NDF VOEDINGSRICHTLIJN DIABETES 2015

NDF VOEDINGSRICHTLIJN DIABETES 2015 HANNE VAN BALLEGOOIJEN

‹nr.› 1

Het begint met een idee

DISCLOSURE •

De totstandkoming van deze richtlijn is gefinancierd door het Diabetes Fonds.

• Geen van de leden van de werkgroep heeft een belangenverstrengeling gemeld

Vrije Universiteit Amsterdam

AANLEIDING HERZIENING •

Goede evidence-based diabeteszorg

•

In 2006 1e wetenschappelijk onderbouwde Voedingsrichtlijn Diabetes geschreven

•

Herziening 2010

•

2e herziening 2015


WERKGROEP Voorzitter: prof. dr. ir. Jaap Seidell, Vrije Universiteit Amsterdam Onderzoeker : Dr. ir. Hanne van Ballegooijen, Vrije Universiteit Amsterdam Leden Eglantine Barents, diëtist Elise Kuipers, diëtist Judith van Niel, verpleegkundig specialist diabeteszorg Mariëlle van Veen-Lievaart, diëtist Syska Walgemoet, diëtist Hans van Wijland, huisarts Linda van Zutphen, diëtist Redacteur Corien Maljaars, diëtist Ambtelijk secrataris Corrine Brinkman, coördinator ontwikkeling en implementatie NDF


METHODE HERZIENING NDF VOEDINGSRICHTLIJN 1. Inventarisatieronde naar aanleiding van de richtlijn uit 2010 2. Hoofdpunten internationale voedingsrichtlijnen voor diabetes 3. NDF Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 aangepast en aangevuld Uitgangsvragen opgesteld Vb: Welke voedingspatronen kunnen een positief effect hebben bij diabetes

• Conclusies en aanbevelingen met bewijsniveaus • Praktisch advies


METHODE HERZIENING NDF VOEDINGSRICHTLIJN • De NDF Voedingsrichtlijn Diabetes 2015 is zoveel mogelijk gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek • Relevante artikelen zijn gezocht door systematische zoekacties in Pubmed vanaf 2010 tot oktober 2014 • Daarnaast artikelen uit referentielijsten


BEWIJSNIVEAUS NDF VOEDINGSRICHTLIJN Bewijsniveau

Omschrijving

A

• Meta-analyse van gecontroleerde studies inclusief kwaliteitsbeoordeling • Gerandomiseerd dubbel blind vergelijkend klinisch onderzoek van goede kwaliteit en van voldoende omvang • Meta-analyse van cohortstudies inclusief kwaliteitsbeoordeling

B

• Goed uitgevoerd cohort onderzoek • Goed uitgevoerd patiënt-controleonderzoek • Gerandomiseerde studies met een of meer grove methodologische fouten, of drie of meer kleine methodologische fouten

C

• • • •

D

• Meningen van deskundigen

Bewijs van dwarsdoorsnede onderzoek patiënt-series of patiënt-rapporten Conflicterend bewijs Niet vergelijkend onderzoek Vrije Universiteit Amsterdam

BEWIJSNIVEAUS

A B C D


DOELSTELLINGEN RICHTLIJN 1. 2. 3. 4.

Uitstellen of voorkomen van diabetes type 2 II. Beperken van acute klachten van hypo- en hyperglykemie III. Uitstellen of voorkomen van complicaties IV. Zorgen voor en behoud van een volwaardig voedingspatroon



Voedings- en dieetadviezen van alle disciplines elkaar ondersteunen en versterken



Zorgstandaarden diabetes en NHG standaard diabetes mellitus type 2 een belangrijke leidraad voor optimale preventie en behandeling van diabetes


INDELING

• Preventie of uitstel van diabetes

• Behandeling van diabetes • Behandeling van diabetes bij overgewicht


PREVENTIE DIABETES TYPE 1 • Preventie • Voor diabetes type 1 en type 2 gelden dezelfde voedingsaanbevelingen  Uitgangspunt Richtlijnen Goede Voeding


PREVENTIE DIABETES TYPE 2 • Adviseer ter preventie van diabetes type 2 volgens de Richtlijnen Goede Voeding te eten Rijk aan

Beperkt aan

Volkorenproducten Alcoholconsumptie Fruit & groenten

Geraffineerde graanproducten

Peulvruchten

Rood of bewerkt vlees

Noten

Suikerhoudende dranken

• De kwaliteit van vetten en koolhydraten is belangrijker dan de hoeveelheid


PREVENTIE DIABETES TYPE 2 • Meest geschikte voedingspatroon aangepast op individuele wensen en behoeften • Aandacht voor het volhouden en zondig bijsturing van het gekozen voedingspatroon


PREVENTIE DIABETES TYPE 2 Gewichtsgerelateerd gezondheidsrisico’s

“Gecombineerde leefstijlinterventie” - Energiebeperkt gericht op langere termijn (> 1 jaar) - verhogen van lichamelijke activiteit - eventueel psychologische interventie ter ondersteuning van gedragsverandering


PREVENTIE TYPE 2 DIABETES Er zijn verschillende voedingspatronen geschikt • Mediterraan

• Laag glykemische index • Laag koolhydraat

• Vegetarisch


BEHANDELING VAN DIABETES TYPE 1 EN 2 Diabetes type 1 • Afstemming tussen voedingspatroon, de koolhydraatverdeling en het insulinewerkingsprofiel

Diabetes type 2 • 80% heeft overgewicht/obesitas • Nadruk op bereiken/behouden van een gezond gewicht • Voldoende lichaamsbeweging • Reduceren van cardiovasculaire complicaties


BEHANDELING VAN DIABETES TYPE 2 Diverse voedingspatronen hebben een positief effect op glucosehuishouding en cardiovasculaire-risicofactoren Mediterraan • Ruim gebruik groente en fruit, noten, olijfolie, peulvruchten, volkoren producten, vis en gevogelte • Matig zuivelgebruik, rood vlees, wijn Laag koolhydraat - Max 40en% koolhydraten • Ruim gebruik eiwitrijke producten, (vlees, gevogelte, vis, eieren, noten en zaden, vet, en groenten • Vaak worden suikerbevattende producten en zetmeelrijke producten zoals pasta en rijst beperkt Vrije Universiteit Amsterdam

BEHANDELING VAN DIABETES TYPE 1 EN 2 Koolhydraten • Geen specifiek en% koolhydraten

Praktisch • Beperk geraffineerde voedingsmiddelen en producten met veel vrije suikers • Vervang hoogglykemische producten door laagglykemische producten geeft een kleine verbetering van glucoseregulatie


BEHANDELING VAN DIABETES TYPE 1 EN 2 Eiwit • Geen specifiek en% • Er is niet genoeg bewijs om een ideale hoeveelheid eiwit te adviseren voor het optimaliseren van glucosewaarden, het verbeteren van cardiovasculaire risicofactoren of het beïnvloeden van de nierfunctie


BEHANDELING VAN DIABETES TYPE 1 EN 2 Totaal vet • Geen specifiek en% vet • Het type vetzuur is belangrijker dan de totale vetinname Verzadigd vet • Verzadigde vet heeft negatieve invloed op lichaamssamenstelling • Inname verzadigd vet beperken of vervangen voor enkelvoudig of meervoudig onverzadigde vetzuren


BEHANDELING VAN DIABETES TYPE 1 EN 2 Transvet • Transvet verhoogt cardiovasculaire risicofactoren Enkelvoudig onverzadigde vetzuren Meervoudig onverzadigde vetzuren Meervoudig onverzadigde vetten hebben de voorkeur boven verzadigde vetten


BEHANDELING VAN DIABETES TYPE 1 EN 2 Omega-3 vetzuren • Voedingsmiddelen hoog in omega-3 vetzuren verlagen cholesterolwaarden

• Adviseer geen omega-3 supplementen Plantensterolen en -stanolen • 2-3 gram plantensterolen zorgt voor afname van cholesterol  gemiddeld 6 sneden brood met margarine  of flesje verrijkte melkdrank


BEHANDELING VAN DIABETES BIJ OVERGEWICHT • Bij mensen met pas gediagnosticeerde diabetes  streven naar 5-10% gewichtsreductie • Op korte termijn (< 1 jaar) is koolhydraat-beperking gunstig wat betreft lichaamsgewicht, lipiden en cardiovasculair risico • Intensieve leefstijlprogramma’s met professionele begeleiding op het gebied van voedingstherapie, lichaamsbeweging en gedragsverandering hebben de voorkeur


BEHANDELING VAN DIABETES BIJ OVERGEWICHT BMI >30 kg/m2, co-morbiditeiten of slechte glycemische regulatie • Low Calorie Diet (1000 kcal/dag) • Very Low Calorie Diet (500 kcal/dag/maaltijdvervangers)

 snel gewichtsverlies, verbetering glucose waarden en reductie van cardiovasculaire risicofactoren Bij langer bestaande diabetes kan de aandacht verschuiven van gewichtsreductie naar het voorkomen van gewichtstoename • Onder bepaalde omstandigheden is bariatrische chirurgie aan te bevelen (BMI > 35 kg/m2)


ZUIVEL EN DIABETES Definitie Melk en producten gemaakt van melk zoals kaas en yoghurt Advies Gezondheidsraad Neem enkele porties zuivel per dag, waaronder melk en yoghurt

Achtergronddocument GR  66 pagina’s over zuivel en chronische ziekten


ZUIVELADVIES PREVENTIE DIABETES Hoofdconclusies achtergronddocument Verbanden met grote bewijskracht • Het gebruik van 60 of meer gram yoghurt per dag hangt samen met ± 15% lager risico op type 2 diabetes ten opzichte van minder dan 10 gram p/d


ZUIVELADVIES PREVENTIE DIABETES • Geen interventiestudies zuivel en diabetes • Cohortstudies en risico op type 2 diabetes

Een verband is niet eenduidig voor • Totale zuivel • Totale melk • Volle melk • Halfvolle en magere melk • Gefermenteerde zuivelproducten • Kaas


ZUIVELADVIES 2-3 porties zuivel per dag • Gegeven de hoge prevalentie van overgewicht en obesitas • Bewijslast op het gebied over de vetzuursamenstelling

Vervang volvette zuivel voor magere of halfvolle zuivel


TAKE HOME MESSAGE • Verschillende voedingspatronen zijn geschikt voor preventie en behandeling van diabetes

• Geen specifieke nutriënt-aanbevelingen • Voedingsadvies is maatwerk! • Streven naar 5-10% gewichtsreductie  Bij langer bestaande diabetes focus op voorkomen van gewichtstoename


BEDANKT Bedankt voor jullie aandacht! [email protected]

Jaap Seidell Eglantine Barents Elise Kuipers Judith van Niel Mariëlle van Veen-Lievaart Syska Walgemoet Hans van Wijland Linda van Zutphen Corien Maljaars Corrine Brinkman


NDF VOEDINGSRICHTLIJN DIABETES 2015

Recommend Documents