Vlamingen. Kathleen toont de weg naar Senegal IN DE WERELD. Met kanker in het buitenland Kids-ID Partner als motor van expatriatie Repats VIW

België - Belgique P.B./P.P. 9000 Gent X BC 6708

n e g n i Vlam WINTER

16 I NR

2015-20

Driemaandelijks tijdschrift van de Stichting Vlamingen in de Wereld

92

VIW

ERELD

Verantwoordelijke uitgever: Koen Van Der Schaeghe I Zenith-gebouw I Koning Albert II laan 37 I 1030 Brussel I erkenningsnummer P109064 I Afgiftekantoor Gent X

IN DE W

Kathleen toont de weg naar Senegal Met kanker in het buitenland | Kids-ID | Partner als motor van expatriatie | Repats

Met een goede voorbereiding op de terugkeer ben je nooit te vroeg. Tijdens je verblijf in het buitenland komt er een moment dat je weer gaat nadenken over de terugkeer naar ‘huis’. Juist dan wil je voor je kind de allerbeste beslissingen nemen. Met name op het gebied van onderwijs. Dat moment komt vaak sneller dan je denkt.

Wij denken met je mee en geven advies dat is afgestemd op de unieke situatie van jouw gezin.

Ȉ!2#5%""ƞ,+7"(&+!"/"+ $"!2/"+!",+03"/)&'#&+!" ,-""+2&1"/*1"-/"11&$"Ǿ -/,#"00&,+")""+!,")*1&$" 4&'7"$"1"01,-%2+("++&0"+ 3/!&$%"!"+ǽ"!",-0&03+ %"1!3&"03+!2#5%""+4&' !"'2&01"("27"(2++"+*("+ 3,,/!"$"(,7"+,-)"&!&+$"+3+ ,+7"(&+!"/"++1"/2$(,*01ǽȉ Martijn van der Lande

Onze terugkeerbegeleiding bestaat uit een persoonlijk gesprek met onze adviseur . Daarna bepalen we samen welke ondersteuning we verder nog gaan inzetten. Zodat je kind uiteindelijk (een prachtige ervaring rijker) in de best passende onderwijssituatie kan starten op de nieuwe school.

T +31 (0)40 204 74 70 E [email protected]

Moed COVERSTORY Kathleen Billen zocht en vond een project waarmee ze als expatpartner het beste uit haar buitenlandverblijf kon halen: het schrijven van een reisgids. Samen met haar gezin verbleef ze vier jaar in Senegal. In

Emigreren is een totaalbeleving. Een nieuw leven in het buitenland inspireert, de magie van het andere trekt aan, maar confronteert ook. Uiteindelijk neem je als emigrant of expat altijd jezelf mee. Emoties in het buitenland worden intenser, alles wat er toe doet in het leven, krijgt er een grotere intensiteit, de mooie momenten, maar ook de zware.

haar boek leidt ze je langs de beste Belgische adres in dit land van de Teranga, gastvrijheid.

Net zoals in eigen land, stort ook in Australië je wereld in, als je de dokter hoort zeggen: ‘ik heb slecht nieuws’. Hoe ga je om met een zware diagnose als velen van jouw naasten duizenden kilometers van je verwijderd zijn? VIWvertegenwoordigster Tineke Van der Eecken vertelt open, eerlijk en moedig over haar strijd tegen kanker in Australië, ver weg van de verzorgingsstaat die ons land is, maar ook ver weg van vrienden, van wie ze graag een knuffel zou ontvangen. Een indringende getuigenis van een vrouw die opnieuw leeft, werkt en een toekomst ziet. Besognes, groter en kleiner, ze komen wel meer aan bod in deze editie. Tatjana Ceunen beleefde tot haar tiende een bijzondere tijd in Shanghai. Vlaanderen kende ze alleen als vakantiebestemming, maar plots moest ze er wonen, leven en school lopen. Ze voelde zich letterlijk en figuurlijk gedesoriënteerd. De confrontatie met al het nieuwe onder

08

15

18

de vreemde Vlaamse lucht viel haar zwaar. Maar de donkere emigratiewolk boven haar hoofd verdween. De zwaarte werd lichter en vandaag leeft ze op een roze wolk. Ze schreef haar ervaringen neer en droomt van studies in het buitenland. Over reïntegratie gesproken, terugkerende expats en emigranten zijn slechts zelden onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Een aantal pijnpunten kan je verder in dit magazine lezen, het zijn de eerste resultaten van een onderzoek dat momenteel gevoerd wordt en waarvoor in 2016 een diepgaande kwantitatieve studie gelanceerd wordt door de vakgroep Sociologie van de Universiteit Gent, waaraan VIW meewerkt. Onderzocht wordt onder meer welke factoren een terugkeer kunnen vergemakkelijken of bemoeilijken. Zoals gebruikelijk brengt deze publicatie een inkijk in het leven van de meest uiteenlopende expats en emigranten, allen landgenoten, wiens wereldblik werd ontdaan van de Vlaamse conifere tuinrand. Meer getuigenissen over het leven, lief en leed in het buitenland, brengen wij in 2016.

Koen Van der Schaeghe

3 Woord van de voorzitter

22 Uw diploma in Europa

4 Met kanker in het buitenland

24 Xaviers ondernemersspirit in de VS

8 Bankier getuigt: partner als motor van een expatriatie

26 Van expats tot locals

10 Kathleen toont de weg naar Senegal

29 Vlaamse troeven in Atlanta

12 Nicolas bouwt aan overzeese megaprojecten

30 Opgroeien in twee culturen

14 Juridisch: Uw woning in België verkopen?

32 Repats: waar let je op bij een terugkeer naar België

15 Erasmuservaring in Belfast

34 Maria’s fluisteringen uit het Oosten

16 Kids-ID in het buitenland

36 Belgische week in Riga

18 Sofia Vandaele, hotelmanager van New York tot Parijs

39 Colums van expats

20 Marie Martens lanceert eigen label in Parijs

40 Gespot: reisschrijver Bram Reusen

Overal in de wereld GRATIS de beste Vlaamse tv

Kijk online tv op je smartphone, tablet, laptop en PC via www.bvn.tv/bvnlive

BVN is de publieke televisiezender voor Nederlandstaligen in het buitenland. Dagelijks zenden we een selectie uit van het televisieaanbod van de Vlaamse en de Nederlandse openbare omroep. Onze programma’s zijn 24 uur per dag te bekijken via www.bvn.tv/bvnlive, de satelliet en in duizenden hotels. Kijk voor meer informatie op www.bvn.tv

Woord van de voorzitter Een Damesakkoord voor Nederlands

H

JAN VAN DOREN

ey, ik mailde u een meeting request en

van het Nederlands in de verf zetten. Blikvanger

wacht op uw reply. Maar no worries,

was het Taalcongres dat op 10 oktober door de

bottom line ziet onze P&L er gezond uit.

Taalunie werd georganiseerd, en waar ook VIW

Doorsnee taalgebruik in een Vlaamse kan-

naast tal van andere Vlaamse verenigingen aan

tooromgeving vandaag. Niet enkel Engels zet

meewerkte.

het Nederlands onder druk. Ook de revival van

Wat vooral opviel in deze Week was de positieve

Vlaamse dialecten, met Westvlaams als laatste

benadering van de positie van het Nederlands.

hype. Om nog niet te spreken over het slang van

Geen jeremiade over taalverdrukking, maar wel

chattende jongeren, waar ik me niet aan waag.

toekomstgericht kijken naar wat de positie van

Is het Nederlands als standaardtaal met uit-

het Nederlands kan versterken. Een belang-

sterven bedreigd? Hoegenaamd niet. Van de

rijke topic op het Taalcongres was het onderwijs

24 officiële talen in de Europese Unie staat

Nederlands in het buitenland. VIW-bestuurslid

het Nederlands op de achtste plaats van de

Greet Ickx getuigde van de interesse hiervoor

meest gesproken moedertalen. Met 24 miljoen

in het verre buitenland. Ze lag destijds aan de

Nederlandstaligen hebben we onze plaats. We

basis van de school voor lessen Nederlands in

merken ook een toenemende belangstelling

Shanghai. Haar verhaal kreeg bevestiging in de

en inspanning van anderstalige migranten in de

getuigenis van de directrice van het Klokhuis,

Lage Landen om onze taal machtig te worden.

dat lessen Nederlands organiseert in New York.

En vele van onze expats in het buitenland willen

Directeur Karen Peeters van de stichting NOB

meer dan ooit hun kennis van het Nederlands

(Nederlands Onderwijs in het Buitenland) deed

op peil houden. Of ze willen dat hun kinderen

een oproep om het onderwijs Nederlands blij-

ook de taal van hun vaderland spreken, al was

vend te ondersteunen. De Nederlandse stichting

het maar om terug te kunnen instromen in ons

ondersteunt reeds jaren dit onderwijs, maar

onderwijs.

kampt met besparingen opgelegd door de

Toch vraagt het Nederlands blijvend aandacht,

Nederlandse overheid. Na 2016 stoppen de

niet enkel als maatschappelijk erfgoed maar

Nederlandse subsidies. Uit een bevraging blijkt

ook als communicatief bindmiddel en cultuur-

dat een derde van de scholen Nederlands in het

drager van de Nederlandstaligen in de Lage

buitenland dan zou sluiten. De NOB-directrice

Landen en ver daarbuiten. Daarbij kan je er niet

deed een warme oproep om dit niet te laten

om heen dat talen voortdurend in evolutie zijn,

gebeuren.

en onderling in strijd.

Deze oproep kreeg op het Congres algemene

Ons land beleefde de eerste 150 jaar van zijn

steun, ook van alle aanwezige politieke fracties

bestaan zo’n taalstrijd, tussen Nederlands en

van het Vlaams parlement. Tussen de Vlaamse

Frans. Het Nederlands was lange tijd de under-

en de Nederlandse regering lopen besprekin-

dog, maar heeft de strijd met glans doorstaan.

gen over het verder zetten van de NOB-steun

Vandaag is het Engels als lingua franca aan een

voor onderwijs Nederlands in het buitenland.

veroveringstocht bezig. Die is politiek minder

Het betreft wereldwijd een 15.000 leerlingen,

geladen. Er is geen sprake van een Engelstalige

waarvan een 10% Vlaamse kinderen. Jaren

elite die de taal hanteert als instrument van

geleden spraken Vlaanderen en Nederland af

macht en invloed. Bovendien gaat het vaak om

dat Vlaamse kinderen ook konden genieten

een soort “esperanto”-Engels als voertaal tussen

van de NOB-steun, als compensatie voor het feit

anderstaligen met een andere moedertaal dan

dat zoveel Nederlandse jongeren in Vlaanderen

het Engels. Maar de verdringing door het Engels

komen studeren. Dat “Herenakkoord”, onder

blijft een feit.

de Vlaamse en Nederlandse onderwijsministers,

De bekommernis om de toekomst van het

moet thans bevestigd worden in een nieuw

Nederlands kreeg onlangs extra aandacht met

“Damesakkoord”, tussen Vlaams onderwijsmi-

de organisatie van de Week van het Nederlands,

nister Hilde Crevits en haar Nederlands collega

van 10 tot 17 oktober. Het was de eerste keer dat

Jet Bussemaker. Vooruit, Dames, in het belang

de Nederlandse Taalunie dit initiatief nam, een

van het Nederlands, en onze kinderen.

Vlaams-Nederlandse coproductie, met tal van activiteiten die het belang en de meerwaarde

Jan Van Doren, voorzitter VIW

3

© James Kerr

Met kanker in het buitenland “Het kan erger” Na dertien jaar in Perth (Australië) ontdekte VIWvertegenwoordigster Tineke Van der Eecken (48) een knobbeltje in de borst. Ze ondervindt nu aan de lijve hoe de zorgverlening voor borstkanker er in dit land uitziet, wat en wie ze mist in België, en wat haar hoop geeft voor de toekomst. Met haar gekende creativiteit gaat ze op een originele manier met de nieuwe uitdaging om.

4

WANNEER EN HOE WIST JE DAT HET OM KANKER GING? Op een dag in juni, na het douchen voelde ik een knobbeltje naast mijn rechterborst. Ik had net een korte spirituele vakantie in Bali achter de rug en voelde me sterker en gezonder dan ooit. Ik kon me dan ook niet voorstellen dat er ook maar iets fout kon zijn. Twee dagen later ben ik toch maar naar de dokter gegaan, een huisarts van wacht verbonden aan een hospitaal. In Australië wordt je pas vanaf je vijftigste opgeroepen voor een routine mammografie, en later zou blijken dat deze ontdekking mijn groot geluk is. Het duurde nog vijf dagen vooraleer ik een afspraak had voor verder onderzoek, dat een mammografie, echo en punctie van het gezwel inhield. Ik miste mijn Belgische gynaecologe die dit persoonlijk zou hebben opgevolgd en me in twee dagen een antwoord zou hebben bezorgd. In Australië is er geen jaarlijkse controle bij een gynaecoloog, enkel een tweejaarlijks uitstrijkje bij een vrouwelijke huisarts-van-dienst die tel-

kens anders is. Vijf dagen na de mammografie belde mijn huisarts me heel onthutst omdat hij pas de uitslagen kreeg toegestuurd. Hij vroeg me onmiddellijk langs te komen want hij had slecht nieuws. “Vandaag wil ik geen huisarts zijn,” zei hij. “Ik vind het vreselijk je dit te moeten melden maar je hebt kanker.” Hij had de tranen in de ogen, maar gaf me ook moed. “Ik weet ook dat als iemand dit tot een goed eind kan brengen, dan ben jij het.” Mijn huisarts had een afspraak geregeld bij een borstchirurg de volgende dag. Het bleek dat het om een kwaadaardig gezwel ging dat niet hormoongevoelig was, en daardoor de behandelingskansen beperkt waren, maar ook dat het om een gezwel in een vroeg stadium van kanker ging. De eerste opluchting, want de eerste stadia van kanker duren maar acht tot twaalf weken. Had ik gewacht op de officiële borstscan van de overheid op mijn vijftigste was ik terminaal geweest! Nu was het zaak het gezwel zo snel mogelijk weg te nemen om de kans op uitzaaiing te beperken. Ik dacht aan mijn werk, en aan mijn

ZORGVERLENING

bouwproject. Ik zou drie weken later verhuizen en had huurders klaar om in het oude huis te wonen. Hoe moest ik daar een operatie tussen lassen? Op mijn werk bleek dat ik onvoldoende ziekteverlof had. In Australië heb je tien dagen betaald ziekteverlof per jaar als je fulltime werkt. Daarna moet je onbetaald verlof aanvragen. Met de hulp van vrienden en een bouwmeester die een oogje dichtkneep ben ik vervroegd verhuisd en twee weken na de eerste ontdekking is een gezwel van 1cm weggehaald in St John of God Hospital. De borstbesparende ingreep hield ook een biopsie in van het omliggend weefsel en van een lymfeklier, waaruit bleek dat er geen uitzaaiingen waren. Oef. JE BENT VER VAN FAMILIE EN VRIENDEN IN EUROPA… HOE EERLIJK KAN JE COMMUNICEREN OVER JOUW ZIEK ZIJN MET MENSEN DIE JE NIET DIE ECHTE KNUFFEL KUNNEN GEVEN? IK KAN ME VOORSTELLEN DAT OOK TROOST EEN TWEERICHTINGSVERKEER IS? Dat is ook zo. Het ging allemaal bijzonder snel, en ik had het gevoel dat ik medisch gezien wel in goede handen was en voldoende omringd was door vrienden die me praktisch konden bijstaan. Wel had ik het moeilijk bij het inlichten van de thuisbasis. Mijn moeder bel ik twee tot drie keer per week, en we houden niets voor elkaar verborgen. Dat hebben we geleerd uit vroegere ervaringen met slecht nieuws. Het is beter te weten wat er aan de hand is zodat je zelf kan opvolgen en beslissen wat je ermee doet en hoe je de ander kan steunen, dan van niets te weten. Dit keer was mijn moeder op vakantie met haar zus, en ik wist hoe zeer dit nieuws haar zou verontrusten. Ze reageerde geschokt, zoals verwacht, maar ze was in goede handen en gaf mij goede moed en een gevoel dat ik er niet alleen voorstond. Enkel dichte familie en vrienden waren op de hoogte op dat moment. Toen er na de operatie sprake was van chemotherapie en bestraling, maar ik eerst een maand moest recupereren twijfelde ik niet: ik sprong op het vliegtuig richting België om mijn familie en vrienden te zien en die echte knuffels te krijgen, om mijn batterij op te laden alvorens aan de behandeling te beginnen. Ook nam ik van de gelegenheid gebruik om een tweede opinie te vragen aan het UZ Gent. Daar bleek dat men dezelfde of zeer gelijkaardige behandeling zou voorschrijven: zes maanden chemo gevolgd door zes weken bestraling – een internationaal overeengekomen regime. Toen heb ik een gesloten Facebook pagina gemaakt om vrienden en familie op de hoogte te houden, zodat ik nieuws kon posten wanneer ik er klaar voor was, voor wie het wou weten, en de troost ook van vele richtingen kwam. Die groep heeft

maar het draait ook omgekeerd. Ik krijg bezoek van mensen die ik vooraf nauwelijks hoorde of zag, omdat zij geleerd hebben hoe ze kunnen helpen door er gewoon te zijn, en kanker hen niet afschrikt. Ook de Vlamingen hier in Perth hebben zich van hun beste kant getoond. Sofie De Meyer heeft zelfs een marathon gelopen om me aan te moedigen moreel en met sponsoring. Anderen brengen een kom soep na de dag chemo, of Vlaamse series op DVD. Hartverwarmend, het netwerk. Wel moet ik toegeven dat ik op mijn donkerste dagen mijn dichte familie in België, mijn moeder en haar zussen en mijn vriendinnen uit de humaniora, en enkele hele dikke vrienden, echt wel miste. Met hen kan ik wel skypen, en ze omringen me met berichtjes. JE BENT CREATIEF ACTIEF, HIELP JE DAT OP DONKERE DAGEN? Ik geloof in de kracht van creativiteit als genees-

Creaties: Tineke Van der Eecken Beelden: James Kerr Boven: Zilveren ketting met goudstenen uit West Afrika Onder: Armband in zilver met edelstenen (opaal uit Australie, ametist uit Madagascar) en een afgietsel van schors van een bedreigde Australische Tuart boom.

me enorm geholpen, zowel praktisch met hulp, ervaring, nuttige informatie als emotioneel. DACHT JE SOMS, WAS IK NU MAAR IN BELGIË? Weet je, na zoveel jaren in het buitenland, waarvan dertien in Australië, is dit wel echt thuis: mijn huis, mijn kinderen en hun leven, vrienden, de hond en de kat, bezigheden. Ik prijs me gelukkig dat ik erg goede vrienden heb, ook hier, mensen op wie ik kan rekenen en me steunen door dik en dun. Sommigen ken ik al meer dan tien jaar, anderen korter. Wat me meteen is opgevallen is dat kanker bepaalde mensen aantrekt en anderen afstoot. Iedereen heeft daarvoor zijn eigen reden, een familielid verloren aan kanker en het trauma daaraan verbonden maakt het voor sommigen bijzonder moeilijk,

middel. Een tweetal maanden geleden ging ik door een bijzonder moeilijke periode. Ik had helemaal geen energie, lag op de zetel, voelde me down en nutteloos. Ik kon niet lezen, had ook geen zin om te haken of breien, laat staan juwelen te maken of gedichten of boeken te schrijven. Ik herinnerde me een boek dat me ooit had geholpen, in andere omstandigheden: The Artist’s Way door Julia Cameron, met een 12-weken plan voor ‘creative recovery’. De basistechnieken in dat boek bestaan eruit om ‘s ochtends ‘Morning Pages’ te schrijven, drie A4-tjes met de eerste indrukken en gedachten, het gezeur in je hoofd, zodat je de dag door kan zonder daarmee te blijven zitten. De tweede techniek is ‘Artist Date’, je doet eenmaal per week iets speciaals dat je creatieve zelf inspireert. Na een tiental dagen was ik in mijn studio. Je zal ook zien dat het universum op dat moment meewerkt: iemand bestelde een juweel, dat ik met plezier heb gemaakt. Het is een vorm van meditatie voor me, en de blijdschap zien bij de tevreden klant die zijn vriendin wou verrassen

© Leadership WA

5

ZORGVERLENING

met iets bijzonders geeft me ook extra voldoening. Door de jaren heen heb ik al vele klanten teruggezien die me vertellen hoezeer het juweel een verhaal vertelt en hoezeer dat verhaal nu deel is van hen. Toen heb ik het plan opgevat om mijn creativiteit te vieren. Als ik niet de fysieke kracht of energie had om er wat mee te doen, waren er anderen die het voor mij wel konden vertellen of doen? Bevriende dichters hier in Perth staken de hand op om hun verhaal rond mijn juwelen neer te pennen, iemand anders bood aan om een tentoonstelling of evenement te organiseren, een fotograaf zou mijn ‘healing journey’ met een portret illustreren… Het is een zeer mooi project geworden dat me heeft gesterkt in het geloof in mezelf en mijn innerlijke kracht, en dat ook anderen heeft dichter gebracht. Op en na de tentoonstelling bleek ook dat mijn verhaal en de manier waarop ik ermee omging anderen inspireert.

Leadership Western Australia 2015’ waren vorig jaar, terwijl het programma zelf van start ging in juli. Dat was na de operatie, maar zou lopen tijdens de hele duur van chemotherapie. Ik twijfelde of ik dit kon en wou doen. Ik was bang van mijn lichaam. De organisatoren moedigden me aan om alvast de oriëntatiedagen mee te maken, waar ik ook de 29 anderen in de groep leerde kennen en een bijzonder interessant programma voor de komende maanden werd voorgesteld. Ik ben iemand die niet terugdeinst voor uitdagingen, maar dit was anders. De enige manier was om het stap voor stap te doen, en me niet druk te maken wanneer ik een stapje miste, en daarin steunde men me. Het programma bestond uit een reeks ‘experiences’, dagen waarop de hele groep samenkwam met sprekers, met vooraf voorbereiding in de vorm van teksten en zelfbezinning en oefeningen, alsook nabezinning en feedback. Omdat ik behalve mijn ziekte plots zo weinig om handen had kon ik me wel verdie-

DAT BRENGT ONS BIJ HET LEADERSHIP PROGRAMMA DAT JE VOLGDE EN SUC-

pen in mijn leadership ervaring, het belang van vertrouwen, intuïtie, invloed hebben etc. Het waren ook stuk voor stuk menselijke trekken die van belang waren op dit moment. Ook in mijn ziekte moest ik leiderschap tonen, hoe mensen informeren, hoe delegeren, welke waren mijn zwakke en mijn sterke punten, en hoe kon ik

CESVOL AFRONDDE: WAAROM GA JE DEZE UITDAGING AAN TIJDENS JOUW ZIEKTE? HIELD HET JOU IN ZEKERE MATE FRIS? KON JE HET LICHAMELIJK OPBRENGEN? Het was zo niet gepland. De selecties voor ‘Rising

6

die verbeteren? Ik geef toe dat er dagen en zelfs weken waren waarop ik me beklaagde dat ik deze extra druk op me had genomen, en dat ik enkele ervaringen heb moeten missen. Tegen de tweede helft van het programma kon ik mijn achterstand echter wel inhalen. Anderen in de groep gaven me nota’s en een lift wanneer ik niet kon rijden. Mijn ervaringen werden door anderen geapprecieerd, en ik leerde van hen. Ik was zelf verrast dat ik het einde gehaald heb met de officiële diplomauitreiking op 13 november. Het is alsof ik van een negatieve ervaring een positieve heb kunnen maken. Het geeft me een enorme boost om na mijn genezing mijn loopbaan weer op te nemen. ZAL JE OOIT ZEGGEN: EEN RAMPZALIGE DAG WAAROP HET NIEUWS KWAM EN EEN NIEUW LEVEN VOLGDE? Ik zie dit nu al als een scharniermoment in mijn leven. Ik heb geleerd minder te doen en stress te voorkomen. Met meditatie, creativiteit en een nieuwe kwalificatie bovenop de medische behandeling, werk ik aan een nieuw leven. Het kan niet anders dan goed komen. INFO

BEKIJK HET WERK VAN TINEKE VIA

WWW.TINEKECREATIONS.COM

Samen lezen, samen genieten

Zijn jouw kinderen wereldkinderen, maar wil je toch dat ze de Nederlandse taal beheersen? Samen lezen is de oplossing! Voorlezen schept niet alleen een band, het stimuleert ook de talenkennis van je kind. Van de liefste en leerrijkste peuterboekjes tot de grappigste prentenboeken en spannendste leesverhalen, je vindt ze allemaal op www.clavisbooks.com.

Bankier getuigt: partner als motor van een expatriatie Vijftien jaar geleden begon Olivier Smekens (43) zijn expatcarrière bij KBC. Samen met zijn vrouw Nele en hun pasgeboren dochter Marie vertrok hij naar Londen. Het begin van een reis die van dit echtpaar en hun kinderen wereldburgers maakte. Want ook andere steden volgden. De Belgische bank- en verzekeringsgroep KBC stelt immers 49 Belgen met langetermijncontracten tewerk in het buitenland, van Hongkong tot de VS. Intussen ervaart het vijfkoppig gezin Smekens de laatste fase van een unieke expatbeleving in Bratislava. AUTEUR JESSICA JACOBS

S

inds 2012 is Olivier verantwoordelijk voor dienstverlening aan bedrijven bij ČSOB, de Slovaakse dochter van KBC. Dat gaat voornamelijk om financiering van Slovaakse bedrijven, zijn team bestaat dan ook uitsluitend uit Slovaken. Dat geeft een andere ervaring dan zijn expatperiodes in New York en Londen. “Het zijn verschillende culturen, met andere verwachtingspatronen”, legt Olivier uit. “Maar uiteindelijk streeft iedereen naar hetzelfde. Zowel professioneel als privé is het expatleven een boeiende rit. Je leeft een onorthodox leven, leert je aanpassen en leeft buiten je comfortzone. Het is daarvoor dat je expat wordt, je groeit en verandert als mens, het financiële aspect is dan bijkomstig.”

Slovaaks team

In 1999 nam KBC de Slovaakse bank ČSOB over, die naam is behouden in combinatie met het logo van KBC. De bank bekleedt er momenteel een ‘challenger positie’ op de vierde marktplaats. Op een kleine markt, met zo’n zeven concurrerende banken, betekent dat dat ze hard moet werken om een spreekwoordelijk stuk van de taart te bemachtigen. Onder de 2600-tal werknemers zijn vier Belgen, waaronder Olivier. Als een van de

8

weinige expats van KBC in Bratislava, kwam hij aan het hoofd te staan van een volledig Slovaaks team. Bij aankomst merkte Olivier de spanning in zijn team om een niet-Slovaak als leidinggevende te hebben. “Het was ook voor mij een aanpassing. Tijdens mijn eerste week op kantoor kwam er iemand met een probleem bij me langs. Ik vroeg hem welke alternatieve oplossingen hij mogelijk zag. ‘Sorry, maar ik ben niet de baas, jij moet dat beslissen’, was zijn antwoord. Ik kwam net uit New York, een heel andere wereld, waar werknemers samen naar oplossingen zoeken en waar ruimte is voor initiatief. Werknemers hier zijn die aanpak niet gewoon. Ze gaan ervan uit dat zij hun job hebben en beslissingen worden door de baas genomen. Die mentaliteit wijzigen is heel moeilijk. Dat neemt niet weg dat hier fantastische, zeer collegiale mensen werken met een sterke wil om te slagen.”

Advies uit eigen ervaring Niet alleen de mentaliteit van de bevolking, ook de grootte van de stad en de bevolkingsdichtheid vragen een grote aanpassing van een expatgezin dat van New York naar Bratislava verhuist. Zeker na een inburgering van zes jaar in de Big Apple. Je vraagt

je al snel af of de familie Smekens die droombestemming van vele expats nu niet verschrikkelijk mist. “Misschien wel een beetje”, luidt het. “Maar het gras is er niet veel groener dan in Slovakije. Je hebt overal problemen die je moet oplossen en je kan niet elke dag op Fifth Avenue gaan shoppen. Het Engels als voertaal maakt het makkelijker om je te redden en er heerst inderdaad een speciale energie in de stad, maar je moet het ook niet verkopen als het paradijs. New York is een hype, een ‘place to be’. Toch zou ik er niet per se terug willen wonen.” Olivier leverde enkele jaren geleden in New York fantastisch werk voor BelCham, de BelgischAmerikaanse kamer van koophandel. Een organisatie die al meer dan honderd jaar bestaat. “Op het moment dat ik er aankwam, was die op sterven na dood. Samen met een aantal partners brachten we de organisatie terug tot leven. Momenteel is het de belangrijkste Europese incubator voor start-ups in de VS. Wat zeker interessant is voor Belgische bedrijven. Hier in Slovakije is zoiets ondenkbaar. Er zijn een 25-tal Belgische bedrijven aanwezig, een kamer van koophandel zou hier weinig zin hebben.”

EXPAT

Zijn advies levert Olivier Smekens gestoeld op jarenlange ervaring. Niet alleen in de banksector, maar ook met zijn eigen ondernemingen. "Je kan pas advies geven als je zelf de pijn en het lijden van het ondernemerschap hebt gevoeld. Daarom vind ik het belangrijk om naast mijn werk als bankier ook een eigen bedrijf te leiden. Nele en ik zijn trouwens opgegroeid in een ondernemersgezin. Je leert zo een heel andere kant van de wereld kennen, dat geeft je een zelfstandig gevoel en je leert vechten om er te komen. Daarnaast versnelt zo'n eigen zaak ook het integratieproces in het buitenland, het biedt een mooie aanvulling op de contacten die je bijvoorbeeld aan de schoolpoort legt."

“De tijd dat de expatvrouw gezien werd als 'chauffeur voor de kinderen' en 'huisvrouw die gaat shoppen', mogen we stilaan achter ons laten.” Expatriëren met kinderen

Ik vind het trouwens fantastisch dat KBC recent het initiatief nam om Nele te spreken over haar verwachtingen van mijn expatcontract. Dat lijkt me redelijk uniek!" De tijd dat de expatvrouw gezien werd als 'chauffeur voor de kinderen' en 'huisvrouw die gaat shoppen', mogen we stilaan achter ons laten. Net zoals Nele zijn er vele expatpartners die een manier vinden om zich succesvol te ontplooien in elke nieuwe omgeving. Dat is een niet te onderschatten uitdaging. De zoektocht naar een nieuwe plaats in de maatschappij valt soms zwaar, maar die plaats is er wel degelijk. Door hun flexibiliteit en ondersteuning, vormen expatpartners vaak de belangrijkste motor voor de expatriatie.

Nieuwe bestemming In Bratislava zijn Vlaamse expats een zeldzaam soort en de Belgische gemeenschap is er bijzonder klein. Tel daarbij dat Slovaaks een moeilijke taal is en communicatie in het Engels er vaak onmogelijk is, dan kan je concluderen dat het geen typische expatbestemming is. Dat maakt de integratie er niet makkelijker op. “Fysiek wonen we in Bratislava,” vertelt Olivier, “maar eigenlijk leven we in een expatbubbel. We leerden geen Slovaaks en na drie jaar vergeet ik nog steeds de verschillende benaming voor volle en halfvolle melk. Dat zorgt

natuurlijk voor een andere winkelervaring dan in New York.” “We leven niet het typisch 'Slovaakse' leven, maar we wonen hier wel graag. Er is veel natuur, het is hier veilig en er heerst een sterke loop- en fietscultuur, dat bevalt ons. Intussen trekken we alle vijf onze plan. Onze kinderen, Marie (15), Jules (12) en Louis (10), gaan naar een internationale school, maar ze hebben ook Slovaakse vrienden. En mijn vrouw Nele richtte haar eigen zaak Mojid Bands op, dat levert identiteitsarmbanden wereldwijd.” Nu ze hun draai gevonden hebben, is het bijna tijd voor iets anders. Olivier rondt zijn laatste paar maanden in Bratislava af, in afwachting van orders voor een nieuwe bestemming. Welke dat zou kunnen zijn, blijft lang een vraagteken. Zorgen maakt het gezin Smekens zich daar niet over, spannend is het wel. “Voor veel mensen zou zo’n verhuis een complexe aangelegenheid zijn, maar wij zijn het intussen gewoon, dit is onze wereld.”

Hoewel Olivier tijdens zijn studies al een Erasmuservaring had, was een carrière in het buitenland oorspronkelijk niet zijn grote droom. Tijdens een netwerkevenement kwam het onderwerp ter sprake. Olivier deed daarop mee aan expatexamens binnen de bank, die zijn flexibiliteit en aanpassingsvermogen testten. Toen bleek dat hij gekwalificeerd was, kwam in 2001 de grote stap. Een sprong in het onbekende, en zijn vrouw sprong mee. "Heel toevallig kon ze op dat moment springen. Nele werkte bij Sabena. Drie maanden nadat ik de vraag kreeg om naar het buitenland te gaan, viel bij die luchtvaartmaatschappij het faillissement. Onze dochter was slechts twee maanden oud, dus we pakten haar op in de Maxi Cosi en hup, we waren weg. Op dat moment stap je in een leven waarvan je later beseft dat dit 'avontuur' voor jou het echte leven is voor je kinderen. Ik zie de kans groot dat onze kinderen snel het huis uit zijn, dat is de prijs die je betaalt als expat." "Als je adressen wil weten voor het nachtleven in Londen of New York, moet je niet bij ons zijn. De eerste acht jaar hebben wij, en zeker mijn vrouw, tussen de baby's en Pampers geleefd. Een vrouw kan veel. Dat vind ik ook enorm belangrijk aan het verhaal van een expat: de expatcarrière is slechts mogelijk dankzij de steun van de partner. Voor Olivier, Nele en hun kinderen Marie, Jules en Louis is het leven als expatgezin een natuurlijke levensstijl.

9

Kathleen Billen presenteert

‘Senegal met de beste Belgische adresjes’ Met haar reisgids voor Senegal wil Kathleen Billen, echtgenote van de Belgische ambassadeur Johan Verkammen, haar ervaring van vier jaar in het ‘land van de Teranga’ mooi afronden. Het boek rolde in augustus van de drukpers, tot grote trots van de auteur en warm onthaald door de toeristische sector in Senegal. De gids richt zich tot Belgen die dit Afrikaanse land op een andere manier willen ontdekken. Kathleen geeft tips om de cultuurschok volop te smaken en een vlotte omgang met de Senegalezen te bewerkstelligen. Maar ook, en vooral, de beste adresjes in zes verschillende regio’s van Senegal. AUTEUR JESSICA JACOBS

D

e herintegratie in België is volop aan de gang bij de gezinsleden van Kathleen. Dat vlot goed, en is vooral een kwestie van nieuwe contacten leggen. Haar vier zonen zijn in België geboren en hebben op cultureel vlak, na acht jaar in het buitenland, amper moeite om weer te acclimatiseren. Kathleen zelf rondt nog het promotiewerk af van het boek waarmee zij haar Senegalverblijf ‘peperde’. Ze is opgetogen dat ze haar kruiden in de vorm van een eigen schrijfproject vond. Want het wordt nog steeds onderschat, hoe sterk de expatpartner moet zijn om enerzijds de expatriatie te ondersteunen en anderzijds een eigen weg te vinden in het buitenland. “Het is

“ALS MEEREIZENDE EXPATPARTNER MOET JE JEZELF EEN PROJECT AANMETEN."

10

inderdaad moeilijk om je carrière stil te leggen voor die van je partner. Ik was advocaat-fiscalist, had een mooie loopbaan in België en werkte zelfs even in Hongkong. Tijdens de eerste fase van het verblijf in het buitenland is het prettig, maar al snel krijg je de honger om iets nuttig te doen. Natuurlijk is het in het ambtsgebied van je man niet evident om een job van betekenis te vinden. Vooral omdat iedereen weet dat je er maar voor een beperkte tijd bent. Wanneer je eindelijk goed en wel aangepast bent, vertrek je alweer. Ik heb het vrij laat ontdekt, maar als meereizende expatpartner zou je jezelf een project moeten aanmeten. Bij mij was dat het schrijven van een reisgids voor Senegal.”

SOCIALE AANPASSING Door de functie van haar man kwam Kathleen automatisch in contact met Belgen in Senegal. “Ze zijn met velen en creëerden leuke plekjes in Senegal. De ebolacrisis had het toerisme in het land zwaar getroffen, ook al was er geen enkele besmetting dankzij de goede maatregelen van de overheid. Ik vond dat het land, zijn toerisme en de Belgen daar een steuntje in de rug verdienden.” Kathleen heeft persoonlijk gemengde gevoelens ten opzichte van Senegal. Het land gaf haar een grotere cultuurschok dan verwacht, de reisgids moet haar verblijf positief afronden en de mooie kanten van Senegal in de verf zetten. “Enkele tips

COVERSTORY Fr / Nl

Senegal

BELGISCHE VOETAFDRUK “Senegal lijkt wel een reusachtige open volière. Verspreid over verschillende biotopen leven hier meer dan 680 vogelsoorten in alle maten, kleuren en met een geweldige variatie in verenpracht en muzikaliteiten, onder andere de goudkapfiskaal, die getooid is in de Belgische driekleur!” Schrijft Kathleen in haar reisgids. Ze moest niet eens ver zoeken om banden tussen België en Senegal te vinden en trof allerlei speciale vogels aan. Denk alleen maar aan de vele Belgen die er in de ontwikkelingssamenwerking aan de slag zijn: mensen die graag hun steentje bijdragen en enorme voldoening scheppen uit de projecten die ze in dit Afrikaanse land opstartten. Daar kunnen ze immers het verschil maken. Kleine ngo’s met bijvoorbeeld een bevallingskwartiertje, een school of een klein bedrijf dat verlichting creëert binnen een duurzaam kader, je vindt het er allemaal. “Dat is ook leuk als Belg, want door de aanwezigheid van landgenoten voel je je direct meer thuis. De Belgen zijn niet verplicht zich in te schrijven bij de ambassade, maar via via stuitte ik op heel uiteenlopende projecten. Ik was aangenaam verrast door de atypische dingen die men realiseert. De enige cruise die de oude Franse handelsroute vaart bijvoorbeeld, en over de Senegalrivier langs Mauretanië vaart, heeft Belgische aandeelhouders. Net zoals

Ce guide atypique fera de votre voyage dans ce lieu exotique une expérience inoubliable. meilleurs coins sénégalais vous Les seront dévoilés ainsi que les liens spéciaux avec la Belgique: initiatives admirables, les meilleurs des restaurants, hôtels et adresses belges. — In het weelderige en veelkleuri ge Senegal kom je ogen en tijd tekort: paradijselijke stranden, fantastische fauna en flora, een zonnig klimaat, authentieke dorpjes en lieve mensen die je met een hartelijke lach verwelkom en. De naam ‘land van Teranga’ (‘gastvrijheid’ in de plaatselijk Wolof taal) is dan ook volledig e terecht.

TALENTEN BIJSCHAVEN Wie naar Senegal trekt, kan maar beter eerst zijn onderhandelingstechnieken bijschaven. Senegalezen durven toeristen aanklampen en een praatje slaan. Je moet dan stevig in je schoenen staan en met een glimlach op je gezicht duidelijk maken wat je wil. In haar gids geeft Kathleen enkele pasklare antwoorden voor vervelende situaties met bedelaars of opdringerige mannen. Over het algemeen kan een complimentje of een lach de relatie al snel versoepelen. “Soms spreken ze een vrouw aan met het woord ‘gazelle’, dat wil zeggen dat ze haar aantrekkelijk vinden. Als je dan reageert ‘Ah, tiof’, dat is wat ze zeggen van een kanjer van een man, dan verschieten ze. Een lach en een grapje appreciëren ze wel. Eens je met een kwinkslag antwoordt, wordt de sfeer losser en zo kan je nodeloze discussies vermijden.” Naast onderhandelingstalent komt eigenlijk elk ander talent of hobby van pas in Senegal. Zeker voor de expatpartner die op zoek gaat naar een tijdsbeste-

Lees in deze veelzijdige gids hoe je van je reis naar dit paradijs een onvergetelijke vakantie maakt. Met de beste Senegales e plekjes, maar ook aandacht voor de speciale band met België: inspirerende initiatieven, de fijnste Belgische restaurants, hotels en adresjes.

L’auteur Kathleen Billen apprit à connaître ce pays lors de son séjour au Sénégal avec son mari, ambassadeur de Belgique. Ses conseils avisés vous mettront immédiatement à l’aise dans ce pays unique.

Auteur Kathleen Billen leerde dit land grondig kennen toen ze er woonde samen met haar man, Belgisch ambassadeur in Senegal. Haar insidertips zorgen ervoor dat je je meteen thuis voelt in dit unieke land!

les meilleures adres ses De beste adresjes

niaal verleden mee hebben”, vertelt Kathleen. “Wij Belgen zijn de toeristen die ze in de watten moeten leggen, na de Fransen zijn wij de tweede Europese nationaliteit qua toeristenaantal in Senegal. Voor een klein land als dat van ons is dat een behoorlijke prestatie! Je vindt er dan ook prachtige stranden en een warm klimaat, authentieke dorpen en mensen die je met open armen en een brede lach verwelkomen.”

het enige golfterrein in West-Afrika en het eerste safaripark in Senegal waar struisvogels uit België rondlopen. Natuurlijk zijn er meer Franstalige Belgen in Senegal, maar er zijn ook Vlamingen: een Vlaamse missionaris draagt op radio en tv de met de beste Belgische adresjes mis op in het Wolof!” avec les meilleures adress es belges

Le Sénégal, pays plein de charmes et de couleurs, vous émerveille ra par ses plages paradisiaques, ses villages authentiques, sa faune et sa flore magnifique, son climat ensoleillé et ses habitants qui vous accueilleront chaleureusement. En effet, ce n’est pas par hasard que le Sénégal est appelé « pays de la Teranga » (« hospitalit é » en Wolof, la langue locale).

Senegal

TERANGA “De pracht van Senegal en de kracht van de betrekkingen tussen België en het land van de Teranga (‘gastvrijheid’ in het Wolof), vormen het dubbele thema in deze gids”, aldus federaal minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders in het voorwoord van de reisgids. Kathleen heeft zich inderdaad laten leiden door het inspirerende idealisme en doorzettingsvermogen van de Belgen in Senegal. Dit land, met als officiële taal het Frans, heeft veertig talen en dialecten waarvan het Wolof als overkoepelende taal optreedt. “Belgen zijn er veel liever gezien dan Fransen, waar ze een kolo-

Kathleen Billen

in het boek moeten de kloof voor de lezer en reiziger helpen dichten. Je kan je sterk laten overweldigen en zelfs je vakantie laten verpesten wanneer je de lokale cultuur niet aanvoelt. Oefen een beetje geduld uit, doe mee met de sociale plichtplegingen en breek het ijs met uitgebreide begroetingen. Eens je dat weet, loopt het allemaal veel gemakkelijker.”

ding die voldoening geeft. Heel wat sociale projecten richten zich tot verstoten en mishandelde vrouwen bijvoorbeeld. “Zo ken ik een Vlaamse vrouw die yoga beoefent en, hoewel ze geen professionele lerares is, kan ze in yogasessies toch haar hobby op anderen overdragen en op kleine schaal een verschil maken.” HET PARIJS VAN WEST-AFRIKA Voor hun verblijf in Senegal verbleef het gezin Verkammen-Billen in Libanon. Een absoluut andere ervaring, zo getuigt Kathleen. “Ze hadden me gezegd dat Dakar het Parijs van West-Afrika is. Maar ik heb van dat Parijs niet veel gezien. Natuurlijk zijn er de Franse baguettes en vind je er vele andere Franse invloeden. Maar de cultuur in Libanon vind ik verfijnder, met een meer natuurlijke voeling met het Westen en een perfecte mix van westerse en oosterse cultuur. We hadden er veel contact met de lokale bevolking. In Senegal liep dat anders. Naast de Franse invloeden in Senegal merk je een uitgesproken Afrikaanse identiteit en armoede speelt uiteraard een belemmerende rol in het sociale circuit. Waarvoor ik absolute bewondering heb, en waar ik ook veel van leerde, is het Senegalees optimisme en hun verdraagzaamheid voor andere religies en opinies. De 95% moslims leven er in perfecte harmonie met de christelijke minderheid, wat vandaag

Kathleen Billen

Senegal avec les meilleures adres ses belges met de beste Belgische adresjes

de dag geen evidentie is en ook in Libanon niet het geval is.” Kathleen heeft de cultuurschok gesmaakt, ze leerde de gewoonten en het werkritme kennen en vond een land van kleur en vele contradicties. Zoals bijvoorbeeld de polygamie en achterstelling van vrouwen enerzijds, maar de sterke vertegenwoordiging van vrouwen in het parlement en de regering anderzijds. En dat het best vermoeiend kan zijn wanneer je eerst de gezondheidstoestand van de hele familie moet bespreken vooraleer ter zake te komen. Maar dat brengt ons alleszins tot een prachtig besluit: ‘In Senegal is de tijd de moeite waard om geproefd te worden.’. INFO

Het boek ‘Senegal’ is verschenen bij

Borgerhoff & Lamberigts en kost 19,95 EURO.

Kathleen klimt tussen de baobab-bomen, die symbool staan voor kracht en wijsheid.

11

De twee grootste sleephopperzuigers ter wereld, Cristóbal Colón en Leiv Eiriksson Hoppers, ingezet aan het project Lekki Free Zone in Nigeria.

Nicolas Baert

Bouwt aan overzeese megaprojecten Zes jaar al ‘migreert’ Nicolas Baert (29) de wereld rond. Niet als reiziger of om zich te settelen, wel als ingenieur en manager bij Jan De Nul Group. Hij hopt van project naar project, het ene nog grootser en uitdagender dan het andere. Naar eigen zeggen kan hij zich geen betere job voorstellen waar ‘alle ingenieursaspecten zo aan bod komen als bij de tot de verbeelding sprekende monsterprojecten van Jan De Nul’. Dat zijn relatie met zijn vrouw daardoor telkens een paar maanden enkel gevoed wordt via online communicatie, is een levenswijze waar het koppel zich gewillig bij neerlegt. AUTEUR JESSICA JACOBS

Momenteel vinden we hem terug in Nigeria, nog even althans, Nicolas Baert heeft in zijn buitenlandcarrière als operationeel ingenieur bijna alle werelddelen gezien. “Achteraf, terugkijkend op het resultaat van al dat harde werk, overheerst een onbeschrijflijk gevoel”, vertelt Nicolas. Een gevoel van trots, ongetwijfeld, want de prestaties zijn niet min. Denk maar aan de compleet nieuwe haven in Duqm, gelegen halfweg de woestijnkustlijn van Oman. Of Nicolas’ favoriete project in Brisbane: de aanleg van de tweede starten landingsbaan voor de luchthaven waarvoor 13 miljoen m³ zand aan wal werd gebracht. “Gezien de extreem hoge kwaliteitseisen was het

12

ingenieurs-technisch een natte droom om aan deel te nemen.” Het huidige project, de Lekki Free Zone in Nigeria, moet qua uitdaging niet onderdoen voor de vele andere projecten waaraan Nicolas de voorbije zes jaar meewerkte. Een nieuw, op moerasgrond gewonnen terrein in Nigeria zal al snel een olieraffinaderij huisvesten met een productie van een 600.000-tal olievaten per dag. Dertig miljoen kubieke meter materiaal moet dit mogelijk maken, aangeleverd door de twee grootste sleephopperzuigers ter wereld, Cristóbal Colón en Leiv Eiriksson, en de middelgrote hopper Gerardus Mercator. “Het project begon afgelopen zomer en ik zal het mee ondersteunen tot de laatste kubieke meter gebaggerd wordt, dat is voor eind april 2016 gepland. Ook het werk nadien is niet te onderschatten, een leger aan bulldozers en graafmachines moet het opgespoten zand op zijn uiteindelijke design-locatie doen belanden. Grondtesten moeten op hun beurt de stabiliteit van het nieuw gewonnen terrein verzekeren. Eens die klus geklaard is, kunnen we overgaan tot de demobilisatie van het materiaal van Jan De Nul Group. Meer dan honderd zware machines, tientallen kilometers persleiding en allerhande hulpmateriaal; we sturen alles naar een ander project. Daar komen heel wat douaneformaliteiten en lokaal transport bij kijken.”

ALS EEN KLEINE KMO Nicolas is Works Manager bij het Lekki Free Zone-project. Dat maakt hem verantwoordelijk voor de uitvoering van de bagger- en landwinningswerken en de coördinatie tussen de verschillende departementen die daarbij betrokken zijn. Hij zet het beschikbare materiaal op de meest optimale manier in, maakt uitvoeringsplannen

op en voert de communicatie met het projectmanagement en de klant. Aan het project werken 238 werknemers van Jan De Nul, die baggerspecifieke taken op zich nemen, en 286 lokale arbeidskrachten in ondersteunende functies. De opzet van het project in Nigeria is, net als bij vele andere projecten van Jan De Nul, zoals een kleine kmo opstarten in het buitenland. “Het vergt heel wat energie om de site op te zetten. Daarbij komt dat Nigeria een bijzonder land is en het er niet altijd eenvoudig werken is. We moesten heel wat tijd inplannen voor de import van materiaal en baggeruitrusting, dat trouwens uit alle hoeken van de wereld komt. Er heerst een enorme bureaucratie in de havens en terminals. Bovendien is de toestand in een aantal deelstaten van Nigeria chaotisch en zijn verschillende plaatsen onveilig. De regio waar het Lekki-project plaatsvindt, is relatief veilig. Jan De Nul Group zorgt ervoor dat de werknemers zorgeloos hun job in het buitenland kunnen uitvoeren. Onze werkgebieden en de accommodatie van de expats worden dan ook streng bewaakt, ik heb nog geen onveiligheidsgevoel ervaren.”

OVERZEESE CARRIÈRE Het leven van baggeraars kent een bijzonder ritme. Ze komen op plaatsen waar in de verste verte geen toerist te zien is en beleven hun werk zeer intens, vaak duizenden kilometers van huis. Hun werk is veeleisend, de voldoening wanneer

TOPBEDRIJF

ze het project succesvol opleveren onbeschrijflijk. Nicolas werkte bij een Belgische aannemer toen hij op een mooie herfstdag telefoon kreeg van een recruteringsverantwoordelijke bij Jan De Nul Group. Hij moest zijn enthousiasme intomen om rustig en professioneel in te gaan op het voorstel. “Ik herinner me de dag als gisteren en ben nog steeds tevreden dat ik de stap nam. Het is de uitdaging die me aan deze job bindt. Ingenieurs die bij Jan De Nul aan de slag gaan, krijgen heel snel grote verantwoordelijkheden op projecten die qua omvang en tijdsduur in België eerder de uitzondering dan de regel zijn. Door de omvang, de tijdsdruk en de uitdaging is er amper sprake van routine. Dat houdt ons actief en alert. Een moment stilstaan is een moment verliezen.” Naast het uitdagende werk, verkende Nicolas dankzij zijn job ook delen van de wereld waar hij anders nooit naartoe zou reizen. Moeilijk bereikbare gebieden en plaatsen die niet het label van toeristische trekpleister dragen. Een job ver weg van de eigen kerktoren was zijn droom, en de kansen die hem in het buitenland voor het grijpen liggen, bevestigen dat het de juiste droom was voor hem. “Tijdens die eerste periode ver verwijderd van familie en geliefden, overweldigt het gevoel van heimwee je, maar dit gaat over van zodra je in het werk opgaat. Ik put ook veel steun uit regelmatig contact met het thuisfront. Ook al zit je aan de andere kant van de wereld, dankzij de technologie ben je steeds dichtbij.”

om ontspannen en genieten. Om zo weer opgeladen in een opdracht van enkele maanden te vliegen. “Alleen met een sterke partner aan je zij kan je in dit verhaal stappen. Ik kan me geen betere partner dan Stefanie wensen. Zij gunt me alle kansen in mijn professionele leven en ik ondersteun haar bij wat zij doet. Het feit dat we een aantal maanden per jaar zo ver van elkaar leven, geeft ons beiden de kans om voluit voor onze droomjob te gaan.” Voorlopig is een meer ‘honkvast’ bestaan geen optie voor Nicolas. “Ik hou deze levensstijl vol omdat er thuis in België familie op me wacht. Ik denk dat ik niet snel het land der duizend bieren de rug zou kunnen toekeren. Maar ik kan me ook niet inbeelden dat er een job bestaat die me meer voldoening kan geven dan dat wat ik nu doe”, concludeert hij. Met schaamrood op de wangen geeft hij toe dat hij – eens ondergedompeld in de atmosfeer van de site – al gauw vergeet om regelmatig contact met het thuisfront te onderhouden. “Een onschuldige herinnering

van het thuis-team herinnert me er dan aan om dat contact terug op te nemen. Uiteraard wil mijn familie op de hoogte blijven van mijn welzijn, en ze zijn uitermate geïnteresseerd in mijn nieuwe verhalen van belevenissen in regio’s waar de meeste mensen nooit komen. Ook het werk dat we leveren is vaak onvoorstelbaar. Ik herinner me nog de aanvang van het Ha Tinh Integrated Steel and Port Complex in Vietnam. We keken vanop het strand naar de hoge branding, met de rijstvelden in onze rug. Op zo’n moment kan je moeilijk geloven dat we er de daaropvolgende jaren zo veel vernieuwing uit de grond zouden stampen. We spoten een gebied van 2000 hectare op voor de bouw van een staalfabriek, compleet met een toegangskanaal en havenbassin. Tijdens de werken is er maar weinig tijd om stil te staan bij de grootsheid van wat we als Jan De Nul-team verwezenlijken, maar achteraf put ik er ongelooflijk veel voldoening uit.” INFO

HTTP://JOBS.JANDENUL.COM

Nicolas en zijn collega’s op de site in Brisbane, Australië.

HUWELIJKSBOOTJE Als vrijgezel of gehuwd het baggeravontuur tegemoet gaan, het maakt een groot verschil. In augustus 2015 trad Nicolas in het huwelijk met Stefanie, die hij al kende sinds het begin van zijn loopbaan bij Jan De Nul. “Je partner achterlaten in België en zelf de wereld in trekken, het is zeker niet de eenvoudigste manier van leven. Stefanie heeft intussen vrede genomen met mijn frequente en lange verblijven in het buitenland. Uiteraard is het niet gemakkelijk om als koppel stand te houden als je maar weinig momenten deelt, maar de communicatiemogelijkheden van vandaag nemen al veel leed weg.” Pluspunt van de situatie is dat de lange verlofperiodes heilig zijn voor het gezin. De periodes samen draaien

Aanleg van de tweede start- en landingsbaan voor de luchthaven van Brisbane.

13

JURIDISCH

Uw woning in België verkopen? U verblijft al enkele jaren in het buitenland en u beslist om uw woning in België dan toch maar te verkopen. In verband met een dergelijke verkoop werden de laatste tijd een paar wetswijzigingen tot stand gebracht en zijn er nog enkele regels die u zeker niet over het hoofd mag zien. We zetten een paar belangrijke regels op een rij. AUTEUR SOLANGE TASTENOYE

Mag je vooraf een “verbrekingsclausule” opnemen in de huurovereenkomst? Uit de hand of openbaar verkopen? Op het gebied van "procedure" verloopt de verkoop uit de hand totaal anders dan de openbare verkoop. Een eerste verschilpunt zit hem in het opmaken van de notariële akte van verkoop. De verkoop uit de hand wordt voorbereid op het ogenblik dat koper en verkoper effectief tot een akkoord gekomen zijn. Hier wordt de notariële akte dikwijls opgesteld nadat er voldaan werd aan een opschortende voorwaarde. Zo wordt er in de praktijk in het compromis (hetgeen de koper en de verkoper opmaken ten tijde van hun akkoord), dikwijls vermeld dat de koop slechts kan doorgaan indien de koper een lening krijgt bij de bank, of indien een perceel land vrij en onbelast kan zijn ten tijde van het opstellen van de notariële akte. Bij de openbare verkoop is dit niet het geval. De notaris biedt openbaar te koop aan en hij zal onmiddellijk toewijzen aan de meest biedende, mits hij het akkoord heeft van de eigenaar(s). Het is dan ook op dat bepaalde moment dat de koop gesloten is en dat in de verkoopzaal de akte opgesteld en getekend wordt. Wat de voorwaarden van de koop zelf betreffen (betaling van de kosten en de koopprijs), dit wordt steeds afgelezen op de verkoopdag zelf. Bij de openbare verkoop is het zo dat de koper geen bedenktijd kan vragen of ook geen opschortende voorwaarden kan bedingen; hij koopt of koopt niet. De koper zal dus alles vooraf moeten nagaan om ten tijde van de verkoop zekerheid te hebben omtrent bijvoorbeeld het verkrijgen van een lening.

14

Iedereen weet ook dat bij openbare verkoop er één maar ook twee zitdagen mogelijk zijn en dat de toewijzing steeds gebeurt onder de opschortende voorwaarde van afwezigheid van een hoger bod. Dit bod kan iedereen doen binnen de 15 dagen.

De openbare verkoop in slechts 1 zitdag! Vroeger was het zo dat in België openbare verkopingen meestal in twee zitdagen gebeurden. Het was de notaris die hier kon over beslissen in overleg met de verkopers. Een tweede zitdag bracht uiteraard extra kosten met zich mee, zodat men sinds 1 januari 2010 is afgestapt van deze tweede zitdag! Vanaf die datum werd de tweede zitdag afgeschaft! Dit betekent dat vanaf dan een onroerend goed verkocht wordt tijdens de eerste zitdag. De mogelijkheid om een hoger bod uit te brengen binnen de 15 dagen blijft echter wel bestaan. Komt er een hoger bod, dan zal er nog een tweede zitdag worden tot stand gebracht.

Wat betekent “rouwkoop”? Indien na verloop van een openbare verkoop blijkt dat de koper zijn verplichtingen niet nakomt, t.t.z. dat hij binnen de afgesproken termijn de prijs en/of de kosten niet betaalt, dan kan er overgegaan worden tot een nieuwe openbare verkoop. Het gaat om een “wederverkoop” van het eigenlijk al verkochte goed en dit binnen de acht dagen nadat de koper in gebreke werd gesteld door de gerechtsdeurwaarder. Deze wederverkoop gebeurt onder dezelfde voorwaarden dan de eerste verkoop. Wel zal de eerste koper moeten instaan voor de betaling van het verschil tussen de prijs waarvoor hij het goed kocht en die van de herverkoop. Hij kan ook niet het overschot dat zou kunnen ontstaan indien het goed aan een hogere prijs wordt herverkocht, opeisen. Dit overschot komt toe aan de verkoper. Verder staat de eerste koper in voor alle kosten welke deze wederverkoop met zich meebrengt en de kosten welke met zijn verzuim gepaard gaan. Ook voor alle andere schade welke deze situatie met zich kan meebrengen, zal hij moeten opdraaien!

Aankoop onroerende goederen: contante betaling uitgesloten! Sinds kort heeft men in België paal en perk gesteld aan hoge contante betalingen!

Sinds eind 2013 is de drempel voor contante betalingen verlaagd naar € 3.000! Wordt deze regel met de voeten getreden, dan zijn boetes niet uitgesloten! Komt de zaak voor de rechter, dan kan deze een boete opleggen die hoog kan oplopen (tot € 225.000)! Doch de boete mag niet hoger zijn dan 10 % van datgene dat men te veel in contanten ontving. Een voorbeeld: X doet een contante betaling van € 7.000 aan Y. De boete bedraagt hier € 200: dit is € 7.000€ 5.000 (het Drempelbedrag) = € 2.000 en hier dan 10 % van = € 200. Sinds1 januari 2014 is deze boete opgelopen tot € 400 (dan wordt het drempelbedrag € 3.000) Dus: € 7.000 - € 3.000= € 4.000 en hier dan 10% van = € 400!

En wat nu bij verkoop van onroerende goederen? Maar…voor wat betreft de verkoop van onroerende goederen (bijvoorbeeld uw woning in België), hier gaat men nog een stap verder! Indien u deze woning verkoopt, dan zal de notaris geen contant geld meer mogen in ontvangst nemen, zelfs niet het voorschot! Deze betaling moet voortaan gebeuren via een overschrijving of een cheque. Bovendien is de notaris ertoe gehouden om in de authentieke akte (ook in de verkoopovereenkomst) het rekeningnummer te vermelden waarmee de betaling gebeurt of zal gebeuren. Gebeurt de koop tussen particulieren onderling of met tussenkomst van een makelaar, dan moet ook hier in de opgemaakte akte vermeld worden van waar het geld vandaan komt; t.t.z. vermelden met welke rekening de betaling zal gebeuren!

Besluit Wenst u uw woning in België te verkopen, neem dan contact op met een Belgisch notaris. Hij zal u zeker kunnen wijzen op alles specifieke regels die er van toepassing zijn bij de verkoop. We merken ook nog op dat het in België mogelijk is dat de Overheid een “voorkooprecht” heeft bij de verkoop van onroerende goederen. Dit kan het geval zijn bij verkoop van gronden gelegen in natuurgebied. Ook om dit na te gaan, kan u terecht bij de notaris. INFO

WWW.SOLANGETASTENOYE.BE

ERASMUS-PROJECT

“Why did you come here?”

Het is een vraag die me meermaals gesteld werd door Belfastse locals, met een lichte ondertoon van zelfspot die me aan die vertrouwde Belgische bescheidenheid deed denken. Een conclusie die ik uit alle antwoorden trek is dat een stad voor iedereen, zowel locals als bezoekers als alles ertussenin, iets heel anders kan betekenen. Na enkele losse indrukken is het makkelijk om een blijvend oordeel te vellen. Voor sommigen is Belfast een verdeelde stad; voor anderen is het een lege, lelijke stad; voor anderen een warme, gastvrije en door en door Ierse stad; voor nog anderen is het gewoon thuis. Voor mij en voor velen is het al die dingen al geweest, het laatste in mindere maar groeiende mate. Er komen voortdurend nieuwe definities bij. AUTEUR ROBIN SHIMANTO REZA

LITERATUURSTUDIE Wat me hier aantrok als Engelse literatuurstudent was, in de eerste plaats, de ligging van deze stad op de kruising tussen twee culturen met rijke Engelstalige literaire verledens: de Ierse en de Angelsaksische. In Belfast is het voelbaar hoe literatuur leeft; aan Queen’s University merk je hoe literatuur wordt gerespecteerd. De uiterst specifieke en persoonlijke literaire traditie wordt voortdurend aangeboord in de lessen. We hebben weinig les (ik heb welgeteld 9 uur les per week), maar er wordt wel verwacht dat je thuis werkt. In mijn geval betekent dat dat ik daadwerkelijk elke week minstens twee boeken moet lezen. Dit is niet vanzelfsprekend: veel literatuurvakken in België focussen bijvoorbeeld meer op encyclopedische kennis, waarbij de eigenlijke ervaring van het lezen op de tweede plaats komt te staan.

leven, poëzie en drama. Ik was verheugd om te leren dat er hier een punkscène is. Zelf heb ik er, buiten één optreden, niet veel van gezien. De prijs van concerten (en eender wat anders) hier heeft daar veel mee te maken. Gelukkig kan je hier elke avond zonder moeite gratis live-muziek tegenkomen, en vanaf donderdag tot het einde van het weekend spoelt de stad er gewoon van over. Je zou bijna denken dat ze hier geboren worden met een geoliede engelenstem en een gitaar in de hand. Aan de verplichte sluitingstijden wen je snel; ik zou zelfs zeggen dat ik eraan gehecht ben geraakt. Als je weet dat alles sluit om 1 uur kan je ook wat vaker uitgaan zonder te denken dat je het gevaar loopt om te blijven plakken tot de vroege uurtjes. Zelfs de ‘nacht’-clubs hier sluiten om 3 uur stipt, iets wat je in het weekend snel merkt als je na dit uur over straat loopt.

ZOMERSPEELKAMP ENGELENSTEMMEN Ook buiten de schoolmuren is er cultureel

Dat gezegd zijnde, moet ik toegeven dat ik een echte Erasmus-ervaring beleef hier. Noord-

Ieren spelen een zeer kleine rol in mijn sociaal leven, niet in het minst omdat ik in een straat woon met vier internationale residenties. De enkele Ier die in ons gebouw woont (geen Noord-Ier dus) wordt gretig aangesproken en microscopisch geanalyseerd, maar de interesse is spijtig genoeg niet wederzijds. Er is ook weinig kans dat we met hem hetgene zullen hebben wat wij (Erasmus-vrienden onder elkaar) met elkaar hebben. Er zijn veel dingen die ons samenbrengen: we hebben allemaal nog niks of niemand hier; we weten dat we hier voor beperkte tijd zijn; we zijn hier allemaal met een gelijkaardige instelling naartoe gekomen; en in het begin hebben we gewoon geen andere keuze. De vergelijking met een uit de hand gelopen zomerspeelkamp is snel gemaakt. Na drie maanden hiervan heb ik het gevoel dat ik verbazingwekkend veel waardevolle relaties heb gemaakt.

EUROPESE WAARDEN Na zoveel te praten over je herkomst met mensen van overal leer je niet enkel veel over andere plaatsen op de wereld, maar ook wat je zelf telkens opnieuw aanhaalt wanneer je over je eigen land spreekt. Snel merk je ook dat je vaak dezelfde basiswaarden hebt als andere Europeanen, zelfs als de (Noord-)Ieren, die zichzelf vaak niet als echte Europeanen beschouwen. Op die manier was deze ervaring voor mij heel aangenaam, maar misschien niet direct uitdagend. Ik ben natuurlijk ook al even het huis uit thuis. Maar na 21 jaar in Leuven te hebben gewoond was een uitwisseling een opportuniteit om iets nieuws te doen. Hier kan ik poëzielessen nemen, in een big band spelen en in de weekends nieuwe steden bezoeken of gaan stappen op de kust of door het prachtig platteland van Ulster. Ik geniet van de nieuwe maar tegelijk vertrouwde omgeving en de schone lei die je hier krijgt om nieuwe dingen uit te proberen. Je vindt hier in meeste pubs dan ook een Stella-tap naast de Guinness. Een Erasmus-ervaring is absoluut aan te raden. Het wordt je makkelijk gemaakt om nieuwe dingen te leren, je leert allerlei soorten mensen kennen en je bouwt een breder netwerk uit. Het mooie is natuurlijk dat dit niet beperkt hoeft te blijven tot de nieuwe plaats: hopelijk is het beste souvenir dat je voor jezelf terug mee naar huis neemt die open houding en een honger naar meer.

15

Waarom boeken bij NMBS Europe? ✓ ✓ ✓ ✓

Het grootste internationaal aanbod De laagst beschikbare tarieven Een voordelige annuleringsverzekering Dienstverlening 7/7 Info en reservering: www.nmbs-europe.com Mobile app - m.nmbs-europe.com Contact Center NMBS Europe* > 070 79 79 79 (€ 0,30/min) NMBS stations met internationaal aanbod*

Download onze app

Door NMBS Europe erkende reisagentschappen * Bij aankoop via deze verkooppunten worden dossierkosten aangerekend.

Zoveel meer dan een treinticket 16

CONSULAIR

Nu ook Kids-ID voor Belgische kinderen in het buitenland Goed nieuws voor Belgische gezinnen in het buitenland. Kinderen jonger dan 12 jaar kunnen sinds 1 oktober 2015 net zoals hun leeftijdgenootjes in België een Kids ID krijgen. Hun ouders kunnen die aanvragen op de Belgische consulaire beroepspost waar zij ingeschreven zijn. De geldigheidsduur van de Kids ID is drie jaar. Wat is die Kids-ID? Hoe krijg je ze? Wat kan je er mee doen? Wat zijn de voordelen? Een belangrijke opmerking vooraf : de Kids ID is niet verplicht. Ouders beslissen vrij of ze die al dan niet wensen voor hun kinderen. De helft van jullie woont in een buurland Een Kids ID aanvragen is niet ingewikkelder dan een brief op de post doen Paspoorten bevatten biometrische gegevens en om die te registreren moet een aanvraag persoonlijk ingediend worden. De Kids ID daarentegen bevat geen biometrische gegevens en dus moet het kind niet naar de diplomatieke of consulaire post gaan om een aanvraag te registreren. Dit is ongetwijfeld een van de belangrijke voordelen van het nieuwe reisdocument. De procedure is zeer eenvoudig : het aanvraagformulier op papier invullen, samen met een pasfoto opsturen naar de post waar het kind geregistreerd is en 10 euro betalen.

De kaart is toekomstgericht Zoals hun ouders en oudere broers en zussen kunnen jongere kinderen zich met hun Kids-ID identificeren en veilig navigeren op het internet. Daarvoor is het echter nodig dat de certificaten op de kaart geactiveerd worden. De activering is gratis, kan gedaan worden bij elk Belgisch gemeentebestuur en voorlopig nog maar in een twaalftal Belgische posten in het buitenland. Op middellange termijn zullen alle posten in staat gesteld worden om de activering uit te voeren. Op het aanvraagformulier is het mogelijk te vragen om de kaart onmiddellijk bij afgifte te

activeren. Opgelet echter : de activering moet persoonlijk gebeuren in de post en bijgevolg zal de kaart persoonlijk moeten afgehaald worden. De post kan de kaart niet meer opsturen. De identificering op internet is mogelijk dank zij de chip die in de kaart verwerkt is. Belangrijk om te weten : de chip kan door geen enkele buitenlandse officiële of privé instantie (bijvoorbeeld immigratiedienst, bank) gelezen worden.

gezocht. Op deze kaarten in het buitenland wordt in plaats van het adres de naam geregistreerd van de diplomatieke of consulaire post waar men ingeschreven is. Ondanks deze beperking blijven de elektronische identiteitskaarten en Kids-ID nuttige instrumenten, zeker voor reis en verblijf in de Europese Unie. Bovendien kunnen Belgen in het buitenland die een officieel Belgisch document nodig hebben om hun woonplaats te bewijzen - bijvoorbeeld omdat een bank daarom vraagt - een “Attest van woonplaats” krijgen op de post van inschrijving.

Tot slot … praktisch Voor informatie over de praktische modaliteiten (aanvraagformulier, technische kenmerken van de pasfoto, betaling, wijze van verzending en eventueel benodigde documenten) consulteert u best de website van de post van inschrijving of neemt u contact op met de consulaire diensten van de post. De leveringstermijn van identiteitskaarten, dus ook van de Kids-ID, kan wat langer zijn en soms oplopen tot 8 a 10 weken. Wacht dus best niet tot de laatste minuut om de aanvraag in te dienen. Meer informatie is ook nog te vinden op www. diplomatie.belgium.be (rubriek Diensten in het buitenland) en www.eid.belgium.be.

Het adres op de elektronische identiteitskaart en de Kids ID Het adres van de houder wordt nooit afgedrukt op Belgische identiteitskaarten. Dit heeft als voordeel dat de kaart niet moet vervangen worden wanneer men van woonplaats verandert. Het adres wordt wel opgeslagen op de chip van identiteitskaarten die in België afgegeven worden. Wegens technische beperkingen van het Nationaal Register is het nog niet mogelijk om buitenlandse adressen op te slaan op de chips van identiteitskaarten die in het buitenland afgegeven worden - er wordt naar een oplossing

17

Sofia Vandaele

Hotelmanager van New York tot Parijs © Foto: Toni De Coninck – www.june.be

Ondernemend, onafhankelijk en ongelooflijk inspirerend, dat is de West-Vlaamse Sofia Vandaele (42). Dertien jaar werkt ze al in het buitenland en plannen om terug te keren heeft ze nog niet. Haar carrière in de internationale hotellerie kreeg een duwtje in de rug toen ze een hotel van 54 verdiepingen in New York ging leiden tijdens de opbouw. Onlangs kreeg ze een renovatie-uitdaging onder haar vleugels, dit keer dichter bij huis, als General Manager van Hilton Paris Opera. Ze bouwde het oude Concorde Saint-Lazare om van ruïne tot luxehotel in hartje Parijs. AUTEUR JESSICA JACOBS

S

ofia groeide praktisch op in de keuken. Haar ouders baatten een eigen horecazaak uit in Roeselare-Beveren en gastvrijheid werd haar met de paplepel ingegeven. ‘Bourgondische hospitaliteit’ noemt ze het zelf. Dat ze de internationale weg op zou gaan, had ze tijdens haar hotelopleiding al door. Ze startte haar loopbaan in Brussel en vond al snel haar weg naar Londen, New York en nu Parijs. “Dat zijn drie topsteden in de hotelwereld, daar ben ik natuurlijk blij mee, maar het heeft niets met locatieshoppen te maken. Ik heb heel logische stappen gemaakt in mijn carrière, ben stapsgewijs gegroeid en heb de kansen die ik kreeg met beide handen gegrepen.”

Je bouwde zo op sneltempo een internationale carrière uit, een droom die werkelijkheid werd? Zeker, de beslissing om internationaal te gaan was snel genomen. Starten in Brussel en dan zien waar ik zou belanden, dat was mijn plan. De internationale jobmarkt in de hotelsector biedt vele mogelijkheden, maar zoals in elke sector moet je wel de kansen zelf creëren. Als dat iets is wat je ambieert, dan moet je je hart volgen en de uitdaging aangaan. Dat heb ik gedaan.

Internationaal gaan is dus een heel bewuste keuze geweest, wat spreekt je er zo in aan? Ik geniet van de energie die de ervaring me geeft. De professionele uitdaging wordt dubbel zo groot wanneer je een culturele aanpassing moet ondergaan. Ook al steek je maar een landsgrens over, de verschillen kunnen zeer groot zijn. Ik had zelf de stap van de Angelsaksische omgeving naar Frankrijk wat onderschat. De andere cultuur en werkethiek, daar moest ik persoonlijk en als teamleider even aan wennen. Even dacht ik

18

dat ik mijn ‘touch’ als leidinggevende verloren was, maar ik moest gewoon even aanpassen. Internationaal werken is een droom, maar die droom heeft natuurlijk ups en downs.

verandering bleek een grote uitdaging. Af en toe trok ik me de haren uit het hoofd, maar ik heb mezelf aangepast en een weg gevonden. De extra portie positivisme die ik uit New York meenam, kwam daarbij van pas.

Je werkte zes jaar in New York, waarom viel de beslissing om naar Parijs te vertrekken?

De renovatie van het hotel is nu achter de rug, een bijzondere ervaring?

De eigenaars van het hotel waar ik in New York voor werkte, kochten het Concorde SaintLazare in Parijs op. Een prachtig gebouw met 126 jaar geschiedenis, maar het moest grondig onder handen genomen worden. Ik denk dat ze vertrouwen in mij hadden, misschien omdat ik al een constructie achter de rug had in New York. Twee weken na de officiële aankoop van het hotel vertrok ik naar Parijs. Ik had met enkele collega’s gepraat over hun ervaring in deze romantische stad aan de Seine, maar me er echt op voorbereiden was moeilijk. Elke persoon ervaart een locatie anders. De

Zeker, ik had al wel aan een constructie meegewerkt in New York. Dat was bij het hotel W New York-Downtown, met maar liefst 54 verdiepingen. Maar dit keer was anders. Het hotel in Parijs bleef gewoon open terwijl we er bij wijze van spreken met de grote hamer door gingen. Je vraagt je af hoe snel je 50 miljoen dollar kan spenderen? Wel ja, op een jaar en drie maand was het ‘gebakken’. Een heel intens project dus, waarbij een goede planning cruciaal was. Delen van het hotel zijn immers beschermd patrimonium, daar moesten we heel omzichtig mee omgaan.

Het resultaat mag er zeker zijn, de grandeur van het gebouw komt weer tot zijn recht. Welke taken vervul je nu bij Hilton Paris Opéra? Nogal wat en heel uiteenlopende taken. Ik had vandaag een ‘schaduwdag’ met twee stagiairs, zij zetten grote ogen op toen ze mijn agenda zagen. Enerzijds geef ik leiding aan het personeel. Anderzijds verzorg ik de ervaring van de gasten, van wat er op het menu staat tot de openingsuren van de bar. Een derde belangrijk deel van mijn werk is de communicatie met de investeerders. Daarvoor bekijk ik wat de werking oplevert en zorg ik voor een optimale ervaring van de gasten, terwijl ik de uitgaven in het oog houd.

Het team dat je leidt is divers en internationaal, hoe pak jij dat aan? Het belangrijkste hierbij vind ik respect. Je kan

TOERISME

niet alle culturen kennen en er een opinie over hebben. Daarom moet je alle situaties met respect behandelen. Dit is ook voor mij een leerschool. Het is zeker interessant, zo’n mengelmoes van culturen. Bij ons werken veel Franse werknemers met professionele ervaringen in het buitenland. En Vlamingen! Een Vlaams horecamagazine interviewde me omdat ik zo veel Vlamingen tewerkstel. Het zijn natuurlijk harde werkers.

Je woont nu twee jaar in Parijs, is het een andere beleving dan de Engelstalige wereld waarin je de jaren ervoor vertoefde? Ja! Maal honderd. De Angelsaksische werkomgeving ligt mij heel goed. En die is gewoon anders dan de Latijns-getinte aanpak. Ik mis hier de energieke ‘go get it’-aanpak die ik in Londen en New York ervoer. Een hele uitdaging om die aanpassing te maken. Maar ook in New York heb ik een weg moeten zoeken om balans in mijn leven te krijgen. De ervaring in Parijs is niet beter of slechter, gewoon anders.

In Parijs wonen geeft je wel de kans om vaker naar België te komen. Klopt, onlangs was ik er nog voor een reünie. Ik merk dat wanneer je internationaal gaat werken, de relaties die er echt toe doen wel blij-

ven. En vaak zelfs sterker zijn. In New York legde ik heel intense vriendschappen, net door de afstand met het thuisfront. Met hen heb ik nog een goed contact, ik ga hen voor Thanksgiving bezoeken en samen reizen. In Parijs wonen veel meer Vlamingen dan in New York, maar hun band met Vlaanderen is veel nauwer. Dat maakt dat ze minder op elkaar aangewezen zijn, dat is toch mijn ervaring.

Je bent West-Vlaamse, is dat iets wat je meedraagt? ‘Da’s just’, in hart en ziel. Nog altijd. Daarnaast voel ik me ook Vlaams en Europees en heb ik een green card… Maar op dit moment is Parijs mijn thuis. Daar wil ik nu eindelijk van profiteren. Ik heb hier twee jaar hard gewerkt, mijn eerstvolgende uitdaging is genieten van het feit dat ik in een van de mooiste steden van de wereld woon. INFO

[email protected],

WWW.PARISOPERA.HILTON.COM

19

Marie Martens (39) heeft een neus voor mooie materialen en chique details. In Parijs vond ze ‘de job van haar leven’ in de banksector, maar ze liet zich inspireren door de mode en nam de beslissende stap naar een eigen label. Eindelijk kon ze haar moeders ondernemingszin combineren met de creativiteit die ze van haar vader erfde. Intussen verschijnt haar vierde handtassencollectie wereldwijd in een zestigtal winkels.

Belgische lanceert eigen handtassenlabel à Paris

AUTEUR JESSICA JACOBS

A

ls ze iets doet, dan wil ze het goed doen. Of dat nu gaat over studies, een niet voor de hand liggende job of het ontwerpen van modieuze handtassen. Marie besloot meer dan tien jaar geleden haar job in de Vlaamse politiek op te geven om een jaar in het buitenland te studeren. Stad van bestemming: haar geliefde Parijs. “Ik wilde graag in de diplomatie terechtkomen, daarom leek het mij interessant zowel mijn kennis van het Engels als mijn Frans bij te schaven. Dat kon in Parijs aan een internationale Business School (ESLSCA), in een Engelstalig MBA-programma. Door in Frankrijk te wonen, verbeterde ik mijn ‘babyFrans’, zoals ik het noem, want de taal werd me met de paplepel ingegeven.”

DE JOB VAN JE LEVEN Aan haar studiejaar koppelde ze nog een internationale stage bij een communicatiebureau in Parijs. “Om deze stage te vinden, sprak ik enkele vrienden in Parijs aan. Later, toen mijn stage afliep, contacteerden ze me opnieuw: ‘Marie, zoek je nog werk? Kan je nu op gesprek komen? Dit is de job van je leven!’ Ik was net met de Thalys op terugweg van een weekendje in België. Eerder uit beleefdheid ging ik in op het aanbod. Mijn verblijf in Parijs liep immers bijna ten einde, dat was alleszins het plan.” Om 7 u ’s avonds had ze een sollicitatiegesprek in het hoofdkantoor van la Société Générale. “Ik ontmoette wel zeven mensen en vertelde hen allemaal dat ik nog nooit een voet in een bank gezet had, dat mijn mama mijn overschrijvingen deed en dat ik totaal geen aanleg had voor financiën.” Dat atypisch profiel sprak hen aan, ze zagen in Marie iemand die ingewikkelde investeringspakketten op een begrijpelijke manier aan de klant zou overbrengen. Marie zelf was onder de indruk van de sfeer op de

20

beursvloer: een open ruimte met zo’n 300 mensen, een 1000-tal schermen en een Wall Streetachtige vibe. Niet veel later trapte ze haar carrière in de banksector af.

FANTASIEVOLLE JUWELEN De financiële wereld, die zich in zijn gouden jaren bevond, beviel Marie wel. De opzwepende sfeer hield haar in de greep, ook na de geboorte van haar dochter Juliette. “Ik wist nog maar een week dat ik zwanger was toen mijn baas me bij hem riep. In een mannelijke financiële omgeving met carrièristen leek het me voor de hand liggend dat ik op het matje werd geroepen. Maar integendeel, ik kreeg promotie en kwam aan het hoofd te staan van een nieuw samengesteld communicatieteam. Op papier, en in realiteit, een geniale job op een gouden schaaltje aangeboden.” Na de geboorte van haar tweede dochter, Pauline, hakte Marie de knoop door. Ze wilde eindelijk haar creatieve kriebels de kans geven tot uiting te komen. “Ik ben altijd creatief geweest. Toen mijn papa – een dokter die in zijn vrije tijd kunstschilder was – op mijn 21ste stierf, startte ik het fantasievolle juwelenmerk Marie-moi. Dat was vooral een hobby, waarin ik mijn emoties kwijt kon, ook al verkocht ik mijn juwelen via twee winkels en mond-aan-mondreclame.” Met

ONDERNEMEN

dit fantasievolle juwelenmerk pikte ze in 2013 de creatieve draad weer op. Terwijl ze zich achter de schermen voorbereidde op de lancering van een modemerk van een totaal ander niveau. ‘NOMADE CITADINE’ “Ik had een mooie job in de banksector laten vallen en ging mijn brood verdienen met iets waar ik echt zin in had. Dat wilde ik niet al te licht opnemen.” Marie besloot dat het tijd werd voor iets anders dan fantasiejuwelen; accessoires in hoogwaardige materialen bijvoorbeeld. De keuze voor handtassen was snel gemaakt, dat ze die niet zelf zou maken was ook snel beslist. Ze ondernam een terreinstudie naar de juiste leveranciers en fabrikanten, deed serieuze investeringen in pr en een mooie website, een jaar later was het handtassenlabel Marie Martens geboren. Marie ontwerpt de handtassen. Die worden dan uit Italiaans leder vervaardigd door dezelfde fabrikanten als die van enkele grote Franse modemerken. Typisch voor haar werk is het Belgisch compromis. De modieuze handtas die toch praktisch is. Perfect voor de ‘nomade citadine’, de stadsnomade. “Mooi en handig, met een hoog knuffelgehalte door de pompon, of juist een stoere biker-versie met een ketting. De voering verandert elk seizoen en in de zomer durf ik ‘flashy’ te gaan voor een instant goed gevoel. Elke handtas weerspiegelt mezelf in de sfeer van een bepaalde stad of streek. Een vakantie in Ibiza met de Ibiza Bucket Bag bijvoorbeeld, dan wil ik handenvrij zijn, met vrolijke franjes en een zomers gevoel. De Paris Tote Bag is dan weer klassiek maar klassevol, waar op weg naar het werk naaldhakken en op het werk sneakers in kunnen.” BETAALBARE MODE Zo’n 20% van haar werk draait om ontwerpen, de rest van haar tijd spendeert Marie aan administratie, verkoopsstrategie, dienst na verkoop… Al heeft ze een studio die naast haar huis gelegen is, een typische kantoorjob van negen tot vijf is het niet. “Er komt zo veel bij kijken, dat ik er praktisch 24/7 mee bezig ben. Soms denk ik ‘Help, waaraan ben ik begonnen!’ Ondernemen is een leerschool. Mijn boekhouder waarschuwde me al dat ik niet het Rode Kruis van de handtassen ben. Maar ik vind het belangrijk dat ik een mooi afgewerkt product aan een eerlijke prijs lever. Of het betaalbare mode is? Dat is natuurlijk relatief. Sinds drie jaar ben ik zelf in opstartmodus met mijn eigen onderneming. Wat wil zeggen dat ik niet meer zo kan shoppen als vroeger, wat mij alert maakt voor de prijs. Voor een bedrag

ID MARIE MARTENS • Groeide tweetalig op. • Studeerde Politieke en Sociale Wetenschappen, Internationale Betrekkingen en Europees Recht. • Belandde in de politiek. • Volgde een master in Business Communications in Parijs. • Werkte voor la Société Générale. • Werd zelfstandige handtassenontwerpster.

tussen de € 200 en € 500 euro heb je bij mij een handtas van goede kwaliteit, geen massaproductie, door vakmensen gemaakt. En met een goede service na verkoop, die lever ik zelf.”

VERSAILLES, DE PAREL VAN PARIJS Op zo’n 20 minuten van Parijs heeft Marie het beste van twee werelden gevonden in Versailles. Enerzijds is er de pracht en natuur, het Kasteel van Versailles op slechts enkele minuten wandelafstand en een schooltje vlakbij. Anderzijds ligt Parijs op pendelafstand om te werken, voor een restaurantbezoek of een theateruitstap. “Ik voel me soms nog steeds toerist. Af en toe spreek ik met mijn vriendinnen in Parijs af voor een citytrip. Heerlijk. Ik droom er wel eens van om te verhuizen naar een land waar het warmer is. Gewoon om een paar jaar als expats een totaal andere cultuur te leren kennen. Maar mijn banden hier zijn sterk en als ik een maand niet in België kom, heb ik last van heimwee.” TWEETALIGE OPVOEDING Marie is getrouwd met een Parijzenaar, de voertaal thuis is dus Frans. Ze doet haar best om haar twee dochters het Nederlands aan te leren. De band met Vlaamse vrienden die kinderen hebben is daarbij een grote hulp. Voorleesen woordenboekjes moeten voorlopig de rest doen. “Ik vond het moeilijk om tegen mijn pasgeboren baby’s Nederlands te spreken, omdat Frans altijd mijn thuistaal was. Dat gaf me op school een voorsprong bij de les Frans, maar ik had al snel door dat ik me daarin mispakte, vooral wat betreft het schrijven en vervoegen. Door in Frankrijk te wonen ontwikkelde ik ook deze vaardigheden en ik ben er van overtuigd dat Parijs als modestad me de juiste inspiratie gaf voor mijn handtassenlabel.” Haar collectie vind je op www.marie-martens.com.

21

“Private Banking moet mobiel zijn, zoals ik.” Als klant wilt u een moderne bank. Een bank die mobiel is en die u toelaat uw vermogen te beheren zoals u dat zelf wilt. Daarom kan u bij ING uw dagelijkse bankzaken ook gewoon regelen met de ING Smart Banking-app. U controleert er moeiteloos uw portefeuille mee, en krijgt toegang tot een nieuw beveiligd gedeelte op de website waarop informatie over vermogensbeheer en Private Banking-publicaties te vinden is. En wat het allemaal nog béter maakt: onze klanten hebben genoten van een nettorendement van 5,31% per jaar over een periode van 5 jaar (voor een discretionair beheermandaat bij ING Private Banking, en dit met een balanced profiel*). Beleggen bij ING is een uitgemaakte zaak. ing.be/privatebanking

*Het betreft het gemiddeld actuarieel rendement uitgedrukt op jaarbasis voor de periode van 01/10/2010 tot 30/09/2015, door het volgen van de beleggingsstrategie van ING Private Banking onder de vorm van het discretionair beheer Ceres Balanced. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst en houden geen rekening met eventuele belastingen. Kosten werden wel reeds in rekening gebracht. Wees ervan bewust dat de prestaties eveneens afhankelijk zijn van uw beleggersprofiel. Dit is een promotioneel document, uitgegeven en verspreid door ING België. Het bevat geen beleggingsadvies en/of een aanbeveling om in te tekenen en/of een aanbeveling om gelijk welke operatie uit te voeren en kan niet als dusdanig beschouwd worden. 22ING België nv - Bank/Kredietverlener – Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw: BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijke uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel.

EUROPEES RECHT

Uw diploma in Europa AUTEURS JUAN COSTA. ADVOCAAT IN SPANJE KRISTIEN LESAGE. BEËDIGD VERTALER-TOLK, POSTGRADUAAT EUROPESE STUDIES

Juan Costa en Kristien Lesage, VIWvertegenwoordiger Valencia, op de Universiteit van Valencia

W

ie denkt dat de erkenning van studiediploma's in de EU nu automatisch gebeurt, slaat de bal helemaal mis. Het is nog steeds een vaak langzame en ingewikkelde procedure waarvoor elke nationale overheid apart bevoegd is, met eigen regels en procedures. Misschien hebt u wel gehoord van het Bolognaproces, dat vaak in het nieuws kwam wegens studentenprotest. De Europese Ministers van Onderwijs spraken zich in de Verklaring van Bologna (1999) uit over hun voornemen om een beter vergelijkbaar, compatibel en samenhangend systeem voor Europees hoger onderwijs in te voeren. Met Bologna is de weg ingeslagen van de EHOR of Europese hogeronderwijsruimte, die in 2010 officieel werd gelanceerd. Er wordt onder meer naar gestreefd gemakkelijk te vergelijken academische graden te ontwikkelen om mobiliteit te bevorderen. Voor de erkenning van universitaire diploma's in de toekomst lijkt dit goed nieuws. Voorlopig is elke Lidstaat van de Unie dus bevoegd voor het erkennen of niet, gedeeltelijk of volledig, van diploma's uit een ander Europees land. Verschillende antwoorden zijn mogelijk op een verzoek tot erkenning van een buitenlands EU-diploma. Indien de bevoegde dienst van mening is dat de gevolgde studies voldoende overeenkomen met het studieplan in het land van aanvraag, wordt

het diploma volledig erkend. In andere gevallen komt de inhoud van het diploma slechts gedeeltelijk overeen met wat in het land van aanvraag aan bod komt in dezelfde studies. Dan kan de erkenning gedeeltelijk of voorwaardelijk zijn. Gedeeltelijk zou bijvoorbeeld betekenen dat u in België een studie hebt afgewerkt van 5 academiejaren, maar in Italië wordt het diploma slechts erkend als een studie die 3 jaar duurt. Bij voorwaardelijke erkenning moeten eerst examens worden afgelegd of een stageperiode doorlopen. Een ander antwoord op het erkenningsverzoek kan zijn dat slechts een aantal studievakken erkend worden. Dan zit er niet anders op dan de rest van de studies over te doen in het nieuwe land om een gelijkwaardig diploma te behalen. Jammer genoeg gebeurt dit nog, zelfs binnen de Europese Unie! De mogelijkheid kan bestaan het studieniveau te erkennen maar niet het concrete diploma. Dan ontvangt u bijvoorbeeld een attest waarin alleen staat dat u studies hebt gevolgd op Master- of Bachelorniveau. Om te kunnen inschrijven voor een vervolgopleiding of mee te doen aan staatsexamens, kan dit zinvol zijn. Belangrijk is natuurlijk ook de tijd die nodig is voor de erkenning van een diploma in de Europese Unie. Hier bestaan geen algemene regels, de procedure kan maandenlang aanslepen. Een tip: probeer het studiedossier zo volledig mogelijk aan te bieden, want als een papier ontbreekt, kan dit maanden vertraging betekenen. Het is raadzaam zo veel mogelijk informatie te verzamelen over de gedane studies. Niet alleen het diploma maar ook het diplomasupplement, wat bij recent afgestudeerden vaak systematisch wordt uitgereikt. Een groot voordeel voor wie erkenning wil aanvragen in het buitenland, anders moet deze bijkomende informatie over onder meer studievakken, resultaten per vak, aantal studiepunten en duur van de opleiding apart opgevraagd worden op het secretariaat van de onderwijsinstelling. We hebben al de universiteiten vermeld, maar natuurlijk kunnen ook andere diploma's van bijvoorbeeld hoger en secundair onderwijs erkend worden in het buitenland. Wat als de middelbare school de puntenlijsten niet meer terug kan vinden, misschien tengevolge van een brand of een fatale storing in het computersysteem destijds? En wat als een

hogeschool niet meer bestaat? Als de hogeschool waar u studeerde, nu is opgenomen in een associatie, is ook het secretariaat overgeheveld. Dat kan de zoektocht naar de juiste papieren veel tijdrovender maken. Bij een procedure voor diploma-erkenning zijn drie begrippen belangrijk. Enerzijds de legalisatie door middel van de Apostille van Den Haag. Daarvoor kunt u terecht op het Belgische Ministerie van Buitenlandse Zaken, ook per post. Op internet is uitvoerige informatie te vinden. In bepaalde gevallen is deze legalisatie niet meer noodzakelijk, bijvoorbeeld bij stukken afgegeven door de overheden van de EU-Lidstaten. Ten tweede de eensluidende kopieën. Van uw diploma, diplomasupplement en eventueel andere stukken van uw studiedossier neemt u fotokopieën die vervolgens als eensluidend met het origineel gewaarmerkt worden door een overheidsdienst, eventueel dezelfde waar u het dossier indient, of een notaris, afhankelijk van het land. En tenslotte de beëdigde vertaling, die in veel gevallen nog steeds nodig is, zelfs van Engelstalige stukken (in niet-Engelstalige landen uiteraard). Een beëdigde vertaling door een officiële vertaler benoemd in het land waar u de erkenning zal aanvragen, is meestal het eenvoudigste. Taalvereisten mogen niet uit het oog worden verloren bij uitoefening van uw beroep in EU-buitenland. Bovendien bestaan vaak specifieke procedures, volgens Europese Unieregels, voor beroepen waarvoor officiële erkenning nodig is, bijvoorbeeld apotheker, architect en een aantal medische beroepen. Daarvoor gaat u te rade bij de beroepsvereniging in het land waar u het beroep wenst uit te oefenen. We wensen u veel geduld en succes bij de erkenningsprocedure! INFO

WWW.COSTALESAGE.COM

Aan bovenstaande tekst kunnen geen rechten ontleend worden. De aanwijzingen hebben uitsluitend een algemene voorbeeldfunctie en kunnen niet rechtstreeks toegepast worden. Wij raden ten zeerste aan concrete situaties voor te leggen aan een specialist. Daarom zijn wij niet aansprakelijk voor schade die uit mogelijke verkeerde interpretaties van deze tekst, onjuistheden of onvolledigheid zou kunnen voortvloeien.

23

Begin oktober trokken in het kielzog van de Vlaamse en Nederlandse minister-presidenten tientallen zakenlui naar Atlanta, de hoofdstad van de Amerikaanse staat Georgia: klaar om een stuk van de Amerikaanse markt te veroveren of businessdeals af te sluiten. Sommige landgenoten maakten hun American dream reeds deels waar. In samenwerking met de stichting Vlamingen in de Wereld werden ook de landgenoten in Atlanta uitgenodigd op een diner. Xavier Steyaert was er één van. Samen met zijn echtgenote en dochter viert hij zijn eerste decennium in de Verenigde Staten. Een gesprek. AUTEUR KOEN VAN DER SCHAEGHE

Xavier Steyaert

spirit om te ondernemen Het gezin Steyaert in Machu Picchu

H

ij is flexibel, pragmatisch, diplomatisch en

zetten. Op een vrijdagnamiddag hadden we hierover

IT TAKES TWO TO TANGO

heeft een sterk aanpassingsvermogen. Niet

een gesprek en na het weekend verwachtte hij ant-

Xavier herhaalt meermaals dat een geslaagde expa-

toevallig de eigenschappen die je nodig hebt

woord. Ik vertel dit omdat veel mensen vroeg of laat

triatie met elkaar begint. Zijn echtgenote stond

om uit te groeien tot een internationaal manager.

de drang hebben om naar het buitenland te gaan.

altijd achter het idee. Samen vorm je een team

Ervaring deed Xavier Steyaert vooral in Europa op,

Eén raad: gun je niet te veel tijd als het aanbod komt.

en een positieve attitude is meer dan zomaar een

om vervolgens uit te groeien tot een bedrijfsleider in

Want de lawine aan vragen kan je toch niet beant-

pluspunt. Het is van primordiaal belang dat je

de Verenigde Staten. Hij maakte zich de Amerikaanse

woorden. Wij zijn gewoon het diepe in gesprongen.”

beiden met volle overtuiging aan het avontuur

zakenmentaliteit eigen, zonder zijn Vlaamse roots

“Ook al was mijn contact met Filip Balcaen al

begint. “Het is dan ook een ervaring die je leven

te verloochenen. Integendeel, de vleugels worden

enkele jaren daarvoor geïnitieerd, toch kwam de

verandert. Zeker voor de partner. Je maakt je mis-

uitgeslagen, maar de identiteit blijft behouden en de

vraag uit de lucht vallen. Gedurende mijn tien jaar

schien onterecht het meest zorgen om de kinderen.

sterke punten worden gecultiveerd.

in het consultingvak groeide mijn expertise in bin-

Onze dochter kwam alleszins snel op haar pootjes

nen- en buitenland. Ik reisde ook toen al geregeld

terecht. Ook al sprak ze de eerste weken amper. Ze

SPRONG IN HET DIEPE

over de grote plas. Mijn ervaring in reorganisaties

had nog nooit een woord Engels gehoord. Maar op

“Ons Amerikaans verhaal start in 2005, toen ik het

bracht me bij Balta, West-Vlaanderens grootste

een morgen kwamen er haast volzinnen uit. Waar

aanbod aanvaardde om de Amerikaanse poot van

werkgever en eigendom van Filip Balcaen. Toen de

je wel voldoende aandacht voor moet hebben, is

vinylproducent IVC (International Vinyl Company)

vloerbekledingsgigant verkocht werd, bleef ik aan

de partner. Ik ging met een vastomlijnde opdracht

boven de doopvont te houden. Het was echter van

boord. Het enige wat mijnheer Balcaen behield

naar het buitenland, voor de niet-werkende partner

in den beginne een familiaal engagement. Mijn

was IVC, dat hij na succesvolle jaren in Europa,

is dat een ander verhaal.”

echtgenote gaf haar job op en samen met onze

ook in de Verenigde Staten wou lanceren. Ik werd

“Wij zien het ook in onze omgeving, er zijn land-

destijds vijfjarige dochter Camille verhuisden we

aangezocht om in de Amerikaanse component te

genoten die na een korte tijd terugkeren omdat de

richting Atlanta. De motor achter dit avontuur is

investeren en deze te leiden. Uiteindelijk zouden we

partner onvoldoende aan haar trekken komt, ver-

Filip Balcaen, de voormalige topman en eigenaar

lokaal produceren met twee ultramoderne produc-

mits het diploma bijvoorbeeld niet erkend wordt

van IVC Group uit Avelgem. Hij vroeg me als partner

tievestigingen voor vinylvloeren en een leidende

en men bijgevolg niet mag werken. Mijn echtgenote

om samen de Amerikaanse tak van IVC op poten te

marktpositie veroveren.”

bekommerde zich om onze dochter en toen deze

24

VERENIGDE STATEN

ouder werd, richtte ze haar pijlen op charity & com-

dan in Europa. Het zijn harde werkers en ze hebben

Amerikanen die de flexibiliteit hadden om in die

munity werk. Je moet met z’n tweeën aan hetzelfde

weinig vakantie. Dat een Amerikaan drie weken

cultuur mee te denken, zonder de lokale eigenheid

laken trekken. Onderschat deze factor niet, want als

weg is van het werk, is haast ondenkbaar. In het

te verloochenen.”

partner moet je je leven opnieuw vorm en inhoud

zuiden werken ze hard, maar iets minder gejaagd

geven. Maar dat is ook het mooie aan de Verenigde

in vergelijking met New York. Hun individualisme

NIEUW HOOFDSTUK

Staten. Iedereen is er evenveel waard, ook in de

manifesteert zich ook op de werkvloer. Ze zoeken

“Ik denk dat de omgang met cultuur als een rode

ogen van de buitenwereld. Een steentje bijdragen

continu naar promoties en hun loyaliteit is van

draad door elke internationale ervaring loopt,

tot de samenleving wordt er enorm gewaardeerd.”

een heel andere aard dan deze van een Vlaming.

zowel in persoonlijke als professionele contacten.

Een Amerikaan probeert zich van in den beginne

Als Europees bedrijf moet je echt een lokale poot

HÉT AMERIKA BESTAAT NIET

duur te verkopen, een Vlaming is eerder afwach-

opzetten, al is het maar om aan de service-eisen

Net zoals dat voor de Europese Unie geldt, kan

tend en zal zich eerst bewijzen. Maar ook eens

van de Amerikanen te kunnen voldoen. Dat is

je werken in de Verenigde Staten niet onder één

een Amerikaan is aangenomen, willen ze vlug een

echt cruciaal. IVC Group is intussen integraal

noemer plaatsen. Er zijn zoveel verschillen tussen

volgende stap, met het daaraan gekoppelde salaris

overgenomen door Mohawk Industries, de grootste

de staten onderling, dat je niet zomaar kan zeg-

of bonuspotentieel. Als werkgever is dit toch een

vloerbekledingsgroep ter wereld, maar Xavier heeft

gen ‘Ik ga naar Amerika’. Het positieve is echter

extra uitdaging.”

niet de intentie om te blijven. “Mijn opdracht was

dat de verschillen niet zo groot zijn dat je je als

Voor mij bleek de mix tot succes een gezonde cock-

van niets iets op te bouwen en een succesverhaal te

bedrijf telkens opnieuw moet uitvinden. Je kan bij

tail van Amerikaanse zakenmentaliteit met Vlaams

schrijven. Ik zie me geen verdere loopbaan uitbou-

wijze van spreken één marketingstrategie opstel-

boerenverstand. Aanvankelijk was het manage-

wen binnen een vloermultinational. Eind 2015,

len voor 300 miljoen consumenten. Als persoon

mentteam volledig Vlaams, maar geleidelijk aan

dus bij het verschijnen van dit magazine, eindigt

en individu daarentegen moet je wel gevoelig zijn

wierven we Amerikanen aan. En dan word je meer

mijn betrokkenheid.”

voor die regionale verschillen, zeker in het zuiden.

relevant voor de lokale gemeenschap, de klanten

We zijn wel zinnens om hier te blijven. Er zijn meer

Ik zeg wel eens dat we hier in het Limburg van de

en de leveranciers. Toch blijft het belangrijk om

dan voldoende opportuniteiten. Ook al beleefde ik

Verenigde Staten zitten. En dat bedoel ik positief.

als buitenlandse investeerder en bedrijfsleider het

al deels een American dream, ik beschouw dit nu

Ook hier praat men wat trager, maar vooral: Atlanta

principe van Ronald Reagan te hanteren: ‘Trust

als halftime en de tweede helft zal hopelijk even

is één van de sterkst groeiende metropolen van de

but verify’. Onze doorgedreven zin voor efficiëntie

boeiend zijn als de eerste. Het ondernemings-

Verenigde Staten. De netto influx bedraagt meer

en kostenbewustzijn strookt niet altijd met de

klimaat is goed en de markt redelijk stabiel. Een

dan 100.000 inwoners per jaar.”

natuurlijke manier van doen in de VS waar de

terugkeer naar België wordt nooit uitgesloten maar

“Wat verder opvalt, zijn de kerken, op haast elke

budgettaire middelen vaak van een andere omvang

op lange termijn plan ik niet meer, dat heb ik intus-

hoek van de straat vind je er één. Deze diepgewor-

zijn en waar men door de wet van de grote getallen

sen geleerd. Anderzijds ben ik ook niet van plan

telde geloofscultuur is gekoppeld aan politiek-,

de zaken vooruit krijgt. Bovendien zijn er elemen-

om ooit het Amerikaanse hoofdstuk volledig af te

fiscaal- en sociaal conservatisme. Spot ten aanzien

ten van complexiteit waar we als buitenlandse

sluiten. Ideaal zou zijn, mochten we oud kunnen

van militairen of de wapenwet valt niet in goede

bedrijfsleiders geen kaas van gegeten hebben. Ik

worden met de best of both worlds. De spreidstand

aarde. Denk ook aan het belang van de vlag, het

moest me dus laten omringen door mensen die

tussen de twee continenten bevalt me. De tijd in

volkslied. Er leeft echt een diepgeworteld patriot-

de sociale wetgeving goed kennen, maar ook juri-

het buitenland is rekbaar. Ook al vertrek je niet met

tisme. Iets waar we in ons land te weinig van zien,

disch advies kunnen leveren. We wilden uiteraard

het idee om te blijven. Bij vele landgenoten komt

tenzij de Rode Duivels spelen. IVC is gevestigd in

de Belgische cultuur niet kopiëren, maar wel een

het daar wel op neer. Ons leven is in balans en we

Dalton, ten noorden van Atlanta, en wordt ook wel

aantal basisprincipes injecteren. We zochten dus

zijn klaar voor een nieuwe uitdaging.”

Flooring Capital of the World genoemd. Alle grote fabrikanten van alle soorten vloerbekledingen hebben er wel een vestiging. We beslisten echter om niet in Dalton te wonen, wat een vrij traditionele gemeenschap is, maar in de internationale metro-

Xavier en zijn gezin zijn klaar voor een nieuw hoofdstuk: “We zijn zinnens om hier te blijven.”

pool. Dat ben je ook verplicht aan je gezin. Aan de keukentafel spreken we trouwens consequent Nederlands. Onze dochter volgde les bij het lokale Nederlandstalige schoolinitiatief. De contacten met de roots vinden we heel belangrijk.” OP DE WERKVLOER “Hoewel dé Amerikaan niet bestaat, is er een vrij groot mentaliteitsverschil tussen Amerikanen en Europeanen. Amerikanen zijn vrij individualistisch, in de zin dat ze hard voor zichzelf en hun gezin opkomen. En dat vind ik zeker niet verkeerd. Ze weten ook dat er minder sociale vangnetten zijn

25

Het gezin Van den Hooff – Mertens

Just do it

Flemish-American dream Drie mannen en één vrouw sterk is het gezin Van den Hooff - Mertens in Philadelphia, waar ik te gast ben. Voor het eerst in weken zijn ze voltallig. Twintigers Bert en Wouter, zonen van VIW-vertegenwoordigster Daisy Mertens, zoeken hun eigen weg, binnen en buiten de Verenigde Staten. Echtgenoot en papa Renaat Van den Hooff plaveide de weg, eerst over Het Kanaal en later over de grote plas. Zijn loopbaan leest als een American dream. Het viertal heeft hun twinkelende ogen en buitelende gedachten gemeen. Naadloos verloopt de overgang van de social talk naar het ernstige werk. Er wordt gelachen, Vlaamse kost gegeten, Belgisch bier gedronken…én gevloekt als hun favoriete American football ploeg de verwachtingen niet inlost. AUTEUR KOEN VAN DER SCHAEGHE

rische Maracanã in Rio Met z’n allen aan het legenda 2014 WK de Janeiro tijdens het

26

PHILADELPHIA Vanaf dag één ervaar ik de Amerikaanse spirit van dromen, denken, durven, doen en doorzetten. Just do it, veel Amerikaanser kan het niet dan in dit Vlaamse gezin. “Om iets te bereiken in het leven moet je soms je nek uitsteken en van het geijkte pad afwijken. Ons leven in de Verenigde Staten en Philadelphia is een gevolg van het parcours van Renaat. Zijn loopbaan loopt als een rode draad door ons bestaan”, vertelt Daisy. Met haar echtgenoot, die professioneel zijn strepen verdiende in de farmaceutische industrie, vormt ze een perfecte tandem. Samen evolueerden ze van expats naar echte locals. Als steunpilaar van VIW krijgt deze bezige bij het eerste woord. Je mag haar gerust een Vlaamse leeuwin pur sang noemen. Ze is de drijvende kracht achter vele Vlaamsgetinte evenementen in de regio, waaronder de deelname aan een jaarlijkse fundraisingtocht te voordele van de MS Society. Hiervoor liet ze dit jaar een nieuwe fietsuitrusting ontwerpen met het Vlaamse beeldmerk. Als ware ambassadrice verdraagt Daisy geen

VAN EXPATS TOT LOCALS

slecht woord over haar geliefde Philadelphia. Ze omarmde de stad die ze intussen door en door kent. “Als de bakermat van de Verenigde Staten, kent Philadelphia meer Amerikaanse geschiedenis dan welke stad in dit land ook”, weet mijn gids en gediplomeerde in de Amerikaanse geschiedenis. Als bestuurslid is Daisy verbonden aan het Chamber Orchestra van Philadelphia, waarvoor ze als vrijwilliger hard knokt. Met het Flanders Heritage Event, zette ze ook daar Vlaanderen in de kijker. Zich inzetten doet ze ook voor het Ronald McDonald House, dat families van langdurig zieke kinderen opvangt, die in het lokale kinderziekenhuis (het beste van de Verenigde Staten, zo mogelijk van de wereld) verblijven. Dit huis draait op 350 vrijwilligers. Zo’n aanpak kan alleen in de Verenigde Staten.

LEF EN DURF VAN RENAAT VAN DEN HOOFF

omzeilen stormen veroorzaakte.”

Al meer dan dertig jaar verdient Renaat Van

Slechts weinig Belgen bouwden een derge-

den Hooff zijn sporen als gangmaker in far-

lijke ervaring uit op dit niveau. Bij Temptime

maceutische ondernemingen. Vandaag is hij

Corporation, waaraan hij sinds 2011 verbon-

CEO en voorzitter van Temptime Corporation.

den is, werd hij in 2015 aangezocht om CEO

Voorheen was hij onder meer actief bij Johnson

te worden. Momenteel gaat het dus sky-high,

& Johnson, waarvoor hij opeenvolgend in

om een Amerikaanse metafoor te gebruiken.

diverse managementfuncties in Vlaanderen,

“Temptime Corporation is een toonaangevend

het Verenigde Koninkrijk en de Verenigde

ontwikkelaar van gespecialiseerde technologie

Staten aan de slag was. Hij leidde onder meer

die gebruikers waarschuwt wanneer de doel-

wereldwijd de jointventure tussen Johnson &

treffendheid van het medische product wordt

Johnson en Merck in goede banen.

aangetast door temperatuur. Het voldoet met

“Voor wie lef heeft, biedt de VS mogelijkhe-

haar technologie aan de strengste eisen van de

den. Ik wist wat ik achterliet, toen ik Johnson &

grootste mondiale gezondheidsorganisaties.”

Johnson verliet, een bedrijf waarin ik tot aan mijn

Zoals zovele landgenoten vindt ook Renaat

pensioen verzekerd was van mooie functies,

de Amerikaanse maatschappij dubbel. In een

maar niet wat me te wachten stond. Een deur

grote sportwinkel lopen we samen tussen de

BRITS RITME “Hoewel de internationale loopbaan er eerder toevallig kwam, was Renaat in 1976 reeds uitwis-

toetrekken, stimuleert om uit te munten. Iets wat

vele artikelen pardoes op de wapenafdeling.

in de Verenigde Staten, meer dan in Europa,

Het kan in Amerika, net zoals je aan de kassa

aangemoedigd wordt.” Als hij terugblikt, gooit

als Belg schrikt van de vriendelijkheid. Renaat:

selingsstudent in de Californië. Dat er vroeg of laat een vervolg zou gebreid worden, werd nooit uitgesloten. Aanvankelijk werkten we allebei in Brussel, waar ik een fantastische job had bij een Israëlische multinational. Ik was er de enige Nederlandstalige van een bonte jonge bende. Om in een balans met de toekomstige kinderen te voorzien, werd ik zelfstandig bankkantoorhouder. Renaat ging toen aan de slag bij Janssen Pharmaceutica / Johnson & Johnson. Bert, onze oudste, was vijf jaar toen Renaat in 1997 de aanbieding kreeg om managing director in het Verenigd Koninkrijk te worden. We hadden een huis, kantoor en we stonden dus op een tweesprong. We hebben het gedaan.” “Het waren wel andere tijden. Financieel was het interessant, maar je moet het nieuwe durven omarmen. Met de kinderen leefde ik nog zes maanden alleen, terwijl ik mijn zaak verkocht. Engeland bleek aanpassen. We woonden er heel mooi, maar mijlenver van alles verwijderd. Ik moest er een ander levensritme aannemen. De

hij met lof naar Daisy, want je moet met twee

“Het is toch veel plezanter als mensen lachen

de energieke internationale ingesteldheid heb-

en vriendelijk zijn, vergeleken met het stuurse

ben. Maar hij kijkt toch vooral vooruit. Want hoe

kassawerk in België. Het klinkt cliché, maar

belangrijk de achteruitkijkspiegel in een wagen

het is wel ideaal, om attractieve Belgische

ook is, er is een reden waarom deze veel kleiner

kenmerken aan Amerikaanse troeven te kop-

is dan de voorruit.

pelen. Natuurlijk besef je, in confrontatie met

In 2007 zette Renaat zijn eerste stappen buiten

Amerikanen, dat je anders bent. Maar dat

Johnson & Johnson. “Het was een leerproces,

bekijken we met een ruime blik. Ik ben trots

een verhaal van vallen en opstaan. Als je priori-

om mijn afkomst, maar zowel je horizon als de

teiten stelt, op tijd delegeert en goed weet waar

criteria die je hanteert, wijzigen. De gangbare

je heen wil, kom je al een heel eind. Je moet

mening over de VS in Europa mag best wel

je bewust zijn van de risico’s en beseffen dat er

genuanceerd worden. In Europa wordt vaak

zaken slecht zullen aflopen. Ambities kunnen

erg negatief bericht. De verschillen zijn er,

gefnuikt worden. De periode 2007-2010 was

maar wel in twee richtingen. Die verscheiden-

kwetsbaar omwille van de crisis, die moeilijk te

heid intrigeert.”

kinderen liepen school aan de Nederlandstalige afdeling van de internationale school. Op enkele maanden tijd sprak de oudste Engels. Ik studeerde er Amerikaanse geschiedenis en engageerde mij

in de oudervereniging. We kregen er heel veel bezoek, haast elk weekend. Ik genoot ervan mensen rond te leiden in Oxford. We zouden er vier jaar blijven.”

De MS Society is blij met de jarenlange steun van de Vlaamse fietsers aan hun fundraisingevent.

VIW wordt een warm hart toegedragen in Philadelphia

De wielerequipe werd 'Flemish Lions' gedoopt.

27

BERT (°1992) EN WOUTER (°1995)

ste buitenlandse ervaring in Dublin achter de

MEER BUITENLAND IS WELKOM

rug. “Onze ouders stimuleren dit echt. Het is

It’s our way of life, zeg je als ouder over een

een voorrecht om zo op te groeien. Ik hoop

buitenlandse loopbaan, maar je bepaalt er

vurig op nieuwe buitenlandervaring tijdens

wel de toekomst van jouw kinderen mee.

mijn studies. Bij voorkeur een Spaanstalig land.

Dat hun leven er helemaal anders zou uitzien

Veranderingen en nieuwe uitdagingen spre-

zonder vaders job, daar staan Bert en Wouter

ken ons aan.”

wel eens bij stil. “Het grootste cadeau dat je

Bert: “Studeren in Buenos Aires bleek een ver-

als kind van jouw ouders kan krijgen is jouw

rijkend avontuur. Zeven maanden volgde ik er

opvoeding”, zeggen ze in koor. “We kregen

een internationaal businessprogramma. Het

diepe wortels mee en worden gestimuleerd

opsnuiven van andere culturen, het ervaren

om zelf uit te vliegen.” En dat doen ze. Als finan-

van diverse manieren van denken: overal

cieel analist bij Johnson & Johnson verzamelt

waar ik kom, neem ik iets mee, verrijk ik

Bert heel wat vliegmijlen. Wouter blikt terug op

mezelf. Het is moeilijk om een vinger op te

FLEMISH HERITAGE EVENT

een boeiend studentenleven in Dublin. Reizen

plakken, het gaat om de appreciatie, voor

Tot voor kort liep in het Philadelphia

intimideert hen niet. Cultuurschokken zijn hen

mensen, culturen, andere manier van denken.

Museum of Art de expositie Wrath of the

vreemd en een vreemdeling voelen ze zich

Momenteel heb ik een droomjob die me al

Gods, gebouwd rond het meest pres-

niet gauw ergens.

in Rusland en Japan bracht. Ik werk er hard

tigieuze stuk van hun collectie, name-

Wouter: “Verhuizen naar het buitenland ver-

voor, maar dan nog moet je de kansen krij-

lijk Prometheus Bound van Pieter Paul

breedt de kijk op de wereld en die indrukken

gen. Ooit beland ik voor een langere tijd in

Rubens. Daisy: “Toen minister-president

uit je tienerjaren draag je een heel leven mee.

Europa, misschien voor een MBA of om er te

Geert Bourgeois eerder dit jaar de stad

Van België herinner ik me eigenlijk niets. Van

wonen. Misschien kom ik wel in Beerse terecht.

bezocht, beloofde ik de nodige uitstra-

Engeland al veel meer. Toen ik er recent was,

In België wonen als een jongvolwassene is

ling tijdens de tentoonstelling.” Daisy hield

kwam veel terug. Het moment dat we naar de

altijd mijn ambitie geweest. De band is ons

woord. “We organiseerden op 7 november

VS verhuisden, blijft wel heel erg bij. Als broers

ingelepeld, er werd consequent Nederlands

2015 in samenwerking met Vlamingen in

beleefden we het samen: het nieuwe land, de

gesproken en we werden aangemoedigd om

de Wereld een Flemish Heritage Event in

school, het gaf een extra dimensie en leidde

onze identiteit dicht bij ons te houden. Het zou

dit prestigieuze museum. We vroegen Dirk

tot een sterke broerrelatie.” Wouter studeert

als thuiskomen voelen.”

integreren. Omdat veel activiteiten via de school lopen, leer je de maatschappij echt van binnenuit kennen. Voor mij werd Philadelphia steeds meer thuiskomen, ik krijg kippenvel als ik naar New York rijd, maar om er te wonen is het mij te druk, te weinig authentiek. Wij zitten in een groene zone op een kwartier van een grootstad. Ik denk niet dat we hier ooit weg gaan. Renaat verkiest ’s winters Florida, maar net dan loopt hier het culturele seizoen. En in de zomer kunnen we moeilijk de Belgische lokroep weerstaan, waar we onze pied à terre hebben”

Brossé, muziekdirecteur van The Chamber

Orchestra of Philadelphia, op zoek te gaan

psychologie en sociologie en heeft een eer-

naar muzikale composities uit het 16deTHUISKOMEN “In mei 2001 kreeg Renaat een aanbod om de hoofdzetel van Johnson & Johnson in de Verenigde Staten te vervoegen. We aanvaardden het en planden ons Amerikaans avontuur. Dat bleek toch een cultuurschok. Eind augustus settelden we ons en tien dagen later kwam 9/11. Een heel onbehaaglijk gevoel was dat. Renaat moest professioneel veel absorberen en de kinderen kwamen op mijn schouders terecht. Doch, uiteindelijk verliep de

aanpassing vrij vlot en begon ik op de bibliotheek van de school te weken. Je woont in de buurt van de school en iedereen in de buurt gaat naar die school, dus leer je vlug je buurtbewoners kennen. Het geeft me een heel goed gevoel dat ik hier in de supermarkt net zoveel mensen ken als in mijn klein Vlaams dorp.” “De moeders van Bert en Wouters voetbalkameraden zijn nog steeds mijn beste vriendinnen. Zonder kinderen is het moeilijker om je te

eeuwse Antwerpen met de bedoeling om heden en verleden van Vlaamse visuele en muzikale kunst met elkaar te verbinden. En hij vond ‘Chorearum Molliorum

Collectanea’ uitgegeven in 1583 in Antwerpen door Petrus Phalesius en beter bekend als ‘Het Antwerps Dans Boek’.” “We kregen vier van deze dansen te horen, telkens eerst de originele klanken en daarna de nieuwe composities van Dirk Brossé die alweer stuk voor stuk pareltjes bleken te zijn. Het geheel werd gebracht met een kwintet van The

Chamber Orchestra of Philadelphia en dat alles met het meesterwerk van Rubens op de achtergrond.” Je werd er stil van te bedenken dat 400 jaar geleden Rubens in Antwerpen voor dit imposante doek stond, niet wetende dat we hem en zijn stad zoveel eeuwen later, in Philadelphia met 200 Vlamingen en Amerikanen en die andere Vlaamse Meester, Maestro Brossé zoveel eer zouden aandoen. Een magisch moment. Maestro Dirk Brossé, zijn muzikanten en Daisy Mertens, met Rubens Wrath of the Gods op de achtergrond

28

MINISTERIËLE MISSIE

Minister-president Geert Bourgeois met een Amerikaans oud-strijder.

Vlaamse troeven in Atlanta

V

laams minister-president Geert Bourgeois blikt tevreden terug op de gezamenlijke missie met Nederlands minister-president Mark Rutte naar het Amerikaanse Atlanta. De samenwerking met de noorderburen begin oktober 2015 en de focus op drie sectoren (financiële technologie, cyberveiligheid en slimme logistiek) was ‘een schot in de roos’. Dat logistiek één van de prioriteiten is, was geen toeval. Vlaanderen en Nederland gaan samen prat op de troeven die de Lage Landen bezitten op dat vlak, denk alleen maar aan de havens van Rotterdam en Antwerpen. Die boodschap zetten Bourgeois en Rutte ook in de verf op een seminarie rond logistiek in de Kamer van Koophandel in Atlanta. Er werd ook opgeroepen om de Europese bescheidenheid achterwege te laten. Al jaren zijn de Verenigde Staten trouwens een enorm belangrijke handelspartner voor zowel Vlaanderen als Nederland. Voor de Vlaamse bedrijven vormt dit land de belangrijkste handelspartner buiten Europa. Met zo’n 85 bedrijven in hun kielzog, zetten de

twee regeringsleiders de Lage Landen op de kaart in het zuidoosten van de Verenigde Staten. Er was ook aandacht voor de geschiedenis. Zo werden onder meer Martin Luther King en de oorlogsveteranen van de Eerste en Tweede Wereldoorlog geëerd. Daarbij werd de Last Post gespeeld en het beroemde gedicht van John McCrae, In Flanders Fields voorgelezen. Daarnaast was er aandacht voor de Nederlandse taal met een bezoek aan een lokale Nederlandstalige school. In samenwerking met de stichting Vlamingen in de Wereld werden ook de landgenoten in Atlanta uitgenodigd op een diner. Eén van hen was Xavier Steyaert. Zie ook het artikel op pagina 24-25.

VIW-vertegenwoordigster in Atlanta, Mieke Cloet geflankeerd door Pascal Walrave, raadgever van de minister-president en Geert De Proost, Algemeen Afgevaardigde van de Vlaamse Regering in de Verenigde Staten. Lees een interview met Mieke Cloet in de volgende editie van dit magazine.

Plechtige ondertekening van een memorandum van overeenstemming tussen GeorgiaTech het Nederlandse Instituut voor Innovatie in de Logistieke Sector en het Vlaams Instituut voor de Logistiek.

Eerder dit jaar ontving Aluvision nog de Leeuw van Export voor uitzonderlijke exportprestaties. Tijdens de missie opende de minister-president plechtig de Amerikaanse hoofdzetel van het bedrijf.

29

Mijn wonderjaren

naar huis of ging ik spelen met iemand die in een ander compound woonde. Op school kon je ook een naschoolse activiteit kiezen zoals sport, knutselen, dans, … of je ging naar een activiteit die ze in een ander compound inrichtte zoals ballet, zwemles,… We waren altijd omringd door kinderen, het drukke stadsleven, vele feestjes en niet te vergeten het bruisende leven dat de Chinezen met zich meebrachten. Op straat zag je altijd wel iets raars of geks of moois. Je verveelde je er nooit.

SCHARNIERMOMENT Bijgevolg werd ik erg nerveus toen ik op tienjarige leeftijd te horen kreeg dat we terug naar België gingen verhuizen. Mijn mama stelde me gerust met verhalen over zwemlessen tijdens de schooluren, woensdagnamiddagen vrij, meer keuzes in het beoefenen van sporten,… En het belangrijkste was dat mijn broer en ik een hond zouden krijgen als we in België woonden. Dus de verhuis begon als snel op een heus avontuur te lijken! De rest van het schooljaar vertelde ik mijn vrienden op de internationale school over België: hoe mijn kamer er zou uit zien, over de hond, ons huis dat we zouden verbouwen, … Het dreigende afscheid nemen van mijn vertrouwde omgeving, school en vrienden verdrong ik steeds door me te focussen op de leuke dingen die ik zou in de plaats krijgen in België.

Indonesië, Thailand, Singapore, Vietnam dat waren de landen waarmee ik vertrouwd was in de lagere school. Doordat ik in Singapore geboren ben en tot mijn tiende opgroeide in Shanghai kende ik Azië redelijk goed. Vooral de drukke wereldstad Shanghai was voor mij bekend terrein omdat hier mijn gezellig huis was, mijn vrienden, mijn school. België was voor mij het land waar ik in de zomer zes heerlijke weken doorbracht en allerlei kennissen van mijn ouders en familieleden bezocht. Maar in mijn ogen was het nooit mijn 'thuis'. AUTEUR TATJANA CEUNEN

DAGELIJKS LEVEN Shanghai was mijn thuis en vooral de Internationale school en het compound waar we woonden waren buiten mijn ouders en broer, het belangrijkste in mijn leven. Omdat mijn mama les gaf aan 5-6 jarigen op onze school begon onze schooldag al vroeg. Om 7u15 haalde onze lieve chauffeur Chen ons thuis op en enkele minuten later arriveerden we op school. Hier konden we nog even een gezellige tijd doorbrengen in mama haar klas en sommige collega’s

30

helpen. Na school haalde de chauffeur mijn broer Michiel en mij op en bracht ons naar huis waar de ayi op ons lette tot mama van school kwam. Na het huiswerk maken was het makkelijk om met verschillende vriendjes te spelen want op het compound woonden vele kinderen die naar onze school gingen. Maar ik had ook vrienden van andere scholen en van vele nationaliteiten. Het was er steeds gezellig en je voelde je er veilig. Het woord discriminatie of allochtoon kende we niet! Vaak nam ik een vriendje mee

“Ik mis Shanghai nog iedere dag en mijn grootste wens is om er in de nabije toekomst naartoe te gaan om een deel van mijn leven juist af te sluiten.” Toen we in juni 2008 op het vliegtuig stapten, drong het nog niet tot mij door dat ik mijn vrienden nooit meer terug zou zien. En dat ik wellicht de eerste jaren Shanghai niet meer zou zien. Gelukkig begreep ik toen niet dat ook Shanghai nooit meer hetzelfde zou zijn: alles zou veranderen: mijn vrienden en leerkrachten vertrokken wellicht ook en ons huis zo misschien verdwijnen. Want in Shanghai wordt veel afgebroken en vervangen door hoogbouw. Die eerste zomer leefden mijn broer en ik in een roes en toen we eind augustus schoolgerief kochten begon ik eindelijk te beseffen “that’s it, it’s over, this is my new world”. De open klasdag eind augustus vond

OPGROEIEN IN TWEE CULTUREN

TATJANA CEUNEN • Tatjana Ceunen is geboren op 16 februari 1998 te Singapore • Ze groeide op in Singapore en Shanghai tot ze 10 jaar werd. • Momenteel woont ze in Beringen, Limburg.

ik niet leuk omdat alle kinderen elkaar enthousiast begroetten en over mij dachten: “wie is dat nieuw meisje? Van waar komt ze?” Ik was blij dat mijn mama veel leerkrachten kende in de school want zij gaf er eerder les. BOEKEN ALS HOUVAST Naarmate 1 september naderde, raakte ik enthousiast want de vakantie had lang genoeg geduurd. Helaas was mijn enthousiasme van korte duur want ik hoorde er niet bij. De eerste twee jaren op school (vijfde en zesde leerjaar) in België waren echt niet fijn voor me. Het was een grote aanpassing: de spelletjes op de speelplaats, de andere mentaliteit, het dialect dat ik niet verstond en dan schoonschrift dat ik niet goed kon schrijven en verplicht moest doen. Ik had geen idee wat Diddle was of flippo's en de andere kinderen hadden al snel door dat ik 'anders' was en jammer genoeg begonnen sommigen me hierom te pesten en noemden me “Chinees”. In het begin durfde ik er thuis niet over praten maar na een tijdje deed ik het toch en dat hielp me wat vooruit. Daar zat ik dan dus: in mijn ogen, alleen, in een land dat ik nog altijd niet als een thuis zag, gepest en verdrietig. Ik stortte me op al mijn Engelstalige leesboeken en vond het zalig om mezelf te plaatsen in die andere werelden gevuld met slechte heksen, dappere ridders en beeldschone prinsessen. In de bibliotheek ontdekte ik de luisterboeken van Harry Potter en ik vond ze geweldig! Tijdens het luisteren vergat ik mijn heimwee naar Shanghai en de dingen en kinderen die hier op school zo anders waren. Nee, ik was samen met Harry in de geheime kamer, ik was mee aan het vechten tegen een draak en de wereld aan het beschermen tegen 'hij die niet genoemd zal worden'. EEN WERELD IN WOORDEN Door deze verhalen kreeg ik de inspiratie en zin

om zelf te schrijven en het werd een uitlaatklep. Ik kon een perfecte wereld voor mezelf creëren of juist nieuwe mensen verzinnen om mijn eigen problemen te vergeten. Het Nederlands beschouw ik niet als mijn moedertaal en daarom schrijf ik in het Engels. Dankzij het schrijven kon ik mijn gevoelens, die ik niet wilde vertellen aan mijn ouders of broer, kwijt en het is na 7 jaar nog steeds de beste manier voor mij om mijn gevoelens te uiten wanneer ik boos of verdrietig ben. Gelukkig kwam ik na de lagere school in een grotere middelbare school terecht en leerde ik veel nieuwe mensen kennen. De meesten wisten niet dat ik jarenlang in het buitenland had gewoond en ondertussen had ik geleerd om me aan te passen aan de gewoonten van een Belgisch schoolmeisje. Het was op de middelbare school dat ik ook Isabelle leerde kennen. We werden beste vriendinnen door onze gemeenschappelijke liefde voor het lezen en schrijven van boe-

“Ik stortte me op mijn Engelstalige boeken en vond het zalig om mezelf te plaatsen in die andere werelden” ben ik tevreden met mijn leven hier. Maar ik mis de grote stad en zal België nooit als mijn geboorteland zien. Dat is voor mij Singapore. Volgend jaar hoop ik rechten te kunnen studeren in Leuven. Maar mijn grootste droom is om na twee jaar een beurs te krijgen om te studeren in Engeland, Ierland of Amerika. Ik wil terug deel uitmaken van een Engelstalige gemeenschap in een grote stad.

ken. Een paar jaar geleden viel het ons op dat er zo weinig fantasieboeken bestonden. Hieruit ontstond het idee om ons eigen boek te schrijven. Nu, twee jaar later, is het boek eindelijk af. Het schrijven van het boek heeft lang geduurd en Isabelle en ik hebben ondertussen veel beleefd. Ik ben niet langer het verlegen meisje die haar echte persoonlijkheid verstopte om erbij te kunnen horen. Nee, door de liefde en acceptatie van mijn familie en veel goede vrienden ben ik zelfzeker geworden en durf ik me beter te uiten en te praten over de ervaringen die ik heb gehad in Shanghai. De wekelijkse Chinese les waar ik onderricht krijg in taal en cultuur deed me openbloeien. In het begin durfde ik dit niet op school te zeggen maar al mijn beste vrienden hebben me erin gesteund en nu zie ik het als een meerwaarde en ben ik er trots op. De evolutie en vooruitgang die mijn karakter heeft gemaakt, heeft ook de personages in het boek tijdens de twee jaar van het schrijven doen evolueren. En volgens mij heeft die evolutie het boek gemaakt tot wat het is en ik ben er trots op. DE ROEP VAN HET BUITENLAND Wat me sinds mijn terugkeer het meest stoorde, en nu nog stoort, is dat mensen uit de omgeving of familie niet veel vragen over Shanghai. Ze denken dat we “ons avontuur” zomaar direct achter ons kunnen laten en dat wij ons maar moeten aanpassen. En dat we na zeven jaar Shanghai niet meer missen. Wel niets is minder waar. Ik mis Shanghai nog iedere dag en mijn grootste wens is om er in de nabije toekomst naartoe te kunnen gaan. Net als mijn moeder heb ik het gevoel dat ik er terug naartoe moet om een deel van mijn leven juist te kunnen afsluiten. Ondertussen heb ik een grote vriendenkring en

Isabelle Moons & Tatjana Ceunen DRAGON'S QUEST: THE SEARCH FOR THE PORTAL After moving to a new town, Kyra becomes friend with Ryker. After Kyra finds an amulet, Ryker and his father take her to a strange world filled with cackling witches, fire spewing dragons and other magical creatures. Kyra and Ryker go on a quest for the portal, where the answer to the curse laid on Ryker and his kind is to be found. Will they complete the quest and reach the portal?

31

Home sweet home? Sweeter when you are not alone Ondanks de doorgaans zorgvuldige voorbereidingen voor een verhuis naar het buitenland, blijkt terugkeren naar het thuisland vaak een grotere uitdaging dan vooraf gedacht. Het is dan ook geen toeval dat er veel meer geweten is over de expat- dan over de terugkeer- (repat) ervaring. Meestal focust men bovendien uitsluitend op de professionele uitdagingen die een terugkeer met zich meebrengt. Hiernaast zijn er echter nog heel wat andere factoren die een terugkeer aanzienlijk kunnen vergemakkelijken of bemoeilijken. Eén hiervan is het sociaal vangnet van de terugkerende expat. Een terugkeer naar het thuisland gebeurt immers niet in een sociaal vacuüm en bovendien toont onderzoek aan dat persoonlijke relaties vaak een cruciale rol spelen bij het doormaken van veranderingen. Om meer inzicht te krijgen in repats’ sociaal netwerk werd een wetenschappelijk onderzoek opgezet om op basis van 30 diepte-interviews verschillende relevante aspecten van repats’ sociaal netwerk in kaart te brengen. De geïnterviewden deelden met elkaar dat ze minstens twee jaar in het buitenland woonden en werkten en recent terugkeerden naar België. Ze werden geselecteerd uit verschillende sectoren (privé en publiek) en representeerden verschillende types van expat assignments (long term, sequentieel – verschillende buitenlandse posten, commuter). Specifiek werd er een antwoord gezocht op de vraag: Welke zaken verdienen de nodige aandacht om tijdens de terugkeerfase te beschikken over een zo optimaal mogelijk sociaal vangnet? AUTEUR LORE VAN GORP, ONDERZOEKER UNIVERSITEIT GENT

32

HÉT SOCIAAL NETWERK VAN DÉ REPAT? Vooreerst is het belangrijk op te merken dat hét sociaal vangnet van dé expat niet bestaat. Ruwweg zijn er drie categorieën, namelijk: (1) repats die kunnen steunen op mensen uit het thuisland; (2) repats die kunnen steunen op mensen uit zowel het thuisland als het buitenland; (3) repats die enkel kunnen steunen op hun gezin. De meeste repats uit categorie één hebben in het buitenland wel nauwe buitenlandse relaties ontwikkeld, maar deze zijn vrij snel na terugkeer verwaterd. Naarmate men langer en vaker in het buitenland woont, worden buitenlandse relaties doorgaans beter onderhouden na terugkeer. Een belangrijk verschil voor de terugkeerervaring tussen repats uit de eerste twee categorieën ligt in een verschil in identificatie. Repats met een homogeen thuisland-based sociaal vangnet identificeren zich doorgaans hoofdzakelijk met hun thuisland en repats met een gemengd sociaal vangnet houden er eerder een internationale/ globale identificatie op na. Hoewel deze laatste zich ook met hun thuisland identificeren, zullen zij bepaalde gewoontes en gebruiken sneller kritisch in vraag stellen. Zij zullen de terugkeer doorgaans als een grotere uitdaging ervaren dan repats uit categorie één en het vergt meer tijd om zich terug helemaal thuis te voelen. In het algemeen kan echter gesteld worden dat een sociaal vangnet van type één of twee een vlotte terugkeer niet in de weg staat. Met het oog op een succesvolle terugkeer is categorie drie echter minder wenselijk. Typisch voor deze categorie is dat er zo goed als geen nauwe relaties met het thuisfront werden onderhouden tijdens de expat periode en men ook op niemand buiten het gezin kan terugvallen tijdens de terugkeer. Vaak verloopt de terugkeer dan ook moeizaam en ontwikkelt er zich snel een verlangen om terug naar het buitenland te vertrekken. Om de terugkeer naar het thuisland na een expat verblijf in het buitenland te vergemakkelijken is het dan ook aangewezen om tijdens de periode in het buitenland voldoende te blijven investeren in relaties uit het thuisland.

ONDERZOEK REPATS

WELKE ROL IS ER WEGGELEGD VOOR DE PARTNER/KINDEREN?

DE ENE RELATIE IS DE ANDERE NIET: EXPAT-ERVAREN RELATIES Een opvallende vaststelling is dat de meeste repats kunnen steunen op minstens één expat-ervaren persoon in hun sociaal vangnet en hier erg veel belang aan hechten. Deze personen worden als bijzonder waardevolle steunpilaren beschouwd omdat ze vaak niet enkel erg geïnteresseerd zijn in de expat/repat ervaring maar deze ook beter kunnen begrijpen. Opmerkelijk is echter dat er twee verschillende invullingen blijken te zijn van ‘expatervaren’. Ten eerste is er de klassieke invulling: mensen die zelf ooit een tijd in het buitenland hebben gewoond. Ten tweede blijken mensen die tijdens de expat periode op bezoek zijn gekomen ook in zekere zin ‘expat-ervaren’ te zijn. Deze laatsten hebben immers een glimp van het leven in het buitenland kunnen opvangen. Zo hebben ze o.a. gezien hoe men in het buitenland woonde, hoe de winkels eruit zagen, hoe mensen met elkaar omgingen en hebben ze bijvoorbeeld ook het klimaat zelf kunnen ervaren. Hierdoor begrijpen ze vaak ook beter welke veranderingen en moeilijkheden de terugkerende expat doormaakt. Beide types van ‘expat-ervaren’ connecties blijken erg waardevol te zijn tijdens de terugkeer. Als summum zijn er degene die de twee ervaringen combineren (o.a. partner of collega’s waarmee men samen leefde in het buitenland). Vaak is het echter een meer haalbare kaart om mensen op bezoek te vragen in het buitenland dan wel vrienden of familie aan te moedigen ook een tijd in het buitenland te gaan wonen. Niet alleen voor de gezellige tijd samen, maar ook voor een vlottere terugkeer te bewerkstelligen is het dan ook aan te raden vrienden en familie uit te nodigen op bezoek te komen in het buitenland.

Wanneer de andere gezinsleden thuis zijn gebleven vormen zij dikwijls de hoofdreden om na een tijd terug te verhuizen naar het thuisland. De toename in quality time met de achtergebleven gezinsleden wordt door repats dan ook als erg positief ervaren. Terzelfdertijd is het echter ook normaal dat het enige tijd vergt om terug aan elkaar gewoon te worden. Hoewel men er naar uitkijkt om terug samen te wonen, is het eveneens erg normaal dat dit ook spanningen met zich teweeg brengt. Vaak diende men in het buitenland met niemand rekening te houden en ook de thuisblijvers zijn het zo gewoon om alles zonder de terugkerende expat te organiseren. Het is dan ook belangrijk in het achterhoofd te houden dat het normaal is dat de fulltime hereniging ook wat ergernissen en spanningen met zich mee kan brengen. Een andere uitdaging bestaat er in dat er vaak een nieuw evenwicht moet ontstaan tussen werk en privé. Wanneer het gezin in het thuisland bleef, stond het buitenland doorgaans gelijk aan werk en het thuisland aan privé. Bij een voltijdse terugkeer naar het thuisland bestaat deze duidelijke opdeling echter niet meer en wordt een gezonde werk-privé balans vaak een aandachtspunt. Wanneer de andere gezinsleden mee in het buitenland woonden zijn deze banden doorgaans erg sterk geworden. Na terugkeer in het thuisland moet men echter ingeven op quality time met het gezin doordat men geconfronteerd wordt met een toename aan sociale verplichtingen en minder vrije tijd (o.a. verjaardagsfeesten, geen of minder huishoudhulp, familiebijeenkomsten). Het kan helpen om zich vooraf bewust te zijn van de beperktere tijd voor het gezin. Hoewel partner en kinderen meestal erg belangrijke bronnen van steun zijn, kunnen deze relaties net doordat ze zo waardevol zijn ook voor extra stress zorgen tijdens de terugkeer. Wanneer de partner/kinderen moeilijkheden ervaart (o.a. geen werk, taalbarrières, moeilijkheden op school) tijdens de terugkeer, straalt dit vaak negatief af op het hele gezin. Het is dan ook aan te raden om vooraf zoveel mogelijk te anticiperen op potentiële hindernissen voor alle gezinsleden. Ook voor organisaties ligt hier een belangrijk aandachtspunt aangezien de ondersteuning zich doorgaans beperkt tot de terugkerende werknemer zelf en

logistieke hulp (o.a. verhuis en administratie). Men zou echter heel wat stress kunnen wegnemen door ook ondersteuning voor de terugkerende kinderen en partner aan te bieden (o.a. taalcursussen, loopbaanbegeleiding, ondersteuning van onderwijs van kinderen). Naast de aangehaalde pijnpunten en hefbomen valt er nog heel wat meer te ontdekken over het belang van repats’ sociaal netwerk. Dit zijn dan ook slechts de resultaten van een eerste exploratief werk dat kadert binnen een ruimere doctoraatsstudie die momenteel wordt gevoerd door Lore Van Gorp (Ugent, vakgroep sociologie) in samenwerking met Prof Dr. Peter Stevens (vakgroep sociologie, Ugent) en prof. Dr. Smaranda Boros (Vlerick Business School). Een diepgaande kwantitatieve studie wordt spoedig gelanceerd. Indien u wenst deel te nemen aan het vervolgonderzoek kan u dit eenvoudig doorgeven per mail aan [email protected]

33

Fluisteringen uit het Oosten “Wanneer je tussen de Omani leeft, dans je ook hun ritme”

Haar onderzoek en een flinke portie nieuwsgierigheid leidden de journaliste Maria Dekeersmaeker (60) doorheen heel Europa. De laatste negen jaar zocht en vond ze inspiratie nog verder oostwaarts: ze verdiepte zich in het leven, de cultuur en tradities van de Omani. Al snel merkte ze de noodzaak om zich aan te passen, zich een ander levensritme aan te meten en enkele pagina’s in haar agenda vrij te laten voor verwondering. Zo bouwde ze jarenlang relaties op, met als resultaat nu haar derde boek geschreven aan de zuidoostkust van het Arabische schiereiland: ‘Whispers of Oman’. AUTEUR JESSICA JACOBS

H

et was 2007 toen Maria de eerste keer in Oman toekwam. Ze reisde door het hele land ter voorbereiding op een roman die er tot nu toe nog niet kwam. In de regio van Dhofar, in het zuiden van Oman en grenzend aan Jemen, werd ze nieuwsgierig naar de geheimen die de streek voor haar verborgen hield. “Ik merkte dat de planning voor mijn onderzoek onder invloed kwam te staan van het woestijnklimaat en de situatie een ander dagritme vereiste. Dat maakte dat ik moest afstappen van deadlines

34

zoals wij die in het Westen kennen. Daarvoor moet je natuurlijk tijd kunnen nemen en dat is een grote investering. Het moeilijkste eraan vond ik de verwarring van de beginfase. Leren niet te oordelen en van een onbeschreven blad verdergaan.” Op het nieuwe tempo dat ze zichzelf toe-eigende, schreef Maria als journalist veel over het Sultanaat van Oman en publiceerde ze haar eerste boek over dit sprookjesland: ‘The DNA of Salalah, Dhofar. A Tourist Guide’. Waarin

ze Dhofar, de plaatselijke sfeer, historiek en architectuur, tot leven brengt aan de hand van verhalen over zijn verleden, heden en toekomst. ‘Whispers of Oman’, haar meest recente publicatie, schreef Maria nadat ze gedurende vele jaren van onderzoek en integratie in Oman goede relaties opbouwde met haar bevolking. Ze wou de inwoners van dit vrouwvriendelijke moslimland een stem geven naar de buitenwereld. Het werd een verhalenbundel over voornamelijk vrouwelijke inwoners van Oman. “Ik noem het fluisteringen omdat in Oman nog vele orale vertellingen de ronde gaan. Via die verhalen geven ouderen wijsheden door aan de nieuwe generaties. Dat idee wil ik doortrekken naar mijn boek. Elke ‘fluistering’ in dit boek kwam als een ruw diamantje naar mij en we hebben het samen gepolijst tot een schitterend verhaal.” PROEVEN VAN CULTUUR Maria verzamelde anekdotes van vrouwen, en enkele mannen, uit verschillende generaties en uiteenlopende sociale klassen. Die algemene vertegenwoordiging vond ze belangrijk voor haar verhaal. Het nam veel tijd in beslag, die was nodig om een vertrouwensband en gevoel van wederzijds respect op te bouwen. Vrouwen trokken weer andere vrouwen aan en stilaan bouwde Maria een uitgebreid netwerk op. Uiteindelijk bundelde ze 38 portretten in haar boek. De blik die deze vrouwen je in hun leven gunnen, moet een tipje van de sluier oplichten en laat je het best bewaarde geheim van Arabië ontdekken: Oman. “Ze kennen het Westen, ontvangen toeristen en tot in de kleinste dorpen heb je internettoegang, maar ze blijven gelukkig hun eigen ritme hebben. Hun eigen verhaal. Dat maakt reizen zo boeiend.” “Ik heb veel geleerd in mijn pogingen hen te begrijpen en dichter bij hen te komen. Vooral leren en zeker niet beleren was mijn doel, ook in mijn boek. Tijdens mijn vele contacten merkte ik dat de verhalen van Omaanse vrouwen zeer herkenbaar zijn. Maar dat ze door hun cultuur, traditie en de omgeving waarin ze leven andere oplossingen vinden voor hun problemen. ‘Het is fijn je te spreken en we hebben veel geleerd, maar we doen het op onze eigen manier’, zeggen ze dan. ‘Whispers of Oman’ vormt een uitnodiging om te kijken naar het andere en te ontdekken dat dat niet zo anders is. Dezelfde problemen en vragen komen aan bod, maar de weg naar de oplossing is anders.” Het was een tijdsintensief project, dat Maria levenslessen bezorgde en honger gaf naar meer. Haar ervaring in dit sultanaat is hiermee trouwens zeker niet afgerond. Een vierde boek is in de maak en intussen blijft Maria op haar online blogpagina Al’arba verhalen vanuit Oman de wereld insturen.

LITERATUUR

leren accepteren dat het werk wel vooruit zal gaan, maar met een andere maat. Je kan er niet te ver vooruit plannen. Wanneer je tussen de Omani leeft, dans je ook hun ritme. Aan het begin van mijn verblijf vertelde iemand me: ‘Maria, als je de hele tijd druk rondloopt, hoe kan je dan nog iets nieuws tot jou laten komen?’ En ze had gelijk.” “Elke dag is voor mij een onbeschreven blad. Het is aan jezelf om er een goede dag van te maken of deze te verbrodden. De Omani zeggen dat je

SPREIDSTAND Maria reist liefst alleen, dat geeft haar de vrijheid om ergens langer te blijven wanneer ze dat zelf wil. Grenzen verdwijnen en ze kan zich focussen op wat ze zoekt voor haar werk of uit eigen interesse. Ze heeft onmetelijk veel ervaring met reizen door Europa. Zo zelfs dat, wanneer je haar vraagt waar haar thuis ligt, ze zal zeggen dat die steeds met zich meereist. “Ik draag het in mijn hart”, zegt ze. “Ik vind de keuze voor een land niet relevant. Mijn thuis is waar ik op dat moment ben en intussen hou ik van beide werelden: de westerse én de oosterse. Je zou kunnen zeggen dat ik met elk been in een andere wereld sta.” Toch weet ze dat het belangrijk is realistisch te blijven en voldoende voorbereidingen te treffen. Voor haar vertrek naar Oman legde ze er al enkele contacten en deed research naar het land. “Het belangrijkste gegeven was volgens mij dat ik mezelf toeliet om terug te keren wanneer ik het niet meer zag zitten. Zelfs wanneer je werk hebt aangenomen is het belangrijk te kunnen beslissen om eruit te stappen.” Maar ze zette door, ook in die totaal andere omgeving van een sultanaat. Ze leerde terugvallen op zichzelf, de belangrijkste eigenschap van de soloreiziger. Intussen houdt ze haar netwerk in Oman op de hoogte over de reacties op het boek, en hun verhalen. “‘Whispers of Oman’ vonden ze een fijne titel omdat het zachte aan het woord fluisteringen bij hun cultuur past. Het is geen land waar je overdreven bombastisch met je verhaal op straat komt. De vrouwen zeggen trouwens zelf dat ze geen ‘empowerment’

nodig hebben. De wetten zijn er, ze moeten ze enkel grijpen en kenbaar maken aan anderen.” TIJD VOOR VERWONDERING In de namiddag moet je rusten, dat kan niet anders wanneer je in een van de meest zonnige en droge landen van de wereld woont. “Aanvankelijk dacht ik dat ik op hetzelfde tempo kon blijven werken. Maar ik merkte dat dit in zo’n klimaat onmogelijk is. Je omgeving dwingt je om in de samenleving te stappen, automatisch vertraagt je tempo en veranderen je gewoontes. Daar kan je niet tegenop boksen. Dan moet je

jezelf de kans moet geven iets nieuws te zien. Een van de mooie verhalen die tot mij kwam bijvoorbeeld, was dat van Amina die mij tijdens het winkelen aansprak. Ze had me herkend als schrijfster door een foto in de krant. Ik had haar kunnen afwimpelen en zeggen dat ik een te drukke agenda had, maar ik vroeg haar nummer en belde haar niet veel later op. Bij een kopje koffie ontdekte ik dat ze onderzoek had gedaan naar de status van hoogopgeleide vrouwen die in de regio Dhofar werkten. Hoe dat haar inspireerde om haar studies af te werken en dat ze hoopvol is voor de toekomst. Als je de kans krijgt om in het buitenland te werken, moet je enkele pagina’s in je agenda onbeschreven laten om open te staan voor zulke mooie ontdekkingen.” INFO

WWW.MARIASTORIES.COM

FULL OF CONFIDENCE Een passage uit ‘Whispers of Oman’

because of my mother and father divorced

My meeting at a parking lot with Amina Suhail

and re-married, that I will follow the same

Al-Mashani was not a coincidence. It was

path. I want to do better. I want to show to my

meant to be. When I called her for a chat, she

children that it is not impossible to stay married

invited me for a coffee. “Coffee is my best

to someone forever. My husband has to have

friend”, she said. “The taste has to be perfect.”

respect for me, he has to share his life with me

During our talk, it was clear, Amina wants to

and not act as a selfish king. Getting married

make a difference.

doesn’t mean that my life becomes on hold.

Her parents with roots in Taqah in the east of

It has to be possible to combine motherhood

Salalah in the south of Oman, fled to Kuwait

with work. He has to be flexible and helpful

during the Dhofar war. In 1980 Amina was

with the children.” Although marrying four

born. Four months later her parents divorced.

wives is allowed by the Holy Qur’an, if the men

Five years later she came back to Salalah

threat their wives equally, Amina believes that

with her mother. Her father and mother remar-

marriage can still last a lifetime. […]

ried several times. It influenced her life and

‘Whispers of Oman’ is online te koop als

the way she thinks about marriage. “It is not

e-book en paperback.

35

KUNST OPENT DEUREN Het Belgisch bier vindt een grote afname

Beļģijas dienas Belgische Dagen te Riga 2015 AUTEUR MANTEN DEVRIENDT, VIW-VERTEGENWOORDIGER IN LETLAND

Door de jaren heen beproefden we steeds meer nieuwe samenwerking die na de dagen uit-

Manten Devriendt

E

stland, Letland, Litouwen ... Wellicht herinner je het vuistregeltje uit de aardrijkskundeles nog om de ligging te onthouden: de alfabetische volgorde van de landsnaam van Noord naar Zuid. Deze landen zijn voor velen van ons nog steeds onbekend maar ze zijn meer dan de moeite waard om te bezoeken. Letland ligt in het midden van deze Baltische staten in het noordelijke deel van Europa. Het land is ongeveer 2,5 keer groter dan België, bestaat hoofdzakelijk uit bomen waartussen net 2 miljoen mensen wonen. De Baltische Staten is niet in trek bij de Belgische expats. We zijn met niet veel maar we zijn wel zichtbaar. Zo hebben we sinds 3 jaar onze Belgische Dagen in Riga, een week van culturele en economische uitwisseling tussen Belgische en Letse organisaties en bedrijven. Kunst, muziek en film worden afgewisseld met enkele vooraanstaande economische activiteiten. Dit jaar namen we met de BelgischLuxemburgs-Letse Kamer van Koophandel de coördinatie volledig in handen.

monden in duurzame projecten. De Belgische Dagen synthetiseren door haar uitgekiend programma het beste van beide landen. De prioriteit ligt in het tonen van symbiose van beide culturen aan het talrijke opdagende publiek. De aandacht voor de strip is misschien wel het beste voorbeeld van wat we bestendige coöperatie kunnen noemen. De voormalige Belgische ambassadeur in Letland, Frank Arnauts, was een stripliefhebber en -verzamelaar. Tijdens zijn ambassadeurschap ontdekte hij dat ook in Letland heel wat mensen zijn passie deelden. De organisatie Kuš! houdt zich al ruim 8 jaar bezig met het promoten van de striptekening; dit door middel van veelvuldige publicaties, workshops en een stripwedstrijd die er kwam naar aanleiding van de Belgische dagen. Een jury van journalisten en kunstenaars bekroont reeds 3 jaar de beste striptekenaar. Jaar na jaar kreeg de jury meer inzendingen te verwerken. Dit jaar waren het er al meer dan 70. Met de Kamer van Koophandel zorgden we voor een internationaal jurylid. Vlaams illustrator en

© strip: Līva Kandevica

auteur Pieter Gaudesaboos was te gast op de Belgische dagen en gaf een lezing aan een breed publiek. Uit de reactie van het publiek kunnen we duidelijk begrijpen dat er in Letland plaats bestaat voor literaire uitwisseling. Iets waar we in de toekomst verder op gaan werken. Līva Kandevica. Haar winnende werk kan je op deze pagina’s bewonderen. De aandacht voor de strip, een typisch Belgisch product, bracht ons ook tot het idee dat we ieder jaar een bekende Letse kunstenaar de vrijheid geven om de visuele identiteit van de Belgische Dagen te ontwerpen. De posters van de Belgische dagen zijn daardoor nu al verzamelobjecten. Het ontdekken van een andere cultuur door je eigen cultuur vormt de leidraad van de Belgische Dagen. Afwisseling van Belgische en Letse kunsten brengt niet alleen de expats met de lokale bevolking samen maar laat ook duidelijk op de diplomaten een stempel achter. Zo waren de talrijke ovaties tijdens het openingsconcert niet te vergeten. De a cappella

Contrabassist Lennart Heyndels en Latvian Voices

lees verder pagina 38 >>

36

KUNST OPENT DEUREN De poster van de Belgische Dagen

De Belgische Dagen dit jaar zouden niet echt Belgisch geweest zijn zonder Belgisch bier. Met de Kamer van Koophandel werd het een uitda-

groep Latvian Voices trad er op samen met contrabassist en componist Lennart Heyndels in het concertgebouw van de stad. Latvian Voices is een gezelschap van 7 vrouwenstemmen die internationaal reeds hoge toppen scoorden. Met hun gezangen hebben ze al vele prijzen weggekaapt en de combinatie met de jonge Belgische musicus was een geslaagd project. De

Belgische Dagen konden zich geen betere start veroorloven. Op de receptie die volgde werd er met veel lof over het bestaan van Belgische Dagen gesproken. Velen zien dit als een voldongen feit maar beseffen de kracht van dergelijke campagnes voor een land niet echt. Het enthousiasme van enkele expats zorgen in Letland voor een erg positief beeld over een land.

ging om zoveel mogelijk brouwerijen te vertegenwoordigen in Letland. Maar liefst 16 verschillende biersoorten konden we presenteren tijdens de week. Brouwerijen Moortgat, Gulden Spoor, Van Eecke, De Volle Maan, Chimay bewerkstelligden ons succes. Vele Letten wisten dat we bierdrinkers waren maar dat er ook een passie en fijnproeverij bestaat, was voor velen een ontdekking. We vinden het dan ook erg belangrijk om die cultuur op een juiste manier aan het publiek te tonen. Enkele studenten van de Cultuuracademie van Letland, waar Nederlands wordt onderwezen, hadden hun belangstelling getoond om deze bijzondere wereld te onderzoeken. Zij bestudeerden de herkomst en het verhaal achter elke soort en vertelden steevast hun kennis op iedere gelegenheid.

Voorbereiding op buitenlands onderwijs Voorbereiding op Vlaams onderwijs Bijscholing in binnen- en buitenland

nu GRATIS

TESTLES www.d-teach.com [email protected] +32 9 265 02 58

38

EXPATS

India, nu reeds 3 jaar onze thuis ILSE OLIVIERS SCHRIJFSTER VAN ‘GEDROPT IN INDIA’

M

ysterieus en vol prachtige architectuur. Land van vele godsdiensten en ontelbare tempels. Schitterend, verbijsterend en onvergetelijk. De prachtige landschappen en culturen waar het heden en het verleden verrassend dicht bij elkaar liggen, maken op iedereen indruk. Een land ook van uitersten, van tegenstellingen. India had een vrouwelijke eerste minister lang voor de UK, maar is wel het slechtste land om als vrouw in geboren te worden (Thomson Reuters). Een natie die zijn industriële output verdubbelde in minder dan 20 jaar, maar wat nog altijd het minste aantal vrouwen in managementposities heeft. Een land van absolute rijkdom en absolute armoede. Als expat is het echt wel schakelen. Opeens heb je een chauffeur en een huishoudhulp tot je beschikking. Voor rijke Indiërs is dit de normaalste zaak van de wereld; 24/7 iemand die je op je wenken bedient, die je alles mag vragen en die je vooral niet te veel moet betalen. Talloze discussies hebben we al gevoerd met gegoede Indiërs. Als expat wil je je huispersoneel niet uitbuiten, dus betaal je al snel tot bijna het dubbele van een normaal loon. We spreken hier dan over 10000 INR (= 118.28 EUR), ipv de 4 à 5000 INR die de Indiërs bereid zijn om te betalen voor hun personeel. Ze verwijten ons dat we de markt kapot maken. Een onafhankelijke Westerse vrouw die in de Indische cultuur wordt gedropt. Eerlijk gezegd, heb ik het wel onderschat. Wil je nieuwe gordijnen, of een kast geplaatst? “Sir” (lees: mijn echtgenoot) moet hier toch wel zijn akkoord over geven hoor. Geld afhalen? Hoe, want enkel “Sir” kan een rekening openen en een bankkaart krijgen. Als je als vrouw de kaart gebruikt, krijgt de echtgenoot onmiddellijk een sms’je met de melding waar en hoeveel geld er werd uitgegeven. Krijg je bezoek? Geef als vrouw nooit een hand aan een man. Dit is absoluut ‘not done’! Even aanpassen, maar nu knik ik altijd vriendelijk met mijn handen op de rug. Ga je naar buiten? Best toch een rok tot onder de knie en misschien ook nog een legging eronder. Heeft je T-shirt geen mouw? Even omkleden dan voor je buitenstapt. Blote armen of bovenbenen, ‘big no-no’! Allemaal kleine dingen, die uiteindelijk niet veel uitmaken. Je bent tenslotte in een ander werelddeel en aanpassingen moet je altijd doen.

Kortom, om als expat van je ervaring te kunnen genieten, moet je bereid zijn je aan te passen, voorbereid zijn op verrassingen en vooral open minded zijn. Dan komt het allemaal wel goed, waar ook ter wereld je terechtkomt!

Dochter van Ilse Oliviers

VLAAMSE GAAI

E

r wordt stevig rondgefladderd onder Vlaamse kerktorens. Door de Vlaamse gaai, maar ook door menig Vlaming. Tot daar gaat de vergelijking op.

De Vlaamse gaai heeft echter een aantal bijzondere kwaliteiten die al eens plegen te ontbreken bij de gemiddelde onder de kerktoren fladderende mens. Allereerst is de gaai bekend om zijn felle blauwzwart gestreepte vleugels, een atypisch voorkomen. De gaai trekt zich geen moer aan van wat zijn andere gevederde vrienden daar wel over zouden denken. Hij vliegt met borst vooruit en veren wapperend in de wind. Eat this, denkt hij. De bijnaam van de gaai is ‘bosbouwer’. Hij bouwt letterlijk bossen en heeft een voorkeur voor eiken. Hij grabbelt een eikel vast, fladdert met het ding stevig in de snavel geklemd een goed eind verderop en stopt het in de grond. Eikels onder de grond stoppen is op zich een geniaal plan, maar het wordt nog beter wanneer daar later een ware boom uit groeit. Een sympathieke boom die leidt tot een waar bos. Het ondernemerschap van de gaai is groot. Hij start met een kleine, ietwat risicovolle onderneming, maar zijn project groeit uit tot een groot succesvol product: het bos! VOKA zou in de handen klappen. En ten leste: de gaai is een trekvogel. Hij doorkruist heel continentaal Europa. Bezoekt een kerktoren hier, verkent een moskee verderop en landt tijdelijk bij de agnosten. En dat allemaal zonder bang te zijn.

van Mae Rim, op het platteland ten noorden van Chiang Mai. Correctie: eigenlijk is het een Waalse gaai. Laurent kwam een tiental jaar geleden vanuit Luik aangevlogen en streek neer in Chiang Mai. Hij volgde er een opleiding in traditionele Thaise muziek en nu, zoveel jaar later, is hij de trotse oprichter van Sangob Foundation, een non-profitorganisatie die als doel heeft studenten te onderwijzen in Thaise kunsten en cultuur en permacultuur (een duurzame en natuurlijke manier van boeren). De donaties van vrijwilligers of bezoekende scholen worden integraal gebruikt om lokale financieel zwakke dorpen te voorzien van een muziekleraar die een jaar lang muziekonderwijs aan de dorpelingen aanbiedt. Laurent, aka de Waalse gaai, trok weg, stopte een eikel onder exotische grond en heeft een spreekwoordelijk bos gebouwd. Stop met het staren naar vermaledijde citaten die the cloud vullen en die bol staan van woorden als happiness en let go (we surfen in het Engels en we citeren van de groten der aarde, dat maakt van ons wereldburgers). Ga. Doe. Wees een Vlaamse gaai. Of een Belgische, bij uitbreiding. Wil u meer weten over Sangob Foundation? Surf naar http://sangobcm.wix.com/sangob ELKE VANDERMIJNSBRUGGE, LEERKRACHT IN THAILAND

Meer dan een jaar geleden ontmoette ik en stoemelings een Vlaamse gaai in de rijstvelden

39

GESP T

WAAROM DE VS? Om een lang verhaal kort te maken: ik verhuisde voor de liefde. Mijn vrouw is Amerikaanse en na een langeafstandsrelatie van twee jaar verhuisde ik naar Amerika. We leerden elkaar kennen aan de andere kant van de wereld, in een hostel in Australië. Zij deed er een aantal weken vrijwilligerswerk en ik was negen maanden rugzaktoerist. REIZEN DOOR AUSTRALIË, EEN AANRADER? Volmonding ja! Die reis heeft mijn leven compleet veranderd. Ik kreeg een wijdere blik op de wereld, wat van essentieel belang is om je eigen situatie, land en gewoontes in perspectief te kunnen plaatsen. Ik leerde mijn eigen boontjes doppen en, het allerbelangrijkste, ik leerde er mijn vrouw kennen. JE BENT REISSCHRIJVER, EEN DROOM DIE UITKWAM? Het was nooit mijn intentie om schrijver te worden. Tijdens mijn rondreis in Australië onderhield ik een blog en ook nadien bleef ik daaraan werken. Door het reizen en bloggen ontdekte ik twee dingen die ik graag deed. Ik kreeg uitnodigingen om te schrijven voor andere websites en schrijven groeide uit tot een voltijdse bezigheid. Ik besef maar al te goed hoeveel geluk ik heb dat ik mijn kost kan verdienen met mijn hobby’s. WAT IS JE FAVORIETE REISERVARING? Mijn beste reis tot nu toe is een driemaandenlange fietstocht van België naar de Noordkaap en weer terug. Die reis bracht

me door de meest uiteenlopende landschappen, tot op enkele van de meest afgelegen plekken in Europa en heeft een blijvende indruk op me achtergelaten. Het heeft me ook leren relativeren. Ik leerde dat kletsnat worden maar iets tijdelijks is, dat er steeds mensen klaar staan om je te helpen en dat ik best wel op m’n eentje mijn plan kan trekken. BEN JE CONSTANT OP REIS? Neen, het is praktisch onmogelijk om zowel continu onderweg te zijn en fatsoenlijk werk klaar te krijgen. Het is noodzakelijk om te focussen op één van de twee. Ik doe momenteel bijvoorbeeld één lange reis per jaar, waarop ik dan genoeg materiaal en ervaringen verzamel om een hele tijd te kunnen schrijven. Daarnaast doe ik ook heel veel weekendtrips en dagtrips. Het is verbazend hoeveel er te beleven valt in je nabije omgeving. Er zijn 104 weekenddagen in een jaar die nuttig gebruikt kunnen worden! JE WOONT IN VERMONT, EEN AANRADER? De natuur in Vermont is geweldig: de landschappen zijn prachtig, de herfst is ronduit spectaculair. Maar de winters zijn hier best wel streng en er zijn amper steden. Daarom zoeken we een woonplaats in een zuidelijkere staat waar het warmer is en makkelijker om een sociaal leven op te bouwen. Zoals de zaken er nu voor staan, trekken we binnenkort waarschijnlijk naar Asheville in North Carolina.

BRAM REUSEN 29 JAAR REISSCHRIJVER EN FOTOGRAAF WWW.TRAVEL-EXPERIENCE-LIVE.COM IN VERMONT SINDS 2014

OFFICIËLE VERTEGENWOORDIGERS VLAMINGEN IN DE WERELD ALGERIJE ALGIERS STROOBANDT RONNY

IJSLAND KOPAVOGUR VAN DE PUTTE - KJARTAN KOEN

ARGENTINIE BUENOS AIRES REMAUT REINHILDE

INDIA BANGALORE VERFAILLIE ELS

AUSTRALIE ADELAIDE DECO RUDI en RASPOET INEZ

CHENNAI BAEYENS GUY

PERTH VAN DER EECKEN TINEKE VICTORIA DEMUYNCK NANCY BRAZILIE SAO PAULO PUYNEERS PETER CANADA ONTARIO/PICKERING ELSIER BRUNO NEW BRUNSWICK BODART FANNY

MUMBAI REYNAERS ELS INDONESIE BALI KERREMANS RUDY JAKARTA WOUTERS PAUL ITALIE BOLOGNA SALSI SONIA MILAAN VERSTREKEN MARLEENTJE

CATALONIE / BARCELONA WOUTERS MYRIAM

MALAGA / MARBELLA SIREJACOB YVES

VLAMINGEN IN DE WERELD is het driemaandelijks tijdschrift van de gelijknamige Stichting van Openbaar Nut, de enige belangenvereniging voor Vlamingen die in het buitenland (willen) wonen, leven, werken.

TENERIFE VERHOEST ROGER

Nummer 92 winter 2015

MADRID DAUWE MIEKE

VALENCIA LESAGE KRISTIEN SURINAME PARAMARIBO HELDERWEIRT TOM THAILAND BANGKOK BULL EDDY TUNESIE TUNIS DE JONGHE SOLANGE

VIETNAM HANOI LAUKENS PHILIPPE VSA ARIZONA / PHOENIX WYNANT AL

IBAN: BE 73 411503717160 Swiftcode (BIC): KREDBEBB

CALIFORNIA, MONTEREY FIERS VERA

Met als mededeling ‘Ledenpakket VIW’ Betalen via creditkaart kan uiteraard ook. Raadpleeg hiervoor www.viw.be/nl/lid-worden

QUEBEC FOCQUET MIREILLE CHILI SANTIAGO MAGNUS ANNEMIE

KENIA NAIROBI GEETS PETER

COLOMBIA BOGOTA OTTEN FILIP

LETLAND RIGA DEVRIENDT MANTEN

COSTA RICA LIBERIA MATTON MAUREEN

LUXEMBURG STEINSEL DE CORTE FRED

DENEMARKEN HORSHOLM SWERTS SOPHIE

MALAWI ZOMBA HENDRICKX MIEKE

DOMINIKAANSE REPUBLIEK LA ROMANA DEMYTTENAERE INGE

MALEISIË KUALA LUMPUR VAN LEUVEN SOFIE

DUITSLAND MUNCHEN, BEIEREN DE JONGHE ANNE-MARIE

NIEUW ZEELAND AUCKLAND DE BELDER MINE

ECUADOR QUITO DE VUYST PIET

CHRISTCHURCH ROTTIERS PATRICK

OHIO / AURORA DAUWEN ERIK

NOORWEGEN KOLSAS VAN LAENEN FILIP

OREGON / PORTLAND VERMEULEN STEFAAN

FINLAND HELSINKI RAEYMAEKERS SVEN FRANKRIJK PARIJS GOEZU ANDRE NORD-PAS DE CALAIS VAN DIEST SASKIA ILE DE FRANCE BORIAU FREDERIK LYON GOORDEN ANN GAMBIA BAKAU GOOSSENS BART GROOT-BRITTANNIË LONDEN VERMYLEN DAVID SURREY BECKERS BRIT HONGARIJE BOEDAPEST TEMMERMAN KIM IERLAND DUBLIN VANHOUCKE JACQUES

PANAMA CHIRIQUI BOGAERT BERTRAND PARAGUAY CAPITAN MIRANDA – ITAPUA GODEFROID CONNY POLEN WARSCHAU VAN HOOL ANNICK PORTUGAL LISSABON EVENEPOEL KATRIEN QATAR DOHA DE BRUYCKER ILSE ROEMENIË BOEKAREST VANGANSBEKE LUK BOEKAREST PLOVIE PASCAL SERVIË BELGRADO DELVA GILBERTE SPANJE ALICANTE/ALTHEA RYCKAERT DIETER

CORRESPONDENTIEADRES & RECLAMEREGIE Vlamingen in de Wereld, Zenith-gebouw Koning Albert II laan 37, 1030 Brussel Tel.: +32 (0)2/201 73 84 [email protected], www.viw.be facebook.com/viwbrussel twitter.com/viwbru ABONNEMENTEN 50 euro, dit is het forfait om gebruik te maken van de VIW-dienstverlening. Een lidmaatschap op het tijdschrift zit hier inbegrepen, alsook de toegang tot de ledenpagina's van de website en de diverse voordelen die VIW haar leden biedt.

JAPAN OSAKA CATRYSSE BERNARD

FILIPPIJNEN MANILA GEERTS PETER

colofon

VERENIGDE ARABISCHE EMIRATEN DUBAI VAN DURME THIERRY

COLORADO / GOLDEN KENNEDY VERA FLORIDA / APOLLO BEACH BINARD JOSEPH GEORGIA / ATLANTA CLOET MIEKE ILLINOIS / CHICAGO RYCKBOSCH BART

NEVADA / LAS VEGAS VANDEKERCKHOVE FRANK NEW YORK / NEW YORK HIGHAM – BOUTEN KAAT PENNSYLVANIA / PHILADELPHIA MERTENS DAISY WASHINGTON DC QUINTYN MARC WISCONSIN / BRUSSELS BINARD JOSEPH ZUID-AFRIKA KAAPSTAD GOOS DANIEL ZWEDEN BOLLNAS VAN LOUWE LUC STOCKHOLM VANHOVE TINY ZWITSERLAND GENEVE DE CEUSTER BERT ZURICH ADRIAANSEN INSUN

REALISATIE Drukkerij Geers Offset nv NA ELKE VERZENDING krijgen wij steevast een aantal exemplaren retour wegens foutief adres. Gelieve het secretariaat van uw gewijzigde adres op de hoogte te brengen a.u.b. VIW RESPECTEERT DE WET op de privacy. VIW is lid van de Unie van de Periodieke Pers. RAAD VAN BESTUUR VLAMINGEN IN DE WERELD Jan VAN DOREN, voorzitter Bernadette ALLAERT, Kathleen BERTIER, Eddy BONNE, Jan BUYSSE, Julius CANDRIES, Annik CRYNEN, Hans DE BELDER, Jules DE BRUYNE, Rik DECAN, Lot DE GEYTER, Leo DELCROIX, Marie-Jeanne DE MOORTEL, Maria DIERICK, Joost DUFLOU, Guido GYSEMANS, Greta ICKX, Erik JONNAERT, Guido JOURET, Sylvain F. KEMPENEERS, Nina MEES, Ine MORTELMANS, Johanna NEYT, Erik PORTUGAELS, Annick SCHRAMME, Matteo SEREGNI, Karl STEPPE, Walter M. THIEBAUT, Claire TILLEKAERTS, Evrard VAN DER PERRE, Els VAN DE SIJPE, Ria VAN ELSLANDE, Remi VERMEIR, Diane VERSTRAETEN, Roland WAEYAERT STRUCTURELE SPONSORS DEME, DIBISS, Gosselin Group, Ondernemingen Jan De Nul nv Met de steun van de Vlaamse overheid. De Vlaamse overheid kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor de inhoud van de publicaties.

Exclusieve kortingen voor VIW leden ! Voor meer inlichtingen : www.viw.be Reserveringsdienst:

+32 2 801 04 19 of 20 @ [email protected]

Europ

N° dos Date :

Validat

Validat