Aanbod Bijzondere Jeugdbijstand (BJB) Té-jongeren : intersectorale zoektocht, 27 november 2012
Vooraf… • Werking BJB wordt bepaald door het decreet van 7 maart 2008 inzake bijzondere jeugdbijstand • Typisch voor de sector : kleinschaligheid • Opgelet : grote veranderingen ! – Rondzendbrief “experimenteel modulair kader” en residentieel uitbreidingsbeleid binnen de bjb (19 juli 2012) => traject naar een meer flexibele en multifunctioneel georganiseerde jeugdhulp. Ook het aanbod van de CKG’s wordt ingeschreven in dit modulair kader. – De werking van de BJB zit vervat in het proces Integrale Jeugdhulp (IJH). In heel Vlaanderen vanaf 2014, in Oost-Vlaanderen al vanaf 2013. Straks nog een woordje meer over IJH en specifiek ook het cliëntoverleg IJH maar wie het volledige plaatje wil zien verwijs ik door naar de komende communicatiemomenten over IJH
Bijzondere jeugdbijstand : Hoe en waarom ? • Waarom ? – POS = problematische opvoedingssituatie : “veelheid aan problemen op verschillende leefgebieden” – MOF : “als misdrijf omschreven feit” (volgens de wet kan een minderjarige geen misdrijf plegen)
Bijzondere jeugdbijstand : Hoe en waarom ? • Hoe start een begeleiding ? – Comité voor Bijzondere Jeugdzorg : • vrijwillige hulpverlening (echter niet vrijblijvend eenmaal de hulp gestart is) • consulent onderzoekt de hulpvraag en bepaalt gezamenlijk met de ouders welk traject kan worden gevolgd • ouders, en jongeren boven de 12 jaar, moeten instemmen met de vooropgestelde hulpverlening. • (vanaf 2013 neemt de intersectorale toegangspoort een belangrijk deel van deze opdrachten over; het nieuw op te richten ondersteuningscentrum jeugdhulp wordt één van de gemandateerde voorzieningen)
Bijzondere jeugdbijstand : Hoe en waarom ? – Sociale Dienst van de Vlaamse Gemeenschap bij de Jeugdrechtbank : • doet aan de jeugdrechter voorstellen voor gerechtelijke jeugdbijstand (…) • Openbaar ministerie (parket) vordert jeugdrechter als integriteit van de minderjarige gevaar loopt… • … onmiddellijke hulpverlening in de vrijwilligheid niet mogelijk is… • en een afdwingbare pedagogische maatregel dus noodzakelijk is. • In opdracht van de jeugdrechter moet een beslissing tot hulpverlening worden uitgevoerd. • sociale dienst heeft autonoom adviserende functie ten aanzien van de jeugdrechters. • Er kan een beroep worden gedaan op dezelfde waaier aan hulpverleningsmogelijkheden als de vrijwillige hulpverlening. Jeugdrechter kan ook een beroep doen op HCA, crisisjeugdhulp, therapieën,…
Uitgangspunten/ werkingsprincipes • gedwongen hulpverlening kan pas als het in de vrijwilligheid niet lukt • subsidiariteitsprincipe : minder ingrijpende maatregel wordt verkozen boven meer ingrijpende hulpverlening • bij voorkeur oplossing zoeken, zo dicht mogelijk bij huis • hulpverlening op maat van het kind en zijn gezin. • tijdens de begeleiding gezinsgericht werken, met maximale betrokkenheid bij alle stappen + recht op info en inspraak • onderworpen aan wetgeving betreffende bescherming persoonlijke levenssfeer, beroepsgeheim en decreten IJH en rechtspositie minderjarige in IJH
Voorzieningen BJB (erkenningscategorieën) • • • • • • • •
Cat. 1 begeleidingstehuizen Cat. 2 gezinstehuizen Cat. 3 onthaal-, oriëntatie en observatiecentra Cat. 4 dagcentra Cat. 5 thuisbegeleidingsdiensten Cat. 6 diensten begeleid zelfstandig wonen Cat. 7 diensten voor pleegzorg Cat. 8 Diensten voor Herstelgerichte en Constructieve Afhandeling (HCA) • Cat. 9 Diensten voor Crisishulp aan Huis (CAH)
Op een drafje : begeleidingstehuizen • kinderen/jongeren tussen 0 en 18 jaar, die omwille van problemen thuis tijdelijk of langdurig uit huis wonen. • stimuleren van evenwichtige persoonlijkheidsontwikkeling van de kinderen. • samenwerking met ouders en gezinnen • veel begeleidingstehuizen bieden ook kamertraining en/of begeleid zelfstandig wonen aan. • cat.1 bis voorzieningen (opnameplicht t.a.v. jongeren uit gemeenschapsinstellingen) : o.a. Stappen en Hadron (en 1 afdeling van Blij Leven) • Sommige hebben bijkomende erkenning voor een aantal opnames uit de gemeenschapsvoorziening • Sommige hebben het CANO label
Op een drafje : gezinstehuizen • begeleiders vangen jongeren op in gezinsverband. Samen met hun gezin wonen zij in het tehuis. • het leven in een gezinstehuis verloopt er zoveel mogelijk zoals dat in een normaal gezin zou gaan. • maximum tien jongeren • In Gentse één gezinstehuis in Heusden
Op een drafje : onthaal-, observatie- en oriëntatiecentrum (oooc) • Een oooc is een werkvorm voor kortdurende begeleiding/opvang • bijzondere opdracht : hulpvraag met alle betrokken partijen grondig te analyseren zodat een gepast hulpprogramma kan worden opgestart. • In Gentse o.a. Luein, Jongerenhuis, de waai,…
Op een drafje : dagcentra • kinderen tussen 6 en 18 jaar en hun gezinnen die moeilijkheden ervaren in opvoedingssituaties. • opvang en begeleiding aan de kinderen op schooldagen over de middag en na de schooluren tot 19 uur en op vakantiedagen tussen 9 en 17 uur. • vanuit concrete situaties wordt via groeps- en individuele begeleiding, school- en gezinsbegeleiding, gewerkt aan maximale ontplooiing van de eigen mogelijkheden van de kinderen, jongeren en hun gezinnen. • in het Gentse o.a. De Twijg, De Totem, De Pedaal,…
Op een drafje : thuisbegeleidingsdiensten • Thuisbegeleiding is een intensieve vorm van ambulante begeleiding van gezinnen met inwonende kinderen tussen 0 en 18 jaar. • Binnen het eigen thuismilieu streeft de thuisbegeleiding naar maximale ontwikkelingskansen voor elk gezinslid. • In het Gentse o.a. aangeboden door het CAB, Mobilé, De Cocon • Recent zijn ook Kortdurende Thuisbegeleidingen mogelijk (6 maanden) met doel intens te begeleiden om plaatsing te vermijden of de overgang naar huis te begeleiden
Op een drafje : diensten voor begeleid zelfstandig wonen • integrale begeleiding van jongeren die alleen (gaan) wonen. • jongens/meisjes van min.17 jaar die omwille van de POS niet langer thuis, in pleeggezin of instelling kunnen of willen verblijven. • kan tot hun 21ste worden gecontinueerd • bevorderen van de zelfstandigheid : zoeken naar woning, opleiding, werk, inschrijving bij het OCMW en werkloosheidsdienst, administratie begeleiding bij de bank, omgaan met geld en papieren, structureren van huishoudelijke taken, vrijetijdsbesteding,… • begeleiding focust zich op jongere, maar ook leden van het netwerk kunnen betrokken worden. • In het Gentse o.a. aangeboden door De Cocon en CAB
Op een drafje : diensten voor pleegzorg • begeleiden opvang van kinderen in een pleeggezin. • richten zich zowel tot het pleegkind, de ouders als het pleeggezin • administratieve ondersteuning van het pleeggezin • ouders worden begeleid in hun contacten met het kind • werving en selectie van kandidaat-pleegouders • Op vraag van de verwijzer zoekt de dienst een geschikt gezin voor het kind. Aan de verwijzer wordt regelmatig verslaggeving bezorgd. • Evolutie naar één pleegzorg O-Vl (intersectoraal) • Kinderen/jongeren van 0 tot 18 jaar; kan verlengd worden tot 20 jaar
Wat als een jongere 18 wordt ? • Normaliter : begeleiding vanuit de bijzondere jeugdbijstand houdt op • Drie uitzonderingen in de jeugdhulpverlening : 1. verlengde minderjarigheid : meest ingrijpende maatregel (wordt door één van de volgende spreeksters toegelicht) 2. voortgezette hulpverlening 3. Maatregelen na 18
Voortgezette hulpverlening • Minderjarigen waarvoor het Comité voor Bjz of de Jeugdrechtbank hulp organiseert kunnen ook na hun 18 jaar verder een beroep doen op BJB • Het gaat enkel om volgende hulpverleningsvormen: – Tot de leeftijd van twintig jaar : plaatsing (kamer, gezin, voorziening) – Tot de leeftijd van eenentwintig jaar : begeleiding zelfstandig wonen
• Jongere moet binnen de drie maanden na zijn meerderjarigheid een aanvraag indienen bij het Comité bijzondere jeugdzorg
Voortgezette hulpverlening • Voor de voortzetting van bzw kan de aanvraag gebeuren tot uiterlijk 6 maanden na de meerderjarigheid van de jongere. Soms heeft een jongere beslist om, eens hij 18 jaar is, de hulpverlening stop te zetten. De jongere kan zich dan binnen de 6 maand bedenken. • Deze voortgezette hulpverlening kan dus alleen als de jongere ook tijdens zijn minderjarigheid hulp kreeg in de Bijzondere Jeugdzorg. • Na het bereiken van de meerderjarigheid is de jeugdrechtbank niet langer bevoegd. De jongere wordt door dezelfde dienst BZW begeleid, maar zijn 'dossier' wordt opgevolgd door het Comité voor Bjz
Voortgezette hulpverlening • Wat zegt het ontwerp-decreet IJH : – De toegangspoort kan voor personen vanaf achttien jaar en tot maximaal 25 jaar beslissen over de voortzetting van jeugdhulpverlening die vóór die leeftijd is aangevraagd, conform de regels die de Vlaamse Regering bepaalt (art. 18, par. 3) – Aanvragen tot voortzetting van de hulp- en bijstandsverlening na achttien jaar, die gericht zijn aan het comité voor bijzondere jeugdzorg en waarover op de datum van de inwerkingtreding van dit decreet nog geen beslissing is genomen, worden verder behandeld door de toegangspoort. (art. 52)
maatregelen na 18 • MOF => jongere verschijnt voor de jeugdrechter. Die beslist om jongere in een gemeenschapsinstelling te plaatsen voor een bepaalde duur tot zijn 20 jaar. Jeugdbeschermingsmaatregelen zijn enkel mogelijk naar aanleiding van feiten die jongeren hebben gepleegd vóór de leeftijd van 18 jaar. Op deze regel bestaan geen uitzonderingen. • Op strafbare feiten gepleegd na de meerderjarigheid is het volwassenstrafrecht van toepassing. • De maatregelen van de jeugdrechter nemen normaalgezien een einde wanneer de jongere 18 jaar wordt. Op deze regel bestaan wel uitzonderingen.
maatregelen na 18 • De jeugdwet bepaalt drie mogelijkheden: 1.
2.
3.
Bij aanhoudend wangedrag kan jeugdrechtbank de maatregelen verlengen met een bep. duur, uiterlijk tot de dag waarop de jongere 20 jaar wordt. OM moet de verlenging van de maatregelen vorderen, 3 maanden voordat de jongere 18 jaar wordt. Jongere kan ook zelf verlenging maatregel vragen. Wanneer de jongere een MOF heeft gepleegd na de leeftijd van 16 jaar, dan kan de jeugdrechtbank de jongere maatregelen opleggen tot de leeftijd van 23 jaar. Deze bepaling is echter nog niet in werking. Op vandaag moet de minderjarige het feit hebben gepleegd nadat hij 17 is geworden, en kunnen de maatregelen maar lopen tot de leeftijd van 20 jaar. Wanneer een jongere een ernstig MOF heeft gepleegd tussen de leeftijd van 12 en 17 jaar, en n.a.v. dit feit geplaatst werd in een gemeenschapsinstelling, kan de jeugdrechter de jongere onder toezicht stellen tot de leeftijd van 23 jaar. Dit moet door het OM worden gevorderd, 3 maanden voor de jongere meerderjarig wordt, of dit kan door de jongere zelf worden gevraagd. Ook deze bepaling is nog niet in werking
ZORG DAT DE PUZZEL PAST! Cliëntoverleg met externe voorzitter Integrale Jeugdhulp
Cliëntoverleg IJH – Voor minderjarigen, ouders en hun hulpverleners – Waar hulpverleners van minimaal 2 diensten betrokken zijn. – Waar een externe voorzitter door zijn neutrale houding en modererende rol een meerwaarde biedt. – Om samen met de cliënt de hulpverlening weer vlot te krijgen en een gedeeld werkplan uit te werken.
Meer info : • Over de Bijzondere Jeugdbijstand op : www.jongerenwelzijn.be • Over Integrale Jeugdhulp op www.jeugdhulp.be • Pilootregio Oost-Vlaanderen : http://oostvlaanderen.jeugdhulp.be
