Vlaams- Brabant. Bijzondere jeugdbijstand Een jonge sector Inclusie Tervuren neemt het voortouw Thuiszorg Het e-zorgplan

Wel

09

magazine

VlaamsBrabant

België ­– Belgique P.B. – PP 3000 Leuven Masspost BC 31991

Bijzondere jeugdbijstand • Een jonge sector Inclusie • Tervuren neemt het voortouw Thuiszorg • Het e-zorgplan

Provinciaal informatieblad voor de welzijnssector • oktober – november – december 2012 Verschijnt vier keer per jaar. P911755 • Dienst Welzijn, Provincieplein 1, 3010 Leuven

1

06

in dit nr 04 kort

12 Het Wereldje Wel

Provinciale premie voor dakisolatie  Gypsies winnen Songfest Vrijwilligersacademie



06 dossier

Bijzondere Jeugdbijstand

09 praktisch Talentenbank vrijwilligerswerk

10 in de kijker Tervuren start inclusieproject voor jongeren met visuele handicap

2

 uti-Maatje biedt vrijetijdsondersteuA ning voor personen met autisme

13 Focus op thuiszorg Brochure hef- en tiltechnieken Onthoumens.be in nieuw jasje Aandacht voor diabetes

15 agenda

“

In Brussel en Halle-Vilvoorde is een instelling die 10 à 15 jaar bestaat al een gevestigde waarde.

Wat staat er de komende maanden op het programma?

16 als ik baas was… Mensen uit de welzijnssector over hun wensen en dromen

Regioverantwoordelijke Veronique Vanhoutryve over de Bijzondere Jeugdbijstand in Vlaams-Brabant

Welkom Beste Vlaams-Brabander, U zult het zelf ontdekken verderop in dit nummer: 26.486 Vlaamse minderjarigen hebben een dossier bij Bijzondere Jeugdzorg. Dat is een aanzienlijk aantal jongeren dat voor een korte of langere periode begeleiding of ondersteuning nodig heeft om op te groeien tot zelfredzame volwassenen die hun weg vinden in onze maatschappij.

dossier

09

praktisch

NIEUW

Informatiedag schuldpreventie Steeds meer

mensen krijgen te maken met schulden. Het aantal hulpvragen neemt toe. Welzijnswerkers willen meer investeren in schuldpreventie maar beschikken niet altijd over de nodige kennis en ervaring. Om hier een antwoord op te bieden organiseren de provincie VlaamsBrabant en het Vlaams Centrum Schuldenlast een Informatiedag en methodiekenbeurs over Schuldpreventie. Op de informatiedag leert u wat er al gedaan wordt rond schuldpreventie en welke plannen nog op til zijn. U maakt kennis met schuldpreventiemateriaal voor kinderen, jongeren, jongvolwassenen, volwassenen en zelfstandigen. Na het plenaire deel volgt een reeks workshops met voor elke doelgroep een aantal schuldpreventie-initiatieven en metho-

dieken, variërend van spelletjes, theater tot online toolboxes. Alle initiatieven kunnen ter plekke uitgeprobeerd worden. Vanaf 14u is er een actiegerichte methodiekenbeurs waar u informatie kunt inwinnen over schuldpreventiemethodieken, of bepaalde materialen uitproberen. De beurs kan vrij bezocht worden vanaf 14u (inschrijving niet vereist). Diegenen die deelnemen aan de workshops dienen zich wel in te schrijven en kunnen de beurs bezoeken tussen 12u30 en 14u.

Meer info De Informatiedag en methodiekenbeurs Schuldpreventie vindt plaats in het Provinciehuis Leuven op 11 december 2012, van 8u30 (onthaal) tot 16u. Het volledige programma vindt u op www. vlaamsbrabant.be/kalender.

Voor deze jongeren hebben wij goed nieuws, want Vlaams-Brabant blinkt uit van de vernieuwende projecten in de Jeugdzorg. Projecten zoals Tool, Crisisontheming, Rizsas, Reisburo, Klik, Link, en Netwerk Leerrecht geven jongeren groeikansen vanuit hun eigen leefwereld en zetten ze zo terug op het juiste spoor. Het zijn projecten die jongeren niet ‘plaatsen’ zoals vroeger, maar zowel de jongeren als de ouders responsabiliseren. Deze aanpak blijkt goed te werken en wordt inmiddels door veel voorzieningen gevolgd. We mogen fier zijn op deze Vlaams-Brabantse projecten, maar ere wie ere toekomt: de waaier aan ambulante diensten en instrumenten die vandaag bestaat in de Jeugdzorg, is er vooral dankzij het enthousiasme, de visie en het doorzettingsvermogen van de organisaties die dag in dag uit met deze jongeren werken. Doe zo verder.

Veel leesplezier,

de redactieraad

.

Wel magazine is een driemaandelijkse uitgave van de provincie Vlaams-Brabant met nieuws uit en voor de welzijnssector. • Redactie en realisatie: Jansen & Janssen, www. jaja. be • Beleidsverantwoordelijke: Monique Swinnen • Verantwoordelijke uitgever: Marc Collier, provinciegriffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven • Redactiecontact: [email protected] • Wel.magazine wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier. Etikettering en verzending gebeuren in samenwerking met een beschutte werkplaats. Hebt u ideeën om het blad nog beter te maken? Voorstellen voor een artikel, initiatieven die u in het zonnetje wilt zetten? Laat het ons gerust weten op [email protected], en we gaan ermee aan de slag!

3

kort

Jongeren over relaties en seksualiteit Tien jongeren

met een beperking hebben samen een dvd gemaakt over hun visie op seksualiteit en relaties. De jongeren zijn tussen 16 en 21 jaar, hebben uiteenlopende handicaps en werden op initiatief van Aditi vzw bijeengezocht. Aditi is een vzw die personen met een handicap advies, informatie en ondersteuning biedt rond seksualiteit. Tijdens workshops op een aantal scholen voor jongeren met een beperking, selecteerde de vzw tien jongeren om de film te maken. De jongeren bepaalden zelf het opzet en de inhoud en werkten die

Welgeteld

26.486

Zoveel minderjarigen hadden vorig jaar een dossier bij Jon-

gerenwelzijn. Dat zijn er zo’n 250 meer dan in 2010, maar het cijfer stijgt minder hard dan de vorige jaren. Tegenover 2010 kwam er twee procent opvangcapaciteit bij, goed voor ongeveer 130 plaatsen. In Vlaams-Brabant blijft het aantal begeleide jongeren stabiel. Ook de verhouding jongens - meisjes blijft stabiel, respectievelijk 56 procent tegenover 44 procent. Het aandeel jongeren in een problematische opvoedingssituatie (POS) blijft stijgen: 23.252 minderjarigen in 2011. Het aantal dat een als misdrijf omschreven feit (MOF) pleegde, schommelt al jaren tussen de 3.100 en 3.600.

vervolgens zelf uit, vanuit hun eigen wensen en ervaringen. De dvd zal gebruikt worden voor vormingen en gespreksmomenten bij jongeren met of zonder beperking, in scholen, jeugdbewegingen met mindervalide leden, bij ouders en begeleiders van jongeren met een handicap.

Meer info: ‘Over boyz & girlz. Over relaties, seksualiteit en bijzonder zijn’ is verkrijgbaar voor 5 euro bij Aditi vzw, via www.aditivzw.be.

Vrijwilligersacademie Werkt uw vereniging met enthousiaste vrijwil-

ligers? Willen ze graag bijblijven en nieuwe ervaringen opdoen? Dan is de vrijwilligersacademie iets voor hen. In heel VlaamsBrabant organiseert de academie vormingen over allerlei thema’s, op maat van vrijwilligers. Een greep uit het aanbod: een eigen website bouwen, Facebook, omgaan met conflicten, vergadertechnieken, vrijwilligers werven, affiches en flyers maken. De vrijwilligersacademie is een samenwerking tussen de Provincie Vlaams-Brabant, Vormingplus Oost-Brabant en Arch'educ.

Meer info: Surf voor de brochure met het volledige overzicht van het vormingsaanbod in uw buurt naar www.vrijwilligersacademie.be

Gypsies winnen Songfest De Gypsies hebben eind juni in het Ierse Cork het Songfest gewon-

nen, een internationaal songfestival voor mindervaliden. De negen groepsleden, allemaal jongeren met een visuele beperking uit het centrum Ganspoel in Huldenberg, haalden het van zestien andere deelnemers met hun zelfgeschreven liedje Me Ye. Ook hun kledij maakten ze helemaal zelf. De voorbije jaren won de groep lokaal en nationaal al verschillende wedstrijden. Omdat ze in 2010 het Vlaamse Songfest wonnen, mochten ze mee naar Ierland, onder meer met de financiële steun van de provincie. Intussen zijn ze alweer vrolijk aan het oefenen met hun muziektherapeut. Wie weet, op weg naar meer (inter)nationaal succes?

4

Iedereen bespaart De provincie geeft een premie aan mensen die hun dak willen isoleren en behoren tot een maatschappelijk kwetsbare groep. Dakisolatie blijft immers een van de meest rendabele maatregelen om energie te besparen. De extra subsidie komt bovenop de premie die netbeheerders al uitkeren. De provincie voorziet tussen 3 en 8 euro per m2, afhankelijk van wie de isolatie installeert en hoe hoog de warmteweerstand van de isolatie is. Ook OCMW’s die in de prefinanciering van de investering voorzien, kunnen een aanvraag indienen. Daarnaast kunnen OCMW’s, gemeenten en sociale organisaties ‘Energiesnoeiers’ boeken voor een infosessie voor kwetsbare doelgroepen. Tot half oktober 2012 is dat dankzij de steun van de provincie Vlaams-Brabant nog volledig gratis. Energiesnoeiers kunnen ook bij mensen individueel langsgaan voor een gratis energiescan. Zij bekijken dan samen met de bewoner waar er op een simpele manier nog energie bespaard kan worden. Bovendien plaatsen zij voordelig dakisolatie. Meer info: Provinciale premie dakisolatie: [email protected] Energiesnoeiers: Vind het energiesnoeiers­bedrijf in uw regio via www.energiesnoeiers.net

Handleiding voor telefoonprojecten Telefoonprojecten zijn initiatieven waarbij opgeleide vrijwilligers oudere mensen regelmatig opbellen om hun eenzaamheid te doorbreken. De provincie heeft de ontwikkeling van zulke projecten drie jaar aangemoedigd met een subsidie en brengt hier nu een brochure over uit. Omdat de meeste nieuwe projecten telkens van nul moesten beginnen, werd nu alle beschikbare knowhow verzameld en een brochure opgesteld die als handleiding kan dienen voor volgende en lopende telefoonprojecten. De brochure bevat een stappenplan en is bedoeld voor lokale diensten, zoals gemeentebesturen, OCMW’s, seniorenraden en lokale ­dienstencentra.

Meer info Wie de gratis brochure wil bestellen, kan mailen naar ouderen@ vlaamsbrabant.be of bellen naar 016 26 73 29. U kunt ze ook downloaden via www.vlaams­brabant.be/publicaties

Geëngageerd theater Dit najaar

ondersteunt de dienst Welzijn en Gezondheid van de provincie opnieuw enkele toneelstukken rond een maatschappelijk thema. ‘Panda’, een voorstelling rond drugspreventie voor leerlingen van de tweede graad secundair, is dit jaar helaas al volledig volzet. Voor ‘Scherven’, een productie voor 17- tot 20-jarigen die handelt over de relaties die ontstaan na en door een zelfdoding, kunnen scholen wel nog reserveren. Ook ‘Oblivium’ toert door de provincie. Dit toneelstuk over dementie wordt verteld vanuit het standpunt van de patiënt zelf, met alle gevoelens die daarbij komen kijken. In 30CC in Leuven wordt de voorstelling tussen 15 en 23 januari 2013 acht keer opgevoerd. Verenigingen en organisaties die rond dementie werken kunnen ook een eigen voorstelling boeken.

Meer info Panda: volzet. Info: [email protected] Scherven: info en reservaties via www.vlaamsbrabant.be/ theater-scherven Oblivium: info en boekingen via [email protected] of 0496 05 04 17

5

Een heel

jonge sec Véronique Vanhoutryve over de Bijzondere Jeugdbijstand in

Hoe is het gesteld met de Bijzondere Jeugdbijstand in Vlaams-Brabant? Wat zijn de toekomstplannen en waar zitten de verschillen met de andere provincies? We vroegen het aan Véronique Vanhoutryve, regioverantwoordelijke van Vlaams Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

v

éronique Vanhoutryve heeft er al heel wat jaren in de bijzondere jeugdzorg opzitten. Ze werkte in alle Vlaamse provincies behalve Limburg. Enkele kenmerken van Vlaams-Brabant springen direct in het oog, zegt ze. ‘Er is natuurlijk de centrale ligging, met Brussel in het midden. Zeker in de regio Halle-Vilvoorde zijn de cliëntenstromen heel lang afgestemd geweest op Brussel, en tot op zekere hoogte is dat nog altijd zo. We hebben heel veel Franstalige en anderstalige dossiers, wat toch uniek is in Vlaanderen.’

Dure huizen Ook kenmerkend voor de provincie zijn de hoge grond- en huizenprijzen. ‘Voor de prijs van een boerderij in Ieper heb je in Brussel of in

6

Leuven amper een kamer. Dat is een rem op de voorzieningen zelf, die veel meer geld moeten bij elkaar rapen om hun werking op te starten. Maar ook voor jongeren die bijvoorbeeld in een project begeleid zelfstandig wonen willen stappen, is het een harde dobber. Met wat je van het OCMW krijgt, kun je geen 450 euro voor een kamer betalen.’ Ondertussen hebben jongeren die BZW volgen, prioriteit op een sociale woning. De vraag is echter groter dan het aanbod.

Jong en dynamisch Toch is het grootste verschil met de andere provincies misschien nog de relatieve jeugdigheid van de welzijnssector in Vlaams-Brabant, vindt Véronique Vanhoutryve. ‘In Oost- en WestVlaanderen heb je de klassieke grote instellingen die al 100 jaar bestaan. In tegenstelling tot Leuven is een instelling van 10 à 15 jaar in Brussel en het bestuurlijk arrondissement Halle-Vilvoorde al een gevestigde waarde.’ Is die jeugdigheid een nadeel of een troef? ‘Allebei. Het is een nadeel omdat veel zaken die in andere provincies al jarenlang een gewoonte zijn, hier nog van nul moeten worden opgebouwd – zoals de voorrang in kinderkribbes. Maar het werkt ook positief, want het creëert een mentaliteit om samen op zoek te gaan naar oplossingen, en dat heeft al heel wat pionierswerk opgeleverd.’ Voorbeelden van dergelijk pionierswerk zijn er te over. ‘Neem nu de proeftuin - De Switch, een project voor meisjes die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd. Dat zijn geen katjes om zonder handschoenen aan te pakken, maar via Switch kunnen ze de overstap maken van een gesloten instelling naar een ‘besloten’ instelling waar ze vertrou-

wen krijgen en geresponsabiliseerd worden. Die aanpak blijkt goed te werken.’ Het MFC (multifunctioneel centrum) Sporen is gestart met een nieuwe benaderingswijze van cliënten. Ouders worden meer geresponsabiliseerd en de methode van ‘signs of safety’ wordt toegepast. Ondertussen volgen veel voorzieningen en ook de verwijzers delen deze visie en worden opgeleid in deze nieuwe benaderingswijze. Integrale Jeugdhulpverlening heeft in samenwerking met Sporen introductie- en vormingsdagen georganiseerd voor alle betrokken sectoren. ‘Vlaams-Brabant is ook de eerste provincie die een agressiebeleid heeft uitgewerkt, met richtlijnen voor hulpverleners om met agressie van cliënten om te gaan. En met Nevermind en Cachet hebben we twee organisaties van jongvolwassenen die vroeger in een voorziening van de Bijzondere Jeugdzorg verbleven, en die nu tips geven over hoe we sommige zaken beter kunnen doen. Allemaal gebieden waarop Vlaams-Brabant een voorloper is. Het is dus zeker niet allemaal kommer en kwel.’

Toekomstperspectieven Een bijzonder belangrijk moment voor de jeugdhulpverlening wordt 1 januari 2014. Dan treedt het decreet Integrale Jeugdhulp in werking met twee peilers: de start van de toegangspoort en de werking van de twee gemandateerde voorzieningen. ‘De twee bestaande toegangspoorten tot hulpverlening, Jongerenwelzijn en het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, worden samengevoegd. Dat is goed omdat veel jongeren in feite hulp nodig hebben van verschillende instanties. De tussenschotten worden verwijderd, en dat is positief.’

ctor Vlaams-Brabant ‘Een grote verandering is ook dat de Comités Bijzondere Jeugdzorg worden afgeschaft en omgevormd tot Ondersteuningscentra Jeugdzorg (OCJ). De opdracht in problematische opvoedingssituaties vervalt. De consulenten van de OCJ’s krijgen een andere rol. Alleen als alle andere hulpverlening uitgeput is en er een ‘maatschappelijke noodzaak’ is, zullen ze optreden. Dat betekent dat de eerstelijnsdiensten heel sterk worden geresponsabiliseerd.’ ‘Voor hulpverleners zal het dus heel anders werken worden, en ik weet niet of iedereen dat al voldoende beseft. Als je vandaag aanwijzingen of indicaties hebt dat er in een gezinssituatie iets niet klopt, signaleer je dat aan bijvoorbeeld het CLB. Vanaf 2014 zul je als hulpverlener zelf moeten ingrijpen, de ouders confronteren en zeggen welke stappen je zult ondernemen. Dat is bij veel hulpverleners nog altijd een taboe.’

“

DOSSIER • Bijzondere Jeugdbijstand

Vanuit hun eigen leefwereld

Rizsas biedt alternatief voor j­ ongeren die niet op school terechtkunnen Dat Vlaams-Brabant uitblinkt in vernieuwende projecten op het gebied van jeugdzorg, blijkt onder meer uit Rizsas, een alternatieve dagbesteding voor jongeren die niet meer op school terechtkunnen.

r

izsas werd opgestart in 2003 door de vzw De Wissel als alternatieve dagbesteding voor adolescente meisjes. Gaandeweg stelde het ervaringscentrum zich ook open voor jongens. Samen met De Wissel zijn ook de vzw Arktos Vlaams-Brabant en de jeugdinstelling Jeugddorp uit Bonheiden bij Rizsas betrokken.

Groepsgebeuren ‘Kenmerkend voor onze aanpak bij Rizsas is de klemtoon op het groepsgebeuren’, zegt coördinator Koen Elsen. ‘Bij moeilijk handelbare jongeren gebruikt men vaak een individueel traject. Dat is niet alleen heel intensief, het snijdt ook de banden met de gemeenschap af waaruit de jongeren komen. Bij ons leren ze

»

Gezinsgerichter werken Zal de jeugdhulpverlening die veranderingen kunnen bolwerken? ‘Het is in elk geval niet de eerste verandering in de sector. Als je kijkt naar hoe er pakweg 30 jaar geleden werd gewerkt: toen beperkte de hulpverlening zich vaak nog tot een plaatsing in een instelling of een pleeggezin. Nu is er een hele waaier van instrumenten en ambulante diensten bijgekomen. In plaats van het kind weg te halen uit het gezin en de zorg over te nemen, is men zich veel actiever gaan bezighouden met het gezin zelf. Het responsabiliseren van ouders staat voorop, uiteraard rekening houdend met de veiligheid van het kind. Ongetwijfeld een positieve evolutie. Het werken als consulent is moeilijk maar blijft een hele uitdaging.’

7

dossier • Bijzondere Jeugdbijstand

Stretch-it

Koen Elsen

»

opnieuw functioneren in relatie tot anderen. Van daar uit werken we dan verder.’ Rizsas gebruikt geen vooropgesteld plan bij de begeleiding. ‘We willen onze gasten groeikansen geven vanuit hun eigen leefwereld, mogelijkheden en persoonlijkheid, in relatie tot de anderen waarmee ze samenleven. Zowel in de voormiddag als in de namiddag organiseren we 3 tot 4 ateliers. Meestal sluiten die aan bij wat de begeleider zelf sterk interesseert. Er zijn bijvoorbeeld sportateliers, kunst, de verzorging van de dieren, een groentetuin, lichaamsverzorging met een massage- en schoonheidssalon, enzovoort. ‘De passie van de begeleider werkt aanstekelijk om bijvoorbeeld ook apathische jongeren in beweging te krijgen. Maar we verplichten hen tot niets, en we gaan hen ook niet tegenhouden als ze weg willen. We nodigen uit en stimuleren, maar iedereen participeert op zijn eigen tempo.’ Dat betekent overigens niet dat er zomaar wat wordt aangemodderd. ‘Onderliggend is er juist een heel sterke structuur, met bijvoorbeeld elke ochtend een vergadering waar een duidelijke taakverdeling wordt opge-

8

“

We nodigen uit en stimuleren, maar iedereen participeert op zijn eigen tempo.

maakt. Daar worden ook de beslissingen rond het samenleven in Rizsas besproken en neergeschreven. Op die manier leert iedereen omgaan met regelgeving en respect voor de ander en het huis.’

Opnieuw openstaan En heeft de aanpak van Rizsas succes? ‘We zien toch dat een belangrijk deel van onze gasten uiteindelijk de weg naar school of werk terugvindt. Als ze ouder zijn dan 18, keren ze soms bij ons terug als vrijwilliger. Niet alle trajecten kennen natuurlijk een succesvol verloop, maar zelfs dan zie je vaak toch groei: jongeren die niet meteen teruggaan naar school, maar wel opnieuw openstaan voor ontwikkeling en thuis weer hun plek vinden.’

Op het terrein in Wezemaal waar Rizsas is gehuisvest, is er ook Stretch-it: een soort hindernissenparcours waarbij je vaak moet samenwerken om de hindernissen te overwinnen. Stretch-it is oorspronkelijk gebouwd voor de jongeren van vzw De Wissel. De bedoeling is om via het parcours je individuele grenzen te verleggen, je comfortzone ‘uit te rekken’ en tegelijk ook te leren samenwerken. Maar dergelijke oefeningen zijn ook ideaal voor bijvoorbeeld bedrijven die een teambuilding willen organiseren. Daarom is er nu Stretchout: een programma op maat van groepen. Via Stretch-out komen de groepen ook in contact met de jongeren van De Wissel en

praktisch.

Rizsas. ‘Voor onze jongeren is het een van de manieren om verantwoordelijkheid op te nemen’, zegt Koen Elsen. ‘Ze zorgen bijvoorbeeld voor het onthaal of een lunchpakket, of helpen mensen om hun veiligheidsharnas in te haken op de zipline. Voor de groepen is het een mooie kans om onze jongeren op een andere manier te leren kennen.’

Meer info: Stretch-it Blauwmolenstraat 1A 3111 Wezemaal 0474 85 86 34 [email protected]

DOSSIER • xxxxx

Talentenbank vrijwilligerswerk Vrijwilligers aantrekken is niet altijd even gemakkelijk. De stad Aarschot komt met een ­origineel en succesvol alternatief: de Talentenbank.

d

e Talentenbank is in de eerste plaats een website waar vrijwilligers zich kunnen aanbieden en organisaties hun vacatures bekend kunnen maken. Maar het is ook een echte zitbank die op een bromfiets is gemonteerd. Met die bank gaat buurtwerker Wout Plasmans geregeld op markten en evenementen staan om vacatures bekend te maken.

Drempelverlagend De mobiele Talentenbank werkt vooral als drempelverlager. ‘Ze is gegroeid uit het buurtwerk. Mensen hebben vaak kleine problemen waar ze niemand voor vinden. Zo was er onlangs iemand die slecht ter been is en iemand zoekt om zijn hondje uit te laten. Als je dan met de talentenbank naar de buurt gaat, vind je direct mensen die zich daarvoor willen engageren – en vaak voor andere zaken ook.’ Intussen wordt de Talentenbank ook gebruikt om vrijwilligers te ronselen op markten en evenementen. ‘We trekken erheen met onze vacaturelijst en spreken net als de andere marktkramers mensen aan. Ook organisaties, verenigingen en scholen kunnen onze bank ontlenen om hun vrijwilligersvacatures te promoten.’

Tips & Tricks Ook in uw gemeente kan een mobiele Talentenbank een fris en succesvol initiatief zijn! Alvast enkele tips. Val op. De Talentenbank is opvallend 1 beschilderd door een kunstenaar en dus een echte publiekstrekker.

Een bank is een project. De bank is ontworpen en gebouwd door de leerlingen van SIBA afdeling houtbewerking. De jongeren van de vzw Arktos maakten de bromfiets rijklaar. Elk jaar krijgt een talentvolle kunstenaar de kans om de bank naar eigen smaak aan te kleden en de leerlingen van de tekenacademie maakten het logo.

2

Doe de intake. Een talentenblad dient als leidraad bij alle gesprekken met vrijwilligers-in-spe. Op die manier kunnen hun interesses in kaart worden gebracht voor andere klusjes dan er momenteel openstaan.

3

Volg op. De Talentenbank is een goede manier om te peilen wat leeft in een buurt en wat de kleine of grote problemen zijn. Dat kan de aanzet zijn voor een buurtproject of nieuwe initiatieven.

4

Breng drempels in kaart. Bij elke intake gaat de talentenbank na waarom de bewoners niet eerder in het vrijwilligerswerk zijn gestapt. Zo kunnen die drempels in het vervolg worden vermeden.

5

Meer info: www.talentenbankaarschot.be T 016 55 06 79 G 0492 64 90 72 e-mail: [email protected] Voor al je vacatures en info over vrijwilligerswerk voor Aarschot maar ook voor heel Vlaanderen kun je steeds terecht op www.vrijwilligerswerk.be

9

Tervuren neemt jongeren met visuele handicap op in gemeenschap

Volwaardig lidmaatsc Jongeren met een beperking voorbereiden op een volwaardig leven in de samenleving? Dat gaat het best wanneer ze in het hart van die samenleving wonen, menen ze in het Centrum Ganspoel. Binnenkort verhuizen tien van hun jongeren naar een aangepaste woning in het centrum van de gemeente.

c

entrum Ganspoel is een organisatie die ondersteuning biedt aan jongeren en volwassenen met een visuele of visueel meervoudige handicap. Op de campus, gelegen op de kam van een prachtige vallei in Huldenberg, voorziet het centrum in onderwijs, een internaat en ambulante begeleiding. Even verderop, in de wijk Priester Delle, loopt er sinds enkele jaren een inclusieproject voor volwassenen. En nu is er dus het inclusiepro-

10

ject ‘Tervuren voor handicap voor Tervuren’. Dat voorziet in een nieuw te bouwen gemeenschapshuis voor kinderen en jongeren, pal in het centrum van Tervuren. Datum van oplevering: januari 2014.

Wat is de meerwaarde van dit initiatief? Sarah Tobback (afdelingsverantwoordelijke): ‘Ons uitgangspunt is dat het niet meer

van deze tijd is om mensen met een beperking op een campus op te vangen. Dat geven ze trouwens zelf aan: onze jongeren willen graag in contact komen met leeftijdsgenoten, iets drinken, gaan sporten, werkervaring opdoen... actief deelnemen aan het maatschappelijke leven kortom. Die mogelijkheid hebben ze hier helaas te weinig. Zoals je ziet, is onze campus prachtig gelegen, maar helaas ook behoorlijk afgelegen. Er rijdt geen openbaar vervoer voorbij. Met een woning in het centrum bieden we de jongeren kansen om zelf contacten te leggen.’ Sonja Meys (orthopedagoog): ‘Op de campus is er nu al een mogelijkheid voor een beperkte groep jongeren om via een variant van studiotraining redelijk zelfstandig te wonen. We bieden ook stages begeleid werken aan officieel: sociaal-maatschappelijke training - om een zelfstandig leven in de maatschappij mogelijk te maken. De volgende stap is dat ze er ook gaan wonen. Zo willen we hen meer inzicht

In de Kijker

hap leren krijgen in hun eigen vaardigheden. Wat kan ik allemaal doen om me nuttig te maken? Hoe is het om als vrijwilliger te werken? Welke vrijetijdsmogelijkheden heb ik? Een bijkomende stimulans om dit project tot een goed einde te brengen, is de blijvende druk op volwassenenvoorzieningen: niet al onze cliënten zullen een plaats hebben op hun 21e verjaardag. Door hun redzaamheid te verhogen, verruimen we hun mogelijkheden om in te stappen in verschillende vormen van wonen.’

Wie komt in aanmerking voor het project? Sarah: ‘De woning is voorzien op acht interne en twee semi-interne bewoners. Die zijn intussen geselecteerd. Het gaat om tien jongeren tussen 12 en 21 die nu ook al op internaat zitten. Het lijstje van de jongeren die in aanmerking komen, is nochtans een stuk langer. We starten dit project met de meest zelfstandige jongeren. Eens we er de kinderziekten hebben uitgehaald, kunnen we een nieuwe

stap zetten. Uiteindelijk zou iedereen die er baat bij heeft om buiten de campus te gaan wonen, van dat aanbod gebruik moeten kunnen maken. Geldt dat voor al onze jongeren? Hoogstwaarschijnlijk niet. Sommigen hebben meer zorg nodig.’

Heverlee en ook bij Sint-Franciscus in Roosdaal zijn we langs geweest. Daaruit hebben we geleerd dat de ligging van je huis cruciaal is. Als het de bedoeling is om je cliënten in de samenleving te integreren, ga dan ook in het hart van die samenleving wonen.’

Sonja: ‘De jongeren die in het huis verblijven, krijgen van ons behoorlijk wat verantwoordelijkheid. Ze wonen van maandag tot vrijdag in het gemeenschapshuis, onder permanente begeleiding van minstens een van de vier begeleiders, maar ze blijven wel school lopen op de campus. Een deel van het traject moeten ze dus met het openbaar vervoer afleggen. Na de schooluren en op woensdagnamiddag doen ze inclusieactiviteiten in het centrum. De manier van werken ligt dus in het verlengde van die op de campus. De uitdaging is om nog dat stapje verder te gaan. Vanaf dit schooljaar zullen we het aanbod verder uitbouwen. Ook de samenwerking tussen de verschillende hulpverleners moet nog intensiever. Zeker nu we op twee plaatsen werken.’

Sarah: ‘Uiteraard hebben we ook het Toegankelijkheidsbureau geraadpleegd. Er is een werkgroep opgericht die het huis en zijn

Hoe staat men in Tervuren tegenover jullie komst? Sonja: ‘Behoorlijk positief. Het gemeentebestuur werkt constructief mee en de buurtbewoners zelf reageren goed op onze komst. We gaan nu al regelmatig met onze jongeren naar het centrum om iets te eten, op café te gaan...  en dan worden we altijd erg gastvrij ontvangen. Sinds begin september voeren we de inspanningen om ons kenbaar te maken nog verder op.’ Sarah: ‘Het helpt natuurlijk dat we al een project inclusief wonen voor volwassenen hebben lopen in de wijk Priester Delle. In het begin is daar toch wel wat weerstand geweest tegen onze komst. Daaruit hebben we geleerd dat we vroeger moeten beginnen communiceren: we vragen de bewoners om hen op te nemen in hun gemeenschap. En andersom geven we de boodschap dat ze ook iets mogen terugverwachten, in de vorm van vrijwilligerswerk bijvoorbeeld.’

Jullie zijn een van de eerste organisaties die een inclusieproject voor jongeren uitwerken. Op wie konden jullie terugvallen voor expertise? Sonja: ‘Voor we hieraan begonnen zijn we een aantal andere projecten gaan bekijken. Terbank in Leuven heeft een aantal huizen in

“

Met een woning in het centrum bieden we de jongeren kansen om zelf contacten te leggen.

omgeving volledig gescreend heeft op toegankelijkheid. In de eerste plaats voor mensen in een rolstoel, maar er is ook heel intens gekeken naar verlichting, akoestiek, lichtinval, logische indeling, materiaalgebruik, blindengeleidestroken, parkeergelegenheid... Dat heeft heel wat tijd in beslag genomen.’ Sonja: ‘En verder is het natuurlijk een kwestie van een goede wisselwerking met het architectenbureau. Van luisteren, terugkoppelen en continu bijschaven. Dat heeft ons bureau heel goed gedaan.’

Met wie werken jullie nog meer samen? Sarah: ‘In de eerste plaats natuurlijk met de gemeente. Daarnaast hebben we middelen gekregen van de Provincie en de Rotary Club van Tervuren. Er zijn ook nog aanvragen lopende.’ Sonja: ‘Maar het is meer dan een kwestie van middelen. Ook De Kerselaar, De Berken en de Eglantier, andere voorzieningen voor kinderen en volwassenen met een handicap in de Druivenstreek, zijn betrokken partij. Onze jongeren verblijven enkel op schooldagen in de woning. Het zou zonde zijn om de woning elk weekend en elke vakantie te laten leegstaan. Zij zijn dus zeker betrokken partij om een invulling te zoeken als kortverblijf of vakantieverblijf voor volwassenen met een beperking.’  

Meer info: www.centrumganspoel.be

11

Het wereldje Wel

“

Heel gelaagd project

Personen met autisme eisen onvermijdelijk extra aandacht op van hun omgeving. Dankzij het vernieuwende project AutiMaatje krijgen ze die nu ook regelmatig van een vrijwilliger, en dat tijdens een vrijetijdsactiviteit naar keuze.

v

zw Het Raster biedt thuisbegeleiding aan personen met autisme en hun omgeving in Vlaams-Brabant, Brussel en Antwerpen. In die laatste provincie lanceerde de organisatie Auti-Maatje al in 2009. Met steun van de provincie kon het vrijwilligersproject halverwege dit jaar ook in Vlaams-Brabant starten. ‘Met Auti-Maatje bieden we een erg gelaagd project aan’, legt directeur Erik Buelens uit. ‘Niet alleen ontlasten we de ouders, zodat die even

12

wat meer tijd aan zichzelf of de andere kinderen kunnen besteden. We zorgen er ook mee dat de maatschappij een deel van de zorg op zich neemt, het zogenaamde inclusieverhaal waar minister Vandeurzen zoveel waarde aan hecht. Tegelijk bevorderen we de sociale vaardigheden van de persoon met autisme.’ Hoe gaat het project dan precies in z’n werk? ‘Als we een vrijwilliger hebben gevonden, informeren we bij onze cliënten in de regio of ze van het aanbod willen gebruik maken. Is dat het geval, dan spreken familie en vrijwilliger onderling af over de aard en de duur van de activiteit. Dat kan zowel om een activiteit binnenshuis als buitenshuis gaan: een gezelschapsspelletje, zwemmen, fietsen, een concert...’ AutiMaatje organiseert ook groepsactiviteiten, onlangs nog een cinemabezoekje. ‘Een ideale gelegenheid om nieuwe mensen te leren kennen’, aldus Buelens.

Gezocht: vrijwilligers Personen met autisme kunnen maximum een keer per week gebruik maken van het aanbod en doen dat voor een activiteit van 2, 4 of 8 uur. Ouders betalen daarvoor een eigen bijdrage van respectievelijk net geen 5, 10 of 15 euro. In onze provincie biedt Het Raster AutiMaatje aan in haar vestigingen in HalleVilvoorde en Leuven. Voorlopig zijn zo’n 15 Vlaams-Brabantse gezinnen in staat om er gebruik van te maken, maar de vraag is ettelijke keren groter dan het aanbod. ‘Dat heeft natuurlijk alles te maken met het tekort aan vrijwilligers’, bevestigt Erik Buelens. Nochtans besteedt de organisatie heel wat aandacht aan het werven en behouden van vrijwillige medewerkers. ‘Het meest succesvol zijn onze presentaties aan hogescholen: veel studenten doen graag wat praktijkervaring op in hun vakgebied, meestal psychologie, sociale agogiek of een soortgelijke richting.’ Voorlopig is Auti-Maatje alleen beschikbaar voor gezinnen die ook gebruik maken van de thuisbegeleiding van Het Raster, maar daar mag voor Erik Buelens snel verandering in komen. ‘Auti-Maatje moet een onafhankelijke dienst worden waar alle personen met autisme gebruik van kunnen maken.’  

Meer info: www.hetraster.be

focus op THUISZORG

Vijf jaar e-zorgplan

Niet meer weg te denken Vijf jaar na lancering is het e-zorgplan een onmisbaar instrument geworden in de Vlaamse thuiszorg. Intussen wordt verdergewerkt om de webapplicatie af te stemmen op andere toepassingen en nieuwe evoluties in de sector.

e

ven opfrissen: het e-zorgplan is het digitale draaiboek voor een goed georganiseerde thuiszorg. De elektronische toepassing zorgt ervoor dat alle zorgenverstrekkers van elkaar weten wat ze zelf moeten doen en wat ze van elkaar mogen verwachten. Het zorgplan ging in 2007 officieel van start in Vlaams-Brabant en verspreidde zich daarna snel over de andere Vlaamse provincies. Vijf jaar later is de elektronische applicatie zijn kinderziekten ontgroeid, zijn de meeste weerstanden weggewerkt en raken de verschillende actoren stilaan vertrouwd met de werking ervan. Het e-zorgplan is, kortom, een begrip geworden dat niet meer weg te denken valt in de thuiszorg.

Toch bevindt de sector zich nog maar in de beginfase van de digitalisering. Er staan de thuiszorg nog heel wat uitdagingen te wachten. Het naar elkaar toegroeien van extramurale en intramurale zorg vereist immers een integratie van de verschillende zorgdossiers. Concreet zullen in de nabije en verdere toekomst volgende stappen ondernomen worden: • het e-zorgplan onderbrengen onder de koepel eHealth, • het toegangssysteem verfijnen zodat organisaties zelf hun toegangsbeheer kunnen bepalen, • het e-zorgplan koppelen aan de ­kadasters

van eHealth, aan de Kruispuntbank (rijksregisternummer, adressen ...), aan de databank van de Rechtenverkenner, aan allerhande systemen van Domotica, enz... • het e-zorgplan integreren binnen de eerstelijnskluis van Vitalink • de interprovinciale Sociale Kaart integreren in het e-zorgplan met mogelijkheid tot rechtstreekse bevraging, • de elektronische handtekening integreren als laatste stap tot volledige digitalisering van het e-zorgplan Daarnaast dringt zich vanuit het werkveld een grondige hertekening van het e-zorgplan als werkinstrument op. Sinds enige tijd is er een bijzondere aandacht voor de psychiatrische thuiszorg in het kader van artikel 107 en het PSY MDO zorgplan voor patiënten met een psychiatrische problematiek in de thuisomgeving. Ook deze zorgplannen zullen moeten geïntegreerd worden in de IT-systemen van de thuiszorg en in het e-zorgplan.  

Meer info: [email protected]

13

focus op THUISZORG

Onthoumens.be in nieuw kleedje Het digitale luik van de cam-

pagne ‘Vergeet dementie, onthou mens’ werd de afgelopen maanden gerestyled. Sinds 1 juni kan je de nieuwe website raadplegen op het gekende adres www.onthoumens.be. De layout is gebruiksvriendelijker en aantrekkelijker, inhoudelijk is het aanbod nog rijker. Niet alleen het overzicht van de mediapublicaties en de actiecatalogus zijn uitgebreid, je kan nu ook zelf aan

de slag met het campagnemateriaal en de praktijkvoorbeelden. Bovendien kan je de geïntegreerde dementiekalender raadplegen. De vernieuwde website is ook een interactief actieplatform waar je binnen jouw regio of organisatie initiatieven op poten kan zetten die de campagneboodschap uitdragen.

Meer info: www.onthoumens.be

Gedeeld verdriet Ons zorgnetwerk heeft een boek klaar met getuigenissen van mantelzorgers die hun geliefde(n) verloren zijn, meestal na een intense zorgperiode. ‘Er zijn … meer moet dat niet zijn’ wil (h)erkenning en steun bieden aan mensen die in een vergelijkbare situatie verkeren. Aan het woord komen zowel jonge als oudere mantelzorgers, vrouwen als mannen, die voor één of meerdere zieke mensen het allerbeste van zichzelf hebben gegeven. Elk verhaal is een pareltje van authenticiteit en getuigt van diep respect voor de

levens- en stervenswensen van hun geliefden. Het boek is doorweven met duiding over rouw en over de verscheidenheid in verwerkingsprocessen. Het laat ook zien hoe elkeen zijn of haar eigen weg moet zoeken om de draad weer op te pakken.

Meer info: Het boek kost 7 euro en is te bestellen via e-mail: [email protected]. Ofwel telefonisch: 016 24 49 49

Zorgtrajectpromotoren vragen aandacht voor diabetes Diabetes is een snel opkomende, maar weinig bekende aandoening. Momenteel leidt reeds 8% van de volwassen Belgen aan diabetes type 1 (auto-immuunvariant) of type 2 (zogenaamde ouderdomsdiabetes), een cijfer dat naar verwachting zal oplopen tot 10% in 2030. De helft van die groep mensen, zo blijkt uit studies, loopt waarschijnlijk zonder diagnose rond! Zorgverleners kunnen een belangrijke rol spelen in het opsporen van de ziekte. Op de site 14

van de diabetesvereniging (www.diabetes.be, rechtsboven) vind je een risicotest die iedereen vlot kan invullen. Op 1 december 2012 vindt in het provinciehuis in Leuven trouwens een symposium plaats over diabetes en bewegen. Doelpubliek zijn alle eerstelijnszorgverleners die in contact komen met patiënten met diabetes. Meer info daarover vind je op www.diabetesenbewegen.be.

Meer info: www.diabetes.be

agenda. 2 oktober

Genderdiversiteit en transgender Studiedag Leuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/kalender

5 oktober

Bind-Kracht in armoede Vormingsreeks Leuven Info en inschrijvingen: [email protected]

10 oktober 2012

Beschermingsmaatregelen voor personen met een handicap Infomoment Zellik Info en inschrijvingen: www.gezinenhandicap.be  

10 oktober

Opendeurdag Medisch academisch centrum Wemmel Info: [email protected]

11 oktober

Integrale Jeugdhulp Communicatiemoment Leuven Info en inschrijvingen: integralejeugdhulp. vlaamsbrabant@wvg. vlaanderen.be

16 oktober Drugsweg

Interactief spel voor professionelen rond drugs Asse-Relegem Inlichtingen en inschrijvingen: [email protected]

22 oktober

Psychotherapie aan jongeren uit de bijzondere jeugdzorg Discussievoormiddag Leuven Info en inschrijvingen: [email protected]

DOSSIER • xxxxx

26 oktober

19 november

Leuven Info en inschrijvingen: [email protected]

Lezing met Tom Nys en Liliane Versluys Leuven Info en inschrijvingen: [email protected]

3 en 4 november

20 en 22 november

Cultuursensitieve aanpak van preventieve gezondheidszorg

Special days (sport) voor kinderen met een mentale handicap Tielt-Winge en Holsbeek Info en inschrijvingen: patrick.frederix@ vlaamsbrabant.be

3 en 4 november

Internationale Mannendag

Grenzen stellen

Cursus Zellik Info en inschrijvingen: www.gezinenhandicap.be

Op (zorg)pad met de jonge suïcidepoger

29 november en 3 december

6 november 2012 Afscheid nemen voor personen met een handicap

Leuven Info en inschrijvingen: www.gezinenhandicap.be

14 november

Relaties, seksualiteit en handicap

Infomoment Leuven Info en inschrijvingen: www.gezinenhandicap.be

23 november

Diest Info en inschrijvingen: patrick.frederix@ vlaamsbrabant.be

Digitaal stadsspel voor leerlingen over schulden Leuven Info en inschrijvingen: www.ew32.be

Autisme en vrije tijd

5 en 19 december 2012 en 9 en 23 januari 2013

Studiedag Leuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant/KIPEO

No credit, game over

4 december

Tweedaagse vorming Leuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/kalender

Special days (sport) voor kleuters en kinderen met een beperking

5 tot 9 november

www.vbjk.be en www.coopburo.be

Motiverende gespreksvoering

Timemanagement in gezinnen met een kind met een handicap

11 december

Schuldpreventie Informatiedag en methodiekenbeurs Leuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/kalender

Tweedaagse vorming Leuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/kalender

30 november

Onderwijs als hefboom voor de bestrijding van armoede Vormingsdag Leuven Info en inschrijvingen: [email protected]

30 november

Onderwijs en voorzieningen denken en doen

Infomoment Roosdaal Info en inschrijvingen: www.gezinenhandicap.be

Open voorzieningendag Leuven Info en inschrijvingen: www.vlaamsbrabant.be/ openvoorzieningendag

17 november

29 november

Onmoetingsdag Dilbeek Info en inschrijvingen: www.over-hoop.be

Coöperatieve Kinderopvang

voor een uitgebreide agenda met meer informatie over de komende evenementen.

Denkdag Brussel Info en inschrijven:

Toegankelijke evenementen?

Over-Hoop

Surf naar

www.vlaamsbrabant.be/ kalender

www.uitmettoegang.be

15

als ik baas was …

komt vaker “ Verslaving voor dan we denken Paul Van Deun, directeur drugshulpverleningscentrum De Spiegel in Kessel-Lo

a

ls ik baas was, zou ik extra aandacht

vestigen op de zware menselijke en maatschappelijke kost van middelenafhankelijkheid. Ik heb het dan niet alleen over illegale drugs, maar ook over tabak, alcohol en pillen. Verslaving komt vaker voor dan we denken! Ik zou

een coherent beleid uitwerken dat gezondheid centraal stelt. En ik zou zeker extra investeren in preventie en hulpverlening voor die twee producten waarvan het gebruik en de verslaving het sterkst invaliderend werken: alcohol en heroïne!

16