Voedingsadvies, geeft dat kleine beetje extra Louise Witteman
Casus • • • • • •
De heer Doorzon, 34 jaar, Rookt 10-15 sigaretten per dag De laatste maanden veel stress (privé-situatie). ASA 1 Mondhygiëne redelijk tot goed. BMI 30
2
Vervolg 1 • Tijdens de jaarlijkse controle constateert de tandarts plaatselijk achteruitgang van de pocketdiepte. • Behandeling: – – – –
Bacteriekweek Initiële behandeling van de pockets Afhankelijk van kweek antibiotica Aanvullend advies n.a.v. voedings-anamnese
3
Maak het verschil • Vrouw van de heer D. is zwanger.
4
Voedingsanamnese Te weinig groente 3 opscheplepels per dag
Groente:
Aanbeveling: minimaal 4 opscheplepels Voldoende inname (groente en fruit) is belangrijk om de schade door oxidatieve stress te verminderen
Voedingsstoffen: o.a. antioxidanten en vezels 5
Oxidatie
ROS (reactieve zuurstof radicalen) • Spelen fysiologische rol bij: – Cel communicatie en differentiatie – Groeibeperking – Apoptose (celdood) – Immuniteit – Bescherming tegen micro-organismen
• Veroorzaakt pathologisch:
Ongezonde voeding Bewegingsarmoede Slaaptekort Milieufactoren Bacteriële infecties
– Te grote ROS productie – Oxidatieve stress – Onderdrukking antioxidantsysteem – (weefselschade)
Roberts Life Sci 2009
Zelden tot nooit fruit
Fruit: Aanbeveling: minimaal 2 stuks
Bij parodontitis plasma waarden vitamine C verlaagd,
Voedingsstoffen: vitamines (C), mineralen, vezels
Verhoging vitamine C plasmawaarden en verbeterde sulcus bloedingsscore 8
9
bauw Tekening Curve Glucosespiegel -01 cop
10
1/2 liter ongezoete zuivel per dag ( karnemelk) Zuivel Aanbeveling: 1- 2 consumpties per dag waarvan 40 gram kaas Voedingsstoffen: Lagere inname van calcium en lage serum calciumwaarden zijn geassocieerd met diepere pockets en aanhechtingsverlies in een studie
Eiwitten, mineralen waaronder calcium
(van der Velden 2011) 11
Geen vis
Adequate inname van vitamine D beschermt mogelijk tegen de ontwikkeling en uitbreiding van parodontitis Bloedwaarden 75 nmol/l
Vis: 2 x per week vet of 2 x mager en 1 x vet Voedingsstoffen: omega-3 vetzuren vitamine D
12
Vitamine D-tekort in Nederland (1) Criterium serum calcidiol
Percentage jaar rond*
Pasgeborenen met een lichte huidskleur
< 30 nmol/l
15
Pasgeborenen met een donkere huidskleur
< 30 nmol/l
65
Kinderen met een lichte huidskleur
< 30 nmol/l
5
Kinderen met een donkere huidskleur
< 30 nmol/l
15-30
Kinderen met een macrobiotische voeding
< 30 nmol/l
Bevolkingsgroep
Percenta ge zomer
Percenta ge winter
0 40 10
80
* De percentages zijn afgerond op eenheden van 5, omdat in de verschillende onderzoeken verschillende afkappunten zijn gehanteerd.
Bron:Gezondheidsraad 2008
Vitamine D-tekort in Nederland (2)
Volwassenen met een lichte huidskleur
< 30 nmol/l
5-10
Volwassenen met een donkere huidskleur
< 30 nmol/l
15-60
Zwangeren met een lichte huidskleur
< 30 nmol/l
5-10
Zwangeren met een donkere huidskleur
< 30 nmol/l
55-65
Zelfstandig wonende ouderen
< 50 nmol/l
50
Bewoners van verpleeghuizen < 50 nmol/l
0-85
35
50
Tussendoor • glas spa rood • kauwgom • stuk fruit
Ontstekingsremmende prostaglandinen
Ontstekingsbevorderende prostaglandinen
15
Body Mass Index (WHO 1998) BMI = gewicht (kg) / lengte (m2) – < 18,5 ondergewicht – 18,5-24,9 gezond gewicht – 25-29,9 pre-obesitas – 30-35 obesitas klasse I – 35-40 obesitas klasse II – > 40 obesitas klasse III
Toename ontstekingsrespons bij parodontitis
Ontstekingsbevorderende cytokinen
Insuline resistentie
Vetopslag, toename vetweefsel
17
WHO 2014 18
19
Overweeg alle cliënten te adviseren over verhoging van de inname van -visolie -voedingsvezels -fruit -groente verlaging van de inname van -toegevoegde suikers als onderdeel van de behandeling en preventie van parodontitis en ter bevordering van de algehele gezondheid ( Chapple & Milward, 2013)
Twitter: @voedingspiramid
Voedingsadvies bij
Allergie Risicogroepen
Cheilitis angularis
Levensfasen
Glossitis
Kauw-en slikproblemen
Psychologische en psychiatrische aandoeningen Hoofd-halskanker Smaak-en reukstoornissen 22
Over-en ondergewicht Ziekte/ co-morbiditeit
? Twitter: @voedingmondzorg
Lees het allemaal in het boek Voeding en Mondgezondheid Stand Bohn Stafleu van Loghum
Flyer Tanden van Tijs Flyer Voeding en mondgezondheid
Hartelijk dank voor uw aandacht
Voor vanavond alvast: eet smakelijk
2 5
