Vlamingen. Met job en al de liefde achterna. Semigreren eigen zaak in Europa job na stage kindergeld IN DE WERELD VIW

België - Belgique P.B./P.P. 9000 Gent X BC 6708

n e g n i Vlam 016 I NR

LENTE 2

Driemaandelijks tijdschrift van de Stichting Vlamingen in de Wereld

93

VIW

ERELD

Verantwoordelijke uitgever: Koen Van Der Schaeghe I Zenith-gebouw I Koning Albert II laan 37 I 1030 Brussel I erkenningsnummer P109064 I Afgiftekantoor Gent X

IN DE W

Met job en al de liefde achterna Semigreren | eigen zaak in Europa | job na stage | kindergeld

Met een goede voorbereiding op de terugkeer ben je nooit te vroeg. Tijdens je verblijf in het buitenland komt er een moment dat je weer gaat nadenken over de terugkeer naar ‘huis’. Juist dan wil je voor je kind de allerbeste beslissingen nemen. Met name op het gebied van onderwijs. Dat moment komt vaak sneller dan je denkt.

Wij denken met je mee en geven advies dat is afgestemd op de unieke situatie van jouw gezin.

Ȉ!2#5%""ƞ,+7"(&+!"/"+ $"!2/"+!",+03"/)&'#&+!" ,-""+2&1"/*1"-/"11&$"Ǿ -/,#"00&,+")""+!,")*1&$" 4&'7"$"1"01,-%2+("++&0"+ 3/!&$%"!"+ǽ"!",-0&03+ %"1!3&"03+!2#5%""+4&' !"'2&01"("27"(2++"+*("+ 3,,/!"$"(,7"+,-)"&!&+$"+3+ ,+7"(&+!"/"++1"/2$(,*01ǽȉ Martijn van der Lande

Onze terugkeerbegeleiding bestaat uit een persoonlijk gesprek met onze adviseur . Daarna bepalen we samen welke ondersteuning we verder nog gaan inzetten. Zodat je kind uiteindelijk (een prachtige ervaring rijker) in de best passende onderwijssituatie kan starten op de nieuwe school.

T +31 (0)40 204 74 70 E [email protected]

Dit is wat we delen

COVERSTORY Katrien Philips leerde haar Zweedse vriend Joakim in de Vooruit in Gent kennen. Onbewust tekende ze daar voor een toekomst in Zweden. Een tiental jaar later kriebelde het om te verhuizen en kocht het koppel een zomerhuis in Joakims geboortestreek. Maar wat met de job? Die nam Katrien gewoon mee naar het buitenland.

Dit is wat we delen, dat is het motto waarmee Vlaanderen en Nederland zich later dit jaar presenteren als eregasten van de Frankfurter Buchmesse in 2016. Wat ze delen? Een taal, een geschiedenis, en een rijke literatuur en cultuur. Juergen Boos, directeur van de Buchmesse, reageerde alvast opgetogen tijdens de voorstelling van de tagline: ‘Het benoemt waar het om gaat bij taal. Ik kan de dagen zien voorbijgaan, ik kan in mijn verbeelding leven, ik kan van mensen houden, maar mijn binnenwereld krijgt pas echt betekenis als ik iemand anders meeneem in mijn verhaal. Pas als we iets delen, gaan gedachten leven.’

Erfgoedsonnet - Voor Hilde en Jet

Mooi en ja er is wel meer dat de Lage Landen met elkaar verbindt. Een bevoorrecht getuige hiervan is Axel Buyse, Algemeen Afgevaardigde van de Vlaamse Regering in Den Haag. Als warme minnaar van de Vlaams-Nederlandse samenwerking duidt hij de synergie tussen de twee naaste buren. (Zie pag 30) In aanloop naar ’s werelds grootste boekenbeurs focussen we komende edities geregeld op de nauwe verbondenheid.

Wat door zovelen zo vaak is benut die wereldwijd geziene taalcultuur, die onderzocht wordt, waaraan wordt gewerkt,

En zo komen we toch weer naadloos bij het belang van het moedertaalonderwijs in het buitenland. Emeritus professor Ludo Beheydt heeft het over culturele mobiliteit en het belang van stevige wortels. (Zie pag 18) Binnen dit thema willen we trouwens niet het erfgoedsonnet van auteur Joke Van Leeuwen ongepubliceerd laten, dat ze schreef voor Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits en haar Nederlandse tegenhanger Jet Bussemaker. Dit om aandacht te vragen voor het moedertaalonderwijs.

06

20 36

Het Nederlands zit ons als onze kleren, je wordt er woord voor woord mee aangekleed. Omdat wie veel verwaarloost veel vergeet is erfgoed goed om in te investeren. Op de begroting is dat geld een scheet dus laat wie ver weg Nederlands studeren niet zitten straks met de gebakken peren nog voor ze weten dat zoiets zo heet.

dat erfgoed mag gestut, gestuurd, versterkt, want anders wordt er te veel op den duur voor altijd gedeletetetetetet. Verder in dit magazine lezen we onder meer over het leven van Vlamingen in Donaulanden Servië en Hongarije. We steken de grote plas over richting Verenigde Staten en Chili, zoeken het in Thailand en portretteren enkele landgenoten die gekozen hebben om niet te kiezen en in spreidstand staan tussen Vlaanderen en hun nieuwe land. We noemen hen semigranten.

Koen Van der Schaeghe

3 Woord van de voorzitter

28 Jonge ondernemers in Chili

4 3 x buitenlandse stage als springplank

29 Kindergeld

9 Overlijden VIW-vertegenwoordiger Rudy Kerremans

30 Vlaamse troeven mogen op tafel

10 Hongarije, het nieuwe Benidorm

32 Eigen zaak in Europa

12 Met job en al de liefde achterna

33 Thuis in Atlanta

14 Erfrecht binnen Europa

34 Guillaume Bastiaens: Kempenzoon werd adelaar

15 Dj-droom in Zweden

36 Portret van Vlaamse kunstenaar André Goezu

16 Consulair: buitenlandse akten

38 Colums van expats

17 President van de Frans-Thaise Kamer van Koophandel

39 Piazza

18 Nederlands onderwijs in het buitenland

40 Gespot: Hilse in Noorwegen

20 Semigreren 24 Drie Vlamingen in Servië 27 Ik vertrek naar het buitenland: Wat nu?

Overal in de wereld GRATIS de beste Vlaamse tv

Kijk online tv op je smartphone, tablet, laptop en PC via www.bvn.tv/bvnlive

BVN is de publieke televisiezender voor Nederlandstaligen in het buitenland. Dagelijks zenden we een selectie uit van het televisieaanbod van de Vlaamse en de Nederlandse openbare omroep. Onze programma’s zijn 24 uur per dag te bekijken via www.bvn.tv/bvnlive, de satelliet en in duizenden hotels. Kijk voor meer informatie op www.bvn.tv

Woord van de voorzitter Meer Erasmus nodig

S

teeds meer Vlaamse studenten uit het

Het staat buiten kijf dat een internationale erva-

hoger onderwijs voegen een internatio-

ring loont. Dat bleek nog maar eens uit de

nale ervaring toe aan hun onderwijscurri-

Erasmus Impact Studie die de EU-Commissie

culum via het Europese uitwisselingsprogramma

begin dit jaar publiceerde. Erasmus is zonder-

Erasmus. Dat programma laat hen toe om een

meer goed voor de carrière. Erasmus-studenten

deel van hun studies of een stage in het buiten-

hebben meer kans om binnen de 5 jaar een

land te volgen. Vorig academiejaar waren ze

managementfunctie te verwerven, meer jobop-

met 5.300. Sinds dit academiejaar zijn binnen

portuniteiten in het buitenland, en ze lopen de

het Erasmusprogramma ook uitwisselingen bui-

helft minder kans op werkloosheid. De studenten

ten Europa mogelijk. Pas aan het einde van het

zijn zich daar overigens terdege van bewust:

academie jaar krijgen we daar zicht op.

het verruimen van de loopbaanperspectieven is voor vrijwel alle “Erasmussers” een drijfveer.

JAN VAN DOREN

De internationale mobiliteit van onze studenten zit duidelijk in de lift. Op tien jaar tijd verdub-

Jongeren die een bepaalde tijd in het bui-

belde het aantal Vlaamse Erasmus-studenten.

tenland studeren of stage lopen, verwerven

Gemiddeld trekken ze voor 4,5 maanden naar

niet alleen specifieke vakkennis, maar verster-

het buitenland. Overigens komen in de omge-

ken ook belangrijke vaardigheden die door

keerde richting jaarlijks gemiddeld een 4.000

werkgevers zeer gewaardeerd worden, zoals

studenten uit het buitenland in Vlaanderen les

ondernemerschap, autonomie en aanpassings-

of stage volgen.

vermogen. Werkgevers bij ons hechten vooral belang aan de reputatie van de buitenlandse

Het gaat dan misschien wel de goede richting

onderwijsinstantie en het buitenlands netwerk.

uit met het internationaal denken en doen van Vlaamse studenten, de aantallen blijven veel

Nog veel meer jongeren moeten tijdens hun

te beperkt. Het gaat om amper 12% van alle

studies gesensibiliseerd worden om de geboden

master-studenten in Vlaanderen. De Vlaamse

mogelijkheden op een buitenlandse ervaring

regering legt de lat hoger, en terecht. De vorige

met beide handen aan te grijpen. Dat is hard

Vlaamse regering lanceerde in 2013 het actie-

nodig om de ambities die de Vlaamse over-

plan “Brains on the move” ter bevordering van

heid terecht heeft gesteld ook daadwerkelijk

de internationale studentenmobiliteit. Daarin

te halen. Ook hier geldt immers: onbekend is

lanceerde ze de doelstelling dat tegen 2020

onbemind. Dus is het aan de overheid, universi-

een derde van alle afgestudeerden in het hoger

teiten, hogescholen, media om te informeren en

onderwijs een internationale ervaring zou moe-

te sensibiliseren.

ten hebben vooraleer op de arbeidsmarkt te komen. Daarbij wordt een wereldwijde mobiliteit

Ook bij VIW koesteren we uiteraard de internati-

beoogd, niet enkel binnen Europa.

onale studentenmobiliteit, en willen we onze bijdrage leveren. Op onze jaarlijkse VIW-Academie

Ook de nieuwe Vlaamse regering stelde in het

stond het thema centraal, met enkele enthousi-

regeerakkoord meer ambitie voorop:

aste getuigenissen van jongeren die internatio-

“We stimuleren alle studenten uit ons hoger

naal ervaring opdeden, en vandaar een interna-

onderwijs tot een stage of opleiding van mini-

tionale carrièresprong maakten of verder zullen

mum drie maanden in een ander land of een

5 Het maken (zie verder in dit blad, op blz….).

ander taalgebied.” Er valt dus nog heel wat

netwerk van VIW, met zijn duizenden contacten

weg af te leggen, zowel letterlijk als figuurlijk.

van landgenoten in het buitenland, staat ter

Frankrijk en Spanje zijn samen goed voor zowat

beschikking van alle studenten die een interna-

een derde van de Vlaamse Erasmus-ervaringen.

tionaal luikt aan hun opleiding willen toevoegen,

Met buurlanden Nederland en Duitsland er bij

via Erasmus of op een andere wijze.

komen we aan de helft. De stroom naar OostEuropa of de nieuwe lidstaten blijft voorlopig

Jan Van Doren, voorzitter VIW

zeer beperkt. Het is nu afwachten wat de verruiming van het programma buiten Europa gaat opleveren.

3

3 X BUITENLANDSE STAGE ALS SPRINGPLANK

© Adriana Salazar

Jonge ambassadrice van de internationale uitwisseling Miruna Bouros (28) heeft Roemeense roots, maar noem haar gerust een Europeaan met een Aziatisch kantje. Op haar 16de verhuisde ze met haar moeder en Belgische stiefvader naar Genk. De eerste grote stap in haar internationale ontdekking. Enkele Europese stages later studeert deze avontuurlijke ziel in Seoel, waar ze maar weinig Vlamingen tegen het lijf loopt. Speciaal om anderen aan te moedigen de stap naar Azië – en het buitenland tout court – te zetten, deelde ze bevlogen haar ervaringen op het jaarlijkse inspiratie- en netwerkevent van Vlamingen in de Wereld, de VIW academie. Dit jaar met als motto ‘schrijf de wereld op je cv’. Heel toepasselijk zorgde Miruna voor een mooie getuigenis. AUTEUR JESSICA JACOBS

D

e keuze was aan haar: bij haar vader in Roemenië blijven, of haar moeder volgen naar dat andere Europese land, België. Bijna zonder twijfelen pakte Miruna haar koffers, opgetogen over het avontuur dat haar te wachten stond. Ondergedompeld in een Vlaamse omgeving, leerde ze al snel het Nederlands, en kreeg ze interesse in meer internationale ervaringen. Bij de Model United Nations (MUN) nam ze samen met andere scholieren deel aan nabootsingen van de conferenties van werkorganen van de Verenigde Naties. Dit rollenspel was haar eerste contact met de diplomatie en bracht haar tot in Singapore, Vancouver en in het hoofdkwartier van de VN in New York. Wat haar een wereldwijd netwerk en zin in het buitenland opleverde.

4

VN IN GENÈVE Naar het einde van haar politieke opleiding aan de VUB toe, vond Miruna begin 2013 een stage bij de Belgische permanente vertegenwoordiging bij de Mensenrechtenraad van de VN in Genève. Een financieel moeilijke uitdaging, maar qua ervaring onbetaalbaar. “Door mijn deelname aan Model United Nations was ik al helemaal in de wolken van de werking van de Verenigde Naties. Nu kreeg ik ook de kans om het echte werk mee te maken, een droom die uitkwam. Ik woonde vooral vergaderingen bij en maakte notities. Tegelijkertijd werkten mijn collega’s resoluties uit en mocht ik luisteren naar de reacties van andere landen. Dat waren bijvoorbeeld resoluties over de rechten van kinderen wiens ouders ter dood veroordeeld waren. Deze onderwerpen leidden soms tot zeer heftige discussies.” UNESCO IN PARIJS “Mijn stage voor UNESCO was een ander soort ervaring. Het ging vooral om een administratieve job met veel bureauwerk. Ik werkte projecten uit, waarna mijn team en ik ze moesten loslaten om door een lokaal kantoor in bijvoorbeeld Kenia of Jordanië te laten uitwerken. Ik hield niet van die afhankelijkheid, het voelde onwennig niet steeds op de hoogte te zijn van wat er met die eigen creatie verder gebeurde. Niettemin was ik mijn collega’s zeer dankbaar voor hun ondersteuning, ik heb zeer veel geleerd op een korte tijd.” Ook de begeleiding die ze vanuit het Flanders Trainee Programme (FTP) kreeg, vond ze fantastisch. Miruna was tijdens haar deelname aan Model United Nations in contact gekomen met het FTP. Toen ze haar stage vast had, vulde ze een applicatie voor dit Vlaamse beursprogramma in. De steun die ze kreeg ging veel verder dan enkel een financieel duwtje in de rug. Ter plaatse kon

ze rekenen op een opvangnetwerk. “Ik kwam ’s avonds thuis van mijn werk en zag een mailtje van de Vlaamse Commissie voor UNESCO, of ik samen met andere Vlaamse stagiairs aanwezig kon zijn op een evenement. Dat ik onmiddellijk een netwerk van Vlaamse collega’s had, maakte mijn verblijf aangenamer.” TWEE DIPLOMA’S, ÉÉN PROGRAMMA Vorig schooljaar startte Miruna met een Engelstalig programma in Europese studies, met een nadruk op EU-Azië-betrekkingen, aan de KU Leuven. Daarbij mocht ze meedoen aan een selectie voor een double degree beurs om een bijkomend jaar in Azië te studeren. “Dat leek me interessant, je investeert dezelfde tijd als in een tweejarige master, maar je hebt er ook de buitenlandse ervaring bij op een toplocatie. Ik kandideerde voor de Seoul National University, de meest prestigieuze school van Zuid-Korea.” Daar bestudeert ze nog tot de zomer politiek en internationale handel. Een unieke ervaring, waarbij ze Azië van binnenuit leert kennen en voor haar masterthesis doet ze onderzoek naar de relatie tussen de EU en Noord-Korea. “Korea is een indrukwekkend land met een bijzonder mooie natuur. Spijtig dat de Zuid-Koreanen zelf zo weinig tijd hebben om ervan te genieten. Hier gaan mensen pas naar huis wanneer de baas vertrokken is, anders lijkt het alsof men weinig belang hecht aan hun job. Een

Vlaamse Stagiairs in Parijs Nov. 2013 - © Yvan Lastes

VIW-ACADEMIE

werkdag van achttien uur is niet abnormaal, ik heb dus maar snel mijn plannen om er na mijn studies werk te zoeken opgeborgen.” “Natuurlijk vergde het leven in Korea een enorme aanpassing. Het is niet alleen ver van huis, je kan er ook moeilijk contacten leggen door de taalbarrière. De inwoners van Seoel zijn wel heel behulpzaam, ze zullen het met gebaren uitleggen wanneer dat nodig is. De kotbazin van de miniruimte die ik in Seoel huur, blijft in de keuken volhardend met me communiceren, ook al begrijpen we elkaars taal niet.” Een van de eerste grote aanpassingen die Miruna moest maken, betrof de Koreaanse keuken en specerijen. “De zoektocht in de supermarkt was een hele onderneming. Ik herkende niet alleen geen enkele merknaam, maar ook de producten kende ik niet. Dan eet je ofwel elke dag gefrituurde kip of pizza, of je koopt een kookboek en leert Koreaans koken.” Ook op restaurant gaan is een goede optie. En goedkope afhaalmaaltijden zijn een makkelijke toevlucht voor wie lange werkdagen heeft. TOEKOMSTPERSPECTIEF Miruna heeft als stagiair verschillende werkervaringen opgedaan, in de diplomatie bij de VN, bij UNESCO en in Brussel bij een agentschap van de EU waar ze politieke adviezen hielp schrijven. Dat laatste zou ze wel als vaste job willen doen. “Ik voel de behoefte om weer even in België te zijn en tot rust te komen. Hopelijk helpt mijn uitgebreide ervaring bij het vinden van werk. Toch merkte ik al dat ze me voor veel jobs overgekwalificeerd vinden. ‘Met al je ervaring ben je te duur voor ons’, hoor je dan. Toch denk ik dat men in de privésector veel belang hecht aan buitenlandse ervaring. Iedereen neemt tegenwoordig deel aan een Eramusproject. Je moet het dus wat verder zoeken om in het oog te springen.” Voor de aanwezigen op het netwerkevent heeft ze alvast een boodschap: ga en verken de wereld. Of promoot alleszins de mogelijkheden die er zijn voor jongeren. “Azië heeft plus- en minpunten als bestemming. Het is ver, maar een verblijf daar zorgt er ook voor dat je de wereld beter begrijpt. In Zuid-Korea heeft men ook een democratie, maar die werkt niet altijd op dezelfde manier als die in Europa. Internationale ervaringen zorgen voor een open geest en dat kunnen we gebruiken in onze maatschappij. Ook ons land heeft er baat bij. Ik heb in Zuid-Korea meermaals met de Belgische driekleur op mijn wangen rondgelopen ter gelegenheid van een voetbalwedstrijd. En mijn vrienden van over de hele wereld zoeken me op en ontdekken ons land. Uiteindelijk zijn internationale studenten een soort ambassadeurs van hun land.” INFO

WWW.VLAANDEREN.BE/INT/FLANDERS-

TRAINEE-PROGRAMME

J

VIW inspiratie- en netwerkevent ‘Schrijf de wereld op je cv’

ong geleerd is oud gedaan. Internationalisering start steeds vaker op de schoolbanken. Of beter: Vlaamse school- en universiteitsbanken worden ingeruild voor buitenlandse. Jongeren met buitenlandse plannen worden gestimuleerd door onderwijsinstellingen, de Vlaamse overheid en talrijke ondernemingen met boeiende uitdagingen wereldwijd. Letterlijk je horizon verleggen door een internationale stage, een overzees semester of een buitenlands doctoraat aan een gerenommeerde universiteit,... Het buitenland in de praktijk, op het veld, in woorden en daden. Bij velen is het een zaadje dat uitgroeit tot een ruimere ervaring. Een internationale loopbaan start immers niet zelden aan de universiteit. Daarover ging het op de VIW Academie van 16 februari, over het traject van studie- tot arbeidsmobiliteit en het rijke palet aan ervaringen hierbij. De aanwezigen vernamen meer over mogelijkheden en ervaringen in verband met studies en loopbanen in het buitenland. Zo deed Michaël Dooms, professor Management en Strategie, het internationale aspect van de Solvay Business School aan de VUB uit de doeken. Ondernemers in spe kunnen er kiezen om een buitenlandse handelsmissie op poten te zetten, waarbij zij zelf alle logistieke planningen maken en zich leren aanpassen aan de (economische) eigenheden van hun omgeving. Magalie Soenen, beleidsmedewerker internationalisering en mobiliteit hoger

onderwijs van het Departement Onderwijs & Vorming, verduidelijkte dan weer de cijfers over studentenmobiliteit en de doelstellingen naar de toekomst toe. Het actieplan ‘Brains on the move’ beoogt dat maar liefst één op drie afgestudeerden een buitenlandse ervaring opgedaan hebben. Daarnaast vertelden diverse ervaringsdeskundigen over hun traject, uitdagingen en realisaties in het buitenland. Geen boekenwijsheid, maar alumni- en professionele ervaringen. Tijdens een afsluitende netwerkcocktail werden ideeën en ervaringen uitgewisseld bij een hapje en drankje.

De VIW ACADEMIE is een jaarlijks inspiratie- en netwerkevenement waar u uw longen vol internationale zuurstof ademt. Met oprechte dank aan onze eventpartner Ernst & Young

Genieten van een hapje en een babbel bij een afsluitende netwerkcocktail.

Vlaams parlementslid Koen Daniëls (NV-A) in

Diverse (ervarings)deskundigen brengen hun

gesprek met Michaël Dooms (professor aan de VUB).

verhaal.

Ervaringen worden uitgewisseld tijdens het netwerkevent VIW Academie.

5

3 X BUITENLANDSE STAGE ALS SPRINGPLANK

Frederik helpt bij de training van plaatselijke leerkrachten, dat volgens een cascadesysteem gebeurt.

Stage als opstap naar job in multilaterale organisatie Als consultant bij UNICEF brengt Frederik play based learning naar Rwanda. Zijn team zet in op langetermijneffecten in het onderwijs, met een sterke focus op het ondersteunen van kleuterleerkrachten. Daarmee zit hij vlak bij de implementatie van projecten en ervaart hij ontwikkelingssamenwerking op een andere manier dan tijdens zijn stage bij de Verenigde Naties. Een stage die weliswaar een mooie prelude vormde voor zijn verdere carrière. AUTEUR JESSICA JACOBS

H

et cv van deze jonge professional ziet er nu al stevig onderbouwd uit, met studies in psychologie, ontwikkelingssamenwerking en onderwijs. Zijn stage-ervaringen bij de VN en in Rwanda geven daarenboven blijk van zijn engagement voor multilaterale organisaties. Om die stages waar te maken, kon hij beroep doen op financiële ondersteuning van het Flanders Trainee Programme. Niet onbelangrijk wanneer je een verblijf in New York moet bekostigen. Een uitstekende opstap naar een mooie internationale carrière.

Hoe kwam je als stagiair op zo’n felbegeerde plaats als New York terecht? “Ik wist van het bestaan van het Flanders Trainee Programme. Bij dat programma kon ik in aanmerking komen voor een beurs als ik een stageplaats bij een multilaterale organisatie vond. Daarom bezocht ik de website van de VN in New York en ik e-mailde elk adres dat ik daar op vond. Ik kreeg één positieve reactie terug, bij UNDP hadden ze dringend een stagiair nodig en na de sollicitatieprocedure doorlopen te hebben kon ik op een relatief informele manier aan de slag gaan.”

Je hebt jezelf dus getoond als initiatiefnemer. “Klopt, maar dat moet ook. Als je met een grote groep solliciteert voor één en dezelfde stageplaats, hoe groot is de kans dat je die plaats dan te pakken krijgt? Daarom ging ik zelf op zoek naar een organisatie waar ze een stagiair met mijn interesses en vaardigheden konden gebruiken. Het belang van een beurs is daarbij niet te onderschatten, dat gaf me een sterke voorsprong. Niet veel stagiairs kunnen terugvallen op zo’n goede beurs, die in New York net

6

voldoende was om een klein kamertje te huren. Maar dit maakte het überhaupt wel mogelijk. Het is bijzonder spijtig dat een gebrek aan financiële ondersteuning zo’n leerrijke ervaring in de weg zou staan.”

Een stage bij de VN blinkt natuurlijk als een trofee op je cv, was het ook een boeiende stage? “Natuurlijk, in de functie van stagiair ben je niet bij de volledige werking betrokken. Maar ik heb er wel veel van opgestoken en waardevolle contacten gelegd. Werken in een internationale omgeving zoals die bij de VN, werkt heel stimulerend. Als vierentwintigjarige de General Assemblee mogen meemaken en gesprekken tussen diplomaten van verschillende landen opvolgen, dat is indrukwekkend.”

Wat was jouw taak dan tijdens zo’n onderhandelingen? “Wel, tijdens mijn tweede stage bij de VN volgde ik de informele onderhandelingen achter gesloten deuren. Deze gingen over het mandaat

MULTILATERALE ORGANISATIE

van UNFPA, een onderwerp was onder andere geweld tegen vrouwen. Tachtig procent van mijn tijd spendeerde ik met het volgen van discussies over verschillende resoluties. Een groep landen, of landenblokken, gaven hun mening over de resolutie en deden voorstellen voor aanpassingen. Een uiteindelijke stemming vond plaats en dan bleek hoeveel landen de uiteindelijke resolutie steunden. Het was bijzonder boeiend om de politieke positie van elke land in zo’n gevoelige kwesties te ontdekken.”

beheren en word daarnaast geconfronteerd met mezelf en mijn wereldbeeld. Je ziet de ongelijkheid in verschillende hoedanigheden in de wereld. Ook in Rwanda is dat soms zichtbaar en iets waarmee je moet leren omgaan. Bij het aannemen van een poortwachter bijvoorbeeld, moet je stilstaan bij de vraag ‘hoeveel wil ik die persoon betalen’. Geef ik hem het Rwandese gebruikelijke lage loon, of een verloning volgens onze standaard. En geef je geld aan een bedelaar? Ik geef meestal iets, omdat ik het kan en wil helpen.”

Je studies en stages vormen een logisch verband met je huidige job. Merk je dat je stage-ervaringen hebben bijgedragen om te komen waar je nu staat?

Het lijkt alsof er een wezenlijke kloof is tussen de Rwandese lokale bevolking en expats. Kan je dan vlot contacten leggen en je integreren?

“Mijn keuzes toen, als student, gebeurden heel intuïtief. Met een beurs op avontuur vertrekken naar Amerika, dat spreekt tot de verbeelding en is spannend. Maar je leert veel bij tijdens zo’n stage. Al besefte ik het toen niet zozeer, ik merk nu inderdaad een logisch verband in mijn loopbaan. Ik ben heel dankbaar voor die stage-ervaring in New York, die in totaal toch een half jaar duurde: eerst bij het United Nations Development Programme (UNDP) en nadien bij het United Nations Population Fund (UNFPA). Volgens mij heeft dit mijn kansen om bij UNICEF te werken sterk vergroot. De combinatie met een stage in Rwanda gaf waarschijnlijk de doorslag om opnieuw in dit land aan de slag te kunnen. Zowel de bevolking als het systeem waren me niet onbekend, waardoor ik hier startte als UN Youth Volunteer. Die betrekking is intussen omgezet in een functie als consultant.”

“Integreren is een groot woord, maar ik voel me hier thuis. Zeker als ik met vrienden iets ga drinken of met de motor door het land trek. Met collega’s in de hoofdstad Kigali zijn contacten gemakkelijk te leggen. Maar met de plaatselijke bevolking op het platteland sla ik minder makke-

Volgt daarmee de conclusie dat je je goed voelt bij multilaterale organisaties? “Ja, absoluut, het is een leuke werkomgeving. Je komt in contact met de wereld, ik heb collega’s uit Spanje, Japan, Kyrgystan, Zambia, noem maar op. De job op zich is uitdagend. Ik leer programma’s

lijk een praatje, aangezien de meesten geen Engels of Frans spreken.”

Op dat vlak was je stage in New York ongetwijfeld een andere ervaring. Je verbleef in een wereldstad en woont nu in het stabiliserende Rwanda, zijn het twee andere werelden? “Het lijken twee uitersten. New York is zo groot, rijk, met een sterke ontwikkeling en er gebeurt zo veel. In Kigali ligt het tempo lager, blijft alles vrij ‘basic’. Maar beide steden zijn uitdagend om in te wonen én de ongelijkheid is in beide frappant. Je ziet de armoede voor je ogen en dat zet aan tot nadenken. Het voordeel van een job in een ‘country office’ zoals hier in Rwanda, is dat je zo dichter bij de implementatie staat. Ik kan de scholen binnen gaan, zien welke problemen zich vormen en er ook echt iets aan doen. De verandering gebeurt langzaam en we beogen duurzaamheid. Maar de

recente invoering van het nieuwe curriculum voor Rwandese scholen was een belangrijke mijlpaal, daar put ik voldoening uit. Mocht ik echter een functie in het hoofdkwartier in New York aangeboden krijgen, ik zou niet weigeren.”

Je zegt dat je nu vlak bij de implementatie of uitvoering zit, wat houdt dat in, aan welke projecten werk je mee? “Ik focus me op de uitvoering van de programma’s in samenwerking met ngo’s. Momenteel beheer ik twee samenwerkingen waarmee we de kwaliteit van het kleuteronderwijs verbeteren. Voor elk project breng ik het papierwerk in orde, daarna help ik met de implementatie en volg ik de rapportering op. Concreet is dat bijvoorbeeld de uitvoering van het nieuwe curriculum dat er in samenspraak met de Rwandese regering kwam voor kleuter-, lager- en secundair onderwijs. Ik help bij de training van plaatselijke leerkrachten, dat volgens een cascadesysteem gebeurt. De eerste training geven we in het Engels aan twaalf leerkrachten in Kigali, zij zullen op districtsniveau de lessen overbrengen in de plaatselijke taal, zodat al deze leerkrachten de training kunnen geven op lokaal niveau. Ik focus voornamelijk op het kleuteronderwijs, geef trainingen en volg op of aanvullende opleidingen nodig zijn.”

Klinkt boeiend, kijk je al uit naar andere opdrachten? “Ja, ik hou best wel van uitdaging. Ik ben jong en heb niets te verliezen. Rwanda is leuk, veilig en rustig. Veel mensen met familie vinden het leven hier goed, in een aangenaam klimaat. Maar nadat ik de nodige ervaring heb opgebouwd, ga ik op zoek naar meer uitdaging. Ik denk bijvoorbeeld aan programma’s in Irak, Syrië of Afghanistan. Ik las dat Unicef in Syrië een project heeft lopen onder de naam No lost generation. Dat wil vermijden dat een hele generatie Syrische kinderen zonder onderwijs opgroeit. Mijn spontane sollicitatie hebben ze alleszins al ontvangen.” INFO

EEN STAGEBEURS VIA FLANDERS

TRAINEE PROGRAMME? www.vlaanderen.be/

int/flanders-trainee-programme Frederik ontmoet Ban Ki-moon tijdens zijn stage bij de VN.

7

3 X BUITENLANDSE STAGE ALS SPRINGPLANK

Sinologe start carrière in Straatsburg Een job in China zou haar kunnen bekoren, maar het toeval wil dat ze in Frankrijk belandde. Sinds vorig jaar werkt Magali Devrin (27) voor de panEuropese vereniging EuroScience, een non-profit grassrootsorganisatie – ontwikkelt politieke processen aan de basis - die meewerkt aan het wetenschappelijk beleid in de EU. Hoe ze daar terechtkwam en welke meerwaarde zij haalde uit een stage in Genève, doet Magali hier uit de doeken. AUTEUR JESSICA JACOBS

H

et buitenland zit haar in het DNA, geboren en opgegroeid in Afrika had ze al voeling met andere culturen. Haar vader werd eind jaren ’80 door zijn werkgever naar het buitenland uitgezonden, haar moeder volgde en Magali zou tien jaar in Congo, Rwanda en Burundi vertoeven. “Er was een hechte expatgemeenschap. We hielden feestjes, barbecueden samen en gingen zonder speciale gelegenheid bij elkaar op bezoek voor het fijne gezelschap”, herinnert Magali zich uit haar jeugd. Toen ze een studiekeuze moest maken, viel haar oog op de exotische opleiding Sinologie. Haar eerste jaar op eigen houtje in het buitenland beleefde ze dan ook als student in Nanjing, een stad in het oosten van China. Een unieke ervaring waarbij ze alles wat ze op de schoolbanken had geleerd in de praktijk kon omzetten. “Ik had al drie jaar het Standaardmandarijn, Putonghua, bestudeerd, ik ging er dus van uit dat ik mijn plan kon trekken in China. Met als gevolg dat ik bij aankomst in schok was, want ik verstond de plaatselijke bevolking niet. Het heeft toch een aantal weken geduurd voordat ik me een wegwijs vond in hun dialect.” GENÈVE “Tijdens een bijkomende studie Europese studies vertelde een vriendin me over haar stage in Straatsburg en de ondersteuning die ze vanuit het Flanders Trainee Programme (FTP) ont-

8

ving. Sindsdien volg ik de FTP-Facebookpagina, waar ik een leuke stagemogelijkheid ontdekte bij UNESCO.” Magali vertrok voor de zomer van 2013 naar Genève, waar ze ondersteuning bood bij UNESCO’s bijdrage tot de Economische en Sociale Raad van de Verenigde Naties. Haar accommodatie kon ze financieren dankzij de steun van het Vlaamse stagesubsidieprogramma. “Die stage staat nu mooi op mijn cv, ik denk dat ervaring bij de VN toch bepaalde kwaliteiten aantoont. Als ik een tip mag geven: wacht niet op de perfecte vacature. Stel je kandidaat voor verschillende stages en waag je kans. Het gaf mij het duwtje in de richting van een carrièrestart in Straatsburg.” ALS WERKNEMER Tijdens haar verblijf in China maakte Magali vele tochten door het land, wat haar ogen opende voor de realiteit van de Chinese cultuur. Ze kon er terugvallen op studenten in eenzelfde situatie, waar ze een hechte band mee opbouwde. Een ongelooflijke ervaring die met weinig verplichtingen gepaard ging. Wat natuurlijk wat anders is dan het buitenland ontdekken als werknemer. “Zowel als student in China, als tijdens mijn stage in Genève, bleek het makkelijker om een persoonlijk sociaal netwerk uit te bouwen en tijd vrij te maken voor leuke activiteiten. Een job brengt heel wat extra verantwoordelijkheden met zich mee, taken op tijd afronden en thuis de rekeningen betalen bijvoorbeeld. Maar zo’n buitenlandse werkervaring toont ook aan dat je flexibel bent en in een multicultureel team kan functioneren.” AANPASSING “Intussen vind ik mijn weg in Straatsburg, ik leg contacten tijdens lessen Spaans en ga naar de fitness. Ook InterNations helpt me integreren. Het is een website voor expats, waar je contacten in jouw buurt kan vinden.” Magali merkt dat de band met familie en vrienden op het thuisfront makkelijker te onderhouden is, nu ze niet aan de andere kant

van de wereld woont. “Ik probeer hen af en toe te bezoeken en hoop binnenkort een auto te hebben. Dat zal het mogelijk maken om eens spontaan voor een weekend naar ‘huis’ te rijden.” Magali zet momenteel haar schouders onder de tweejaarlijkse conferentie van EuroScience (ESOF) waar de nieuwste ontwikkelingen in de wetenschap aan bod komen. Zo’n vijfduizend wetenschappers, beleidsmakers, onderzoekers en studenten zullen aanwezig zijn. Dit jaar vindt het gebeuren plaats in Manchester. “We hebben een lokaal team dat instaat voor de logistiek en af en toe ga ik zelf naar Engeland. EuroScience doet haar best om ook jonge onderzoekers, die misschien niet de middelen hebben om op de conferentie aanwezig te zijn, financieel te steunen.” Als ze nog één tip mag meegeven: “grijp alle opportuniteiten, the world is your oyster.”

Overlijden VIW-vertegenwoordiger Rudy Kerremans

D

e Raad van Bestuur, het personeel en de vertegenwoordigers van de stichting Vlamingen in de Wereld melden met diepe droefenis het overlijden van hun vertegenwoordiger op Bali, Indonesië, de heer Rudy Kerremans. Hij was geboren te Lier op 10 januari 1972 en overleden op Bali, Indonesië op 30 januari 2016. Nadat hij zijn zaak in Antwerpen verkocht, reisde Rudy begin dit millennium zeven maanden doorheen Zuid-Oost-Azië. Langs Thailand, Vietnam, Cambodja, maar vooral Bali wist hem te charmeren. Met zijn zakenplan kon hij als buitenlandse investeerder op het Indonesische eiland blijven. Vijftien jaar lang baatte hij er het succesvolle restaurant Café Des Artistes uit, dat al snel de ‘place to be’ was voor zowel toeristen, expats als de lokale bevolking. Zijn concept: een mix van Westerse en Aziatische keuken, met een niet te verwaarlozen portie Vlaamse kost. Met een vleugje cultuur, want heel wat Balinisische, Indonesische en Westerse artiesten stelden in het restaurant hun werken tentoon.

Ook al zou hij naar eigen zeggen nooit een Indonesiër onder de Indonesiërs kunnen zijn, Rudy voelde zich er in het paradijs op aarde. “Op Bali vind je alles wat mooi is in deze wereld”, zei hij in een vorige editie van het VIW-magazine. “Prachtige natuur, een levendige cultuur, schitterende stranden, noem maar op.” Klanten zien genieten van hun verblijf op Bali, dat maakte Rudy een gelukkig man. Sinds 2005 was Rudy Kerremans VIW-

vertegenwoordiger in Bali, hij was ons ankerpunt op het Indonesische eiland. Hij stond steeds klaar om net toegekomen Vlamingen op weg te zetten in hun nieuwe land. De gedachten van de stichting gaan uit naar Rudy’s naasten, familie en vrienden. De voltallige stichting en haar vertegenwoordigers betogen hun medeleven. Rust zacht beste Rudy.

9

“GEEN WONDER DAT MIJN FAMILIE IN BELGIË ERVAN OVERTUIGD IS DAT IK IN EEN ACHTERLIJK LAND WOON."

Een volstrekt onbegrijpelijke taal, een grijs communistisch verleden en Viktor Orban als premier: Hongarije heeft niet meteen het imago van een paradijselijk oord. En toch trekken steeds meer Belgen naar het land der Magyaren. Wat hopen ze daar te vinden? AUTEUR ARIANE DE BORGER BRON KNACK

Waarom Hongarije het nieuwe Benidorm is:

steeds meer Belgen verhuizen naar land van Orban

I

n 2011 waren 463 Belgen ingeschreven bij de Belgische ambassade in Hongarije. In 2015 was dat aantal bijna verdubbeld. Met hoeveel ze exact zijn is onbekend, want Belgen die in het buitenland wonen, zijn niet verplicht zich bij een ambassade aan te melden. Wel betaalt ons land steeds meer pensioenen aan Belgen in Hongarije en Facebookgroepen waar Belgen ervaringen uitwisselen worden steeds drukker bezocht. De Hongaarse makelaar van Nederlandse origine Evert Brons kijkt daar niet van op. 'Er zijn goede redenen om naar Hongarije te verhuizen. Gepensioneerden en invaliden betalen hier geen belastingen. Met uitzondering van de ambtenarenpensioenen geldt dat ook voor buitenlanders die hier ingeschreven zijn en het grootste deel van het jaar wonen. Dat scheelt natuurlijk een slok op de borrel. Iemand die een pensioen van 900 euro krijgt, kan daar in België nauwelijks mee rondkomen, zeker als hij nog huishuur en vaste kosten moet betalen. Dan maken enkele honderden extra euro's een groot verschil. Bovendien is de levensduurte in Hongarije veel lager: op restaurant gaan

10

kost een schijntje. Dat kan het verschil maken tussen leven en overleven. Ook het klimaat is hier een stuk aangenamer.' Hongarije worstelt met een uitgesproken negatief imago sinds Viktor Orban er premier werd. Volgens critici is het land een halve dictatuur die weinig op heeft met vluchtelingen, Romazigeuners en inmengingen van andere EU-lidstaten. Hongaarse Belgen en Nederlanders draaien doorgaans om de hete brij heen, of zingen juist uitbundig de lof van de Hongaarse regering. 'Die Orbanfans irriteren mij, vooral als ze ronduit racistische toogpraat verkopen', horen we van een in Hongarije wonende Belg die liever anoniem blijft. 'Maar het stoort mij evengoed dat dit land afgeschilderd wordt als xenofoob en wreed. Er zijn net als in België ontzettend veel burgers die vluchtelingen helpen en niet akkoord gaan met het beleid van Orban. De berichtgeving over Hongarije laat enorm te wensen over. Geen wonder dat mijn familie in België ervan overtuigd is dat ik in een achterlijk land woon.'

Dat het imago van Hongarije in België niet bepaald overeenstemt met de werkelijkheid, ondervond Marleen (51) die zes jaar geleden met haar echtgenoot Jef naar Tiszazentimre verhuisde, een dorp op ongeveer 40 kilometer van Debrecen. 'Veel mensen dachten dat we in de brousse woonden. Sommigen leken verbaasd dat je hier ook internet hebt en dat je je inkopen gewoon in het grootwarenhuis kan doen. De beschaving is hier allang doorgedrongen, hoor: er is zelfs een Lidl (lacht). De ziekenhuizen zijn bijna even goed als die in België. En gratis, zolang je niet naar een privé-ziekenhuis gaat. Zowel Jef als ik hebben hier al een ingreep ondergaan.'

TE KOOP De Hongaarse vastgoedmarkt kent woelige tijden. Op heel wat Hongaarse huizen zie je plaatjes en affiches met 'elado' op, Hongaars voor 'te koop'. Vaak staan huizen jarenlang op de markt. De financiële crisis van 2008 heeft een zware tol geëist. De meeste hypotheken in Hongarije werden

PENSIOEN

afgesloten in buitenlandse valuta, doorgaans in Zwitserse franken. Zo kwamen veel gezinnen in financiële moeilijkheden door de waardevermindering van de Hongaarse munt eind 2008, omdat ze hun hypotheek niet meer konden betalen. Toch is die crisis niet de reden waarom er nu nog altijd zoveel huizen te koop staan. Zeven jaar geleden waren de afbetalingsproblemen acuut, maar ondertussen heeft de flamboyante premier Viktor Orban de banken verplicht om een deel van het financieel verlies op zich te nemen. Op het platteland zorgt vooral de vergrijzing en ontvolking voor leegstand. Door de hoge werkloosheid trekken jongeren weg naar de stad, vooral naar Boedapest. En zelfs als ze in kleinere centra in de buurt werk vinden, is het niet evident om in een klein dorp te blijven wonen. Als het woon-werkverkeer niet met de fiets of het openbaar vervoer kan, wordt het snel een dure zaak. Benzine kost in Hongarije ongeveer evenveel als bij ons, maar het gemiddelde loon ligt bijna vier keer lager. Daardoor liggen de huisprijzen op het Hongaarse platteland erg laag. Interessant voor wie een huisje in een rustig plattelandsdorp zoekt. Voor een Hongaarse variant van de jaarlijkse belasting op het kadastraal inkomen moet u het alvast niet laten. In Hongarije betaal je één keer belastingen bij aankoop, en daar blijft het bij. Zeker voor Belgen en Nederlanders is zo'n huis een buitenkansje. 'Je staat er versteld van hoe laag de prijzen hier zijn', knikt Brons. 'Huizen in een EU-land die minder kosten dan een auto: daar investeren Belgen natuurlijk graag in. Als Hongarije binnen afzienbare tijd de euro invoert, gaat die waarde zeker stijgen. En ondertussen geniet je maar mooi van je vakantiehuis.' Sommige landgenoten willen zelfs definitief naar Hongarije vertrekken. 'Met de opbrengst van de verkoop van een bescheiden huis in België kun je hier gemakkelijk een groot huis kopen met een mooie tuin. En je houdt nog geld over om het te verbouwen.' Het was die bedenking die Marleen

en Jef over de streep trok. 'Ooit gingen we een dorp verder op vakantie in een bed and breakfast die gerund werd door Belgen', vertelt Marleen. 'De natuur en de rust bevielen ons enorm. Eigenlijk waren we in België op zoek naar een huis op het platteland met een groot stuk grond, maar dat was onbetaalbaar. Na een tweede vakantie hebben we de knoop snel doorgehakt. Het was aanvankelijk aanpassen', geeft Marleen toe. 'Het kostte mij moeite om mijn werk in België achter te laten, maar uiteindelijk wist ik dat ik hier niet de hele dag met mijn vingers zou zitten draaien. Ik ben hier nu bijna zes jaar, en ik voel me hier goed geïntegreerd.' HOBBY GEZOCHT Een van de voornaamste barrières om in Hongarije een leven op te bouwen is de taal. Hongaars is geen Indo-Europese taal en vertoont nauwelijks overeenkomsten met andere Europese talen, en al helemaal niet met het Nederlands, Frans of Engels. En hoewel je je in Boedapest meestal uit de slag kunt trekken met Engels of Duits, is de talenkennis op het platteland bijzonder beperkt. 'Ik ben meteen Hongaars beginnen te leren', vertelt Marleen. 'De eerste twee jaar was ik daar ten minste twee uur per dag mee bezig. En twee keer in de week kwam Adam, een Hongaar uit de buurt die graag Nederlands wil leren. Verder gaf ik een keer per week Engelse les aan Hongaren. Ik heb net het hoogste niveau afgerond aan de zomeruniversiteit van Debrecen. Vandaag geef ik Hongaarse les aan Belgen en Nederlanders die hier komen wonen. Sommigen blijven, anderen keren terug. Niet iedereen heeft realistische verwachtingen.' 'Definitief naar Hongarije verhuizen is een moeilijke stap', beaamt Brons. 'Ik ga er altijd van uit dat die mensen minstens een jaar hulp nodig hebben. Van het drukke België of Nederland naar de rust hier: dat is afkicken. De eerste maand is iedereen heel gelukkig, maar na verloop van tijd

begint het soms door te wegen dat ze nergens Nederlands kunnen praten. Vaak probeer ik emigranten in contact te brengen met andere Belgen of Nederlanders die hier wonen, maar dat klikt niet altijd.' Bovendien eist de nieuwe levensstijl geregeld zijn tol. 'Vaak zijn het mensen die het voordien ontzettend druk hadden, en nu plots voortdurend bij elkaar zijn en niet noodzakelijk iets te doen hebben. Dat zorgt voor spanningen.' Dat probleem hebben Alain (47) en Brenda (48) alvast niet. 'We hebben altijd goed samengewerkt in onze horecazaak in België', zegt Brenda. 'Ik ben niet bang voor ruzies en spanningen. Maar de lange winteravonden, daar moet ik nog iets op vinden.' Samen met hun zoon Jurgen overwinteren Brenda en Alain voor het eerst in Újszentgyörgy, een onooglijk dorpje op het Hongaarse platteland. 'Tot nu toe waren we vaak tot 's avonds bezig met klussen in huis. Nu alles ongeveer klaar is, weten we niet goed meer wat doen. We hebben wel TV Vlaanderen (digitale satelliettelevisie, nvdr.) en internet, maar toch. Misschien moet ik eens binnenspringen in een hobbywinkel.' Ook zij werden na een bezoek aan Hongarije helemaal verliefd op het land. Op bezoek bij een vriend die eerder naar Hongarije was verkast, merkten Alain en Brenda de vele Elado-bordjes in de dorpen. 'We hebben het huis op voorhand zelfs nooit gezien,' grinnikt Alain. 'Wat kan er misgaan als je een bouwgrond koopt voor 3540 euro? Ze besloten het huis te slopen om een nieuw te bouwen, kochten een tweede huis en trokken daar voorlopig in. Het gezin wil een nieuw leven beginnen, weg van de stress en de drukte. 'In België tellen enkel je portefeuille en je horloge. Hier is de mentaliteit helemaal anders. Als de buurvrouw 's zomers te veel aardbeien of sla heeft, deelt ze die uit. In Hongarije is het net zoals in België 50 jaar geleden. Mensen helpen elkaar als dat nodig is, zelfs al verstaan we mekaar niet altijd goed.' Zo lijkt Hongarije voor veel Belgen een tweede thuis te worden. Keren ze ooit naar België terug? 'Ik denk het niet', zegt Marleen. 'Af en toe komen we op bezoek in België, maar Hongarije is onze nieuwe thuis. Op marktdag gaan we wel eens iets drinken met de andere Belgen uit de buurt, maar we hebben toch vooral contact met Hongaren. In het dorp kennen ze ons al goed. Dat merkten we vorig jaar, toen onze hond was weggelopen. Toen heeft het hele dorp dagenlang geholpen om hem terug te vinden. Dat heeft me echt geraakt.' Ook Jef ziet zichzelf niet meer terugkeren naar Vlaanderen. 'Zelfs als ik ooit te oud word om de tuin zelf te onderhouden, blijven we hier. Als we het hier niet meer trekken, verhuizen we naar Boedapest voor onze oude dag.'

11

De achterzijde van Katriens huis in Zweden.

Katrien in Zweden

Met job en al de liefde achterna Het was in de Vooruit in Gent dat Katrien hem ontmoette, vijftien jaar geleden. Onbewust tekende ze toen voor een toekomst in Zweden. Joakim was nog maar net in België aangekomen, om er als expat een jaar aan de slag te gaan, maar hij zou uiteindelijk negen jaar blijven. Toen was het tijd om de omgekeerde beweging te maken. En dat deed hij samen met Katrien Philips. Ze kochten een zomerhuisje in Joakims geboortedorp Alingsås en bouwden er een nieuwe thuis. De banden met haar geboorteland heeft Katrien echter niet volledig losgesneden, want vanuit de Zweedse bossen werkt ze voor dezelfde Vlaamse organisatie als toen, die dag in de Vooruit. Hoe ze dat doet? Dat gingen we haar vragen. AUTEUR JESSICA JACOBS

Ze voelde zich goed in België en ook Joakim had het naar zijn zin in zijn tweede thuisland. Hij kreeg het Nederlands snel onder de knie toen duidelijk werd dat hij langer dan voorzien bij de dochteronderneming van zijn Zweedse werkgever in Gent kon blijven. “Ik heb nooit echt stilgestaan bij het feit dat hij ‘een Zweed’ is. Het eerste jaar, toen het niet zeker was of Joakim in Gent kon

12

blijven werken, zou ik er niet aan gedacht hebben om met hem mee naar Zweden te verhuizen. Dat was op dat moment geen optie en een te groot avontuur. Dus werd er weinig gesproken over het pijnlijke afscheid dat er mogelijks zat aan te komen.” Na acht jaar kochten Katrien en Joakim een zomerhuisje in Zweden om hun vakanties door te brengen. Weg van de drukte van de stad, want ze woonden vlakbij het Gentse stadscentrum. Vanaf dan is het snel gegaan. De plannen werden concreet en zowel voor Joakim als Katrien kriebelde het om naar Zweden te verhuizen.

WAT MET DE JOB? “Een van de voorwaarden om te verhuizen was dat ik werk zou hebben. We wilden ons niet in een financieel avontuur storten, daar waren we het over eens. Ik studeerde al een aantal jaar Zweeds, dus ik was de taal wel machtig, maar om met een Zweed te concurreren voor een job … dat leek me niet eenvoudig. Toen vroeg een IT’er op het werk me ‘Heb je er al over nagedacht om je job mee te nemen?’ Ik kon me niet voorstellen hoe dat technisch zou lukken. Maar hij had voorbeelden van expats die met moderne technologie succesvol vanop afstand werkten.” Het idee van thuiswerk – zo’n 1.000 kilometer van het hoofdkantoor verwijderd – kreeg stilaan vorm. Om haar job niet te hoeven loslaten en toch naar Zweden te kunnen verhuizen, deed ze het voorstel aan haar directeur. Zowel hij als de Raad van Bestuur waren open van geest en gaven het idee een kans. Na een testperiode van zes maanden was het zonneklaar: dankzij een telefoonver-

binding die zonder extra kosten doorgeschakeld werd naar Zweden, bleef de communicatie tussen collega’s goed lopen. Ook bij Katrien viel de nieuwe werkmethode in de smaak.

DE GROTE STAP Verhuizen naar een ander land is op organisatorisch vlak geen kleinigheid. Ook al lijkt Zweden niet zo ver, Katrien maakte een heel bewuste keuze van haar verhuis. “Op een bepaald moment prikten we een datum, dan zouden we vertrekken. De verhuis ging vlot. En dankzij Joakims telefoontjes naar de nodige instanties verliep ook het administratieve gedeelte van een leien dakje. Eigenlijk is Zweden goed geor-

EMIGRANT

ganiseerd, de overheidsdiensten werken snel, hebben een goede dienstverlening en nagenoeg alles regel je online. Een papieren mallemolen kennen we hier dus niet. Voor mij was het een verhuis, geen emigratie, alsof je van Wachtebeke naar Gent verhuist. Maar na een paar jaar besef je: dit is niet niets geweest, niet alleen het geografische verandert, elk aspect van je leven krijgt een ommezwaai.” Ze vroeg een verblijfsrecht aan, tegenwoordig is het voor EU-burgers voldoende om bij de belastingdienst een persoonsnummer aan te vragen. Maar de voorwaarde blijft hetzelfde: je moet kunnen bewijzen dat je in je eigen onderhoud kan voorzien. “Ik kon aantonen dat ik vast werk had dus ook dat was snel afgerond. Een persoonsnummer is trouwens onontbeerlijk in Zweden. Je hebt het nodig om bijvoorbeeld verzekeringen, een telefoonabonnement en huurcontract af te sluiten. Een beetje tegenstrijd is dat je in sommige gemeentes een persoonsnummer nodig hebt om je in te schrijven als werkzoekende terwijl je werk moet hebben om een persoonsnummer te krijgen. Naar Zweden verhuizen zonder uitzicht op werk, zou ik niemand aanraden.” Katriens nieuwe thuis bevindt zich in het charmante Alingsås. “Het is een typisch Zweeds stadje met een binnencentrum waar de oudere stijl bewaard is gebleven: veel houten huisjes, met kasseien geplaveide straten, lage bebouwing… Heel gezellig. Daar heb ik mijn hart aan verloren. Eens buiten het centrum, ben je in de natuur, rijd je langs bossen en meren. In Vlaanderen heb je hier en daar een bos in een verder open landschap; waar wij wonen, dat is één groot bos met hier en daar een open plek.” Het Zweedse zomerhuisje waar ze in trokken, was, zoals de naam verraadt, niet echt bestand tegen alle seizoenen. Met bevroren waterleidingen tot gevolg tijdens de eerste strenge winters van zes maanden vrieskou na hun verhuis. Na twee jaar bouwden ze dan hun eigen huis: “Fijn, maar toch ook blij dat dit achter de rug is.”

THUISWERK Vanuit de bossen in West-Zweden, met een eland en everzwijn als dichtste buren, werkt Katrien voor een Vlaamse natuurvereniging. Wanneer

Het prachtige Antenmeer in de buurt van Alingsås.

je naar het Belgische nummer belt, is het best mogelijk dat je haar aan de lijn krijgt zonder te weten dat je in Zweden terecht gekomen bent. Allemaal dankzij de supersnelle internetverbin-

uit het sociaal isolement waarvan ik eerder niet besefte dat ik erin verzeild was.”

ding die ze via het glasvezelnetwerk, dat zich tot diep in het bos uitstrekt, heeft. Zelfs haar sturende functie voert ze zonder problemen vanop afstand uit en af en toe neemt ze het vliegtuig voor belangrijke vergaderingen.

Als zelfstandige openden er plots vele deuren voor Katrien. In twee uur tijd was haar bedrijf opgericht, gewoon van thuis uit achter haar computer. Waarop ze uitnodigingen ontving van lokale groepen en verenigingen voor zelfstandigen. “Ik ging tijdens die beginfase op bijna elke vraag in, waardoor ik snel personen leerde kennen met gemeenschappelijke interesses. Daaruit is een voor mij heel kostbare vriendschap ontstaan. Die ene vriendschap volstond om een leegte op te vullen en leidde me tevens naar nieuwe gelegenheden om anderen te ontmoeten. Nu beschik ik over een netwerk dat verder rijkt dan de vrienden en familie van Joakim en mijn leven terug in evenwicht brengt.”

De combinatie van wonen in de natuur, thuis kunnen werken, en een vierdaagse werkweek, vindt Katrien ideaal. Ook al is het moeilijk geweest. “Van thuis werken is fijn, maar af en toe mis ik de lijfelijke aanwezigheid van collega’s. Eerlijk gezegd zou ik de situatie waarin ik terecht kwam aan niemand aanraden. Op het platteland wonen in een land met een dunne bevolkingsdichtheid en daarnaast van thuis werken, het klinkt vast voor velen aantrekkelijk, maar eenvoudig? Nee, dat is het niet.” Na een paar jaar merkte Katrien het gebrek aan sociaal contact, het was een sluimerend probleem. Toen dat besef viel, ging ze bewust op zoek naar nieuwe contacten. Ze probeerde situaties na te bootsen waarin ze in België met anderen in contact kwam. “Ik meldde me bijvoorbeeld aan voor tennislessen en ging ervan uit dat mensen nadien wat zouden blijven voor een drankje en een babbel. Maar dat gaat er hier zo niet aan toe. Je komt toe, zegt hej, tennist, zegt hej då en iedereen gaat naar huis. Het bleek moeilijk om gelegenheden te creëren om met andere Zweden in contact te komen en vandaaruit een vriendschapsrelatie op te bouwen. Pas toen ik zelfstandige in bijberoep werd en voor buitenlandse bedrijven netwerken in Zweden ging uitbouwen, kroop ik stilaan

ZELFSTANDIGE EN BLOGGER

Naast haar werk, maakt ze ook tijd voor haar blog. Onder de naam Touch of Sweden vertelt ze over haar leven in Zweden. Een boeiende ontdekking van het Zweedse landschap en het verhaal van een Vlaamse en haar band met haar nieuwe thuisland. “Mijn blog geeft me een reden om naar buiten te gaan, Zweden te ontdekken en die ervaring met anderen te delen. Het geeft me een platform om mijn foto’s te delen en te schrijven, wat ik blijkbaar heel graag doe. Uit de reacties merk ik dat mijn blog een gemengd publiek aantrekt: Zwedenliefhebbers, reizigers, migranten… Mijn doel met mijn blog is mensen inspireren en aanzetten, niet per se om naar Zweden te komen, maar vooral om te doen wat ze graag doen. ” INFO

KATRIEN HAAR BLOG VIND JE OP

WWW.TOUCHOFSWEDEN.NET

13

JURIDISCH

Het erfrecht binnen Europa! Enige tijd geleden hadden we het al eens over de vernieuwingen die er zaten aan te komen op het gebied van Erfrecht binnen Europa. Deze “Europese Erfrechtverordening” is ondertussen effectief van start gegaan. Door deze nieuwe regeling werden veranderingen aangebracht bijvoorbeeld in gevallen waarbij een Belg in het buitenland gaat wonen of er een buitenverblijf heeft. Wat houden dergelijke situaties nu precies in voor de nalatenschap van een dergelijke Belg die komt te overlijden? AUTEUR SOLANGE TASTENOYE

De “bloedverwantschap” binnen het Belgisch erfrecht Het Belgisch Erfrecht is gebaseerd op bloedverwantschap; alleen de langstlevende echtgenoot (LLE) maakt hier een uitzondering op. De LLE kan de erfgenamen/bloedverwanten niet uitsluiten en deze laatsten kunnen evenmin de LLE uitsluiten! Zij zullen dus samen tot de erfenis komen en de goederen onder hen verdelen volgens de regels van de Belgische wet.

De “reserve” van de “reservataire” erfgenamen In België is het zo dat er bepaalde erfgenamen zijn die niet kunnen onterfd worden. Dit zijn bijvoorbeeld de kinderen en de langstlevende echtgenoot. Hoeveel deze reserve precies bedraagt, hangt af van het aantal kinderen. Is er 1 kind dan bedraagt de reserve van dit kind ½ van de nalatenschap. Het kind krijgt deze helft in volle eigendom. Met de overblijvende helft kan de erflater (diegene over wiens goederen het gaat) doen wat hij wil. Dit is het zogenaamde “beschikbaar gedeelte”. Zijn er 2 kinderen, dan hebben zij recht op 2/3 van de nalatenschap. Bij 3 of meer kinderen erven zij ¾ van de nalatenschap. Deze 2/3 of ¾ worden dan door de kinderen verdeeld al naargelang hun aantal. Wij merken hier echter wel op dat een dergelijke verdeling alleen kan gebeuren indien er ook alleen kinderen tot de nalatenschap geroepen zijn. Is er nog een langstlevende echtgenoot, dan heeft deze eveneens recht op een reserve.

14

De reserve van de langstlevende echtgenoot bedraagt ½ van de nalatenschap in vruchtgebruik, met als minimum het vruchtgebruik op de gezinswoning, de huisraad en het meubilair. De gezinswoning moet dan wel deel uitmaken van de nalatenschap of in onverdeeldheid zijn tussen de twee echtgenoten. Dit vruchtgebruik op de gezinswoning (dit is de woning waar de echtgenoten woonden op het ogenblik van het overlijden van één van hen), kan de LLE NIET ontnomen worden!

Opgepast: recente aanpassingen aan de “reserve” van de kinderen! Daar mensen vaak van mening zijn dat de reserve voor hun kinderen te groot is of zij met hun kinderen een zeer slechte band hebben, poogden sommigen om hun kinderen zoveel mogelijk buiten spel te zetten bij hun erfenis. Zo was het bijvoorbeeld tot voor kort mogelijk dat premies die uitbetaald werden in het kader van een levensverzekering niet meegerekend werden om na te gaan of de overledene al of niet te veel had weggeschonken en hierdoor de reserve van zijn reservataire erfgenamen aangetast was. Door zo te handelen konden kinderen voor een deel buiten spel gezet worden. MAAR…dit is in België ondertussen niet meer mogelijk sinds 21 januari 2013! Dit betekent concreet dat de uitbetaalde sommen van de levensverzekering WEL zullen meegerekend worden om na te gaan of de reserve (van de reservataire erfgenamen) niet werd aangetast! Blijkt dat deze reserve aangetast is en er te veel werd weggeschonken, dan zal er moeten overgegaan worden tot een “inkorting”. Dit betekent dat de reserve van de reservataire erfgenamen zal moeten aangevuld worden. Zo kan het uitgekeerde verzekeringskapitaal (of een deel daarvan), opgehoest worden zodat de reservataire erfgenamen toch nog hun wettelijke reserve kunnen krijgen! Men gaat ervan uit dat een levensverzekering steeds “buiten erfdeel” werd gedaan (tenzij anders werd bepaald). “Buiten erfdeel” betekent dat de schenking GEEN voorschot is op de erfenis; een schenking “binnen erfdeel” is dat wel. Blijkt dat de schenking buiten erfdeel te groot was, dan kan ook hier de reserve van de andere reservataire erfgenamen (kinderen) aangetast zijn.

Blijft het Belgisch Erfrecht van toepassing? Indien de overledene bijvoorbeeld een woning heeft in het buitenland (een lidstaat van Europa),

of bezit hij een bankrekening in een ander land, dan zal deze Europese Erfrechtverordening toepassing vinden. De belangrijkste spelregel is dat het het erfrecht van daar waar de overledene zijn laatste verblijfplaats had, dat van toepassing zal zijn. We merken op dat het hier om een belangrijke regel gaat omdat elke lidstaat wel over andere erfrechtregels beschikt. Er zal dus bij overlijden nagegaan worden waar de overledene woonde. Dit houdt in dat alle goederen van de overledene (dit zijn dan zowel de roerende als de onroerende goederen), verdeeld worden volgens de erfrechtregels van het land waar de overledene woonde bij zijn overlijden. Opgepast: er wordt door de Europese Erfrechtverordening een mogelijkheid voorzien om van deze regel af te wijken. Dit houdt in dat men kan kiezen voor de erfrechtregels van het land waarvan men de nationaliteit bezit op het ogenblik dat men overlijdt of op het ogenblik van het maken van de keuze. Een andere afwijking is uitgesloten! Deze afwijking moet wel gebeuren via een testament. Bijvoorbeeld: een Belg koopt een woning in Frankrijk en beslist later om er te gaan wonen. Hij kan dan kiezen om op het gebied van zijn latere erfenis toch de regels van het Belgisch erfrecht te laten toepassen omdat hij nog steeds de Belgische nationaliteit bezit. Maar hij kan dus ook gewoon de regels laten toepassen van het land waar hij woont, hier dan Frankrijk.

Vernieuwingen voor de “reservataire” erfgenamen? Zoals hierboven reeds werd aangehaald hebben we in België te maken met de zogenaamde “reservataire” erfgenamen. De vraag stelt zich nu of men door de Europese Erfrechtverordening deze reserve niet aan banden kan leggen? Deze mogelijkheid bestaat inderdaad! Het is dus best mogelijk dat kinderen (of andere reservataire erfgenamen) hun reserve verliezen. Sommige ouders wensen dit misschien wel bewust te laten gebeuren, anderen niet. Best is dus om vooraf na te gaan welke erfrechtregels er in de andere lidstaat (bv deze waar men gaat wonen) zijn en aan de hand daarvan dan een keuze maakt voor het toepasselijke erfrecht. INFO

WWW.SOLANGETASTENOYE.BE

STUDEREN

GEFORCEERDE WEERPRAATJES

Matthias Maerevoet volgde zijn dj-droom naar Zweden “Neem maar wat extra vitamine D-supplementjes mee om de donkere dagen door te komen”. Dat was het eerste dat mijn tante zei toen ze hoorde dat ik voor vier maanden naar Zweden zou vertrekken. Ik had geen flauw idee wat mijn Scandinavisch avontuur me zou brengen, maar het bracht me meer dan ik had verwacht: bergen kennis, onweerstaanbare kookkunsten en permanent bevroren handen. AUTEUR EN FOTO'S MATTHIAS MAEREVOET

“You are selected to participate in a dj-course in one of Europe’s best dj-schools”, verscheen plots op het scherm van mijn gsm. Mijn vriendin en ik prepareerden net onze zelfgemaakte Bicky Burgers in ons gehuurd appartementje in Middelkerke. Ik geloofde niet wat ik zag en las het zonder emotie voor aan haar. Ze sprong een gat in de lucht, want ze vertrok zelf op Erasmus+ naar het Zweedse Karlstad, maar ik besefte het nog niet goed. Veel tijd om tot het besef te komen, had ik niet. Ik koos uiteindelijk voor Stockholm en drie weken later trokken we samen in onze studio in het Zweedse Karlstad, zo’n 300 kilometer van Stockholm. Wow.

KARLSTAD & VÄNERMEER Karlstad is een relatief grote stad naar Zweedse normen, maar stel je er absoluut geen metropool bij voor. Een Drottninggatan, zoals er in België overal een Dorpsstraat is, gekleurd door H&M, Bik Bok, Pressbyrån en enkele andere Zweedse ketens. Na een dag hadden we ongeveer het gehele stadscentrum al gezien. Dus trokken we op dag twee eens naar het Vänermeer, het grootste meer van Zweden dat grenst aan Karlstad. Groot, enorm, gigantisch. Her en der lag er dichtbij de oever een klein eilandje met een pittoresk zomerhuis, maar in de verte zag je niets anders dan de wijde horizon.

AURORA BOREALIS Bomen, vlaktes, meren, bomen, bomen en … bomen. De eerste dagen deed het Zweedse landschap me denken aan het Canadese gezicht van in de films. Nogal eentonig, maar wel boordevol rustieke locaties waar je tussen het riet kunt relaxen aan de oever van een lokaal meer. Zalig in de zomer, maar die was helaas al vertrokken. Ook zalig in de winter, maar die hebben we nog niet meegemaakt. Een luttele drie centimeter sneeuw. Laat ons hopen dat de sneeuwrijke periode nog moet aanbreken zodat we rendiermennend-gewijs ons kunnen verplaatsen terwijl we het Noorderlicht aanschouwen. Het Aurora Borealis, zoals dat groene licht aan de koele horizon heet, kun je soms al aanschouwen in Karlstad dat nog onder het midden van Zweden ligt. Maar wil je een grotere kans maken, moet je nog meer dan duizend kilometer hogerop gaan naar het Zweedse deel van Lapland. Inderdaad, bij de Kerstman!

Wat heb ik geleerd van het Zweedse volkje? Ze zijn niet zo koel en afstandelijk als ze stereotiep worden afgebeeld. Mijn docenten waren echt vriendelijk en deden er alles aan om me thuis te laten voelen. Al herinner ik me wel nog enkele gesprekken in de gemeenschappelijke keuken van onze studio. Een Zweedse studente voelde zich precies verplicht om bij elke ontmoeting een gesprek aan te knopen. Enorm geforceerd kwam er dan uit: “Auuuh (het Zweedse euhm), the weather is nice today.”. Hoe ik kon afleiden dat dit geforceerd was? Ten eerste, weergesprekken zijn typisch vulmiddel voor pijnlijke stiltes. En ten tweede regende het al de hele dag en was het buiten vier graden Celcius. Niet direct mijn definitie van “mooi weer”. Over het weer gesproken, mijn handen voelen permanent koud aan en doen dienst als ijsblokken voor in onze drankjes. Bedankt, Zweedse koude! De wintermaanden kunnen echt wel fris zijn in Zweden, maar vooral depressief donker. Om negen uur begint het licht te worden, maar helemaal klaar wordt het nooit. En rond drie uur in de namiddag verstopt de waterige zon zich weer onder het landelijke landschap. Toch wel een hele aanpassing want de avond lijkt dan eindeloos te duren. Maar die gaan snel voorbij dankzij het goede gezelschap, Netflix en K3 Zoekt K3. Nog een laatste dankwoordje: bedankt aan alle Zweden die mijn pad kruisten, de kotgenoten die de keuken mee proper hielden en mijn vriendin Ann om mij te onderhouden. Eén tip voor studenten die naar Zweden trekken: verken de natuur en je komt ongetwijfeld al snel een Instagram-hippe plek tegen. Sverige, vi ses!

15

vindt u de contactgegevens van de bevoegde dienst van de Stad Brussel.

Overschrijving in de registers van een Belgische gemeente.

Buitenlandse akten van de burgerlijke stand – Advies van Buitenlandse Zaken Veronderstel dat u gaat trouwen en men u een uittreksel of een afschrift van uw geboorteakte vraagt. Veronderstel dat u samen met uw echtgenote of echtgenoot het huis van uw dromen wil kopen en de notaris een uittreksel of een afschrift van uw huwelijksakte vraagt. Dit stelt helemaal geen probleem wanneer die geboorte- of huwelijksakte opgemaakt werd door de bevoegde Belgische overheid in België (de gemeente) of in het buitenland (een Belgisch beroepsconsulaat). U wendt zich tot de gemeente of het consulaat die de akte opmaakte en u krijgt van hen het uittreksel of het afschrift. Maar wat als de akte opgemaakt werd door een buitenlandse overheid? Bijvoorbeeld wanneer u gehuwd bent in de Filippijnen of wanneer u geboren bent in Saoedi-Arabië toen uw vader daar enkele jaren als expatriate werkte voor een Belgisch bedrijf? Basisprincipe: alleen de buitenlandse overheden zijn verantwoordelijk voor buitenlandse akten. Wanneer een buitenlandse overheid een akte opgesteld heeft die u betreft dan moet u zich tot die overheid wenden om een uittreksel of afschrift te bekomen. De consulaire beroepsposten noch de FOD Buitenlandse Zaken kunnen u daarbij helpen, om het even of u in het buitenland of in België woont. Het is bijgevolg niet denkbeeldig dat het verkrijgen van het uittreksel of afschrift van een buitenlandse akte problematisch kan zijn, bijvoorbeeld omdat de buitenlandse overheid moeilijk toegankelijk is, de procedures onduidelijk zijn of de archivering van de akten te wensen overlaat. Daarom werden er sinds meer dan vijftig jaar procedures ingesteld om het leven van onze landgenoten gemakkelijker te maken. Tot 2011 was dat de neerlegging van akten bij de FOD Buitenlandse Zaken, sinds 2004 is dat de overschrijving van de akte in een Belgische gemeente.

Neerlegging bij Buitenlandse Zaken. Overdracht van de bevoegdheid naar de Stad Brussel. Tot het jaar 2011 konden Belgen hun buitenland-

16

se akten neerleggen op de FOD Buitenlandse Zaken. In de loop der jaren bouwde Buitenlandse Zaken aldus een archief op van meer dan 350.000 buitenlandse akten. Bij de bevoegde dienst konden belanghebbenden uittreksels en afschriften bekomen. Gemiddeld ging het om ongeveer 100 aanvragen per maand. Het archief van Buitenlandse Zaken werd inmiddels overgedragen naar de Stad Brussel. In navolging van meerdere andere Europese landen verkoos België sinds geruime tijd de gemeentediensten van zijn hoofdstad aan te stellen als de centrale ambtenaar van de burgerlijke stand voor personen die geen band hebben met een Belgische gemeente. Ook wegens zijn internationale roeping en zijn ervaring met vreemde documenten was Brussel de meest logische keuze om deze centrale functie op te nemen. Tegelijk met het archief van de buitenlandse akten werd ook de volledige archief van de akten die tot 1960 neergelegd werden bij het voormalige Ministerie van Koloniën overgedragen van de FOD Buitenlandse Zaken naar de Stad Brussel. Aldus is de Brusselse dienst van de burgerlijke stand sinds 16 januari 2016 als enige bevoegd om uittreksels en afschriften af te geven van de akten die voorheen op Buitenlandse Zaken bewaard werden. Onderaan dit artikel

Wanneer u in het buitenland woont wordt uw ‘administratief leven’ voor een belangrijk deel bepaald door de lokale wetten en reglementen. Het is dus niet meer dan normaal dat de lokale overheden de akten opmaken die u betreffen: geboorte, huwelijk, echtscheiding, adoptie, overlijden, etc. U informeert best de consulaire post waar u ingeschreven bent van elk nieuw feit betreffende uw burgerlijke stand. Als de buitenlandse akte qua inhoud en vorm voldoet aan de voorwaarden opgelegd door de Belgische wetgeving zal zij door België erkend worden. Soms is dat niet het geval en kan de consulaire post daar eventueel aan verhelpen door zelf een akte op te maken. Sinds 2004 is in het Belgisch Burgerlijk Wetboek de bepaling ingevoegd dat alle Belgen of de persoon die hen wettelijk vertegenwoordigt kan vragen om de buitenlandse akte die hem/haar betreft over te schrijven in de registers van de Belgische gemeente waar hij/ zij ingeschreven is. Als de belanghebbende niet ingeschreven is kan de overschrijving gevraagd worden in de gemeente van de laatste woonplaats, de gemeente waar een ouder of grootouder ingeschreven is of de gemeente waar hij/ zij geboren is. Wanneer volgens deze criteria geen bevoegde gemeente kan gevonden worden is het mogelijk de overschrijving te vragen in de registers van de Stad Brussel. Eens de akte overgeschreven is kunnen bij de gemeente of de Stad Brussel uittreksels en afschriften bekomen worden en is het dus niet meer nodig daarvoor beroep te doen op de buitenlandse overheid. De overschrijving is niet verplicht maar uit wat voorafgaat moet duidelijk zijn dat deze formaliteit ten zeerste aan te raden is. Het initiatief voor de overschrijving moet uitgaan van de betrokken landgenoten of een wettelijk vertegenwoordiger. Buitenlandse Zaken noch de consulaire posten kunnen daarin tussenkomen. Wanneer u een akte wenst te laten overschrijven neemt u best vooraf contact op met de diensten van de gemeente waar u dit wenst te doen.

Contactgegevens voor de akten die sinds januari 2016 overgedragen zijn naar de Stad Brussel Stad Brussel – Dienst Burgerlijke Stand – Uittreksels, Anspachlaan 6, 1000 BRUSSEL e-mail : [email protected] fax : 02 279.35.79

VERKNOCHT AAN THAILAND Peter Cauwelier (links) en Gilles Garachon, de Franse ambassadeur in Thailand (rechts).

President van de Frans-Thaise Kamer van Koophandel

A

ls student vertrok Peter met een van de eerste Erasmusuitwisselingen naar Manchester. Hij kreeg er de smaak van het buitenland te pakken. Dit vertaalde zich in een kandidatuur voor een vervangende legerdienst bij VVOB, de Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en Technische bijstand, die zich specialiseert in de kwaliteitsverbetering van onderwijssystemen. Zijn voorkeur ging uit naar Zuid-Amerika, omdat hij het Spaans al een beetje machtig was. Maar het toeval wil dat er een vacature in Thailand was voor iemand met zijn profiel. Hij doorliep het selectieproces en werd geselecteerd, wat zijn hele verdere leven zou bepalen.

TOEVALLIGE THUIS Op vijf jaar na, de periode waarin hij voor zijn werkgever naar de VS werd uitgestuurd, oefende Peter zijn volledige professionele carrière in Thailand uit. Zijn geheim? “Ik had één groot voordeel. Tijdens mijn eerste jaar hier bij VVOB gaf een collega me de waardevolle tip om degelijk Thais te leren. Daar heb ik vier maanden aan besteed en later veel voordelen aan ondervonden. Er zijn niet veel expats die de inspanning leveren, dus dat geeft je meteen een streepje voor.” Na al die jaren in Thailand en gehuwd met een Thaise, dient Peter nog steeds jaarlijks een aanvraag in voor de verlenging van zijn wervergunning en visum. “De administratieve procedures horen er hier bij. Ook het oprichten van een onderneming is niet makkelijk, er is een officiële procedure te volgen. Daarbij liet ik me wijselijk begeleiden door experten.”

FRANS-THAISE KAMER VAN KOOPHANDEL Tijdens een jarenlange loopbaan bij het Franse

bedrijf Essilor bouwde Peter een netwerk van Franse contacten uit. Zo kwam hij in contact met de Frans-Thaise Kamer van Koophandel, waar hij eerst bestuurslid was en sinds 2013 verkozen is tot voorzitter. Een erefunctie waarin hij het Franse zakelijke netwerk vertegenwoordigt in Thailand en zakenrelaties tussen beide landen stimuleert. Dat hij als Belg deze functie vervult is opmerkzaam, maar zeker geen probleem. Binnen enkele maanden zal hij vermoedelijk de fakkel overdragen.

EIGEN BAAS Peter liet enkele jaren geleden het werknemersbestaan achter zich en ging als onafhankelijke consultant aan de slag. “Dat was de juiste beslissing op het juiste moment in mijn leven, die me een nieuwe uitdaging gaf en waar ik nu veel voldoening uit haal. Ik begeleid teams naar een efficiëntere samenwerking. De Thai hebben een heel respectvolle cultuur, die tot op de werkvloer zijn uitwerking heeft. Ze hebben ongelooflijk veel respect voor hun oversten, waardoor ze aanvankelijk heel coöperatief lijken, want ze zeggen altijd ja met een glimlach. Zelfs als ze de taak niet willen uitvoeren. Het vraagt een extra inspanning om hen actief te laten deelnemen aan de werking van het bedrijf, daarbij geef ik ondersteuning met trainingen. Alles draait om een geoptimaliseerde communicatie en een beter begrip voor elkaar.”

Voor Peter Cauwelier is ‘thuis’ onlosmakelijk met Thailand verbonden. Nog maar net van de schoolbanken, vervulde hij in ’91 een vervangende legerdienst bij VVOB in Thailand. Het land liet hem niet meer los en Peter, jawel, een landgenoot, vertegenwoordigt er nu de Franse zakengemeenschap als voorzitter van de Frans-Thaise Kamer van Koophandel. AUTEUR JESSICA JACOBS

van die in Thailand. “Als een werknemer in Amerika het niet eens is, dan zal hij dat direct melden. Zoiets maak je niet mee in Thailand. Die extreem tegenovergestelde situatie was bijzonder boeiend en leerrijk.” Hun verblijf aan de andere kant van de wereld gaf Peter en zijn vrouw de kans om Amerika te ontdekken, van noord naar zuid en oost naar west. Ze leerden zich samen aanpassen aan de nieuwe cultuur en stelden zich op als een kameleon, maar wel eentje die zijn eigenheid behoudt. “De vele jaren in het buitenland hebben mij zeker beïnvloed, maar ik denk en reageer nog steeds zoals me bij mijn opvoeding is bijgebracht. En wanneer de situatie dat vereist, zal ik me aanpassen om mijn doel te bereiken.” De Verenigde Staten wisten zijn hart niet te veroveren, het sociale leven en de eenvoudige levensstijl van Thailand zou Peter nog moeilijk kunnen missen. Daarom vind je hem meestal in Bangkok en soms in zijn huis in het noorden van Thailand terug. Trouwens, de volgende keer dat er nog eens groot nieuws vanuit Bangkok overwaait, moet je zeker het radionieuws beluisteren. Misschien hoor je dan wel Peter zijn verslag als plaatselijke correspondent in Thailand.

TUSSENDOOR IN DE VS Peter heeft nog nooit in België gewerkt, maar wel in NoordAmerika. Van 2003 tot 2007 werd hij door Essilor uitgezonden naar Rhode Island. Een zeer contrasterende werkervaring ten opzichte

17

Dubbele waarborg voor de toekomst

G A A D N VA

GHETTOCULTUUR

College van or emeritus professT LUDO BEHEYD

thuiscultuur

dubbele waarborg

SUPERDIVERSITEIT

flexibele bemiddelaars interculturele maatschappij

geglobaliseerde eenheidscultuur

ontwortelde kosmopolieten

Culturele mobiliteit transnationaal

hedendaags postmodern interculturalisme

cultuurhobbels

Het belang van onderwijs in de moedertaal en -cultuur staat vaak ter discussie. De internationalisering van de wereld en daarmee van de Nederlandse en Vlaamse maatschappij, lijkt die discussie te voeden. De ervaring leert echter dat het belang alleen maar toeneemt. Een bevinding die wordt ondersteund vanuit de wetenschap. Dompel je onder in dit ‘college’ van emeritus professor Ludo Beheydt over culturele mobiliteit en het belang van stevige wortels. AUTEUR EM. PROF. LUDO BEHEYDT (UNIVERSITÉ CATHOLIQUE DE LOUVAIN) BRON GRENZELOOS GROEIEN, EEN PUBLICATIE NAAR AANLEIDING VAN HET 35-JARIG BESTAAN VAN NOB

“Waarom nog Nederlands onderwijs in het buitenland als de wereld toch zo snel globaliseert?” Dat is zowat de meest fundamentele vraag die VIW maar ook Nederlands Onderwijs in het Buitenland (NOB) telkens weer voor de voeten krijgt gegooid. Een begrijpelijke vraag, die je niet mag afdoen met een simplistisch jantje-van-leiden als: “omdat de kinderen oma en opa moeten verstaan”. Het antwoord is veel complexer en de blik moet ook heel wat ruimer. We leven in een nieuwe tijd. De Europese culturele kaart is niet langer een puzzel met netjes afgelijnde culturen. De tijd van de multiculturele maatschappij is definitief voorbij. De interculturele maatschappij is aangebroken. Er was een tijd dat het culturele plaatje in Europa min of meer overzichtelijk was, met vrij homogeen afgebakende culturen. Die multiculturele maatschappij heeft plaats gemaakt voor wat Steven Vertovec heel toepasselijk de ‘superdiverse’ maatschappij1 heeft genoemd.

multiculturele, meertalige, religieus verdeelde, sociaaleconomisch gelaagde nieuwkomers. In Vlaanderen en Nederland wonen de Indiase IT-specialisten nu naast de Poolse of Bulgaarse bouwvakkers, en die weer naast een Syrische moslimfamilie of een lesbische Hollandse moeder. En hier kom ik op het cruciale belang van Nederlands onderwijs in het buitenland. In deze tijd van grenzeloze mobiliteit, met voortdurend tegen elkaar aanschurkende en zelfs confronterende talen en culturen kunnen de Nederlandse taal en de Nederlandse cultuur het zich weliswaar niet meer permitteren exclusief op de eigen taal en cultuur te focussen, maar is het cultureel ontheemden van kinderen, door ze het houvast van een moedertaal en een culturele identiteit te ontzeggen, minstens even ontwrichtend. De legitimering van de Nederlandse taal en cultuur voor kinderen in het buitenland ligt in wat ik met Steven Greenblatt het belang van ‘culturele mobiliteit’2 wil noemen.

SUPERDIVERSITEIT Wat we de laatste decennia meemaken is een radicale diversifiëring van de diversiteit. Recente migratiepatronen hebben meer etnieën, talen, nationaliteiten en culturen naar Europa gebracht dan ooit tevoren. Bovendien is dat migratieaandeel veel complexer gestratificeerd en versnipperd in transnationale,

CULTURELE MOBILITEIT De nog te ruim vigerende idee dat culturen tijdloze, stabiele en herkenbare entiteiten zijn is een mythe, evenzeer trouwens als de idee dat geworteldheid en geborgenheid in een taal en cultuur ondertussen overbodig zijn en vervangen door een geglobaliseerde eenheidscultuur. Die globale eenheidscultuur is een mythe. Wij,

1. S. Vertovec (2014) Super-diversity. London en New York: Routledge. 2. S. Greenblatt (ed.) (2009) Cultural Mobility: A Manifesto.

18

leden van de Nederlandse cultuur, moedertaalsprekers van het Nederlands botsen nog steeds tegen ‘het andere’ en ‘de andere’ aan. We zijn nog aan het leren hoe we onze taal en cultuur in de nieuwe context van superdiversiteit een legitieme plaats kunnen geven. Toch zit het exemplarische model voor die omgang met de om zich heen grijpende superdiversiteit vandaag al verscholen in die vele scholen met Nederlands onderwijs in het buitenland. Daar leert een generatie jongeren vanuit de vertrouwdheid met en het vertrouwen in de Nederlandse taal en cultuur complexloos omgaan met andere talen en culturen. Daar worden echte wereldburgers gevormd die zich niet opsluiten in een Nederlandse gettocultuur met een puristisch afgeschermd Nederlands of, anderzijds, verloren lopen als ontwortelde kosmopolieten. Het is een illusie dat de huidige generatie het kan stellen zonder de psychisch geruststellende ervaring van geborgenheid in een eigen taal en cultuur. De cultureel ontheemde dwaalt rond in de wereld als de wandelende jood die door heimwee overmand, nooit thuis zal komen. Kinderen in het Nederlandse onderwijs in het buitenland worden vanuit een onbeschroomd vertrouwen in de eigen taal en cultuur opgeleid tot flexibele bemiddelaars, die vanuit het rustige besef in de waarde van de thuiscultuur, open kunnen staan voor andere culturen. Zo worden

jongeren gevormd die in de superdiverse maatschappij van morgen kunnen bijdragen aan de culturele mobiliteit die nodig is om adequaat om te gaan met de paradox van behoefte aan culturele identiteit enerzijds, en de realiteit van omringende diversiteit anderzijds. Daarom moet de Vlaamse en Nederlandse gemeenschap dat Nederlands onderwijs in het buitenland blijven koesteren en steunen. Het is steun aan ons toekomstige eigenbelang. Deze generatie jongeren effent het pad voor onze cultuur én voor onze economie. Zij zorgen mee voor de directe zichtbaarheid van Vlaanderen en Nederland in het buitenland en dat blijft absoluut noodzakelijk als we Nederland en Vlaanderen ‘in de markt willen zetten’, zoals politici dat dan zo graag noemen. Jammer genoeg beseft de politiek dat veel te weinig. Deze jongeren, opgeleid in een hedendaags post-modern interculturalisme, geworteld in hun eigen taal en cultuur en met empathisch vermogen zijn belangrijker dan ambassades, biënnales en diplomatieke missies. Anders dan de eentalig opgeleide jeugd in Nederland en Vlaanderen zien zij parallellen, verborgen en opvallende overeenkomsten, verhulde mogelijkheden, latente spanningen en hinderlijke verschillen met de thuiscultuur. Kortom, ze drijven op de dynamiek van culturele mobiliteit omdat ze zelf voortdurend de cultuurhobbels nemen die een vruchtbare interculturaliteit in de weg staan.

NEDERLANDS ONDERWIJS IN HET BUITENLAND

beveelt warm aan:

TAALKAMP NEDERLANDS D-Teach organiseert van 3 tot en met 8 juli 2016 een taalkamp Nederlands volgens een compleet nieuw concept: een onderdompeling in de Vlaamse cultuur. De professionele omkadering bestaat uit lesgevers bij D-Teach als monitoren. D-Teach biedt immers de mogelijkheid om online en van op afstand, dus ook in het buitenland, les te volgen bij Vlaamse leerkrachten. Het zomerkamp is voor veel kinderen die online les volgen de ideale gelegenheid om hun virtuele leerkracht beter te leren kennen en andere vrienden te ontmoeten. Maar alle expatkinderen zijn welkom om tijdens het kamp op een speelse manier in contact te komen met het Nederlands. Dit jaar starten ze in Oostende! Als partner beveelt VIW deze taalvakantie warm aan. VIW benadruktal al jaren het belang dat kinderen van Vlaamse expats in contact blijven met Nederlandse taal en Vlaamse cultuur. Een zomerkamp aan onze kust is daar een ideale gelegenheid voor. Elk jaar zal een andere (kunst)stad in Vlaanderen, en bij uitbreiding België, op de agenda staan. www.d-teach.com/d-teach-kamp

DUBBELE WAARBORG Onderwijs in de Nederlandse taal en cultuur in het buitenland verzekert Vlaanderen en Nederland van een generatie jongeren die voorbereid is om de culturele mobiliteit te borgen die nodig zal blijken in de superdiverse maatschappij van morgen. Want, zoals Stephen Greenblatt in zijn Cultural Mobility: A Manifesto2 terecht heeft opgemerkt, zal die culturele mobiliteit geworteld moeten zijn in de eigen cultuur, omdat “cultural mobility that ignores the allure (and, on occasion, the entrapment) of the firmly rooted simply misses the point.” Een generatie die opgegroeid is in een geest van culturele mobiliteit is een waarborg voor het maatschappelijk project van onze toekomst. Anderzijds – en misschien is dit nog belangrijker – is een opleiding voor kinderen van flexpats en expats die begint bij het veilig verankeren in de geborgenheid van een moedertaal en thuiscultuur, ook een waarborg voor het welzijn van die kinderen, een waarborg tegen het ontredderde kosmopolitische zwalken dat het zelfvertrouwen en het vertrouwen in de wereld ondergraaft.

19

Deeltijds emigreren Of het nu uit pure noodzaak is, of een vrijwillige keuze, heel wat landgenoten spenderen een deel van hun tijd in het buitenland. Voor de job bijvoorbeeld, enkel tijdens de werkdagen zoals Hans in Parijs of net als Astrid in Griekenland enkele maanden per jaar. Het is geen kwestie van niet kunnen kiezen, of van twee walletjes eten. Het gaat om opportuniteiten grijpen en de nadelen erbij nemen. Beide ‘semigranten’ vertellen hun verhaal. AUTEUR JESSICA JACOBS

H

et waren Astrid Van den Maagdenberg (44) haar grootouders die haar de voorliefde voor Griekenland met de paplepel meegaven. Met haar eerste loon trok ze op een langverwachte vakantie naar Kreta en de realiteit bleek even aantrekkelijk als de vele verhalen die ze aanhoorde. Vanaf het moment dat ze het vliegtuig uit stapte, voelde ze zich thuis. Het einde van elke volgende vakantie in Griekenland hing haar als een donkere wolk boven het hoofd. Totdat ze door reorganisatie ontslag kreeg en een wereld van mogelijkheden zichtbaar werd. Die zomer startte ze met opdienen in een taverne in Kos, haar eerste Griekse werkervaring. Intussen werkt Astrid iedere zomer in Griekenland. Haar appartement

20

in de buurt van Antwerpen ziet ze als een investering en een thuishaven om de winters te overbruggen. De zomers zijn heilig wat betreft haar Griekse avontuur. “Ik kan het goede weer niet meer missen en geniet ervan dat ik als excursieleidster buiten kan werken. In de winter verdien ik in België bij als interim-medewerker. Voor lange tijd op eenzelfde plaats blijven, dat kan ik me niet meer voorstellen.” FLEXIBILITEIT

Het is indrukwekkend hoe flexibel Astrid is. Haar zomers in Griekenland zijn intussen min of meer routine geworden, maar elke winter is het weer afwachten welke jobopportuniteiten haar pad kruisen. “Soms merk ik dat men onder de indruk is van mijn levensstijl. Mensen denken dat ze niet zouden kunnen leven met zulke onzekerheid. Maar ik weet dat je nooit zekerheid hebt in je leven. Alles kan snel veranderen, zelfs als je een vaste job hebt. Daarom doe ik gewoon wat ik graag doe.” Ook Hans Steyaert stelt zich buitengewoon flexibel op voor zijn job in het bankwezen. Na vele

jaren enkele dagen per week op hotel overnachten, heeft hij nu een studio in Parijs om zijn werk daar uit te oefenen. Ook al minimaliseert hij zijn eigen flexibiliteit, en benadrukt hij vooral de inspanning van zijn partner: “Door deeltijds in Parijs te zijn, kan ik een heel interessante job uitoefenen. De verplaatsing naar Frankrijk gaat vlot en de tijd die ik onderweg tussen beide landen verlies, win ik terug doordat ik vlak bij mijn kantoor woon. Voor mijn partner is het wellicht moeilijker. Ik heb naast de nadelen ook het voordeel dat ik hier een boeiende job kan uitoefenen, voor hem bestaat het nadeel vooral uit vele avonden alleen thuiszitten.” DEELTIJDS

Voor vele ‘semigranten’, die zeg maar met één voet in Vlaanderen blijven, is hun situatie eerder een praktische overweging. Mocht de gelegenheid zich voordoen, zou Astrid zonder verpinken de volledige overstap naar Griekenland maken. “In mijn hart is dit mijn thuis, een fantastisch land met een mooie natuur. Ik hou van mijn job en de nabijheid van het water. Mijn



SEMIGRANTEN

gaat naar je thuisland onderga je telkens een

reality check met wat er in je herinnering is SARAH NEIRINCKX CROSS CULTURE COACH

favoriete uitstap is mijn Duitstalige excursie op zondag. We starten dan aan de kleine haven in Mastichari, gaan naar het buureiland Kalymnos waar we een kort bezoek plannen aan een sponzenwinkel in de hoofdstad Pothia. Daarna gaan we met de bus naar de andere kant van het eiland. Ook de excursie met de piratenboot is fantastisch, die stopt aan enkele prachtige eilanden. Vanaf dat het financieel haalbaar is er voltijds te blijven, zal ik dat ook doen. Misschien kan ik ooit mijn appartement inruilen voor een huis met zicht op de Griekse zee.” Ook voor Hans groeide Parijs stilaan tot een soort vaste standplaats, maar voor hem is het nooit de bedoeling geweest zich er definitief te vestigen. Al een tiental jaar werkt hij deels in Brussel, gecombineerd met enkele werkdagen in steden als Londen, Parijs en Amsterdam. De laatste jaren lag de focus steeds meer op Frankrijk. “Het klinkt wellicht raar, maar het is nooit een bewuste keuze geweest. In de banksector hebben we heel wat verandering en internationalisatie meegemaakt. Een aaneenschakeling van projecten zorgde ervoor dat ik veel tijd in het buitenland doorbracht.”

blijven hangen van je thuisland. Wees je daarvan bewust.

GESPREK MET EEN EXPERT:

Is een semigratie mogelijk met kinderen?

ALS CROSS CULTURE COACH BEGELEIDT

Dat kan. Hoe je dit dan praktisch regelt met

SARAH NEIRINCKX EXPATS EN RE-PATS

school hangt samen met je voorkeur, je bud-

DOORHEEN DE VERSCHILLENDE TRANSITIES

get en de tijd die je doorbrengt in het bui-

VAN VERTREK VAN EN TERUGKEER NAAR HUN

tenland. Is het in een vakantieperiode? Ga

‘THUISLAND’. CULTUURSCHOK, OMGEKEERDE

je homescholing doen? Kan het kind terug

CULTUURSCHOK, DESORIËNTATIE EN

aansluiten in de oude school in het land van

ACCULTURATIE STAAN CENTRAAL IN HET THIRD

herkomst? Hoe overbrug je die periode?

CULTURE COACHEN.

Belangrijk is dat je open communiceert met je kinderen over wat hen te wachten staat op het

Is de ideale voorbereiding bij een ‘semigra-

niveau van het kind. Bij kleine kinderen kan je

tie’ anders dan bij een emigratie?

dat bijvoorbeeld in verhaalvorm doen of een

De voorbereiding voor emigratie en semigratie

kinderboekje rond het thema voorlezen, bij

zijn verschillend, wat beide gemeenschappe-

wat oudere kinderen kan je hen zeker betrek-

lijk hebben is dat het zeker om een verrijkend

ken bij de beslissingen en de voorbereidingen.

avontuur gaat. Zowel bij emigratie als bij semi-

Wees je steeds bewust dat elk familielid op

gratie heb je er alle belang bij de thuisban-

zijn eigen manier reageert op verandering en

den zo goed mogelijk te onderhouden en te

ieder zijn eigen ritme daarin volgt.

betrekken in het proces. Soms loopt semigratie uiteindelijk uit in een emigratie of anders-

Wat is de impact van een semigratie,

om. Bij semigratie heb je een kortere termijn-

bijvoorbeeld in relaties met vrienden en

planning nodig, het kan je rust geven te weten

familie?

dat je niet definitief alles achterlaat maar dat

Bij semigratie kan het soms moeilijk zijn om te

je thuisbasis je thuisland blijft. Anderen vinden

verwoorden hoe jij het ervaart, leven in twee

het juist fijn de sprong te maken en bereiden

wereld. Het is goed om te blijven zoeken naar

zich voor op een lange migratie. Bij wijze van

de juiste woorden om je ervaring te delen met

spreken kan je bij semigratie vertrekken met je

je omgeving en de mensen die je belangrijk

backpack, bij emigratie neem je liever enkele

vindt in je leven. Ook is het belangrijk een

grote valiezen (of nog meer extra kilo’s) mee.

groepje van mensen rond je te hebben die ook kozen voor dit soort leven en die je echt

Is de uitdaging minder groot omdat men

begrijpen omdat ze het zelf ook ondervonden

een vaste thuisbasis behoudt, of net groter

hebben. Het kan zijn dat vriendschappen

omdat men twee ‘verschillende levens’ moet

uit elkaar groeien maar het kan ook zijn dat

TWEEDE THUIS

verenigen?

vriendschappen terug meer leven krijgen door

De tijd die Hans in Parijs spendeert, dient vooral om te werken. “Mijn sociaal leven daar beperkt zich tot collega's uit België ontmoeten die soms voor een paar dagen in Parijs verblijven. Lid worden van een sportclub of dergelijke is niet evident, omdat mijn agenda te onregelmatig is.” Zijn appartement kocht hij om de hotelkosten te drukken, maar vooral om het zichzelf makkelijker te maken: hij kan er voor zichzelf koken en wat persoonlijke spullen ter plaatse laten liggen. Ook Astrid laat heel wat bezittingen in Griekenland achter tijdens haar overwinteringsperiode. “Meestal zit ik zeven maanden op Kos, dat is iets langer dan de meeste huurders op dit eiland. Daarom kan ik steeds mijn spullen voor de overige maanden achterlaten, men krijgt de ruimte toch niet verhuurd.”

De uitdagingen bij semigratie of bij emigratie

deze ervaring.

zijn, volgens mij, even groot alleen zijn ze verschillend. Een thuisbasis behouden kan een

De moderne technologieën maken dat ban-

zeker houvast bieden terwijl men voor een

den met je vrienden en familie toch goed

“korte” periode in het buitenland is. Wordt

onderhouden kunnen worden. Het kan han-

de periode in het buitenland langer dan deze

dig zijn om vaste tijden in te lassen om te sky-

in het thuisland dan ligt het ook weer anders.

pen, zeker als er grote tijdsverschil zones zijn.

De tijd en afstand tussen het thuisland en de

Hoe dan ook, het blijft een boeiende reis,

gemeenschap waar je woont of werkt bepa-

zowel voor de personen die emigreren of

len mee hoe je dat gaat ervaren. Vaak leidt

semigreren als ook voor de familie, vrienden,

de afstand en de tijd tot een vervreemding

kennissen. Weet dat er mensen zijn die je kun-

van je thuisland. Het leven zet zich verder in

nen begeleiden in deze transities.

een andere land en je herinnering over het thuisland blijft als het ware bevroren in de tijd

INFO

WWW.BLOOM-COCREATION.COM

van toen je vertrok. Indien je regelmatig terug

21

" Vanaf dat het financieel haalbaar is, blijf ik voltijds in Griekenland"

PRAKTISCH ZAKEN

Wonen in twee landen betekent doorgaans ook dat je met dubbel zo veel regels rekening moet houden. Gelukkig vergemakkelijkt de Europese Economische Ruimte al heel wat. Momenteel woont Astrid officieel in België, maar enige tijd geleden was ze op Rhodos gedomicilieerd. “Om die belastingaangifte in Griekenland te doen, deed ik beroep op een boekhouder. De aangifte is er zo ingewikkeld en als je de taal en regels niet door en door kent, doe je beter beroep op een professional. Nu ik terug in België woon, dien ik gewoon hier mijn wereldwijd inkomen in.” “Bij een terugkeer komt heel wat kijken, maar aangezien ik steeds binnen Europa bleef, ging dat vrij vlot. Zo had ik contact met de hulpvaar-

dige Belgische ambassade in Athene. Zij informeerden me hoe ik de auto die ik in Rhodos had gekocht moest aangeven bij de Belgische douane. Eens terug ingeschreven op mijn Belgisch adres, had ik op basis van mijn arbeidsprestaties in Griekenland na wat formaliteiten zelfs recht op een werkloosheidsuitkering. Maar ik vond tot mijn grote vreugde zoals gewoonlijk snel werk.” Een nuttige tip voor wie in verschillende landen werkt, is het aanvragen van een A1-formulier. Deze verklaring bewijst dat men in een ander EU-land socialezekerheidspremies betaalt. “Ik betaal zowel mijn bijdragen aan het Belgisch ziekenfonds als mijn hospitalisatieverzekering in Griekenland het hele jaar door. Al weet ik niet zeker of mijn bijdragen in Griekenland wel nuttig zijn, want door de crisis

raken de ziekenhuizen er door hun voorraad medicijnen en verbanden. Het land is voor heel veel zaken niet ideaal, maar ik ben er toch aan gehecht geraakt.” CULTURELE AANPASSING

Het enige wat Astrid in Griekenland mist, zijn haar familie en vrienden en enkele etenswaren. In ruil kan ze haar vrije tijd aan het strand doorbrengen met een goed boek. Wanneer ze op Kos op zoek gaat naar specifieke producten, valt het haar wel op dat ze op een klein eiland woont. Zo ging ze op zoek naar een epilator op batterijen, maar die waren niet voorradig wegens te duur. De plaatselijke bevolking koopt er dan met een draad, die zijn goedkoper. De omgeving waarin ze vertoeft is uiteraard heel internationaal, maar het lijkt alsof de tijd er enkel tikt wanneer het zomer is. “Op het einde van het seizoen merk je dat er in veel zaken geen centrale verwarming is. Ze zijn er niet op voorzien om buiten de zomer open te blijven. In de winter verdwijnen de vakantiegangers immers en ligt het eiland er vrij doods bij.” Hans zit daarentegen in hartje Parijs in een constante drukke draaischijf. Nog dichter bij huis, dus je zou kunnen denken dat een integratie bijzonder vlot kan gaan. Toch vindt hij zelf zijn avonden vrij eenzaam en merkt hij de culturele verschillen op. “Ik ben er te weinig om een echt sociaal leven op te bouwen, en de Fransen zitten ook niet op me te wachten. Ze zijn ook heel verschillend van de Vlamingen. Dat merk je zowel in het dagelijkse leven als op het werk. Zelf zeggen dat je iets fout gedaan hebt is echt ongehoord, wat je beter doet is zeggen dat het een succes was en hoe je het een volgende keer nog beter zou doen. Door jarenlang met mensen met verschillende culturele achtergronden te werken, besef ik het nut van een snelle aanpassing. Je leert best zo snel mogelijk de organisatie en mensen begrijpen, dat staat je toe om goed in je omgeving te functioneren.” Of hij zijn situatie aan anderen zou aanbevelen? “Ik denk dat dergelijke keuze voor iedereen anders is. Indien ik hetzelfde werk zou kunnen doen zonder zo vaak weg van huis te moeten zijn, dan zou ik dat zeker verkiezen.”

22

XXXXXXXXX

NMBS Europe, de referentie

voor uw internationale treinreserveringen! www.b-europe.com Mobile app Contact Center NMBS Europe* > 070 79 79 79 (€ 0,30/min) Special Products* > 070 79 79 70 (€ 0,30/min) Groepen* > 070 79 79 81 (€ 0,30/min) NMBS stations met internationaal aanbod* Door NMBS Europe erkende reisagentschappen

* Bij aankoop via deze verkooppunten worden dossierkosten aangerekend.

Zoveel meer dan een treinticket 23

Van Schelde tot Donau Ontmoeting met drie Vlamingen die in Servië aan de oever van de Donau leven en werken

VIW-vertegenwoordiger in Servië Gilberte Delva

Gilberte Delva kwam voor het eerst in contact met Servië in 1968, toen ze aan de Johns Hopkins University in Bologna studeerde en er de Serviër Milan Petrovic leerde kennen. Milan was de eerste Oost-Europeaan die studeerde aan deze Amerikaanse universiteit. Het was de tijd van de Praagse Lente, het socialisme met een menselijker gelaat en Alexander Dubcek's gematigde koers in communistisch Tsjecho-Slowakije. In Joegoslavië kregen de arbeiders zelf de teugels in handen. Ook op persoonlijk vlak was het een boeiende tijd voor een studente internationale betrekkingen. Milan zou later haar echtgenoot worden. Vandaag is Gilberte Delva VIW-vertegenwoordiger in Servië. Onlangs had ze een gesprek met twee Vlaamse vrienden die verknocht zijn aan de regio. Walter Knabe is Plant Manager van een Belgisch bedrijf in Servië. Denise De Hauwere is honorair ambassadeur, voordien ambassadeur van België in Servië. Allebei zijn ze ‘bruggenbouwers’ tussen Vlaanderen en Servië. AUTEUR GILBERTE DELVA

GD: Servië is geen evidente keuze voor een

later nooit voor iets zou deugen. Dat heeft mij de

in het buitenland. Oost-Europa was een optie,

Vlaamse expat. Zelf vloeide mijn keuze voor

drang gegeven om aan mijn vader te bewijzen dat

want ik had een goed gevoel overgehouden aan

Servië voort uit de ontmoeting met de persoon

ze ongelijk had en dat hij fier mocht zijn op zijn

mijn Roemeense werkervaring. In 2006 werd ik

waarmee ik mijn leven zou delen. Hoe ging dat

dochter. Ik wou op eigen benen staan, werkte over-

uitgenodigd door een Servisch bedrijf dat me

bij jullie?

dag en studeerde ‘s avonds. Ik kon aan de slag bij

gevonden had via mijn online profiel. In april dat

DDH: Iedereen maakt wel iets mee dat zijn of

het Ministerie van Buitenlandse zaken, dat mij in

jaar bezocht ik de productieruimte in Smederevo

haar leven in een bepaalde richting duwt. Voor

1972 als contractueel agent naar de Joegoslavische

en maakte ik kennis met de bedrijfsleiders. Toen

mij waren twee momenten belangrijk. Het eerste

hoofdstad Belgrado stuurde. Ik ontdekte de wereld

ik drie maanden later startte, waren en zeventien

gebeurde in Antwerpen, toen mijn grootvader en

van de diplomatie, en dat heeft mijn hele leven

mensen in dienst en was er vierduizend vierkante

ik in de tram zaten die ons van school naar huis

veranderd. Wat mij vooral aantrok was dat ik men-

bracht. Mijn grootvader wees een groepje jongeren

sen en bedrijven kon helpen door hen bij elkaar te

aan dat vurig aan het discussiëren was en daarbij

brengen en door deuren te openen, zowel sociaal

moeiteloos overschakelde tussen het Nederlands,

als op cultureel en economisch vlak.

het Frans en het Jiddisch. 'Kijk', zei hij, 'Als je dat

WK: In 1999 kreeg ik van mijn vorige werkgever

kan, dan ben je intelligent.' Op dat moment, ik

de opdracht om een plaatbewerking op te starten

schat dat ik tien jaar oud was, wist ik dat ik er

in Roemenië. Omdat het een tijdelijke opdracht

alles aan zou doen om goed te worden in verschil-

was, en omdat iemand mijn plaats ingenomen had

lende talen. Het tweede kantelmoment dank ik aan

als productieverantwoordelijke voor de poeder-

mijn stiefmoeder, die bleef maar herhalen dat ik

laklijn, begon ik uit te kijken naar andere functie

24

Denise De Hauwere

THUIS IN SERVIË Walter Knabe

SERVIË EN BELGIË, TOEN EN NU

de hoofdstad gezoefd hadden. Populaire wer-

In nasleep van het Congres van Berlijn en het

ken van Rodenbach, Verhaeren, Maeterlinck,

uiteenspatten van het Ottomaanse rijk, liet

Steuvels en Timmermans leverden inspiratie

het nieuw gevormde Koninkrijk der Serviërs

voor de Servische cultuur, met name in de

zich inspireren op het Belgische model van

uitingen van patriotisme en sociale rechtvaar-

een jonge parlementaire democratie. Zo werd

digheid.

de Servische grondwet op Belgische leest

Het leeuwtje van Delhaize, een Belgisch icoon,

meter productieruimte. Vandaag werken er bijna

geschoeid. De Nationale Bank van Servië

is vandaag op bijna elke hoek van de straat

driehonderd mensen en beschikken we over zes-

kreeg bij zijn oprichting zelfs steun van de

te zien. Delhaize is de belangrijkste Belgische

tienduizend vierkante meter.

Natioinale Bank van België. De Servische rege-

investeerder en grootdistributeur in Servië.

ring nodigde Belgische ingenieurs en inves-

Belgische bedrijven of hun vertegenwoordi-

GD: Walter, het lijkt me dat jouw weg de meest

teerders uit om te helpen bij de uitbouw van

gers zijn meestal lid van de ‘Belgian Serbian

voordehandliggende was.

sectoren als de mijnbouw, het spoor, ijzer- en

Business Association’ die de belangen van

WK: Ik heb me niet hard moeten aanpassen. Als

non-ferro ontginningen. De eerste spoorweglijn

onze bedrijven ter plekke behartigt, en dit

metaal je passie is, en je van je hobby je beroep

werd er door Belgische ingenieurs in 1903 aan-

uiteraard in nauwe samenwerking met de

kan maken, ben je goed bezig. Het Belgisch bedrijf

gelegd. Het was een Belgische industrieel die

Belgische ambassade en het kantoor van de

waar ik voor werk ondersteunt mij erg goed in de

in 1883 de Aleksinac opende, en mijn die pas

economische en commerciële vertegenwoor-

ontwikkeling van de strategie en de opleiding van

in 1989 werd gesloten. Pas enkele jaren gele-

diger. De Belgian Serbian Business Association

werknemers. Zoeken naar nieuwe uitdagingen in

den werd de laatste “belgijanac” of Belgische

organiseert elke maand seminaries en/of infor-

de plaatbewerking, en daarvoor nieuwe mensen

tram op stal gezet, nadat de Belgische trams

mele samenkomsten met eminente Servische

aantrekken en inschakelen, dat boeit mij uitermate.

meer dan honderd jaar door de straten van

gastsprekers.

GD: Denise, jij hebt toch een langere weg afge-

Veiligheid en Samenwerking. Dat was confronte-

1987 aan mijn diplomatieke loopbaan, die zou

legd om Belgisch Ambassadeur in Servië te

rend, want ik werd mij ervan bewust dat ik heel wat

duren tot aan mijn pensioen in 2014. De diplo-

worden.

dingen niet wist die voor anderen vanzelfsprekend

matie bracht mij naar Jakarta, Santiago de Chile,

DDH: In moeilijke tijden heb ik ook altijd de steun

waren.  Zo besloot ik om te gaan studeren. Evident

Wenen, Skopje en terug naar Belgrado. Daarmee

gehad van een aantal familieleden, en die blijf ik

was dat niet. Ik moest terugkeren naar België en

was de spreekwoordelijke cirkel rond: ik ben geëin-

voor eeuwig dankbaar. Zonder hen zou ik misschien

een job vinden die mijn studie kon financieren.

digd waar ik begonnen ben - in Servië, waar ik sinds

niet hebben doorgezet, of had ik misschien een ver-

Op 1 januari 1982 startte ik als contractueel agent

mijn pensioen ook nog een groot deel van mijn tijd

keerde weg ingeslagen. Nadat ik thuis vertrok, heb

bij de Commissie, terwijl ik elke avond les volgde

doorbreng. Ik ben erg blij dat mijn vader nog leefde

ik een jaar als au pair gewerkt in New York.  In 1970

in de St. Aloysius Hogeschool.  Na enkele weken

toen ik tot ambassadeur werd benoemd. Nog geen

kwam ik terecht op het secretariaat van Maurits

stelde men mij voor om mijn contract om te zetten

jaar later is hij gestorven.

Naessens, directeur-generaal van de Bank van Parijs

in een vaste benoeming als Europees functionaris,

en de Nederlanden in Brussel.  Naessens was een

maar ik weigerde. Het zou mij verplicht hebben

GD: Ik heb het omgekeerde parcours gevolgd. Na

notoir mecenas en promotor van Belgische kunst

om elke dag te werken tot 19 uur, wat nefast had

mijn studies kon ik onmiddellijk aan de slag bij

en gaf mij de opdracht om een inventaris op te

geweest voor mijn studies.  Maar opnieuw had

de F.A.O. in Rome. Na een paar jaar nam ik ont-

maken van alle kunstwerken die hij persoonlijk

ik geluk. Emile Noël, die als secretaris-generaal

slag omdat ik met Milan in Joegoslavië een gezin

bezat, alsook die van de bank.  Later werkte ik

de meeste macht had in de Commissie, stond

wou stichten. We kregen drie zonen. Na een pauze

ook als office manager bij McKinsey & Company,

er persoonlijk op dat ik toch benoemd werd en

van zes jaar kreeg ik de kans om als secretaresse

dat op dat moment een bureau wou openen in

garandeerde mij dat ik elke dag naar

België. Het was een boeiende job, maar toch heb

de les kon gaan.  En

ik geen seconde getwijfeld toen het Ministerie van

dat gebeurde ook.

Buitenlandse zaken mij in 1980 liet weten dat

Ik slaagde voor het

ik naar Madrid kon als logistieke steun voor de

diplomatiek exa-

Belgische Delegatie tijdens de Conferentie voor

men en begon in

25

te werken op de handelsafdeling van de Belgische

NEDERLANDS IN SERVIË

Servische cultuur en de onze. Tijdens de zestig-

ambassade in Belgrado. Ik legde er examens af en

In 1987, onder impuls van prof. dr. Jelica

ste Boekenbeurs van Belgrado in oktober 2015

werd benoemd als Belgisch handelsattaché. Toen

Novakovic-Lopusina, werd voor het eerst een

werden er twee vertalingen uit het Nederlands

de Balkanoorlog uitbrak, werkte ik achtereenvol-

leerstoel Nederlandistiek aan de fililogische

voorgesteld: de roman De helaasheid der din-

gens in Toronto, Warschau en Keulen, steeds als

faculteit van de Universiteit van Belgrado opge-

gen van Dimitri Verhulst en Wat kwam er uit een

Vlaams Economisch Vertegenwoordiger. Milan

richt. Gedurende een kwarteeuw volgden

schot? van Sven Peeters en Jelica Novakovic-

heeft me altijd gevolgd, wat in die periode zeker

er meer dan 500 studenten de Nederlandse

Lopusina.

niet evident was voor een echtgenoot. Het klas-

taal als bijvak en 227 als hoofdvak. De leer-

Buitenlandse lectoren, dus ook Nederlandse

sieke rolpatroon was omgekeerd. Mijn man

stoel Nederlandistiek werkt nauw samen met

of Vlaamse, komen in aanmerking voor een

steunde mij in mijn carrière en volgde mij.

de Nederlandse Taalunie, de Stichting Ons

contract met de faculteit indien er bilaterale

Terwijl ik, als vrouw, mijn mannetje moest staan

Erfdeel, UGent en de Antwerpse Hogeschool

akkoorden bestaan. Sinds vorig jaar, ingevolge

in een mannenwereld. Denise, heb jij dat ook

Lessius. Prof. dr. Novakovic-Lopusina publi-

vereisten bezuinigingen in de publieke sec-

zo ervaren?

ceerde o.a. vertalingen van Boon en Claus,

tor, werden salarissen enkel door de faculteit

DDH: Ik krijg dikwijls de vraag of mijn vrouw-zijn

bedoeld voor studenten Nederlandistiek en in

gedekt waardoor de inkomens van lectoren

een rem was voor mijn carrière.  Met discriminatie

het jaarboek Erazmo, vertalingen van gedich-

Nederlands gehalveerd werden. Momenteel

heb ik nooit te maken gehad. Maar natuurlijk heb

ten van Vlaamse auteurs als Jozef Deleu, Peter

zijn er onderhandelingen gaande om een gun-

ik het tot mijn grote ergernis vaak meegemaakt dat

Verhelst en Paul Bogaert. In 2001 ontving Jelica

stige afloop voor deze problematiek te vin-

men er ten onrechte van uitging dat niet ik maar

Novakovic-Lopusina de Vlaamse PEN prijs

den, en het Nederlands-Servisch cultuurleven

mijn (onbestaande) echtgenoot de diplomaat van

voor de brugfunctie die ze vervulde tussen de

nieuwe adem in te blazen.

een gesprek over ‘ernstige onderwerpen’ stilviel als

DDH:  Uiteindelijk heeft mijn talenkennis mij

en internationale beleidsbeslissingen. Verder werk

ik mij bij een groepje mannen aansloot. Het werkte

zowel op professioneel als persoonlijk vlak geen

ik ook mee aan De Bron. Dat is een elektronische

ook in de andere richting. Sommige echtgenotes

windeieren gelegd.  Zonder kennis van het Servo-

nieuwsbrief en website die ernaar streeft om de

van collega's namen het me kwalijk dat ik niet naar

Kroatisch zou ik niet op honderd kilometer van

actualiteit op een objectieve manier te analyseren.

hun wekelijkse koffiekransje kon komen omdat ik

de hoofdstad kunnen wonen, want hier spreken

Daarnaast wil ik me ook opnieuw inzetten in de

moest werken.

de mensen enkel hun moedertaal.  Kennis van de

Belgo-Servische Businessclub. Verder probeer ik een

lokale taal is volgens mij ook de eerste vereiste

samenwerking uit te bouwen tussen de Rotary Club

GD: Een bijkomende moeilijkheid is ongetwij-

om ergens te kunnen integreren en respect af te

in het stadje Veliko Gradiste en die in Zaventem,

feld het Servisch, niet de makkelijkste taal om

dwingen.

waar ik nog altijd woon. De bevolking van Servië

het huisgezin was. Het viel ook wel eens voor dat

onder de knie te krijgen. Zelf leerde ik de taal via

is heel arm. Na het socialisme van Tito kwamen de

het huiswerk van mijn drie zonen, waardoor ik

GD: Walter, jij woont in Smederevo, je gezin in

Balkanoorlogen, en daarna was er de moeilijke en

in totaal vier keer het eerste leerjaar afgelegd heb.

Vlaanderen. Hoe combineer je je familieleven

nog steeds niet voltooide overgang naar een moder-

Denise, jouw motivatie zorgde er ongetwijfeld

daar met je werk hier? En lukt het om die cultuur-

ne democratische rechtsstaat. De wereldwijde eco-

voor dat je die hindernis vlot kon nemen. Hoe

kloof te overbruggen?

nomische crisis heeft Servië ook hard getroffen. En

ging dat als manager op de werkplaats, Walter?

WK: Het lukt alleen als je goeie afspraken maakt.

daarbij komt nu nog de vluchtelingencrisis, waarbij

WK: Ik versta veel, maar het spreken is en blijft

Ik ga een keer per maand naar mijn familie in

een van de vluchtelingenroutes dwars door Servië

moeilijk. Mijn medewerkers en ik communiceren

België, en we spreken elkaar vaak via Skype. De

loopt. Mogelijkheden genoeg dus voor bijstand en

meestal in het Engels. Op het bureel spreekt men

samenwerking met Serviërs verloopt heel vlot, en ik

samenwerking. Met de Rotary Club Veliko Gradiste

Engels, op de werkvloer ongeveer een op drie. Voor

heb hier zelfs een eigen vriendenkring opgebouwd.

werken we aan een project waarbij met de hulp van

de rest communiceren we met handen en tanden.

De belangrijkste troeven van de Serviërs zijn hun

de Rotary Club Zaventem en Ziekenhuizen Zonder

Maar dat lukt. Mensen die aan de slag zijn met

geweldige gastvrijheid en hun werklust.

Grenzen medische apparatuur die boekhoudkun-

metaal verstaan elkaar.

dig afgeschreven is, kan worden geschonken aan GD: Denise, hoewel we allebei gepensioneerd

het medisch centrum van Veliko Gradiste. Ik hoop

zijn, blijven we actief. Ik hou me bezig met VIW

en streef ernaar dat dit project zal leiden tot nau-

en de Belgisch-Servische Business Club, die jij

were, ook economische en culturele betrekkingen

stichtte toen je ambassadeur was. Waar ben jij

tussen Zaventem en Vlaanderen. Ik engageer me

zoal mee bezig?

om enerzijds hierover een voordracht te geven aan

DDH: Het is een plezier om actief te zijn zonder de

de Rotary Club en om actief mee te werken aan

dagelijkse stress van files, onmogelijke deadlines of,

een wikipedia-site in het Servisch over Vlaanderen

nog erger, de vreselijke bureaucratische rompslomp

en België. 

waarin de maatschappij zo verstrikt is geraakt en

26

waardoor de kern van de taken aan ons voorbijgaat.

Drie Vlamingen die elkaar in Servië ontmoet-

Vandaag ben ik voorzitter van de Europese onaf-

ten. Drie uiteenlopende levensverhalen die toch

hankelijke denktank CEIPA, die beleidsmensen wil

iets delen: ze voelen zich thuis in dit voor velen

doen nadenken over belangrijke actuele Europese

onbekende land.

ADVIES

Geen enkel van deze elementen zal op zich een doorslaggevende rol spelen om te bepalen of je al dan niet inwoner van België bent, na je vertrek. Er bestaan hierover dan ook ettelijke discussies die regelmatig ook voor de rechtbanken uitgevochten worden.

d n la en t i u b et h r a a n ek r t er Ik v

Wat nu? V

andaag maak ik plannen voor een nieuwe toekomst. Ik vertrek naar het buitenland. Ik maak mijn ‘to do’ lijstje. Om mij te helpen met een aantal meer complexe vragen inzake belastingen, sociale zekerheid en emigratie krijg ik van mijn werkgever het aanbod tot een ‘exit gesprek’ met een Global Mobility specialist. De bedoeling van deze rubriek is om aan de lezers toegang te geven tot de typische informatie die tijdens een dergelijk ‘exit gesprek’ aan bod komt. De informatie in deze artikelen zal daarom het midden houden tussen een toelichting van technische regels en de toepassing op een praktische situatie. Deze informatie zal noodzakelijk beknopt en relatief algemeen zijn. We staan wel open voor eventuele vragen van lezers die relevant zijn binnen deze opzet en die we dan verder zullen proberen te behandelen. MOET IK BELASTINGEN BETALEN IN BELGIË NA MIJN VERTREK? Net zoals andere landen past België een aantal basisregels toe om te bepalen wie moet bijdragen aan de fiscale inkomsten van het land. Het algemene principe is dat je in België belastbaar blijft op je totale inkomen zolang je inwoner blijft van België. Wanneer je geen inwoner meer bent, ben je alleen nog belastbaar in België op de inkomsten die van Belgische oorsprong zijn.

Voor je vertrekt naar je nieuwe toekomst, ben je meestal inwoner van België en weet je dat je in België belastbaar bent. Wanneer je België verlaat, verwacht je misschien dat je onmiddellijk geen inwoner van België meer bent. In vele gevallen is dit zo maar soms is dit niet zo eenvoudig. Bij voorbeeld, waar is iemand inwoner die tijdens de week werkt en woont in London maar ieder weekend terugkeert naar België? Of iemand die voor drie maanden naar Australië trekt met de duidelijke bedoeling nadien terug te keren naar België? Volgens de Belgische belastingwet zijn er twee basiscriteria om te bepalen of iemand inwoner is van België. Ten eerste is iedereen die zijn/haar woonplaats heeft in België een Belgisch inwoner. Ten tweede, wanneer iemand geen woonplaats (meer) heeft in België is hij/zij nog altijd inwoner van België wanneer hij/zij de zetel van fortuin in België heeft. De woonplaats is de plaats waar iemand met een zekere permanentie woont (“centrum van vitale en affectieve belangen”). De zetel van fortuin is de plaats van waaruit iemand zijn/haar vermogen beheert (“centrum van de zakelijke en patrimoniale belangen”). Het zijn dus zeer praktische elementen die gaan bepalen of je voor de toepassing van de Belgische belastingwetgeving, een inwoner blijft van België. Een aantal vragen die je je hierbij moet stellen zijn: - Hoelang verwacht ik buiten België te verblij- - - - -

ven? Gaat mijn gezin mee of blijft het in België? Wat doe ik met mijn woning in België? Koop of huur ik een woning buiten België? Waar gaan mijn kinderen naar school? Behoud ik de inschrijving van mijn auto in België?

Voorbeeld: je verhuist naar Spanje waar je een appartement huurt maar je behoudt je woning in België zodat je daar kan verblijven wanneer je de familie komt bezoeken (en ook deels als investering). Voor praktische redenen gebruik je het adres in België ook als postadres en voor bankzaken. Eveneens voor praktische redenen hou je ook een inschrijving van een auto in België. Om het aantal discussies te beperken, bevat de Belgische wetgeving ook twee vermoedens van inwonerschap. Deze bestaan erin dat iemand wettelijk vermoed wordt inwoner van België gebleven te zijn zolang ofwel - Hij/zij ingeschreven is in het bevolkingsregister van een Belgische gemeente ofwel - Zijn/haar gezin in België gevestigd is Het eerste vermoeden geldt voor iedereen maar je kan wel het tegenbewijs leveren door bijvoorbeeld aan te tonen dat je woonplaats en je zetel van fortuin in het buitenland ligt. Om alle discussies met de Belgische fiscus te vermijden, kan je je dus best uitschrijven bij de gemeente bij je vertrek naar heb buitenland. In de praktijk zal de Belgische belastingdienst dit vermoeden strikt toepassen en moet je goede argumenten hebben om de controleur te overtuigen dat je geen inwoner van België meer bent terwijl je nog ingeschreven bent in de gemeente. Het tweede vermoeden geldt alleen wanneer je gehuwd of wettelijk samenwonend bent en je kan hiertegen geen tegenbewijs leveren. Dit betekent bijvoorbeeld dat wanneer je naar het buitenland vertrekt maar je gezin hier achterlaat (en bijvoorbeeld ieder weekend terugkomt naar België), je toch zal geacht worden inwoner van België te blijven. Dit vermoeden geldt zelfs wanneer je je zou uitgeschreven hebben uit de bevolkingsregisters van de gemeente in België. In de volgende aflevering van deze rubriek gaan we dan iets verder in op een aantal specifieke situaties zoals wanneer je maar korte tijd naar het buitenland vertrekt of indien je ook inwoner wordt van het land waar je gaat wonen nadat je België verlaten hebt. INFO

WWW.EY.COM

STEVEN VAN LAER, EY PARTNER PEOPLE ADVISORY SERVICES – GLOBAL MOBILITY

27

JONGE ONDERNEMERS

Steven van Cauwenberge (25) en Alexander Decock (25)

Geïnstalleerd op de Chileense markt

Twee jonge Vlamingen waagden hun kans in de wedstrijd ‘start up Chili’ en sloegen als winnaars een grote prijs aan de haak. Een half jaar kregen ze de tijd om hun plannen in realiteit om te zetten, intussen zijn we een jaar verder en blijven ze draaien op hun zonne-energie. AUTEUR JESSICA JACOBS

N

aar het buitenland wilden ze sowieso, ondernemen ook. Dus dan is het niet meer dan logisch dat beide dromen gecombineerd werden. Na wat onderzoek bleek Chili hen een interessant land. Ze brachten een bezoek aan de Chileense ambassade en kwamen meer te weten over het Chileense overheidsprogramma ‘start up Chili’. “Samen met zo’n 2500 andere ploegen deden we mee aan de online wedstrijd”, vertelt Steven. “Ons idee ontsproot uit de vraag ‘waar zijn we in België goed in?’ Het idee bier te importeren is gepasseerd, maar we dachten ook aan energieefficiëntie. De ambassade wist ons te vertellen dat Chili met een energieprobleem kampte, ondanks het feit dat de zon er veel schijnt. Dus onderzochten we die piste verder.” ZEGE Het idee van Steven en Alexander: zonnepanelen financieren bij bedrijven, die op hun beurt de gegenereerde elektriciteit afnemen aan een lagere prijs dan op de reguliere markt. Tot hun grote vreugde wonnen beide heren de wedstrijd. Dit hield in dat ze een startbudget van 30.000 euro kregen, een kantoor en de nodige documenten om in Chili een zaak op te starten. “Het ondernemersklimaat in Chili is best wel interessant. We konden beroep doen op het netwerk van het overheidsapparaat Corfo. Via hen konden we de reclame voor onze onderneming uitsturen naar bedrijven, onze doelgroep.” Dat ze de prestigieuze wedstrijd wonnen, bezorgde hen veel positieve aandacht in de kranten. Zo verscheen hun project in de grootste krant van Chili,

El Mercurio, wat hen veel klanten opleverde. “Wij hebben tot nu toe nog geen vorm van corruptie ervaren en de expatgemeenschap is hier behoorlijk groot. We wonen in Santiago, waar je afhankelijk van het deel waarin je woont een hoge levensstandaard kan hebben. Maar je moet natuurlijk Spaans leren, weinig Chilenen spreken Engels.”

den. Dat is al een mooie uitvalsbasis. Aanvankelijk kwamen er veel bedrijfsbezoeken bij kijken, om persoonlijk ons verhaal te vertellen. Nu zoeken we extra kapitaal, dat we deels in België hopen op te halen bij bedrijven uit onze sector die willen uitbreiden naar Chili.” nature tamelijk achterdochtig. Van een nieuw idee, zien ze liever eerst bij hun buur dat het

ANNEMIE MAGNUS

werkt. Daarom wilde ik dit opstartende bedrijf

VIW-VERTEGENWOORDIGER

een duwtje in de rug geven en helpen met PR.

VIW IN CHILI

Jaren geleden strandde ik zelf in Chili. Uit die ervaring weet ik dat het altijd leuk is om aan

Annemie Magnus kwam als VIW-vertegen-

de deur van landsgenoten - die je toch beter

woordiger in Chili in contact met het pro-

begrijpen - te kunnen kloppen. Wat voor ons

ject toen Steven en Alexander haar enkele

heel gewoon kan zijn, blijkt soms in een ander

maanden geleden opzochten.

land niet direct aan te slaan. Het opstarten van nieuwe activiteiten vergt veel tijd en geduld en

“Ze stelden me hun bedrijfsmodel voor en

niet alle beginnende bedrijven kunnen veel

keken uit naar de nieuwe contacten die ik hen

tijd voorbij laten gaan.

zou kunnen aanreiken. Aangezien we in een

Daarom vormen de activiteiten van VIW ook

land wonen waar er zon in overdaad is, sprak

een groot pluspunt voor alle jonge onderne-

het project me onmiddellijk aan. Het was me

mers die hun kansen buiten hun vaderland

al lang een grote vraag hoe het kon dat in een

willen grijpen. We vertrekken als dromers,

regenachtig land als België zoveel bedrijven

maar de werkelijkheid kan hard zijn en dan is

en huizen zonnepanelen hadden, maar het in

het hartverwarmend om bij je ‘Vlaamse fami-

een land als Chili bijna taboe was.

lie’ zoals Vlamingen in de Wereld te kunnen

Na vele jaren in Chili en dankzij contact

aankloppen. Je kan altijd bij iemand terecht

met onze landgenoten, hoorde ik al heel

die je kan helpen met het zoeken naar werk,

wat succesverhalen. Maar natuurlijk werkt de

contacten, scholen of iemand die iets voor je

omgeving niet altijd mee, de Chilenen zijn van

mee neemt naar je familie in België.”

Maestro Dirk Brossé, zijn muzikanten en Daisy Mertens, met Rubens Wrath of the Gods op de achtergrond

28

PRIMEUR “We waren de eersten die met dit project in Chili van start gingen. Intussen hebben we concurrenten op de markt, maar zo’n anderhalf jaar geleden was het zelfs wettelijk niet mogelijk om iets dergelijks te ondernemen. De nieuwe wet laat toe stroom te injecteren op het net. Wat als resultaat heeft dat je het teveel aan geproduceerde energie niet verliest en later kan gebruiken.” Hun aanpak werd succesvol en na zes maanden onder de vleugels van ‘start up Chili’ was de keuze aan hen: het laten voor wat het was, of het project in Chili verderzetten. De keuze viel voor Chili en ook Steven zijn vriendin pakte haar koffers. “Ze werkt hier nu al enkele maanden voor een Chileens bedrijf in de mijnbouwsector. Niet voor de hand liggend, maar mede dankzij haar kennis van het Spaans is het toch gelukt. Ook al doorleeft Chili economisch gezien geen ideale periode.” Het voelt als een stap die Steven en Alexander voor lange tijd gezet hebben en hun plaatselijk netwerk blijft uitbreiden. “Momenteel zitten we in een gedeelde werkruimte met een zestigtal ondernemers die door de Chileense overheid ondersteund wor-

VRAAG VAN DE MAAND

KRIJG IK NOG KINDERGELD WANNEER IK NAAR HET BUITENLAND VERHUIS?

J

e recht op kindergeld is in principe verbonden aan het betalen van sociale bijdragen. Zolang er iemand met een bepaalde band van verwantschap met het kind (meestal vader, moeder, stiefvader of -moeder, grootouders of ooms/tantes in het gezin van de kinderen, broers of zussen) onderworpen blijft aan de Belgische sociale zekerheid kan er recht blijven bestaan op Belgische kinderbijslag. Zodra er geen onderworpenheid meer is aan de Belgische sociale zekerheid zal er ook geen recht meer bestaan op Belgische kinderbijslag (met uitzonderingen van bijvoorbeeld wezen). Het kind zelf moet normaal ook in België verblijven (we bedoelen daar mee "feitelijk verblijven", gedomicilieerd zijn is niet voldoende), maar ook op dit territorialiteitsbeginsel zijn heel wat uitzonderingen. We overlopen enkele specifieke situaties, bij twijfel raden wij je aan contact op te nemen met een kinderbijslagfonds of ons jouw specifieke situatie voor te leggen.

Detachering Wanneer het bedrijf waarvoor je in België werkt je voor een bepaalde periode uitstuurt naar het buitenland, kan dat als gedetacheerde werknemer. Dit heeft enkele voordelen, je blijft onderworpen aan de Belgische sociale zekerheid en je geniet nog steeds van de Belgische kinderbijslag, onafgezien van waar je verblijft met de kinderen. Een voorbeeld: Paul, Maria en hun drie kinderen wonen in België. Paul werkt al enkele jaren voor een internationaal bedrijf in Antwerpen. Dit bedrijft stelt hem een detachering naar hun kantoor in Japan voor. Paul gaat hierop in, Maria en de kinderen vergezellen hem. Gedurende de detachering in Japan blijven zij het recht op Belgische kinderbijslag behouden.

Emigreren binnen de Europese Economische Ruimte Binnen de Europese Economische Ruimte geldt het vrij verkeer van mensen. De Europese Verordeningen garanderen mensen die zich verplaatsen binnen de EER het behoud van hun (sociale) rechten. Voor kinderbijslag betekent dit dat deze in principe wordt betaald in het land waar het kind woont, maar als één van de ouders bijvoorbeeld nog voor een Belgische werkgever

werkt of een Belgische uitkering trekt, kan er ook nog recht bestaan op kinderbijslag in België. Aangezien je natuurlijk niet twee maal kinderbijslag kan genieten van de twee lidstaten zijn er voorrangsregels gemaakt. Een voorbeeld: Sandra neemt voltijds loopbaanonderbreking en vestigt zich gedurende die periode in Bulgarije. Haar echtgenoot werkt in Bulgarije. Wanneer het bedrag van de kinderbijslag die Sandra in Bulgarije ontvangt lager ligt dan het bedrag dat ze in België zou ontvangen, krijgt ze een aanvullende kinderbijslag uit België tot de hoogte van het Belgische bedrag. Ook wanneer de andere (achtergebleven) ouder werknemer of zelfstandige is in België of van België een werkloosheids-, pensioen-, ziekte- of invaliditeitsuitkering ontvangt, is er recht op aanvullende kinderbijslag in België, als het bedrag van de kinderbijslag in België hoger ligt. Een voorbeeld: Tine verhuist met haar kinderen uit een vorig huwelijk en haar partner Mark naar Frankrijk. Zij heeft geen werk en krijgt ook geen uitkering uit België. Haar nieuwe partner werkt in Frankrijk. Tim, de vader van haar kinderen, blijft werkzaam in Brussel. Daarom kan Tine beroep doen op aanvullende kinderbijslag uit België. Het kan natuurlijk dat het nieuwe woonland geen kinderbijslag toekent (omdat de kinderen te oud zijn volgens de plaatselijke wetgeving, of omdat het gezin te veel verdient, of andere reden). In het geval er in België nog een recht op kinderbijslag bestaat (zie vorige voorbeelden) zal de Belgische kinderbijslag volledig worden uitbetaald. Wat ook mogelijk is, is dat in het nieuwe woonland wel een recht op kinderbijslag bestaat, maar dat volgens de Europese Verordeningen het Belgische recht toch bij voorrang verschuldigd is. In dat geval zal België volledig betalen en het woonland, als het meer kan betalen, op zijn beurt het verschil bijpassen. Een voorbeeld: Joke verhuist met haar kinderen uit een vorig huwelijk met een nieuwe partner naar

Duitsland. Zij heeft geen werk en krijgt ook geen uitkering uit België. Haar nieuwe partner geniet van een Duits pensioen. Bart, de vader van haar kinderen, blijft werkzaam in Brussel. België zal volledig de Belgische kinderbijslag toekennen en Duitsland vult aan tot de hoogte van het Duitse bedrag.

Emigreren buiten de Europese Economische Ruimte naar een land waarmee België een bilateraal verdrag heeft gesloten (Turkije, Tunesië, Algerije, Marokko, Servië, Montenegro, Macedonië of Kosovo) Met elk van deze landen afzonderlijk heeft België een bilateraal verdrag afgesloten. Dit laat toe om in sommige gevallen toch nog kinderbijslag te betalen voor deze gezinnen bij verhuis met de kinderen naar dit land. Het betreft hier echter niet de gewone Belgische kinderbijslag maar bedragen die (soms) beperkt zijn en (soms) slechts voor vier kinderen maximum. Een voorbeeld: Wim en Lara wonen met hun 5 kinderen in Turkije. Wim krijgt een Belgische invaliditeitsuitkering. Het gezin heeft recht op kinderbijslag volgens het bilateraal akkoord met Turkije. Het ontvangt maandelijks € 27,21 + € 28,91 + € 30,61 + € 32,31 (bilaterale bedragen voor maximum 4 kinderen).

Emigreren buiten de Europese Economische Ruimte en niet naar een land waarmee België een bilateraal verdrag heeft gesloten Er bestaat geen recht meer op Belgische kinderbijslag Een voorbeeld: Paul, Maria en hun drie kinderen wonen België. Jan krijgt een jobaanbieding in de Verenigde Staten. Jan gaat hierop in, Maria en de kinderen vergezellen hem. Gedurende hun verblijf in de Verenigde Staten verliezen zij het recht op Belgische kinderbijslag.

Mogelijkheden tot beroep : Wanneer u het recht wordt ontzegd op Belgische kinderbijslag omdat het kind niet (meer) in België verblijft kan u hiertegen beroep aantekenen. 1 U kan een individuele Ministeriële afwijking aanvragen bij de Minister van Sociale Zaken (in de praktijk bij de FOD Sociale Zaken) op art. 52 van de AKBW (Algemene Belgische Kinderbijslagwet). 2 U kan naar de Familierechtbank stappen om een klacht in te dienen tegen de weigering van uw kinderbijslagfonds. De kosten worden gedragen door het kinderbijslagfonds. Niet alle situaties komen hier aan bod. Verhuis je naar het buitenland? Leg je persoonlijke situatie voor aan Famifed Dienst Internationale Mediatie.

29

Axel Buyse is het gezicht van Vlaanderen in Den Haag, het politieke epicentrum van onze noorderburen. Hij werkt er aan een hechte, doch realistische samenwerking. De synergie tussen beide verwante gebieden is niet alleen wenselijk, maar ook noodzakelijk. Die stelling is hij niet enkel ambtelijk, maar ook persoonlijk genegen. De Algemeen Afgevaardigde van de Vlaamse Regering (AAVR) is een warme minnaar van de VlaamsNederlandse samenwerking, die meer omvat dan de gemeenschappelijke taal van 22 miljoen Nederlandstaligen.

Vlaamse troeven mogen op tafel

AUTEUR KOEN VAN DER SCHAEGHE

OVERBRUGBARE VERSCHILLEN De mooie taal van Axel Buyse laat de aloude relaties tussen Noord en Zuid nog mooier klinken dan dat ze in wezen al zijn. Hij is één van de vele Vlamingen die eerder de gelijkenissen dan de verschillen zien tussen Vlaanderen en Nederland. Die verschillen zijn er evident, maar even vanzelfsprekend is de overbrugbaarheid ervan. Dat zal ook blijken later dit jaar, wanneer Vlaanderen en Nederland gezamenlijk gastland zijn van de Frankfurter Buchmesse, zoals zij dat ook eerder, in 1993, waren, met veel succes toen. Beide zullen zich op ’s werelds grootste boekenbeurs etaleren als één taalgebied, met veel overeenkomsten. (zie kaderstuk) En ook al impliceert die verbondenheid in taal nog geen gemeenschappelijk cultuurbewustzijn, het is veel meer dan een statement. Vlaanderen en Nederland blijven nu eenmaal het dichtste buitenland van elkaar, want er is de taal, de gedeelde geschiedenis, de wederzijdse belangstelling en de economische noodzaak. “Ik ben spaarzaam met het teruggrijpen naar de 16e eeuw, want veel mensen hebben daar geen boodschap aan. Maar het kan soms geen kwaad om toch even een historische verduidelijking te geven. Want die fameuze Gouden Eeuw, die is in belangrijke mate mogelijk gemaakt door mensen, kapitaal en productiemiddelen uit het Zuiden. Het onderling wantrouwen dat zowat tegelijkertijd ontstond, moet overstegen worden. Hoe verder we ons verwijderen van de Benelux, hoe meer het gemeenschappelijk belang van onze havens dient uitgespeeld te worden. De deltaregio als logistiek kerngebied van Europa, dat is perfect samen te verdedigen. We moeten samenwerken op basis van de enorme troef die de natuur ons gegeven heeft.”

30

BUITENLANDS BELEID Nederland heeft een bevoorrechte positie in het Vlaams buitenlands beleid. Axels opdracht is om de mogelijkheden van samenwerking zo maximaal mogelijk uit te bouwen, op economisch en cultureel vlak, maar ook algemeen strategisch. Vanuit de Belgische grondwet kregen de deelstaten immers een grote bevoegdheid toebedeeld. Sinds 1993 geeft dit de aloude Nederlands-Vlaamse betrekkingen beslist nieuwe kansen. “We hebben dat in het verleden te weinig uitgebaat. Er zijn zóveel evidente voordelen te behalen. Het zou kortzichtig zijn daar geen gebruik van te maken. Vroeger was er vanuit Nederland wel wat koudwatervrees, angst ook ten aanzien van het federale België.” Die mentaliteitswijziging mocht Axel Buyse ook persoonlijk ondervinden. “De Nederlandse overheid gaat vandaag veel relaxter met mij om in vergelijking met het begin van mijn eerste passage. Het gemak waarmee ik uitgenodigd wordt, is daarvan het mooiste bewijs.” Het is inderdaad Axels tweede diplomatieke doortocht in Den Haag. Tussendoor was hij AAVR bij de Europese instellingen. Vanuit Den Haag kijkt hij dus niet enkel naar zijn eigen departement, maar ook naar Europa en het Nederlands voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie, waar zijn beide liefdes momenteel verenigd worden. Vanaf de eerste rij ervoer Axel Buyse de voorbije vijftien jaar de groeiende aanwezigheid van Vlaamse ministers, zowel op het Nederlandse toneel als op de Europese bühne. “Het gewicht en de erkenning van de deelstaten in het buitenland groeit ontegensprekelijk. Ten opzichte van Nederland zijn onze verwachtingen natuurlijk wat hoger gespannen. Niet helemaal terecht als je weet dat Nederland

toch altijd een behoorlijk op zichzelf betrokken land was. Met weliswaar een mondiale roeping als handelsnatie, maar toch een al bij al vrij beperkte concrete kennis van de buitenwereld. Nederlanders zijn bovendien gewend aan een eenvoudige staatsstructuur. Maar de tijd dat enkel erkende natiestaten aan het internationaal diplomatiek verkeer deelnamen, is al lang verleden tijd. Niet enkel regio’s, maar ook steden voeren hun eigen buitenlands beleid. Denk maar aan de demarches die men onderneemt om de Olympische Spelen binnen te rijven.” WEDERZIJDS BELANG Axel Buyse overtuigt de Nederlanders ervan dat de synergie tussen beiden gestoeld is op een gemeenschappelijke realiteit, die meer inhoudt dan eenzelfde taal. “De samenwerking is geschraagd op een strategisch belang. Ik ben pro eendracht met Nederland, absoluut, hoe meer, hoe beter, maar we mogen deze niet stoelen op romantische ideeën. Want in het leven moet samenwerken gebaseerd zijn op welbegrepen en gedeeld eigenbelang, anders kom je nergens. Er is mijn inziens echter zeker nog marge, het idee rijpt immers dat we in hetzelfde schuitje zitten. En dat is eigen aan onze ligging natuurlijk. De deltaregio met haar ligging aan de monding van belangrijke rivieren en geprangd tussen vier belangrijke cultuursferen, de Angelsaksische, Duitse, Franse en de iets verder gelegen Scandinavische. De economieën van Vlaanderen en Nederland zijn nauw met elkaar verbonden.” “Het economische en culturele belang van de Noordzee is al sinds de Vikingen een feit. Ik bedoel niet dat je de havens onder één gezag moet

VLAAMS BUITENLANDS BELEID

brengen, maar er is wel een gemeenschappelijk belang. En ja, dat wordt steeds vaker uitgespeeld. Met hun havens concurreren de Lage Landen met de Duitse en de Baltische havens en deze van het Middellandse Zeegebied. Naar China en de Verenigde Staten toe bijvoorbeeld moet er met één stem gesproken worden. Zoals het havenlandschap van de deltaregio ook terecht op de kaart gezet werd tijdens een gemeenschappelijke missie naar Atlanta, afgelopen najaar. De minister-presidenten van Nederland en Vlaanderen spraken er niet enkel letterlijk, maar ook figuurlijk dezelfde taal. Recent zei een Nederlands politicus nog dat Vlaanderen een bijzonder aantrekkelijke bruid voor Nederland is. Wij onderschatten vaak het wederzijds belang. Je moet dat reëel proberen te taxeren. Er wordt heus wel opgekeken vanuit Nederland naar Vlaanderen. Naar de manier waarop we onze zorgsector en het onderwijs organiseren bijvoorbeeld.”

Denk aan het Duitse Noordrijn-Westfalen, dat heus niet met zich laat sollen.” Ruim dertien jaar verdedigt Axel intussen Vlaanderen en de Vlaamse bevolking op het internationaal toneel. De groeiende erkenning voor de Vlaamse autonomie loopt als een rode draad door die jaren. “Ik ben heel gelukkig dat ik deze job mag uitoefenen. Los van het feit of Vlaanderen nu een natie is of niet, is dit wel de publieke ruimte waarin ik ben geboren, ben opgegroeid en deze vertegenwoordigen, doe ik met een bijzonder groot plezier.” INFO

WWW.VLAANDEREN.BE/INT

Foto: Bart Moeyaert (© Dries Luyten)

VLAAMSE BEVOEGDHEDEN De samenwerking met de Nederlandse overheid en diplomaten is één aspect. Een ander facet waar Axel Buyse een duidelijke kentering zag, zijn de onderlinge diplomatieke verhoudingen binnen het federale België. “Hij merkt dat ook steeds meer federale diplomaten zich loyaal inschakelen in het buitenlands beleid. Met federale diplomaten die uitgaan van een staatsordening anno 2016 kan je perfect samenwerken. Er bestaat uiteraard een zekere nostalgie bij sommigen, uit ideologische overwegingen, eigenbelang soms, schrik van de positie,… De gekende verregaande autonomie zit daar voor iets tussen. De vertegenwoordigingen van de deelstaten blijken soms meer concrete bevoegdheden te hebben dan de federale Belgische Ambassade. Alles staat of valt met de toepassing van federale loyaliteit. De interne Belgische regels moeten gerespecteerd worden. Niet enkel Vlaanderen krijgt meer bevoegdheden. Aan de andere kant van het spectrum, vergroot ook de Europese stempel. Binnen enkele decennia zullen de Europese ambassades ongetwijfeld een grotere rol spelen. Ik denk dat ik mag spreken uit naam van mijn collega’s als wij ook streven naar een maximale samenwerking tussen de diverse Vlaamse diensten in het buitenland. We moeten maximaal opkomen voor de Vlaamse bevoegdheden.” “De voorwaarde is een algeheel respect voor elkanders bevoegdheden, gekoppeld aan een maximaal pragmatisme en openheid. De grootste fout die gemaakt kan worden is dat interne problemen of verdeeldheid naar buiten geprojecteerd worden. Zo uitzonderlijk is het nu ook niet, dat een land diverse aanspreekpunten heeft. De Amerikanen zitten verspreid over drie of vier gebouwen momenteel. Of neem Vietnam, waar de kanselarij en de handelsafdeling kilometers van elkaar verwijderd zijn. Ook andere regio’s staan trouwens op hun strepen.

FRANKFURTER BUCHMESSE

een uniek podium om onze taal en literatu-

Vlaanderen en Nederland zijn later dit jaar

ur aan de wereld te tonen. De Buchmesse

samen eregast van deze 68ste editie van

biedt ook een belangrijke economische

de Frankfurter Buchmesse en stellen zich

return, niet in het minst voor onze uit-

er voor als één taalgebied. Het Vlaams

gevers en auteurs. Eerder al, in 1993,

Fonds voor de Letteren neemt het Vlaamse

vormden Nederland en Vlaanderen geza-

luik van de organisatie van het gastland-

menlijk het Schwerpunkt op de Frankfurter

schap op zich.

Buchmesse. Die presentatie betekende

Deze boekenbeurs is de grootste en meest

het startsein van een internationale door-

invloedrijke ter wereld én Duitslands groot-

braak van de Nederlandstalige literatuur.

ste cultureel event. Ongeveer 7.000 stand-

Het

houders uit meer dan 100 landen stellen

en Nederland overstijgt het eigenlijke

er hun boeken, producten en technieken

beursgegeven. Sinds maart 2016 vinden

voor aan de bijna 300.000 bezoekers en

er in 7 Duitse steden meerdere Vlaams-

professionals. 150 persagentschappen uit

Nederlandse

meer dan 70 landen zorgen voor wereld-

plaats. Ook de Vlaamse Afvaardigingen in

wijde verslaggeving.

Berlijn, Wenen, Warschau, Madrid, Londen,

Het gastlandschap is een gezamenlijk

Praag en Parijs focussen op het Vlaams-

project van Nederland en Vlaanderen. De

Nederlands

praktische organisatie werd toevertrouwd

Buchmesse. Samen met hun Nederlandse

gastlandschap

van

culturele

Vlaanderen

evenementen

gastlandschap

van

de

aan het Vlaams Fonds voor de Letteren

collega’s plaatsen zij “Nederlandstalige

en het Nederlands Letterenfonds. Bart

cultuur” volop in de kijker in hun amb-

Moeyaert treedt op als cultureel intendant.

tsgebied.

Onder het motto “Dies ist, was wir teilen” (Dit is wat we delen) biedt de Buchmesse

INFO

www.frankfurt2016.com

31

EUROPEES RECHT

Eigen zaak in Europa AUTEURS JUAN COSTA. ADVOCAAT IN SPANJE KRISTIEN LESAGE. BEËDIGD VERTALER-TOLK, POSTGRADUAAT EUROPESE STUDIES

L

aatst kregen we een vraag over zelfstandig worden in Spanje en de sociale zekerheidsbijdragen die betaald moeten worden. De sociale zekerheid is slechts één van de vele factoren die meespelen voor wie een eigen zaak wil starten in het EU-buitenland. De Europese Unie voert vrijheid van vestiging hoog in het vaandel, maar in de praktijk is elk land nog steeds verschillend. Volgens een studie van de EU zouden de oprichting van bedrijven langzamerhand sneller en vlotter worden in veel Lidstaten.

Detachering voor zelfstandigen Wat betreft sociale zekerheid, bestaat een interessante regeling voor wie maximum twee jaar in het buitenland gaat werken. Detachering is niet alleen mogelijk voor wie in loondienst werkt, ook voor zelfstandigen. Een gedetacheerde werknemer of zelfstandige blijft ingeschreven bij de Belgische sociale zekerheid en betaalt ook de Belgische premie. Dat betekent dat de Belgische regeling gewoon doorloopt voor uw later pensioen. Wie gedetacheerd wordt uit België naar een ander EU-land, heeft geen werkvergunning nodig. Beroepskwalificaties hoeven niet erkend te worden, een schriftelijke verklaring is wel vereist voor bepaalde beroepen. Let wel, u bent onderworpen aan de plaatselijke wetgeving. Als dus in uw werkland voor bepaalde diensten betaald moet worden, zult u dit ook moeten doen, precies zoals de zelfstandigen ter plaatse. De fiscale verplichtingen zijn uiteenlopend, afhankelijk van de nationale wetgeving van het werkland en van internationale belastingovereenkomsten met België.

Sociale zekerheid in het werkland Wie voor langere tijd zelfstandig wil werken in het EU-buitenland, is onderworpen aan het sociale-zekerheidsstelsel van het nieuwe land. Daar worden de premies betaald en ook de uitkeringen zullen geregeld worden volgens de sociale zekerheid van het werkland. Als algemene regel kunnen we stellen dat binnen de Europese Unie de nationaliteit steeds minder een rol speelt, als het gaat om burgers van een

Lidstaat, bijvoorbeeld Belgen dus. Van belang is het woonland, in dit geval woon- en werkland, om te weten aan welk stelsel van sociale zekerheid men onderhevig is. Wie in Duitsland zelfstandig werkt, betaalt premie aan en ontvangt uitkeringen van de Duitse sociale zekerheid, of het nu gaat om een zelfstandige met Belgische, Franse of Duitse nationaliteit. Dezelfde rechten, dezelfde plichten, ongeacht de nationaliteit, voor alle EU-burgers. Er bestaat wel een regeling om het pensioen te berekenen indien de pensioenrechten in verschillende Unielanden werden opgebouwd, zoals besproken in ons artikel van vorige zomer.

Bedrijf oprichten: bres wordt gedicht De Europese Unie was vroeger de EEG of Europese Economische Gemeenschap, weet u dat nog? Wie herinnert zich nog de interne markt als belangrijkste drijfveer van de EEG? Nu omvat het Europese beleid een ruime waaier aan politieke thema's, maar de eerste doelstellingen waren vooral economisch. Daarom is het niet te verwonderen dat het oprichten van een bedrijf in het buitenland één van de bekommernissen is van de Unie. U hebt als EU-burger het recht uw eigen bedrijf op te richten, als zelfstandige of via een vennootschap, in alle landen van de Europese Unie plus IJsland, Noorwegen en Liechtenstein. Dat recht hebt u ook om een dochteronderneming op te richten van een bedrijf dat in een EU-land gevestigd en geregistreerd is. In elk land bestaat een Nationaal Contactpunt waar ondernemers-in-spe informatie kunnen vragen. Wat betreft een 'private limited company', in België bijvoorbeeld een BVBA, bestaan nog steeds grote verschillen in de oprichtingsprocedure. De enorme bres tussen de verschillende systemen van de Lidstaten wordt langzamerhand gedicht, door afspraken die echter niet verplicht zijn, maar wel een drijfveer voor het beleid in de meeste EU-landen. We hebben het over de volgende concrete doelstellingen: oprichting binnen 3 werkdagen met kosten onder de honderd euro, alle procedures bij één instantie en inschrijving volledig online. Dit betekent niet dat dit al in alle landen mogelijk is! Het gaat om gewenste voorwaarden die volgens een studie over 2014 al in veel van de Lidstaten werkelijkheid zijn geworden, maar zeker nog niet overal!

Juan Costa en Kristien Lesage, VIWvertegenwoordiger Valencia, op de trappen van de Valenciaanse Lonja, de middeleeuwse markthalle.

Enkele voorbeelden: in 2014 bestond in 23 van de 28 Lidstaten al de 'one-stop-shop', dus één enkele instantie waar de oprichting van een bedrijf geregeld kan worden. In 19 Europese Unie-landen was de oprichting mogelijk binnen drie werkdagen. Slechts in 10 van de 28 Europese Staten lagen de kosten van de oprichting echter onder de 100 euro. Het vreemde is dat relatieve nieuwkomers als Roemenië en Slovenië aan alle drie de voorwaarden beantwoorden, terwijl bijvoorbeeld Duitsland, dat toch bekend staat voor zijn sterke economie, achteraan bengelt met nul voorwaarden vervuld. Het gaat om een materie waarin de Europese Unie alleen kan stimuleren, niet verplichten. Toch heeft het Europese duwtje in de rug wel een zekere uitwerking, ook de Lidstaten zelf willen natuurlijk een goed ondernemingsklimaat creëren en een positieve indruk maken in vergelijking met de buurlanden. Daartegenover staan bureaucratische systemen en vastgeroeste instellingen die de verandering bemoeilijken. Een eigen zaak in Europa is geen gemakkelijke onderneming, maar kan een boeiend verhaal worden! INFO

WWW.COSTALESAGE.COM

Aan bovenstaande tekst kunnen geen rechten ontleend worden. De aanwijzingen hebben uitsluitend een algemene voorbeeldfunctie en kunnen niet rechtstreeks toegepast worden. Wij raden ten zeerste aan concrete situaties voor te leggen aan een specialist. Daarom zijn wij niet aansprakelijk voor schade die uit mogelijke verkeerde interpretaties van deze tekst, onjuistheden of onvolledigheid zou kunnen voortvloeien.

32

VIW-VERTEGENWOORDIGER

Thuis

in Atlanta AUTEUR KOEN VAN DER SCHAEGHE

H

et klimaat is er liefelijk, de skyscrapers blinken er en de locals zijn er vriendelijk. Maar wat minder bekend is, weinig Amerikaanse steden zijn zo aantrekkelijk voor Belgische ondernemers als deze in het Zuidoosten van de Verenigde Staten. “Landgenoten komen en gaan”, weten Mieke Cloet en Paul De Sloover, zelf al meer dan een kwarteeuw woonachtig in de stad van Nobelprijswinnaar Martin Luther King. Hij is ondernemer en zij is onder meer VIW-vertegenwoordiger. De stad waarover we het hebben is natuurlijk Atlanta. Ze telt 450.000 inwoners of zes miljoen in het hele stedelijke gebied en bevindt zich in een bijzonder groene perimeter.

your country can do for you, ask what you can do for your country’, dat is zowat de uitspraak die de mentaliteit typeert. De overheid staat niet te springen om te helpen, maar je krijgt wel veel vrijheid. Een aantrekkelijk gegeven, zoveel is duidelijk, zeker voor gemotiveerde jonge mensen met voldoende lef.”

Van beton tot zonnepaneel Mieke en Paul zijn halve yankees geworden, met een overduidelijk West-Vlaams accent. Atlanta is de hoofdstad en tegelijk grootste stad van de staat Georgia in de Verenigde Staten. De staat is bijzonder ondernemersvriendelijk. Wie zich hier vestigt, heeft het meest dynamische deel van Amerika binnen enkele uren vliegbereik, vanaf één van ’s werelds grootste luchthavens bovendien.

Ambitie telt Mieke en Paul zeggen het haast in koor: “De Verenigde Staten zijn een land voor jonge mensen. De meeste Vlamingen hier beginnen in dienst, maar al gauw kriebelt het om zelf een zaak op te starten. Ze zijn succesvol, maar werken er hard voor. De Belgische bescheidenheid laat je echter beter achterwege, hier zoekt men immers ambitieuze mensen. Het is een fantastische wereld als je gezond bent en je wil werken. Wie niet werkt, wordt niet betaald. Vakantie zoals in België is haast onbestaande. En de eerste jaren zeker onbetaald. Een lang weekend, daar geniet men wel van, in een huis aan zee of in de bergen. ‘Do not ask what

Paul is reeds de derde generatie van zijn familie die naar de Verenigde Staten trok. Reeds voor de Eerste Wereldoorlog vluchtten enkele grootooms over de grote plas. Huwen deden ze trouwens met een Vlaamse. Ze streken neer in de buurt van Detroit, waar heel wat landgenoten een nieuw leven begonnen. Zelf was Paul met zes thuis, te veel om de familiezaak in de betonsector te verdelen, dus vertrok hij. Maar dat de appel niet ver van de boom valt, dat kon zelfs de oversteek niet voorkomen. Paul had al meer dan twintig jaar ervaring in de bouw- en textielsector, toen hij zich wijdde aan de ontwikkeling van een hoogtechnologische dakpan, met name een zonnepaneel geïntegreerd in een dakpan, met als naam Solus. Vertrekken was niet bijzonder moeilijk, de keuze bleek dat ook niet. Atlanta werd immers alom aanzien als een stad met veel toekomstmogelijkheden.”

Klantgerichtheid Real estate is het ding van Mieke. Ze houdt van mooie huizen en de klantgerichtheid van de Amerikaanse immomarkt. Die ziet er in de

Verenigde Staten toch wel anders uit. “In België beweeg je je eigenlijk in het hol van de leeuw. Daar hebben meerdere immobiliënmaatschappijen het huis in handen. In de Verenigde Saten geef je het aan één agent. Maar ook als koper kan je een agent hebben. Zo krijg je eerder het principe van een advocaat die de belangen van zijn klant verdedigt. Zij onderhandelen de contracten en ook de commissie wordt onder hen verdeeld. Ik ben zo één van die agenten. En hoop met mijn dienstverlening het verschil te maken.” Mieke kan er haar klantgerichtheid en financiële expertise hanteren. Haar eerste vastgoed studies werden afgerond door het Georgia Institute of Real Estate, met een voortdurende streven naar kennis en excellentie in onroerend goed door middel van voortdurende professionele studies.

Evenwichtig leven Mieke en Paul leefden met hun kinderen in Atlanta, maar meer dan hun kroost werden zij een deel van de Amerikaanse cultuur. “De ene zoon ging naar België voor zijn legerdienst, maar ontmoette er ook 'een' meisje en keerde dus niet meer terug. De andere werkte in de financiële sector in Atlanta, maar verhuisde dan naar Zwitserland en kwam terug in België terecht. Zelf hebben we ons evenwicht gevonden. Het sociale vangnet is beperkt, maar de dynamiek spreekt ons aan. Atlanta is onze thuis, maar we reizen veel. Afstanden kennen we niet. We zijn gewoon om te vliegen, maar komen graag terug.”

33

Guillaume en echtgenote Liliane

Nooit echt sant in eigen land, toch niet bij het grote publiek, maar in de Verenigde Staten en meer bepaald op het hoofdkwartier van Cargill in Minneapolis, wordt er met veel respect gesproken over Kempenzoon Guillaume Bastiaens. Hij bereikte er de top van het Amerikaanse bedrijfsleven. Deze global Belg hielp het bedrijf groeien tot in alle uithoeken van de wereld. We ontmoeten elkaar in zijn geboortedorp Westerlo. Van hieruit blikt hij terug op zijn rijk gevulde loopbaan en leidt ons binnen in de filantropie. Zijn goed hart toont hij ook via de King Baudouin Foundation United States (KBFUS), de Amerikaanse poot van de Koning Boudewijnstichting, waarvan hij ook bestuurslid is. AUTEUR KOEN VAN DER SCHAEGHE

Guillaume Bastiaens Kempenzoon werd adelaar HÉT SOCIAAL NETWERK VAN DÉ REPAT? VOEDINGSCONCERN CARGILL Het raakt de internationalist cum laude niet echt of hij in België bekend is of niet. Hij zoekt de publiciteit ook niet op. Het klinkt bekend bij grote Vlamingen in het buitenland: Pour vivre heureux, vivons cachés. Het onderscheidt ons landgenoten toch wat van bijvoorbeeld Nederlanders of Fransen “De dingen die ik doe, doe ik gewoon niet voor de erkenning.” Nochtans kreeg hij die waardering wel af en toe, zo ontving hij de Peter Minuitprijs voor zakenlui die de trans-Atlantische relaties tussen België en

34

de VS bevorderen. Ook heeft hij de koninglijke onderscheiding gekregen van Commandeur in de Orde van de Kroon. “Voor mij zijn de Verenigde Staten mijn thuis en Westerlo mijn heimat. Het kwam nooit in me op om in Westerlo met pensioen te gaan. We genieten van België op onze manier. Maar Amerika is thuis, ook de kinderen wonen in de buurt en dat is belangrijk.” Opvallen doet het onmiddellijk, Guillaume Bastiaens heeft zijn Kempense nuchterheid behouden. Het zit in zijn DNA, dat kan je niet veranderen. Nadat hij eerst in Europa aan de slag ging, tekende Bastiaens op de hoofdzetel van

voedingsconcern Cargill mee de internationale strategie uit. “In Amsterdam werd ik aangeworven, waar men een fabriek wou bouwen en men ingenieurs zocht. Mijn interne opleiding kreeg ik in Spanje, in destijds de enige Cargill-site buiten de Verenigde Staten. Ik moest er zelf voor mijn werkvergunning zorgen, etc. Mijn job verruimde mijn afstand en blik. Als kind was alles wat binnen fietsafstand lag behapbaar. Later zou ik in vliegmijlen reken.” De bescheiden en pragmatische harde werker dweilde de halve wereldbol af en hielp Cargill uit te groeien tot de wereldspeler die het vandaag is. Al die tijd wezen zijn fundamentele waarden hem de weg: denken op lange termijn, hard werken en een competitieve instelling. GEZIN ALS HOEKSTEEN “We zijn gesprongen, we hebben gedurfd, mijn echtgenote en ikzelf. Samen en dat is meer dan een detail. Ik deelde mijn ervaringen wel eens met studenten. Eén vraag kwam telkens terug, met name welk advies ik zou geven om een wereldse loopbaan te starten. Men dacht dat ik zou antwoorden ‘leer Russisch of blink uit in je vak’, maar ik zei steevast ‘blijf single of pik er een partner uit die hetzelfde denkt als jij’. Als ik zelf mensen overzee stuurde, was dat ook de grootste succes- of falingfactor, met name het gezin. Als dat niet klikt is het moeilijk, hoef je er zelfs niet aan te beginnen, niet enkel voor jezelf, maar ook

GROTE VLAMING IN DE VERENIGDE STATEN

voor het bedrijf, dat veel in je investeert. Het is een advies dat je als manager in spé aan de binnenkant van je geheugen moet kleven.”

" Veel mensen verhuizen, maar pakken symbolisch hun bagage niet uit." “Wij waren nooit gedreven om overzees te gaan, maar toen ik een leidinggevende functie kreeg in Europa, werd (er op een gegeven ogenblik) verwacht dat ik op termijn naar Amerika zou gaan. Toen de vraag effectief kwam, bleek mijn echtgenote pro noch contra. Ik diende haar echter wel te overtuigen en de ongerustheid van haar familie weg te nemen. Zo gezegd, zo gedaan: we huurden een mortorhome en reisden door de Verenigde Staten. En zo werd de knoop doorgehakt. Het besluit werd met grote overgave genomen. Veel mensen verhuizen, maar pakken symbolisch hun bagage niet voledig uit. Zo stellen ze de effectieve beslissing uit. Dat heeft geen zin, als je verhuist, moet het de bedoeling zijn dat je gaat blijven. Zonder bruggen te verbranden natuurlijk. Want zo ken ik er ook, landgenoten die na een kwarteeuw het Nederlands verleerd zijn. Bij ons is het anders. Ook al we verhuisde we naar Amerika, we hebben nooit de taal van ons moeder vergeten. De echte om te weten of je meer Amerikaans dan Belg bent geworden is wanneer de Rode Duivels spelen tegen Amerika. We stonden met de hele familie voor 100 procent achter de Duivels...na 34 jaar Amerika. Idem met Kim Clijsters tegen de Williamszussen. Het échte Vlaamse Bourgondische leven kennen we hier niet, maar na een dag Westerlo lijkt het dat we nooit weggeweest zijn. GERUGGENSTEUND DE WERELD VEROVEREN In de tijdspanne van zijn loopbaan is de wereld veranderd. Maar achteruitkijken doet hij niet. “Wie weet wat de volgende generaties gaan meemaken. Als je vroeger als expat naar een land ging, dan vertrok je zoals een kapitein op een groot schip, dan ging je weg en was je onafhankelijk. Terwijl nu het hoofdkantoor bij wijze van spreken haast je hartslag kan volgen. Het is een totaal andere wereld, maar ik geloof in de vooruitgang, dus ik zeg resoluut dat het een betere wereld is. Je moet het verleden achter je durven laten en doorgaan.” Met die ene beslissing werd de toekomst van het gezin Bastiaens bepaald. Daarbij is de locatie ontzettend belangrijk, weet hij. “New York is mooi om te bezoeken, maar daarom niet om er te wonen. Je moet de juiste keuzes maken. Op kantoor raadde men mij

private school aan. Maar we wouden dat onze kinderen opgroeiden in een normale omgeving. “Hun kennis van het Engels was onbestaande, maar we lieten hen toch naar een grote publieke school gaan. Het is een succes geworden. Ook de overzeese Cargill-families kregen de keuze. Het taalfacet is niet onbelangrijk. In persoonlijke gesprekken denk ik gewoon in de lokale taal – Engels of Nederlands –, maar mijn businessdenken is volledig in het Engels. Dat is nooit anders geweest.” Hij heeft nooit een dergelijke carrière nagejaagd. Maar bij het familiebedrijf ervoer hij de luxe van het lange termijndenken. Hij verbreedde en internationaliseerde het bedrijf nadat hij de grote plas over voer. “Ik had nooit durven denken dat Cargill zo groot zou worden. Toen ik met pensioen ging, hadden we 1.200 bedrijven wereldwijd en 160.000 werknemers in dienst, waarvan 60% buiten de Verenigde Staten. Brazilië, Rusland, China,… al deze werelden

openden zich. De voorzitter was een visionair. Hij was niet bang om te groeien. Net zoals ik kregen velen kansen. Het draait uiteindelijk allemaal om mensen. Wil je ondernemen in Azië of Centraal-Europa, dan heb je mensen nodig die dit willen doen. Anderzijds moet je durven zeggen, dat je het na een jaar aan de lokalen wil overlaten. Hen de verantwoordelijkheid en het vertrouwen geven. Fouten maken is ok, het hoort bij de globale groei, het hoort bij de durvers. Je moet wel weten dat je geruggesteund wordt.”

ENGAGEMENT ZONDER GRENZEN MET GUILLAUME BASTIAENS King Baudouin Foundation United States maakt transatlantische filantropie mogelijk

ende goederen… KBFUS werkt vanuit de

De King Baudouin Foundation United States

Guillaume Bastiaens engageert zich filant-

(KBFUS) is de Amerikaanse filantropische

ropisch via KBFUS, waarvan hij ook bestu-

poot van de Koning Boudewijnstichting.

urslid is. Giving back to Belgium, zo mag

Vanuit haar kantoren in New York biedt ze

je het misschien niet zien, maar daar komt

aan particulieren in de Verenigde Staten

het wel op neer. “Ik draag de Vlaamse

de mogelijkheid om giften over te maken

samenleving en mijn geboorteregio een

voor non-profits in België, Europa en Afrika.

warm hart toe. Als je je kan veroorloven

Concreet gaat het over de universiteit

om iets terug te geven, dan moet je dat

waar ze studeerden, een museum dat

doen. Ik hou ervan dingen te doen waar

hen bijzonder genegen is, of een thema

onze familie in Amerika kan achter staan.

dat hen nauw aan het hart ligt – zoals

Ik schenk echter niet zomaar mijn tijd

cultuur in Antwerpen of ondernemerschap

en middelen, ik wil ook impact. En daar

in Vlaanderen. Schenkers komen er niet

speelt KBFUS een belangrijke rol.”

Verenigde Staten actief aan doelmatige en betrouwbare filantropie. Een stuk engagement, waarbij de projectopvolging bijzonder goed is.

enkel aankloppen voor fiscale voordelen, maar vooral omwille van de grondige

Niet toevallig komen hier de langetermijn-

kennis van de Amerikaanse wetgeving

waarden terug die ook in zijn professionele

inzake internationale giften, en van de

loopbaan zo belangrijk waren. “KBFUS

Europese en Afrikaanse non-profit wereld.

organiseert filantropie professioneel. Want wie echt impact wil hebben moet ook

Filantropie gebeurt in essentie door

bedrijfseconomische principes en strate-

te schenken of door een legaat over

gie toepassen. Dit is aan de nodige regels

te maken. Meestal bestaat dit uit een

onderhevig, ook in de Verenigde Staten.”

geldsom, maar het kan ook gaan om waardepapieren, kunstwerken, onroer-

INFO

www.kbfus.org

35

Geborgen Verborgen: een portret van Vlaamse kunstenaar André Goezu André Goezu is in Antwerpen geboren, maar heeft sinds tientallen jaren een kunstenaarsatelier, zijn “oase van rust”, in hartje le Marais. "Als Franstalige Antwerpenaar heb ik het nooit raar gevonden om naar Parijs te verhuizen. Het was als het ware mijn geschiedenis: Molière, Voltaire, Rimbaud: ik kende hen en voelde me dankzij de literatuur en dankzij mijn opvoeding nooit een vreemdeling in deze wereldstad." AUTEUR EN FOTO'S TIFFANY MESTDAGH

I

k ontmoet André Goezu in zijn atelier de peinture in Le Marais. De vroegere joodse buurt, waar nog steeds joden met hoge zwarte hoeden en lange baarden rondlopen om op de shabbat naar de orthodoxe synagoge in rue Pavée te gaan. Goezu's atelier ligt wat verborgen achter een nietszeggende deur naast een Vietnamees restaurant. Maar eens de deur geopend is en hij me naar de binnenkoer leidt, verandert alles. De stilte, de doeken, de gravures, de inktpotten. "Een honderdtal jaar geleden was dit een paardenstal", vertelt hij, terwijl hij een hoefijzer van een van de houten steunpalen haalt. "Dit heb ik gevonden toen ik het atelier wat aan het opknappen was. Ik hou het bij als geluksbrenger." Toen de paarden plaats maakten voor de auto, werd de stal een glasfabriek. "Kijk maar op de grond, je kan nog sporen zien van de bouten waar de machines aan gevezen zaten." De vloer van zijn atelier is ook niet recht. "Mocht ook niet, anders kon het vele water dat nodig was voor het maken van glas

36

niet afvloeien." Vroeger hadden veel artisans hun werkplek in de Marais. "Kleren, bijouterie, kleine ijzerfabrieken. Les petits artisans. Heel veel joodse artisans fourreurs waren heel bekwaam in het pels maken, want ze kwamen van Polen en Rusland. De hoeden van de orthodoxe joden, die ze bij bepaalde feesten dragen, zijn een soort draaiende fourrure. Maar met de oorlog is bijna alles verdwenen." Na de stal en de glasfabriek kwam een houtbewerker in het huidig atelier van Goezu werken. Nu staat bij de ingang van zijn werkruimte een drukpers. Hij houdt van zijn werkplek, zijn zestig vierkante meter stilte, hoewel hij wel altijd naar klassieke muziek op de radio luistert terwijl hij werkt.

ATELIER 410 "Toen ik hier in Parijs toekwam in 1968, leefde ik in een soortgelijk atelier van veertig vierkante meter." André was 28 jaar toen hij een beurs kreeg om een jaar lang in de Cité Internationale des Arts

te verblijven. "Toen had de Belgische staat er een atelier. Atelier 410, benoemd de la reine Elisabeth." Ondertussen heeft de Art Deco afdeling van Parijs het atelier overgekocht, maar België bezit daar nog steeds een werkplek voor kunstenaars. André woonde in atelier 410, schilderde er, maar om zijn etsen te drukken ging hij naar een ander atelier. "In de Cité moesten we een drukpers delen met een tiental kunstenaars. Dat ging moeilijk." De Parijzenaars kenden de Vlaamse kunst toen amper. "Voor hen waren we les Boches du Nord. De Duitsers van het noorden. Maar beetje bij beetje, net dankzij onze kunst, slaagden we erin om bekender te worden. Na een paar jaar besloot Vlaanderen zelfs een atelier te kopen op de Cité Internationale des Arts: het atelier James Ensor. Zo konden er meer Vlaamse artiesten in Parijs verblijven." Dat kunnen ze nog steeds. Al snel vond Goezu een galerij waar hij zijn werken kon tonen aan het publiek. "Dit was toen al zeer belangrijk, zowel om mijn werk te verkopen als om ervoor te zorgen dat kunstcritici mijn etsen konden zien en recenseren." Hij verhuisde daarna naar het vlakbij gelegen Ile Saint Louis, midden in de geschiedenis van Parijs.

GEBROKEN BOMEN Toch zijn het niet de helden van het verleden die hij in zijn werk laat verschijnen. Het is de natuur. Bomen komen dan ook vaak terug. Gebroken bomen wel. Hij was drie toen hij als kind van Belgische joden opgepakt werd en naar de Dossinkazerne vervoerd. Met zijn ets Zachor vertelt hij eigenlijk zijn verhaal. "De kinderen op de ets, dat zijn wij. Mijn broer, mijn zus en de mensen die me verborgen hebben. Gered hebben in feite. Sauver. Boven ons staat de moeder die ons bescherming geeft. Mijn moeder heeft het overleefd, mijn vader is … laat ons zeggen naar Auschwitz verplaatst en nooit terug gekomen. In die vrouwenfiguur, die beschermingsfiguur zie je

KUNST

mijn lijnen dieper zijn en de inkt er zich beter in de groeven kan nestelen. Daarna druk ik meerdere platen op elkaar. Zo krijg ik een verschillende kleurencombinatie." Hij toont het me. Het ininkten van de koperen plaat met zwarte inkt uit een witte pot. Het nat maken van het papier "zodat de inkt beter blijft plakken aan het papier." Het door de pers halen om daarna het resultaat te zien. Alle lijntjes uit de plaat als een spiegel op een blad. Alle imperfecte perfecties, alle groeven.

VERBORGEN TUINEN

ook een boom. Een boom is iets noodzakelijks in ons leven. Hij heeft wortels, wat wij ook hebben, hij heeft een stam, wat wij zelf zijn, en hij heeft een toekomst, dat zijn de blaadjes en takken die verder de lucht in groeien. Daarom heb ik de moeder met een boom geassocieerd. De toekomst, de vruchtbaarheid, de bladeren, bloemen die ons beschermen." Op zijn werk staat ook een datum, 1941. "Toen werden de joden stilletjes aan naar de Dossinkazerne vervoerd." Goezu heeft er een tijdje gezeten en is daarna vrijgelaten. "Een boerengezin heeft ons onderdak gegeven. We mochten op de boerderij rondlopen, maar spreken deden we amper. Ik toch niet. Met mijn zwart haar viel ik op. Oudere Duitse soldaten kwamen langs op het erf om eieren te halen. Ze vroegen zich dan af wat ik er deed. Mais il est de qui cet enfant? Ik zweeg." Eigenlijk herinnert hij zich zelf niet veel meer van die periode. Het is Godelieve, de kleindochter van de boerin bij wie hij verbleef, die hem veel heeft kunnen vertellen over zijn vroege kindertijd. "Ze zei me dat ik veel tekende. Ik was eenzaam, maar bij de bomen en de natuur in de omgeving van Wuustwezel kon ik rust vinden." Over deze periode van zijn leven stelt hij nu tentoon in de Dossinkazerne.

VERSCHILLENDE PLATEN Na de oorlog kwam Godelieve met de familie van André mee naar Antwerpen. Daar volgde Goezu lessen aan de Koninklijke Academie en aan het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten. Hij ruilde na een tijdje zijn tekenpotlood in voor een etsnaald. Koperetsen met of zonder aquatint. "Aquatint geeft meer een soort tussentoon, terwijl je bij een gewone ets van zwart naar grijs gaat. Je kan met aquatint verschillende tonaliteiten hebben." Voor Zachor werkte Goezu met twee platen: een bruine voor de tekening en een blauwe met aquatint om de boom in de figuur van de moeder te krijgen. "Ik start van een lege plaat. Daar kras ik lijnen in, soms met de vrije hand, maar dat is redelijk moeilijk. Daarom gebruik ik een zuurbad, zodat

Goezu ziet het joods zijn als een manière de vivre, een way of life. "Ik ben jood omdat mijn vader het was en hij er niet meer is." Naar de synagoge gaat hij niet "behalve voor Jom Kippour." Hij keerde terug naar de Dossinkazerne, tijdens zijn militaire dienst. "Een nacht mocht ik wacht staan. Toen groetten generaals me en andere officieren. Mij. Die een paar jaar ervoor als een kleine rat uit de kazerne heb kunnen ontsnappen." Waarom hij niet naar Auschwitz moest gaan, weet hij nog steeds niet. "Er wordt gezegd dat in het begin de Duitsers enkel apatride joden wilden deporteren. Dat koningin Elisabeth ervoor heeft gezorgd dat de Belgische joden voor een zeer korte tijd veilig waren. Maar of dit waar is blijft een raadsel." Voor ik hem achterlaat in zijn atelier, wil hij me graag nog zijn buurt tonen. "Kijk", zegt hij. Tussen de zwarte hekken op de benedenverdieping van een van de grote herenhuizen kan ik nog net een tuin zien. "Zo waren er vroeger veel, verborgen groene plekken die enkel door de bewoners van de huizen werden bezocht."

ARCHIVIST Hij wil me nog graag meenemen buiten de Marais, naar het werk van een van zijn vrienden: Walter Spitzer. "Hij was veertien toen hij opgepakt werd en naar Auschwitz werd gestuurd. Gelukkig voor hem kon hij goed portretten tekenen. Dat werd zijn redding, want vele Duitse officieren hadden graag dat schilders een portret van hen maakten. Dankzij zijn kunst overleefde hij het concentratiekamp en kwam hij na de oorlog in Parijs terecht." We nemen de metro tot de Eiffeltoren. Halte Bir-Hakeim, boulevard de Grenelle. Een enkele wegwijzer wijst de weg. Naar links, weg van de Eiffeltoren. Daar staat het beeldhouwwerk. Kinderen met een pop, oudere mensen die elkaar vasthouden, een vrouw die bovenop haar valies zit. 16 en 17 juli 1942. La rafle du Vélodrome d'Hiver. Franse politieagenten die in de Marais joden kwamen ophalen om hen naar de vélodrome te brengen. Vrouwen en kinderen inbegrepen. Vooral vrouwen en kinderen, want joodse mannen hadden gedacht dat hun gezinnen gespaard zouden worden en waren zelf ondergedoken. "De politie zei zelf tegen de joden dat ze hun sleutels niet mochten vergeten. En dat terwijl zij goed wist dat ze nooit meer naar huis terug zouden kunnen gaan." Nog steeds wordt de razzia herdacht als een van de donkerste

GEBORGEN VERBORGEN: GEEN RETROSPECTIEF MAAR EEN LEVENSLIJN Tot 4 september 2016 is zijn tentoonstelling « Geborgen Verborgen » te zien in de Dossinkazerne in Mechelen. Voor André Goezu een speciale plek : eerst werd hij er als Joods kind tijdens de Tweede Wereldoorlog opgesloten, daarna mocht hij er zijn militaire dienst doen en nu stelt hij enkele van zijn doeken en gravures tentoon op de vierde verdieping. Niemand minder dan Vlaams ministerpresident Geert Bourgeois kwam de tentoonstelling openen. Een van de etsen van Goezu – een grijs landschap met bomen en donkere mensen – hangt trouwens al jaren in zijn kabinet. « Een heel somber, maar herkenbaar werk. De takken van de bomen groeien naar boven, met licht dat door de takken komt. Geen stralende zon, maar toch een teken van verwachting en van hoop », legt Bourgeois uit. Een werk dat perfect het karakter van Goezu definieert. Geborgen Verborgen tot 4 september in de Dossinkazerne (Goswin de Stassartstraat 153 - Mechelen). Voor kinderen vanaf zes jaar is er ook een kinderparcours voorzien.

bladzijden in de geschiedenis van de Franse staat. De Duitsers hadden de Franse politieagenten namelijk aanvankelijk niet gevraagd om ook de kinderen op te pakken. Voor het standbeeld staan enkele kransen met bloemen. Eentje ervan vormt een paarse davidsster op een tapijt van witte bloemen. "En kijk, de bijtjes komen de bloemen bevruchten en zorgen voor nieuw leven", bemerkt André. Aan de achterkant van het standbeeld, tussen het koppel, doemt de Eiffeltoren op. Als een herinnering aan waar we ons bevinden. "Ik ben archivist geworden", eindigt Goezu "omdat je niet kunt leven zonder achtergrond. Ik zie mijn toekomst in de genealogie die ik opbouw." INFO

Deze tekst kwam tot stand in het kader van een residentieproject van het Vlaams-Nederlands Huis deBuren (www.deburen.eu/parijs) in samenwerking met de stichting Biermans-Lapôtre.

37

EXPATS

PETRA DUMOULIN

STILTECOACH IN ZWEDEN

de psychiatrie. Zweden kampt met een tekort aan arbeidskrachten in de medische sector. De werkdruk is er hoog. De dienstverlening lijdt er onder. Wie ziek wordt moet vaak lang wachten voordat hij geholpen wordt.

Super Zweden of niet

I

n Zweden hangt iets wat ik moeilijk in woorden uitdrukken kan. Ik herken het, ondanks dat ik in heel andere omstandigheden opgegroeid ben. Het gaat over de natuur. Over de diepe, donkere bossen, de rotsige bodem met zijn overvloed aan mossen, de wonderbaarlijk stille meren, … Ik voelde me direct thuis tussen de roodgeverfde houten huizen en oude schuren. Ik kijk vol verwondering toe hoe mensen in Dalarna de traditie hooghouden. Ik hou van de kleurige klederdracht op feestdagen en de speelmannen met viool. Het leven op het platteland is traag, eenvoudig en stil op een wijze, die wij Belgen, niet meer kennen. Voor mij is dit land vooral een toonbeeld van hoe welvaart en welzijn kan verstrengelen met stille traagheid en een natuurlijke omgeving. Zweden is het op vier na dunstbevolkte land in Europa. De meeste Zweden wonen in zes grote steden en genieten van dezelfde luxe en verstrooiing die wij in de Lage Landen kennen. Op het platteland is de situatie anders. Hier vind je vaak geen breedband internet. Het aantal winkels, persoonlijk welzijn en culturele evenementen zijn beperkt. Je staat er voor uitdagingen, die best lokaal opgelost worden, vermits de overheid geen, te dure of onhaalbare oplossingen aanbiedt. Over de Zweedse overheid gesproken. Ik wil Belgen aanraden om de nieuwsberichten vanuit Zweden met een korrel zout te nemen. Sinds vele jaren worden er boodschappen verspreid over hoe super alles is in dit noordelijke land. De waarheid ligt vaak anders. Ik geef twee voorbeelden.

38

”Bedrijven in Zweden voeren de 30-uren-week in.” Niet waar. De meeste Zweden werken 40 uren per week. Bij de Zweedse regering ligt een voorstel voor de 30-uren-week in zware beroepen, vooral

Een nieuwsflash van De Redactie stelt: ”In Zweden worden mannen en vrouwen feminist. Zweedse jongeren krijgen een feministisch boek voorgeschoteld als verplichte lectuur in de tweede graad op school.” Dit is duidelijk een campagnestunt van de Feministische Partij. In Zweden dragen vrouwen vaak de broek. Ondanks dat – of misschien net daardoor – is er een partijtje dat 'strijdt' voor gelijkheid tussen man en vrouw. Het doet me altijd glimlachen.

WAAR GAAT DE HANGMAT HEEN?

T

wee fietsen, een kajak, boeken (hoewel ik me had voorgenomen om enkel nog e-books te lezen), een aanzienlijk aantal schoenen, twee stoelen en een hangmat. Binnenkort zal het drie jaar geleden zijn dat ik in Thailand letterlijk met twee sportzakken kwam aanwaaien. Verzamelaars zijn we, we houden van gerief. Zelfs iemand als ik die zweert bij het motto 'L’enfer, c’est le brol.' Er naakt een verhuis, de ideale oplossing voor het spullenprobleem. Weggeven, weggooien en verkopen. Et voilà! Het zal niet de eerste keer geweest zijn, een verhuis. Ik heb er intussen al ettelijke op mijn palmares staan. Toegegeven, bij elke verhuis belandt er wel wat residu op de zolder van mijn ouderlijke huis. Mijn moeder heeft de notoire reputatie van niets te kunnen weggooien. Mijn gerief is daar dus in veilige handen, hoewel ik ervan overtuigd ben dat een aanzienlijk deel van het grijze haar van mijn vader te wijten is aan die zolder en de bananendozen die komen en gaan. Sorry, pa. Je bent misschien echter al jaren dozen op een geheime brandstapel achteraan in de tuin aan het opstoken. Ik hoop het voor jou.

Zware criminelen worden somtijds overgeplaatst naar een nieuwe gevangenis, voeten en armen geketend met zwaar metaal. Quentin Tarantino style. Zoiets staat me nu ook te wachten, echter vrij van ketenen, volledig uit vrije wil, vanuit Thailand naar een nog onbekende locatie. De ultieme vrijheid, denkt u. De wereld lonkt, het kan overal heen, van Barcelona tot Zuid-Afrika. Ik kan me echter niet bevrijden van het aardse bestaan en n’importe où, l’enfer, cela pourrait toujours être les autres, pas seulement le brol. Wat ik maar wil zeggen is, je pakt jezelf altijd mee en mensen zijn mensen, waar ter wereld dan ook. Maar plekken zijn anders, bergen grilliger, dalen glooiender, rivieren blauwer en de zon scherper. Van alle brol die ik heb verzameld, neem ik zeker mijn hangmat mee. Zodat ik al liggend en wiegend naar het zwerk kan staren, andere sterrenconstellaties bespeuren, luisteren naar een andere bries en opsnuiven van nieuwe geuren. Daar is geen mens voor nodig.

ELKE VANDERMIJNSBRUGGE LEERKRACHT IN THAILAND

Piazza

Vlaamse schittert in Parijs Vlaamse documentairemaker sluit deal met Netflix

Reisgids Colombia

Colombia Fácil, de derde editie van de reisgids voor Colombia van de hand van Inge Swinnen, is een feit. Als Belgische wonende in Colombia, weet Inge de beste adressen aan te raden. Het boek heeft een pocketformaat, handig om in je rugzak mee te nemen. De 272 pagina's tellende gids is bedoeld om het reizen in Colombia makkelijk en toegankelijk te maken. Voornamelijk voor reizigers die op zoek gaan naar alle aspecten van het land en dit individueel of in groep willen verkennen. Deze uitgebreide gids in het Engels en Spaans kan je kopen voor 5.000 cop- Colombiaanse Pesos (ongeveer € 1,40) - in hostels, eco-lodges, kantoren van touroperators, taal- en duikscholen verspreid over heel Colombia. Voor de prijs van een biertje zit Colombia dus in je rugzak. Maar je kan de gids ook bij Vlamingen in de Wereld winnen. WIJ GEVEN VIJF EXEMPLAREN WEG!

Weet jij het antwoord op de prijsvraag? Mail dit naar [email protected] en maak kans op deze gids naar jouw avontuur. Welke stad staat bekend als de Stad van de Eeuwige Lente? (Tip, het antwoord vind je ook in het gratis e-book op www.colombiafacil. com.)

Michiel Thomas (29) heeft met zijn documentaire ‘Game Face’ een wereldwijde distributieovereenkomst bereikt met Netflix. De inspirerende film vertelt het parallelverhaal van Fallon Fox, de eerste transseksuele pro MMA-vechter ooit, en Terrence Clemens, een beloftevolle studentbasketbalspeler in Oklahoma en homoseksueel. De film volgt beide atleten tijdens hun coming-out proces en werpt licht op de obstakels waarmee trans- en holebi-atleten mee worstelen tijdens hun sportieve carrière. ‘Game Face’ is het debuut van regisseur Michiel Thomas uit Neerpelt. De documentaire speelde op meer dan 45 filmfestivals wereldwijd, waaronder DOC NYC, het grootste documentaire filmfestival in de VS. De docu viel 12 keer in de prijzen, met als hoogtepunt de publieksprijs op Frameline San Francisco, het grootste holebi filmfestival ter wereld. Ook door de vakpers werd ‘Game Face’ enthousiast onthaald. “As engaging, thoughtful and inspiring as its subjects” (Even boeiend, doordacht en inspirerend als de personages zelf) schreef het befaamde film-

Géraldine Brandao-Vandercammen straalt op het podium van het Théatre du Gymnase de Marie Bell in Parijs. Zestien jaar geleden verhuisde deze Vlaamse naar Frankrijk en sinds 2008 vertoeft ze in Parijs. ‘La belle au bois de Chicago’, zo heet de voorstelling waarin Géraldine met Romaric Poirier en Ralph Folio het publiek weet de verleiden. Een ‘dolgekke’ komedie met zang en dans. Het brengt het verhaal van een zeer bazige actrice die enkele weken voor de première te weten komt dat de acteur die haar prins zou spelen, gestorven is. Ze overhaalt de brandweerman die in het theater werkt om de rol in te nemen. Ze probeert hem op te leiden tot acteur, maar dat loopt niet zo goed. “We schreven het stuk, regisseerden het en brachten het op podium”, vertelt Géraldine. “Het is een komedie voor alle leeftijden.”

Jeroen Janssen Abadaringi

magazine The Hollywood Reporter. “Ons doel was om zoveel mogelijk mensen te bereiken met dit belangrijk thema,” vertelt Michiel Thomas. “Via Netflix hebben miljoenen mensen uit meer dan 190 landen de kans om zich te verdiepen in de meeslepende verhalen van Fallon en Terrence. Het was een hele uitdaging om deze film van de grond te krijgen, maar dit is de kers op een overheerlijke taart!” De release gebeurde in februari op Netflix en de film is beschikbaar via iTunes. INFO

WWW.GAMEFACEDOC.COM

Vlaamse tekenaar Jeroen Janssen keert na 25 jaar terug naar de kunstschool waar hij in het Rwandese Nyundo lesgaf. Toen de genocide uitbrak, verliet hij het land halsoverkop. Nu gaat hij op zoek naar de overlevenden, oud-studenten, collega’s en vrienden. Sommigen wonen intussen in Europa, anderen nog steeds in Rwanda. Van elk van hen maakt hij een schets, terwijl ze openhartig hun verhaal vertellen. Eén van zijn oud-studenten blijkt in de gevangenis te zitten, ook bij hem raakt hij uiteindelijk. Jeroen tekent landschappen en portretten in kleur en zwartwit en verzamelt ze in “Abadaringi”.

39

GESP T

WAAROM NOORWEGEN? Ik kreeg een contract aangeboden op een cruiseschip. Eerst was ik teleurgesteld, het schip ging namelijk naar het noorden en niet naar het zonnige zuiden. Het was pas toen we doorheen de Noorse fjorden voeren dat ik besefte wat voor een geluk ik had! Een magisch en prachtig land onder de middernachtzon. Het was een vreemd gevoel om ’s avonds buiten te wandelen terwijl de zon nog scheen. Ik merkte in het noorden enkele sneeuwscooters op, ook husky’s en sledes. Het maakte me nieuwsgierig naar de winter in Noorwegen. WAT DOE JE ER NU? Ik werk als vrijwilliger op een husky-kennel. Noorwegen is vrij duur en als vrijwilliger krijg ik kost en inwoon. Ik werk geen volle dagen, waardoor er tijd over is om de buurt te verkennen. Natuurlijk komt er veel werk bij kijken. Het is mijn taak om alle 45 husky’s ‘s morgen en ’s avonds te voeden en help ik met de husky-tours. Daarnaast maak ik een documentaire over Noorwegen en het leven hier tussen de husky’s.

OP DE SLEDE DOOR NOORWEGEN, HOE VOELT DAT? Het is heel intensief, je moet vaak remmen, jezelf in balans houden en de slede de berg op helpen. Wanneer we even stoppen, moeten we zien dat de honden niet in de knoop geraken. Bij mijn allereerste tocht lag het traject er niet goed bij: er was veel ijs of totaal geen sneeuw. Na mijn eerste rit dacht ik, voor heel even, is dit wel iets voor mij? Toen kwam de tweede rit: er was verse sneeuw, de zon scheen en we vertrokken met de sledes de bossen in. Het was magisch. VERPLAATS JE JE STEEDS MET DE SLEDE? Het is te gevaarlijk om met husky’s de weg op te gaan. Maar de wagens hier zijn goed uitgerust en rijden verbazingwekkend snel over de besneeuwde wegen. In Noorwegen zijn de meeste steden en dorpen heel afgelegen, perfect voor een wandeling in de natuur. Wanneer ik toch graag een stad bezoek, wandel ik 3 km naar het station en neem ik de trein van Koppera naar Trondheim. Zeker goed opletten dat ik de trein niet mis, er zijn er maar twee per dag! WELKE PLAATSEN KAN JE ER AANRADEN? Er zijn veel mooie plaatsen in Noorwegen, voor ieders interesse wat. Afhankelijk van het licht ziet het er ook telkens anders uit. Ik hou enorm van de Noorse architectuur die terug te vinden is in Bergen, in Stavanger, en ook het kleine Kristiansand heeft zijn charme. Onlangs bezocht ik Trondheim, met zijn prachtige kathedraal. Wat vooral heel typerend is in Noorwegen, zijn de vele fjorden. In de buurt van Tromso en Geiranger zijn er bijvoorbeeld heel mooie fjorden te vinden. De kers op de taart is Honningsvag met de Nordkapp, het zogenaamde ‘noordelijkste punt van Europa’.

HILSE DE GROOTE 29 JAAR WERKT OP EEN HUSKY-KENNEL IN NOORWEGEN WWW.AGIRLFROMEARTH.COM

OFFICIËLE VERTEGENWOORDIGERS VLAMINGEN IN DE WERELD

colofon

VLAMINGEN IN DE WERELD is het driemaandelijks tijdschrift van de gelijknamige Stichting van Openbaar Nut, de enige belangenvereniging voor Vlamingen die in het buitenland (willen) wonen, leven, werken.

ALGERIJE ALGIERS STROOBANDT RONNY

HONGARIJE BOEDAPEST TEMMERMAN KIM

SINGAPORE SINGAPORE VERMEULEN KARLA

ARGENTINIE BUENOS AIRES REMAUT REINHILDE

IERLAND DUBLIN VANHOUCKE JACQUES

SPANJE ALICANTE/ALTHEA RYCKAERT DIETER

AUSTRALIE ADELAIDE DECO RUDI en RASPOET INEZ

IJSLAND KOPAVOGUR VAN DE PUTTE - KJARTAN KOEN

CATALONIE / BARCELONA WOUTERS MYRIAM

Nummer 93 lente 2016

PERTH VAN DER EECKEN TINEKE

INDIA BANGALORE VERFAILLIE ELS

MADRID DAUWE MIEKE

CORRESPONDENTIEADRES & RECLAMEREGIE Vlamingen in de Wereld, Zenith-gebouw Koning Albert II laan 37, 1030 Brussel Tel.: +32 (0)2/201 73 84 [email protected], www.viw.be facebook.com/viwbrussel twitter.com/viwbru

VICTORIA DEMUYNCK NANCY BRAZILIE SAO PAULO PUYNEERS PETER

CHENNAI BAEYENS GUY MUMBAI REYNAERS ELS

CANADA ONTARIO/PICKERING ELSIER BRUNO

INDONESIE JAKARTA WOUTERS PAUL

NEW BRUNSWICK BODART FANNY

ITALIE BOLOGNA SALSI SONIA

QUEBEC FOCQUET MIREILLE CHILI SANTIAGO MAGNUS ANNEMIE CHINA SHANGHAI NUYENS KATHLEEN COLOMBIA BOGOTA OTTEN FILIP COSTA RICA LIBERIA MATTON MAUREEN DENEMARKEN HORSHOLM SWERTS SOPHIE DOMINIKAANSE REPUBLIEK LA ROMANA DEMYTTENAERE INGE DUITSLAND MUNCHEN, BEIEREN DE JONGHE ANNE-MARIE

MILAAN VERSTREKEN MARLEENTJE JAPAN OSAKA CATRYSSE BERNARD LETLAND RIGA DEVRIENDT MANTEN LUXEMBURG STEINSEL DE CORTE FRED MALAWI ZOMBA HENDRICKX MIEKE MALEISIË KUALA LUMPUR VAN LEUVEN SOFIE NIEUW ZEELAND AUCKLAND DE BELDER MINE CHRISTCHURCH ROTTIERS PATRICK

ECUADOR QUITO DE VUYST PIET

NOORWEGEN KOLSAS VAN LAENEN FILIP

FILIPPIJNEN MANILA GEERTS PETER

PANAMA CHIRIQUI BOGAERT BERTRAND

FINLAND HELSINKI RAEYMAEKERS SVEN

PARAGUAY CAPITAN MIRANDA – ITAPUA GODEFROID CONNY

FRANKRIJK PARIJS GOEZU ANDRE NORD-PAS DE CALAIS VAN DIEST SASKIA ILE DE FRANCE BORIAU FREDERIK

POLEN WARSCHAU VAN HOOL ANNICK PORTUGAL LISSABON EVENEPOEL KATRIEN

LYON GOORDEN ANN

QATAR DOHA DE BRUYCKER ILSE

GAMBIA BAKAU GOOSSENS BART

SERVIË BELGRADO DELVA GILBERTE

GROOT-BRITTANNIË LONDEN VERMYLEN DAVID SURREY BECKERS BRIT

MALAGA / MARBELLA BREUGELMANS ROEL TENERIFE VERHOEST ROGER VALENCIA LESAGE KRISTIEN SURINAME PARAMARIBO HELDERWEIRT TOM THAILAND BANGKOK BULL EDDY TUNESIE TUNIS DE JONGHE SOLANGE

ABONNEMENTEN 50 euro, dit is het forfait om gebruik te maken van de VIW-dienstverlening. Een lidmaatschap op het tijdschrift zit hier inbegrepen, alsook de toegang tot de ledenpagina's van de website en de diverse voordelen die VIW haar leden biedt.

VIETNAM HANOI LAUKENS PHILIPPE

IBAN: BE 73 411503717160 Swiftcode (BIC): KREDBEBB

VSA ARIZONA / PHOENIX WYNANT AL

Met als mededeling ‘Ledenpakket VIW’ Betalen via creditkaart kan uiteraard ook. Raadpleeg hiervoor www.viw.be/nl/lid-worden

CALIFORNIA, MONTEREY FIERS VERA COLORADO / GOLDEN KENNEDY VERA FLORIDA / APOLLO BEACH BINARD JOSEPH GEORGIA / ATLANTA CLOET MIEKE ILLINOIS / CHICAGO RYCKBOSCH BART OHIO / AURORA DAUWEN ERIK OREGON / PORTLAND VERMEULEN STEFAAN NEVADA / LAS VEGAS VANDEKERCKHOVE FRANK NEW YORK / NEW YORK HIGHAM – BOUTEN KAAT PENNSYLVANIA / PHILADELPHIA MERTENS DAISY WASHINGTON DC QUINTYN MARC WISCONSIN / BRUSSELS BINARD JOSEPH ZUID-AFRIKA KAAPSTAD GOOS DANIEL ZWEDEN BOLLNAS VAN LOUWE LUC STOCKHOLM VANHOVE TINY ZWITSERLAND GENEVE DE CEUSTER BERT ZURICH ADRIAANSEN INSUN

REALISATIE Drukkerij Geers Offset nv NA ELKE VERZENDING krijgen wij steevast een aantal exemplaren retour wegens foutief adres. Gelieve het secretariaat van uw gewijzigde adres op de hoogte te brengen a.u.b. VIW RESPECTEERT DE WET op de privacy. VIW is lid van de Unie van de Periodieke Pers. RAAD VAN BESTUUR VLAMINGEN IN DE WERELD Jan VAN DOREN, voorzitter Bernadette ALLAERT, Kathleen BERTIER, Eddy BONNE, Jan BUYSSE, Julius CANDRIES, Annik CRYNEN, Hans DE BELDER, Jules DE BRUYNE, Rik DECAN, Lot DE GEYTER, Leo DELCROIX, Marie-Jeanne DE MOORTEL, Maria DIERICK, Joost DUFLOU, Guido GYSEMANS, Greta ICKX, Erik JONNAERT, Guido JOURET, Sylvain F. KEMPENEERS, Nina MEES, Ine MORTELMANS, Johanna NEYT, Erik PORTUGAELS, Annick SCHRAMME, Matteo SEREGNI, Karl STEPPE, Walter M. THIEBAUT, Claire TILLEKAERTS, Evrard VAN DER PERRE, Els VAN DE SIJPE, Ria VAN ELSLANDE, Remi VERMEIR, Diane VERSTRAETEN, Roland WAEYAERT STRUCTURELE SPONSORS DEME, DIBISS, EY, Gosselin Group, Ondernemingen Jan De Nul nv Met de steun van de Vlaamse overheid. De Vlaamse overheid kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor de inhoud van de publicaties.

Emma

Boek bij de Nr.1 autoverhuurder in Europa