O. van Nieuwenhuijze
[email protected]
3 Voeding en gezondheid Het toenemend verschil tussen Levensmiddelen, Etensmiddelen, Voedingswaar, en Nutriënten
O. van Nieuwenhuijze Inleiding
materie. Een groot probleem is dat die inmiddels
Dit jaarboek gaat over de samenhang tussen infor-
verouderde wetenschappelijke visie de voedingsin-
matie en materie, zoals we die in ons lichaam bele-
dustrie en -handel in grote mate bepaalt. Op dat
ven. Voeding is daarin een verbindende schakel:
punt duiken wat rode vlaggen op in het volgende
het is onze navelstreng naar Aarde. Wat we eten is
verhaal. Het is zaak om te zien dat wat de handel
enerzijds verbonden met de complexe voedsel-
biedt, bij wijze van voeding, iets wezenlijk anders is
kringloop van alle levensvormen en Aarde: wij vor-
dan de producten die groeien in het veld. Het gaat
men daar deel van. Anderzijds is het de basis van
in voeding om de verbondenheid met de natuur, de
onze interne voedselkringloop: het netwerk van
verbondenheid van leven. Vandaar dat het verhaal,
cycli van moleculen en metabolieten waarvan ons
net als dit jaarboek, uitkomt op de nieuwe weten-
lichaam gevormd wordt. Deze stoffen worden
schappelijke visie, waarin de studie naar biofoto-
hoofdzakelijk door ons lichaam gevormd. Het is een
nen de samenhang in en van de natuur in beeld
levend lichaam, en de stoffen moeten dan ook als
brengt. Vanuit die visie is dan wél de doorgaande
deel van leven worden begrepen.
lijn te zien tussen Levensmiddelen, Etenswaar,
Dit verhaal is daarom opgedeeld in vier delen:
Voedingswaar en Nutriënten. Het gaat dan niet
Leven, Gezondheid, Samenleving en Aarde. Alleen
meer om een analytische visie, maar om een inte-
wordt het niet in die termen benoemd. Voeding
graal begrip. Om wat we zijn, in (ook via voeding)
staat centraal als verbindend element.
onze verbondenheid met aarde.
Het gaat daardoor hier over Levensmiddelen,
34
Etenswaar, Voedingswaar, en Nutriënten. Het gaat
De Rode Draad in het verhaal
daarmee over vier verschillende visies op hetzelfde:
De tekst is opgedeeld in vier delen. Deel 1 gaat over
de natuur, de mens, de handel en de wetenschap.
leven. Levensmiddelen zijn deel van de natuur: hoe
Het zijn ook vier verschillende vormen van betrok-
com-plex de samenhangen daarin zijn, wordt be-
kenheid: éénheid, tot je nemen, bewerken, en be-
schreven. Deel 2 vervolgt die complexiteit in de
schouwend. De vier relaties overbruggen het ver-
vorm waarin voedsel wordt opgenomen in ons li-
schil tussen Subject en Object, van insider tot bui-
chaam en verweven in onze metabole processen,
tenstaander. Daarin ligt ook een probleem: die vi-
die ons lichaam vormen. Deel 3 gaat in op de voe-
sies worden momenteel niet beleefd als een een-
dingsindustrie en de productie van middelen die
heid. Voedsel lijkt een totaal ander gegeven wan-
onze metabole processen vervormen, doordat ze
neer bezien als deel van de Mens, als Eten, als
niet deel zijn van het complexe netwerk van verwe-
Handel of in de Wetenschap. Daardoor kan de visie
ven cycli van de natuur. Deel 4 tenslotte, gaat in op
op voedsel ook worden vervormd. De klassieke we-
de nieuwe inzichten in de wetenschap en de rol van
tenschappelijke visie bijvoorbeeld staat los van
biofotonen-studies in het begrijpen van de samen-
leven, door haar ding-denken in termen van dode
hang in de natuur, en de manier waarop in levende
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
wezens informatie is geïntegreerd met materie. De
kunnen begrijpen is het nodig om verder te denken
conclusie vat samen hoe die inzichten kunnen hel-
dan we denken. Gedachten zijn maar een deel van
pen om om te gaan met onze vrije keuzen, niet al-
onze bewuste beleving; dieper ligt ons gevoel, waar
leen in het verbouwen van goede voeding, maar
we vanuit intuïtie dingen kunnen voorvoelen waar-
ook in een groter verband: het begrijpen van de be-
van we de details nog niet (kunnen) kennen. Deze
tekenis van voeding op Aarde en de mensheid als
gedachten zijn deel van meer omvangrijke proces-
bewuste verbindende schakel tussen verschillende
sen (groter dan wijzelf dus) die ons in onze samen-
vormen van leven, door het doorzien van het ver-
hang met onze omgeving bepalen. Er zijn nog grote-
band tussen voeding en bewustzijn en gezondheid,
re processen, die onze omgeving bepalen – ook als
van leven op Aarde.
wij daar niet bij zijn betrokken (als we slapen of
>
dood zijn, of nog niet geboren), Maar ook die pro-
1 —Levensmiddelen: natuurlijke beleving
cessen (bijvoorbeeld de levensloop van de Aarde) zijn deel van nog grotere processen, zoals het ont-
Leven is com-plex
staan en de groei, het verval en dood, van dit uni-
Natuurproducten zijn te complex om te begrijpen.
versum.
Het worteltje wat we eten is één met de plant, die kan groeien doordat onder de grond allerlei (triljar-
Leven, gezond, ziek, dood
den) microben met het leven van die plant zijn ver-
Binnen deze universele context bestaat iets wat wij
bonden. Wormen eten die microben (en bemesten
kennen als ‘leven’. We associëren dat met onszelf:
de grond; hun mest is zeer vruchtbaar). De vogels
‘wij zijn levend’. Op die basis kunnen we het her-
eten de wormen, en andere dieren eten (als het ze
kennen in onze omgeving: dieren leven, en stenen
lukt) de vogels: en zo maar voort, vanaf het ont-
zijn dood. Of dat waar is kunnen we niet goed zeg-
staan van leven. Zo is er een immense voedsel-
gen: het kan zijn dat sommige dingen (die voor ons
kringloop waarbij alle dieren elkaar voeden. Geen
dood schijnen) leven, maar in een veel langzamer
van die voedselkringlopen staat los van een ande-
tempo. Vergelijk het met trage schildpadden die
re: het is een magisch kleed van de Aarde. Het is
200 jaar leven. Of de enorme bomen die al duizend
een com-plex (samen-vouwen) van verweven cycli.
of meer jaren bestaan. De definitie van leven wordt
Een web van verbonden vormen van leven. Deze
gekoppeld aan ziek zijn en sterven: leven is daar-
voedselkringlopen zijn deel van de Aarde. Het bete-
door verwant aan gezondheid. Maar voor gezond-
kent dat we Aarde als levend kunnen ervaren. Maar:
heid is een eenvoudige definitie te geven: als de
wat is ‘leven’?
processen in een lichaam een reflectie zijn van de integrale samenhang van de processen eromheen
Wat is leven?
(en ook integraal daarmee zijn verweven) dan is dat
Van leven is op het moment nog geen goede defini-
lichaam gezond. Met andere woorden: als wat zich
tie te geven. Er zijn velen die het probeerden
afspeelt in dat lichaam een voortzetting is van wat
(Schrödinger, 1944; Popp, 2002), maar de meeste
er speelt in het universum (onze omgeving) dan is
beschouwingen lopen vast op een beperking van
dat lichaam ‘gezond’. Is de integriteit van die
woorden. Taal is te beperkt. Het is een uitingsvorm
samenhang verbroken: dan heet dat ‘ziek’. Is de
van de manier waarop we denken; maar denken is
samenhang verbroken: dan noemen we het ‘dood’.
een uitingsvorm van leven. Leven is meeromvattend
Wat blijkt: iets wat dood is, valt uit elkaar. Een li-
dan we denken, of kunnen verwoorden. Om leven
chaam is daarmee met een fontein te vergelijken:
te kunnen beschrijven is het nodig om verder te
wordt de waterstroom gestopt, dan stort de fontein
kunnen denken dan woorden en taal. Om leven te
in elkaar. Het enige wat er overblijft is de kalkaan-
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
35
>
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
slag aan de straalbuis. In ons lichaam zijn dat de
ons lichaam. Het wordt van beide kanten bepaald:
botten, die werden uitgescheiden door levende cel-
zowel de gesteldheid van ons lichaam, als die van
len. (We dragen ons ‘slakkenhuis’ binnenin ons.)
onze emotionele beleving, bepalen het verloop van gezondheid en ziekte.
Anatomie, Fysiologie, Regelsysteem, Psycho-immu-
36
nologie
Reflexpatronen
Het slakkenhuis, onze anatomie, is dus een gevolg.
Maar nog hebben we daarmee geen verklaring voor
Met het huidig medisch inzicht kunnen we dan
leven: het is nodig te kijken in een grotere context:
terugkijken naar onze oorsprong: de anatomie is
het ontstaan van ons leven, en het ontstaan van
het gevolg van de fysiologie. Dat is het netwerk van
leven. Ons lichaam heeft een serie van ingebouwde
onderling verbonden processen, waardoor in ons li-
patronen (waaronder reflexen) die ons leven en
chaam stoffen worden omgezet in andere stoffen.
overleven bepalen. Die reflexpatronen zijn echter
Ons lichaam is daarin te vergelijken met een chemi-
niet meer dan een soort van computerprogramma:
sche fabriek: waarbij de fabriek gebouwd is door
alles wat we ooit hebben gedaan, wordt opgeslagen
het proces. Die processen zijn ook in andere dieren
in ons lichaam en kan later worden herhaald. Zelfs
en levensvormen te vinden. De verschillen in vorm
zonder dat we daar bewust bij hoeven te denken.
zijn daardoor niet een gevolg van de verschillen in
Op die manier kunnen we reflexmatig omgaan met
de processen, maar een verschil in de samenhang
onze omgeving: niet alleen door onze eigen inge-
tussen al die processen. Daarom wordt de ene
programmeerde reflexen, maar ook door die van
mens waarneembaar anders dan een ander. En
onze ouders. Ook van onze voorouders, zelfs die
mensen anders dan dieren en planten. Dieper dan
van het verre verleden. Therapeutische interventies
de procesfysiologie is er dus wat anders dat levens-
als kinesiologie, regressietherapie, en reïncarnatie-
bepalend, of levensbepaald is: het regulatie-
therapie bieden allemaal hun methoden en symbo-
systeem. In ons lichaam kennen we daarvan de
len om daar mee te kunnen werken. Op die manier
neuronale en hormonale processen. Dat beeld is in-
kunnen we onze eigen geconditioneerde reflexen
compleet. Er zijn ook elektromagnetische en zelfs
zien, de animale (dierlijke) reflexen die met ons
fotonische processen en procesregulaties. Die zijn
spierskelet zijn verbonden, de (plantaardige) vege-
allemaal met de chemische en fysieke processen
tatieve reflexen die ook samenhangen met ons
verweven. Ze zijn verbonden in een integraal regula-
metabolisme, en er zijn zelfs minerale reflexen die
tiesysteem. Dat systeem verlegt de prioriteit tussen
verband houden met de eigenschappen van de ma-
al die interne processen, waardoor we ons kunnen
terie waaruit (niet waardoor) ons lichaam gevormd
aanpassen aan verschillen in de omgeving: we kun-
is. Op deze manier kunnen we onze oorsprong tra-
nen leven op de poolkap of in de tropen. Dat regu-
ceren van mens naar dier naar plant, naar een ge-
latiesysteem zorgt er ook voor dat we door de jaren
meenschappelijke oorsprong met alle vormen van
heen door onze bekenden zijn te herkennen. Maar
leven in de microben (Margulis, 2002). Maar nog
ook dit systeem is niet fundamenteel: dit systeem
hebben we dan geen begrip voor wat dat is: leven.
reageert op onze beleving van onze omgeving. Als we boos zijn of schuchter verandert zich onze capil-
Vast, Vloeibaar, Gas, Licht
laire circulatie: we worden rood van woede of door
We kunnen de weg terug op een andere manier be-
blozen. Aan de basis van onze integratie in onze
schrijven: als het ontstaan van de mens uit het dier
omgeving ligt dus een systeem waar informatie met
uit de planten uit de mineralen. Dan komt iets inte-
materie is verbonden. Ons psycho-immuunsysteem
ressants in beeld: hetzelfde als vroeger bekend was
is een integrerende factor tussen onze psyche en
bij de alchemisten. ‘Aarde, Water, Lucht en Vuur.’
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
Vast, vloeistof, gas en plasma. In ons lichaam zijn
mineralen naar planten naar dieren, naar bewuste
de verschillende fasen van de materie onderling
wezens (waaronder de mensheid). In die ontwikke-
verbonden. Ons hele metabole systeem dient mede
ling speelt een fascinerend stuk inzicht mee: in elke
om vast in vloeibaar in gas in plasma te ontbinden
fase wordt een andere materiële fase ingebouwd in
of te verbinden. Dat is interessant want dat is ook
de vorm van leven.
hoe het universum ontstaan is, volgens de kosmo-
Mineralen zijn immense grote ketens van atomen:
logen. Het begon met Plasma: de Oerknal. Daaruit
een enorme antenne. Om mineralen heen ontstaat
ontstond een gaswolk: Kosmisch Gas. In principe
daardoor een geordend veld. De veelheid van trillin-
was dat een onweerswolk van protonen en elektro-
gen in onze omgeving wordt door het minerale
nen: bliksems, wat een tafereel. Daaruit conden-
atoomrooster geordend. In zekere zin is dat de
seerden sterren, als grote druppels regen. Stukjes
voorloper van ons sensorisch systeem. Door die or-
daarvan stolden en vormden de planeten, zoals
dening van informatie ontstaat integratie: rondom
Aarde. De hele Fysieke werkelijkheid is op de kos-
mineralen ontstaat een coherent veld (daardoor zijn
mische schaal bezien niet meer dan de wand van
ze ook te gebruiken voor genezing).
een zeepbel: de korst van onze Aarde. Maar juist
Wanneer om mineralen heen water is (een diëlek-
vanuit die gestolde materie, vormden zich vanuit de
trisch vloeibaar kristal) kan dit water zich ordenen
mineralen de planten, de dieren en bewuste we-
naar het veld om het mineraal (Emoto, 2002).
zens. Eén daarvan is de mens. Er zijn twee sporen
Daardoor wordt ook het water geordend (dit wordt
daarin te kennen: de weg van de manifestatie van
benut in ondermeer de homeopathie). Het gevolg is
bewustzijn vanuit moleculen; en de opbouw van
dat mineralen door de kristallijne organisatie van
leven vanuit de microben. Het ligt voor de hand dat
water kunnen worden gedragen, zoals in planten.
die twee wegen zijn verbonden.
Planten overstijgen de aarde en komen in contact
>
met de lucht. (Lucht bevat paramagnetisch zuurMoleculen zijn antennes
stof.) De uitwisseling met de lucht wordt ingebouwd
Het eerste spoor is dat van de verbinding van mate-
in het lichaam en is verbonden met interne circula-
rie met informatie. Uit experimenten bleek dat een
tie: beweging. Het laten vallen van de eikel door de
bliksemontlading boven de oersoep van de primi-
eik is een voorbeeld van de manier waarop bossen
tieve atmosfeer van de Aarde leidt tot de vorming
reizen; de eikel is het koffertje waar de hele (toe-
van aminozuren. Deze moleculen weerspiegelen de
komstige) boom in verpakt zit. De cyclus van vallen
lading-ontlading van de omgeving waarin ze ont-
en opstaan die in bomen al is te vinden (gevallen
stonden. Ze zijn te beschouwen als een bliksem in
eikels groeien tot eiken: dat is ook psychologisch
‘omgekeerde’, gekristalliseerde, vorm. Ze fungeren
interpreteerbaar) leidt tot het principe van circulatie
als golfgeleiders voor informatie (Callahan, film).
dat is ingebouwd in dieren. Daarin is niet alleen de
Over de miljarden jaren heen zien we dat die door-
ademhaling ingebouwd, maar ook is het hele circu-
gegroeid zijn: van aminozuren naar eiwitten naar
latiesysteem wat de plant al heeft verdubbeld: één
enzymen en genetische ketens: DNA, RNA. Wat we
om voeding uit de omgeving op te slaan in het li-
daarin zien is het ontstaan van steeds langere ke-
chaam; een andere om het weer te mobiliseren.
tens protonen en elektronen: antennes. Die reage-
In dieren is het territorium op die manier al inge-
ren op de elektromagnetische velden. In antennes
bouwd in het lichaam. Dieren kunnen ook omgaan
is materie met informatie verbonden.
met verschillen in de omgeving. Bij bewuste dieren is het niet alleen de fysieke voe-
Mineralen, Water, Zuurstof, Licht
ding die in het lichaam geïntegreerd wordt, maar
Dit is verwant met de basis van de ontwikkeling van
ook de informatie van de omgeving. Fotonen en
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
37
>
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
elektromagnetische velden zijn daarin belangrijk.
celactivatie). De lever transformeert zetmeel in vet-
Zo kunnen duiven de weg naar huis vinden, door
ten in suikers en alcoholen en weer terug. Al onze
hun ingebouwde gevoeligheid voor elektromagneti-
metabole kringlopen hebben met dit principe te
sche velden. Walvissen kunnen door de oceanen
maken. Het gaat om de samenhangen ertussen,
navigeren doordat ze op basis van de echo van hun
niet om de kringlopen per sé, of wat per kringloop
gezangen de locatie van de eilandengroepen kun-
gevormd wordt (zoals in de hormoonkringlopen is
nen bepalen, zoals ook een vleermuis de weg ‘ziet’
bestudeerd). Alle kringlopen zijn met elkaar verbon-
in het donker: sonar. Ook bij de mens is dat te vin-
den. Ons lichaam is een magisch tapijt van verwe-
den: we hebben een beeld van de wereld in ons
ven kringlopen. De kringlopen in ons lichaam zijn
hoofd; waarmee we nog steeds leren omgaan.
deel van die van de omgeving. Maar… nog steeds zien we daarin niet de essentie van leven.
Fasetransformatie Interessant is dat daar een patroon in is te herken-
Vrije keuze
nen: van mineralen naar planten naar dieren naar
Wel werd iets steeds meer expliciet: leven gaat over
mensen. Van vast naar vloeibaar naar gasvormig
de samenhang tussen materie en informatie. Het
naar informatie. Van fysiek naar chemisch naar
gaat specifiek om het behoud van samenhang ter-
elektromagnetisch naar plasma. Van anatomie naar
wijl de materiële fasen kennelijk alleen maar een
fysiologie naar neurocrienregulatie, naar psycho-im-
hoger doel dienen: het dragen van die informatie
munologie. Het gaat niet sec om die vier fasen die
die we kennen als leven. Maar juist daarin is een
de alchemisten al beschreven (aarde, water, lucht
essentie van leven te kennen: leven is het omgaan
en licht (vuur)), maar om de verbanden ertussen. In
met vrije keuze. In alle materie zijn verbindingen:
ons lichaam worden alle fasen met elkaar geïnte-
Vaste stof heeft geen vrije keuze, Vloeistof heeft
greerd. Onze celvloeistof is water in een ge-
een interne bewegingsvrijheid, maar is nog steeds
leiachtige fase: een intelligente gel. Ons bloed is
verbonden. Gas is ontbonden, maar nog steeds
een vloeibaar kristal in de vloeibare fase. Onze bot-
deel van een geheel. Plasma is de vorm van materie
ten zijn een vloeibaar kristal in de kristallijne fase
waar de samenhang die materie kenschetst wordt
(bot is een accu voor calcium voor o.a. de zenuw-
verloren: het is meta-fysiek. De alchimisten hadden
38 Tabel 1 Faserelaties
Oerknal
Kosmisch Gas
Sterren
Planeten
Mineralen
Planten
Dieren
Mensen
Δ
\/\
\^
/-.
0D
1D
2D
3D
De bovenste rij geeft aan de kosmische schepping: de condensatie van informatie naar materie. De tweede rij geeft schematisch weer de groei van vormen van bewustzijn: van mineralen naar planten naar dieren naar, ondermeer, de mensheid. De derde rij geeft aan de graden van verbondenheid, gerepresenteerd in bijbehorende geometrische vormen. De vierde rij schetst de essentie: de tegenhanger van rij drie: de bewegingsvrijheid. Dit is de basis van vrije keuze.
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
gelijk: waar het om gaat is de transmutatie van ele-
in verbondenheid met onze omgeving. We kiezen
menten. In levende wezens gaat het om het balans
niet alleen in het reguleren van de processen van
in het samenspel tussen vaste stof, vloeibare-, en
ons eigen lichaam, maar daardoor verleggen we
gasvorm, en plasma (pure informatie). De integratie
ook relaties in de processen van onze omgeving.
van materie met informatie is de essentie (tabel 1).
Ons voedsel is een deel van dat proces. Door die
>
uitwisseling zijn we met onze omgeving verbonden: Leven: vrije keuze in materie
ons sociale systeem is reflectie van datzelfde prin-
Leven is daarmee een veld van informatie dat zich
cipe. Uiteindelijk betekent dit dat onze omgang met
met materie heeft verbonden. Het maakt gericht,
vrije keuze de wereld om ons heen bepaalt: onze
zeg maar bewust, gebruik van materie, door de ver-
cultuur is daarvan een reflectie. Onze kul-tuur ook:
schillende fasen van materie met elkaar te verbin-
de mensheid is nog steeds aan het leren omgaan
den. Het instaan van leven is daarmee een uiting
met de samenhang in het gebruik van vrije keuze.
van bewustzijn: de informatie-oceaan van het uni-
Wat in het samenspel tussen onze cellen al is te
versum is de basis van het ontstaan van vormen
zien, ontbreekt nog in het samenspel tussen men-
van leven, en vormen van bewustzijn, waaronder de
sen… coherentie.
mens. Het is een universeel proces, waarin alle cycli en uitwisselingen die in ons lichaam bekend zijn af-
Samenvatting van deel 1
spiegelingen zijn van cycli en uitwisselingen die in
Het is op basis van deze gedachte dat de volgende
onze omgeving zijn te vinden. Die twee zijn verbon-
onderdelen van dit verhaal in grotere context zijn te
den. De essentie van leven is dat we in/uit die ver-
begrijpen: voedsel is de integrerende factor tussen
bondenheid kunnen kiezen. Informatie is daardoor
een lichaam en de omgeving. Wat we eten is niet
een bepalende factor: het deel (het lichaam) moet
materie, maar samenhang van materie. We eten in-
verbonden zijn met het geheel (de omgeving).
formatie uit/van onze omgeving. Handel is daarmee
Patroonherkenning is daarin een essentie. Deels
bedoeld om ons de beste informatie te bieden; in
vergaren we dat via ons sensorisch systeem (sa-
plaats van alleen maar materie. Ons lichaam is
menhang van onze omgeving); deels door onze voe-
geen stoommachine maar een (manifestatie)vorm
ding (samenhang van Aarde). Die twee worden elk
van bewustzijn. Het is zaak díe voeding te hebben
in ons lichaam als een hologram opgeslagen, en
die dat bewustzijn kan voeden. Tenslotte komen we
met elkaar vergeleken (Pribram, 1998). Daartoe wor-
dan uit op het wetenschappelijk inzicht. Het klas-
den de omgevingsignalen uiteengerafeld tot de
sieke model is vanuit deze visie niet bruikbaar: het
componenten waaruit ze opgebouwd zijn, waarvan
beschouwt de werkelijkheid in termen van dode
de samenhang wordt doorgegeven naar de herse-
materie. In levende lichamen gaat het om het ver-
nen (als Fourier-code: het frequentiespectrum,
werken, verteren, van informatie. Op dat gebied
Hunt, 1977); hetzelfde gebeurt met voedsel op het
wordt een nieuwe wetenschap ontwikkeld waarin
chemisch vlak. Cruciaal (letterlijk: een draaipunt) is
de informatieverwerking centraal staat: het onder-
dat de hologrambeelden van de binnenwereld en
zoek naar biofotonen (deel 4) vormt daar deel van.
buitenwereld met elkaar kunnen worden vergeleken, en in ons lichaam de vrije keuzen zodanig in-
2 —Etenswaar: eten met smaak
gesteld kunnen worden dat ons lichaam in balans blijft met onze omgeving.
Voeding: de navelstreng naar moeder Aarde Via voedsel zijn wij verbonden met de omgeving.
Leven, Voeding, Samenleving, Cultuur
Onze voedselinname is een voortzetting van onze
De vrije keuze die ons leven bepaalt speelt zich af
navelstreng. De navelstreng naar de moeder was
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
39
>
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
een tijdelijke hulpweg voor de navelstreng naar de
darmwand gereconstitueerd. Wat is er nou het be-
Aarde. Via eten houden we onze verbondenheid
lang van – voor het lichaam – om een stof uit elkaar
met de omgeving in stand. Het gaat daarbij niet om
te halen om vervolgens dezelfde stof aan de andere
bouwstoffen of energie, maar ook om informatie en
kant weer te maken? Kennelijk gaat het niet om de
bewustzijn. Informatie, want via voedsel nemen we
stoffen, maar om de samenhang van hun constitu-
samenhang op: afbeeldingen van verbondenheid
enten. Het gaat niet om materie maar om informa-
van/uit/in onze omgeving. Alles wat we eten is een
tie. We eten geen nutriënten, maar coherentie. Ons
weefsel van metabole kringlopen, gemanifesteerd
lichaam is opgebouwd uit materie, maar door infor-
in een vorm (zie deel 1). In de keuze van voedsel
matie. Het voert te ver om dit hier verder te onder-
veranderen we het samenspel in het weefsel. (Op
bouwen, maar de essentie ligt ter tafel: belangrijker
het moment is de industrie het hele weefsel daar-
(voor ons lichaam) dan componenten (nutriënten)
van danig aan het verstoren.) Dit heeft verband met
is de betekenis van hun samenhang. De techniek
ons leren omgaan met vrije keuze, en bewust-zijn.
van chromatografie, bijvoorbeeld de Chromatest,
Deel 4 gaat verder in op de manieren waarop dit is
brengt zulke chemische samenhang in beeld.
te begrijpen. Eerst komt aan bod hoe het voedsel
Voedsel wordt op die manier opgenomen in ons li-
wat we eten wordt opgenomen in ons lichaam. En
chaam, ‘in de vorm van een chromagram’. Een soort
niet als ‘stof’ of ‘energie’ wordt opgenomen in ons
van ‘hologram’ van materiële/metabole coherentie.
lichaam, maar als blauwdruk van samenhang, en als voortzetting van de dans van het leven, dat zich
Samenhang en regulatie
afspeelt in onze omgeving: het universum. Zoals al
Dat is te zien in de manier waarop het lichaam na
gezegd: als die dans onverstoord in ons doorloopt,
overlijden uiteenvalt. Alle materie ‘ligt nog ter tafel’;
dan zijn we gezond, Is de samenhang tussen ons
maar kennelijk is dat niet de essentie van leven.
en onze omgeving verstoord (door interne ver-
Ook al is alle materie voorhanden, het kan zich niet
stoordheid) dan worden we ziek en kunnen streven.
in leven houden. Dat wat bij overlijden verdwijnt is dus niet de materie, maar de samenhang die in die
40
Informatieregulatie van fysiologie geeft anatomie
materie is te vinden. Het is die samenhang die –
In ons lichaam is te zien dat we via onze voeding
vanuit de eerste cel, de Zygote – het lichaam kon
met het universum zijn verbonden. In de opname
opbouwen, gebruikmakend van de materie in de
van voeding zien we dat we het eerst mechanisch
wereld, zoals we die binnenkregen met onze voe-
kauwen: langs fysieke weg wordt ons eten verma-
ding. Maar kennelijk kregen we meer binnen dan al-
len. In onze maag (en ook al in de mond) wordt de
leen voeding: ons lichaam is heel selectief in wat
voeding met sappen gemengd: in de maag is het
we kunnen eten. En – om een voorbeeld te noemen
proces niet meer fysisch maar vooral chemisch (met
– de meest giftige stoffen lijken (net als drugs) op
een fysieke component van de knedende spieren).
stoffen uit ons eigen lichaam. Anders zouden het
Zodra de voeding de maag verlaat is het proces
ook geen giffen kunnen zijn. Giffen van spinnen en
vooral elektromagnetisch: enzymen ontrafelen de
slangen zijn enzymen (ze beginnen vooraf je al te
verbindingen binnenin moleculen waardoor die zich
verteren). Op de keper beschouwd is ons lichaam
splitsen in kleinere delen. (Ook in de maag wordt
dus niet een samenhang van stoffen, maar een
dit proces al ten dele gestart.) Dan, in de darmen,
stroom van reacties. Het is de metabole kringloop,
worden de voedingsstoffen opgenomen in het com-
inclusief alle metabolieten, die de lichaamssamen-
plexe systeem van de villi van de darmen. Daarbij
hang bepaalt. Maar het gaat om meer dan een che-
worden, bijvoorbeeld, triglyceriden uit de voeding
misch proces. Het gaat om een regelsysteem.
uit elkaar gehaald, en aan de andere kant van de
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
Structuur door beweging
ma (vuur). De samenhang tussen die toestanden
De stoffen waaruit ons lichaam is opgebouwd wor-
van materie is in ons lichaam door de lichaamspro-
den geproduceerd door de cellen van ons lichaam.
cessen verbonden: alle materiële fasen gaan gedu-
Die stoffen zijn deel van de structuur van ons li-
rig in elkaar over. De interne dynamiek van ons li-
chaam, zijn tegelijkertijd bepaald door het li-
chaam heeft op veel lagen haar eigen tijdschalen,
chaamsproces. (Dit is een interessant gegeven: ons
die allemaal met elkaar zijn verbonden. De koppe-
lichaam lijkt daarin op tegelijkertijd een rivier en
lingen daartussen zijn vergelijkbaar met de samen-
een bedding. Zij het dat de stoffen van de ‘Rivier’
hangen van, zeg, moleculen. In dit geval gaat het
op een ander moment stof zijn van de ‘Bedding’.
echter niet over de manier waarop atomen op el-
Dit is wat de oosterse geneeswijzen beschrijven in
kaar ingrijpen en zo moleculen vormen, maar over
het samenspel van Yin en Yang.) In dit regelsysteem
tijdlussen (de herhalingscycli van de fysiologische
spelen dezelfde principes mee als zijn te zien in de
processen) die ‘aan elkaar geregen worden’ en zo
samenhang tussen elektriciteit en magnetisme. Die
het web van samenhang van ons lichaam realise-
metafoor gaat goed op: elektriciteit is vooral gekop-
ren. In de samenhang van tijdsverloop en tijdsscha-
peld aan geleiders, vaste stoffen. Magnetisme juist
len zijn harmonische koppelingen bepalend: op dit
daarbuiten, in vrije ruimte. Wat in de wetten van
niveau gelden in ons lichaam de regels van de mu-
elektromagnetisme is beschreven, is ook in ons li-
ziek (met consonanten en dissonanten: resonantie
chaam te zien. Dieper dan de fysieke vormen (ana-
en dissonantie). De snelheid, grootte en richting
tomie) en de chemische processen (fysiologie) zijn
van de processen moeten dus allemaal in samen-
er dus regelprocessen (neurocriensysteem) die
hang worden bezien. Wat we kennen als de samen-
onze lichaamsamenhangen bepalen. Maar daar-
hang van moleculen en metabolieten in ons fysiolo-
onder ligt een nog ‘dieper’ systeem, dat van de li-
gisch systeem, is dus ook op het niveau van ons li-
chaamsintegratie in onze omgeving (psycho-immu-
chaam regelsysteem te herkennen. (Dit is wat de cy-
nologie), dat op het principe van een hologram lijkt
bernetische geneeswijze, die hier als acupunctuur
te zijn gebaseerd (Pribram). Er is een directe
bekend is, beschrijft.) Technisch gezien is dit web
samenhang tussen informatie-(fase-)integratie,
van kringlopen een veld van trillingen met een
elektromagnetische processen, fysiologische che-
eigen samenhang: een ‘hologram’. Het kernpunt
mie en fysieke anatomie. Die samenhang is in ons
waarin ons hologram van het lichaam, dat van de
lichaam te zien als de opname van voeding: van fy-
omgeving, en dat van ons regelproces samenko-
siek naar chemie naar enzymatisch (elektromagne-
men, staat traditioneel bekend als de ziel (Van
tisch) naar informatie, in (respectievelijk) de mond,
Nieuwenhuijze, 1996). Ook dat is een ‘hologram’.
maag, twaalfvingerige-darm en de darmen. Omgekeerd is dat dezelfde samenhang die buiten
Dimensie en materie
ons lichaam is te zien in de vorming van de aard-
Dit regelsysteem heeft te maken met de samenhan-
korst (fysiek) uit de zon (chemie) uit Kosmisch Gas
gen in het lichaam. De coherentie is bepaald door
(elektromagnetisch) uit de Oerknal (informatie).
het afstemmen van verschillende dimensies – verschillende vrijheidsgraden – in de faserelaties,
Alchemie van het leven
waardoor ons lichaam is bepaald. De relaties tus-
‘Alchemie’ is een term die met zorg moet worden
sen de materiële fasen is als volgt schematisch te
gebruikt; op emotionele gronden wordt die door
beschrijven: de vaste vorm heeft een samenhang
velen niet meer begrepen. Alchemisten beschreven
die is weer te geven als een driehoek (Δ). De verbin-
de relatie tussen vaste stof, vloeibare vorm, de
dingen maken een gesloten circuit, en de vorm die
amorfe gas-vorm, en de ontastbare vorm van plas-
ontstaat is daardoor star. In de vloeibare vorm
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
>
41
>
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
wordt één van die verbindingen ontbonden: er ont-
bindt), en de vorm van een Borromeuslus (een ‘lem-
staat een soort van timmermansliniaal: segmenten
niscaat met een derde oog’). De eerste vorm heeft
die onderling kunnen scharnieren (\/\) en vervor-
te maken met de structuur van ons lichaam, de
men. Wordt wéér een van de ‘scharnieren’ ontbon-
tweede met het lichaam als proces, de derde met
den, dan ontstaat de gasvorm (\ ^): de deeltjes
het lichaam als transformator in/voor/van de omge-
kunnen nu uit elkaar of weer samenkomen. Wordt
ving, en de vierde met ons lichaam als deel in/van
ook te interne samenhang per segment ontbonden
het geheel. Deze verschillende aspecten zijn in res-
(/-.), dan vervalt de materiële structuur en hebben
pectievelijk ons Heiligbeen (sacrum; bronplaats van
we alleen nog de immateriële grondvorm, plasma,
de zygote), Hara (darm), Hart (hart/long) en Herse-
waaruit die ontstaan is. Het woord ‘Fase’ is hierbij
nen te herkennen. Ze vertegenwoordigen respectie-
interessant: we kennen de materiële fase, de pro-
velijk het lichaam in een 1e, 2e, 3e en 4e dimensione-
cesfase, de transformatiefase, en het fasedomein
le toestand: die in ons lichaam zijn geïntegreerd, en
zelf: pure informatie. Ook ‘Informatie’ is een inte-
samen de integriteit van ons lichaam bewaren. De
ressant begrip: het benoemt fase in formatie (zelf-
basis van ons lichaam is daarmee een proces van
standig naamwoord: in samenhang, als een vlucht
dimensionele integriteit, die door de relatie tussen
vogels), maar ook fase in formatie (werkwoord: in
deze vier topologische vormen bepaald wordt. Dit is
wording). De essentie van ons lichaam is dat het
al door oude culturen beschreven; waarvoor elk
die samenhangen kan herordenen. Transmutatie is
haar eigen beeldspraak heeft ontwikkeld.
dus een basaal gegeven in levende wezens
Informatie is daarmee de essentie van de samen-
(Kervran, 1976).
hang van ons lichaam (zie verderop, het gedeelte over (bio)fotonen). Topologisch bezien is ons li-
Het lichaam als dimensionele operator
chaam een 4D vorm van een Möbius Ring (∞), de
Het bovenstaande geeft een opvallend fundamen-
‘Klein Fles’: een vorm die zichzelf steeds binnenste-
teel inzicht: voedsel is het medium waarin we
buiten draait (vergelijk een rook-ring) en daardoor
samenhang uit de omgeving opnemen, en het met
haar eigen integriteit en vorm in haar omgeving kan
de samenhang van ons lichaam vergelijken. Dit is
behouden.
voor te stellen als een Moiré-plaatje: het over elkaar
42
leggen van twee theezeefjes laat door de haaks
Fasetransformatie
kruisende draden nieuwe patronen zien. Het veran-
Dit is ook in onze spijsvertering te zien: alles wat
deren van die relatie tussen de zeefjes, verandert
we eten blijft technisch gezien buiten ons lichaam.
de patronen. (Moiré-patronen, een vorm van holo-
De darm is een doorgaande pijp van mond naar
gram-interferentie.) In ons lichaam is de samen-
kont. Daarin is het omgevingsklimaat dusdanig ge-
hang van die patronen instelbaar. (Mediteren voor
regeld dat wat in onze darm komt kan worden ver-
het eten is daardoor relevant: het helpt het lichaam
teerd. Die spijsverteringsgang lijkt op een sprookje:
om zich in te stellen op het integreren van het eten
vergelijk de boerenzoon die door de bergen gaat
in ons lichaam.) Van belang is om te beseffen dat
(de tanden), in een moeras verdoold (de maag), in
ons lichaam ten opzichte van het voedsel een holle
een bos verdwaalt (de dunnedarmvilli) en tenslotte
buis is: wat we eten blijft buiten ons lichaam.
in de woestijn komt (de dikke darm) voordat hij de
Vanuit de topologie heeft ons lichaam vier verschil-
stad (Aarde) bereikt. Voor ons voedsel is het als een
lende vormen, tegelijkertijd: de vorm van een cel (•,
wasbeurt: sorteren (mond), inweken (maag), was-
een bolletje), de vorm van een ring (°, een torus:
sen (ileum) en centrifugeren (colon). Met een twee-
het darmstelsel), de vorm van een lemniscaat (∞,
de kans voor de voor ons onverteerbare stoffen,
de systeemcirculatie die binnen en buiten ver-
door spijsvertering van de darmmicroben, onze
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
symbionten in onze colon. Het gevolg is dat vaste
rentie’ is de basis voor het bijstellen van de samen-
stof vloeibaar wordt, geïoniseerd wordt, en als ba-
hang, van een geïntegreerd systeem (ons lichaam)
siselementen – in samenhang – geassimileerd
waardoor de materiële samenhang (de 4 fasen van
wordt. Die samenhang is belangrijk; verlies van
materie) blijft behouden. Natuurlijke voeding is een
samenhang heeft betekenis voor het lichaam. In de
bron van informatie van de samenhang van onze fy-
ayurveda zegt men: “wat tijdens raffinage uit de
sieke omgeving (Aarde).
>
vrucht wordt verwijderd wordt tijdens vertering onttrokken aan het lichaam”. “Witte suiker is daarvan
3 —Voedingswaar: het belang van handel
een voorbeeld: zonder de vitamineralen kan het niet worden verteerd en verkleeft het de weefsels in
Samenleving als levend systeem
ons lichaam.” ‘Vitamineralen’ is een bruikbare
Het voedsel dat we eten is deel van de samenhang
term, want ook hier heeft de ene de andere nodig
in en met onze omgeving. Het is de samenhang met
om te kunnen worden geassimileerd.
de omgeving die we op meerdere manieren bele-
De fasen van oplossen van voeding voor opname in
ven. De Samenleving is daar deel van. Ook de soci-
ons lichaam is hierboven al vergeleken met een om-
ale processen en structuren zijn afspiegeling van
kering van de kosmologie: we eten van Aarde (kau-
dezelfde processen als we zien in ons lichaam. We
wen in de mond: fysiek), voorverteren in de Zon
hebben sociale anatomische vormen, sociale fysio-
(chemie in de maag), verteren in het Kosmisch Gas
logische processen, sociale regelsystemen, en soci-
(enzymen in de duodenum) en assimileren in de
ale psycho-immunologie. Als het sociale proces als
Oerknal (opname door de darmwand). Het zijn geen
een vorm van leven werd begrepen, zouden de soci-
aparte procesfasen, zoals uit de historie van ons li-
ale ziekten en gezondheid ook beter worden begre-
chaam is te zien. Het zijn dezelfde fasen van opna-
pen: op basis van ons inzicht in ons eigen lichaam,
me zoals is te zien in de pinocytose (voedselopna-
zoals dat door de geneeswijzen van de wereld
me) van cellen; zoals Lynn Margulis (2000) aan-
wordt geboden. Daaraan schort het momenteel
geeft is ons lichaam in oorsprong gevormd door de
nog. De mens is nog niet met de omgeving verbon-
symbiose van microben. Dat wat op het ééncellig
den. Het gaat hier vooral over de westerse kulturen,
niveau is te zien is in ons lichaam als geheel nog te
met een traditie waar priesters zich plaatsten tus-
herkennen.
sen de mens en het universum; en momenteel de handelaren zich plaatsen tussen de mens(heid) en
Samenvatting van deel 2
de Aarde. Om te begrijpen wat hier speelt, is het
De samenhang van ons lichaam is bepaald door
zinvol om te zien hoe handel (in voeding) momen-
een samenspel van dynamische processen. Minera-
teel een verstorende factor lijkt in onze gezonde
len, water, lucht en licht komen daarin samen tot de
samenleving met Aarde.
opbouw van een coherent systeem. Het lichaamsysteem is een symfonie van processen; een ak-
Handel
koord van trillingen. Door haar interne samenhang
De rol van de handel is tweeslachtig. Enerzijds is de
is het met een hologram te vergelijken. Dit ‘bio-ho-
handel het middel waardoor mensen in de stad
logram’ blijft geïntegreerd in de omgeving doordat
kunnen eten van wat groeit op het land. De kosten
we continu worden bijgevoed met de informatie van
van transport en opslag worden van oudsher verdis-
samenhang van de omgeving, vanuit onze waarne-
conteerd in de prijzen die in de stad worden be-
ming en onze voeding. Pribram heeft beschreven
taald. Wat meer en meer in de prijzen meespeelt is
hoe we onze hersenen als een hologramproces kun-
de kosten van ontwikkeling en verwerking. De woor-
nen begrijpen. Het principe van ‘Hologram Interfe-
den geven al aan dat het hier niet gaat om handel,
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
43
>
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
maar industrie. De industrie heeft zich meer en
geval. Berucht zijn al de rechtsprocedures aange-
meer met de handel verweven, op een mannier die
spannen door Monsanto tegen boeren die een ‘Tech
velen niet meer doorzien. De grootste – naar hun
Fee’ moesten betalen. In hun gewassen werden
eigen zeggen – voedselproducenten zijn een paar
door Monsanto ontwikkelde genen gevonden; on-
grote, wereldwijde, bedrijven: niet meer de boeren.
danks dat de boeren geen Monsanto-zaad hadden
Vanzelfsprekend is dat beeld vertekend. Er is nog
gekocht. Monsanto beweerden dat het via pirateren
geen industrie die voeding kan maken. Bewerken,
langs andere weg was verkregen dan door aankoop
dat wel. De technologie om moleculen te maken die
via hun winkel. Dat het via een andere weg in hun
deel (kunnen) zijn van ons integrale metabole
veld was gekomen was ook al aangegeven door de
systeem: die bestaat (nog) niet. Chemische analy-
Prince of Wales, die biologisch boert op zijn grote
se, genetische modificatie: het zijn allemaal metho-
landerijen. Doordat de biologische bedrijven zijn
den die proberen dit te bereiken. Maar waarom?
omringd door boerderijen die al wel genetische ge-
Voeding groeit immers in de natuur? Er is voldoen-
manipuleerde producten gebruiken (men zegt: soja
de om 12 miljard mensen te voeden (‘We Feed the
is al bijna niet meer anders verkrijgbaar) worden de
World’, 2005). Vanwaar die behoefte om voeding te
gewassen door kruisbestuiving met genetisch mate-
analyseren, te synthetiseren, (genetisch) te modifi-
riaal vervuild. Waarvoor deze bedrijven dus de boe-
ceren? Het antwoord ligt in het woord handel. Het
ren nu ook nog willen laten betalen. In de academi-
gaat om geld. Dit is waar de al aangekondigde rode
sche wereld wordt hier steeds meer kritisch naar ge-
vlaggen opdoemen in het verhaal. De voedingsin-
keken.
dustrie is misschien niet zo integer als wel wordt beweerd. De volgende boeken en films gaan in op
Handel in wetenschap
wat hier mogelijk speelt.
In de academische kringen waakt men voor deze ontwikkelingen. In de wandelgangen wordt al geop-
44
De Rode Vlaggen in het verhaal
perd dat men niet alleen meer moet kijken wie het
Sean McDonagh is een priester van de missie; hij
onderzoek deed, en aan welke instelling die is ver-
werkt op de Filippijnen. Meerdere boeken heeft hij
bonden. Tegenwoordig moet men ook letten op wie
al geschreven; ze gaan vooral in op de dreigende
het onderzoek heeft gesubsidieerd. Aan meerdere
ontwikkeling waarbij de industrie probeert om
aan universiteiten verbonden onderzoekers werd al
leven te patenteren. Wat niet iedereen gemerkt
verboden (!) om hun resultaten te publiceren, door-
heeft: er was indertijd een wedstrijd tussen de uni-
dat ze niet zo goed waren als de sponsors hadden
versiteiten en de industrie: wie kon de genetische
gehoopt. Sommigen werden om die reden zelfs ont-
code van de mens analyseren? De wetenschap
slagen en moesten met veel werk hun aanstelling
heeft gewonnen. Daar waar de industrie probeerde
weer terugkrijgen: als ze daar al in slaagden.
om achter de eigen gesloten laboratoriumdeuren
Mae Wan Ho wordt steeds meer bekend door haar
hun onderzoek te doen om de resultaten te paten-
werk in het toetsen van de (in)validiteit van Gen
teren, maakten de universiteiten gebruik van net-
Tech. Ze rapporteert dat genetische manipulatie
werken van computers, waarin ook (net als bij het
niet stabiel is: de geïmplanteerde genen muteren,
Seti Project naar buitenaardse beschaving) Home-
en veranderen van locatie: ‘jumping genes’ is de
PC’s in het netwerk werden gebruikt. (Gekoppelde
woordspeling die ze daarvoor gebruikt (vgl. ‘jum-
computers vertegenwoordigen een enorm rekenver-
ping beans’, een amusementskunstje). De industrie
mogen.) Het gevolg is dat we onze genen nu onze
heeft na aanvankelijk verzet de term overgenomen
eigen genen mogen noemen; geen eigendom van
en doet nu alsof dat aantoont dat de natuur zo
de industrie. Dat is in de natuur niet meer altijd het
flexibel is; alsof het daarmee allemaal wel goed
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
komt… Dat is beslist niet het geval. Het weten-
gument gaat schuil dat in deze filosofie beheren
schappelijk model wat ze gebruiken is gericht op
samengaat met beheersen, controleren, en moge-
voorspelbaarheid door herhaalbaarheid. Dat model
lijk monopoliseren. In Brazilië was al een voorbeeld
is dus niet meer te gebruiken; en de term weten-
van een Amerikaans bedrijf dat eerst de watervoor-
schappelijk, voor dit soort onderzoek, ook niet.
raden verwierf en daarna via een monopolie de lo-
Hoe ernstig de situatie er uit ziet is al in twee films
kale (arme) bevolking het aanvankelijk gratis water
te zien: ‘The Future of Food’ en ‘We Feed the World’
verkochten. (Op eenzelfde manier werd in Engeland
gaan beide over de gevolgen van gen-tech en de er-
(DoomsDay, van Domus Dia) van het ene moment
achter liggende visie van handel om geld, en de
op het andere alle grond van het land ingenomen;
consequenties voor onze gezondheid. De film
en teruggegeven – tegen pacht. Daar dankt de
‘Supersize Me’ liet zien hoe industrievoeding een
Engelse adel nog steeds haar welstand aan. Op
aanslag doet op de gezondheid. Recent werd ook
soortgelijke manier is nu te zien dat de Ether (radio-
duidelijk dat veel industrievoedsel MSG bevat, een
golven) al is geprivatiseerd (i.e. gemonopoliseerd)
verslavende stof, die maakt dat men twee maal zo-
en hetzelfde is aan de gang met de lucht (in de
veel eet: goed voor de handel, maar niet goed voor
vorm van de emissie-quota van CO2; die momen-
de gezondheid.
teel worden toegekend aan de grootste bedrijven
>
(ook de grootste vervuilers) in plaats van aan de Privatiseren van de natuur
wereldbevolking. Ook voor het privatiseren van het
Er speelt echter meer mee. Dezelfde bedrijven die
water zijn al meerdere plannen ontwikkeld. Curieus
de gen-tech ontwikkelen, zijn gerelateerd aan de
is dat de privatisering van de Aarde indirect wordt
bedrijven die de verdelgingsmiddelen produceren,
gedaan: niet via het bezit van de grond, maar door
die weer verband houden met de bedrijven die de
het patenteren van wat er op groeit. Door de over-
kunstmest maken. Die weer voortkomen uit de pro-
name van de agricultuur door een kleine groep
ductie van explosieven, dus de wapenindustrie. De
grote bedrijven is er al een enorme reductie van ge-
uitvinding van Haber-Bosch voor het maken van
wassen. Steriele hybride gewassen maken de boe-
stikstof (uit de lucht) maakte van de lucht een soort
ren afhankelijk van de handel voor elk jaar weer
mijnschacht, waar je elementen uit kunt halen.
nieuw zaaigoed, in plaats van het herzaaien van
Vanzelfsprekend heeft dat effect op de natuurlijke
hun eigen oogstzaad. Het aantal gewassen neemt
voedselkringloop. Het is daardoor niet verrassend
daardoor enorm af: op Bali wordt er van de vroe-
dat de grote voedingsbedrijven (die deel zijn van
gere 1000 per vallei aangepaste soorten van rijst nu
hetzelfde complex als men aanduidt met MIC,
nog maar één soort verbouwd. Dat maakt de oogst
Military Industrial Complex) nu proberen om niet al-
kwetsbaar (zoals de aardappelziekte in Ierland liet
leen eigenaar te worden van de Aarde, maar ook
zien: waar een monocultuur was ontstaan die door
van het Water en de Lucht. (Informatie wordt al als
één aardappelziekte kon worden vernietigd.) De af-
zendmachtigingen verhandeld). Een film, ‘The
hankelijkheid van de boeren van de handel vormt
Corporation’, schilderde af langs welke weg in de
een groot risico voor de volksgezondheid, maar ook
VS bedrijven ontstonden die als enige doel hebben
voor de natuur. Door gentechnologie is al een on-
het verdienen van geld, zonder verantwoordelijk-
zichtbare biologische kettingreactie op gang waar-
heid naar de samenleving voor hoe ze dat doen.
van de gevolgen niet zijn te voorzien.
Privatiseren van collectieve rijkdommen speelt
Voor wie hier meer over wil weten zijn er de al ge-
daarin een rol. Herhaaldelijk wordt gepropageerd
noemde films, en organisaties zoals
dat water een natuurlijke grondstof is en dat het be-
www.feasta.org en www.i-sis.org
langrijk is dat dit met zorg wordt beheerd. In dit ar-
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
45
>
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
Van handel naar markt naar coöperatie naar burger-
sociale ontwikkeling mogelijk: de samenwerking
boeren
tussen mensen op grotere afstand leidde tot syner-
Op het moment is er een toenemende behoefte om
gie. Er ontstonden culturen. Door het invoeren van
de oorspronkelijke rol van de handel te herstellen:
machine-denken in de samenleving (en door men-
als de verbindende schakel tussen de stad en het
sen ook zo te beschouwen) ontstonden fabrieken
land. De stedelingen hebben behoefte aan vitaal le-
en ondernemingen. Een Corporation is een bedrijfs-
vend voedsel. En de boeren hebben behoefte aan
vorm die is gericht op het maken van winst, onge-
mensen die hen betalen en waarderen voor hun
acht de consequenties. Dit heeft geleid tot een ver-
werk. Waar naar wordt gezocht is een vorm van co-
andering in de voedselindustrie, waardoor natuur-
operatie tussen boeren en burgers, waarbij de ste-
lijk voedsel door synthetische producten werden
delingen aandeelhouders zijn in boerderijen en er
vervangen. Voor ons lichaam zijn dat totaal verschil-
de eigen vruchten van kunnen plukken. Terwijl de
lende producten. Zoals ook moderne onderzoeks-
boeren weer met enthousiasme kunnen boeren
methoden kunnen laten zien.
omdat ze weten wie belang heeft bij hun werk. Dat gevoel is weg zolang wordt gewerkt voor een fabriek
4 —Nutriënten: waarden van wetenschap
die elk seizoen probeert de prijzen te verlagen, om
46
hun winst te verhogen (‘Wal*Mart: the High Cost of
Veranderd wetenschappelijk inzicht
Low Price’). Met als gevolg dat elke dag tien boeren
In de wetenschap is dat al meer te zien. Daar is al
ophouden met hun werk en de voeding van steeds
jarenlang een integratie aan de gang die voortkwam
verder moet komen. Daarbij speelt mee dat de
uit het inzicht dat analytisch denken beperkt is. Het
aardolie opraakt. Al meerdere jaren is de vraag naar
geeft inzicht in ontkoppelde delen, zonder begrip
olie groter dan het aanbod. Wat over is, is steeds
voor hun samenspel in het geheel. Voor de studie
minder goed beschikbaar en er wordt al steeds fel-
van de dode materie was die aanpak in beperkte
ler om gevochten. Het is te voorzien dat een paar
vorm geldig. Voor groeiprocessen, netwerksyste-
decennia in de toekomst we hier dezelfde situatie
men, en biologische integriteit is dat model niet
hebben als op Cuba, dat door een embargo geen
toepasbaar. Om die reden werd het klassieke mo-
olie meer krijgt. 90% van de verse voeding word nu
del door de relativiteitstheorie, kwantumtheorie en
in Havana verbouwd, op de oude parkeerplaatsen
nu de veldtheorie vervangen. In de laatste wordt
en in parken. Stad en land, natuur en cultuur raken
het universum (weer) als één geheel bezien; en niet
zo weer geïntegreerd. De twee zijn van nature altijd
als een object maar als een integraal geheel: een
verbonden: de mens ontstond als deel van het uni-
subject. Dat vergt een andere manier van denken:
versum. Dat is ook de basis voor de behoefte in de
niet uitsluitend linksbreinig analytisch maar ook
toekomst: niet een klein aantal grote bedrijven die
rechtsbreinig synthetiserend. Daardoor kan de fo-
menen dat ze de wereldvoorraden kunnen beheer-
cus van aandacht (voorbrein) in de context van het
sen, maar een samenspel tussen cultuur en natuur.
integraal perspectief (achterbrein) worden begrepen. De verschillen in vormen van wetenschap ver-
Samenvatting van deel 3
tegenwoordigen verschillen in wetenschappelijke
Traditioneel zijn er vier sociale lagen: degenen die
visie die het gevolg zijn van een verandering van de
de knollen uit de grond, mijn of oceaan halen, de-
betrokkenheid van de wetenschapper in de wereld:
genen die ze wassen of bewerken, de handelaren
van buitenstaander naar mee-maker naar bepalen-
en ambtenaren; elk van die niveaus is ook consu-
de factor naar schepper (in plaats van schepsel).
ment. Handel was de verbindende factor die aan-
Het is verbonden met het verleggen van perspectief
bod en vraag met elkaar verbond. Door handel was
van (klassieke) materie, (relativistische) moleculen,
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
(kwantum) atomen, en (subatomaire) velden.
len. Zelfs de atomen zijn hier immaterieel. Het gaat
>
om de samenhang tussen elektronen en protonen, De oude wijsheid van nieuwe wetenschap
neutronen en fotonen. Het laat zien hoe díe alle-
In de wetenschap is een enorme kentering aan de
maal met elkaar zijn verweven. Die samenhang
gang. De reden is simpel: de wetenschap van de
wordt bepaald op een dieper niveau dan dat van de
vaste stof (waarop de visie van ‘Nutriënten’ geba-
‘deeltjes’ zelf. Op dat diepere vlak zijn het alleen
seerd is) bleek in de praktijk niet te werken. Het
maar vormen van trilling. Op dit niveau moeten we-
vormde een inzicht in de eigenstappen van de dode
zenlijke vragen worden gesteld: als protonen (+) en
materie, maar niet in de manier waarop die ont-
elektronen (-) elkaar aantrekken, waarom is het uni-
staat. In de loop der tijden is de basisvisie (het
versum dan niet bij haar ontstaan direct vernietigd?
paradigma) van de wetenschap dan ook drastisch
Als een magnetische noordpool en een magneti-
veranderd. Vanuit het bestuderen van materie, mo-
sche zuidpool elkaar aantrekken, waarom is het
leculen en atomen, is de wetenschap nu aangeko-
universum vanaf het ontstaan dan niet één grote
men op het immateriële gebied van de subatomaire
onwrikbare klont? Het antwoord wordt gezocht en
velden. Daar zijn geen vaste stoffen om naar te ver-
gevonden in beweging. Trilling. Waarbij het niet
wijzen. Daar bestaat alleen samenhang in bewe-
gaat om de trilling zoals we die zien, maar om de
ging, verschijnen en verdwijnen. Dit is het gebied
samenhangen tussen verschillende vormen van tril-
waar wetenschap versmelt met religie. Zoals aan de
ling. In de nieuwe wiskunde wordt voortgeborduurd
boektitels is te zien, is dat ook waar de nieuwste in-
op het werk van Thom en Zeeman die lieten zien
zichten weer aansluiting vinden bij de oudste ken-
dat alles wat vast staat via een soort van scharnier
nis: The Tao of Physics, The Dancing Wu Li Masters
met de rest van het universum is verbonden. Dat
(de natuurkunde van verschijnen en verdwijnen),
verbindingspunt heet een ‘Singulariteit’. In de na-
The Secret of the Creative Vacuum. De fysica is nu
tuurkunde heet het een ‘Anomalie’, in de cultuur
meta-fysica. Het meest duidelijke voorbeeld hiervan
een ‘Taboe’: het is een gebied waar de bekende re-
is de Super String Theory: een theorie die aangeeft
gels niet meer gelden: waar andere regels, andere
dat alles in het universum is opgebouwd uit bewe-
werkelijkheden te zien zijn, in de bekende werke-
ging (trilling). Waar het om gaat is de samenhang in
lijkheid. Voorbeelden daarvan zijn al die gebieden
die trillingsbeweging; het verschijnen en verdwijnen
die niet worden begrepen maar wel gelden. Seks is
wat in de oude culturen al werd beschreven in de
een bekend taboe in de samenleving. God is een
vorm van, bijvoorbeeld, Sjiva: het principe van
anomalie in de religie. Het paranormale, is het nor-
schepping en vernietiging. In onze cultuur heet dat
male para van de natuurkunde. Enzovoort. De wis-
god. Altijd gaat het om integrale samenhang; uni-
kunde die deze schakelpunten beschrijft heet de
versele coherentie.
Topologie. De wiskunde van Thom (1993) en Zeeman beschreef dit als Catastrofen, en liet zien
Objectiviteit, subjectiviteit; singulariteit
hoe op basis daarvan de ontwikkelingsbiologie en
In de nieuwe (meta)fysica wordt gekeken naar de
embryologie op logische wijze zijn te beschrijven.
schepping op een manier die niet losstaat van onze beleving. Kwantumtheorie had al aangegeven dat
Grensverleggend onderzoek
de waarneming door de waarnemer wordt bepaald:
Het is deze wiskunde die bepalend is voor de sa-
er is géén Objectieve Observator. In Veldtheorie zijn
menhang tussen het bekende en het onbekende:
we direct met de schepping verweven: er is geen
het is de beschrijving van de grensovergangen zelf.
oorzaak en gevolg. Op dit vlak van begrip en be-
Het definieert definities, en laat zien dat ze op aan-
schrijving gaat het niet om de materie en molecu-
namen berusten. Maar ook, dat daarachter een logi-
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
47
>
48
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
ca schuilgaat die zich op een ander vlak afspeelt:
en denken. Zoals Tiller heeft laten zien: wat we den-
die van informatie in plaats van materie.
ken, beïnvloedt de materie: ‘What we think matter-
Het is juist in levende wezens dat dit expliciet is te
s’; letterlijk. (Zie de film ‘What the Bleep do we
zien en te beleven. Juist daar is de samenhang tus-
know?’) Dat betekent dat we verantwoordelijk moe-
sen het deel en het geheel bepalend. Dat is waar de
ten zijn voor wat we denken. En voor de manier
grens zelf (waar het bekende zelf onbekend wordt)
waarop we door wat we denken en doen de omge-
met andere ogen moet worden beschouwd. Voor
ving om ons heen bepalen. Het oude beeld van de
het benoemen van die grens zijn ook methoden
mens als tuinman in het Paradijs krijgt daarmee
ontwikkeld. Eén daarvan is de Fractal: dit is een
een andere waarde: Aarde als leerplek in het leren
wiskundige beschrijving die ingaat op een spoor
omgaan met het directe samenspel tussen informa-
(een gedachtespoor of een spoor van ont-wikkeling)
tie en materie. Zoals de kosmologie heeft laten
waarbij je van een startpunt, een vaste weg volgt,
zien: materie is een kristallisatie van informatie.
en dan voor een keuze komt: waarna je een va-
Zoals het Urantia Book (1955) aangeeft: je loopt
riëteit krijgt van keuzen. Dit alles wordt beschreven
daarin dood als je denkt dat materie de basis is van
in een punt, verbonden met een lijn, die uitkomt op
informatie. Je draait dan de zaken dan om en loopt
een kruispunt, met vervolgens meerdere lijnen. De
daarin vast (letterlijk: de vaste materie wordt je
technische term daarvoor is een bifurcatie. Meer in
norm). De oude technische term daarvoor is Hel (cf.
het algemeen gaat het op bij een polyfurcatie: een
het Frans: enfermer = opsluiten: Hel is een
vork met meer tanden. De fractaltheorie beschrijft
Gesloten Systeem). Vandaar dat de wiskunde een
daarmee wat er gebeurt wanneer je aan de grens
nieuwe basis voor de natuurkunde bouwt in een
komt van een systeem en de bekende weg – als in
verkenning die haar naam eer aandoet: de kunst
een sprookje – leidt tot nieuwe avonturen. Dit
van het wissen. De nieuwe wiskunde gaat over
grensverkennend onderzoek (de beschrijving van
niets. Het getal nul is er de basis; en de verschillen-
Fractals) gaf uitgebreider inzicht in grenzen, en de
de vormen van logica die de ontwikkelingen van het
manier waarop werkelijkheden met elkaar zijn ver-
getal nul bepalen. (Rowlands, 2002) Dit sluit direct
weven: de chaostheorie. Op deze manier is te zien
aan op de eerdere inzichten dat materie een vorm
dat de werkelijkheid die we kennen totaal bepaald
is van informatie en atomen zijn opgebouwd vanuit
is door, en afhangt van, de manier waarop we met
de samenhang van immateriële subatomaire vel-
onze omgeving zijn verweven. Alles is interactief.
den. De metafysica is daarmee nu, weer, de basis
Niets staat vast. En, zoals de Veldtheorie laat zien:
van de fysica. Wat in die nieuwe wis-kunst bijvoor-
alles is schepping.
beeld te zien is, is dat de fermionen en bosonen (basisvormen waaruit elektronen en protonen, neu-
Metafysica als basis van fysica
tronen en fotonen ontstaan) verschillende vormen
Dat houdt in dat we op een andere manier over de
zijn van hetzelfde principe: en met elkaar verbon-
werkelijkheid moeten denken. De waarheid is een
den op de manier die door Yin en Yang al werd be-
waarneming. Werkelijkheid is bewerkelijkheid.
schreven.
Objectief = Subjectief. De klassieke benadering van de wetenschap was zinvol en nuttig, maar het is
Waarheid is een waarneming
een gepasseerde fase; die luiertijd kruipen we uit.
Het gevolg is dat onze werkelijkheid totaal anders
We komen nu in een tijd waar de mens (en de we-
is. Niet meer de materie is de maat der dingen,
tenschap) niet meer leeft in een vaststaand gege-
maar de immateriële logica waarmee de dingen die
ven; de wetenschap wordt volwassen en laat zien
we zien onderling zijn verbonden. We kunnen niet
dat we verantwoordelijk zijn voor alles wat we doen
langer denken in termen van schepping als zelf-
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
standig naamwoord; we kunnen verder alleen be-
één plaats naar een andere vliegen en zich tijdelijk
denken dat het gaat om Schepping als werkwoord,
met andere atomen verbinden. De elektromagneti-
waarbij we direct bij dat werk zijn betrokken. Dit
sche koppeling van atomen bouwt zo moleculen. Er
geeft ons een ander inzicht in de samenhang van
is ook nog een meer beweeglijke vorm van elektro-
materie: als Iets op Niets gebaseerd is, dan is die
nen, die van één sterrenstelsel naar een andere kan
wis-kunst van niets, van de beschrijving van de
bewegen: fotonen. Ze zijn daarmee de verbindingen
samenhangen (veldtheorie) die daarmee samen-
tussen atomen, op afstand. Ook voor neutrino’s
hangt, de basis waarop we alles wat we kennen
wordt dit beschreven. De beschrijving van de sa-
moeten beschrijven. Dat is de basis van een nieuw
menhang van materie kan dus niet worden losge-
onderzoek naar leven, en leven in/met materie. Het
zien van de samenhang tussen elektronen en proto-
biedt een ander beeld op het universum en ons li-
nen, neutronen en fotonen als één complex, een
chaam. Het universum is, letterlijk, wat het woord al
geheel. Waarin de energieveranderingen in één
aangeeft: uni (één) versum (lied). (Cf. Bhagavad
atoom met die in andere atomen is verbonden.
>
Geeta: het Grote Lied; alle grote culturen benoemen ditzelfde principe). Het is één integraal veld van tril-
Fotonen als wisselwachters
lingen, in verschillende fase-relaties die de relaties
In dat atomaire complex vormt de foton de Singu-
tussen de verschillende fasen (plasma, gas, vloei-
lariteit: het is tegelijkertijd deel van het atoom en
baar, vast) bepalen. Deze samenhang is dus niet te
tegelijkertijd ook niet. Het is deel van het atoom, en
zien in de vaste vormen, maar juist in de uitwisse-
tegelijkertijd ook met andere atomen verbonden.
lingen ertussen: de beweging. In atomaire beschrij-
Elektronen kunnen van één atoomschil naar een an-
ving komt dit neer op de integrale relatie tussen
dere, lagere energiebaan gaan en een foton afge-
elektronen, protonen, neutronen, en fotonen.
ven; of omgekeerd een foton opnemen en van een
Lokaal en non-lokaal. Vooral de laatste krijgen daar-
lagere- naar een hogere energie-baan komen.
in een doorslaggevende rol. Een kort inzicht in ato-
Fotonen hebben dus te maken met de verandering
maire fysica is belangrijk. Van belang is dat in de
van energie in het atoom. Ze hebben ook te maken
nieuwe fysica de natuurwetten niet meer op een al-
met de uitwisseling in de energietoestand tussen
leen lokaal niveau kunnen worden begrepen.
elektronen. Ze hebben ook te maken met de ener-
Fotonen helpen inzicht te krijgen in de grootschali-
gie-uitwisselingen tussen atomen. Het is een rei-
ge samenhangen op afstand.
zende vorm van energie: door fotonen worden elektronen (als kralen in een telraam) van de ene
Neutronen, protonen, elektronen en fotonen
energietoestand in een andere energietoestand ge-
Zoals in de opbouw van atomen is te zien, komen
bracht. Fotonen zijn ook een reizende vorm van in-
elektronen en protonen altijd samen; samen met
formatie: de energiesprongen zijn op logische ma-
neutronen vormen ze de atomen. Fotonen zijn daar
nier met elkaar verbonden, zoals de sterk doorge-
deel van. Het is gemakkelijker op een meer primitie-
werkte samenhang van het universum laat zien.
ve manier te symboliseren: de kiem van een atoom
Fotonen hebben daarmee een interessante beteke-
is een neutron; dit is de spil van een dipool (een
nis in ons begrip van materie: het vraagt om een
soort van magneet) die we zien als een proton en
verandering van inzicht, niet als structuur maar als
elektron. Die kunnen samen bewegen als een aarde
informatie.
om de zon: een micro-planetair-stelsel. Er is ook een variant waarin een proton en een elektron op
Informatiestromen in het lichaam
meer losmazige manier met elkaar zijn verbonden,
Dit heeft natuurlijk ook op ons eigen (materiële) li-
als zeg maar kometen: de elektronen kunnen van
chaam betrekking. Dat is dus niet alleen een struc-
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
49
>
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
tuur (opgebouwd uit atomen van elektronen en pro-
in de klassieke fysica worden begrepen (Heisen-
tonen die samenhangen met neutronen) maar ook
bergs onzekerheidsprincipe). Dat kwam door een
een informatiesysteem: al die atomen hangen
beperking in dat model: het was gebaseerd op ana-
samen. Dat is ook de verklaring van transmutatie
lyse en bekeek het deel lokaal, losstaand van het
(in ons lichaam een standaardgegeven): de uitwis-
geheel. In atomen kunnen we zien hoe fotonen het
seling tussen vaste, vloeibare, gasvormige en on-
verband laten zien tussen elektronen: van verschil-
stoffelijke vormen van materie. Juist in levende we-
lende omloopbanen in atomen, maar ook tussen
zens zien we dat alle stoffen in ons lichaam deel
verschillende atomen. Ook atomen kunnen dus (in
zijn van een continue transformatie. Die bepaald
tegenstelling tot Heisenbergs onzekerheidprincipe)
wordt door informatie. In metaforische termen: ons
gericht fotonen afgeven en ontvangen. De samen-
lichaam is een duikerpak voor contact met tijd en
hang van materie wordt dus niet vanuit de atomen
ruimte, voor een vorm van bewustzijn die in een
bepaald. De atomen worden in hun opbouw be-
kwantumveld leeft. In ons lichaam zijn die werke-
paald door de samenhang van informatie. We moe-
lijkheden met elkaar verbonden. Niet alleen intern,
ten omgekeerd denken: het zijn de Velden (Super-
door de transmutatie van elementen en de metabo-
strings; Kaku, 1987) die een Conditie (Kwantum-
le kringlopen van moleculen (zelfs zeer complexe
veld) bieden waarin Relaties (Relativiteit) kan ont-
moleculen) waarin dit is te zien. maar ook met de
staan, waarbinnen zich een Structuur (Klassieke
omgeving: onze metabole cycli zijn onderdeel van
Mechanische Model) opbouwt. Vaste werkelijkhe-
de metabole cycli van de omgeving. Onze interne
den en ‘vaste materie’ zijn dus maar heel vluchtige
voedselkringloop en de externe voedselkringloop
gegevens. Het is dan ook zinvol om niet te focussen
vormen een doorlopend geheel, en zijn als een
op de vormen van de materie (Urantia Book, 1955)
Möbius Ring of Klein Fles (zoals dat in de wiskunde
maar te kijken naar haar ontstaan. De Chaostheorie
heet) met elkaar verbonden. Wat we zien als een
(grensdefinities), Catastrofetheorie (grensovergan-
bestendigde samenhang van materie, is gebaseerd
gen) en Snaartheorie (grens(ont)vorming) zijn daar-
op een voortdurende samenhang van informatie.
in voorlopers van de Nultheorie (Rowlands, 2002;
Totdat die informatie-samenhang wordt verbroken,
Davidson, 1989) die momenteel wordt ontwikkeld.
en we sterven: de materie kan zich niet meer met zichzelf verbinden, en valt uit elkaar.
50
Iets uit niets: formatie door informatie Fotonen. Die zijn de verbindende schakel, niet al-
Integratie van informatie
leen in de materie in hun orkestratie van de ener-
Des te meer reden om beter te begrijpen hoe foto-
giesprongen tussen elektronen in atomen, maar
nen meespelen in de integratie van informatie. Het
ook in de rol die ze spelen in de samenhang van
is op dat gebied dat fascinerende nieuwe studies
hele velden van informatie. Het is opvallend dat
gedaan zijn. Vanuit ons lichaam was al bekend (Ho,
hier al oude beschrijvingen voor bestaan.
1993) dat cellen in staat zijn om elektronen af te
Lichtwezens die de samenhang van materie bepa-
vangen en voor hun metabolisme te gebruiken.
len. Lichtvelden in en om ons lichaam. Er is zelfs al
(Celmetabolisme speelt zich niet af in relatie tot de
onderzoek naar gedaan (Westlake, Burr, Popp). Er
omvorming van chemische stoffen, maar in de elek-
zijn ook mensen die dit kunnen zien (de aura) of
tromagnetische krachten die daarmee gepaard
hebben beschilderd (de halo). Het aanwezig zijn
gaan: ons fysiek functioneren berust op elektro-
van een sterk coherent lichtveld is gerelateerd met
magnetisme en niet op de biochemie of biofysica,
heelheid een gezondheid: heiligen. Het is een nor-
zoals dat in de geneeskunde nog steeds wordt be-
male toestand die is te bereiken door in te zien hoe
schouwd). Het afvangen van een elektron kan niet
we deel zijn van het geheel (heilig). Vanuit die toe-
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
stand ontstaat ook een sterke interne samenhang
advies van alle religies: ‘meditatie als medicatie’.
(gezondheid) die ook overdraagbaar is (helen). Ook
Door de eigen samenhang beter te voelen, kan die
op dit gebied komen wetenschap en religie samen
vitale samenhang beter worden gerealiseerd: het li-
en zien we de praktische samenhang tussen ge-
chaam kan haar eigen basis van beweging herken-
neeskunde en mystiek. Maar, zoals hierboven al ge-
nen in rust. Het is, om het zo maar te stellen, de
zegd: we moeten verder denken dan het bekende,
zelf-calibratie van ons lichaam. De verandering van
en de rol van het onbekende in de beschouwingen
licht-emissie is in verschillende toestand van be-
betrekken. Dat is waarom de wetenschap na het
wustzijn gemeten, en laat zien dat zelfs kort (maar
vastlopen in de Klassieke Modellen, de nieuwe wis-
regelmatig) mediteren helpt om de samenhang van
kunde heeft ontwikkeld: Relativiteit, Kwantum- en
het (licht)lichaam te versterken.
>
Veldtheorie. Met nu dus de wis-kunst van Niets: begrip van/voor pure (fase-)informatie, waarin de rela-
Biohologrammen
ties tussen dimensies kan worden beschreven.
In het kader van dit boek is die betekenis van deze
Waarvan dus blijkt dat die van direct belang is voor
resultaten te vergroten: als ons lichaam wordt sa-
het bepalen van de samenhang in/van ons lichaam.
mengehouden door een lichtveld, waarin fotonen de sprongen van elektronen in hun omloopbanen
Integriteit = gezondheid
van atomen coördineren, dan is ons lichaam dus
Vandaar dat hier nu uitgebreid onderzoek naar ge-
bepaald door de integratie van informatie van mani-
daan wordt. In dit jaarboek zijn meerdere studies
festatie. Meer specifiek: gezondheid ligt in de kop-
van Van Wijk en Van Wijk hierover te vinden. Van
peling tussen fotonen en elektronen. Ons lichaam
Wijk sr., een celbioloog die bezig is om de lichtvel-
is in haar basis elektromagnetisch: een manifesta-
den van ons lichaam te meten, en Van Wijk jr., een
tie van samenhang van een elektromagnetisch veld.
psycho-bioloog, die de samenhang van lichtvelden
Het is niet een puur hologram: het is een hologram
en ons bewustzijn laat zien. Het gaat hierbij om
dat met een elektromagnetisch veld is verbonden.
concrete gegevens: levende wezens hebben een
En daardoor chemische reacties kan aangaan. En
biofotonen emissie die coherent is. Verbonden met
daardoor een materiële vorm aanneemt. Alle inter-
ons lichaam is een lichtlichaam dat samenhang
ne (chemische) metabole processen zijn daarin met
heeft. Zeg maar een hologram. Popp heeft via wis-
de omgeving verbonden: het gaat om de samen-
kunde en metingen laten zien dat een lichaam ge-
hang tussen beide. De opbouw van ons lichaam is
zond is als het lichtlichaam coherent is: de fotonen-
een afspiegeling van de integrale samenhang van
emissie is log/normaal. In dode materie is de cohe-
die metabole processen, die dus het gevolg zijn van
rentie volgens de Normale Verdeling (Poisson-ver-
dat ‘elektrogram’ (het door het hologram onderhou-
deling), dus stochastisch (door toeval bepaald). Het
den elektromagnetische veld). Niet alleen ons li-
betekent dat we niet alleen een criterium hebben
chaam is op die manier opgebouwd, hetzelfde geldt
om leven te meten, maar ook gezondheid.
voor alles wat we zien op aarde. De worteltjes die
Levend/gezond is log-normaal; ziek/dood is nor-
we eten zijn de manifestatie van een energieveld,
maal (verdeeld). Dit wordt nu gemeten voor perso-
dat leidde tot de vorm van de wortel. Dit is in de
nen. Diverse heiligen en genezers zijn al gemeten;
groei goed te zien: een zaadje groeit uit tot een
Qi Gong-meesters en paranormale (normale-para)
structuur via een variëteit van morfologische vor-
genezers. Maar ook appels en tomaten, grond, gras,
men die als stroombeelden zijn te herkennen (en
koeien, melk en kaas laten hetzelfde zien.
door ondermeer Thom en Zeeman werden beschre-
Gezondheid heeft samenhang: bij ongezondheid
ven). Het gaat om fundamentele universele relatie-
‘valt het hologram uit elkaar’. Het verklaart ook het
patronen. Ons lichaam is een biohologram. Ons
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
51
>
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
voedsel is een holobiogram. Ons zelfregulatieveld
van onze voeding, waarmee we ons op een tastbare
is een holoinfogram. Onze Aarde-omgeving is een
manier ons lichaam over/met de samenhang van
Bioholon. We hebben te maken met wat in India be-
onze omgeving informeren.
noemd werd als ‘Indra’s Web’: een stabiele samenhang van hologrammen in hologrammen. Fase-
Leven en gezondheid
samenhang is daarin bepalend.
Leven is verbonden met de basis van het universum. Dit universum is ontstaan uit de fase-ruimte,
52
Leven, voedsel
de werkelijkheid van Niets, die door de wis-kunst
Het is dan ook van belang om te beseffen dat we
steeds beter kan worden beschreven. Fase in for-
niet de vorm eten van de gewassen, maar de vorm-
matie staat bekend als informatie; het is te vergelij-
functie die erin vervat zit. Zoals de indianen zeggen:
ken met een hologram. Dat hologram in verbinding
wat je eet is de ziel. (De ziel is dat samenhangende
met materie (zoals dat zich vanaf de oerknal heeft
elektromagnetische veld, dat de organisatie van de
gemanifesteerd) is een ‘biohologram’ te noemen.
opbouw van materie coördineert). Voedsel zonder
Daar waar bewustzijn (coherente fase-informatie)
ziel is niet meer dan materie. We voeden ons niet
de basis is van het universum (en materie), is leven
met nutriënten, maar met beelden van samenhang
de manier waarop dat in materie te zien is. (Leven
van leven.
integreert vrije keuze in materie. De definities aan
Dat is wat door Mansveld en van Bruchem wordt be-
de hand waarvan dit is te expliciteren gaan verder
schreven: het is zaak ons te voeden met informatie.
dan past in dit boek.) Gezondheid is de integriteit,
Niet iets wat – als een soort van foto – lijkt op wat
en integratie, van die processen van leven in het or-
de natuur ons kan bieden, maar de natuur zelf. De
ganisme en de omgeving. (Op dezelfde manier
teksten van Westerman, Van der Bijl, Waning, Baldé
geldt dit voor Vrede, wanneer die integriteit ook tus-
in dit boek, en van anderen daarbuiten, laten zien
sen personen wordt beleefd.) Voedsel is de verbin-
dat gezondheid door de samenhang van ons li-
dende schakel tussen de integriteit van ons li-
chaam wordt bepaald. Het gaat niet om de samen-
chaam, en die van onze omgeving. Door voedsel
hang van materie, ook niet van die van de
zijn de processen in ons en die in onze omgeving
(cel)processen die ons lichaam vormen, zelfs niet
doorlopend verbonden. Gezonde voeding is daar-
om het regulatiesysteem dat die processen coördin-
mee te begrijpen als gekenmerkt door die vitale dy-
eert. Het gaat om de integratie van ons lichaam in
namische samenhang: dat is wat nu ondermeer via
onze omgeving. Voedsel is daarin een verbindende
biofotonen kan worden gemeten. Belangrijker dan
factor. Zoals de natuurkunde en wiskunde nu
die meting is het feit dat in het universum (één-lied)
steeds beter laten zien: de samenhang van materie
alles met alles is verbonden. Gezonde voeding is
is het gevolg van de samenhang van informatie. Die
drager van die éénheid (of het nu stoffelijk is, of in-
samenhang is in de nieuwe biofotonenmetingen te
formatie): daardoor wordt de eenheid van ons li-
meten.
chaam in éénheid met de omgeving bepaald als ge-
Daarmee zijn we ook aan een andere vorm van ge-
zondheid.
neeskunde gekomen: waarin informatie de basis is van integratie. Het is gericht op het herkennen van
Samenvatting van deel 4
die informatievelden, en op het verkennen hoe die
De integriteit van ons lichaam (onze gezondheid) is
in elke levensvorm op een andere manier vorm
een reflectie van onze integratie in onze omgeving.
krijgt doordat het regulatiesysteem daarin anders is
We hebben daarin een vrije keuze, hoe we omgaan
geparametriseerd. Het zijn de verschillen in die
met onze omgeving. We kunnen intern of extern
parameters die betekenis hebben voor onze keuze
adapteren. We kunnen een trigger interpreteren als
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
stimulus of stress (of indifferent). Naast onze men-
(bio)logische verbinding. Synthetische producten
tale (psychologische vrijheid) hebben we ook te
(vulstoffen, zetmeel, suiker, eiwit met geurstoffen
maken met de materiële bepaaldheid van ons li-
en kleurstoffen uit de petrochemische industrie)
chaam, en met de manier waarop de vrije keuze
zijn daarin een verstorende factor: ons lichaam
leidt tot verleggen van de interne samenhang (die
weet daar niet mee om te gaan. Het is zaak om de
als een samenspel van hologrammen is te beschrij-
aanvoer van natuurlijke stoffen te herstellen, om de
ven). De materiële fasen van ons lichaam, die dyna-
gezonde samenhang met onze omgeving (en de ge-
misch in elkaar kunnen transmuteren, maken ge-
zondheid van ons lichaam) te bewaren. De nieuwe
bruik van een stabiliserende factor: de natuurlijke
vormen van wetenschap laten dat zien. Meetbaar is
samenhang van onze omgeving. Onze voeding is
dat levende producten een andere uitstraling heb-
een directe informatiestroom die deze ‘kennis’ in
ben dan synthetische varianten. ‘Uitstraling’ is een
ons lichaam integreert. Het is daarin belangrijk om
goede term: hier worden de biofotonen gemeten.
te weten welke voedingsstoffen die integratie-infor-
Fotonen zijn gerelateerd aan elektronen, maar ook
matie bieden. Onze subtiele smaak en gevoel wor-
aan het verspringen van elektronen van één atoom-
den daarin nu aangevuld door een nieuwe tech-
schil naar een andere. Niet alleen binnen atomen,
niek: het meten van biofotonen.
maar ook tussen atomen. In het meten van fotonen
>
kijken we mee naar een deel van de communicatie
Conclusie
tussen atomen in ons lichaam, en het universum.
Dit verhaal heeft een spoor doorlopen van de na-
Dat is dan ook de essentie van dit verhaal: om die
tuur naar de tafel naar ons lichaam, en terug naar
samenhang te laten zien. Het verhaal laat twee spo-
de wereld. Een spijsverteringsproces op zich. De
ren zien.
eerste stap was het begrijpen van leven: vrije keuze
Het ene begint (ook historisch gezien) met produc-
is daarin de bepalende factor, in de integratie van
ten die groeien op Aarde, dat wat we eten aan tafel,
informatie en materie. Dat is de basis van ons li-
dat wat we kopen op de markt, en hoe de weten-
chaam. Voeding is erop gericht om dat te voeden.
schap dat analyseert. Dat spoor loopt daar dood
Zoals aan de voedselopname te zien is, doorlopen
doordat de klassieke wetenschap alleen oog had
we bij elke maaltijd de historie: ons ontstaan vanuit
voor dode materie (dat was simpeler te bestude-
de oerknal, kosmisch gas, sterren en de Aarde, in
ren). De kennis van stoommachines is geen goede
de manier waarop we voedsel fysiek kauwen in de
basis voor het adviseren van de voedingsindustrie
mond, chemisch voorstoven in de maag, elektroly-
voor het ‘maken’ van voeding. Het gevolg is dat er
tisch ontrafelen in de duodenum, en integreren in
nu winkels vol liggen met handelsproducten die zijn
ons lichaam in de dunne darm. Stoffen die wij niet
gemaakt voor de verkoop, maar niet voor het onder-
kunnen verteren krijgen een herkansing in de dikke
bouwen van de integriteit (gezondheid) van ons li-
darm, waar microben bijvoorbeeld cellulose verte-
chaam.
ren. (Zij leven in symbiose met ons, cf. huisdieren,
Het andere spoor pakt de draad op door weten-
en wij moeten hen dan ook voeden met ondermeer
schap weer tot leven te brengen. Niet de wetten van
Ruwstof.) Wat we opnemen zijn niet materie en
de dode materie, maar de samenhang van het uni-
energie, maar samenhangen en een voortzetting
versum staat daarin centraal. De meting van bio-
van onze natuurlijke verbondenheid met onze om-
fotonen is daarvan een voorbeeld. Vanuit die visie
geving. Dat vereist voedsel dat in haar samenhang
is te zien dat biologische producten voor ons li-
deel is van die externe en interne cycli die we ken-
chaam de logische keuze zijn: dat is waar ons li-
nen als de voedselkringloop. Wat we eten is daarin
chaam al miljoenen jaren aan gewend is. Belang-
een verbindende schakel. Natuurproducten zijn die
rijker: die voeding is de directe verbinding tussen
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
53
>
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
de voedselkringloop in ons lichaam (cascades van
Van Nieuwenhuijze, O. (1996) ‘The Architecture of
metabolieten) met die van onze omgeving (casca-
the Soul’, (Control System’s Control System),
des van levensvormen). Elke maaltijd is als het
Proc. Systems Research, Informatics and
ware een hologram dat ons lichaam informeert van de samenhang in/van/met onze omgeving.
Cybernetics ’96, Baden-Baden
Scientific Publishing, Singapore
omgaan met vrije keuze, vanuit de verbondenheid van informatie met materie in ons lichaam. Ieder
Popp, F.A. (2002) What is Life? (Scientific Approaches and Philosophical Positions), World
Zoals het verhaal aangeeft: leven gaat om het leren
Pribram, K. (1998) The Holographic Brain, Interview with J. Mischlove, homepa-
kan dus zelf kiezen welke van die twee sporen hij
ges.ihug.co.nz/~sai/pribram.htm
wil vervolgen. Als je het je lichaam vraagt krijg je natuurlijk antwoord.
Literatuur
Rowlands, P. (2002) www.bcs.org.uk/siggroup/cyber/universe.htm
USA
Davidson, J. (1989) The Secret of the Creative
of Models, Reading, MA, Addison-Wesley
overview of the New Physics, Harper Collins, NY,
Beyond Words Publishing, USA
USA
Ho, Mae-Wan (1993) ‘The Rainbow and the Worm’, (The Physics of Organisms), World
Filmmateriaal
Scientific Publishing, Singapore, Malaysia
Emotional Approaches,
Margulis, L., D. Sagan (2000) What is Life?, U of
McDonagh, S. (2004) The Death of Life: The Horror of Extinction, Columba Press, Dublin
‘Wal*Mart: The High Cost of Low Price’ www.walmartmovie.com
McDonagh, S. (2003) Patenting Life? Stop!,
‘The Corporation’ www.thecorporation.com
Dominical Publications, Dublin
‘Supersize Me’ www.supersizeme.com
California, USA
‘We Feed the World’ www.we-feed-the-world.at
Kervran, L. (1976) Biological Transmutations, (George Oshawa), Oroville
‘The Future of Food’ www.thefutureoffood.com
NY, USA
‘What the Bleep do we know’ www.whatthebleep.com
www.somatics.de/HuntStudy.html Kaku, Michio (1987) Beyond Einstein, Bantam,
‘Antennas of Nature: Biological Form & Earth Magnetics’. Het werk van Phil Callahan
Hunt, V., W. Massey, R. Weinberg, R. Bruyere, P.M. From Neuromuscular, Energy Field, And
54
Zukav, G. (1979) The Dancing Wu Li Masters, An
Emoto, M. (2004) The Hidden Messages in Water,
Hahn (1977) A Study Of Structural Integration
Thom, R. (1993) Structural Stability and Morphogenesis: An Outline of a General Theory
Vacuum, Man and the Energy Dance, Element Books, GB
Schrödinger (1944) What is Life? And Mind and Matter, Cambridge University Press, UK
Capra, F. (1975) The Tao of Physics, Shambala,
www.themeatrix.com www.themeatrix2.com
NN (1955) The Urantia Book, The Urantia Foundation, USA
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
O. van Nieuwenhuijze
Voeding en gezondheid
<
Samenvatting Voeding en gezondheid Levensmiddelen, Etenswaar, Voedingswaar en
ons lichaam. Voedsel is een manier voor het li-
Nutriënten zijn termen die kunnen worden gebruikt
chaam om zich te informeren over de integriteit in
om verschillende visies op voedsel te benoemen:
de samenhang in onze omgeving. Een hologram-
van de natuur, ons lichaam, de handel en de weten-
model kan worden gebruikt om die dynamische
schap. Elk van die visies biedt een ander begrip op
samenhang te begrijpen. Recent onderzoek naar de
de betekenis van gezondheid voor ons lichaam.
meting van biofotonen helpt om op een meer inte-
De tekst legt voor dat de klassieke wetenschap er
grale manier over de betekenis van voeding te den-
toe heeft geleid dat de voedingsindustrie momen-
ken.
teel producten ontwikkelt die niet geschikt zijn voor
Summary Food and health Produce of Nature, Food, Food Products and
the products are not suited for our body because
Nutrients are terms which help clarify the difference
they do not inform it of the natural integrity of our
in perspective between the views of ecology, our
context. Hologram theory is presented as a means
body, commerce and science. Each has different re-
to understand the way the integration of our body
levance for our health. The text proposes that clas-
in our context takes place. Recent research in bio-
sical science has led to a mechanical view on reality
photons helps to acquire a more coherent under-
leading to the creation of a food industry of which
standing of the meaning of food in (our) life.
Auteur O. van Nieuwenhuijze bestudeerde de wetten van
Maastricht de principes van leven, en ontdekte dat
de natuur en hun wiskundige beschrijving tijdens
de geneeskunde zich baseert op de klassieke we-
zijn ingenieursstudie in Delft; daarbij viel hem op
tenschap, de modellen van dode materie. Door
dat de wetenschap geen methodologie heeft om
onderzoek en onderwijs biedt hij inzicht in de inte-
om te gaan met het onbekende. Het leidde tot een
grale visie die ondermeer de logica laat zien voor
vergelijkende cultuurstudie in de British Library,
het integreren van alle geneeswijzen van de wereld
waarbij de formulering van de ‘werkelijkheid’
in ‘Integrale Geneeskunst’.
wereldwijd werden bekeken. Elke cultuur heeft een
adres
eigen formulering voor het samenspel tussen mens
Gerard Doustraat 17-ii
en universum. Vervolgens bestudeerde hij in
1072 VJ Amsterdam
tig jaargang 21|22
Deel 1: Voeding in gezondheidszorg en de geneeskunde
55