor-stap video‟s die het gebruik van databanken uitleggen, interessante nieuwe webtools, tips om meer uit je digitale camera te halen, informatie over tax-on-web, …, zet ze in de kijker. Je hoeft niet alles zelf te schrijven, je vindt online zeker voldoende interessant materiaal, ook in het Nederlands. Verzamel eens allerlei nuttige weetjes tijdens een brainstorm onder collega‟s, en plan vanaf dan elke week een „Digitip‟ of „Website in de kijker‟.

Vergeet naast de technische aspecten ook de praktijktips niet. Maak je fans „mediawijs‟, via tips en artikels over privacy, virussen, veiligheid op het net, … Geef ouders informatie over de games die hun kinderen spelen, en informeer jongeren over de mogelijke gevaren van moderne media.

Je kan je fans ook onrechtstreeks in contact brengen met leuke tools en nuttige websites, bv. door er zelf naar te verwijzen of ze te gebruiken binnen Facebook. Zo kan je bij een actueel onderwerp linken naar de overeenkomstige Wikipedia-pagina, bij een boek linken naar de vermelding in Librarything, bij een lezing van een auteur verwijzen naar zijn of haar Twitterpagina, of Doodle gebruiken om een poll te houden.

30


Bied een blik achter de schermen! In deze tijden van reality shows en constante informatiestromen van vrienden via Facebook, zijn we niet vies van een beetje voyeurisme. Een uitgelezen kans om onze fans niet enkel het officiële bibnieuws te geven, maar hen ook een blik te gunnen op „De bib… het leven zoals het is‟!

Plan je een verhuis of verbouwingen, of voer je RFID in, met allerlei karweitjes tot gevolg, zet dat dan ook in de kijker, via berichtjes, foto‟s en zelfs video‟s. Ook het dagdagelijkse reilen en zeilen van de bib kan gerust eens aan bod komen in een berichtje.

31

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Zet ook eens een bibliotheekmedewerker in de kijker! Dat kan via een interview met de collega, maar ook via een meer informeel berichtje.

En waarom zou je je profielfoto niet af en toe wisselen, en op die manier je personeel en de activiteiten in de bib zelf in de kijker zetten. Let er wel op dat deze foto verkleind ook in het nieuwsoverzicht van de fans te zien is, dus zorg ervoor dat ook deze kleine versie het onderwerp nog herkenbaar is.

Je kan ook de collectie en de andere aspecten van je bibliotheekwerking op een informele manier onder de aandacht brengen. Citeer een dankbare klant die eindelijk vond wat hij/zij zocht, post een foto van een klasbezoek, zet de vrijwilligers van je bib-aan-huis-project in de kijker, of laat weten welke ongewone, verrassende, grappige of ontroerende dingen er zich op dit moment afspelen in de bibliotheek.

32


Gooi ook gerust eens met wat cijfers…

Zet je publiek in de kijker De bibliotheek is meer dan de collectie alleen, en het publiek vormt zeker één van de pijlers van onze werking. De Facebookfans en de andere bibliotheekgebruikers hebben dan ook ongetwijfeld veel interessants te vertellen. Geef hen een platform, bv. in een maandelijkse rubriek.

33

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Facebook biedt gebruikers de mogelijkheid om pagina‟s in hun statusberichten te „taggen‟, door via @ te linken naar de pagina. Het bericht wordt dan ook zichtbaar op de getagde pagina. Op die manier maken ze op hun prikbord reclame voor de bib, en kunnen andere fans dat ook opvolgen.

Je publiek betrekken kan ook op een indirecte manier, zonder hen zelf aan het woord te laten, maar hun activiteiten in de bib in beeld te brengen of je expliciet tot een bepaalde doelgroep te richten. Heb je veel studerende jongeren in de bib, wens hen dan veel geluk via Facebook. Verwelkom de groep senioren of nieuwe gemeentebewoners die net een rondleiding krijgen, of bedank de deelnemers aan een activiteit voor hun deelname en enthousiasme.

En laat ook zien dat hun bezoek sporen achterlaat, zoals Halle deed…

34


Vergeet je andere communicatiekanalen niet! Facebook is slechts één van de vele communicatiekanalen die je als bib inzet om je publiek op de hoogte te houden. Breng ook die andere media onder de aandacht van je fans: link naar berichten op je website of blog, en zet nieuwe edities van je nieuwsbrief extra in de kijker.

Heeft je bibliotheek ook een blog, dan zullen ongetwijfeld heel wat berichten die daar verschijnen ook geschikt zijn voor je Facebook-publiek. Je kan je blogberichten snel manueel overzetten via de link-optie in Facebook. Kopieer de URL van je blogbericht, ga naar je pagina in Facebook en klik op „Link‟. Plak de URL daar en klik op „Toevoegen‟. Facebook zal automatisch de titel, en afhankelijk van de instellingen van je blog ook een deel van de tekst, importeren. Indien er afbeeldingen in het bericht zitten, kan je ook één van deze tonen, links van de link.

Om tijd te besparen kan je er ook voor zorgen dat alle blogberichten automatisch worden doorgestuurd naar Facebook, zonder dat je nog manueel de link moet kopiëren. Dit komt aan bod in het volgende hoofdstuk. Je kan uiteraard ook linken naar andere sociale media waarop je bibliotheek actief is, zoals Flickr, Slideshare, Scribd, Podomatic, enzovoort. Wat je met deze tools kan doen binnen een bibliotheekcontext kan je lezen op www.23dingen.be.

35


Publiceert een krant of lokaal tijdschrift een artikel over de bibliotheek of een actie waarin je bib deelneemt, breng dan ook dit onder de aandacht. Is er geen online versie van het artikel te vinden, vraag dan eens na of je het niet mag digitaliseren om op die manier toch aan je fans aan te bieden.

Wees fun! Eén van de belangrijkste eigenschappen van Facebook is het ongedwongen, speelse karakter van het sociale netwerk. De vele spelletjes die gebruikers spelen, de soms grappige pagina‟s waar ze lid van worden, en de ongedwongen statusberichten, zijn hier voorbeelden van. In tegenstelling tot andere media mag het er op Facebook dus wel wat losser en grappiger aan toe gaan. Fleur je statusberichten dus gerust eens op met een kwinkslag, en verwoord je „officiële‟ boodschappen op een speelse manier. Benut ook elke link met de actualiteit van de dag om je bibliotheek onder de aandacht van je fans te houden!

36


Verschillende bibliotheken linkten al vanuit hun Facebook-pagina‟s naar leuke bibliotheekgerelateerde grappige filmpjes op YouTube, zoals het bekende „Librarians Do Gaga‟, waarin bibliotheekmedewerkers een parodie een eigen versie van Lady Gaga‟s hits brengen. Naast video‟s zijn er ook online spelletjes te vinden die verband houden met de bib.

Ook moppen kunnen een zeer leuke aanleiding zijn om bepaalde delen van de collectie in de kijker te zetten. Onderstaand voorbeeld komt uit een bibliotheekblog, maar dit idee is zeker herbruikbaar in Facebook. De links onder het mopje verwijzen telkens naar relevante zoekacties in de catalogus van de bib.

37


Het valt bovendien op dat zulke berichten meer reacties krijgen dan drogere officiële boodschappen. De ideale manier dus om je fans te motiveren om zelf actief te zijn op je pagina en zich kenbaar te maken. Ze zullen later dan ongetwijfeld sneller geneigd zijn om ook op andere berichten te reageren, wat de interactiviteit en zichtbaarheid van je pagina enkel ten goede kan komen.

Geef de buren ook wat ruimte! Ook informatie van of over andere verwante organisaties en diensten, die aansluiten bij thema‟s uit de bib, kunnen gerust in de kijker gezet worden.

38


Stimuleer interactie tussen pagina‟s, formeel en informeel. Om elkaars Facebookpagina‟s te promoten kunnen diverse stadsdiensten of culturele organisaties boodschappen achterlaten op elkaars prikbord. De concrete werkwijze hiervoor vind je op de Facebookpagina van Bibnet, bij „Facebook-tips‟. Nadeel is wel dat deze berichten enkel zichtbaar zijn op het prikbord zelf, en niet verschijnen in het nieuwsoverzicht van je fans.

Je kan ook andere pagina‟s toevoegen als favorieten bij je eigen pagina.

39


Vraag eens om hulp! Facebook biedt je een community van gebruikers, fans, mensen die de bib een warm hart toedragen. Maak daarvan gebruik wanneer je op zoek bent naar vrijwilligers of materialen.

Lanceer een algemene oproep, laat een vrijwilliger zelf aan het woord, of zoek helpende handen voor een concrete actie, via de evenemententool in Facebook zelf.

Stimuleer interactie! Vaak stellen we berichten op Facebook op dezelfde manier op als voor een nieuwsbrief, folder of website. We geven heel wat informatie, maar vragen zelden de mening van onze fans. En zelfs al heeft men steeds de optie om te reageren, buiten het „Vind ik leuk‟-knopje voelen weinigen zich geroepen om te interageren. Tenzij we dit stimuleren!

40

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Facebook gebruiken als informatiekanaal is op zich uiteraard niet verkeerd, maar dit sociale netwerk laat daarnaast zoveel meer toe. Web 2.0 tools staan voor interactie, interactiviteit en (co)creatie, en daar kan ook een bibliotheekpagina dankbaar gebruik van maken. Zo kan je bijvoorbeeld toestaan dat niet enkel de beheerders van een pagina, maar alle fans berichten kunnen posten op het prikbord. Wees niet bang om je fans de mogelijkheden tot posten te geven, er zal zelden of nooit misbruik van gemaakt worden. Stimuleer het posten van berichten, zoals op diverse Facebookpagina‟s gebeurde tijdens de Bibliotheekweek 2011.

Stimuleer leden om te reageren op de statusberichten van de bib. Laat hen hun mening geven over de voorbije activiteiten. Vraag hen naar hun favoriete vakantieboek. Of laat hen een citaat posten uit hun lievelingsboek.

41

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Geef niet direct op als je een vraag stelt en je weinig reactie krijgt. Heel wat factoren spelen mee, zoals het tijdstip waarop je post (op vrijdagnamiddag blijken de meeste Facebookgebruikers online te zijn, en heb je dus het meeste kans dat je vraag gelezen wordt), de reacties van anderen, en de gewoonte van de fans om hun mening te geven. Dat laatste kan je stimuleren door van je vragen een terugkerende rubriek te maken, zoals Malle in het najaar van 2011 deed met de Curieuzeneuzeboekenmaandvragen. Het aantal reacties steeg geleidelijk aan, en sommige fans lieten hun enthousiasme blijken door zelf naar een nieuwe vraag te polsen!

Doe ook iets met hun commentaren en berichten: reageer erop, gebruik ze om een bepaald deel van de collectie in de kijker te zetten, voeg een link toe naar de andere werken van een auteur in de catalogus, nodig een actieve fan uit voor een interview, dat dan weer gepost kan worden op je Facebook-pagina. Kortom, laat je fans weten dat je hun mening en commentaren waardeert.

42

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Wanneer er verschillende reacties op je bericht staan, en je wil reageren op één bepaalde fan, dan is de Facebook-conventie om dat te doen via @naam en vervolgens je antwoord. Op die manier kan je ook gericht antwoorden, zelfs al hebben er ondertussen al andere fans op hetzelfde bericht gereageerd. Wanneer je in een apart statusbericht trouwens verwijst naar een fan via de @-link, dan verschijnt je tekst ook op het prikbord van die fan, en is het dus potentieel zichtbaar voor al diens vrienden! Benut ook de mogelijkheden van deze groep fans als toetssteen voor ideeën rond nieuwe diensten, initiatieven en technologieën en krijg een beter zicht op waar je bibliotheekgebruikers van de toekomst mee bezig zijn, en welke informatienoden zij hebben. Let er wel op dat je ook regelmatig je Facebook-pagina nakijkt, om de reacties van de bezoekers te lezen en er eventueel op te reageren! Facebook duidt nieuwe interacties (bericht op je prikbord, „vind ik leuk‟-kliks en commentaren) aan door een cijfertje naast de naam van je pagina te plaatsen op je nieuwsoverzicht. Op de pagina zelf zie je deze aanduidingen terugkomen in de rechterbalk bij „Meldingen‟. Hou de interactie levend door zelf regelmatig in te pikken op commentaren van lezers. Zelfs al lijken de vragen wat raar, we zouden de bibliotheek niet zijn als we er geen antwoord op wisten…

Organiseer eens een wedstrijd! Om je fans te motiveren commentaren achter te laten, en lees-, luister, kijken speeltips met elkaar delen, kan je er uiteraard ook een prijs aan vasthangen. Vraag naar de favoriete vakantielectuur van je fans, het mooiste kerstverhaal, het liedje waarvan ze kippenvel krijgen, en beloon de mooiste, ontroerendste, origineelste inzending met een cadeaubon, gratis toegang tot een tentoonstelling, een ticket voor een concert,… Pas wel op: volgens de gebruiksvoorwaarden van Facebook mag je eigenlijk geen wedstrijden op het platform organiseren. Pagina‟s van grote organisaties, zoals Studio Brussel, werden om die reden al eens verwijderd. Zeker wanneer men door een wedstrijd op enkele dagen duizenden fans bijkrijgt, zal Facebook je pagina in de gaten houden. Kleinere pagina‟s blijven meestal uit het vizier van de Facebook-beheerders, maar vermijd toch best het woord „wedstrijd‟ of „prijs‟ en omschrijf je actie creatief, om op veilig te spelen. Facebook is ook uitermate geschikt voor kleine kwisjes, prijsvragen, waarop via de commentaarfunctie geantwoord kan worden. Je kan er eventueel een terugkerend event van maken, met elke week of maand een nieuwe vraag.

43

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Je kan ook de creativiteit van je fans prikkelen door een doe-opdracht, bijvoorbeeld door hen aan te sporen foto‟s te nemen, bv. van activiteiten tijdens de Bibliotheekweek, van zichzelf terwijl ze hun favoriete boek lezen of van de verbouwingen van de bib. Laat hen creatief aan de slag gaan met de collectie, zoals in het voorbeeld hieronder van Bibliotheek Haaltert. Of vraag hen een nieuwe profielfoto te ontwerpen.

Er hoeven ook niet altijd prijzen aan vast te hangen. Zo kan je bijvoorbeeld je komende evenementen gaandeweg prijsgeven via Facebook, door een tip van de sluier op te lichten. Komt er een bekende auteur een lezing geven, geef dan de datum en enkele hints m.b.t. de persoon in kwestie, en laat de Facebook-fans posten over wie het nu precies gaat. Of post elke week een close-up van een bepaald deel van de bib, of van een voorwerp, of een detail van de cover van een boek/cd/film/game. Laat het raden maar beginnen…

44


Wees collegiaal! Vele bibliotheekmedewerkers zijn fan van elkaars Facebook-pagina‟s. Dat is uiteraard zeer handig om op de hoogte te blijven van activiteiten in andere bibliotheken, en om ideeën op te doen van hoe Facebook gebruikt kan worden. Wil je graag een overzicht van Vlaamse openbare bibliotheken die een pagina hebben op Facebook, ga dan naar de Facebook-pagina van De Bibliotheekweek en klik in de linkerbalk op „Mijn bib‟. Deze module toont alle bibliotheekpagina‟s waar wij weet van hebben. Een link, foto of video van een andere bibliotheek overnemen, kan makkelijk via de knop „Delen‟. Kies bovenaan waar je het item wil plaatsen (bv. op je eigen profiel of op de pagina van je bib). Voeg eventueel wat commentaartekst toe en klik op de knop „Deel‟ onderaan. Op die manier wordt de „bron‟ ook automatisch vermeld.

In enkele gevallen bevatten berichten geen knop „Delen‟. Je kan dan de tekst kopiëren en plakken, en toch de andere bib vermelden via een zogenaamde tag. Gebruik hiervoor de code @naambibpagina (bv. @Bibliotheek Malle). Zodra je een deel van de naam invult na de „@‟ zal Facebook een lijst geven van alle profielen en pagina‟s waarmee je met jouw account gelinkt bent. Kies de gewenste tag, en Facebook zal deze automatisch vervangen door een link naar de betreffende bibliotheekpagina. Je kan uiteraard ook gerust posten op de pagina‟s van andere bibliotheken, maar zorg ervoor dat het een meerwaarde heeft voor het publiek van de andere bib, bv. als het bijdraagt tot de discussie of extra info verschaft. Ook een kwinkslag mag uiteraard. Denk er echter aan dat een Facebook-pagina bedoeld is voor het „grote publiek‟ van een bepaalde bib. Kritiek op de bib in kwestie of interne vakgerelateerde discussies horen er dus niet thuis.

45


Je pagina promoten De verspreiding van je fanpagina gebeurt via aanbevelingen van een fan aan zijn/haar vrienden (knop „Deze plaats aanbevelen‟), via nieuwsberichten, evenementen, enzovoort. Vergeet ook je andere webkanalen niet, en plaats links op je website, blog, …

Maak gebruik van virale marketing! De sterkte van sociale netwerken zoals Facebook ligt in het feit dat pagina‟s en berichten zich viraal verspreiden. Virale marketing wil zeggen dat men bestaande sociale netwerken gebruikt om de bekendheid van een „merk‟ te vergroten, op een vergelijkbare snelle wijze als de verspreiding van een virus: de éne gebruiker besmet als het ware (een deel van) zijn vrienden. Bedrijven en grote organisaties hebben al enige tijd de mogelijkheden van Facebook en andere sociale netwerken voor dit soort van naamsbekendheid ontdekt, en maken er gretig gebruik van. Virale marketing binnen Facebook werkt erg eenvoudig. Wanneer jij fan wordt van een pagina, verschijnt dat op je prikbord. Op die manier kunnen je vrienden de pagina bekijken en op hun beurt fan worden, indien ze dat willen. Je kan je vrienden, of een deel daarvan, ook expliciet uitnodigen om fan te worden, door de link naar de pagina te delen op je prikbord. Wanneer je een boodschap post op je pagina, dan verschijnt die niet alleen op het prikbord van je pagina, maar ook in de meeste gevallen in het nieuwsoverzicht van alle fans. Via de knop „Delen‟ kan je de info ook snel overzetten naar je eigen profiel. Op die manier zien ook al je vrienden, die misschien (nog) geen lid zijn van de bibliotheekpagina, het bericht. Hetzelfde geldt voor je fans, die ook berichten van de bib kunnen „delen‟ met hun vriendenkring. Stimuleer dat door voor belangrijke berichten zoals de aankondiging van een groot event, je fans te wijzen op die deelfunctie. Vele pagina‟s proberen hun aantal fans te verhogen via tijdelijke acties, door de reeds aanwezige fans op te roepen om binnen hun vriendenkring reclame te maken, met als doel zo snel mogelijk een bepaald aantal fans te verzamelen, bv. 100, of 500.

46


Maak reclame voor je Facebook-pagina via je andere communicatiekanalen! Er zijn verschillende opties om je Facebook-pagina ook op andere webpagina‟s in de kijker te zetten. De meest eenvoudige en snelle manier is om een tekstuele link op te nemen, bv. in de rechterbalk van je blog of website.

Wil je de link beter doen opvallen, dan kan je het logo van Facebook opnemen, met daarachter de link naar de pagina van de bib.

47

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Facebook biedt ook de mogelijkheid aan om een zogenaamde Facebook-badge met logo en info over je pagina te creëren. Op http://www.facebook.com/badges/ kies je de optie „Paginabadges‟. Je kan eventueel de badge bewerken, en enkele aspecten aan of uitzetten. Facebook genereert automatisch de overeenkomstige code, die je kan plakken in je blog of website. In een blogspot-blog, doet men dat via Ontwerpen > Een gadget toevoegen > HTML/Javascript. Let er wel op dat sommige blogsoftware zulke code omwille van veilgheidsoverwegingen niet toestaat.

Indien je blog of website geen code accepteert, dan kan je toch nog via een andere weg een soort badge creëren. Maak daarvoor een screenshot van de badge, zoals je die in Facebook zelf ziet, en plak deze afbeelding in je blog, met erachter een link naar je Facebook-pagina. Let er dan wel op dat je een badge-versie zonder recente berichten en aantal fans neemt, want die info gaat uiteraard niet mee veranderen eens je de afbeelding hebt opgeladen, in tegenstelling tot een echte badge met code. Wil je nog een stapje verder gaan, dan biedt Facebook de mogelijkheid om via zogenaamde „social plugins‟ onder berichten op je blog of website een link te plaatsen met het bekende „Vind ik leuk‟-knopje.

Bezoekers van je blog of website kunnen vervolgens op de link klikken, waarmee ze automatisch op hun Facebookprofiel een link kunnen leggen met de webpagina die je achter de link stopt (je blog, website, een bepaalde pagina op je site). Meer informatie hierover is te vinden op http://developers.facebook.com. Beperk je ook niet tot je online media, maar vermeld je Facebook-pagina op je drukwerk, folders, affiches. Doe dit pas zodra je meer dan 25 fans hebt, omdat je dan een verkort webadres of „vanity URL‟ kan aanvragen (bv. www.facebook.com/bibliotheekgent), waardoor de link korter wordt. Meer info over deze vanity URL‟s is te vinden in het hoofdstuk „Aan de slag met Facebookpagina‟s‟. Facebook biedt tenslotte zelf ook reclamemogelijkheden aan tegen betaling.

48


Analyseer het gebruik van je pagina! Als beheerder van een pagina heb je toegang tot een statistiekenmodule, waarin nuttige informatie wordt getoond over de fans en de interactie op de pagina. De statistieken kan je raadplegen via de link „Statistieken‟ („Insights‟) in het linkermenu van je pagina.

Enkele cijfers die je best in de gaten houdt: -

percentage fans dat zich uitschreef (via Totaal vind-ik-leuks) je wekelijks bereik (hoeveel mensen je berichten gezien hebben de laatste 7 dagen) de interactie per bericht (bv. bereik, betrokken gebruikers, viraliteit, …)

Via de vraagtekens in de module kan je info opvragen over deze cijfers. Wees niet ontmoedigd wanneer je pagina, ondanks een groot aantal fans, weinig „betrokken gebruikers‟ heeft. Het overgrote deel van je fans krijgt jouw informatie in hun nieuwsoverzicht te zien, en zullen zelden actief je pagina bezoeken en/of reageren. Wat Facebook niet bijhoudt, is hoe vaak er op externe links wordt geklikt, bv. links naar je blog, of de bibliotheekwebsite. Wil je dat toch weten, dan kan dat o.a. op volgende manieren: -

-

gebruik, wanneer je een link legt naar een pagina buiten Facebook, verkorte URL‟s, bv. via http://bit.ly. Via deze webservice kan je later bekijken hoeveel gebruikers er op de betreffende link hebben geklikt. Activeer Google Analytics op je website, en hou bij hoeveel gebruikers er vanuit Facebook doorklikten naar een bepaalde webpagina op je site.

49


Meer doen met Facebook Nodig je fans uit! Facebook biedt je via de evenementen de mogelijkheden om je activiteiten extra in het vizier van je fans te brengen.

Klik in de linkerbalk op „Evenementen‟ en kies „Een evenement maken‟. Een evenement heeft een starten eventuele einddatum, een titel, locatie en een optie om meer info mee te geven, bv. de link naar een website. Het is ook de tekst van het veld „Details‟ die zal verschijnen als automatisch statusbericht op je prikbord, met de titel, datum en locatie van het evenement daaronder.

50

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Zoals reeds eerder aangegeven, kan je een evenement, gekoppeld aan een Facebook-pagina, niet direct mailen naar al je fans, enkel naar je vrienden of naar specifieke mailadressen. Zodra je evenement is aangemaakt, heb je echter wel de optie om je fans op de hoogte te brengen. Het bericht verschijnt dan wel niet rechtstreeks in hun berichten-inbox, maar in de subfolder „Updates‟. Het evenement verschijnt ook automatisch op het prikbord van je pagina en dus ook in het nieuwsoverzicht van je fans. Stimuleer hen ook om de aankondiging te delen!

Speel met je profielfoto! Vele bibliotheken kozen ervoor om het biblogo als profielfoto te nemen. Op zich is dit een goede keuze. Vele bibliotheekmedewerkers zijn lid van diverse bibpagina‟s op Facebook, maar we mogen er vanuit gaan dat het grote publiek enkel één bibliotheek op Facebook volgt, en dus berichten met het biblogo automatisch associëren met hun lokale bib. Je kan ook met het biblogo trouwens creatief aan de slag gaan, zoals blijkt uit de profielfoto hiernaast. Nog meer voorbeelden, die je trouwens mag hergebruiken, vind je op de Flickr-pagina FotoBIB (http://www.flickr.com/photos/fotobib). Je profielfoto is niet alleen een prominent deel van je pagina, deze verschijnt ook in het nieuwsoverzicht van je fans en in hun berichtenbox, voor elke post of bericht. Zorg er daarom voor dat, wanneer je een andere foto kiest dan het biblogo, dit ook nog herkenbaar is in het nieuwsoverzicht. Een foto van een gebouw of medewerkers kan mooi ogen op de pagina zelf, waar ze vrij groot getoond wordt, maar in het nieuwsoverzicht wordt dit vaak zo verkleind, en valt er zelfs een deel van de randen weg. Hou daar rekening mee en kies een profielfoto die je bibliotheek zo herkenbaar mogelijk maakt in het nieuwsoverzicht van je fans. Maak eventueel gebruik van de creativiteit van je fans, en organiseer een wedstrijd voor de ideale profielfoto!

51


Gebruik notities om je statusberichten mooier vorm te geven! Statusberichten hebben als voordeel dat ze snel en eenvoudig te maken zijn, maar hebben toch hun beperkingen. Zo kan je geen afbeelding toevoegen, tenzij je linkt naar een andere webpagina. Je kan ook geen opmaak toevoegen aan je tekst. Je kan echter gebruik maken van een andere standaard-optie in Facebook, nl. notities. Een notitie biedt je wel de mogelijkheid om foto‟s en opmaak toe te voegen, en bovendien kunnen notities ook buiten Facebook gemakkelijk opgevolgd worden via een RSS-feed.

Indien dit nog niet gebeurd is, dien je eerst het tabblad Notities toe te voegen aan je menu. Ga hiervoor naar de beheerkant van je pagina via „Pagina bewerken‟. Klik in de linkerbalk op „Apps‟ en bij „Notities‟ op „Naar de toepassing gaan‟. Nadat je via deze weg een notitie hebt geschreven zou de link ook in het menu van je pagina zichtbaar moeten worden.

52

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Onderaan geeft Facebook ook de optie om een foto uit een bestaand album te kiezen, of een nieuwe foto op te laden. Klik onderaan op „Voorbeeld‟ om een preview te bekijken, of op „Publiceren‟ om je notitie te laten verschijnen op je prikbord, in het nieuwsoverzicht van je fans en op het tabblad „Notities‟.

Organiseer een poll! Een andere manier om zonder al te veel extra inspanningen van je fans wat interactiviteit op je Facebook-pagina te krijgen, is via een poll. Op dit moment zijn polls geen standaard-tools van pagina‟s, maar je kan wel extra toepassingen (apps) „installeren‟ waardoor je deze functionaliteit toevoegt aan de mogelijkheden van je pagina. De applicatie „Poll‟ bijvoorbeeld, laat je toe een poll te genereren en te plaatsen op je eigen profiel, of op een pagina waarvan je beheerder bent. De beheerdersinterface van de tool is Engelstalig, maar je kan de vraag, opties en stemknop voor je gebruikers in het Nederlands zetten.

Met een beetje creativiteit kan je ook zonder zulke extra applicaties een poll organiseren. Maak bijvoorbeeld een foto-album met enkele titels uit de bibliotheekcollectie, verzameld rond een bepaald thema, geef wat commentaar bij elke foto (auteur/regisseur/componist, titel, korte inhoud, link met het thema, link naar titelbeschrijving in de collectie), en laat je fans stemmen op hun favoriet via de „Vind ik leuk‟-knop onder elke foto. Enkele suggesties: -

romans die zich afspelen in een bepaalde populaire vakantiebestemming (tijdens zomermaanden); cd‟s van artiesten/groepen die optreden op een lokaal festival; klassiekers uit de wereldliteratuur, die het twee per twee tegen elkaar opnemen in een soort mini-toernooi, waarbij de winnaars van een duel naar de (kwart/halve) finales doorstoten (naar aanleiding van WK voetbal, maak één album per duel).

53


Verbind je sociale bibliotheeksites! Tientallen bibliotheken hebben naast een Facebook-pagina ook een blog. Je kan de berichten van je blog automatisch laten doorsturen naar je Facebook-pagina via een RSS-feed, waarbij er automatisch voor elk bericht op de blog een overeenkomstige notitie in Facebook wordt gecreëerd (zie hierboven). Heeft je blogbericht een afbeelding, dan zal ook die als „thumbnail‟ getoond worden.

Op het prikbord toont Facebook enkel de eerste zinnen van je bericht, de rest van de info kunnen de fans lezen door op de link in de titel te klikken. Het volledige blogbericht, wordt dan zichtbaar in Facebook op het tabblad „Notities‟. Via een link onderaan kan je bovendien verder navigeren naar het originele bericht op de blog zelf. Vroeger voorzag Facebook zelf een optie om een RSS-feed van je blog in te laden op het tabblad Notities, maar die optie werd in het najaar 2011 weggehaald. Er zijn wel nog diverse Facebookapplicaties waarmee je hetzelfde kan, zoals RSS Graffiti en Networkedblogs. Deze berichten verschijnen dan op het prikbord van je pagina en in het nieuwsoverzicht van je fans, maar niet op het tabblad Notities.

Er bestaan ook soortgelijke applicaties om updates vanuit andere webtools, zoals Flickr, YouTube, Delicious en Slideshare automatisch te importeren.

54

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Enkele voorbeelden -

Twitter App: heb je ook een Twitter-account, dan kan je via deze tool je tweets automatisch naar Facebook doorsturen, waardoor je slechts éénmaal hoeft te posten; YouTube App: link je YouTube account met je pagina, en toon nieuwe content in Facebook; Flickr App: link je Flickr-account met je pagina en toon nieuwe foto‟s in Facebook.

Voor wie ook Twitter gebruikt, je kan ofwel kiezen om je tweets via een applicaties zoals Twitter App vanuit Twitter door te sturen naar je Facebook-pagina, maar het kan ook omgekeerd. De Twitter-app stuurt bv. alle statusberichten van de Bibnet-pagina automatisch door naar Twitter, waar de verkorte versie van de tekst (max. 120 tekens) en een link naar het volledig bericht op Facebook verschijnt. Vermits de Facebook-pagina openstaat voor iedereen, kunnen ook niet fans vanuit Twitter doorklikken naar het volledige bericht. Hou er wel rekening mee dat je weinig controle hebt over hoe de berichten worden doorgestuurd: dat gebeurt automatisch op basis van de instellingen/metadata in de andere tool. Geef je bestanden in Flickr, Slideshare en YouTube daarom best altijd duidelijke namen mee, zodat je Facebookfans weten waarom een bepaalde video of foto op hun prikbord verschijnt.

55


Gebruik de ruimte op je pagina optimaal! Op een pagina heb je naast het prikbord nog enkele andere opties om informatie te plaatsen. Standaard opent je pagina op het prikbord, maar er zijn nog enkele andere menu-items die je kan creëren. Naar mate je meer opties van Facebook gebruikt kan je dit aantal zelfs nog uitbreiden, bijvoorbeeld als je bepaalde toepassingen (apps) installeert en gebruikt. Sommige van deze toepassingen, bv. Static FBML, laten ook toe om op deze extra tabs aan de slag te gaan met HTML-code, en zo prachtige webpagina‟s binnen Facebook te creëren. Hieronder gaan we dieper in op deze mogelijkheid.

Maak gebruik van een landingspagina! Vele (vooral commerciële) pagina‟s zijn zo ingesteld dat ze voor niet-fans niet openen op het prikbord, maar op een zogenaamde landingspagina. Grote merken, zoals Coca-Cola, of bekende pagina‟s zoals AllFacebook, maken van deze optie dankbaar gebruik om de look& feel van hun Facebook-intro pagina zo goed mogelijk te laten aansluiten bij hun huisstijl, of om gebruikers dudelijk te maken hoe ze fan kunnen worden. Ook culturele instellingen en organisaties kunnen hiervan gebruik maken. Andere organisaties gebruiken dezelfde optie om bepaalde acties, campagnes en activiteiten meer ruimte te geven binnen Facebook, door er een apart tabblad aan te wijden.

56

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Zulke prachtige landingspagina‟s zijn vaak het werk van IT- en design-professionals, en vragen een grondige kennis van HTML, maar het idee om een nieuwe bezoeker te laten „landen‟ op een ander tabblad dan het prikbord kan interessant zijn. Zorg er dan wel voor dat er op die pagina voldoende interessante en actuele informatie te vinden is, zodat de bezoeker de extra klik naar het prikbord niet als hinderlijk ervaart. Met een klein beetje HTML-kennis en een applicatie zoals Static FBML kan je al heel wat. Een voorbeeld kan je vinden op de pagina van De Bibliotheekweek, waar via deze app het menu-item „Mijn bib‟ werd vormgegeven. Een andere manier om zo‟n extra pagina vorm te geven is via externe tools, zoals Shortstack. De bibliotheek van Willebroek gebruikte deze site om een fraaie Welkom-pagina te genereren op hun Facebookpagina, met informatie over o.a. de laatste aanwinsten, en links naar de catalogus en de website.

57

FACEBOOK-INSPIRATIEGIDS VOOR BIBLIOTHEKEN Deze tools, zoals Wix, laten ook toe om binnen je Facebookpagina een tabblad te creëren, opgebouwd uit widgets. Een widget is een kleine applicatie die eenvoudig in een webomgeving (website, blog, …) kan ingepast worden, en die (eventueel wisselende) inhoud van elders toont. De tab „Welkom‟ op de Facebookpagina van bibliotheek Londerzeel geeft een beeld van wat je allemaal kan toevoegen. Deze Welkom-pagina bestaat zelf uit diverse tabbladen, en biedt op die manier diverse widgets aan m.b.t. muziek, films en boeken uit de bibliotheekcollectie, foto‟s van evenementen en informatie over de zelfontwikkelde mobiele catalogusapplicatie.

Men kan als bibliotheek zelf widgets programmeren, maar Bibnet biedt er ook heel wat standaard aan. Deze zijn te verdelen in drie groepen: Bibliotheek.be-widgets (algemeen bruikbaar) Auteurs-widgets (algemeen bruikbaar) Lokale zoekwidget (enkel voor bibliotheken Bibliotheekportalen)

die

reeds

deel

uitmaken

van

Meer info over deze widgets is te vinden op de Bibnet-website. Ook heel wat andere sociale tools, zoals Flickr, Google Maps en Grooveshark, bieden kant-en-klare widgets aan.

58


Verrijk je pagina via applicaties! Er zijn vele handige applicaties die je toelaten om je eigen profiel of de inhoud op je pagina te verrijken. We vermeldden er al enkele die je kan gebruiken om je blog of andere webtools te koppelen aan Facebook, of om extra tabs met de mogelijkheid van HTML-opmaak toe te voegen. Kijk zeker eens rond op de Facebook-pagina‟s van andere bibliotheken en culturele instellingen, of van bedrijven en merken. Alle pagina‟s in Facebook staan standaard open, dus je hoeft geen fan te worden van Coca-Cola of Victoria‟s Secret om de mogelijkheden van Facebook te verkennen. Vaak ontdek je zo interessante tools die ook jouw pagina een extra toets kunnen geven. Enkele interessante applicaties voor bibliotheken en bibliotheekmedewerkers: -

Librarything: een niet-officiële applicatie waarmee je je persoonlijke of de bibliotheekaccount op Librarything kan linken met je profiel of je bibpagina. weRead, …: applicaties waarmee je kan aangeven wat je leest, wil lezen of hebt gelezen Worldcat: applicatie om vanuit Facebook te zoeken in de WorldCat catalogus

Het maken van een Facebook-applicatie vraagt programmeerervaring. Sommige buitenlandse bibliotheken hebben reeds enkele (voor hun publiek specifieke) bibliotheektoepassingen gecreëerd, waaronder zoekmodules om catalogi en databases te doorzoeken, en „Ask the Librarian‟ toepassingen, waardoor men live kan chatten met bibliotheekmedewerkers.

59


Conclusie Met deze inspiratiegids wilden we een overzicht bieden van de mogelijkheden die Facebook biedt, en de meerwaarde die men als bib uit een dergelijk sociaal netwerk kan halen. Het vraagt misschien enige overredingskracht om je directie, IT- of communicatiedienst te overtuigen van het nut, en we ontkennen zeker niet dat een optimaal gebruik van Facebook een zekere tijdsinvestering met zich meebrengt, maar de vele voordelen van je aanwezigheid op dit sociale netwerk wegen hier zeker tegen op. De tientallen praktijkvoorbeelden in deze gids tonen aan dat Facebook meer kan zijn dan louter een extra communicatiekanaal naast de vele andere. Dit sociale netwerk heeft unieke eigenschappen en een eigen sfeer. Zodra men zich van deze aspecten bewust is, kan men maximaal gebruik maken van de mogelijkheden van Facebook, en kan de Facebook-pagina een grote meerwaarde betekenen voor het publiek en de bibliotheek zelf. Facebook is constant in beweging, en test ook regelmatig nieuwe tools en aanpassingen uit op een kleine groep gebruikers. Af en toe schaft men oudere functionaliteiten af, of veranderen er bepaalde instellingen die hun effect kunnen hebben op je pagina. Er zijn talrijke blogs, websites en Facebook-pagina‟s, waarmee je op de hoogte kan blijven van aanpassingen en komende nieuwigheden. Hou ze zeker in de gaten! www. allfacebook.com (website en pagina in Facebook) www.insidefacebook.com (website en pagina in Facebook) Facebook (eigen pagina binnen Facebook) http://developers.facebook.com Laat je vooral ook inspireren door anderen: verken Facebook, bezoek pagina‟s van bedrijven en andere socio-culturele organisaties, speel eens een spelletje, word lid van interessante groepen, test applicaties uit, kortom, leer de Facebook-wereld van binnenuit kennen, en ontdek de kracht van het grootste sociale netwerk ter wereld door er zelf deel van uit te maken.

60

Facebook inspiratiegids voor bibliotheken

Recommend Documents