Voedingsrichtlijn Diabetes 2015
Esther Pekel diëtist Diabetescentrum 2015
1
Voedingsrichtlijn 2015
1e wetenschappelijke onderbouwde voedingsrichtlijn DM geschreven i.o.v. de NDF in 2006.
2e herziene richtlijn in 2010.
3e herziene richtlijn in 2015: multidisciplinaire werkgroep. Basis: NDF 2010 richtlijn en internationale richtlijnen. (UK, USA, Canadees, Europees)+ literatuursearch 2010-2014. 2
Inhoud voedingsrichtlijn • Prevalentie en preventie Diabetes • Voeding bij Diabetes Macronutriënten Voedingspatronen Behandeling overgewicht en obesitas • Vitamines en mineralen • Situaties die extra aandacht vragen (o.a. hypoglycemie, sporten, eetstoornissen) • Afkomst, sociaal economische status • Voedingstherapie • Kinderen • Zwangerschap 3
De nieuwe voedingsrichtlijn, Benadrukt het belang van het totale voedingspatroon en stelt de leefstijl van het individu centraal.
4
Optimale voedingstherapie bij Diabetes De voedingsaanbevelingen zijn hetzelfde voor mensen met Diabetes type 1 en mensen met Diabetes type 2. Voedingstherapie verbetert de glucoseregulatie en verlaagt het risico op hart- en vaatziekten. 5
Doel voedingstherapie bij Diabetes DM type 1: Nadruk op optimale diabetesregulatie en daarmee complicaties voorkomen of uitstellen DM type 2: Nadruk op het bereiken en behouden van een gezond gewicht, voldoende lichaamsbeweging en het reduceren van cardiovasculaire complicaties 6
Aanbevelingen koolhydraten Koolhydraten hebben de grootste invloed op de glucoseregulatie, Bij DM type 1 draagt het werken met een insulinekoolhydraatratio bij aan een betere diabetesinstelling en zelfmanagement, Beperking gunstig voor Hba1c, insulinespiegel en glucosetolerantie, Kies voor kwalitatief goede koolhydraatbronnen
7
Koolhydraten? Kwaliteit boven kwantiteit, geen vast energiepercentage, Beperk toegevoegde suikers en suikerhoudende dranken, vruchtensappen, honing, siropen, Beperk geraffineerde zetmeelrijke voedingsmiddelen, Kies voor kwalitatief goede koolhydraatbronnen (volkoren, vezelrijk) 8
Aanbevelingen vetten Het type vetzuur is belangrijker dan de totale vetinname, Onverzadigd vet heeft de voorkeur boven verzadigd vet of transvet met uitzondering van zuivel, Het gebruik van voedingsmiddelen rijk aan omga-3vetzuren dragen bij aan een verlaging van het cardiovasculaire risico. 9
Vetten? Beperk:
Kies voor:
10
Aanbevelingen eiwitten Onvoldoende bewijs dat eiwitten de glucosewaarden, cardiovasculaire risicofactoren en nierfunctie beïnvloeden, Bij Diabetische nefropathie blijft het advies 0,8 gram eiwit/kg ideaalgewicht,
11
Eiwitten? Voldoende eiwit van belang voor de spiermassa, Zorgt voor een verzadigend effect bij de maaltijd
12
Vitamines en mineralen Geen andere adviezen bij DM Natrium maximaal 2400 mg = 6 gram zout Geen deficiëntie, dan geen suppletie nodig, met uitzondering van bepaalde risicogroepen zoals zwangere, ouderen, mensen met een getinte huidskleur-> vitamine D suppletie
13
Alcohol • Geen of matig gebruik (maximaal 1-2 glazen/dag, niet dagelijks) • Echter, alcoholische dranken leveren calorieën, kunnen het gewicht laten toenemen en beïnvloeden de bloedglucose spiegel (verhogend en verlagend) • Bij gebruik bewust zijn van een mogelijk vertraagd hypoglycemisch effect 14
Aanbevelingen Alcohol? • Alcoholonthouding bij zwangerschap, voorgeschiedenis met alcoholmisbruik of pancreatitis, hypertriglyceridemie of gevorderde neuropathie • Praktisch advies: drink bij de maaltijd of gebruik extra koolhydraten, meet de glucose voor het slapen gaan
15
Welke voedingspatronen voldoen hieraan? Mediterraan voedingspatroon Laag-koolhydraat voedingspatroon Vegetarisch voedingspatroon Belangrijk om te kiezen voor het patroon wat bij je past zodat je het kunt volhouden
16
Mediterraan voedingspatroon Ruim gebruik van groenten, fruit, noten, zaden, olijfolie, peulvruchten, volkoren producten, vis en gevogelte en een matig gebruik van zuivelproducten, rood vlees.
17
Laagkoolhydraat- voedingspatroon Is eveneens rijk aan groenten, fruit, peulvruchten en volkoren producten en bevat weinig tot geen geraffineerde graanproducten, suikerbevattende producten, suikerhoudende dranken en vrije suikers. De hoeveelheid koolhydraten kan per persoon variëren.
18
Overgewicht en obesitas Voorkeursbehandeling = Intensief leefstijlprogramma • Individuele aandacht voor meest geschikte voedingspatroon, • Meer lichaamsbeweging, • Begeleiding bij gedragsverandering -> Blijvende resultaten op langere termijn
19
Overgewicht en obesitas -> Bij Diabetes en overgewicht: streven 5-10% gewichtsverlies (100 kg = streven 5 tot 10 kg) -> Meeste gewichtsverlies bij intensief leefstijlprogramma, mediterraans dieet en koolhydraatbeperkt dieet -> Bij langer bestaande diabetes kan aandacht verschuiven van gewichtsreductie naar voorkomen verdere gewichtstoename 20
Energiebalans • Intake
Verbruik
21
Koolhydraten en Diabetesmedicatie ->Voor mensen met diabetes type 1 ligt de primaire focus op het afstemmen van de insuline op de koolhydraten De insuline- koolhydraatratio, bijvoorbeeld 1 eenheid insuline voor 5 gram koolhydraten Individueel bepaalt per maaltijd en tussendoortje Zorgt voor meer flexibiliteit en draagt bij aan zelfmanagement
22
Koolhydraten tellen boek
tabel
app
etiketten
afwegen
23
Koolhydraten apps • Betrouwbaarheid, goede bron (bijv de nevotabel), beschikbaar voor Android en apple, optie toevoegen voedingsmiddelen,… Koolhydratenkenner app (betrouwbare bron, kosten E1,99)) Mijneetmeter app (betrouwbare bron) Helpdiabetes app (bron onbekend) Fatsecret app (bron onbekend, geen toevoegfunctie, bekend- en huismerken, diverse talen) Voedingswaarde tabel app (internationale en nationale tabellen, geen opslag- en toevoegfunctie) Platemate app van Bayer (virtuele maaltijd/swipefunctie/portiegrootte, bron onbekend, ook Engels) 24
Take home message • Kies vooral een voedingspatroon wat bij je past! • Kom/blijf lekker in beweging! • Probeer de medicatie zo goed mogelijk af te stemmen op het voedingspatroon/koolhydraten! • Schroom niet om hulp in te schakelen bij het aanpassen van je leefstijl! You can do it!
25
26
