vmx
bouwt
Inleiding VMX Architects onderschrijft het uitgangspunt “Je kunt net zo vernieuwend zijn in het proces als met het project”. Traditioneel zorgt de initiatiefnemer in een bouwproces voor een locatie, budget en programma van eisen. De architect is verantwoordelijk voor een bouwkundig ontwerp en tevens voor de integratie van de deelontwerpen voor constructie, installaties en bouwfysica. Daarnaast verzorgt hij namens de opdrachtgever de aanbesteding aan een bouwbedrijf en voert hij de directie over de uitvoering tot en met de oplevering. Op deze wijze hebben wij een groot aantal projecten tot een succesvol einde geleid. Daarnaast bestaan er vele andere vormen van samenwerking, variërend van Total engineering en bouwteam tot DBFMO (Design, Build, Finance, Maintain and Operate). Bij zo’n totaalconcept worden de ontwerpende, adviserende en bouwende partijen vroegtijdig in het proces betrokken. In Nederland komt deze vorm steeds vaker voor, op dit moment bij 1 op de 6 bouwprojecten. Als gevolg van de gestagneerde financieringsmogelijkheden en daarmee gepaard gaande risico beperkingen valt te verwachten dat dit aantal significant zal stijgen. De potentiële voordelen van een verdergaande samenwerking door alle betrokken partijen vanaf een vroeg stadium zijn: - Betere integratie van ontwerpuitgangspunten - Uitvoeringsaspecten kunnen actiever betrokken worden bij het ontwerp (minder faalkosten) - Voordelen uit de beheer en onderhoudsfase kunnen van invloed zijn op ontwerp en realisatie (lagere exploitatielasten) - Beperking van financiële en technische risico’s - Mogelijkheid op prijsgarantie vanaf start ontwerp VMX Architects wil haar ervaringen met diverse vormen van een totaal concept onder de aandacht brengen. Verschillende mogelijkheden worden in dit artikel beschreven.
Januari, 2014
Ontwerp- en bouwproces Traditioneel proces In de traditionele samenwerkingsvorm (fig.1) selecteert de opdrachtgever een architect die aan de hand van het, door de opdrachtgever opgestelde, Programma van Eisen (PvE) en budget een ontwerpt maakt. Vervolgens wordt door het ontwerpteam (architect, constructeur, installatieadviseur, bouwfysicus) een ontwerptraject doorlopen dat resulteert in een bestek. Op basis hiervan wordt het werk aanbesteed. De hoofdaannemer zal het project samen met zijn onderaannemers uitvoeren. Bij deze samenwerkingsvorm zorgt de architect voor de directievoering en wordt er namens de opdrachtgever toezicht op de uitvoering gehouden. Na de oplevering zal het gebouw door of namens de opdrachtgever beheerd worden.
Fig. 1 Traditioneel proces
Fig. 2 Total engineering
Geïntegreerd proces Er bestaan vele vormen van processen waarin de samenwerking tussen partijen verder geïntegreerd is. Bij Total engineering (fig. 2) sluit de opdrachtgever één overeenkomst af voor alle ontwerpdisciplines, bijvoorbeeld met de architect (of een ingenieursbureau), die dan de andere adviseurs als onderaannemers bij het project betrekt. Het ontwerp wordt vervolgens wel na de besteksfase aanbesteed. VMX heeft het ontwerp voor Combiwerk in Delft op deze wijze als onderaannemer voor de Grontmij gerealiseerd.
Combiwerk, Delft
Loft Office, Amsterdam
Als variant op het traditionele proces bestaat de bouwteam constructie (fig. 3). Hierbij neemt het uitvoerend bouwbedrijf deel aan de ontwerpteam besprekingen om zijn kennis over de uitvoeringsfase al in ene vroeg stadium in te zetten. Vaak volgt hij ook de kostenontwikkeling en is niet van een volledige aanbesteding sprake. Op een dergelijke wijze zijn onze projecten HZZM in Zaltbommel en Loftoffice in Amsterdam (afb. 2) tot stand gekomen.
Fig. 3 Bouwteam
Fig. 4 Design and Build
Een andere manier om het proces in te richten is Design and Build (DB), ook wel Design en Construct (DC) genoemd (fig. 4). Dit is een contract –en organisatievorm waarin de ontwerpende partijen, adviserende partijen en uitvoerende partijen integraal samenwerken en gezamenlijk als één contractant voor de opdrachtgever hun diensten aanbieden. De opdrachtgever levert naast zijn locatie en budget een PvE aan de opdrachtnemende partij die vanaf dat moment de volledige verantwoordelijkheid uit handen van de opdrachtgever neemt. Deze partij zorgt voor het ontwerp en de uitvoering, maar ook voor de directievoering, het (financiële) toezicht, kwaliteitsbeheersing en bijvoorbeeld de planning. Na
afronding van de realisatie krijgt de opdrachtgever een compleet functionerend gebouw overhandigd. Bij verschillende projecten, waaronder Rotsoord in Utrecht en het Station in Alkmaar heeft VMX Architects ervaring met deze procesvorm opgedaan.
Station Alkmaar, Alkmaar
Binnen de meest vergaande vorm van een geïntegreerde samenwerkings constructie de DBFMO (Design Build Finance Maintain Operate) hebben wij het ontwerp voor de school in Aalter gerealiseerd. De Vlaamse overheid heeft één partij, AG Real Estate, gecontracteerd voor het ontwerpen, realiseren, financieren èn het gedurende 30 jaar onderhouden van een groot aantal schoolgebouwen. Ervaring Er zijn vele redenen voor een opdrachtgever om voor een bepaald procesvorm te kiezen, hoofdzakelijk bestaat deze uit een afweging tussen betrokkenheid en risicobeperking. In het traditionele proces is de invloed voor een opdrachtgever het grootst, in een DB of DBFMO is de invloed veel beperkter, maar ook zijn de risico’s in een veel verder gaande mate verlegd naar de contractpartij. Onze belangrijkste bevinding is dat we in elke samenwerkingsvorm in staat zijn geweest goede gebouwen te realiseren zijn. Daarnaast willen we een alternatief bieden voor opdrachtgevers waarin de risico’s beperkt worden, maar waarin toch een grote invloed op het eindresultaat mogelijk is.
Architect led Design and Build Een bijzondere vorm van een DB samenwerkingsvorm is de variant waarin de architect de opdrachtnemende partij vormt. Dit in tegenstelling tot de DBsamenwerkingvorm waar, in de meeste gevallen, de aannemer deze rol vervult. Deze vorm wordt in de vakliteratuur ook wel Architect led Design and Build (ALDB) genoemd (fig. 5).
Fig. 5 Architect led Design and Build
Het verschil tussen een DB en een ALDB samenwerkingsvorm zit voornamelijk in de focus op een betere controle over de originele ambities van de opdrachtgever en het streven naar een hogere kwaliteit. Dit verschil ontstaat doordat de architect getraind is om een goede afweging te maken tussen aspecten zoals - functionaliteit (gebruiker) - financiële aspecten(eigenaar) - technische aspecten (onderhoud) - stedenbouwkundige aspecten (overheid/maatschappelijk) - vormgeving Door de natuurlijke drang van de architect om het maximale resultaat uit elk budget te halen zal er een goede focus op de ambities van de opdrachtgever blijven bestaan. ALDB biedt opdrachtgevers een ideale mix tussen betrokkenheid en risicobeperking.
Er zijn meer voordelen om te kiezen voor een ALDB samenwerkingsvorm.
Verantwoordelijkheid De architect zal als opdrachtnemer de verantwoordelijkheid overnemen van de opdrachtgever (fig.4). De opdrachtgever kan in samenspraak met de architect naar eigen behoefte in het proces betrokken blijven. De architect zal in deze constructie alle proces taken, in de eerste plaats natuurlijk het ontwerpen en uitvoeren, maar mogelijk ook het budgetteren, financieren en zelfs het beheren onder zijn verantwoordelijkheid laten uitvoeren. Hiervoor zal een team met adviseurs en een uitvoerend aannemer worden samengesteld. Risico’s De traditionele risico’s op het vlak van budget, techniek en planning worden de opdrachtgever uit handen genomen en komen volledig bij de architect te liggen. Tijd en budget Net als bij andere samenwerkingsvormen zal er door de opdrachtnemer een garantie voor een vaste prijs en opleverdatum gegeven kunnen worden. Communicatie Deze samenwerkingsvorm lost één van de grootste problemen van de andere samenwerkingsvormen, het beperkte contact tussen opdrachtgever en architect, op. Informatie van en naar de opdrachtgever wordt verzameld door één partij en is inzichtelijk voor de rest van de betrokkenen. Bij ALDB is de architect het centrale aanspreekpunt voor de opdrachtgever, adviseurs en de aannemer.
De rol van VMX VMX Architects heeft veel ervaring opgedaan met verschillende samenwerkingsvormen. In alle situaties is het mogelijk gebleken om een goed gebouw te realiseren. In ons bureau hebben we naast ontwerpvaardigheden ook de kennis en ervaring van het realisatieproces samengebracht. Wij zien de meerwaarde van het Architect Led Design and Build proces voor de opdrachtgever en voor onszelf. VMX is zich ervan bewust dat ze adviseur en vertegenwoordiger van de opdrachtgever is. Het behartigen van belangen staat daarbij hoog in het vaandel.
Samenvatting Hieronder vindt u tien redenen om samen met ons een Design and Build proces in te gaan: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
risico overnemen van opdrachtgever focus op optimale kwaliteit transparant ontwerpproces betere controle over ambities duidelijke set tekeningen en bestek transparant uitvoeringsproces onafhankelijke toezichthouder heldere communicatie volledig inzichtelijke financiële structuur duidelijke beslissingsstructuur
Fig. 5 betrokkenheidsdiagram
OG = opdrachtgever AN = aannemer ADV. = adviseurs
vmx
how to get there per openbaar vervoer: Metrostation Amstelveenseweg ligt op loopafstand van het bureau. Aangekomen op dit station volgt u de Amstelveenseweg de stad in. Na ongeveer 5 minuten lopen bereikt u het stadionplein.
Een andere mogelijkheid biedt tramlijn 24 die u vanaf Amsterdam CS in 31 minuten naar het stadionplein brengt. per auto: Het bureau is te bereiken vanaf rin- gweg A10 Zuid. Neem afslag Amsterdam zuid / Amstelveen (S108). Ga onderaan de afslag rechtsaf richting centrum. Na 600 meter bereikt u het stadionplein. by public transport: Metrostation Amstelveenseweg is within walking dis- tance of the office. From this station follow Amstelveenseweg in the direction of the city centre. After a 5 minutes walk you will reach Stadionplein.
It is also possible to take tram line 24. It will bring you from Amsterdam Central Station to Stadionplein in 31 minutes. by car: The office can be reached from A10 Zuid. Take exit Amsterdam zuid /Amstelveen (S108). Turn right at the end of the exit, direction city centre. After 600 meters you will reach Stadionplein.
per telefoon / by phone +31.(0)20.6761211 per fax / by fax +31.(0)20.6792455 per post / by mail stadionplein 22, 1076 CM, Amsterdam per e-mail / by e-mail
[email protected] per internet / by internet www.vmxarchitects.nl
