Voltooid Leven – Nu doorpakken.
Robert Schurink Directeur NVVE
Inleiding •
NVVE bestaat sinds 1973 en had als doel de legalisering van euthanasie
•
NVVE heeft in 2003 doelstelling verbreed en het brede palet van keuzemogelijkheden voor waardig sterven centraal gesteld.
•
Waardig sterven betreft dus niet meer alleen euthanasie of hulp bij zelfdoding, maar ook palliatieve zorg/palliatieve sedatie/zelfeuthanasie/niet-reanimeren.
•
Recente strategienota: - balans opgemaakt - analyse gemaakt van de huidige stand van zaken - agenda voor de toekomst op korte en lange termijn gepresenteerd
•
Vandaag focus op voltooid leven, van probleem naar oplossing!
Voltooid Leven • Existentieel lijden zonder medische grondslag • Verzoend met de eindigheid van het leven • Verlangen naar het einde • #Bijzonder: Zelfdoding niet strafbaar, hulp bij zelfdoding wel
Voltooid Leven Leeftijdsverwachting bij geboorte 1815 2015
<40 jaar >80 jaar
Doelgroep waar we het nu over hebben was 200 jaar geleden al lang overleden
Waarom nu issue? • Levensverwachting groeit nog steeds, mensen worden ouder door betere medische zorg, voeding, sanitair • Kwaliteit van leven houdt geen gelijke tred, veel meer chronische zorg • Helft van ouderen sterft natuurlijke dood, andere helft vaak 15 jaar kwakkelen • Steeds grotere groep is klaar met het leven, ondanks maatschappelijke investeringen
Voltooid Leven • Patiënt wil regie over eigen leven en sterven • Arts nu sleutelrol bij euthanasie (medisch lijden) • Afgewezen verzoeken: doodswens niet verdwenen
• #Medicalisering van het stervensproces?
Voltooid Leven • • • • •
Euthanasie bij Voltooid Leven lastig Wel als er stapeling ouderdomsklachten is Wel zelfeuthanasie Wel niet-reanimeren penning Wel behandelverbod
Voltooid Leven • • • • • • •
NVVE 20 meldingen voltooid leven p/mnd In NL 1600 gevallen zelfeuthanasie - Stoppen met eten en drinken - Pillen sparen - Plastic zak methode - Buitenlandse route Wachten op de dood/Behandelverbod
Advies Commissie Schnabel • • • • •
Welke definitie voltooid leven? Welke doelgroep? Onder euthanasiewet? Niet onder euthanasiewet? Geen eensluidend advies?
Uitgangspunten NVVE • Waardig sterven voor patiënten • Waardig sterven voor mensen die klaar zijn met het leven • Professionele ondersteuning door artsen bij hulp bij zelfdoding en euthanasie niet langer strafbaar • Hulp bij zelfdoding door niet-artsen hoort niet strafbaar te zijn
Beeldvorming en realiteit With all respect, Patient and Doctor in End of Life issues is like preparing Bacon and Eggs:
Hen is involved Pig committed
Agenda voor de toekomst Belangrijke signalen van leden •
Wilsverklaring wordt onvoldoende meegewogen door artsen of zelfs genegeerd, arts bepaalt, zit op stoel van rechter
•
Euthanasiewens bij psychiatrisch ziektebeeld, dementie en voltooid leven blijft lastig
•
Niet afhankelijk willen zijn van oordeel arts over levenseinde, maar legale middelen ontbreken
•
#Emancipatie van de patiënt
Agenda voor de toekomst Belangrijke signalen van artsen •
Toenemende druk van patiënten en familie bij euthanasieverzoek
•
Euthanasie is niet normaal medisch handelen, moet strafbaar blijven
•
Opheffen onderscheid normaal en bijzonder medisch handelen maakt van euthanasie een recht, dan kan arts medewerking niet meer weigeren.
•
#Laatstewilpil oplossing?
Medische scenario (medisch lijden) • • • • • • •
Alle vraagstukken levenseinde gesprek tussen arts en patiënt, patiënt maakt keuze Normaal en bijzonder medisch handelen onder een wet brengen Euthanasie uit strafrecht Arts bepaalt bereidheid hulp bij zelfdoding te verlenen (middel voorschrijven) Arts bepaalt bereidheid euthanasie te verlenen Zorgvuldigheidseisen en consultatie tweede arts cruciaal Is arts niet bereid tot hulp bij zelfdoding of euthanasie dan doorverwijzing naar collega
Niet-medische scenario (zelfdoding) • • • • • •
Sterven hoort bij het leven Patiënt bepaalt zelf of arts bij afscheid aanwezig is Zelfbeschikking centraal bij keuze levenseinde (EVRM) Wilsbekwame personen, schriftelijke verklaring Specifieke legale middelen en methoden zijn beschikbaar Naasten zijn niet strafbaar
Autonome route • • • •
Coöperatie Laatste Wil De Einder Levenseindecounselors Boudewijn Chabot
• NVVE steunt autonome route, adviseert leden NVVE ook • Onder leden NVVE ook veel voorstanders van hulp/ondersteuning door arts bij zelfdoding
NVVE en zelfdoding • Steun voor autonomie bij beslissing levenseinde • Laatstewilpil als nieuwe legale optie naast huidige methoden zelfeuthanasie • Draagvlak in samenleving belangrijk: toetsen bij artsen/apothekers, beleidsmakers • Uitsluiten dat een middel beschikbaar komt voor mensen in suïcidale fase, emotionele fase of misdaad
Actieplan korte termijn Concrete aanpassingen in huidige wetgeving kunnen bestaande knelpunten wegnemen
• Wilsverklaring patiënt bepalend, alleen beargumenteerd afwijken • Criteria van de wet worden verruimd (voltooid leven) • Hulp bij zelfdoding door niet-artsen niet langer strafbaar • Wetenschappelijk onderzoek gekoppeld aan experiment/proef met laatstewilpil kan inzicht geven hoe introductie legaal kan • Op termijn vermindert dit druk op artsen en is oplossing voor doelgroepen die nu buiten de kaders van WGBO en Euthanasiewet vallen
Maatschappelijk debat • De discussie is hierbij geopend…..
