Jongeren uit de bijzondere jeugdbijstand leren werken met kinderrechten

Katho - departement Ipsoc Doorniksesteenweg 145 8500 Kortrijk Docent: Bert Vandierdonck

Studenten: Elias Jill Houwen Jelle Passchyn Sharon Van Loocke Evelien Chatelet Serafine

Jongeren uit de bijzondere jeugdbijstand leren werken met kinderrechten

Projectindiener: West-Vlaamse Jeugdzorg vzw Pottelberg 15 8500 Kortrijk

Begeleiders ter plaatse: Geert Benoit Lieven Saey Jan Vanhaerents

1

Inhoudstafel 1

Inleiding ............................................................................................................................5

2

De projectfasen als leidraad van het project ....................................................................7 2.1

De definitiefase .........................................................................................................9

2.1.1

Werkgroep REKI ...............................................................................................9

2.1.1.1

Welke initiatieven werden genomen? ...........................................................9

2.1.1.2

Welke initiatieven zijn bruikbaar voor het project?......................................10

2.1.2

Visie van de voorziening.................................................................................11

2.1.2.1

2.2

2.1.2.1.1

Visie op mens en maatschappij ............................................................11

2.1.2.1.2

Visie op hulp(verlening) ........................................................................11

2.1.2.1.3

Visie op de organisatie .........................................................................13

De strategiefase .....................................................................................................15

2.2.1 2.3

Visie van de vzw West-Vlaamse Jeugdzorg ...............................................11

Doelstellingen uit het contract.........................................................................15

De ontwerpfase ......................................................................................................16

2.3.1

Onze planning.................................................................................................16

2.3.2

Visie van het BT, DC, TBD geïntegreerd in het kader van ons project...........17

2.3.2.1

Het klimaat ..................................................................................................17

2.3.2.2

Ontwikkeling stimuleren ..............................................................................17

2.3.2.3

Gezinsgericht/contextueel werken ..............................................................17

2.3.2.4

Emancipatorisch werken.............................................................................18

2.3.2.5

Respecteren van de privacy .......................................................................18

2.3.2.6

Samenwerkingsverbanden .........................................................................18

2.3.2.7

Werken op verschillende terreinen .............................................................19

2.3.2.8

Flexibiliteit ...................................................................................................19

2.3.2.9

Verantwoordelijkheid...................................................................................19

2.3.2.10

Planmatig en methodisch handelen........................................................20

2.3.2.11

Vraaggestuurd werken............................................................................21

2.3.3 2.3.3.1

Doelgroep .......................................................................................................21 Enkele brillen ..............................................................................................21

2.3.3.1.1

Benadering vanuit de ontwikkelingspsychologie ..................................21

2.3.3.1.2

Kinderen en jongeren in de bijzondere jeugdzorg: kenmerken ............24

2.3.3.1.3

Kinderen en jongeren in de BJZ: rondvraag in de leefgroepen ............26

2.3.3.1.4

Leesniveau ...........................................................................................30

2.3.3.2

Steekproeven..............................................................................................35 2

2.3.3.2.1

De Spaceshuttle ...................................................................................35

2.3.3.2.2

De Babbelbox .......................................................................................38

2.3.3.2.3

Tieners in het JOC................................................................................41

2.3.4

Algemeen besluit uitwerking activiteiten aanbod ............................................44

2.3.5

Opstart inschrijvingen .....................................................................................47

2.3.6

Uitwerking en voorstelling activiteitenaanbod .................................................52

2.4

2.3.6.1

Kadertjes.....................................................................................................52

2.3.6.2

Verhaaltjes ..................................................................................................53

2.3.6.3

Prikprent......................................................................................................55

2.3.6.4

Memory .......................................................................................................57

2.3.6.5

Puzzel .........................................................................................................58

2.3.6.6

Rol je rechten..............................................................................................60

2.3.6.7

Draai je rechten...........................................................................................61

2.3.6.8

Speel-o-box (estafette) ...............................................................................64

2.3.6.9

Zoektocht ....................................................................................................70

De realisatiefase .....................................................................................................72

2.4.1

Realisatie kadertjes ........................................................................................72

2.4.2

Realisatie verhaaltjes......................................................................................72

2.4.3

Realisatie prikprent, puzzel en memory..........................................................72

2.4.4

Realisatie draai je rechten ..............................................................................73

2.4.5

Realisatie rol je rechten ..................................................................................73

2.4.6

Realisatie speel-o-box ....................................................................................75

2.4.7

Realisatie speurtocht ......................................................................................76

2.5

De implementatiefase .............................................................................................79

2.5.1

Cijfermateriaal.................................................................................................79

2.5.2

Terugkoppeling naar de doelstelling ...............................................................80

2.5.3

Presentatie......................................................................................................83

2.5.3.1

Structuur presentatie en taakverdeling .......................................................83

2.5.3.2

Mondelinge presentatie...............................................................................86

2.5.4 3

4

Overdracht naar de voorziening (activiteitenboom) ........................................94

Beheersing project..........................................................................................................95 3.1

Financieel ...............................................................................................................95

3.2

Wie doet wat, wie is verantwoordelijk voor .............................................................96

3.3

Tijd weekplannen, dagverloop en dagplannen en overleg .....................................97

3.4

Informatie: onze bronnen......................................................................................106

3.5

Kwaliteit: evaluaties en de beoordeling van het project........................................109

Europese insteek..........................................................................................................113 3

5

Bijlagen.........................................................................................................................127 5.1

Bijlage 1 decreet ...................................................................................................127

5.2

Bijlage 2 contract ..................................................................................................137

5.3

Bijlage 3 spelmateriaal space shuttle ...................................................................141

5.4

Bijlage 4 spelmateriaal babbelbox ........................................................................145

5.5

Bijlage 5 spelmateriaal avond in t’JOC .................................................................150

5.6

Bijlage 6 inschrijvingsformulier .............................................................................157

5.7

Bijlage 7 verhaaltjes .............................................................................................162

5.8

Bijlage 8: memory .................................................................................................169

5.9

Bijlage 9 spelmateriaal rol je rechten....................................................................171

5.10

Bijlage 10 spelmateriaal draai je rechten..............................................................179

5.11

Bijlage 11 materiaal speurtocht ............................................................................188

4

1 Inleiding Halverwege oktober kregen we de opdracht voor onze bachelorproef. We zouden 2 maanden rond kinderrechten werken. Meteen na de bekendmaking van onze opdracht schieten verschillende zaken door je hoofd. Kinderrechten; iedereen heeft er al over gehoord. In verschillende cursussen stonden we er reeds bij stil. Vrijwel wekelijks lees of hoor je er iets over in de actualiteit. En de laatste tijd steeds meer en meer. Kortom; kinderrechten zijn een ‘hot item’. Maar wat zijn kinderrechten nu eigenlijk ? Zijn die dezelfde als mensenrechten ? Zijn er grote verschilpunten ? Het werd snel duidelijk dat ‘kinderrechten’ toch vaak een containerbegrip is. Bij het lezen van onze opdracht werd ons een belangrijk gegeven aangereikt : het was de bedoeling dat we aan de slag zouden gaan met ‘het decreet rechtspositie van de minderjarige’. Hierin verdiepten we ons. Een eerste spoor werd ons aangereikt … Meteen nadat we onze opdracht kregen (waarvan we de doelstellingen even verfijnden en vertaalden naar werkdoelen) gingen we aan de slag. Onze opdracht bleek van praktische aard, maar geen goede uitvoering in de praktijk zonder eerst een goede theoretische onderbouw te hebben. Dus gingen we grondig op zoek naar allerlei informatie. Heel wat bronnen werden geraadpleegd, heel wat dingen opgezocht, er werd geselecteerd, gemarkeerd, afgeprint en bewerkt … We bereidden ons grondig voor tijdens de eerste weken. Dit deden we uiteraard niet zomaar … In de eerste week maakten we een stappenplan. Dit deden we aan de hand van het procesplan die we terug vonden in het werkboek van de bachelorproef (wordt in het volgend punt verduidelijkt). Het resultaat van deze drukke weken rond informatieverzameling kunt U verder ontdekken in de eerste delen van dit draaiboek. Stelselmatig we vorderingen maakten, groeide dit draaiboek ook aan. Na een grondige kennismaking met het decreet was de tijd aangebroken om er effectief mee aan de slag te gaan. Verdere fasen in het proces werden aangevat. Verschillende dingen rezen als paddestoelen uit de grond. Er werd naarstig gewerkt om een zo goed mogelijk product af te leveren. Het resultaat hiervan vind U tevens in dit draaiboek. Uiteraard werd bij dit alles ook de essentie niet uit het oog verloren : de streefdoelen zo optimaal mogelijk te benaderen. Het resultaat van de voorbije 2 maanden vind U allemaal terug in dit draaiboek. We willen nog opmerken dat we naast onze inzet, ook nog ondersteuning kregen van enkele mensen die ons met raad en daad bijstonden ; waarvoor wij hen willen bedanken.

5

Wij hopen dat U, als lezer, een boeiende tocht doorheen dit draaiboek kunt ervaren net zoals wij dit deden. En laat zeker niet na om eens na te vragen naar een activiteit of zaken die aan bod komen in dit draaiboek. Studenten 3BaO ,IPSOC Kortrijk, December 2007.

6

2 De projectfasen als leidraad van het project Definitiefase Voorafgaand aan de definitiefase was er eerst een initiatieffase : deze werd genomen door de mensen van Stella Maris zelf : zij kwamen met een idee. Dit idee (( implementatie van de het decreet rechtspositie van de minderjarige) gebruikten zij om onder projectvorm in te dienen bij Ipsoc. Hier koppelden zij enkele doelstellingen aan en het initiatief werd geboren. Na in de eerste week kennisgemaakt te hebben met dit initiatief, en hier enkele stappen in te hebben genomen (zoals het opstellen van een contract) kwamen we in diezelfde week nog in een volgende fase terecht ; de eigenlijke definitiefase.

Strategiefase Na de definitiefase hebben we de doelstellingen uit het initiatief concreet vertaald in werkdoelen. Welke zijn de projectresultaten die we willen bereiken ? met wie willen we dat bereiken ? Welke is onze doelgroep ? We maken tevens verschillende afspraken (beslissingen) en stellen een projectplan (een tijdspad) op. Dit alles is de strategiefase.

Ontwerpfase In een eerste onderdeel van de ontwerpfase maken we een ontwerpprogramma. Nu we de doelen werkbaar hebben gemaakt, en we een projectplan opstelden, krijgen we zicht op welke mensen, welke middelen en welk communicatiekanaal we zullen gebruiken. Een taakverdeling wordt hierin ook aangebracht. Dit alles wordt gekaderd binnen dat ontwerpprogramma. Het tweede deel van deze ontwerpfase wordt de voorbereidingsfase genoemd. Dit is een belangrijke fase. Tevens is het ook een fase die van langere duur is dan de voorgaande. Het slagen van een project hangt vaak af van een al dan niet goede voorbereiding. In deze voorbereidingsfase wordt vooral aan informatieverwerving gedaan. Verschillende bronnen worden geraadpleegd. Vooraleer we kunnen overschakelen naar het realiseren moeten we eerst ter dege geïnformeerd worden naar wat het initiatief nu juist is. In dit geval : wat is nu dat decreet van de rechtspositie van de minderjarige ? Wat zijn kinderrechten ? Aangezien we binnen een bestaande voorziening werken, krijgen we ook te maken met een klimaat die eigen is voor de voorziening. Daarom is naast het verwerven van informatie over het initiatief (het meer theoretische luik) het ook van belang dat we de voorziening zelf beter

7

leren kennen (de persoonlijkere kant) . Welke visie leeft er ? Welke zijn de heersende normen en waarde ? Afspraken ? … Dit alles wordt opgenomen in de voorbereidingsfase. Naar

het

einde

van

de

voorbereidingsfase

toe,

komen

we

terug

tot

bij

het

ontwerpprogramma. Moeten hier bijsturingen gebeuren ? Is alles realiseerbaar ? Handelen we volgens het SMART-principe ? Tevens wordt in ons geval ook eventjes aangeleund bij de volgende fase. We informeren even naar de voorkeuren en het kennisniveau van de kinderen : een experiment. Deze conclusies nemen we allemaal op in de ontwerpfase : een goede voorbereiding biedt meer kans tot een geslaagd project. Als deze fase achter de rug is, besluiten genomen zijn en we een goed zicht hebben op wat we kunnen uitvoeren van dit initiatief, komen we in een volgende fase terecht.

Realisatiefase De realisatiefase kan kort omschreven worden als : ‘het doen’. Vanuit de vorige fase gaan we nu effectief aan de slag met het initiatief. Het project wordt uitgevoerd. De verschillende stappen (het programma) wordt systematisch opgenomen en gerealiseerd. We maken een brede waaier aan activiteiten. We proberen een zo groot mogelijk publiek te bereiken. In de realisatiefase heb je enerzijds het ontwerpen van een product ( een activiteit) en het aanbieden van het gemaakte product (het begeleiden van een activiteit). Hierbij houden we zoveel mogelijk rekening met ons ontwerpprogramma, maar ook met essentiële informatie opgenomen in de voorbereidingsfase : de heersende normen en waarden, afspraken … Belangrijk hierbij is dat we steeds de doelstellingen voor ogen houden : de doelstellingen van het initiatief dienen uitgevoerd te worden binnen deze fase. Het slot van deze fase houdt een stuk evaluatie in : zijn de doelstellingen bereikt ? Hoe komt ons product over ? Dit noemt men een toetsing.

Implementatiefase Dit houdt enerzijds in dat we de resultaten doorgeven aan derden (de voorziening) alsook het product : dit gebeurt op een presentatie. Dit onderdeel van de implementatiefase noemt met het afronden. Naast het afronden is er ook de nazorg. Dit is een algemene evaluatie van het project : We evalueren de vastgelegde doelstellingen : in welke mate worden zij via de bekomen resultaten gerealiseerd ? Er is ook aandacht voor de periode na het project : eveneens een vorm van nazorg. We laten het product achter en als alles goed verlopen is, heeft het project nog nawerking nadat het eigenlijke afgerond is. 8

2.1 De definitiefase 2.1.1 Werkgroep REKI In de VZW West-Vlaamse Jeugdzorg is er werkgroep REKI. De werkgroep houdt zich bezig met de kinderrechten en het implementeren van het decreet ‘de rechtspositie van de minderjarige in de jeugdhulp’ (bijlage 1). REKI heeft de IPSOC uitgenodigd om hier een project op te starten. Hieronder vind u de initiatieven die er al zijn ondernomen in VZW West-Vlaamse Jeugdzorg. Wij zullen hierop verder bouwen zodat ‘kinderrechten’ een doorleefd thema wordt binnen de VZW West-Vlaamse Jeugdzorg. 2.1.1.1 Welke initiatieven werden genomen? De eerste werkgroep kinderrechten is opgericht op 21 oktober 2003. Dit zijn al vier volle jaren waarin de werkgroep REKI bezig is met de kinderrechten in VZW West Vlaamse Jeugdzorg. De werkgroep komt 3 keer per jaar samen. De samenstelling is gebeurt adhv een duidelijk ledenprofiel (interesse, betrokkenheid op het onderwerp, competenties, mandaat, tijdsinvestering en registratie). In de eerste fase heeft men een vertaling gemaakt van de procesmap kinderrechten en nagegaan hoe de kinderrechten binnen de voorziening kunnen geïmplementeerd worden. (dit werd uitgevoerd gedurende het werkjaar 2003-2004) Het voorbereidend werk is af en de stap naar concrete en tastbare implementatie kan worden gezet. Er zijn drie groepen die REKI wilt bereiken deze zijn de jongeren, ouders en het personeel. Deze groepen willen REKI informeren en sensibiliseren omtrent de kinderrechten. Voor ons project is het belangrijk om ons te richten op de groep jongeren.

Jongeren en ouders De werkgroep werkt met leeftijdscategorieën en leefgroepbenadering. Bij de leefgroepcategorieën heeft men gekozen voor volgende opsplitsing (- 6 jarigen, 6-12 jarigen, + 12 jarigen). De 6-12 jarigen, + 12 jarigen hebben het kinderrechtenspel gespeeld in Gent. (Dit is wel niet voor alle leefgroepen kunnen doorgaan).

9

Voor de kleinsten heeft men ook een poppenkast gedaan. Dit was een groot succes en voor herhaling vatbaar. Vanuit de leefgroepbenadering heeft men de bewondersvergaderingen opgericht. Dit is een vergadering die plaatsvindt in alle leefgroepen. De participatie van de jongeren gebeurt meestal door de bewonersvergadering. Het voordeel is hier dat de bewonersvergadering een bestaan orgaan is en het nadeel is dat het erg veel tijd vraagt. Aan de inkomhal is er een centraal punt waar ze terecht kunnen met hun vragen en ideeën omtrent kinderrechten (ideeënbus). Overal in de leefgroepen hangen er affiches uit ivm de kinderrechten. Er is ook een folder gemaakt voor de kinderen, jongeren en ouders. Deze werden uitgedeeld op de bewonersvergadering of individueel overlopen. Voor de ouders werd dit meegenomen ons op huisbezoek te overlopen. De folders zijn niet zo toegankelijk voor kinderen die in het bijzondere onderwijs zitten. Dit is misschien een punt waarop wij kunnen verbouwen. De jongeren hebben in Stella Maris ook inzage in het logboek. De jongeren kunnen zelf nalezen wat er in het logboek staat. Dit zorgt ervoor dat de begeleiders wel bewuster bezig zijn met het neerschrijven van dagdagelijkse situaties.

Personeel Ook de administratie en het logistiek personeel werden ingelicht over het kinderrechten gebeuren. De werkgroep heeft ook een documentatiecentrum aangelegd. Al deze informatie is opgeslagen op de computer van Lieven. Op 29 november 2007 is er ook een studienamiddag voor het dagcentrum de knoop, thuisbegeleidingsdienst

de

kapstok

en

begeleidingstehuis

Stella

Maris.

De

studienamiddag wordt georganiseerd door de werkgroep REKI. Wij zullen ook een bijdrage doen aan de studienamiddag, namelijk de workshops meehelpen organiseren.

2.1.1.2 Welke initiatieven zijn bruikbaar voor het project? Wij hebben ondervonden dat kinderrechten implementeren iets is van lange adem. In Stella Maris zijn ze er al zeer intensief mee bezig. Voor ons is het niet eenvoudig om 10

verder te bouwen op de gerealiseerde feiten. Wij zullen dan ook ons project moeten afbakenen om zo op een korte termijn het onderste uit de kan te halen.

2.1.2 Visie van de voorziening We starten met de visie van vzw West-Vlaamse Jeugdzorg. Deze is overkoepelend voor 3 voorzieningen m.n. het begeleidingstehuis “Stella Maris”, het dagcentrum “De Knoop” en de thuisbegeleidingsdienst “De Kapstok”. In het 2de stuk van dit document zullen we de visie van het begeleidingstehuis, het dagcentrum en de thuisbegeleidingsdienst proberen te integreren in ons project. We zullen dit dan meenemen door gans de uitwerking ervan. Wij hebben niet de volledige visie genoteerd in het draaiboek. Wij hebben de stukken beschreven die van toepassing zijn voor het project. We beschrijven onze toepassing van de visie in het project. 2.1.2.1 Visie van de vzw West-Vlaamse Jeugdzorg 2.1.2.1.1 Visie op mens en maatschappij De hulpverlening door de West-Vlaamse Jeugdzorg is wat waarden betreft Christelijk geïnspireerd. Dit houdt onder meer in dat voor hen elke mens evenwaardig is. Discriminatie op grond van ras, sociale afkomst, ideologische, filosofische of godsdienstige overtuiging is dan ook uitgesloten. De inrichtende macht waarborgt de privacy van de gebruiker. 2.1.2.1.2 Visie op hulp(verlening) Als individu dragen zij, samen met de maatschappelijke context bij tot het ‘welzijn’ van elke medemens. Sommige mensen kunnen dit welzijn niet alleen of met behulp van hun context realiseren. Deze mensen hebben hulp nodig en hebben daar recht op. Dergelijke hulp dient te worden georganiseerd door de maatschappij. Het concrete resultaat hiervan is een ruim gamma van welzijnsinitiatieven die de maatschappelijke opdracht hebben een algemene beleving van ‘welzijn’ te creëren. Centraal

hierbij

staat

de

hulpvraag

van

de

gebruiker

en

niet

het

hulpverleningsaanbod van de organisatie. (= vraaggericht werken) Via de verwijzers (Comité Bijzondere Jeugdzorg en Jeugdrechtbank) krijgen zij op basis van de geformuleerde hulpvraag een mandaat. Dit mandaat is niet statisch maar evolueert (net zoals de hulpvraag) doorheen het hulpverleningsproces. Het is en blijft een voortdurende uitdaging om op elke individuele hulpvraag een passend antwoord voor de gebruiker (begeleidingsproces) te formuleren. 11

Men doet dit op basis van volgende premissen: • Contextgericht werken De hulpvraag richt zich centraal op het gezinssysteem. Uitgangspunt is alle betrokken gezinsactoren bij het formuleren van de hulpvraag en bij de begeleiding (hulpverleningsproces) te betrekken. De bijstand wordt georganiseerd met als uitgangspunt de minderjarige en zijn gezin. Dit vanuit de overtuiging dat het gezin (in zijn ruimst mogelijke betekenis) de belangrijkste leef- en ontwikkelingsomgeving is en blijft voor de meeste minderjarigen. Er wordt gezinsondersteunend gewerkt. Er wordt geprobeerd de gezinsbasis te bewaren, te herstellen en/ of te verstevigen. • Aanbieden van cliëntgerichte zorg op maat De hulpvraag van het gezin, het kind, de jongere staat centraal en bepaalt de concrete inhoud van het hulpverleningsaanbod. Men streeft naar een persoonsgericht hulpverleningsaanbod en scheppen de condities waardoor de hulpverlening ten aanzien van de gebruiker individueel kan worden uitgebouwd. Men stelt voortdurend de vraag of hun aangeboden hulpverlening aansluit bij de hulpvraag en de behoeften en noden van de hulpvrager. • Respect voor de eigenheid van de gebruiker Men heeft een respectvolle basishouding waarmee zij als hulpverlener naar de gebruiker toe stappen. Vooreerst is er het respect voor het feit dat mensen in de moeilijkheden kunnen komen: ze worden er niet voor veroordeeld. Verder hebben zij respect voor de waarden van hun gezin en hun leefwereld. Men heeft respect voor de privacy van de gebruiker, wat onder meer inhoudt dat zij zich enkel richten op de relevante informatie. Hun verslaggeving dient dit respect uit te stralen. • Communicatieve context Van bij de start van de hulpverlening creëren zij een kader waarbinnen duidelijk communicatie is omtrent het mandaat en de doelstellingen (op basis van de hulpvraag) van de aangeboden hulpverlening. Als hulpverleners hebben zij voortdurend oog voor het creëren van een communicatief klimaat waarin plaats is voor een zinvolle betekenisgeving van het gedrag en voor de erkenning van de gebruiker. 12

• Emancipatorisch werken Ze willen met de cliënten voor wie ze een begeleidingsopdracht krijgen vanuit de verwijzende instantie, een samenwerking opzetten die vertrekt vanuit gelijkwaardigheid. Ze zijn als het ware ‘partners’, elk vanuit zijn eigen specifieke rol. Inspraak en actieve participatie zijn belangrijk. Ze willen de eigen mogelijkheden van de cliënten erkennen en stimuleren. Tevens willen ze de cliënten aanzetten tot participatie in de hulp- en dienstverlening. Ze willen de cliënten aanspreken op hun verantwoordelijkheid. Hun cliënten hebben het recht om zelf te bepalen wat ‘welzijn’ voor hen is, dit weliswaar binnen een maatschappelijk en wettelijk bepaald kader. • Integrale begeleiding Aangezien zij hulp bieden aan gezinnen met kinderen, staan de pedagogische problemen centraal en is de begeleiding gericht op het herstellen en het verbeteren van de opvoedingssituatie. Opvoeding maakt echter deel uit van het totale gezinsgebeuren in een ruimere context (school,

buren,

vrienden,

maatschappelijke

diensten,

…)

Opvoedingsproblemen en problemen op andere terreinen beïnvloeden elkaar wederzijds. Door de veelheid aan problemen en hun onderlinge beïnvloeding dringt zich een totaalbenadering op. Daarom is een integrale begeleiding waarbij problemen op verschillende levensterreinen kunnen aangepakt worden, heel belangrijk. • Theoretische (referentie)kaders Om deze hulpverlening te realiseren baseren zij zich o.a. op volgende referentiekaders: -

De systeemtheoretische invalshoek

-

De contextuele benadering van Nagy over de loyaliteit tussen ouders en kinderen

-

De gedragstherapeutische invalshoek

2.1.2.1.3 Visie op de organisatie Om de vooropgestelde doelstelling ten aanzien van de gebruiker te realiseren dienen zij zich als hulpverleners te organiseren. ‘Organisatie’ moet worden gezien als een middel om het vooropgestelde doel te realiseren, niet als een doel op zich. 13

Men doet dit d.m.v. volgende aspecten: • Performante en flexibele organisatie • Teamwerking • Planmatig en methodisch handelen. • Voortdurende (verdere) professionalisering van alle medewerkers • Streven naar samenwerkingsverbanden • Ze onderschrijven de principes van integrale kwaliteitszorg

14

2.2 De strategiefase 2.2.1 Doelstellingen uit het contract • De kinderen en jongeren van het begeleidingstehuis Stella Maris en DC de knoop moeten door de studenten geïnformeerd, gesensibiliseerd en geactiveerd worden omtrent het thema van de kinderrechten en het “Decreet van 7 mei 2004 betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp”, aan de hand van de werkmap van de Kinderrechtenwinkel. • De kinderen en jongeren sensibiliseren omtrent de verschillenden items en thema’s die in het decreet zijn opgenomen. Hiervoor proberen we na te gaan welke vragen er leven bij de kinderen/jongeren en wat die kinderrechten voor hen betekenen. • Op basis van de bekomen informatie bouwen we verder aan een gericht proces van informeren, sensibiliseren en activeren Onder sensibiliseren wordt begrepen samen met de kinderen/jongeren acties opzetten, voorbereiden, realiseren en evalueren. We bouwen verder op de initiatieven die de bestaande werkgroep REKI al heeft gerealiseerd en overleggen onze initiatieven eveneens met dezelfde werkgroep. • Doorheen het volledige project betrekken we de jongeren en kinderen in onze zoektocht, hiervoor willen we leeftijdsgericht (en niet leefgroepgericht) gaan werken zodat het gecreëerde aanbod afgestemd is op de leeftijd van de kinderen. • Presentatie van de gerealiseerde doelen (zowel inhoudelijk als methodisch) minstens aan de leden van de werkgroep. Hier wordt onze evaluatie van de doelstellingen aan gekoppeld.

Zie contract bijlage 2

15

2.3 De ontwerpfase 2.3.1 Onze planning

Herfstvakantie 29/10-2/11

WEEK 2:

WEEK 3:

WEEK 4:

WEEK 5:

WEEK 6:

WEEK 7:

WEEK 8:

5/11-9/11

12/11-16/11

19/11-23/11

26/11-30/11

3/12-7/12

10/12-14/12

16/12-21/12

ONTWERPFASE

REALISATIEFASE

IMPLEMENTATIE FASE

16

In de ontwerpfase onderzoeken wij de context waarbinnen het project zich situeert.

2.3.2 Visie van het BT, DC, TBD geïntegreerd in het kader van ons project. 2.3.2.1 Het klimaat Uit de visie: “Men gaat een klimaat aanbieden van regelmaat en voorspelbaarheid (dagverloop, groepsregels, …) zodat de kinderen er tot rust komen en zich veilig voelen.” Toepassing: In ons project proberen we in de activiteiten voldoende structuur te bieden. We starten steeds met een inleiding, zodat de kinderen en jongeren weten waar het over gaat en wat wordt verwacht. We zullen ook steeds een aantal basisafspraken maken bij de start van elke activiteit. Zodat de kinderen en jongeren weten waar zij zich moeten aan houden. BV: als men geen zin heeft om aan de activiteit deel te nemen, zijn zij niet verplicht. Ze krijgen de kans om terug naar de leefgroep te gaan, zodat ze de andere kinderen die wel willen deelnemen niet storen.

2.3.2.2 Ontwikkeling stimuleren Uit de visie: “Men biedt de kinderen/jongeren de nodige stimulansen zodat het kind de kans krijgt om zich optimaal te ontwikkelen.” Toepassing: In ons project zullen we zoveel mogelijk rekening houden met het ontwikkelingsniveau van de kinderen en jongeren. We proberen ons aanbod zoveel mogelijk op de vraag en het ontwikkelingsniveau af te stemmen. We vinden het belangrijk dat elk kind iets opsteekt en plezier heeft bij een activiteit. Wanneer een kind een activiteit volgt, waarbij we ons op een te hoog ontwikkelingsniveau gericht hebben, zal die doelstelling niet bereikt worden. Men zal geen succeservaring beleven. 2.3.2.3 Gezinsgericht/contextueel werken Uit de visie: “Het gezin staat centraal. De situatie waarin de jongere opgroeit, zowel thuis, op school, als de buurt vindt men belangrijk voor de ontwikkeling van de jongere.” Toepassing: We proberen tijdens onze activiteiten het recht ‘Respect voor het gezin’ uit te leggen aan de minderjarigen. We vinden dit een zeer belangrijk gegeven, omdat wij ervan overtuigd zijn, wanneer je dit recht respecteert, dat je dan pas gezinsgericht

17

en contextueel kan gaan werken. In onze activiteiten maken we gebruik van voorbeelden die ook betrekking hebben op thuis, school en de buurt. 2.3.2.4 Emancipatorisch werken Uit de visie: “De gebruikers moeten actief kunnen participeren. Ze hebben inspraak in de begeleiding (individuele- en dienstverlening). Belangrijke beslissingen met betrekking tot het hulpverleningsproces worden in samenspraak genomen.” Toepassing: De projectleden zullen de keuzevrijheid van de kinderen en jongeren respecteren. We verplichten hen niet om deel te nemen aan de activiteit. We proberen alle kinderen en jongeren de kans te geven via een uitnodiging in de leefgroep. Het ligt aan hen of zij hierop in gaan of niet. 2.3.2.5 Respecteren van de privacy Uit de visie: ‘Men heeft respect voor de privacy van de gebruiker en respecteren de wetgeving ter zake.’ Toepassing: We gaan niet in het dossier van cliënten lezen om bepaalde zaken van hen te weten te komen. Als we informatie nodig hebben BV: hun ontwikkelingsniveau dan vragen wij dit aan de begeleiding. Voor onze inleidende activiteit: de babbelbox maken we gebruik van een videocamera. Wij zullen elk kind en hun weet van de rechten opnemen. We zullen de gegevens verwerken, maar dit gebeurt binnen Stella Maris. We nemen geen videofragmenten mee buiten de voorziening. We willen zoveel mogelijk de privacy van de kinderen en jongeren vrijwaren. 2.3.2.6 Samenwerkingsverbanden Uit de visie: “Men bouwt degelijke samenwerkingsverbanden uit: in eerste instantie met de gebruikers en zijn/haar context, maar ook met de plaatsende instanties en andere hulpverleningsinitiatieven.” Toepassing: In ons project werken we nauw samen met de leden van de werkgroep REKI (Geert Benoit, Jan Vanhaerents en Lieven Saey), de plaatselijke instantie: ’t Joc en de kinderrechtswinkel. De werkgroep stelde vooraf doelstellingen op waaraan we moeten voldoen met ons project. We krijgen ook voldoende ruimte om zelf ideeën uit te werken. Wij luisteren naar hun advies en mogen hierover kritisch reflecteren. Bij vragen en/of problemen kunnen we altijd bij hen terecht. Elke week hebben we een overlegvergadering, onduidelijkheden en problemen worden er besproken. Wij sturen ook telkens onze verslagen door, zodat men een zicht heeft waar we mee bezig zijn.

18

2.3.2.7 Werken op verschillende terreinen Uit de visie: “Men gaat werken op meerdere gebieden: de ouders, de jongere, de school, andere hulpverleners.” Toepassing: We willen een zo groot mogelijke doelgroep bereiken. We zullen de jongeren van het begeleidingstehuis, dagcentrum en thuisbegeleidingsdienst uitnodigen voor de activiteiten. We richten ons dus niet naar 1 voorziening. We willen ook niet leefgroepgebonden gaan werken, maar leeftijdsgebonden. Kinderen uit verschillende leefgroepen zullen zo met elkaar in contact komen. We gaan waarschijnlijk ook op verplaatsing naar ’t JOC (met de oudere jongeren), zodat niet alles binnen het domein ‘Stella Maris’ gebeurt. Bij verplaatsing doen we ook beroep op de begeleiding van Stella Maris, zodat alles vlot kan verlopen. 2.3.2.8 Flexibiliteit Toepassing: “Om onze opdracht optimaal te kunnen voeren, is het belangrijk om ons flexibel op te stellen. Het is belangrijk om hulp op maat te kunnen bieden aan de gezinnen/jongere/kind. Het is tevens belangrijk om snel en efficiënt in te spelen op noden en verwachtingen vanuit verwijzende instanties, onze maatschappelijke opdrachtgevers, de snel evoluerende maatschappij en allerlei wettelijke bepalingen.” Toepassing: We proberen ons als projectleden flexibel op te stellen. We passen onze dagen en uren voor de activiteiten aan, aan wat het best past om de kinderen te bereiken. We zijn niet enkel flexibel in uren, maar ook in ons denken. Wanneer een opdracht, activiteit, voorstel niet voldoende of goed uitgewerkt is, zijn we bereid om hier aanpassingen aan te doen. We proberen ons denken ook aan te passen aan wat de kinderen en jongere waardevol vinden, betreffende het decreet rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp. 2.3.2.9 Verantwoordelijkheid Uit de visie: “We vinden het belangrijk dat elke werknemer, ongeacht zijn of haar taak aangesproken kan worden op zijn/haar verantwoordelijkheid. Elkeen moet de ruimte krijgen om verantwoordelijkheid op te nemen en er moet mogelijkheid zijn om –als er iets fout loopt- aangesproken te worden op diezelfde verantwoordelijkheid.” Toepassing: Als iets verkeerd loopt in het project, zullen wij als groep de verantwoordelijkheid dragen. Wanneer iemand van de projectleden een opdracht niet afwerkt, iets belangrijks vergeet, … zal hij de verantwoordelijkheid hiervoor zelf moeten nemen.

19

2.3.2.10 Planmatig en methodisch handelen Uit de visie: “Om de hulpverlening efficiënt uit te voeren is het noodzakelijk om duidelijke doelen te formuleren. Het hanteren van geëigende methodes en technieken past ook in dit kader.” Toepassing: We hebben de periode van ons project opgedeeld in 3 fasen. (= ons proces) o Fase 1: voorbereidingsfase. Week 1 t.e.m. 3

22/10 – 16/11

o Fase 2: implementatiefase

Week 4 t.e.m. 6

19/11 – 7/12

o Fase 3: presentatie

Week 7 en 8.

10/12 – 21/12

We proberen ons als projectgroep zoveel mogelijk aan deze fases te houden, zodat we niet in tijdsnood komen. De werkgroep REKI heeft voor ons doelstellingen opgemaakt, die we zo goed mogelijk moeten bereiken. Elk van de projectleden moet bewaken dat wij niet van deze doelstellingen afwijken. De werkgroep en onze projectbegeleider begeleiden ons hier ook in. We stellen per activiteit ook doelstellingen vooraf op. We kunnen daarna toetsen of onze activiteit aan die doelen voldeed. Als dit niet zo was, dan moeten we onze activiteit aanpassen of reflecteren wat er precies verkeerd is gelopen. In ons project gebruiken we methodieken die we in onze opleiding gezien hebben. voorbeelden: o Onze doelstellingen volgens SMART opmaken. o Expressief: rollenspel o Interactief: space-shuttle, babbelbox o … Er zijn ook enkele die ervaring hebben met speelpleinwerking, jeugdwerk, in het werkveld zelf, stage, … deze bagage nemen wij ook mee in ons project. Op het einde van ons project willen we een evaluatie houden. We zullen tijdens de evaluatie een terugkoppeling doen naar de doelstellingen die vastliggen in ons contract. We evalueren of we het proces die we vooraf opstelden goed hebben doorlopen. Door middel van het proces kunnen we alle stappen efficiënt gaan evalueren. 20

2.3.2.11 Vraaggestuurd werken Uit de visie: “De hulpvraag van de gebruiker staat centraal en niet het hulpverleningsaanbod van de organisatie.” Toepassing: We willen aan de hand van bepaalde inleidende activiteiten te weten komen wat bij de kinderen en jongeren leeft i.v.m. het decreet rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp. De cliënt die vraaggestuurde zorg wil, is een actieve cliënt. We zullen de kinderen en jongeren zoveel mogelijk gaan stimuleren, zodat zij zelf aangeven wat voor hen in hun leefwereld belangrijk is. Wij (de projectleden) moeten de belangen, wensen en behoeften van de kinderen en jongeren centraal stellen. Dit vergt aanpassing in onze activiteiten. Wij zullen niet alle rechten uit het decreet naar voor brengen, enkel deze die de jongeren naar voor gebracht hebben in de inleidende activiteiten.

2.3.3 Doelgroep Bij de ontwerpfase is ons uitgangspunt vraaggestuurd werken om te komen tot ons activiteitenaanbod. In ons project is er een studie nodig van de doelgroep om een vraaggestuurde benadering te realiseren. We bekijken de doelgroep vanuit verschillende perspectieven. Wij bekijken dit door de bril van de ontwikkelingspsychologie, de bril van de jongeren uit de bijzondere jeugdzorg, de bril van de opvoeders in Stella Maris en de bril van het onderwijs. De verschillende brillen hebben wij gecombineerd met 3 steekproeven (spaceshuttle, babbelbox en avond in het t’JOC) om zo enkele spelen te ontwikkelen die betekenisvol zijn voor de jongeren. In de steekproeven zijn we op zoek gegaan naar de top 5 van de jongeren die zij belangrijk vinden. Hier lopen onze ontwerpfase en realisatiefase door elkaar want de steekproeven waren noodzakelijk om verder te gaan in de ontwerpfase. 2.3.3.1 Enkele brillen 2.3.3.1.1 Benadering vanuit de ontwikkelingspsychologie

In VZW West-Vlaamse Jeugdzorg zijn er jongeren van verschillende leeftijden van 0 jaar tot en met 18 jaar. In Stella Maris heb je zeven gemengde verticale leefgroepen en twee niet gemengde horizontale leefgroepen. Voor het project kiezen wij ervoor om niet met leefgroepen te werken maar in leeftijdsgroepen. Voor deze beslissing nemen we even onze cursus van het eerste jaar ontwikkelingspsychologie van Toon Vercamert ter handen.

21

We sommen nu de verschillende leeftijdsgroepen en hun mogelijkheden op. Toch moeten we rekening houden met het feit dat sommige kinderen in de bijzondere jeugdbijstand afwijken van het gemiddelde kunnen van een kind van dezelfde leeftijd. Kinderen in de bijzondere jeugdbijstand kunnen voorsprong of achterstand hebben op de verschillende ontwikkelingsgebieden (waarnemings- en kenleven, motorische ontwikkeling, sociale ontwikkeling, emotionele ontwikkeling) Welke competenties heeft een kind of jongere op een bepaalde leeftijd? En hoe passen wij onze informatieverstrekking omtrent het decreet hieraan aan?

Baby (0-18 maanden) In het eerste levensjaar is een baby niet bewust van zijn omgeving en alles draait rond het hier en nu. Een voorwerp dat niet zichtbaar is bestaat ook niet. In deze periode maakt het kind op dit vlak grote evoluties door. Een baby bezit niet de competenties om ingelicht te worden over het DRP. Dit houdt niet in dat een baby geen rechten heeft. Wij hadden ook het idee om contextueel te werken om zo de rechtspositie van de baby te garanderen. Door de moeders in te lichten over de kinderenrechten. Deze weg is zeker interessant maar een contextuele werking vraagt van ons dat we eerst aan mandaatverwerving doen. Dit houdt in dat we het vertrouwen krijgen van de ouders om zo de openheid van de context te verkrijgen. Vanuit deze positie stellen ze zich open voor de informatie omtrent de rechtspositie van hun kind. In dit proces houden we ook rekening met de vragen en interesses van de ouders.

Peuter (18 maanden- 3 jaar) De passieve taalkennis dat tijdens het eerste levensjaar wordt ontwikkeld, evolueert nu tot een actieve taalkennis. Peuters gebruiken nu ook de woorden en dit is het begin van inzichtelijk denken. Ze leggen soms zelf verbanden maar deze kunnen fout zijn. Het is dus belangrijk dat men tijdens de activiteiten de peuters goed begeleiden in het leggen van verbanden. De peuter heeft slechts een concentratiepanne van ongeveer 5 minuten, dit zorgt ervoor dat we een zeer gevarieerd aanbod moeten creëren met een vast patroon. Activiteiten voor peuters moeten aangepast worden aan de leeftijd en individuele competenties zodat ze een succeservaring kunnen teweegbrengen bij het kind. Zo vermijden we weerstand bij de kinderen. Voorbeelden van spelen die aansluiten bij de leefwereld van een peuter: constructiespelen (inlegpuzzels, blokken stapelen, vormen herkennen en onderscheiden), illusiespelen (denkbeeldige spelletjes: mama en papa nadoen), receptieve spelen (korte verhaaltjes, prentenboeken, muziekdozen) en functiespelen (dansen, motorische spelletjes) 22

Kleuter (3 jaar - 6 jaar) Een kleuter is net zoals een peuter en het lagere schoolkind, erg aan het concrete, waarneembare feit gebonden (pre-operationeel stadium Piaget). Het denken is in tegenstelling tot de peutertijd realistischer en juister; fouten in het denken verminderen. Voorbeelden van spelen die aansluiten bij de leefwereld van een kleuter: functiespelen (motorische spelen:lopen fietsen…), fictiespelen ( vadertje en moedertje spelen), receptieve spelen (verhaaltjes, poppenkast, sprookjes…) constructiespelen ( huisje maken) Opmerking bij de spelen: Bij fictiespelen: De kleuters worden realistischer, dus moeten ze ook realistisch materiaal hebben, ze gaan ook realistische rollen spelen. Bij receptieve spelen: “Het thema van sprookjes worden door de kinderen aangevoeld als wonderbaar. Omdat zij zich begrepen en gewaardeerd voelen in het diepste van hun verlangens en angsten zonder dat dit wordt benadrukt onder de harde lamp van realiteit.” (B. Betlehem) Bij constructiespelen is het belangrijk dat we rekening houden dat een kleuter graag zijn vooropgesteld doel kan afwerken.

Lager schoolkind (6 jaar - 12jaar) Van 6 jaar tot en met 10 jaar spreken we van het lagere schoolkind en van 10 jaar en tot en met 12 jaar spreken we van de prepuberteit. Sommige psychologen zeggen dat het lager school kind het echte kind is dat door de volwassenen het moeilijkste begrepen wordt. De kinderen zijn bekwaam om zich te concentreren, dingen te onthouden en logisch te denken. Deze kinderen zitten in het concreet operationeel stadium. Dit houdt in dat ze in staat zijn tot logische operaties op voorwaarde dat er concreet materiaal ter beschikking wordt gesteld. In deze fase stijgt de tijd die het kind doorbrengt bij de leeftijdsgenoten (peergroup). Het kind leert in de peergroup dat het lidmaatschap niet onvoorwaardelijk is en dat hij zich moet aanpassen aan de normen en de waarden van de groep. Dit is een belangrijk aspect in de ontwikkeling.

Adolescentie (12 jaar – 22 jaar) De jongere bevindt zich in de formeel operationeel stadium (Piaget). Dit houdt in dat de jongere in staat is tot logische denkvormen zonder dat er concreet materiaal aanwezig is. De adolescentieperiode kan men nog eens opdelen in de puberteit van 12 jaar tem 16 jaar. 23

Deze groep heeft zeer veel aandacht voor het lichamelijke. De zelfwaardering een waardering van anderen komen voor een groot stuk door het lichamelijke aspect.

2.3.3.1.2 Kinderen en jongeren in de bijzondere jeugdzorg: kenmerken 2.3.3.1.2.1 Het begeleidingstehuis ‘Stella Maris’ Het begeleidingstehuis Stella Maris neemt in residentieel verband minderjarige jongens en meisjes op die zich in POS (= problematische opvoedingssituatie) bevinden. Deze kinderen en jongeren hebben een leeftijd van 0 tot 18 jaar (occasioneel tot 20 jaar). POS volgens Ter Horst: “Deze-

door

de

betrokkenen

als

nagenoeg

perspectiefloos

ervaren

opvoedingssituatie, waarin men zonder deskundige hulp van buiten af niet in slaagt het geheel zodanig te veranderen dat het weer perspectief biedend wordt” 1

Meestal gaat het om een toestand waar de affectieve, morele, intellectuele of sociale ontplooiingskansen van de minderjarige in het gedrang komen. Soms is ook fysieke veiligheid

door

bijzondere

gebeurtenissen,

door

relationele

conflicten

of

door

levensomstandigheden niet gegarandeerd. De toegangspoort tot het begeleidingstehuis wordt beheerd door de verwijzende instanties nl. Comité voor de Bijzondere Jeugdzorg (vrijwillige hulpverlening) en de Jeugdrechtbank (gedwongen hulpverlening). Bijgevolg zal hun analyse en beoordeling van de bij hen aangemelde opvoedingssituaties bepaald zijn voor de afbakening van de doelgroep. Eveneens bepalen deze diensten in hun hulpverleningsprogramma de algemene doelstellingen. De

meeste

kinderen/jongeren

worden

in

leefgroepen

opgenomen.

Zo

heeft

het

begeleidingstehuis een 7-tal leefgroepen. Drie van deze leefgroepen combineren 2 werkvormen. Naast de leefgroep hebben zij binnen de trainingseenheid (TCK) de mogelijkheid om een 3-tal jongeren voor te bereiden op een later zelfstandig wonen. Als het noodzakelijk blijkt bereidt men de jongeren voor op de integratie in de maatschappij voor, via Begeleid Zelfstandig Wonen (BZW). Dit is een vorm van intensieve, individuele en niet continue begeleiding en jongeren buiten de voorziening.

1

Ter Horst, 1980

24

2.3.3.1.2.2 Het dagcentrum ‘De Knoop’ Jongeren met allerlei moeilijkheden op school, thuis of met zichzelf kunnen terecht in het dagcentrum. Via de begeleiding van het centrum kan men hulp zoeken voor deze problemen. In De Knoop kunnen 12 jongens en/of meisjes verblijven van 6 tot 18 jaar.

2.3.3.1.2.3 Thuisbegeleidingsdienst. ‘De Kapstok’ Men richt zich tot gezinnen met kinderen tussen 0 en 18 jaar, waar sprake is van een problematische opvoedingssituatie. Men concentreert zich vnl. op die gezinnen waar opvoedingsproblemen centraal staan maar waarbij ook maatschappelijke -, psychosociale -, relationele -, financiële problemen aanwezig zijn of waarbij de sociale ontplooiingskansen van de minderjarige in het gedrang komen, m.a.w. die gezinnen waar gebrek aan passende vroegtijdige ondersteuning kan leiden tot escalatie van de problemen.

2.3.3.1.2.4 Globaal Als men spreekt over ‘gezin’ dan hebben zij het over de ruime betekenis van het woord. Niet enkel de traditionele gezinssystemen komen in aanmerking voor thuisbegeleiding maar ook éénoudergezinnen,

meergeneratie

gezinnen,

nieuw

samengestelde

gezinnen,

samenwonenden... De gezinnen die in een thuisbegeleidingsdienst terechtkomen zijn zeer divers maar vertonen ook een aantal gemeenschappelijke kenmerken. Centraal staat dat het steeds gezinnen zijn in een problematische opvoedingssituatie die om één of andere reden binnen de Bijzondere Jeugdbijstand zijn terechtgekomen al dan niet op eigen initiatief. De pedagogische problemen kunnen op zich staan, maar meestal zijn deze problemen in de opvoeding niet geïsoleerd aanwezig, maar verweven met problemen op meerdere domeinen van het gezinsfunctioneren. Dit kunnen financiële problemen, partnerrelatieproblemen, problemen in de interacties tussen gezin en omgeving zijn. Vaak kampen deze gezinnen reeds een lange tijd - over meerdere generaties heen – met een diversiteit en complexiteit van problemen.

25

Het zijn gezinnen die vastgelopen zijn in hun situatie maar met de wil en de motivatie (hoe gering ook) om er iets aan te veranderen. Ze willen verder of opnieuw de verantwoordelijkheid over hun eigen kinderen te dragen. Vaak gaat het over gezinnen die reeds een hele hulpverleningsgeschiedenis achter de rug hebben waardoor ze niet echt happig zijn om nog eens een nieuwe hulpverlener te ontvangen. Toch gaat het ergens altijd om gezinnen met een minimum aan draagkracht van wie de verwijzer het mogelijk acht dat de kinderen ondanks de risico- of gevaarsituatie (openlijk of verborgen aanwezig) binnen het thuismilieu kunnen worden opgevoed. Het zijn die gezinnen waarbij de gestelde problemen een oplossing kunnen krijgen binnen de gezinscontext. De problematische opvoedingssituaties waarmee zij geconfronteerd worden zijn o.a. verwaarlozing, mishandeling en misbruik, pedagogische zwaktes bij de ouders, kinderen met specifieke individuele problemen, onverwerkt eigen verleden, depressies, zelfmoorddreiging, delinquentie, financiële, materiële en administratieve problemen…

2.3.3.1.3 Kinderen en jongeren in de BJZ: rondvraag in de leefgroepen

Leefgroep 2: Uitzicht van de leefgroep • meisjes en jongens: 5j, 7j, 8j(x2), 9-10j(x4) 12+ (x4) Kenmerken van de leefgroep • levendige groep, dikwijls onvoorzichtig omgaan met andermans gerief • vooral kennis van rechten maar plichten????? Aandachtspunten voor het project • EENVOUDIGHEID • Duiden op de plichten die aan rechten verbonden zijn: Rechten breder dan het IK zien: plichten kunnen betekenen dat je andermans rechten garandeert. Rechten worden begrensd door afspraken. • Thema’s: WAT ZIJN KINDERRECHTEN? ZAKGELD : Wat is de waarde van geld? ~ kapotmaken , stelen… PRIVACY: Van andermans gerief blijven, uit andermans kamer blijven • idee: telefoonboek met nummers: drugstelefoon, kindermishandeling, JAC… • Voorstel activiteiten: Monopolie en spaceshuttle

Leefgroep 3 Uitzicht van de leefgroep 26

• meisjes en jongens: 3j, 5-6j, 8 en >10 j (x3) Kenmerken van de leefgroep • agressie en gedragsproblemen • veelal bijzonder onderwijs • ACTIEF bezighouden: oudere kunnen wel gezelschapsspel spelen Aandachtspunten voor het project • Veel vragen rond het recht op bijstand: jongeren moeten weten dat ze bij problemen met de consulent kunnen gaan spreken. Vinden deze weg niet steeds • Recht op zichzelf beschermen : tegen lichamelijk contact, handtastelijkheden, op de kamer komen …. • activiteit: actief/ afgebakend/ variatie Extra info: • niet op dinsdag of donderdagavond

Leefgroep 4 Uitzicht van de leefgroep • meisjes: 1,5j, 3j, 5j 8j, 9j, 12j, 16j • jongens: 9 j, 10j, 14j, 15j, 15j Aantal = 12 kinderen/jongeren Kenmerken van de leefgroep: • Ze hebben nog niet veel gezien rond kinderrechten, enkel een poppenkast. • Voor de kleuter kan wel een voorleesverhaal gemaakt worden rond kinderrechten, die later hergebruikt kan worden. • Werken in kleine groepen, je kunt de groep opsplitsen van 8j tot 14 jaar. • Ze houden van activiteiten zoals toneeltjes en uitbeelden. We mogen deze op video zetten en deze laten afspelen in de leefgroep. Ze vinden het zeer tof om hun acteertalenten te bekijken. • onderwijsniveau: o jongen van 10 jaar

bijzonder onderwijs

o jongen van 15 jaar volgt TSO o jongen van 15 jaar tussen matig en licht verstandelijke handicap (type 1 en 2) Aandachtspunten voor het project. • We moeten tijdig laten weten, wanneer we een activiteit plannen, dat we melden als we iemand extra nodig hebben, zodat deze persoon zijn uurrooster kan aanpassen. • Activiteiten kunnen georganiseerd worden op woensdagnamiddag. ’s avonds kan een activiteit gepland worden voor de lagere schoolkinderen van 17u-18u, hou er 27

rekening mee dat het een kwartier later kan starten, omdat sommige kinderen soms wat later thuiskomen. • In het weekend zijn er zaterdagnamiddag maar 2 kleuters in de leefgroep aanwezig. • We hebben gevraagd aan de leefgroep of de kinderen nog dagen thuis zijn tijdens de week van school. Zij had daar niet direct zicht op, maar ze zal Serafine mailen om de datums mee te geven.

Leefgroep 5: Uitzicht van de leefgroep • jongens: 9j, 11j, 12j(2),14j, 15j(2), 17(TCK x2), 19j (TCK) Kenmerken van de leefgroep • overwegend in type 1 onderwijs • actieve groep: voetbal, fietsen… Aandachtspunten voor het project • werken in kleinere groepen (ongeveer 3 per groep) • jongeren stimuleren ipv vrijlaten of dwingen. Stimuleren door inleiding met spel en beloning. Spel van kennismaking en sfeer ACTIEF! • activiteit aangepast aan concreet/ situatie/ leeftijd

Leefgroep 6: Uitzicht van de leefgroep: • meisjes: 12j, 13j, 15j, 17j, 18j (TCKx2) • jongens 11j, 14j Kenmerken van de leefgroep: • weinig ondernemend • Tonen weinig interesse in dossier hoewel men voor de leeftijd van 12 jaar daar dikwijls naar vragen: in praktijk wordt daar weinig in gelezen. • Veelal jongeren uit beroeps en technisch onderwijs (ook deeltijdonderwijs) Aandachtspunten voor project • vrijwilligheid bewaren (niet dwingen) • folders worden niet gelezen •

voorbeeld

opstellen

inspraakorgaan

bestaande

uit

leden

verschillende

leefgroepen: men verkiest dat de jongeren contacten zoeken buiten het begeleidingstehuis en in het reguliere jeugdwerk terechtkomen.

28

Leefgroep 7 Uitzicht van de leefgroep • meisjes: 4j, 5j, 8j, 9j, 12j, 13j, 19j (BZW) • jongens: 6j, 9j Kenmerken van de leefgroep • Vooral uit bijzonder onderwijs • 3 oudste in staat tot een wat rustigere activiteit vb:gezelschapspel • wordt al gedaan: kinderrechtenspel, bewonersvergadering, brochure Aandachtspunten voor het project • activiteiten: actief en afwisselend • niet echt problemen of vragen omtrent onderwerpen.

Leefgroep 10: Uitzicht van de leefgroep • meisjes 2,5j(x2), 3j, 5j 7j 10j,12j ,14j,15j,17j(TCK) • jongens 10j(x2) Kenmerken van de leefgroep • vooral beroeps en buitengewoon onderwijs • geen actieve groep, motivatie nodig • eventueel mengen met groep 5 • spel rond kinderrechten op bewonersvergadering deze week Aandachtspunten voor het project • thema Zakgeld • eenvoudige spelen (17j-> niveau 12jaar)

Dagcentrum Uitzicht van de leefgroep: • Meisjes: 7, 9j , 10j, 12j, 14j, 16j, • Jongens: 9j, 11j, 11j, 14j, 15j, 16j Aantal = 12 kinderen/jongeren van 6-18 jaar. Kenmerken van het dagcentrum: • Meisje 9 jaar: type 1 • Meisje 10 jaar: type 3 • Jongen 9 jaar: type 2 • Jongen 11 jaar: type 1-2 • Allochtoon meisje van 14 jaar: rekening houden dat de ouders niet altijd even openstaan bij alle rechten van het kind. Bv: inzage in het dossier vinden dat te 29

privé is, zij mag volgens hen niet in kijken en zij luistert naar haar ouders. Debegeleiding van het dagcentrum bespreekt dit en respecteert de ouders hun keuze. Zij heeft een goede taalontwikkeling! Volgt ASO in het onderwijs. • De individuele begeleider van de jongere nemen geregeld brochure door, wanneer er vragen zijn rond hun rechten. Aandachtspunten voor het project: • niveau van de jongeren. • Er zijn 2 allochtone jongeren, zij interpreteren de kinderrechten anders en gaan hier ook anders mee om. • Gewillige/ gemotiveerde groep. • Actieve dingen doen -> enkele cliënten met ADHD • Op verplaatsing gaan is mogelijk • Zij hebben de kinderrechtenzoektocht al gedaan in Gent. • Pubers hebben graag inspraak rond inzage van hun dossier. Extra informatie • Is open van 9u-19u open. Niet in het weekend! • De activiteiten zouden het best de woensdagnamiddag georganiseerd worden. • Wanneer we extra begeleiding nodig hebben, moeten we dit tijdig laten weten, zodat men de uurroosters kan aanpassen • 2 begeleiders van het dagcentrum zijn een spel aan het organiseren rond kinderrechten. Voor vragen hier omtrent kunnen we mailen naar An of Jolien op het volgende e-mailadres: [email protected]

2.3.3.1.4 Leesniveau • Het AVI-niveau: korte voorlichting Begin

jaren

zeventig

werd

het

individualiseringsproject

AVI

(=

Analyse

van

Individualiseringsvormen) opgestart. Centraal in dit project stond het ontwikkelen van hulpmiddelen en werkwijzen voor de individualisering van het leesonderwijs. Het AVI-systeem biedt twee grote toepassingen: enerzijds de indeling van teksten naar moeilijkheidsgraad en anderzijds de bepaling van de leesvaardigheid. • De betekenis van de niveaus AVI-NIVEAU 1: bereikt tegen maart van het eerste leerjaar (gewoon onderwijs) Tekstkenmerken: -

Korte zinnen, één zin per regel.

30

Samengestelde zinnen over twee regels verdeelt, komen voor (voor

-

leesindex geteld als twee zinnen) -

Hoofdletters kunnen voorkomen

-

Leesindex A: > 100.

Woordtypen: -

Eenlettergrepige woorden zoals zo, van zoals ik, om; zoals naam, roos.

-

Eenlettergrepige woorden met één medeklinkercombinatie kunnen voorkomen.

Vertaald naar het project kinderrechten: Bij deze groep moeten wij vooral gebruik maken van simpele woorden, maar vooral veel visueel materiaal gebruiken die zeer concreet is. Zo is een folder minder aan te raden bij deze groep, maar kun je hen wel gaan informeren door middel van een prentenboek of strip. Het gebruik van kleuren moet beperkt worden tot vooral de primaire kleuren. Voorbeelden van concreet visueel materiaal

AAP

ZON

AVI-NIVEAU 2: bereikt tegen juni van het eerste leerjaar (gewoon onderwijs) Tekstkenmerken: -

Hoofdletters kunnen voorkomen.

-

Korte zinnen, één zin per regel.

-

Samengestelde zinnen worden nog per zin over twee regels verdeel (voor de leesindex geteld als twee zinnen).

-

Leesindex A: > 100. Woordtypen (uitbreiding):

-

Eenlettergrepige woorden eindigend op dt, ng of nk, twee medeklinkers vooraan en/of achteraan, drie medeklinkers vooraan of achteraan het woord.

-

Tweelettergrepige

of

samengestelde

woorden

zonder

spellingmoeilijkheden. -

Verkleinwoorden.

Vertaald naar de projectgroep kinderrechten: Bij deze groepen kunnen wij gebruiken maken van een folder, maar met vooral het gebruik van korte slagzinnen. Eveneens is er nog steeds

31

veel nood aan concreet visueel materiaal. Auditief materiaal zal wellicht iets beter aanslaan dan een folder. Voorbeelden van woorden: => Vuil-bak, koffie, boompje, ding, bonk

AVI-NIVEAU 3: bereikt tegen november van het tweede leerjaar (gewoon onderwijs) Tekstkenmerken: -

Korte zinnen kunnen betekenisvol zijn afgebroken en doorlopen op de volgende regel. De nieuwe zin begint nog wel op een nieuwe regel.

-

Leesindex A: > 100.

Woordtypen (uitbreiding): -

Alle typen eenlettergrepige woorden.

-

Alle typen tweelettergrepige woorden.

-

Drie- en meerlettergrepige woorden zonder spellingmoeilijkheden.

Vertaald naar de projectgroep kinderrechten: Vanaf deze groep kan een simpele folder. Hen sensibiliseren door middel van audiovisueel materiaal kan eveneens. Bij het gebruik van visueel materiaal mag de prent iets complexer zijn dan bij AVI-niveau 1/2. Voorbeelden van woorden/zinnen: => ‘Kom op voor je rechten!’ ‘kinderrechten’ Complexere foto:

AVI-NIVEAU 4: bereikt tegen maart van het tweede leerjaar (gewoon onderwijs) Tekstkenmerken: -

Zinnen kunnen, betekenisvol afgebroken, doorlopen op de volgende regel.

-

En gesproken zin begint nog steeds op een nieuwe regel.

-

Leesindex A: > 100.

Woordtypen (uitbreiding): -

Alle typen drie- en meerlettergrepige woorden.

-

Leenwoorden

zonder

lastige,

afwijkende

teken-klankcombinaties:

portemonnee, diskette. 32

Vertaald naar de projectgroep kinderrechten: Bij deze groep kun je werken met verschillende prenten, audiovisueel materiaal,… Vanaf deze groep zijn kinderen in staat om bijvoorbeeld een kruiswoordraadsel op te los lossen, een gezelschapspel te spelen met doe-opdrachtjes. Workshops dienen nog steeds visueel ondersteund te worden. Voorbeelden van visuele ondersteuning: ‘Kijk in jouw dossier’

je hebt recht op centen’

AVI-NIVEAU 5: bereikt tegen juni van het tweede leerjaar (gewoon onderwijs) Tekstkenmerken: -

Leesindex A: 99-94.

-

Gemiddelde zinslengte: 7 woorden (6-8 woorden).

-

Gemiddelde woordlengte: 127 lettergrepen (123-130).

Vertaald naar de projectgroep kinderrechten: Vanaf deze groep kun je starten met simpele tekstjes van telkens een alinea groot. Met deze groep lukt het ook om stelling-spellen te spelen of spelen waarbij de kinderen voor of tegen moeten aangaan. Voorbeeld van stelling: => ‘Stel, je krijgt post. Mag de opvoeder jouw brief lezen?’ => ‘De opvoeder heeft je post gelezen. Jij voelt je gekwetst. Wat doe je?’ AVI-NIVEAU 6: bereikt tegen november van het derde leerjaar (gewoon onderwijs) Tekstkenmerken: -

Leesindex A: 93-89.

-

Gemiddelde zinslengte: 8 woorden (7-9 woorden).

-

Gemiddelde woordlengte: 132 lettergrepen (129-135).

Vertaald naar de projectgroep kinderrechten: idem AVI 5. Vanaf hier kunnen complexe foto’s gebruikt worden als onderbouw van een discussie of als aantrekking tot een workshop. Eveneens doen slagzinnen het goed bij deze groep. Voorbeeld:

33

AVI-NIVEAU 7: bereikt tegen maart van het derde leerjaar (gewoon onderwijs) Tekstkenmerken: -

Leesindex A: 88-84.

-

Gemiddelde zinslengte: 9 woorden (8-10 woorden).

-

Gemiddelde woordlengte: 136 lettergrepen (134-139).

Vertaald naar de projectgroep kinderrechten: idem AVI 6 folders met volwaardige zinnen kunnen vanaf hier! Let wel op, dit dient op maat van het kind te blijven. Woorden zoals participatie dienen verduidelijkt te worden! AVI-NIVEAU 8 : bereikt tegen juni van het derde leerjaar (gewoon onderwijs) Tekstkenmerken: -

Leesindex A: 83-79.

-

Gemiddelde zinslengte: 10 woorden (9-11 woorden).

-

Gemiddelde woordlengte: 141 lettergrepen (138-144).

Vertaald naar de projectgroep kinderrechten: Vanaf deze groep kun je gaan werken met brochures. Iets waarbij zaken uit hoofdstukjes bestaan, verschillende onderdelen. Noodzakelijk is wel dat dit een simpele onderverdeling is. Voorbeeld: Hoofdstuk 1: ken je rechten! Hoofdstuk 2: het dossier Hoofdstuk 3: recht op privacy AVI-NIVEAU 9: bereikt tegen november vierde leerjaar (gewoon onderwijs) Tekstkenmerken: -

Leesindex A: 78-74.

-

Gemiddelde zinslengte: 11 woorden (10-12 woorden).

-

Gemiddelde woordlengte: 146 lettergrepen (143-148).

Vertaald naar de projectgroep kinderrechten: idem AVI-8. Bij deze groep kun je werken met een verklarende woordenlijst. Op die manier kun je op een simpele manier toch gebruik maken van moeilijke of complexe woorden. Het gebruik van rebussen en simpele raadsels kan ook in vanaf groep. Voorbeeld:

34

• AVI-lezen in de praktijk De AVI-niveau-indeling is op de eerste plaats niet bedoeld om de kinderen onderling te vergelijken qua leesprestatie, maar om leesstof te kunnen kiezen die aansluit bij hun individuele leesontwikkeling. Een kind dient leesstof aangeboden te krijgen die niet te makkelijk en niet te moeilijk is. In welke situatie die leesstof verwerkt wordt, is daarbij van minder belang. Dat kan zowel collectief als individueel, in tweetallen of in groepen. Wij maken, binnen de projectgroep kinderrechten, gebruiken van dit niveau omdat wij elk kind binnen Stella Maris optimaal willen bereiken. Door na te gaan in welk AVI-niveau het kind zit, kunnen wij ons project afstemmen op hun noden. Op die manier willen wij vermijden dat wij in de evaluatie fase tot de conclusie komen dat de boodschap niet of slechts gedeeltelijk overgebracht is.

2.3.3.2

Steekproeven

Via de steekproeven willen wij achterhalen wat de kinderrechten top 5 is bij de kinderen en jongeren. De doelgroep hebben wij in 3 categorieën verdeelt met elk een aangepaste activiteit. De 6 jarigen tem 9 jarigen konden hun overtollige bagage kwijt in de spaceshuttle. De 9 jarigen tem 14 jarigen konden hun zegje doen in de babbelbox. De 14 jarigen tem 18 jarigen konden hun ei kwijt in het JOC. Zo kwamen we tot interessante conclusies die verder gebruikt werden in de uitwerking van ons activiteitenaanbod. Hier lopen onze ontwerpfase en realisatiefase door elkaar want de steekproeven waren noodzakelijk om verder te gaan in de ontwerpfase 2.3.3.2.1 De Spaceshuttle Omschrijving van de activiteit : Tijdens de spaceshuttle gaan we met een groepje van max. 6 kinderen op reis naar de kinderrechtenplaneet. Elk kind krijgt bagage mee, deze bagage bestaat uit de 11 rechten van het decreet. Maar vooraleer we op kunnen stijgen moeten de kinderen eerst wat bagage achterlaten. De kinderen moeten uiteindelijk de voor hen 5 belangrijkste rechten selecteren om mee te nemen.

Doelstelling: Ontdekken welke rechten het kind op dit huidige moment belangrijk vindt, zodanig dat de projectgroep hier kan op inspelen voor de sensibilisatie omtrent DRP.

35

Doelgroep: Ontwikkelingsleeftijd: 6 - 9 jaar

Duur: Ongeveer 45 minuten Verloop: Deze activiteit verloopt in 4 fases nl: Eerste fase: De kinderen werden in de dagen voor de geplande activiteit warm gemaakt om deel te nemen. Dit door flyers, posters, interactie met piloten van de space shuttle,… Tweede fase: De groep van 6-7jaar wordt als eerste uitgekozen om op een nieuwe planeet te gaan wonen: de kinderrechtenplaneet. Daar zullen ze een nieuw leven moeten leiden. Ze worden ontvangen door piloten van de space shuttle. Zij nemen hen mee naar ‘de space shuttle’. Dit is een lokaal die ingekleed is. Als de kinderen binnen gaan, krijgen zij elk een ‘rugzak’ bagage. Dit is een plastiek mapje met 11 kaartjes in. Dit stellen de kinderrechten voor waar specifiek aandacht aan wordt besteed binnen het decreet rechtspositie van de minderjarige. Binnen gekomen in de space shuttle gaan ze rond de tafel zitten. De piloot vraagt iedereen zijn bagage na te kijken. Zo hebben de kinderen een eerste kennismaking met de 11 kinderrechten van het decreet. Derde fase: De piloot deelt mee dat er een technisch probleem is. De kinderen hebben te veel bagage. Van de 11 rechten die zij in hun rugzak zitten hebben, moeten ze er 3 wegdoen. De piloot ‘gooit’ de overtollige bagage overboord. Vierde fase: Opnieuw krijgen de piloten de space shuttle niet in beweging. Van de 9 stukken bagage die iedereen bij zich heeft, moeten ze 4 stukken opnieuw uit hun bagage halen. Nu blijven er 5 stukken bagage per kind over. Vijfde fase: Een luide knal heerst! De motor van de space shuttle heeft het begeven. De piloten moeten de space shuttle herstellen en dat kan wel eens 6 maanden duren! De 36

kinderen worden terug naar hun leefgroepen begeleid. Hopelijk duimen zij voor de piloten dat hun space shuttle snel hersteld is. Zesde fase: De projectbegeleiders turven de top 5 die overblijft van de jongeren. Op die manier komt men te weten welke rechten zij het meest belangrijk vinden. Met deze informatie kunnen de studenten dan een activiteit in elkaar steken die rekening houdt met de ontwikkelingsleeftijd, maar eveneens met voorkeur van de kinderen war de rechten betreft.

Materiaal: (zie bijlage 3) De verschillende rechten in visueel voorgestelde kaartjes, turfgrafiek voor de projectgroep, inkleding van de ruimte, inleiding activiteit

Resultaten spaceshuttle Positieve punten -

De kinderen waren enthousiast over de inkleding.

-

De kinderen hebben nood aan een immateriële beloning. (De kinderen mochten draaien aan de glitterbol = als zij flink luistereden naar de uitleg)

-

De kinderen die deelnamen waren zeer gemotiveerd om deel te nemen aan de activiteit. Eveneens waren zij zeer enthousiast om deel te nemen aan verdere activiteiten.

-

Het was zeer positief dat er begeleiding aanwezig was van het dagcentrum. Zij ondersteunde ons in het begeleiden van de kinderen.

-

Oudere kinderen waren begaan met hun rechten en werden over enkele onderwerpen ook bewust. Ze wilden hier ook zichtbaar meer informatie rond.

-

Er kwam algemeen veel interesse van de groep!

Werkpunten -

Naar verdere activiteiten kan het handig zijn te werken met naamkaartjes. Dit uit respect voor het kind.

-

Er is nood aan begrenzing in de activiteit. Duidelijke regels en afspraken helpen de activiteit vooruit.

-

Het was een hulp dat er een begeleider aanwezig was tijdens de activiteit. We willen dit naar de feitelijke activiteiten graag meenemen.

37

-

We merken bij de jongeren enige vorm van stoerdoenderij op. Dit willen we door middel van duidelijke regels en afspraken wat inperken zoals hierboven vermeld.

-

Algemeen aandachtspunt: uit leefgroep 2 kwam de reactie dat ze het spijtig vonden dat enkel + 12jarigen op de bewonersvergadering aanwezig mogen zijn.

De bekomen top 5: 1) Menswaardige behandeling 2) Respect voor het gezin 3) Privacy 4) Hulp 5) Zakgeld (= opmerkelijk, de kinderen uit het dagcentrum hadden hier minder behoefte aan dan de jongeren van het begeleidingstehuis.)

2.3.3.2.2 De Babbelbox Omschrijving van de activiteit: Een babbelbox is een manier om kinderen op een leuke manier te bevragen. De kinderen en jongeren worden als het ware geïnterviewd over hun kennis, hun ervaring… De babbelbox is in deze versie een wand waarachter het kind plaats kan nemen. Door het venstertje in de wand stelt de journalist een aantal vragen die ons kunnen helpen zicht te krijgen op de vraag van het kind. Dit wordt allemaal op video gezet zodat we het later rustig kunnen bekijken en de resultaten kunnen neerschrijven.

Doelstelling: Wij willen graag na afloop van de kinderen te weten komen wat zij de 3 belangrijkste rechten vinden uit het decreet.

Doelgroep Kinderen met ontwikkelingsleeftijd 9-13 jaar

Duur Uitleg: 15 min Babbelbox 10 min Verloop We halen de kinderen op in de leefgroep vanaf 14 uur. 38

Evelien heeft een inleiding gemaakt waarin alle rechten uit het decreet aan bod komen. Deze zijn elk voorzien van bruikbare voorbeeldjes zodat de kinderen en jongeren een concrete invulling zien van deze rechten. Deze voorbeelden kunnen ook steeds voorkomen in hun eigen leven, ze sluiten dus aan bij de situatie van de kinderen/ jongeren. Jelle zal deze inleiding geven vooraleer de kinderen en jongeren in de babbelbox komen te zitten. Hij werkt met grote vellen papier waar hij een aantal kernwoorden op zal aanbrengen. Deze kernwoorden worden ondersteund door pictogrammen en mondelinge uitleg op maat van de groep. Na de uitleg komen de kinderen 1 voor 1 naar de babbelbox. Evelien stelt een aantal vragen over het DRP. Dit interview wordt gefilmd zodat we achteraf de resultaten kunnen weergeven. Vragen : 1. Wat weet je nog van wat Jelle uitgelegd heeft? 2. Wat vinden jullie het belangrijkst van alle rechten die we gezien hebben?

Materiaal: (zie bijlage 4) Grote vellen karton

Evelien

Breekmes

Jelle en Evelien

Stickers en posters

Evelien

Plakband

Evelien

Pictogrammen

Evelien en Jelle

Grote vellen papier

Jelle

Stift

Jelle

Verantwoording babbelbox Om vraaggestuurd werken te garanderen doorheen het project, willen wij bij aanvang van het project nagaan wat bij de jongeren leeft. Wat vinden zij belangrijk, welke informatie missen zij? Elk kind of elke jongere heeft ervaringen waar wij wat kunnen van meedragen in ons project. Bovendien is het een project van ons voor de jongere/ het kind, dus is het logisch dat we eens ter ore gaan bij de ervaringsdeskundigen ter plaatse. Op basis van de bekomen informatie stellen wij ons aanbod op.

Resultaten babbelbox Dit is een methodiek die meer effect kan hebben wanneer het gedaan wordt in kleinere groepen, dan in grote. 39

Omdat deze methodiek toch een groot deel van theoretische aard is, is het van belang dat de kinderen blijvend gestimuleerd worden actief mee te denken en werken. Naast het theoretischere stuk is het interessant de activiteit wat ‘levendig te maken’ a.d.h.v. prenten. Uit de activiteit is gebleken dat een visuele ondersteuning van het woord er toe bijdraagt dat de kinderen er hun aandacht makkelijker kunnen bijhouden. Het blijkt voor hen ook makkelijker om zich iets voor te stellen van de rechten. Na de activiteit konden we verschillende zaken waarnemen : ‐

De kinderen vinden zaken die dichtbij hen staan belangrijker dan zaken waar ze in eerste instantie niet veel mee te maken hebben. Deze zaken worden eerder als abstract beschouwd.

‐

Het contextuele treedt sterk op de voorgrond : het kind heeft zijn eigen unieke levensgeschiedenis en daarbij waren enkele personen belangrijk : papa, mama, broer of zus : de kinderen geven aan dat deze personen belangrijk blijven voor hen.

‐

Het kennisniveau van de kinderen ligt boven onze verwachtingen : ze weten meer over hun hulpverlening dan we aanvankelijk dachten.

‐

Deze activiteit is bedoeld voor kinderen tussen de 9 en 12 jaar. Er zijn evenwel duidelijke verschillen in niveau tussen een 9-jarige en een 12-jarige.

‐

Bij deze activiteit moet ook een blijvende aandacht voor het ontwikkelingsniveau van het kind bestaan.

‐

Het actief deelnemen door de kinderen aan deze activiteit kan ook veronderstellen dat we de kinderen zelf laten filmen. Dit ervaren ze als zeer leuk.

‐

Een meerwaarde kan ook zijn dat deze activiteit ingekleed worden : als er verteld word dat de kinderen op de televisie komen, zijn ze eerder geneigd mee te komen.

Na de activiteit is het mogelijk enkele rechten op te sommen die voor hen belangrijker zijn : ‐

Klachten

‐

Recht op hulp

‐

Respect voor het gezin

‐

Recht op een goede behandeling

Daarnaast kunnen we ook abstractie maken van rechten die minder belangrijk voor hen zijn : ‐

Bijstandpersoon

Als besluit kunnen we dus zeggen dat vooral het ‘hier-en-nu’ voor hen belangrijk is. Dit zijn zaken die voor hen directe invloed hebben op hun hulpverlening en/of leefwereld. 40

Ook enkele ‘meer tastbare’ zaken komen aan bod ; zoals zakgeld en privacy. Zaken die eerder veraf van hun staan, zoals een bijstandpersoon, ervaren zij eerder als abstract en daar is niet veel over geweten.

2.3.3.2.3 Tieners in het JOC Omschrijving van de activiteit. De jongeren komen samen met 2 begeleiders (iemand van Stella Maris zelf + iemand van de projectgroep) met de fiets naar het JOC. Iedereen stelt zich zelf kort voor aan de groep en krijgen elk een klevertje met de naam erop. Sharon geeft een kort woordje uitleg over hoe de activiteit zal verlopen.

Verloop van de activiteit: De begeleiding (Jelle en Sharon) lezen stellingen voor en zij kunnen kiezen uit 2 of 3 antwoordmogelijkheden. Er wordt op de vloer of op de muur een A, B en C geplaatst. Er wordt hen gevraagd, waarom zij voor een bepaald antwoord kiezen en wat hun mening precies is rond deze stelling. Er wordt voor de jongeren een pauze voorzien van 5 à 10 minuten. De jongeren kunnen een drankje verkrijgen bij de bar of buiten een sigaretje roken. (enkel diegene die mogen roken van de begeleiding van Stella Maris) Æ Zie afsprakenblad. Na de pauze krijgen de jongeren alle stellingen op kaartjes. We voorzien de stellingen van een kleur die elke jongere krijgt. De jongeren krijgen de tijd om de stellingen die besproken werden bij een bepaald recht te hangen. De rechten worden verspreid in de ruimte. Nadien wordt gekeken wat de jongeren ervan gemaakt hebben. Op het einde van de activiteit, moeten de jongeren nog een lijst invullen. Ze moeten dit aanduiden met nummers van 0 tem. 10. 0 is het recht waar men het minst over weet en interesseert. 10 is het recht dat zij het belangrijkst vinden en meer over te weten willen komen. Men mag de nummers van 0 tem 10, maar eenmalig gebruiken. Aan de hand van deze lijst, willen wij te weten komen wat de top 5 is van deze doelgroep. Nadien worden ook activiteiten afgestemd op deze top 5. Tijdens de activiteit zal Serafine de groep observeren. Zij zal de meningen, indrukken, … van de jongeren noteren. Zij noteert tijdens de activiteit en pas nadien zullen we daar conclusies 41

rond trekken. We willen die informatie meenemen naar onze voorbereiding voor de volgende activiteiten. Æ Tijdens de activiteit is er voldoende ruimte om uitleg en antwoorden te geven op hun vragen. BV: na elke stelling kun je een woordje uitleg geven over een recht die voor hen niet zo duidelijk is. Als begeleider van de activiteit is het wel aangewezen om de werkmap eens door te nemen en de brochure van “ ’t Zittemzo… in de integrale jeugdhulp”. Zo heb je genoeg informatie om vragen van de jongeren te kunnen oplossen over het decreet rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp.

Doelstellingen 1. We willen via deze activiteit de top 5 van de jongeren te weten komen. We doen dit dmv een lijst die we opgesteld hebben. 2. We willen via een beschrijvende observatie die gekoppeld is aan de activiteit te weten komen wat de indrukken, meningen, … van de jongeren zijn. 3. We willen de jongeren iets meegeven van het DRK via deze activiteit en we willen dit toetsen dmv de quiz op het einde. 4. We willen te weten komen of de activiteit voldoende afgestemd is op het ontwikkelingsniveau van de jongeren. 5. We willen de jongeren iets bijbrengen over het DRK en de activiteit ook wat actief brengen, zodat de verveling niet vlug toeslaat.

Doelgroep jongeren met ontwikkelingsleeftijd 13+

Duur 2 uur inclusief fietstocht

Materiaal (zie bijlage 4) -

Stickers om de naam van de kinderen op te schrijven + dikke stift.

-

De stellingen die worden voorgelezen door de begeleiding.

-

De blaadjes met ABC op.

-

De kaartjes in verschillende kleuren voor de jongeren waarop de stellingen staan.

-

De lijst die ze op het einde van de activiteit moeten invullen + balpennen.

-

Het blad met de antwoorden van de quiz. 42

-

Materiaal om de rechten op te hangen vb: touw, plakband, schaar, …

-

De hapjes: chips, nootjes, …

-

Onze voorbereiding van de activiteit, zodat wij hier kunnen op terugvallen indien we iets zouden vergeten.

Verantwoording Voor de 13+ hebben we als inleidende activiteit gekozen voor een quizvorm. We probeerden de quiz zoveel mogelijk interactief te maken. We deden dit door de antwoordmogelijkheden (A,B of C) aan de muur te hangen of op de grond te plaatsen, zodat de jongeren niet de hele tijd stil moeten zitten. We wilden ook de kennis toetsten van de jongeren omtrent de rechten uit het decreet rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp. Volgens ons is het niet de eerste maal dat zij iets over kinderrechten horen. Aan de hand van de stellingen komen we te weten wat ze precies al weten en wat hun mening is omtrent de rechten. We kozen voor een activiteit op verplaatsing en ook voor een hapje en een drankje. De jongeren waren niet verplicht om aan deze activiteit deel te nemen, maar we probeerden ze wel zoveel mogelijk te motiveren. We dachten dat deze factoren hen misschien zouden aanspreken om toch af te komen.

Resultaten positieve punten -

1 Jongere gaf de opmerking dat het zeer interessant was en dit kwam door het feit dat ze iets mochten doen.

-

Goed gestructureerde activiteit

-

De kennismaking was een goede opwarmer.

-

De jongeren hebben interesse in hun rechten en stelden extra vragen.

Werkpunten -

Het tweede spel waarbij de jongeren de stellingen bij het juiste recht moesten plaatsen. Dit was een beetje onduidelijk omdat sommige stellingen overlappend waren bij de verschillende rechten. Een jongere was zelf op het idee gekomen om een stelling te scheuren en de aparte deeltjes bij het juiste recht te steken.

-

De rechten dossier en privacy waren overlappend.

43

-

Het was misschien beter geweest om bij het tweede spel andere stellingen te gebruiken zodanig dat de jongeren meer concrete voorbeelden over een bepaald recht.

De bekomen top 5: 1 Recht op privacy 2 Recht op respect voor het gezin 3 Recht op zakgeld 4 Recht op hulp 5 Recht op een bijstandspersoon

2.3.4 Algemeen besluit uitwerking activiteiten aanbod Wij hebben gekozen om niet leefgroepgebonden gaan werken maar leeftijdsgebonden.

Hoe gaan we te werk hiervoor? We gaan de activiteiten afstemmen op bepaalde ontwikkelingsniveaus. Voorbeeld: voor kinderen 8-10 jaar. We nodigen de kinderen uit om aan de activiteit te laten deelnemen. In de leefgroepen delen we aan de begeleiding mee dat we een activiteit voorbereid hebben aan de hand van de ontwikkelingsleeftijd. De begeleiding kunnen de kinderen inschrijven voor de passende activiteit. Dus concreet kan het zijn dat we werken met groepjes die variëren in kalenderleeftijd maar iedereen zal op hetzelfde ontwikkelingsniveau zitten.

Hoe weten we welk ontwikkelingsniveau we moeten nemen voor de activiteiten? We moeten een gedetailleerde lijst hebben van de jongeren hun kalenderleeftijd en ontwikkelingsniveau. Wij hebben wel al een lijst die opgesteld is tijdens de rondvraag in de leefgroepen. Deze lijst moet nog geoptimaliseerd worden. Uit deze lijst kunnen we de grootste groep binnen de doelgroep zien en aan de hand daar van de afstemming van de activiteiten doen. Het is niet de bedoeling dat we voor de grootste groep veel activiteiten plannen. De andere groepen binnen de doelgroep kunnen ook opgenomen worden in het activiteitenaanbod. Voor de voorbereiding van de activiteiten kunnen we tips halen uit de theorie over het AVI-niveau.

Hoe gaan we vraaggestuurd te werk? Wij hebben gekozen om een inleidende activiteit (babbelbox, space shuttle,…) te geven. Langs deze weg worden de vragen en interesses van de jongeren duidelijk, omtrent het decreet rechtspositie van de minderjarige in de jeugdhulp. Door de turfmethode hebben we een beeld over welke rechten het meest aanbod komen bij een bepaalde leeftijd. 44

Door de kinderen op voorhand warm te maken voor een bepaalde activiteit, hebben we de mogelijkheid om de keuze van deelname aan de kinderen over te laten. Door geen verplichting op te leggen houden wij rekening met het recht dat de kinderen zelf hun vrije tijd kunnen invullen. Het prikkelen van de kinderen hun enthousiaste deelname doen we door middel van posters, flyers, speciale kledij,…

Hoe kunnen we de visie linken aan de motivatie? Stella Maris, begeleidingstehuis, dagcentrum “De Knoop” en thuisbegeleidingsdienst “De Kapstop” proberen zoveel mogelijk vraaggericht en vraaggestuurd te werken. In hun visie staat er duidelijk dat ze vertrekken van de hulpvraag van de hulpvrager en zijn context. Ze proberen de hulp zoveel mogelijk hierop af te stemmen. Men gaat niet uit van een bestaand aanbod om deze standaard aan te bieden aan de hulpvrager. De hulpvrager en zijn context staan centraal. Het hulpverleningsaanbod wordt per individu bekeken. De hulpvrager wordt met veel flexibiliteit aangepakt om dat deze steeds in evolutie is.

Onze motivatie om hiervoor te kiezen? We willen de aspecten die we in het draaiboek hebben opgenomen integreren in de keuze van de groepen. De doelstellingen moet gerealiseerd worden. (zie doelstellingen contract) Tijdens de informatiefase hebben we de begeleiding van Stella Maris ingelicht over ons project. De begeleiding heeft weet over onze aanwezigheid, weten wie we zijn en wat we hier gaan realiseren. Het is ook belangrijk dat we onze eigenheid bewaken tijdens het project. Het is een bachelorproject dat een teamspirit, theoretische onderbouw en individuele creativiteit vraagt. Dit laatste moeten we goed bewaken zodanig dat we zelf dingen kunnen uitwerken. De verschillende diensten binnen de voorziening zullen we proberen bereiken. Hiervoor is het noodzakelijk dat we de activiteiten laten plaatsnemen buiten de accommodatie van de leefgroepen. De reden is dat de jongeren en kinderen van het dagcentrum en begeleidingstehuis in principe niet binnen mogen in de leefgroepen. Er zijn veel andere locaties waar de activiteiten kunnen plaatsvinden. (als het niet regent buiten op het pleintje / grasveldje, ons werkkamertje, vergaderzaal, JOC, grote bezoeksruimte)

45

Wanneer activiteiten plannen? Dit zijn de momenten waarop de jongeren in de leefgroep en dagcentrum aanwezig zijn. Voor het begeleidingstehuis zijn het de momenten wanneer de kinderen niet naar school moeten. Voor alle kinderen zijn dit de momenten: woensdagnamiddag, s’avonds tijdens de week, weekend. Opmerking voor activiteiten in het weekend is dat de veel kinderen naar huis zijn, dus dit moment is niet optimaal. We kunnen niet alle kinderen bereiken maar we proberen er zoveel mogelijk te bereiken.

ontwikkelingsleeftijd

activiteit

0j – 3j

A

3j – 6j

B

6j – 9j

C

9j – 12j

D

12 – 14j

E

14j – 18j

F

Hiervoor kwam het voorstel om voor de verschillende groepen een aanbodpakket samen te stellen, waarbij de begeleiders uitmaken welke activiteit het beste aansluit bij de ontwikkelingsnoden van de kinderen. Op die manier zullen de begeleiders de kinderen kunnen inschrijven op de geplande dag in samenspraak met de jongere. Voordelen

Nadelen

Verruimen van eigen omgeving: nieuwe omgeving + andere kinderen leren kennen. Wij richten ons aanbod naar de

Sommige vragen die kinderen hebben

niveauverschillen van de kinderen toe.

worden niet beantwoord.

Vooraf weten we hoeveel kinderen

Weinig participatie.

deelnemen, dit biedt enige zekerheid.

46

2.3.5 Opstart inschrijvingen Wij hebben een kalender gemaakt per ontwikkelingsleeftijd. Deze kalender hebben we aan de begeleiding van het dagcentrum, thuisbegeleidingsdienst en alle leefgroepen bezorgt. Wij gaven aan hen de verantwoordelijkheid om de kinderen en jongeren in te schrijven voor de gepaste activiteit. (zie bijlage 6)

Hieronder bevind zich het definitieve activiteitenkalender

47

Activiteiten kalender per dag Legende ontw. leeftijd = ontwikkelingsleeftijd max. inschr = max aantal inschrijvingen aantal beg. = aantal nodige studenten om de activiteit goed te doen slagen verantw. = de verantwoordelijke student (taken: activiteiten uitschrijven, benodigdheden meebrengen, locatie reserveren, inschrijvingen regelen, de andere studenten goed inlichten hoe zijn activiteit in elkaar zit zodat die studenten goed kunnen assisteren, ….) dag Woe 28.11.07

Do 29.11.07 Ma 03.12.07

Di 04.12.07

Woe 05.12.07 Do 06.12.07

uur

waar

14u tot 15u

Grote bezoekruimte 15u30 tot 16u30 Grote bezoekruimte 16u30 tot 17u30 vergaderzaaltje 14 tot 16 Buiten t’JOC 17u tot 18u vergaderzaaltje 17u tot 17u20 17u 25 tot 17u45 17u tot 18u 17u tot 18u 17u tot 17u20 17u 25 tot 17u45 14 tot 16 14 tot 16 17u tot 18u 17u tot 18u

aantal beg

verantw

Jill

Serafine

Jill

Serafine

Sharon Sharon Evelien Sharon

Klein lokaal Klein lokaal Grote bezoekruimte Grote bezoekruimte Klein lokaal Klein lokaal

Wat

Jill Jelle Jill

Rollenspel verkleed Rollenspel camera Draai je rechten estafette Draai je rechten

Sharon Sharon

Evelien Evelien

Jelle

Serafine

Sharon

Serafine

Jill Jill

Evelien Evelien

ontw leeftijd

max insch

6j tem 8j

6

9j tem 11j

6

9j tem 11j AV 3 12j tem 14j 6j tem 8j AV3

5 10 5

verhaaltje verhaaltje

3j tem 5j 3j tem 5j

3 3

Rollenspel verkleed Rollenspel camera verhaaltje verhaaltje

6j tem 8j

6

9j tem 11j

6

3j tem 5j 3j tem 5j

3 3

buiten Jill Sharon Buiten grote bez Evelien Serafine Jelle

zoektocht estafette

15j tem 18j 12j tem 14j

8 10

vergaderzaaltje Grote bezoekruimte

Draai je rechten 6j tem 8j Rollenspel 9j tem 11j camera

Evelien Jelle

Jill Serafine

5 6

48

Ma 10.12.07

Di 11.12.07

17u tot 18u 17u tot 17u20

vergaderzaaltje Klein lokaal

Serafine Jelle

Jill Evelien

17u 25 tot 17u45 17u tot 18u 17u tot 17u20

Klein lokaal

Jelle

Evelien

vergaderzaaltje Klein lokaal

Sharon Serafine

Jill Evelien

Klein lokaal

Serafine

Evelien

Grote bezoekruimte buiten Grote bezoekruimte

Seraf, Evelien

Jelle

Jill Evelien

Sharon Serafine

Woe 12.12.07

17u 25 tot 17u45 14 tot 16

Do 13.12.07

14 tot 16 17u tot 18u

Draai je rechten Puzzel + prikprent Puzzel + prikprent Draai je rechten Puzzel + prikprent Puzzel + prikprent estafette

9j tem 11j 3j tem 5j

5 3

3j tem 5j

3

9j tem 11j 3j tem 5j

5 3

3j tem 5j

3

12j tem 14j

10

zoektocht Rollenspel camera

15j tem 18j 9j tem 11j

8 6

49

Activiteitenkalender per ontwikkelingsleeftijd

ontw leeftijd 3j tem 5j

dag Ma 03.12.07

uur 17u tot 17u20 17u 25 tot 17u45

waar klein lokaal Klein lokaal

wat verhaaltje verhaaltje

Di 04.12.07

17u tot 17u20 17u 25 tot 17u45

Klein lokaal Klein lokaal

Ma 10.12.07

17u tot 17u20

Klein lokaal

17u 25 tot 17u45

Klein lokaal

17u tot 17u20

Klein lokaal

17u 25 tot 17u45

Klein lokaal

Woe 28.11.07

14u tot 15u

Grote bezoekruimte

Do 29.11.07

16u30 tot 17u30 vergaderzaaltje

Ma 03.12.07

17u tot 18u

Do 06.12.07

17u tot 18u

Di 11.12.07

6j tem 8j

max inschr 3 3

aantal beg Sharon Sharon

verantw. Evelien Evelien

verhaaltje verhaaltje

3 3

Jill Jill

Evelien Evelien

Puzzel + prikprent Puzzel + prikprent

3

Jelle

Evelien

3

Jelle

Evelien

Puzzel + prikprent Puzzel + prikprent

3

Serafine

Evelien

3

Serafine

Evelien

Rollenspel verkleed

6

Jill

Serafine

Draai je rechten 5

Sharon

Jill

Grote bezoekruimte

Rollenspel verkleed

Jelle

Serafine

vergaderzaaltje

Draai je rechten 5

Evelien

Jill

6

50

ontw leeftijd 9j tem 11j

12j tem 14j

14j tem 18j

dag Woe 28.11.07

uur waar 15u30 tot 16u30 Grote bezoekruimte 17u tot 18u vergaderzaaltje

wat max inschr Rollenspel 6 camera Draai je rechten 5

Jill

Di 04.12.07

17u tot 18u

Grote bezoekruimte

Rollenspel camera

Do 06.12.07

17u tot 18u

Grote bezoekruimte

Rollenspel camera

Ma 10.12.07

17u tot 18u

vergaderzaaltje

Do 13.12.07

17u tot 18u

Woe 28.11.07

aantal beg

verantw. Serafine

Sharon

Jill

6

Sharon

Serafine

6

Jelle

Serafine

Draai je rechten 5

Serafine

Jill

Grote bezoekruimte

Rollenspel camera

6

Evelien

Serafine

14 tot 16u

Buiten / t’JOC

estafette

10

Evelien Sharon

Jelle

Woe 05.12.07

14 tot 16u

Buiten grote bez estafette

10

Evelien Serafine Jelle

Woe 12.12.07

14 tot 16u

Buiten/grote bez estafette

10

Evelien Serafine Jelle

Woe 05.12.07

14 tot 16u

buiten

zoektocht

8

Jill

Sharon

Woe 12.12.07

14 tot 16u

buiten

zoektocht

8

Jill

Sharon

51

2.3.6 Uitwerking en voorstelling activiteitenaanbod 2.3.6.1 Kadertjes Beschrijving: Een kadertje (rood of blauw) voor in de kamer van elk kind van 0 - 3 jaar. Er kunnen 3 foto’s per kader. Daarin stoppen wij de iconen van de 3 belangrijkste rechten voor deze doelgroep. Deze zijn: •

Recht op hulp.

•

Recht op een menswaardige behandeling.

•

Recht op respect voor het gezin/ het recht om bij familie te zijn.

Doelstelling De kinderen laten kennismaken met 3 iconen. Doelgroep 0j tem 3j Verantwoording en motivatie: Voor de doelgroep 0-3 jaar wisten we niet meteen hoe we de kinderen in contact konden brengen met de kinderrechten. We dachten eerst aan een voelboekje. Daarmee konden ook de begeleiders mee aan slag. Maar door tijdsgebrek zijn we er niet toe gekomen om een dergelijk voelboekje te maken voor verschillende leefgroepen. We vonden het ook niet zo praktisch om maar 1 voelboekje voor verschillende leefgroepen te maken Ze moeten dit dan uitwisselen aan elkaar. Het zou ook vlug kunnen verloren geraken tussen het andere speelgoed van kinderen uit de leefgroep. We wilden wel de doelgroep bereiken, dus moesten we iets anders brengen. Iemand uit de groep kwam met het idee om een kadertje in elk kind jonger dan 3 jaar zijn kamer te zetten of te hangen. We konden de rechten linken aan de hand van de foto die in dit kadertje geplaatst wordt. We zijn die kaders gaan aankopen en hebben daar de iconen in geplaatst. De opvoeder begeleiders kunnen deze altijd wisselen door bvb: een foto van de familie van het kind in dit

52

kader te stoppen. Onderaan op het kader staat ook telkens het recht in stift geschreven, zodat men deze kadertjes voor geen andere doeleinden zal gebruiken. De 3 rechten die we gekozen hebben kun je linken aan de 3 p’s uit de kinderrechten. 2 Protection: bescherming. Het recht om tegen bepaalde activiteiten beschermd te worden zoals tegen verwaarlozing, mishandeling en uitbuiting. ‘Recht op een menswaardige behandeling’ Provision: voorziening. Rechten die toegang bieden tot bepaalde goederen en diensten, zoals tot onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid. ‘Recht op hulp’ Participation: participatie. Het recht om zelf bepaalde handelingen te stellen en het recht op inspraak. ‘Recht op respect voor het gezin’ (dat heel de context kan participeren in het hulpverleningsgebeuren)

2.3.6.2 Verhaaltjes Omschrijving van de activiteit : We vertellen de kinderen een kort verhaaltje (ongeveer 15 minuten) omtrent één van de volgende thema’s: - respect voor het gezin - recht op hulp - recht op een menswaardige behandeling De verhaaltjes worden ondersteund door leuke tekeningen waardoor het verhaal visueel wordt voorgesteld. Het lokaal is knus ingekleed waardoor we een rustgevende omgeving creëren. In de nabespreking wordt de link gelegd met het kinderrecht, dit op een manier aangepast aan de kinderen. Verloop Stap 1: inrichten van een knus lokaal waar kinderen tot rust kunnen komen en veilig voelen. Stap 2: vertellen van het verhaal Stap 3 nabespreking 2

http://jsp.vlaamsparlement.be/docs/stukken/1996-1997/g492-1.pdf 53

Ö Vraag 1: Vond je het een mooi verhaaltje? Ö Vraag 2: Waarover ging het verhaaltje? Ö Vraag 3: Zou je graag in de schoenen van het hoofdpersonage staan? Zou dat leuk zijn? Zou jij graag zo behandeld worden? Ö Vraag 4: Wat was er niet zo leuk? Ö Vraag 5: Wat was wel leuk? Doelstelling: -

Kinderen gedurende 20 minuten boeien met een verhaaltje omtrent één van de volgende thema’s: o

recht op respect voor het gezin

o

recht op menswaardige behandeling

o

recht op hulp

-

Kinderen in contact brengen met 3 thema’s uit het decreet rechtspositie van het kind

-

Samen met het kind willen we het verhaal kunnen koppelen aan 1 van de drie bovenstaande rechten. Elk verhaal behandelt 1 recht , dit recht proberen we te achterhalen en bespreken.

Doelgroep: Kinderen van ontwikkelingsleeftijd 3-6 Duur: 20 minuten Materiaal (zie bijlage 7) - Vergaderlokaaltje - Kussens en matrassen ( zacht materiaal) - Verhaaltje - Evaluatievragen Verantwoording van de activiteit: Voorlezen is voor kinderen van deze leeftijd zeer belangrijk voor de ontwikkeling van de taal. Ook het specifieke publiek dat het begeleidingstehuis kent, heeft dikwijls een achterstand in het schoolse leren of de algemene ontwikkeling. Naast de taalontwikkeling is het voorlezen van verhaaltjes of sprookjes belangrijk voor de emotionele ontwikkeling van de kinderen.

54

‘Het thema van sprookjes worden door de kinderen aangevoeld als wonderbaar. Omdat zij zich begrepen en gewaardeerd voelen in het diepste van hun verlangens en angsten zonder dat dit wordt benadrukt wordt onder de harde lamp van realiteit.’ (B. Betlehem) Kinderen van deze leeftijd hebben heel veel behoefte aan visueel materiaal, vandaar hebben we gezorgd voor ondersteuning via tekeningen. Op deze manier krijgt het kind naast een omschrijving van een situatie ook een visuele voorstelling van een aspect van de situatie. verantwoording van de thema’s Voor deze groep zijn we niet echt ten rade kunnen gaan bij de kinderen. We hebben voor deze groep zelf uitgemaakt wat het dichtst bij de leefwereld van de kinderen ligt. Wij kozen voor het recht op hulp omdat dit een heel fundamenteel recht is waar zij ook mee geconfronteerd worden. Het feit dat zij en hun gezin ondersteuning krijgen, wil zeggen dat het recht op hulp wel gerespecteerd wordt. Recht op een menswaardige behandeling is een ander fundamenteel recht. Kinderen mogen niet geslagen of misbruikt worden. Respect voor het gezin: Een moeder- en vaderfiguur is heel belangrijk voor het kleine kind, zij snappen niet steeds waarom zij niet thuis wonen. Belangrijk is dat door deze verhaaltjes de kinderen leren dat hun ouders steeds belangrijk zullen blijven in hun leven.

2.3.6.3 Prikprent Omschrijving van de activiteit : De kinderen mogen een tekening kiezen omtrent één van de volgende thema’s: - respect voor het gezin - recht op hulp - recht op een menswaardige behandeling Deze tekening wordt (samen met de begeleider) uitgeprikt en daar rond laten we de kinderen ook eens aan het woord. De kinderen mogen eveneens de tekening eerst inkleuren. Verloop Stap 1: voorbereiden van de activiteit Stap 2 : Een dialoog aangaan met het kind tijdens de activiteit • Recht op familie o

Wat zie je op het prentje?

o

Waarom heb je voor deze tekening gekozen?

o

Vind je dat belangrijk, je familie? 55

• Recht op hulp o

Wat zie jij op het prentje?(kruis, dokterskoffer, kind met wonden…)

o

Heb jij ooit al een dokter nodig gehad?

o

heb je ooit al andere hulp nodig gehad?(eventueel linken aan verblijf in Stella maris.)

o

Waar kun je allemaal hulp bij nodig hebben?

• Recht op menswaardige behandeling o

Wat zie je op het prentje? (kind is vuil, gescheurde kleren)

o

Wordt jij soms niet zo leuk behandeld?(maak je soms ruzie? Als je ruziemaakt, durf je soms eens slaan naar een ander kindje? Zou je da leuk vinden als zij dat doen?)

o

Als je stout bent in de leefgroep, hoe word je dan gestraft?

Doelstelling: ƒ

Kinderen gedurende 20 minuten in te leiden in 1 van de 3 volgende rechten: Ö recht op respect voor het gezin Ö recht op menswaardige behandeling Ö echt op hulp

ƒ

Kinderen in contact brengen met 3 thema’s uit het decreet rechtspositie van het kind

ƒ

Samen met het kind te komen tot een uitgeprikte prent.

ƒ

Samen met het kind willen we de tekening kunnen koppelen aan 1 van de drie bovenstaande rechten. Elke tekening behandelt 1 recht , dit recht proberen we te achterhalen en bespreken.

Doelgroep: Kinderen van ontwikkelingsleeftijd 3-6 Duur: 20 minuten Materiaal: - Vergaderlokaaltje - Prikmatjes - Priktekeningen - Priknaalden - Kleuren (Potloodslijper en een gom) - Evaluatievragen 56

Verantwoording van de activiteit: Prikken is een activiteit dat aanleunt bij de motorische ontwikkeling van de kinderen, meerbepaald de fijne motoriek. Niet alle kinderen krijgen vanuit de omgeving even veel kansen om de motoriek optimaal te ontwikkelen, sommige kinderen hebben meer kansen nodig om deze vaardigheden onder de knie te krijgen. Het prikken en kleuren is voor ons meer een manier om het thema in te leiden dan een manier om de kinderrechten aan de kinderen aan te brengen. verantwoording van de thema’s Voor deze groep zijn we niet echt ten rade kunnen gaan bij de kinderen. We hebben voor deze groep zelf uitgemaakt wat het dichtst bij de leefwereld van de kinderen ligt. Wij kozen voor het recht op hulp omdat dit een heel fundamenteel recht is waar zij ook mee geconfronteerd worden. Het feit dat zij en hun gezin ondersteuning krijgen, wil zeggen dat het recht op hulp wel gerespecteerd wordt. Recht op een menswaardige behandeling is een ander fundamenteel recht. Kinderen mogen niet geslagen of misbruikt worden. Respect voor het gezin: Een moeder- en vaderfiguur is heel belangrijk voor het kleine kind, zij snappen niet steeds waarom zij niet thuis wonen. Belangrijk is dat door deze verhaaltjes de kinderen leren dat hun ouders steeds belangrijk zullen blijven in hun leven.

2.3.6.4 Memory Spelbeschrijving + verloop: De 10 kaarten worden op de grond verspreid gelegd. De kaarten liggen door elkaar met de tekening niet zichtbaar. Elk om beurt proberen de kleuters 2 dezelfde kaarten te zoeken. Als zij 2 verschillende kaarten aanduiden, dan worden ze terug omgekeerd op de grond gelegd en doen ze verder. De 5 verschillende rechten: - Respect voor het gezin - Menswaardig behandeling - Hulp - Recht op informatie - meepraten

57

Doelstelling: Het doel van het spel is dat de kleuters 2 dezelfde kaarten vinden in de massa kaarten. Op de kaarten staat een symbool rond een van de kinderrechten. Op die manier hebben de kleuters één eerste visuele kennismaking met de rechten uit het decreet van de rechtspositie van de minderjarige. Doelgroep: Kleuters met ontwikkelingsleeftijd 3-5 jaar. Dit spel kan telkens met 2 kleuters gespeeld worden. Duur van het spel: Het spel duurt max.10-15 minuten voor 2 spelers. Materiaal: (zie bijlage 8) De 5 paar memory kaarten ( 10 kaarten) Verantwoording en motivatie We kozen voor de kleuters een memory-spel, zodat zij in contact zouden komen met de iconen van de rechten uit het decreet. Zij zullen wanneer ze de memory enkele keren spelen en later in contact komen met deze iconen, ze vlugger herkennen. Het is niet de bedoeling dat de kinderen veel informatie krijgen over deze rechten, maar dat ze wel de iconen zullen kennen. Dat we deze kunnen linken aan gebeurtenissen uit hun leefwereld.

2.3.6.5 Puzzel Omschrijving van de activiteit: We maken een puzzel omtrent het thema recht op een gezin. We willen samen met de jongeren via een puzzel komen tot het informeren omtrent het recht op respect voor het gezin. Verloop Stap 1: voorbereiden van de activiteit Stap 2 : Een dialoog aangaan met het kind tijdens de activiteit •

Recht op familie o

Wat zie je op het prentje?

o

Waarom heb je voor deze tekening gekozen? 58

o •

Vind je dat belangrijk, je familie?

Recht op hulp o

Wat zie jij op het prentje? (kruis, dokterskoffer, kind met wonden…)

o

Heb jij ooit al een dokter nodig gehad?

o

heb je ooit al andere hulp nodig gehad? (eventueel linken aan verblijf in Stella maris.)

o •

Waar kun je allemaal hulp bij nodig hebben?

Recht op menswaardige behandeling o

Wat zie je op het prentje? (kind is vuil, gescheurde kleren)

o

Wordt jij soms niet zo leuk behandeld? (maak je soms ruzie? Als je ruziemaakt, durf je soms eens slaan naar een ander kindje? Zou je da leuk vinden als zij dat doen?)

o

Als je stout bent in de leefgroep, hoe word je dan gestraft? vb: niet doen van taken, iets kapot maken, ruzie maken

o

Wat is een goede straf?

Alternatief: - puzzel maken rond enkele de andere rechten - puzzel maken voor het kind met een foto van het gezin. (Hema , Mediamarkt…) Doelstelling: • Kinderen gedurende 20 minuten in te leiden in 1 van de 3 volgende rechten: Ö recht op respect voor het gezin Ö recht op menswaardige behandeling Ö

recht op hulp

• Kinderen in contact brengen met 3 thema’s uit het decreet rechtspositie van het kind • Samen met het kind te komen tot een puzzel. Doelgroep: Kinderen van ontwikkelingsleeftijd 3-6 Duur: 20 minuten

59

Materiaal: - Vergaderlokaaltje - Puzzel - Evaluatievragen Verantwoording van de activiteit: Puzzelen is een activiteit dat bijdraagt tot de motorische ontwikkeling van het kind. Puzzelen vergt coördinatie en fijne motoriek. We kiezen voor een puzzel van 12 stukken, zodat de kinderen een succeservaring kunnen opdoen. verantwoording van de thema’s Voor deze groep zijn we niet echt ten rade kunnen gaan bij de kinderen. We hebben voor deze groep zelf uitgemaakt wat het dichtst bij de leefwereld van de kinderen ligt. Wij kozen voor het recht op hulp omdat dit een heel fundamenteel recht is waar zij ook mee geconfronteerd worden. Het feit dat zij en hun gezin ondersteuning krijgen, wil zeggen dat het recht op hulp wel gerespecteerd wordt.

2.3.6.6 Rol je rechten Spelbeschrijving en verloop Een kind trekt een fiche waarop een verhaaltje staat. Er zijn 9 toneeltjes. De begeleider leest dit voor. De kinderen spelen dit na. De begeleiding of de kinderen filmen of fotograferen hun toneel. Op het einde van elk tafereel worden er vragen gesteld aan de kinderen over hun toneeltje. (zie fiche vragen in bijlage) Doelstellingen We willen de kinderen op een creatieve en expressieve manier laten kennismaken met dagdagelijkse situaties die betrekking hebben op het decreet rechtspositie van de minderjarige in de jeugdhulp. Door middel van de “vragen fiche” willen we de kinderen zelf de link laten leggen tussen hun rechten in hun leefwereld. De top 5 van deze doelgroep is: 1. Recht op zakgeld 2. Recht op privacy 3. Recht op menswaardige behandeling 60

4. Recht op respect voor je gezin 5. Recht op informatie Hier houden we rekening mee in het opzet van de activiteit rol je rechten Deze rechten gaan we verwerken in het rollenspel. Doelgroep Ontwikkelingsleeftijd 9j tot 11j: tijdens deze activiteit mogen de kinderen zich verkleden. Ontwikkelingsleeftijd 9j tot 11j: tijdens deze activiteit mogen de kinderen de camera gebruiken. Duur van het spel 60 min Materiaal (zie bijlage 9) Fiches, camera, verkleedkledij, action bord, spot, verband, stereo, liefdesbrief, zakje zakgeld, dokterstas, pleister, natte doek, melk, koekjes,… Verantwoording en motivatie We hebben voor een rollenspel gekozen, omdat er een groot deel van de kinderen in VZW West-Vlaamse jeugdzorg naar het bijzonder onderwijs gaan en taalkundig minder sterk zijn. We houden dus rekening mee met hun noden en behoeften op vlak van informatie te verwerven. Dit enerzijds door een aangepast taalgebruik en anderzijds door de nadruk te leggen op beleving, beweging en beeld. Het spel is ook bruikbaar voor kinderen die wel op dezelfde kalenderleeftijd zitten van hun ontwikkelingsleeftijd. Al doende leren kinderen de rechten waarvoor ze zelf interesse hebben. Bovendien houden ze er ook leuk beeldmateriaal aan over. Dit spel is gebaseerd op een bestaand spel van de kinderrechtswinkel.

2.3.6.7 Draai je rechten Spelomschrijving + verloop: Je plaatst het spelbord op tafel. Hierop zie je 13 vakjes met telkens een verschillend icoon. Elk icoon stelt één van de 11 rechten voor die overeen komen met het decreet omtrent de rechtspositie van de minderjarige. Daarnaast heb je ook één bonusicoon, een ster en een wereldkaart, een wereldbol.

61

De vraag – en bonuskaartjes plaats je met de rug naar boven op het bord. Zo stemt het icoon van de kaarten overeen met die op het spelbord. We spelen altijd in wijzerszin. Dit betekend dat het kind (A) die links van de begeleider zit, mag starten. Het kind die start draait aan de draaischijf. Als de schijf stopt met draaien, zal 1 icoon zichtbaar zijn. Is het een van de 11 rechten, dan neemt het kind (B) die LINKS zit van diegene die aan de beurt is, een kaartje met het passende icoon. Daarop staat een vraag met betrekking tot dat recht. Kind B stelt de vraag aan het kind (A) die aan de beurt is. Heeft kind A het juist, dan mag hij nog een keer draaien en krijgt hij de kaart. Heeft kind A de vraag mis, dan verdwijnt de kaart terug in de stapel en is het aan de volgende (hierbij wordt kind B, kind A). Het antwoord op de vraag staat vermeld op het kaartje. Bij een bonus icoon mag het kind (A) die gedraaid heeft zelf een bonuskaart nemen. Hierop staat een ‘wist je dat’ in verband met een van de rechten. Dit wordt luidop gelezen in de groep. Het kind (A) krijgt de kaart ‘bonus’ cadeau. Idem voor de wereldkaart. Dit is een kaartje met een weetje op rond de kinderrechten in voorzieningen in het buitenland. Wanneer een stapeltje op is en het kind draait dat icoon, dan mag hij gewoon nog eens draaien. Het kind die het eerst 7 kaarten heeft, wint. Doelstelling: Het spel heeft het doel de kinderen bewust te maken van hun rechten omtrent het decreet van de rechtspositie van de minderjarige binnen de integrale jeugdhulp. Binnen dit spel komen alle 11 de rechten aan bod. Doelgroep: Dit spel is geschikt voor kinderen met de ontwikkelingsleeftijd ± 9-12 jaar die minimum een AVI-leesniveau 3 hebben. Het spel wordt het best gespeeld met minimum 3 spelers en maximum 7 spelers. Duur: 30 minuten tot 1 uur Materiaal: (zie bijlage 10) -

De draaischijf

-

De vraagkaarten ( per recht 6 kaarten: 66 kaarten)

-

De 20 bonuskaarten

-

De 9 wereldkaarten

-

Het spelbord

62

Verantwoording en motivatie Waarom dient doelgroep over AVI-niveau 3 te beschikken? Tijdens dit spel is het de bedoeling dat kinderen de vragen aan elkaar stellen, of de weetjes zelf lezen. We wilden vermijden dat dit een schools spel wordt waar de begeleider alle vragen moet voorlezen. Door het kind zelf te laten lezen, wordt het leesniveau gestimuleerd. Uiteraard kan het kind rekenen op ondersteuning van de begeleider!

Waarom is dit een competitief, passief spel? Uit de ontwikkelingspsychologie werd duidelijk dat deze doelgroep zeer competitief aangelegd is. Ze willen winnen voor zichzelf en zichzelf bewijzen tegenover andere leeftijdsgenoten. We vonden het belangrijk dat er op een gezonde manier gestreden kon worden in een spel. Dat dit een passief spel is, is eveneens een bewuste keuze van ons. Er dient zeer veel informatie overgebracht te worden bij de kinderen. Wanneer je veel informatie overbrengt in een actief spel, loopt men het risico dat er info verloren gaat omwille van teveel prikkels die de groep ontvangt. Vandaar dat wij opteerden voor een bordspel.

Waarom zitten er bonus en wereldvragen in dit spel? De bonus en wereldvragen ondersteunen op de eerste plaats het competitieve in het spel. Ze dienen als extra punt. Daarnaast zijn de bonusvragen specifieke weetjes over een van de 11 rechten. Ze kunnen een aanvulling zijn op een van de vragen, maar ze kunnen ook als hint werken om vragen op te lossen. De wereldvragen werden ook bewust in het spel geplaatst. Op deze manier willen wij de kinderen een eerste kennismaking geven hoe het zit met de rechten van kinderen in voorzieningen elders in de wereld.

Het spel heeft de doelgroepen ontwikkelingsleeftijden 6-9jaar en 9-11jaar. Waar ligt het verschil? De vragen zijn afgestemd op het leesniveau 3. Van hieruit werd verwacht dat 9-11 jarigen dit zeker kunnen lezen. Bij de 9-11jarigen is het de taak van de begeleider om de jongeren in discussie te laten treden. Eveneens is het belangrijk om langer/dieper stil te staan bij de rechten elders in de wereld

63

2.3.6.8 Speel-o-box (estafette) Activiteit : Zakgeld Omschrijving van de activiteit + verloop 1) Jongeren draaien aan het rad (op-5 of algemeen rad). Wanneer de pijl op dit recht stilstaat, wordt dit spel gespeeld. (of door persoonlijke keuze van de jongeren) 2) Een kleine voorbespreking : Wat weten de jongeren van dit recht ? + korte uitleg over dit recht 3) De kegels worden uitgezet op een parcours. Ze worden telkens per duo uitgezet. 2 kegels op 1 horizontale lijn met 1m daartussen. Dit gebeurt met alle kegels. Als je alles goed uitgezet hebt, zie je nu 5 duo’s van kegels staan op verschillende plaatsen met daartussen telkens 1m. ( bij 2 groepen is dit x 2 ). Dit zijn de kegelhindernissen. Per duo stop je iets onder de kegel : telkens 1 kegel met daarin een 2€ muntstuk, in de andere kegel stop je 1 gele kaart (recht of synoniem naar keuze).De jongeren werken per duo : 1 van hen is geblinddoekt, de andere is de levende GPS van het kind. Bedoeling is dat de GPS de jongeren tussen de kegels loodsen. De GPS mag hun partner niet aanraken : er mag enkel gewerkt worden met vocale commando’s : vooruit, achteruit, links, rechts, 1 m , 2m, bukken … .Als een geblinddoekte jongere vertrekt, loodst de GPS eerst de jongere door alle kegels ( 5 dus).De jongere mag de kegels niet raken. Wanneer hij dit wel doet, moet hij bij de vorige kegels herbeginnen. Wanneer de 5 kegelhindernissen genomen zijn, begeleidt de GPS de jongere zo snel mogelijk naar 1 kegelhindernis. Hier laat hij de jongere de 2 zaken ( 1 gele kaart en 2€ muntstuk) meenemen op de terugweg. Als de jongere terug is bij de start, legt hij de gele kaart uit op de grond. Het 2€ muntstuk wisselt hij bij een begeleider in voor een andere gele kaart. Dit wordt telkens herhaald tot alle kegels leeg zijn. Daarna proberen de jongeren de gele kaarten te combineren : 5 rechten met 5 synoniemen. Als dit gelukt is, tonen ze hun oplossing aan de begeleiding. Als alles correct is, verdienen de jongeren hun geldstukken terug in chocoladegeldstukken. ( tijdens de nabespreking ! ) 4) Nabespreking : wat weten de jongeren nu over dit recht ? Vinden ze dit belangrijk? Eventueel ruimte voor korte dialoog. Doelstellingen De jongeren leren hun spelpartner te vertrouwen Ze leren bij over het onderwerp zakgeld en mogen hiermee werken Ze hebben spelplezier

64

Doelgroep Jongeren tussen 12 en 15 jaar. Tot 6 deelnemers : 1 groep + 6 deelnemers : 2 groepen Duur van het spel Afhankelijk van de groepsgrootte : +/- 30min Materiaal 10 tot 20 kegels blinddoeken zakgeld ( 2€ muntstukken) chocoladezakgeld 5 gele kaarten met kinderrecht uit Top-5 5 gele kaarten met daarop 1 omschrijving of synoniem bondige informatiebundel over de rechten 1 draairad ( gebruik Top-5 kant of Algemene Kant) Verantwoording van de activiteit Uit rondvraag is gebleken dat de jongeren nood hebben aan een actievere vorm van spel. Zodanig dat we niet telkens moeten terugvallen op een spel in gezelschapsspelvorm. In dit spel is het kinderrecht ‘zakgeld’ intens verweven met de activiteit (het doen) op zich. Kinderen krijgen geld, en mogen er ook iets mee kopen. Het spel kan optimale resultaten voorleggen als terugkoppeling naar de doelstellingen.

Activiteit : Hulp krijgen Omschrijving van de activiteit + spelverloop 1) Jongeren draaien aan het rad (op-5 of algemeen rad). Wanneer de pijl op dit recht stilstaat, wordt dit spel gespeeld. (of door persoonlijke keuze van de jongeren). 2) Een kleine voorbespreking : Wat weten de jongeren van dit recht ? + korte uitleg over dit recht. Î Leg de link met Hulp krijgen = vb. dokter ! 3) Uit de groep deelnemers wordt 1 dokter gekozen. Die gaat even mee met een begeleider om hem van enkele attributen te voorzien. Terwijl de dokter dus even weg is, geven de overige jongeren elkaar een hand. Daarna proberen ze elkaar zo goed mogelijk in een knobbel te verwikkelen zonder elkaars handen los te laten ! Als dit gebeurt is, roepen ze : “Dokter, wij hebben uw hulp nodig !”. 65

Hierna komt de dokter en probeert met vocale instructies de knobbel te ontwaren. De deelnemers in de knobbel mogen hun handen niet loslaten ! Wanneer de knobbel ontward is, mag de dokter vertellen voor de groep wat hijzelf als ‘hulp krijgen’ beschouwd. 4) Nabespreking : wat weten de jongeren nu over dit recht ? Vinden ze dit belangrijk? Eventueel ruimte voor korte dialoog. Doelstellingen De jongeren leren dat ze in een moeilijke situatie op iemand anders beroep kunnen doen en leren ook anderen helpen. Ze hebben spelplezier Ze kunnen verder nadenken over het kinderrecht ‘hulp krijgen’. Doelgroep Jongeren tussen12 en 15 jaar.. Minimum aantal deelnemers : 6 Aan te raden aantal deelnemers : 10-15 Max. aantal deelnemers : 20 Duur van het spel Afhankelijk van de groepsgrootte : +/- 10min per beurt (meerdere beurten kan) Materiaal Klein doktersmateriaal : stethoscoop, …(attributen) Bondige informatiebundel over de rechten 1 draairad ( gebruik Top-5 kant of Algemene Kant) Verantwoording van de activiteit Dit is een spel die hilarisch kan zijn en waarbij het kinderrecht eenvoudig te betrekken is. Activiteit : Respect voor je gezin Omschrijving van de activiteit + spelverloop 1) Jongeren draaien aan het rad (op-5 of algemeen rad). Wanneer de pijl op dit recht stilstaat, wordt dit spel gespeeld. (of door persoonlijke keuze van de jongeren). 2) Een kleine voorbespreking : Wat weten de jongeren van dit recht ? + korte uitleg over dit recht

66

3) De deelnemers worden verdeeld in 2 groepen. Iedere groep neemt 4 kegels en trekt naar 1 uiteinde van de zaal (of grasveld of … ). Daar worden de 4 kegels uitgezet in een vierkant van 4m2. Dit is telkens het kamp van 1 groep. In dit kamp zit telkens een kampbegeleider. De kampbegeleider heeft een stapeltje met de gezinsleden. ( 1 kampbegeleider heeft stapeltje met groene kaarten, de andere met rode). Ook heeft de kampbegeleider een fotokader in het vijandige kleur. De kampbegeleider geeft telkens aan een jongere uit haar groep 1 kaartje mee met een gezinslid. De kampbegeleider neemt een willekeurig kaartje en geeft dit mee met de jongere. Daarna gaan de jongeren het strijdveld in. Bedoeling is dat zij kaartjes van de andere groep (van het andere kleur) kunnen afnemen. Dit doen ze door elkaar aan te tikken en blad-steen-schaar te spelen. De jongere die wint, krijgt het kaartje van zijn tegenstander. Met dit kaartje keert hij direct terug naar zijn eigen kamp. Onderweg kan hij niet meer spelen. Het veroverde kaartje geeft hij af aan de kampbegeleider die het op de fotokader legt. Wanneer het kaartje niet op de fotokader kan gelegd worden, houdt de begeleider de veroverde kaartjes bij. ( wanneer de kampbegeleider 10 kaartjes heeft die hij niet kan gebruiken op de fotokader, roept hij de toezichthouder (extra begeleider of desnoods een jongere) die de 10 nutteloze kaartjes terugbezorgt aan de vijandige kampbegeleider. De verliezende jongere keert terug naar zijn eigen kamp om een nieuw kaartje, en trekt opnieuw het strijdperk in. Het spel gaat verder tot 1 kamp de fotokader heeft kunnen invullen met al de gezinsleden in het vijandige kleur. Dit kamp is de winnaar. 4) Nabespreking : wat weten de jongeren nu over dit recht ? Vinden ze dit belangrijk? Eventueel ruimte voor korte dialoog. Variaties : een begeleider (of 2 ) is de tikker, ipv blad-steen-schaar kun je dassengevecht doen, … . Doelstellingen De jongeren leren dat hun gezin belangrijk blijft. Het gezin blijft bestaan uit verschillende leden. De jongeren leren op een gezonde manier omgaan met competitiviteit. Ze leren meer over het kinderrecht ‘respect voor je gezin’.

67

Doelgroep Jongeren tussen 12 en 15 jaar. Minimum aantal deelnemers : 4 à 6 Maximum aantal deelnemers : 14 2 Begeleiders zijn hierbij aangewezen ! Duur van het spel Afhankelijk van de groepsgrootte : +/- 45 min Materiaal 8 kegels 2 pakjes (groen – rood ) met telkens 42 kaartjes ( 6 kaartjes van 1 gezinslid x 7 ) Î 7 gezinsleden : Papa / Mama / Broer / Zus / Kleine Broer / Baby / Hond . 2 gezinsfotokaders (groen – rood). gekleurde polssjaaltjes ( groen – rood) bondige informatiebundel over de rechten 1 draairad ( gebruik Top-5 kant of Algemene Kant) Verantwoording van de activiteit Uit ondervraging ( de experimenten) bleek dat dit beschouwd was als 1 van de meest belangrijke kinderrechten. Daarom leek het belangrijk om hier een goed spel over te maken. Dit is het spel waar er meer komt bijkijken dan de activiteit op zich. De voor- en nabespreking zijn hier heel belangrijk. Er moet voldoende ruimte kunnen zijn om de jongeren hun eigen verhaal te kunnen doen.

Activiteit : Privacy Omschrijving van de activiteit + verloop 1) Jongeren draaien aan het rad (op-5 of algemeen rad). Wanneer de pijl op dit recht stilstaat, wordt dit spel gespeeld. (of door persoonlijke keuze van de jongeren). 2) Een kleine voorbespreking : Wat weten de jongeren van dit recht ? + korte uitleg over dit recht 3) 4 kegels worden in 1 lijn uitgezet met telkens 2m plaats tussen de kegels. 1 na 1 dribbelt iedereen met de bal tussen de kegels. Wanneer men aan de 4de kegel komt, krijgt men van een begeleider een woord in een bepaald kleur. Dit blijft men herhalen tot men alle woorden van 3 zinnen heeft. 68

Hierna probeert men zo snel mogelijk met de woorden een juiste zin te vormen. Wie hierin als eerste slaagt, wint. 4) Nabespreking : wat weten de jongeren nu over dit recht ? Vinden ze dit belangrijk? Eventueel ruimte voor korte dialoog. Doelstellingen De jongeren leren zinnen maken over privacy. Hiervoor moeten ze eerst een bepaalde mate van sportiviteit aan de dag leggen (spelplezier). Uit ervaring blijkt dat de jongeren aandachtig bezig zijn met het maken van zinnen. Hierbij zijn ze ook in staat om verder te communiceren over wat leeft bij hen rond privacy. Doelgroep Jongeren tussen 12 en 15 jaar. Tot 6 deelnemers : 1 groep + 6 deelnemers : 2 groepen Duur van het spel Afhankelijk van de groepsgrootte : +/- 20 min Materiaal 4 tot 8 kegels 1 of 2 ballen 3 verknipte zinnen over privacy in ander kleur (2x bij 2 groepen) Bondige informatiebundel over de rechten 1 draairad ( gebruik Top-5 kant of Algemene Kant) Verantwoording van de activiteit Privacy is een item dat echt leeft bij de jongeren. Door verschillende woorden te combineren tot 1 zin zijn ze intensief bezig met het onderwerp en praten ze makkelijker na.

69

2.3.6.9 Zoektocht Omschrijving van de activiteit + verloop: De kinderen krijgen de keuze om de speurtocht een stuk met de fiets en een stuk te voet te doen of helemaal te voet. We verzamelen aan de inkom van het hoofdgebouw van Stella Maris waar we hen nog enkele instructies zullen geven, voor de start van de speurtocht. De jongeren die ingeschreven zijn krijgen in het begin van de activiteit enkele zaken mee: •

2 bundels: informatiebundel en vragenbundel.

•

Schrijfgerief.

•

Plan van Kortrijk, met daarop de voorzieningen aangeduid.

Wanneer alles is meegedeeld, mogen ze starten met de activiteit. We laten hen de activiteit met 2 doen of eventueel met 3 indien de inschrijvingen oneven zijn. Het is voor hen beter als ze op elkaar aangewezen zijn. Ze kunnen elkaar ook helpen met het oplossen van de opdrachten. Tijdens de activiteit zullen de begeleiders in het centrum van de stad aanwezig zijn. We zullen ze op hun tocht tegenkomen, maar gaan hen niet specifiek gaan controleren. Ze kunnen dan met hun vragen of onduidelijkheden bij ons terecht. In de ene bundel staan alle vragen en ook de adressen van de voorzieningen in volgorde die ze moeten volgen. Alles staat mooi omschreven bvb: in welke dienst ze moeten binnen gaan, welke dienst ze de vragen voor het gebouw kunnen oplossen, … Er werd ook een informatiebundel meegegeven. Daar moeten ze soms eens in bladeren om vragen op te lossen. Doelstellingen: •

We willen aan de hand van de speurtocht dat jongeren in contact komen met verschillende voorzieningen.

•

We willen dat ze te weten komen waar ze met welk probleem naar toe kunnen stappen. BV: JAC, CLB, …

•

We willen de jongeren hun kennis toetsen via vragen i.v.m. het decreet rechtspositie van de minderjarige en a.d.h.v. daarvan ook een woordje uitleg geven over hun rechten.

70

Doelgroep Ontwikkelingsleeftijd van 14 tot 18 jaar. Ze moeten zelfstandig de speurtocht kunnen doen, zonder dat de begeleiding steeds mee moet gaan van voorziening naar voorziening. Duur van het spel:ongeveer 2 uur

Materiaal (zie bijlage 11) •

De speurtocht (route) die is aangeduid op een plan van Kortrijk. Je moet zeker zijn dat je genoeg plannen hebt gehaald. Deze kun je gratis verkrijgen in het stadhuis van Kortrijk.

•

Vragenbundel voor de jongeren waarin het volgende is opgenomen: o

De volgorde van voorzieningen waar ze naartoe moeten gaan.

o

Het adres van elke voorziening.

o

De vragen per voorziening.

•

Schrijfgerief voorzien.

•

Een goed paar wandelschoenen en/of een goede fiets met slot!

Verantwoording van de activiteit: We zijn met onze projectgroep op 13 november 2007 op bezoek geweest bij de kinderrechtswinkel in Gent. In Gent en Brugge hebben de kinderrechtswinkels een kinderrechtenspeurtocht uitgewerkt. Wij vonden het een tof idee om dit ook in Kortrijk te organiseren als activiteit voor de jongeren. We willen d.m.v. die speurtocht de jongeren iets bijbrengen over de rechten uit het decreet rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp. We hebben enkele voorzieningen gezocht waar de jongeren mee in contact (kunnen) komen, wanneer ze de school verlaten, problemen hebben op school, wanneer ze met vragen zitten en er niet willen over praten met de begeleiding, … We hebben bij elke voorziening de werking omschreven, de doelgroep, openingsuren, … zodat jullie op de hoogte zijn, naar welke voorzieningen de jongeren zijn langs geweest. We hebben een 6-tal voorzieningen in onze speurtocht gestopt, maar er kunnen er nog vele meer bezocht worden d.m.v. een dergelijke activiteit. Wij zullen nog enkele voorzieningen uit Kortrijk extra bijstoppen naast deze die ze in onze speurtocht zullen bezoeken. We hebben alle voorzieningen/diensten waar ze voor hun opdracht naar binnen moeten stappen op de hoogte gebracht. Zij geven hen informatie over hun dienst en geven eventueel een aandenken mee.

71

2.4 De realisatiefase 2.4.1 Realisatie kadertjes Hiervan hebben we geen resultaten. De kadertjes worden aan begeleiders overhandigd op de presentatie.

2.4.2 Realisatie verhaaltjes Er werden 3 verhaaltjes geschreven, elk verhaal handelt over 1 van de volgende rechten (recht op hulp, recht op menswaardig bestaan en recht op respect voor het gezin) Aan de hand van dit verhaal hebben we de kinderen bewust gemaakt over het bestaan van deze rechten en over hoe dat in hun leven aanwezig is. Sommige kinderen konden het verhaal linken aan hun eigen leven, andere konden de onrechtvaardige gebeurtenissen wel goed benamen. De activiteit op zich is zeer goed verlopen, de kinderen waren enthousiast en de verhaaltjes waren in zekere zin ook voorspelbaar voor de kinderen. Wij hebben tijdens de activiteit gemerkt dat je een veel beter resultaat krijgt wanneer je de verhaaltjes gaat vertellen aan de hand van de prenten dan dat je het verhaal voorleest. Er moet ook gezorgd worden dat er niet te veel afleiding is voor de kinderen anders wordt het moeilijk om de koppeling naar de kinderrechten te doen.

2.4.3 Realisatie prikprent, puzzel en memory In deze 3 activiteiten komen de rechten (recht op hulp, recht op menswaardige behandeling en recht op respect voor het gezin) meermaals ter sprake. Kinderen worden in contact gebracht met deze rechten en met de pictogrammen hiervan. De opgegeven 20 minuten zijn te kort wanneer je deze 3 activiteiten wil kunnen aanbieden en er eveneens een dialoog rond wil voeren. In deze tijdsspanne moet je je beperken tot het kiezen van 1 activiteit. Op dit punt is de doelstelling niet behaald omdat wij ons niet beperkt hebben tot 1 van de 3 activiteiten, waardoor er te weinig tijd was voor een goede dialoog. De activiteiten waren op maar, sommige kinderen vonden het wel moeilijk maar het is dan ook aangewezen om in kleine groepen te werken zodat er heel wat ondersteuning is. Onze ervaring leert ons dat deze activiteit een goede manier is om met een kind in contact te komen rondom deze thema’s, maar dan het best in 1-1 begeleiding. 72

2.4.4 Realisatie draai je rechten Besluit draai je rechten aan de hand van de evaluatiefiches. Algemeen gezien vonden de kinderen het spel tof. Voor de jongsten duurde het echter wat te lang. Daarom hadden we besloten het spel te reduceren van 1uur naar 30 min. Daarna verliep het spel veel vlotter. Voor de jongste is extra begeleiding nodig bij het lezen. De 6-9 jarigen gaven aan dat alle onderwerpen van de rechten nieuw waren voor hen. De 911 jarigen vertelden dat zij vooral iets hadden geleerd rond zakgeld en het dossier.

2.4.5 Realisatie rol je rechten Vonden de kinderen het spel leuk? De kinderen waren zeer positief en enthousiast. Als je nadien de vraag stelde: wat vond je niet leuk aan het spel? Dan antwoordde ze niet over het spel zelf, maar over de rol die ze speelde bvb het was niet leuk dat iemand gepest werd. Er was soms discussie wie welke rol ging spelen. Dus hebben we rolkaartjes gemaakt waarop de rol staat en dit delen we uit aan de kinderen. De kinderen vonden het wel te kort en wilden nog meer toneeltjes spelen.Toneelspelen was echt hun ding. (Op het evaluatieformulier stond er dat een bepaald kind het saai vond maar tijdens de sessie vond het kind het wel leuk.)

Kunnen de kinderen de link leggen tussen het gespeelde toneel en prenten die de rechten uitbeelden? Dit was niet zo evident. Soms was het moeilijk om het gespeelde toneel te linken aan een bepaald recht. We namen dit mee naar de volgende sessies. De rechten hebben we visueel gemaakt door middel van prenten. Bij de volgende sessie verliep dit beter. Dit geeft weer dat deze activiteit echt op het niveau is van de kinderen. Het belevend leren rond de rechten slaat enorm aan. De kinderen konden de link leggen met het gespeelde toneel en de prent die het juiste recht afbeelden. De visuele ondersteuning had zijn nut

Bij de nabespreking hebben we de kinderen gevraagd om zelf de rechten uit te leggen aan de hand van voorbeelden. Dit zijn de resultaten. Hun verbeelding was groot en hun fantasie kon zijn vrije gang gaan. Bij afloop vroeg een begeleidster: Wat heb je geleerd? Antwoord: ik moet respect hebben! 73

Recht op respect voor het gezin: ‘Ouders mogen geen ruzie maken over het kind.’ ‘Kinderen en mensen mogen mijn mama geen slet noemen.’ Recht op privacy ‘Ze mogen niet mijn MSN lezen of brieven.’ Recht op een goede behandeling ‘Ik mag niet behandeld worden als een hond. ‘kinderen mogen niet werken voor hun 18jaar. ‘kinderen mogen niet in de gevangenis gedumpt worden.’ Recht op informatie ‘Als je iets wil weten over ADHD kun je naar de BIB gaan om dit op te zoeken.’ Als je wilt weten waarom je hier verblijft moet je dit vragen aan je begeleidster.’ Recht op zakgeld ‘Als je zakgeld krijgt moet je er goed mee omgaan.’ ‘Geld niet vlug verteren.’ ‘Geld sparen om iets groots te kopen.’ ‘Mama is niet verplicht om zakgeld te geven maar ik krijg er wel.’ Recht op hulp ‘De begeleiders helpen me met mijn huiswerk.’ ‘Als iemand ziek is, naar de dokter bellen.’

Het spel geeft nog enkele werkpuntjes: -

rolkaartjes

-

prenten die de rechten uitbeelden

-

De camera is wat overbodig, de foto’s zijn veel bruikbaarder. Het zijn zelfs mooie resultaten, die digitaal ter beschikking worden gesteld

BESLUIT: In het algemeen zijn alle sessies goed verlopen. We hebben de kinderen een uur kunnen boeien. De aanpak om de kinderen steeds stil te leggen tijdens de activiteit heeft weinig invloed. Het is beter om de kinderen hun aandacht te trekken en voldoende afwisseling te bieden. De schakelmomenten goed bewaken. De rolkaarten zijn handig om zo onnodige discussies te vermijden.

74

De kinderen begrepen de rechten zeer goed. In de nabespreking was het zelfs mogelijk om bij het ‘recht op informatie’ wat dieper te gaan. De kinderen spitsten hun oren toen ze hoorden dat ze op de leeftijd van 12j (en als ze bekwaam waren) hun dossier konden inkijken met hun begeleider. Er was een meisje die graag wat meer uitleg wou over: Waarom ze hier is? Wij waren echt verwonderd dat de kinderen veel interesse hadden voor hun rechten. Wij denken dat men bij deze groep zelf wat meer rechten mochten uitleggen aan de hand van toneel.

2.4.6 Realisatie speel-o-box Om de een evaluatie van de speel-o-box te kunnen maken, bekijken we 3 zaken : Zijn de doelstellingen bereikt ? Wat zeggen de jongeren erover ? Wat kunnen we besluiten in het algemeen : concept, positieve punten, aandachtspunten , … .

‐

De doelstellingen zijn sterk bereikt : Enerzijds gaven de jongeren aan dat ze veel spelplezier hebben gehad en anderzijds is het duidelijk dat ze bijgeleerd hebben over de kinderrechten. Vele zaken waren geen nieuwe zaken, maar eerder een opfrissing. De jongeren gaven dit ook aan. De 2 uiteenlopende doelstellingen zijn op een intense manier verweven kunnen worden binnen 1 activiteit.

‐

De jongeren reageren unaniem positief op de speel-o-box. Het concept nodigt uit. Er kwamen tal van positieve reacties hier op : leuke spelletjes, goede omkadering … Doordat er een ook voor-en nabespreking is, kunnen de jongeren het begrip kinderrechten ook makkelijk bij deze activiteiten plaatsen. Als grootste positieve punt gaven de jongeren het spelplezier aan : het was eens wat anders dan een doorsnee gezelschapspel en een enkele jongeren zei ook dat dit plezanter was dan een hele middag met de Playstation te zitten spelen. Bewijs van deze uitspraken wordt geleverd doordat de jongeren zeiden dat ze week nadien opnieuw wilden deelnemen om eigenlijk hetzelfde te doen.

‐

Als begeleiding van het spel is het ook mogelijk een evaluatie te maken : •

Na een eerste maal dit te organiseren, was het duidelijk dat sommige deelactiviteiten nog enkele kinderziektes vertoonden. Door zich als begeleider flexibel op te stellen kan dit makkelijk verholpen worden. Voor een tweede spelbeurt werden deze kinderziektes eruit gehaald.

75

•

Het concept is een groot pluspunt : het spreekt aan en de doelstellingen worden sterk bereikt.

•

Positieve punten : bereiken van de doelstellingen, spelplezier, goede activiteiten, aantrekkelijkheid, het implementeren van de kinderrechten in de activiteiten, een beloning geven werkt heel stimulerend voor deze jongeren.

•

Aandachtspunten : Het spel beslaat normaal 2 uur, bij een kleinere groep van max. 6 deelnemers werd duidelijk dat dit spel een stuk ingekort kan worden, daaraan gekoppeld kun je stellen dat deze activiteit ideaal is voor grotere groepen van meer dan 6 deelnemers, er moet ook blijvende aandacht zijn voor een goede inleiding en nabespreking van de activiteit als terugkoppeling naar de kinderrechten.

•

Uit al de activiteiten kun je nog eens een Top-3 samenstellen die de jongeren nu als het belangrijkste ervaren : Zakgeld , Hulp krijgen, Respect voor je gezin .

2.4.7 Realisatie speurtocht We hebben de speurtocht 2 keer gedaan met telkens verschillende jongeren. De eerste speurtocht was op woensdag 05/12/07. Ze waren met 4 jongeren. Ze werden opgedeeld in 2 groepen. 2 meisjes samen en de 2 jongens. Zij hebben de speurtocht op eigen houtje gedaan. Ze hebben bij alle voorzieningen kunnen langsgaan, behalve de JO-lijn was telefonisch niet bereikbaar. Normaal gezien zijn zij bereikbaar op woensdagmiddag, maar om enige reden was dit niet het geval. De tweedemaal was de speurtocht georganiseerd op woensdag 12/12/07. Er waren maar 2 meisjes die konden meegaan. 1 iemand was nog maar 13 jaar en wij hebben de speurtocht samen met hen gedaan. De activiteit was vanaf 14 jaar, omdat zij die zelfstandig moeten kunnen doen. Doordat er waren weinig inschrijvingen waren, zijn wij zelf meegegaan. De 2 jongeren hebben de JO-lijn wel kunnen contacteren, maar zij zijn niet kunnen langsgaan naar Habbekrats. We hadden op 05/12/07 laten weten dat er volgende week (12/12/07) nog jongeren op bezoek zouden komen en zij vonden dit geen probleem. Door één of andere reden was er daar niemand aanwezig. (ze zijn volop aan verbouwingen bezig en misschien kwam het daardoor.) 76

Voor de evaluatie op het einde van de activiteit goed te laten verlopen, hebben we aan elke jongere een evaluatiefiche gegeven die zij moesten invullen. De algemene besluiten van deze fiches zijn de volgende: 1. Het grote merendeel van de jongeren vond de activiteit goed tot zeer goed. Hun motivaties: •

Het was zeer leuk om met jullie op stap te gaan en met jullie te praten.

•

Het was leuk dat het niet in Stella Maris doorging, maar in stad Kortrijk.

•

Het was interessant om de verschillende diensten te leren kennen.

2. 1 jongere antwoordde minder goed op de vraag wat ze van de activiteit vond. Haar motivatie: •

We waren met te weinig en ik vond het jammer dat we niet naar Habbekrats konden gaan.

3. We hebben ook bevraagd aan hen welke diensten zij het interessants vonden en welke minder. Het meest interessant: JAC en Habbekrats. Hun reacties: •

Van Habbekrats hadden ze nog nooit gehoord. Dit was iets nieuws dat ze leerden kennen in de stad Kortrijk. Ze kregen daar het meeste informatie. Als je je verveelt, kun je daar terecht.

•

In het JAC zijn ze wat langer kunnen blijven en daar was het interessant.

•

In het JAC kom je veel te weten over vanalles.

Het minst interessant: Jeugdrechtbank, JO-lijn en CLB: Hun reacties: •

In het CLB kregen we niet veel informatie.

•

De JO-lijn was niet bereikbaar.

•

Bij de jeugdrechtbank antwoordde iemand met: “Saai!, omdat je gewoon moest kijken.”

Æ Dit zijn de besluiten van alle 6 de jongeren en niet van 1 jongere individueel.

77

4.

Hebben de jongeren een antwoord kunnen vinden op alle vragen? Bijna alle jongeren hebben alle vragen kunnen beantwoorden. Bij sommige vragen twijfelden ze en hebben ze wat hulp gevraagd aan ons. Er waren 2 meisjes die alles juist hadden geantwoord.

5. Om te toetsen als ze wisten met welke problemen je naar welke voorziening kon gaan, hebben we hen die vraag gesteld tijdens de evaluatie. Alle jongeren konden antwoorden voor welke problemen je naar het JAC kon gaan, naar het CLB. Dit wisten ze allemaal na hun speurtocht. 6. Ze moesten ook rechten kunnen linken aan de diensten. Zij hebben dit allemaal kunnen doen. Soms moesten ze eens de informatiebundel doorbladeren om te kijken welke rechten er allemaal precies waren, maar ze vonden dit zeer vlug. Ze konden ook motiveren waarom ze dit recht daar zouden aan linken. De jongeren die op bezoek zijn geweest naar Habbekrats hebben daar de vraag gesteld. En ze moesten alle 3 de rechten aanduiden die wij vooraf geschreven hadden in hun bundel. Zij moesten daar ook het woord RESPECT bij schrijven in grote letters, omdat de mensen van Habbekrats dit zeer belangrijk vinden. RESPECT voor jezelf, voor de jongeren in het algemeen, …

BESLUIT: Volgens mij zijn de doelstellingen van deze activiteit bereikt. 1. Ze zijn in contact gekomen met verschillende diensten: JAC, CLB, Jeugdrechtbank, Habbekrats en de JO-lijn. 2. Ze konden op de vraag antwoorden voor welke problemen je naar welke dienst kan toestappen. Ze hebben voldoende informatie gekregen. 3. Ze konden de rechten linken aan elke dienst. Wanneer dit soms moeilijk bleek, zijn ze dit op eigen houtje gaan vragen. Ze konden dit nadien voldoende motiveren.

78

2.5 De implementatiefase 2.5.1 Cijfermateriaal aantal jongeren per leefgroep – aantal inschrijvingen per leefgroep – aantal echte deelnames

leefgroep

Aantal jongeren*

inschrijvingen

deelname

2

12

7

7

3

12

10

10

4

12

9

8

5

10

4

2

6

8

5

5

7

12

6

5

10

12

9

7

Dagcentrum

12

7

7

totaal

90

57

51

*Noot bij het aantal jongeren: de jongeren +18 jarigen tellen mee omdat zij ook deelnemen aan de activiteiten Er zijn 22 jongeren en kinderen die aan twee activiteiten hebben deelgenomen. Men kan stellen dat er 22 jongeren en kinderen extra informatie hebben ontvangen. Voor de leeftijdscategorie van 0j tem 3j bestaat er geen activiteitenaanbod. Deze groep krijgt wel een aandenken aan onze aanwezigheid. Deze groep bestaat uit 4 kinderen. Dus je kunt stellen dat ons bereik van 51 kinderen stijgt met 4. We komen dan tot een goed resultaat van 55 geïnformeerde, gesensibiliseerde en geactiveerde kinderen en jongeren. In procent: 61% van de jongeren en kinderen in Stella Maris en het dagcentrum hebben we bereikt. Dit zijn 6 op 10 geïnformeerde, gesensibiliseerde en geactiveerde kinderen en jongeren

79

2.5.2 Terugkoppeling naar de doelstelling Voor de terugkoppeling naar de doelstellingen, zullen wij deze één voor één overlopen en weergeven hoe wij deze hebben bereikt.

1. “De kinderen en jongeren van het begeleidingstehuis Stella Maris en DC “De Knoop” moeten door de studenten geïnformeerd, gesensibiliseerd en geactiveerd worden omtrent het thema “ kinderrechten” en het “Decreet van 7 mei 2004 betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp”, aan de hand van de werkmap van de Kinderrechtenwinkel.” Voor dat we van start gingen met het voorbereiden van activiteiten, hebben we ons voldoende moeten informeren over de kinderrechten, specifiek over het decreet betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp. We vonden het belangrijk dat wij hier voldoende over wisten, zodat we juiste informatie overbrachten aan de kinderen en jongeren. We hebben gebruik gemaakt van de werkmap uit de kinderrechtenwinkel. We kregen allemaal een gekopieerd exemplaar van de werkgroep REKI. We hebben naast de werkmap ook gebruik gemaakt van folders uit de kinderrechtenwinkel en uit het begeleidingstehuis Stella Maris bvb: “’t Zitemzo in de integrale jeugdhulp”, … Toen we de informatiefase doorlopen hadden, hebben we activiteiten georganiseerd rond de rechten uit het decreet. We probeerden spel te combineren met kinderrechten, wat niet altijd even

gemakkelijk

was.

We

zijn

er

toch

in

geslaagd

om

voor

verschillende

ontwikkelingsleeftijden een gepast activiteitenaanbod te creëren. Na elke activiteit hielden wij een evaluatiemoment, zodat wij konden toetsen wat de kinderen nu precies hadden onthouden over de kinderrechten. Over het algemeen konden we besluiten dat het informeren goed verlopen is. Veel kinderen kenden al iets over de kinderrechten door de werkgroep REKI. We hebben daar verder op ingespeeld. We zijn niet terug van 0 gestart met informeren. We hebben hen ook een stuk gesensibiliseerd: terug warm gemaakt. Wanneer wij in de gang liepen van het begeleidingstehuis dan hoorden we van de kinderen dat wij de groep van de kinderrechten waren. Zij konden dit vlug aan ons koppelen.

80

Naast het sensibiliseren denken we dat we er ook in geslaagd zijn om de kinderen te activeren. Veel kinderen vertelden na de activiteit dat ze sommige dingen toch eens in de leefgroep zouden vragen bvb: of ze hun dossier eens mochten inkijken. Door de speurtocht zijn ze ook naar voorzieningen binnengeweest die kunnen gelinkt worden aan rechten uit het decreet. Sommige vertelden als ze problemen zouden hebben, ze toch wel eens naar het JAC zouden durven gaan. Ik denk dat de begeleiding van het begeleidingstehuis en het dagcentrum veel meer zicht zal hebben op de activering. De kinderen zullen misschien veel meer vragen stellen aan hen omtrent de rechten uit het decreet. We hebben ook een zicht op hoeveel jongeren we precies geïnformeerd en gesensibiliseerd hebben. Er zijn 51 kinderen van de 90 uit het begeleidingstehuis en het dagcentrum op activiteit gekomen. Sommige kinderen zijn ook 2 maal op activiteit gekomen en zijn dus extra geïnformeerd

geweest.

Voor

de

leeftijdscategorie

0-3

jaar

bestaat

er

geen

activiteitenaanbod, maar zij krijgen een aandenken mee omtrent de rechten uit het decreet. Deze groep bestaat uit 4 kinderen. Dat wil zeggen dat we 61% van de kinderen en jongeren uit het begeleidingstehuis Stella Maris en het dagcentrum bereikt hebben.

2. “De kinderen en jongeren sensibiliseren omtrent de verschillende items en thema’s die in het decreet zijn opgenomen. Hiervoor proberen wij na te gaan welke vragen er leven bij de kinderen/jongeren en wat die kinderrechten bij hen betekenen.” We hebben vooraleer we startten met voorbereiden van activiteiten een steekproef gehouden. We hebben 3 inleidende activiteiten (space-shuttle, babbelbox en activiteit in het JOC) georganiseerd voor 3 verschillende leeftijdsgroepen. In deze activiteiten kwamen alle rechten uit het decreet aan bod. We hebben de activiteit zo voorbereid dat we de top 5 rechten van de jongeren te weten zijn gekomen. Door op deze manier te gaan werken wisten we precies welke vragen er waren bij de jongeren omtrent de rechten. Bvb de meeste jongeren wisten niet precies wat een bijstandspersoon was.

3. “Op basis van de bekomen informatie bouwen we verder aan een gericht proces van informeren, sensibiliseren en activeren. Onder sensibiliseren wordt begrepen samen met de kinderen/jongeren acties opzetten, voorbereiden, realiseren en evalueren. We bouwen verder op initiatieven die de bestaande werkgroep REKI al heeft gerealiseerd en overleggen onze initiatieven eveneens met dezelfde werkgroep.”

81

Door de inleidende activiteiten te geven, zijn we vraaggestuurd te werk gegaan. We hebben onze verdere activiteiten gebaseerd op de top 5. Er werd tijdens de activiteit informatie meegegeven aan de kinderen over de rechten uit het decreet. Zij konden ook hun eigen mening of ervaringen met ons delen. We vroegen ook aan hen hoe zij bepaalde situaties zouden aanpakken. Bvb wanneer ze gepest worden op school. Door niet op de medeleerlingen te slaan, maar dit te vertellen aan hun begeleidster, leerkracht op school. Voor onze activiteiten hebben we niet steeds nieuwe spellen ontwikkeld. Door ons bezoek aan de kinderrechtenwinkel in Gent, hebben we veel informatie opgedaan omtrent hoe we een spel precies konden uitwerken en linken met het decreet. Zo hebben we draai je rechten, rol je rechten, de kinderrechtenspeurtocht opnieuw uitgewerkt, niet rond de kinderrechten algemeen, maar gelinkt aan rechten uit het decreet. Na elke activiteit hielden wij een evaluatiemoment. We vroegen aan de kinderen wat precies ze hebben onthouden over de rechten. Zij konden hier meestal een antwoord op geven. Voor de oudere kinderen maakten we een evaluatiefiche op die zij zelf konden invullen. Wij verwerkten nadien de gegevens en maakten een evaluatie op over de activiteit in het algemeen. Soms waren er enkele werkpunten die wij vast stelden na de activiteit. Aan de hand van deze werkpunten pasten wij de activiteiten aan.

4. “Doorheen het volledige project betrekken we de jongeren en kinderen in onze zoektocht, hiervoor willen wij leeftijdsgericht (en niet leefgroepgericht) gaan werken zodat het gecreëerde aanbod afgestemd is op de leeftijd van de kinderen.” We kozen er als groep voor om leeftijdsgericht te gaan werken i.p.v. leefgroepgericht. We hebben de activiteiten niet afgestemd op kalenderleeftijden, maar op ontwikkelingsleeftijden. We vonden het belangrijk dat we zoveel mogelijk kinderen konden bereiken met onze activiteiten en wilden deze ook aanpassen aan hun ontwikkelingsniveau. Sommige kinderen van 7 jaar sloten aan bij de activiteit van ontwikkelingsleeftijd 3-5 jaar, omdat zij hier het meeste informatie meekregen die op hun ontwikkelingsniveau was afgestemd. Als groep ondervonden we dat de activiteiten op deze manier goed verliepen.

5. “Presentatie van de gerealiseerde doelen (zowel inhoudelijk als methodisch) minstens aan de leden van de werkgroep. Hier wordt onze evaluatie van de doelstellingen aan gekoppeld.”

82

Op één van de overlegvergaderingen met werkgroep REKI werd beslist dat de presentatie niet enkel voor de leden van de werkgroep moest worden voorbereid. Ook de begeleiders en de staf van vzw West Vlaamse Jeugdzorg kunnen naar de presentatie van het project komen. We hebben alle stafleden, begeleiders, de 3e jaarsverantwoordelijke van KATHO-IPSOC; Gerda Geens, onze opleidingscoördinator van KATHO- IPSOC; Ivan Vanhulle, de coördinatrice voor de GeBaPr. van KATHO-IPSOC; Lieve Catrijsse en onze project projectleider Bert Vandierdonck uitgenodigd. In onze presentatie wordt uiteengezet wat wij in 2 maanden gerealiseerd hebben, zowel het inhoudelijke als het methodische luik. Er worden ook workshops aangeboden om de spelen op die manier beter te leren kennen. De terugkoppeling van de doelstellingen zal hier ook aan bod komen.

2.5.3 Presentatie 2.5.3.1 Structuur presentatie en taakverdeling

Slide 1: Foto project Reki goes IPSOC

JELLE

Woord van welkom Slide 2: Verloop van 1H30

JELLE

Informatie Algemene vragen Workshops koffie en specifieke vragen Slide 3: Inleiding

JELLE

Doelstellingen van het project Slide 4: Inleiding

JELLE

Schema ‘project’ Slide 5: Informatiefase

SHARON

Visie van de voorziening met het project Slide 6: Informatiefase

SHARON

Doelgroepkenmerken (doelgroepomschrijving, verschil ontwlft-kalendr, AVI, rondvraag leefgroepen)

83

Slide 7: Informatiefase

SHARON

Steekproeven kort toelichten Slide 8: informatiefase

SHARON

KRW (foto) Slide 9: Informatiefase

SHARON

KRW ( vertrekpunt van enkele spelen) Slide 10: Realisatiefase

EVELIEN

Overzicht verschillende spelen Slide 11: Realisatiefase

EVELIEN

Foto spel 1 Slide 12: Realisatiefase

EVELIEN

Spel 1 Doelstellingen Doelgroep Kenmerk spel Globale evaluatie Slide 13: Realisatiefase

EVELIEN

Foto spel 2 Slide 14: Realisatiefase

EVELIEN

Spel 2 Doelstellingen Doelgroep Kenmerk spel Globale evaluatie Slide 15: Realisatiefase

SERAFINE

Foto spel 3 Slide 16: Realisatiefase

SERAFINE

Spel 3 Doelstellingen Doelgroep Kenmerk spel Globale evaluatie Slide 17: Realisatiefase

SERAFINE

Foto spel 4 Slide 18: Realisatiefase

SERAFINE

Spel 4 Doelstellingen 84

Doelgroep Kenmerk spel Globale evaluatie Slide 19: Realisatiefase

SERAFINE

Foto spel 5 Slide 20: Realisatiefase

SERAFINE

Spel 5 Doelstellingen Doelgroep Kenmerk spel Globale evaluatie Slide 21: Evaluatiefase

JILL

Terugkoppeling doelstellingen van ons project Slide 22: The end

JILL

Vragen Try out Koffie Slide 23: Foto

JILL

Kort overzicht: Slide: 1-4 Jelle Slide: 5-9 Sharon Slide: 10- 14 Evelien Slide: 15- 20 Serafine Slide: 21-23 Jill

85

2.5.3.2 Mondelinge presentatie Datum: 19/12/07 Uur: 10H -11H30 Locatie: Vergaderruimte leefgroep 3 Sprekers: Evelien Van Loocke, Jelle Houwen, Jill Elias, Serafine Chatelet, Sharon Passchyn Onderwerp: Kinderrechten educatie in vzw West Vlaamse Jeugdzorg

(SLIDE 1) JELLE Van harte welkom op onze presentatie. Wij bedanken jullie alvast vooraf voor de grote opkomst. Kinderrechten is een term die iedereen de dag van vandaag bekend in de oren klinkt. Maar hoe zit het met de omzetting van dit woord in de praktijk? Sterker nog, hoe worden de kinderrechten in Vlaanderen geïntegreerd in voorzieningen binnen de integrale jeugdhulp? Met deze uitdaging werden wij, 3de jaarstudenten IPSOC/ KATHO, geconfronteerd half oktober van dit jaar. Aan de hand van de werkmap ( Decreet rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp) die de kinderrechtswinkel heeft uitgebracht, gingen wij van start. Doorheen het ganse project werden wij begeleid door werkgroep REKI en docent B. Vandierdonck.

(SLIDE 2) JELLE Het komende anderhalf uur zullen wij jullie wegwijs maken binnen ons project. U krijgt van ons een kort theoretische uiteenzetting die wij hopen te beperken tot een 30tal minuten. Daarna krijgt u eventjes tijd om ons te overvallen met enkele algemene vragen. Maar niet lang, want al doende leren wij het meest. En dus laten wij jullie kennismaken met de spelen die wij ontwikkeld hebben rond de kinderrechten binnen de voorziening. Hier voorzien wij de meeste tijd, zo’n 45 min. Na deze speelse ervaring sluiten wij af met koffie en een versnapering.

(SLIDE 3) JELLE Wat was het doel van ons project? Wat wilden wij bereiken in 2 korte maanden? In overeenkomst met werkgroep REKI werden er 3 doelen geformuleerd. 1) “De kinderen en jongeren van vzw West-Vlaamse jeugdzorg moeten door de studenten geïnformeerd, gesensibiliseerd en geactiveerd worden omtrent het thema 86

van de kinderrechten en het ‘Decreet van 7 mei 2004 betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp’, aan de hand van de werkmap van de Kinderrechtenwinkel.” 2) “De kinderen en jongeren sensibiliseren omtrent de verschillenden items en thema’s die in het decreet zijn opgenomen. Hiervoor proberen we na te gaan welke vragen er leven bij de kinderen/jongeren en wat die kinderrechten voor hen betekenen.” 3) “Op basis van de bekomen informatie bouwen we verder aan een gericht proces van informeren, sensibiliseren en activeren. Onder sensibiliseren wordt begrepen samen met de kinderen/jongeren acties opzetten, voorbereiden, realiseren en evalueren.”

(SLIDE 4) JELLE Aan de hand van een projectschema konden wij voor onszelf een duidelijke afbakening maken wanneer wij moeten overgaan naar een volgende fase. Zoals u ziet zijn wij de eerste 3 weken van ons project vooral bezig geweest met het verkennen van de voorziening, de doelgroep, kinderrechten,enz… Dit was onze voorbereidingsfase. Met voldoende bagage op zak, vertrokken wij voor 3 weken op realisatiefase. In deze fase hebben wij vooral activiteiten ontwikkeld en naar de kinderen van de voorziening gebracht. Hieruit trokken wij conclusies en probeerden wij een terugkoppeling te doen naar onze doelstellingen. De laatste 2 weken hebben wij ons gefocust op de presentatie van ons project. Enerzijds de uiteenzetting van vandaag, anderzijds het afwerken van ons draaiboek.

(SLIDE 5) SHARON Ik neem jullie kort mee doorheen de informatiefase van ons project. Het eerste wat wij deden was opzoeken wat kinderrechten nu net zijn. Door middel van de werkmap kwamen wij dit al snel te weten. Maar het is belangrijk dat wij terugdenken naar de doelstellingen, namelijk dat wij de kinderrechten integreren hier in vzw West Vlaamse Jeugdzorg. Dit door middel van de visie van de voorziening hierbij te betrekken. De kenmerken uit deze visie ziet u hier vermeld staan. Ik licht deze kort toe: Klimaat: De voorziening streeft naar regelmaat en voorspelbaarheid. Door een vaste structuur in de activiteiten aan te bieden probeerden wij dit ook na te leven. Wij volgden

87

eveneens de regels van de leefgroepen. Denk hierbij aan roken vanaf een bepaalde leeftijd, alcoholgebruik,… Stimuleren van de ontwikkeling: Wij gingen aan de slag aan de hand van het ontwikkelingsniveau van het kind(waarover straks meer), maar zorgden ervoor dat de kinderen onrechtstreeks in de activiteiten hun taal, motoriek, enz… verder konden ontwikkelen. Dit zal u duidelijk worden bij de uitleg van de diverse activiteiten. Contextueel werken: We vonden het zeer belangrijk dat wij de nadruk leggen op ‘respect voor het gezin’ ten aanzien van de kinderen. Het gezin blijft ondanks het verblijf in de voorziening, erg belangrijk voor het kind. Emancipatorisch werken: Kinderen hebben recht op keuzes maken. Door hen zelf te laten kiezen of zij al dan niet deelnemen aan een activiteit, namen zij voor een groot deel het heft zelf in handen. Hiervoor werkten wij met inschrijvingslijsten die rond zijn gegaan in de verschillende leefgroepen. Respect voor privacy: Wij ,als projectleden, hebben nooit de dossiers van de kinderen ingekeken. Alle praktische informatie, van eventuele achterstand tot aanpak, verkregen wij bij de desbetreffende leefgroepbegeleider. Flexibiliteit: De slogan ‘Al spelend leren wij’, hebben wij in dit project ook toegepast. Door middel van feedback van de kinderen deden wij eventuele aanpassingen aan de spelen. Dit vroeg veel inspanning van ons, maar het heeft een optimaal resultaat naar de kinderen toe gebracht. Vraaggestuurd werken: Door middel van kleine experimentjes hebben wij geprobeerd om na te gaan wat er precies leeft bij de kinderen rond de rechten. Op die manier hebben wij de activiteiten kunnen afstemmen aan hun vraag. Werken op verschillende terreinen: We wilden de jongeren niet alleen met ons laten kennismaken, maar ook met andere diensten, kinderen, domeinen, omgevingen,.... Wij zijn ervan overtuigd dat dit positief heeft bijgedragen in de algemene ontwikkeling van het kind.

(SLIDE 6) SHARON De visie van de voorziening gelinkt aan de projectgroep, het was een ganse klus. Maar hoe zit het met de doelgroep? Met welke kinderen zouden wij in contact komen? Hebben zij 88

eventuele beperkingen of belemmeringen, zijn zij daadwerkelijk anders dan ‘dagdagelijkse’ kinderen en vragen zij bijgevolg een aangepaste aanpak wat begeleiding betreft? Om hier een antwoord op te formuleren gingen wij op zoek binnen en buiten de voorziening. Ontwikkelingspsychologie: Als toekomstige opvoeders/begeleiders vinden wij het belangrijk dat we vertrekken vanuit de mogelijkheden van het kind. Wat kan het kind, waartoe is het bekwaam? Het antwoord hierop vonden wij in de ontwikkelingspsychologie van de mens. Deze wordt uitgebreid besproken in het draaiboek. AVI-leesniveau: Veel kinderen binnen de voorziening zitten in het bijzonder onderwijs. Hierdoor zijn zij vaak niet zo sterk ontwikkeld qua leesniveau. Hier hebben wij rekening mee moeten houden van zodra wij de activiteiten voorbereidden. Kinderen in Bijzondere Jeugdzorg: Kinderen in de bijzondere jeugd zitten meestal in een situatie waarbij de affectieve, morele, intellectuele of sociale ontplooiingskansen in het gedrang komen en begeven zich bijgevolg in een POS. POS volgens Ter Horst: “Deze- door de betrokkenen als nagenoeg perspectiefloos ervaren opvoedingssituatie, waarin men zonder deskundige hulp van buiten af niet in slaagt het geheel zodanig te veranderen dat het weer perspectief biedend wordt” Een kapstok voor elke opvoeder! De begeleiders vzw West Vlaamse Jeugdzorg: Door na te gaan bij de leefgroepen, het dagcentrum en de thuisbegeleidingsdienst hoe zij hun groepen ervaren, konden wij een beeld creëren van onze doelgroep. Eveneens kregen wij concrete tips van de begeleiding mee die ons in de loop van het project hebben geholpen. Kalenderleeftijd ≠ ontwikkelingsleeftijd: Een opmerkelijk punt die aan het licht kwam tijdens ons project, is het verschil in leeftijden. Heel vaak komt het voor dat de feitelijke kalenderleeftijd van kinderen niet gelijk is aan hun ontwikkelingsleeftijd. Vaak kwam het voor dat kinderen van bijvoorbeeld 10 jaar op het niveau van 6 jaar zitten. Rekening houdend met bovenstaande puntjes hebben wij ervoor gekozen om ons tijdens het project te richten op de ontwikkelingsleeftijd van het kind. Op die manier leggen wij nogmaals accent op de mogelijkheden van het kind. Æ Door deze puntjes te bundelen, kwamen wij tot de conclusie dat wij beter leeftijdsgericht werken in plaats van leefgroepgericht. Wij zijn ervan overtuigd dat wij op deze manier de

89

kinderen op een vraaggestuurde wijze hebben kunnen bereiken. Een klein aandachtspuntje, met leeftijdsgericht bedoelen wij wel degelijk de ontwikkelingsleeftijd van het kind.

(SLIDE 7) SHARON Hoe kunnen wij nu gaan weten wat er leeft bij de kinderen? Uiteindelijk zijn wij hier maar 2 maanden aanwezig geweest. Het antwoord was vrijwel simpel. We doen enkele steekproeven bij de kinderen. Zo kwamen we tot 3 verschillende experimentjes. De Space shuttle voor 6-9 jarigen, de babbelbox voor 9-11jarigen en het JOC voor 11-18 jarigen. 3 Verschillende activiteiten voor 3 verschillende doelgroepen. Maar alle 3 hadden ze dezelfde intentie: Nagaan welke rechten de kinderen belangrijk vinden. En over welke rechten zij graag meer geïnformeerd wilden worden. Zo kwamen wij tot een top 5 of top 3 per leeftijdcategorie. De meest voorkomende rechten zijn menswaardige behandeling, respect voor het gezin, recht op privacy, recht op hulp en recht op zakgeld. Deze top hebben wij tijdens het opstellen van activiteiten in het achterhoofd gehouden.

(SLIDE 8) SHARON Op 15 november gingen wij langs bij de kinderrechtswinkel in Gent.

(SLIDE 9) SHARON Het leek ons interessant een bezoek te brengen aan de kinderrechtswinkel. Wij zijn immers gestart in ons project met de werkmap rond het decreet die zij hebben uitgebracht. Een opmerkelijke vaststelling was dat de kinderrechtswinkel in haar brede gamma van spelen, niets concreet had rond de rechten van kinderen in de integrale jeugdhulp. Omdat we niet zo goed wisten hoe we spelen rond kinderrechten konden opstarten, hebben wij de bestaande spelkoffers eens grondig bekeken. Al vrij snel konden we de link leggen tussen de bestaande spelen en de rechten uit het decreet. Op die manier stonden wij plots een stap verder. We wisten in welke richting we wilden gaan wat de activiteiten betreft.

( SLIDE 10) EVELIEN Zoals een lopende band loopt, begon de projectgroep activiteiten in elkaar te knutselen. Denken we nog eventjes terug naar een van de eerste slides, dan herinnert u zich vast dat een van onze doelstellingen ‘het bereiken van alle kinderen van 0-18jaar van vzw West Vlaamse Jeugdzorg’ was. Uiteraard hadden wij tal van ideeën, maar de korte tijd dwong ons ertoe keuzes te maken. En deze keuzes zullen wij eventjes dichtbij bekijken.

90

- Met de informatie die we hadden over onze doelgroepen, concludeerden wij al vrij snel dat het praktisch gezien niet mogelijk was om kinderen van 0-3jaar te gaan informeren en te sensibiliseren rond de kinderrechten. Omdat wij deze groep toch niet in het ongewisse wilden laten, hebben wij voor hen een kader gemaakt waarbij de 3 kernrechten afgebeeld staan: Respect voor het gezin, menswaardige behandeling, hulp. Deze kadertjes komen in de slaapkamers van de kleintjes. - Vanaf 3 jaar beginnen de activiteiten. Voor de 3-5jarigen hebben wij een memory, puzzel, prikpenset en een verhaaltje ontwikkeld. - Uit ons onderzoek in de informatiefase bleek dat de groep 6-11jaar de grootste groep is binnen de voorziening. Daarom hebben we besloten 2 verschillende activiteiten voor deze groep te maken. ‘Rol je rechten’ en ‘draai je rechten’. - Actievelingen van 11-13jaar kunnen vast hun energie kwijt, want in de speel-o-box zitten er actieve spelletjes waarbij de kinderen een strijd om de rechten aangaan met elkaar. - De oudste groep zijn wij heus niet vergeten. Voor deze groep hebben wij de inspiratie gehaald bij de kinderrechtswinkel. De speurtochten die zij hebben opgesteld in Gent en Brugge, hebben wij omgebouwd naar het decreet toe en specifiek in Kortrijk. Zo weten de jongeren waar zij terecht kunnen in hun eigen stad voor vragen of hulp. We gaan de spelen eventjes apart van dichtbij bekijken.

( SLIDE 11) EVELIEN Hier ziet u het pakketje die ontwikkeld is voor de 3-5 jarigen.

( SLIDE 12) EVELIEN Voor de 3-5 jarigen hebben wij een memory, prikpenset, verhaaltjes en een puzzel gemaakt. Het zijn 4 verschillende korte methodiekjes om met kleuters de eerste stapjes te zetten in de wereld van hun rechten. Ze krijgen hier vooral een eerste visuele kennismaking. Door in dialoog te treden met de kleuters wek je emoties op, waarbij de kleuter leert omgaan met zijn eigen emoties maar ook die van anderen. De spelen zijn relatief rustig en wij hebben geprobeerd de algemene ontwikkeling van het kind te ondersteunen door middel van taal en motoriek. De kleuters waar zeer enthousiast bij deze activiteiten. We hadden 20 minuten uitgerekend per activiteit maar al snel bleek dat de kleuters veel meer tijd nodig hadden om alle

91

activiteitjes te kunnen uitvoeren. Het was goed dat wij met maximum 3 kinderen per activiteit werkten, er was immers een hoge nood aan 1-1 begeleiding.

( SLIDE 13) EVELIEN Een sfeerbeeld van rol je rechten.

( SLIDE 14) EVELIEN Een eerste ontwikkeld spel voor de 6-11jarigen is het ‘rol je rechten’ spel. Bij dit spel rollen de kinderen in verschillende personages waarbij rechten eventueel geschonden worden of in het gedrang komen. Voor de 6-9 jarigen zijn er aangepaste en eenvoudige scenario’s uitgeschreven. Bij de 9-11jarigen zijn de situaties wat complexer en word ook dieper stilgestaan bij het schenden van het recht.

( SLIDE 15) SERAFINE Zoals u ziet, zelf gezelschapspelen kunnen wij produceren, uiteraard op een amateuristische wijze.

( SLIDE 16) SERAFINE ‘Draai je rechten’ is een passief spel voor 6-11jarigen. Het is in de vorm van een gezelschapspel en omvat alle rechten van het decreet. De kinderen moeten een antwoord formuleren op een bepaalde situatie. Onrechtstreeks word de taalontwikkeling van het kind gestimuleerd doordat het kind de opgave zelf dient voor te lezen. Het spel is competitief onderbouwd. Dit is immers een leeftijdgroep die streef naar individuele erkenning. We wilden hier op een gezonde manier mee omgaan. Bij kinderen van 6-9 jaar zal nog veel ondersteuning nodig zijn van de begeleiding bij het lezen. Bij de groep van 9-11jaar kan er op verschillende situaties en weetjes gedetailleerder worden ingegaan.

( SLIDE 17) SERAFINE Een speel-O-box, ontwikkeld voor actievelingen.

( SLIDE 18) SERAFINE De speel-o-box is een box waarin 5 verschillende actieve spelen zitten met betrekking tot de top 5 rechten: gezin, privacy, hulp krijgen, bijstandspersoon, zakgeld. De groep die hier bereikt word zijn de 11-14 jarigen. De speel-o-box legt vooral de nadruk op het ‘al spelend leren’. Door middel van chocolade geld leren de kinderen werken rond zakgeld. De chocolade was voor de meeste zeer mooi meegenomen. Over het algemeen genoten de

92

kinderen enorm van de activiteit en waren ze in staat om na achterna een terugkoppeling te doen naar de rechten.

( SLIDE 19) SERAFINE Enkele sfeerbeelden van de speurtocht, uiteraard met bijhorend Belgisch weer.

( SLIDE 20) SERAFINE De speurtocht is een initiatief die bij de jongeren met open armen is ontvangen. Centraal staat hier dat de jongeren zelfstandig een zoektocht afleggen in Kortrijk. Ze doen dit aan de hand van een vragenbundel, informatiebundel en een stadsplan. Ze krijgen veel verantwoordelijkheid, maar ze moeten ook veel durven. Het is de bedoeling dat deze activiteit drempeloverschrijdend werkt. De jongeren leren op deze manier organisaties en diensten kennen in hun eigen stad waar zij terecht kunnen met vragen. Het viel ons sterk op hoeveel lef de jongeren hadden om zomaar diensten binnen te stappen en vragen te stellen. Ze waren dan ook allemaal zeer enthousiast over de speurtocht. Uitblinkers waren het JAC en habbekrats. Al kunnen de presentjes die ze daar ontvingen daar voor iets tussen zitten. Jammer genoeg waren de examen een domper op deze activiteit.

( SLIDE 21) JILL Voor leeftijdscategorie van 0jaar tem 3jaar bestaat er geen activiteitenaanbod. Deze groep kreeg wel een aandenken aan onze aanwezigheid. Deze groep bestaat uit 4 kinderen. Dus je kunt stellen dat ons bereik van 51 kinderen stijgt met 4. We komen dan tot een moet resultaat van 55 geïnformeerde en gesensibiliseerde kinderen en jongeren. In procent: 61% van de jongeren en kinderen in Stella Maris en het dagcentrum hebben we bereikt. Dit zijn 6 op 10 geïnformeerde en gesensibiliseerde kinderen en jongeren. Wij zijn dan ook trots op deze cijfers. Al bij al gezien vinden wij dat wij geslaagd zijn in het bereiken van onze doelstellingen. Het was niet altijd even gemakkelijk en de ene doelstelling ging iets vlotter dan de andere. Door vraaggestuurd te gaan werken, hebben wij activiteiten kunnen opstarten die onderbouwd zijn aan wat de kinderen specifiek willen. Door de activiteiten op een speelse manier te doen kregen de kinderen tal van informatie zonder dat ze het zelf beseft hebben. Daarnaast kregen zij na elke activiteit te tijd om terug te koppelen naar inhoud, maar om ook suggesties te geven naar de activiteitbegeleider toe. Zo werden enkele spelen aangepast op vraag van kinderen. Tijdsrovend werk, maar iets met optimaal effect! 93

( SLIDE 22) JILL Zo zijn wij gekomen tot de afronding van de theoretische uiteenzetting. Voor wij overgaan naar het ‘doen’ zou ik graag weten of er mensen zijn die nog algemene vragen hebben? Vragen die specifiek over de spelen gaan, daar kunt u mee terecht bij de verantwoordelijke van het spel tijdens de try out. Eventuele vragen Voor de mensen die geïnteresseerd zijn in ons draaiboek waar alles gedetailleerd instaat, wij plaatsen alles op het netwerk hier in vzw West Vlaamse Jeugdzorg. De spelen zelf zult u kunnen ontlenen bij Lieven Saey; eerste begeleider. Zo dadelijk kunt u rondgaan langs de 5 tafels die voorzien zijn met de spelen om deze uit te proberen. Wanneer u specifieke vragen hebt kunt u deze stellen aan de student die bij het spel aanwezig is. Na de try out kunt u genieten van koffie met een versnapering die zal klaarstaan.

( SLIDE 23) JILL Bedankt voor de aandacht en veel plezier bij het spelen!

2.5.4 Overdracht naar de voorziening (activiteitenboom) Het concept: Elke leefgroep krijgt 1 boom. In deze boom hangen kleine fiches. Die fiches stellen elk een activiteit voor. Daarnaast hangen ook ‘wist je datjes’ in de boom. Wij hopen dat op die manier de kinderen en de begeleiders sneller de stap zullen zetten om spellen te ontlenen en te spelen. Eveneens blijft het onderwerp kinderrechten duidelijk zichtbaar en aanwezig in de leefgroepen. Het dagcentrum en de thuisbegeleidingsdienst krijgen ook één boom. Op de presentatie wordt de eerste boom symbolisch overhandigd aan de directie van vzw West Vlaamse Jeugdzorg.

94

3 Beheersing project 3.1 Financieel uitgaven project

ticket nr

bugdet:

250

wat

T1

go pass

45

T2

parking Gent

4,4

T3

bus gent 2X3pers

7,2

T4

parking brugge

2,5

T5

colruyt

T6

kinderechtswinkel

T7

kwarto

T8

netje goudstukken

3,15

T9

fluo kegels

5,94

T10

fluo kegels

3,96

T11

AVA

10,8

T12

dokerset,…action

5,86

T13

action speelbal

0,89

T14

broodtrommel

0,99

T15

huur sportzaal

16

T16

houten fotolijst

5,68

T17

fotoboom

59,9

T18

box

T19

prikkers

1,49

T20

tekenblok

1,82

T21

puzzel

T22

huur sportzaal

nog te bet

16

T23

ringetjes

nog te bet

2

T24

drank in T'JOC

nog te bet

3,89 6,5 13,45 bugdet

totaal uitg:

over

250

255,86

-5,86

19,95

18,49

95

3.2 Wie doet wat, wie is verantwoordelijk voor Wat

wie

Inleiding

Jelle

Werkgroep Reki

Serafine

Visie

Sharon

Doelstellingen

Iedereen

Planning

Evelien

Ontwikkelingspsychologie

Serafine

Doelgroepomschrijving

Sharon

Rondvraag in de leefgroepen

Iedereen

Leesniveau

Jill

Space shuttle

Jill (concept) en Serafine (besluit)

Babbelbox

Evelien en Jelle

Tieners in t’Joc

Sharon

Alg besluit uitwerking activiteitenaanbod

Iedereen

Opstart en verwerking inschrijvingen

Serafine

Kadertjes

Serafine en Sharon

Verhaaltjes

Evelien

Prikprent puzzel

Evelien

Memory

Sharon en Jill

Rol je rechten

Serafine

Speel-o-box

Jelle

Zoektocht

Sharon en Jill

Cijfermateriaal

Serafine

Presentatie

Jill

Activiteitenboom

Jill en Sharon

Financieel

Serafine

Weekroosters

Serafine

Bronnenlijst

Jill

Structuur en opmaak van het draaiboek

Serafine

Europese insteek

Jelle iedereen

Terugkoppeling naar de doelstellingen

Sharon

Artikel Weliswaar

Jill

96

3.3 Tijd weekplannen, dagverloop en dagplannen en overleg WEEK 1: VAN 22/10 TOT EN MET 26/10 2007 maandag 22/10

dinsdag 23/10

GROEP : woensdag 24/10

donderdag 25/10

vrijdag 26/10

Van 8u30

Van 8u30

Van 8u30

In BIB

In BIB

In BIB

1&2

overleg

Van 10u45 3&4

Bespreking

met

Bert

Vandierdonck

13u30

7&8

5&6

Planning

13u30 opmaken

in

de In Stella Maris

BIB

Kennismaking,

Doelstellingen overlopen

en eerste werkoverleg in de

Van 13u30

Overleg vergadering

In BIB

13u tot 15u

introductie

In Stella Maris Definitief projectcontract

West Vlaamse Jeugdzorg Tot 17u30

Tot 17u30

Tot: 6 uren

Tot: 8 uren

Tot 17u30

Tot 17u30

Tot 16u30

Tot: 4 uren

Tot: 8 uren

Tot: 7 uren

Wij kiezen voor 34 uren groepsuren en 4 uren individuele uren

97

WEEK 0: VAN 29/10 TOT EN MET 2/11 2007 maandag 29/10

dinsdag 30/10

woensdag 31/10

GROEP : donderdag 1/11

vrijdag 2/11

Van 8u30

5&6

3&4

1&2

In BIB

7&8

Tot 17u30

8 uren

98

WEEK 2: VAN 5/11 TOT EN MET 9/11 2007

3&4

1&2

maandag 5/11

dinsdag 6/11

woensdag 7/11

GROEP : donderdag 8/11

vrijdag 9/11

Van 8u30

Van 11u

Van 9u

Van 8u30

Van 8u30

Tot 17u

Tot 18u30

Tot 12u

Tot 14u 00

Tot 16u 30

7,5 uren

7,5 uren

In Stella Maris

5 uren

7 uren

In Stella Maris

In BIB

Voorstellen aan de

In Stella Maris

In Stella Maris

Voorstellen aan personeel

Visie REKI

leefgroepen

en contacten leggen voor

Doelgroep omschrijven

workshop,

Beginnen aan conclusie

Informatie vergaren, Accommodatie bekijken,

Van 12u tot 16u30 In BIB 7,5 uren

Materiaal bekijken,

Overleg vergadering Lieven

7&8

5&6

13u tot 15u

99

WEEK 3: VAN 12/11 TOT EN MET 16/11 2007

1&2

maandag 12/11

dinsdag 13/11

woensdag 14/11

GROEP : donderdag 15/11

vrijdag 16/11

Van 8u30

Van 8u30

Van 8u30

8u (vertrek kortrijk)

Van 8u30

Tot 17u 30

Tot 17u 30

Tot 12u30

9u tot 13u

Tot 15u 30

8 uren

8 uren

4 uren

In Gent studiedag omtrent

6 uren

In Stella Maris

In Stella Maris

In stella Maris

vrijheidsberoving

In Stella Maris

14u tot 17u

Overleg vergadering

op gesprek bij de

13u tot 15u

kinderrechtswinkel in Gent

Jan

Werkgroep REKI In Leefgroep 3

7&8

5&6

3&4

09u tot 11u45

8 uren

13u tot 18u

Jill tot 16u30

space shuttle

Want ze heeft een

babbelbox

werkgroep in Brugge

8,5 uren

omtrent kinderrechten

100

WEEK 4: VAN 19/11 TOT EN MET 23/11 2007

1&2

maandag 19/11

dinsdag 20/11

woensdag 21/11

GROEP : donderdag 22/11

vrijdag 23/11

Van 9u

Van 9u

Van 9u

Van 8u30

Tot 18u

Tot 18u

Tot 18u

Tot 12u 30

8 uren

8 uren

8 uren

4uren

In Stella Maris

In Stella Maris

In Stella Maris

In Stella Maris Overleg vergadering 10u tot 12u Tussentijdse evaluatie

3&4

Geert, Jan

Van 15u 5&6

In BIB

7&8

Tot 22u 7 uren

101

WEEK 5: VAN 26/11 TOT EN MET 30/11 2007

3&4

1&2

maandag 26/11

dinsdag 27/11

woensdag 28/11

GROEP : donderdag 29/11

vrijdag 30/11

Van 8u30

Van 8u30

Van 9u00

Van 10u

Van 9u

Tot 17u30

Tot 17u 30

Tot 18u

Tot 18u

Tot 16u

8 uren

8 uren

8 uren

7 uren

6 uren

In Sella Maris

In Stella Maris

In Stella Maris

In Stella Maris

In Stella Maris

Tussentijdse evaluatie

Studienamiddag decreet

8u30 tot 10u30

rechtspositie

iedereen

medewerkers BT, DC en

bespreking bij Vicky 10u30

TBD 13u tot …

voor

alle

tot 12u (Jelle, Evelien, Serafine) Overleg vergadering Lieven, Jan

7&8

5&6

13u tot 15u

102

WEEK 6: VAN 3/12 TOT EN MET 7/12 2007 maandag 3/12

dinsdag 4/12

1&2

Van 8u30

woensdag 5/12

GROEP : donderdag 6/12

vrijdag 7/12

Van 8u30

Van 8u30

Van 8u30

Jill blijft thuis en werkt aan Tot 18u30

Tot 17u

Tot 18u30

Tot 16u

paper

8 uren

9 uren

6,5

In Stella Maris

In Stella Maris

In Stella Maris

(omdat

ze

individuele uren heeft)

veel 9 uren In Stella Maris

Overleg vergadering 10u tot 12u 3&4

Jan, Lieven

13u45 paperbespreking 5&6

Evelien en Serafine Van 15u Tot 18u30 3,5 uren

7&8

In Stella Maris

103

WEEK 7: VAN 10/12 TOT EN MET 14/12 2007

1&2

maandag 10/12

dinsdag 11/12

woensdag 12/12

GROEP : donderdag 13/12

vrijdag 14/12

Van 8u30

Van 8u30

Van 8u30

Van 8u30

Van 8u30

Tot 18u

Tot 18u

Tot 17u

Tot 18u30

Tot 12u

8,5 uren

8,5 uren

8 uren

9 uren

3,5 uren

In Stella Maris

In Stella Maris

In Stella Maris

In Stella Maris

In Stella Maris

Overleg vergadering Jan

7&8

5&6

3&4

10u tot 12u

104

WEEK 8: VAN 17/12 TOT EN MET 21/12 2007

1&2

maandag 17/12

dinsdag 18/12

GROEP :

woensdag 19/12

donderdag 20/12

vrijdag 21/12

Van 8u30

Van 8u30

Van 8u30

VRIJAF

Van 8u30

Tot 17u 30

Tot 17u 30

Tot 12u

Ontstressen zodat het

Tot 16u 30

8 uren

8 uren

3,5 uren

examen wel zal lukken

7 uren

In Stella Maris

In Stella Maris

In Stella Maris

EXAMEN Op school

Presentatie

project

voor

3&4

werkgroep REKI 10u tot 11u30

eindevaluatie Geert, Lieven, Jan

7&8

5&6

13u tot 15u

105

3.4 Informatie: onze bronnen Boeken Vzw Vlaams centrum voor kinderen en gezinnen, Rechten van kinderen in instellingen Bijzondere Jeugdzorg, 2000, (uitgeverij onbekend), 159 p. Kinderrechtswinkels Vlaanderen, Speel een rol, 2001, new graphic Center bvba Gent, 77 p. Werkmappen Kinderrechtswinkels Vlaanderen, Aan de slag met het decreet rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp, 2006 Brochures Kinderrechtswinkels Vlaanderen, ‘’t zitemzo…in de integrale jeugdhulp’ +12j., 2005 Kinderrechtswinkels Vlaanderen, ‘Mijn rechten in de jeugdhulp’ -12j., 2006 Kinderrechtswinkels Vlaanderen, ‘ De rechten van kinderen in de jeugdhulp’ Ouders, 2006 Kinderrechtswinkels Vlaanderen, kinderrechtenspeurtocht Gent, (jaartal onbekend) Naslagwerken West Vlaamse Jeugdzorg vzw “Begeleidingstehuis Stella Maris”, Kwaliteitshandboek, Kortrijk, 01.01.2004 West Vlaamse Jeugdzorg vzw “ Dagcentrum De knoop”, Informatiebrochure in verband met de werking voor ouders en jongeren, 2007 Begeleidingstehuis Stella Maris, Conceptnota kinderrechten, Kortrijk, 21.09.2005 West Vlaamse jeugdzorg vzw “Dagcentrum de Kapstok”, Kwaliteitshandboek 01, 2.1.2; 2.1.3, Kortrijk, 30/12/2004

106

Internet Betreffend Europese insteek: http://www.childreninscotland.org.uk/html/poly_righ.htm http://europa.eu/youth/your_rights/index_dk_nl.htlm http://www.boerneraadet.dk/ http://www.um.dk/um_files/denmark/kids/denmarkKids125.htm http://www.crin.org/resources/treaties/CRC.asp?catName=International+Treaties&flag=legal &ID=6 http://www.unicef.org/magic/resources/CRC_dutch_language_version.pdf

Betreffend Informatiefase: http://www.hollebeekscholen.be/avi-leesniveau.htm http://nl.wikipedia.org/wiki/AVI_(onderwijs) http://www.kjrwlimburg.nl http://jsp.vlaamsparlement.be/docs/stukken/1996-1997/g492-1.pdf Betreffende implementatiefase: http://www.kinderrechtswinkel.be/index.php?ID=2694 http://www.soka.be http://nl.wikipedia.org/wiki/Jeugdbeschermingsrecht Digitale contacten e-mail: Kinderrechtswinkel Maastricht, Nederland, [email protected], 07/11/07 Bezoeken Studiedag open forum, kinderrechtencoalitie Vlaanderen, Vrijheidsberoving en vrijheidsbeperking, donderdag 15 november 2007,9H-13H, Geuzenhuis, Gent. Cursussen Toon Vercamert, Cursus 1ste jaar orthopedagogie, Ontwikkelingspsychologie, Kortrijk, KATHO Ipsoc, 2004-2005 Gerda Geens, Cursus 1ste jaar orthopedagogie, Bijzondere orthopedagogie: Bijzondere jeugdzorg, Kortrijk, KATHO Ipsoc, 2004-2005

107

Lieve Catrijsse, Cursus 3de jaar orthopedagogie, Mensen- en kinderrechten, Kortrijk, KATHO Ipsoc, 2006-2007

108

3.5 Kwaliteit: evaluaties en de beoordeling van het project Als wij eens nagaan welke de factoren zijn die hebben bijgedragen tot het slagen van ons project, dan moeten wij vooreerst de hele groep bedanken voor de goeie inzet en samenwerking. Door deze inzet en dat van al onze begeleiders zijn wij er in geslaagd niet minder dan 61% van de kinderen te bereiken in 8 weken tijd. In deze 8 weken hebben wij getracht alle kinderen te bereiken door het organiseren van een 6 tal activiteiten gedurende 3 weken. Bij het organiseren van deze activiteiten moesten we rekening houden met het budget waaraan we ons moesten houden. Bij aanvang van het project hebben wij 250 euro werkingsbudget gekregen en 250 euro vervoersbudget, van dit alles blijft er bij de afsluit nog ongeveer 200 euro over. Overleg was ook een zeer belangrijk punt tijdens ons project. Er was veel ruimte voor overleg in de groep zelf, zodat wij als groep op eenzelfde lijn konden komen en ten volle achter ons project konden staan. Niet alleen het overleg in groep was belangrijk voor ons project maar ook het overleg met de werkgroep kinderrechten. Hierbij hebben wij samengewerkt met de werkgroep REKI, waar wij doorgaands op vrijdagmiddag onze plannen voorlegden aan Jan, Geert en Lieven. In samenspraak met hen is ons aanbod tot stand kunnen komen. Hierbij was ons belangrijkste communicatiemiddel onze verslaggeving wat wij tot op het einde van het project plichtsbewust hebben volgehouden. Hierdoor was er een duidelijk overzicht over onze plannen wat bijdroeg tot het efficiënt lopen van de overlegmomenten.

Tussentijdse evaluatie met Bert. => puntenverdeling => vragenbladen invullen: elke student vult persoonlijk zijn vragenblad in ivm taakgerichtheid en groepsgerichtheid. => overlopen antwoorden vragenblad Taakgerichtheid: 1. De doelstellingen zijn duidelijk Wat is een doelstelling? Is niet altijd voor iedereen hetzelfde maar samen komen we tot een goed resultaat. Het komen tot een goede doelstelling is een proces gebeuren, een proces tot duidelijkheid te krijgen. Opstellen van doelstellingen: moeilijk proces. Hangt af van wat je wil evalueren. Evalueren van activiteiten of evalueren van kennis?

109

2. Mijn verwachtingen komen uit. Iedereen had wel andere verwachtingen over het project. De verwachtingen worden door de interactie met verschillende partners aangepast of beïnvloed. 3. Er wordt goed gediscussieerd Er komen snel op 1 lijn in onze discussies hoewel sommigen vinden dat we hier soms wat veel tijd voor nemen. Discussies mogen dus wat meer to the point en minder tijdsrovend maar het resultaat mag blijven. Om mee te nemen: Rol van gespreksleider beter uitwerken en hanteren. Efficiënter gaan vergaderen. 4. De groep voldoet aan mijn behoeften Er zijn uiteenlopende behoeften in de groep. Deze staan niet steeds op 1 lijn vb: taakverdeling 5. Er wordt hard aan een taak gewerkt algemeen is er wel tevredenheid hierover 6. Ik weet wat er van mij wordt verwacht De verwachtingen zijn gaandeweg wel duidelijk geworden. 7. Er worden goede beslissingen genomen We zijn er allemaal van overtuigd dat dit zo is. 8. Er wordt constructief samengewerkt Soms wordt er meer constructief gewerkt dan anders. Maar Constructief wordt ook door iedereen anders ingevuld. Kan een babbeltje tijdens de uren? Met de ene mensen kun je makkelijker werken dan met de andere. 9. Ik weet wat de andere subgroepen doen Iedereen is nu mee met wat er moet gebeuren, tijdens overleg ’s morgens wordt dit overlopen en er zijn genoeg momenten waar we hier tijd voor kunnen nemen. 10. We schieten goed op met de taak iedereen is hierover tevreden. 11. Ik weet wat we nog aan de taak moeten doen 110

Gaandeweg worden de dingen duidelijk vb verwachtingen van de presentatie. Maar algemeen zijn we hier wel goed van op de hoogte. 12. Iedereen voelt zich verantwoordelijk voor de taak Iedereen voelt zich verantwoordelijk voor de taak, hoe dit zich vertaald naar werk kan wel afhangen van persoon tot persoon. De vertaling hiervan kan anders geproportioneerd zijn. 13 De begeleiders van de organisatie doen hun werk goed Wat inhoudelijke ondersteuning betreft zijn we heel tevreden. Materiaal vindt wel moeilijk zijn weg naar ons! Hoe daar iets aan doen? Deze bedenking communiceren naar Lieven, Jan en Geert? Deze week was het wel goed. 13. De externe contacten verlopen goed Hangt af van de verwachtingen hieromtrent. Speurtocht: andere voorzieningen in Kortrijk: soms heel goede contacten. Europa: nog geen antwoord gekregen maar inspanningen worden geleverd van onze kant om dit op te volgen. Is wel tijdsrovend zonder soms veel resultaat te krijgen. 14. Ik kan zeggen wat we op de volgende samenkomst zullen doen Dit wordt elke dag in het dagverslag vermeld, ook tijdens de ochtendvergadering wordt dit telkens overlopen. 15. Ik kan inhoudelijk iets brengen De meeste kunnen inhoudelijk wel iets brengen, sommigen doen dit niet steeds. Sommigen voelen zich meer aangetrokken tot de praktische uitwerking ervan. 16. Ik heb de indruk dat we efficiënt werken Er wordt wel efficiënt gewerkt maar niet vergadert. Soms door stomme voorvallen verliezen we veel tijd: kopies, materiaaltekort… 17. Ik kan het werktempo van de groep bijhouden algemeen ok 18. De verslaggeving is functioneel Projectbegeleider is hier heel tevreden over. 19. De productbegeleider doet zijn werk goed. 111

Algemene tevredenheid. In deze dagverslagen kunt u zien dat er veel zaken aanbod zijn gekomen. Er zijn veel zaken uitgeklaard. We hebben ook besluiten getrokken. De checklist van Bert Van Dierdonck heeft zaken kunnen duiden die voordien niet bespreekbaar waren. Het werd ons duidelijk dat onze pijnpunten vooral lagen in de verschillende individuele doelstellingen en verwachtingen. Door Lieven werd nog extra aandacht gevestigd op het feit dat er in onze groep veel diversiteit is. De groep bestaat uit zeer sterke karakters die de communicatie niet vergemakkelijken. Het hebben van sterke karakters vraagt dan ook veel communicatieve vaardigheden om het project gestroomlijnd te laten verlopen. Door deze onderliggende spanningen bespreekbaar te maken hebben we nog eens het bewijs geleverd dat we toch niet zo een slechte groep zijn. We moeten leren de zaken minder te dramatiseren zodat we niet blijven hangen in een paniekaanval. We zijn een goede groep want het taakgerichte is zeer sterk aanwezig onder de leden. Het groepsgerichte is in het begin van het project niet zo optimaal geweest maar nu zijn we in de goede richting aan het evolueren. Het zou ook niet optimaal zijn voor het project als we te goede vrienden zouden worden want dan zou het taakgerichte uit het oog verloren worden.

112

4 Europese insteek Europese insteek project Kinderrechten 1) Inleiding – Algemene info De rechten van kinderen staan in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK). Het verdrag is opgesteld door de Verenigde Naties en is door 192 van de 194 landen ondertekend.

Het

IVRK

is

hierdoor

het

meest

geratificeerde

internationale

mensenrechtenverdrag. Nagenoeg alle aspecten van het leven van jeugdigen komen in de 54 artikelen van het Verdrag aan de orde, zoals het belang van het kind, ontwikkeling, onderwijs, inspraak, bescherming tegen kindermishandeling. België ratificeerde dit verdrag op 16/12/1991. Ratificeren betekent dat het Verdrag ook daadwerkelijk geldt in hun land; het dient nageleefd te worden. Dit was vrij laat ! Enkele zogenaamde ‘minder ontwikkelde landen’ zoals Brazilië, El Salvador, Guinee en talrijke andere deden dit veel eerder ! 2 landen die deel uitmaken van de VN hebben vandaag de dag enkel het Verdrag ondertekend, maar nog niet geratificeerd; nl. de Verenigde Staten en Somalië ! In Somalië is onduidelijk wie het staatshoofd is en wie de regering, wat de procedure voor het verdrag enorm moeilijk maakt. De Verenigde Staten maken echter voorbehoud bij kinderrechten en weigeren om het verdrag om te zetten in eigen wetgeving. Bovendien passen sommige staten in de VS nog altijd de doodstraf toe op minderjarigen. Ook daardoor geldt het Kinderrechtenverdrag vandaag nog altijd niet in de VS. Alhoewel bijna alle landen ter wereld het verdrag hebben ondertekend, betekent dat niet dat de rechten van het kind er in de dagelijkse praktijk nooit meer geschonden worden. In het eerste artikel van het Verdrag staat dat onder een kind wordt verstaan iedereen onder de 18 jaar. Als in een land in de wet staat dat de meerderjarigheidsgrens lager ligt, geldt die leeftijd. In België ligt de grens ook op 18 jaar.

113

Juridisch gezien roept dit echter enkele vraagtekens op; aangezien een jongere van 16 jaar reeds strafrechtelijk vervolgd kan worden in België. Dit geldt tevens voor enkele andere landen. Criticasters zijn daarom van mening dat een juridisch strafsysteem voor minderjarigen inbeukt tegen de rechten van het kind. (België is reeds enkele malen veroordeeld geweest voor het overtreden van deze rechten ! ) Wat staat er nu zoal in het Verdrag ? Wat zijn die kinderrechten nu ? Algemeen wordt aangenomen dat de kinderrechten verdeeld kunnen worden onder de 3 P’s : De Provisierechten verwijzen naar zaken en voorzieningen die kinderen nodig hebben om in de best mogelijke omstandigheden op te groeien, zoals scholen, jeugdwerk, media, hulpverlening, … Hieronder vallen ook basisbehoeften zoals voldoende eten en drinken, degelijke huisvesting, toegang tot gezondheidszorg, kindergeld en sociale zekerheid. Protectierechten beschermen minderjarigen tegen gedrag of leefomstandigheden die schadelijk zijn voor hun ontwikkeling of welzijn, bijvoorbeeld tegen kindermishandeling, verwaarlozing of uitbuiting in werk of oorlog. Sommige artikelen uit het Kinderrechtenverdrag vragen

speciale

aandacht

voor

de

bescherming

van

erg

kwetsbare

groepen:

vluchtelingenkinderen bijvoorbeeld, of kinderen met een handicap. Participatierechten zijn de rechten waarmee de minderjarigen voor zichzelf kunnen opkomen en mee beslissen over dingen die ze belangrijk vinden: recht op inspraak, recht om zich te verenigen, recht op privacy, recht om een eigen geloof te kiezen, ... Deze rechten zijn de meest opvallende vernieuwing: nooit eerder werd zo duidelijk gesteld dat minderjarigen zélf deze rechten hebben om voor zichzelf op te komen. Al deze rechten en artikelen hangen met elkaar samen. Je kunt dus niet zomaar een P loskoppelen van een andere: zo heeft een kind niets aan het recht op participatie (inspraak) als het niet beschermd wordt als het zijn mening zegt (protectie). 2) De studiereizen a) Berlijn In Berlijn is er niet zo een groot verschil qua het behandelen van kinderen en jongeren als in België.

114

Grootste verschilpunten zijn dat er minder aandacht kan gegeven worden aan individuele benadering zoals hier in België wel vaak geprobeerd worden. Dit komt vanwege het feit dat we in Berlijn te maken hebben met een echte metropool. Er leven circa 8 miljoen mensen op het grondgebied van Berlijn. Zowat 40% daarvan leeft in een situatie die bestempeld wordt als een ‘randgebied’. Voor deze mensen is er zeer weinig ondersteuning. Zij worden niet echt beschouwd als een cliëntengroep, maar als potentiële risicogroep. Dit fenomeen wordt nog versterkt doordat er bitter weinig gespecialiseerde hulpverleners zijn in Berlijn. Er wordt geschat dat 1 hulpverlener een doelgroep van ongeveer 30.000 mensen onder zich heeft. Gevolg daarvan is dat vele mensen niet bereikt worden in hun hulpvraag. Voor kinderen specifiek gelden dezelfde kinderrechten in Berlijn als opgenomen in het verdrag van de VN. Wat wel een groot verschil is met België zijn de jeugdgevangenissen in Berlijn. Die zijn in talrijkere mate aanwezig dan in ons eigen land. Men gaat vlugger over tot opsluiten van minderjarigen. Iets waar in België tegenwoordig zwaar over gediscussieerd wordt !

b) Denemarken Denemarken heeft net als heel wat Europese landen een Vn- Overeenkomst getekend omtrent kinderen. Deze tekst bevat verschillende rechten waarover kinderen beschikken Vb: recht op voedsel, gezondheid, kleding, ontwikkeling, onderwijs, spel en vrije tijd, informatie, bescherming, recht op eigen mening…. Ook kinderarbeid is in Denemarken verboden, op deze manier willen ze de kinderen beschermen tegen uitbuiting (naast seksueel misbruik, geweld…). Vanaf 13 jaar mogen kinderen wel een vorm van lichte arbeid doen zoals een krantenronde. Kinderen in Denemarken lopen een ander schoolsysteem door dan Belgische kinderen.

115

Elk kind heeft recht op kinderopvang tot hij of zij 6 jaar is. Voor elk kind moet er een plaats zijn in een Kindergarten. (recht op hulp) In de kindergarten leven de kinderen in kleine leefgroepen, er wordt veel belang gehecht aan zelfstandigheid en het ontdekken van de wereld en de omgeving. Er wordt belang gehecht aan het spelen en ontdekken op een aantal manieren. -

kinderen spelen heel veel buiten, kinderen gaan niet naar school voor hun

zesde verjaardag omdat ze eerst moeten ‘uitgespeeld’ zijn vooraleer ze naar school kunnen gaan. (recht op spel) -

Het spel is zeer belangrijk voor de ontwikkeling van het kind: er wordt veel

buitengespeeld, de Denen vinden dit belangrijk. -

Kinderen krijgen in de namiddag workshops, ze kunnen kiezen maar er wordt

verwacht dat ze de hele middag bij die keuze te blijven. Keuzes maken is zeer belangrijk en het kind heeft dus zeker van jongs af aan recht op eigen keuze. -

In de Kindergarten gaan ze de kinderen geen beperkingen opleggen, er wordt

gewerkt met vertrouwen in het kind: kinderen mogen met hamers, nagels en zagen werken. Deze materialen liggen binnen het handbereik van de kinderen.

De Nationale Raad voor Kinderen Wat is de Nationale Raad voor Kinderen precies? In tegenstelling tot België heeft Denemarken een Nationale Raad voor Kinderen. De Nationale Raad voor Kinderen is een onafhankelijke nationale instelling. De Nationale Raad is politiek onafhankelijk en handelt op zijn eigen besluiten. In administratieve termen, is de Raad verbonden met het Deense Ministerie van Familie en Consumentenzaken. Met wat houdt de Nationale Raad voor kinderen zich precies bezig? De Raad probeert de rechten van kinderen te beschermen. Ze houden zich bezig met verschillende aspecten uit het leven van kinderen: kinderen en scheidingen, pesten, lijfstraffen, seksueel misbruik, de fysieke schoolomgeving, ontoereikende zorg en controle van de ouders.

Op welke manier doet men dit? De Nationale Raad voor Kinderen beoordeelt de voorwaarden van kinderen in Denemarken met betrekking tot de V.N. – Overeenkomst over de Rechten van het Kind. De raad geeft advies en overlegt met de overheden over kwesties die te maken hebben met de leefomstandigheden van kinderen. Ze gaan informatie verstrekken over voorwaarden van kinderen in de maatschappij. Men gaat over deze voorwaarden raad en advies geven aan autoriteiten. Ze nemen ook meningen van kinderen zelf mee in hun werk.

116

Welke taak hebben ze nog? Wanneer de raad merkt dat men in de wetgeving of de praktijk geen rekening houden met de kinderen en hun rechten, dan is het hun taak om dit aan te wijzen. Ze gaan uit namens van de kinderen in het openbare debat spreken. Enkele voorbeelden van aspecten die de nationale Raad voor Kinderen behandelt. Binnen de afgelopen jaren heeft de Nationale Raad voor Kinderen gewerkt aan: ·Kinderen in scheidingen ·Intimidatie ·Fysieke straf ·Seksueel misbruik ·Het fysieke schoolmilieu ·Ontoereikende ouderlijke zorg en controle

Hoe ziet de samenstelling eruit van de nationale Raad voor Kinderen? De nationale Raad voor Kinderen heeft een interprofessionele samenstelling. De raad bestaat uit een voorzitter en zes leden. Samen, vertegenwoordigt de Raad een gevarieerd inzicht in de adolescentie en de ontwikkeling van kinderen. Het werk van dag tot dag van de Raad wordt ondernomen door het secretariaat van Kinderen, dat momenteel uit zeven personen wordt samengesteld. De voorzitter van de nationale Raad van Kinderen en twee leden worden benoemd door de Deense Minister voor Familie en consumentenzaken. Vier leden worden benoemd op de aanbeveling van een verkozen assemblage van organisaties. Iedereen wordt benoemd voor een termijn van vier jaar. Wanneer is de Nationale Raad voor Kinderen opgericht? De nationale Raad voor Kinderen werd opgericht in 1994 - aanvankelijk als proefregeling. In 1997 besliste het Deense Parlement de Nationale Raad voor Kinderen permanent te maken. Hoe wordt de Nationale Raad voor Kinderen gefinancierd? De nationale Raad voor Kinderen ontvangt een jaarlijkse overheidstoelage. Hoe worden de kinderen betrokken bij de Nationale Raad voor Kinderen? Men is van mening dat kinderen hun eigen gedachten, adviezen, meningen en ervaringen bijdragen tot de ontwikkeling van kinderen tot volwassen burgers in de maatschappij. De houdingen, de meningen en de suggesties van kinderen kunnen het politieke werk informeren en het voor kinderen meer relevant maken. Het Comité van de Kinderen van de Nationale Raad telt bijna 1.200 kinderen die zich over het hele land gespreid zijn. Ze melden zich hun adviezen over onderwerpen die door de Raad zijn aangenomen. Bijvoorbeeld het roken in school, de problemen van kinderen met 117

hun ouders' scheiding en intimidatie. Wij verspreiden de antwoorden van de kinderen aan het publiek: grote kinddeskundigen, politici, kinderen, … De kinderen kunnen hun adviezen ook meedelen over de Nationale Raad van Kinderen dmv de homepage van de raad. Hoe ziet Denemarken de V.N. - Overeenkomst over de Rechten van het Kind? De V.N.- Overeenkomst over de Rechten van het Kind is voor de Nationale Raad een belangrijke basis. Vooral om dag in dag uit te werken in het belang van het kind en om hun rechten te beschermen in de maatschappij. Het opnemen van de geest en de brief van de overeenkomst in Deense wet en praktijk is een aan de gang zijnde proces. Gezien de ontwikkelingen in de maatschappij, maakt de Overeenkomst over de Rechten van het Kind constant nieuwe eisen van politici, autoriteiten en professionelen. De nationale Raad voor Kinderen houdt hen constant om de Overeenkomst over de Rechten van het Kind als duidelijke basis aan te hangen wanneer de besluiten kinderen impliceren. Houdt de Nationale Raad voor Kinderen ook toezicht op naleving? Men controleert dicht het rapporteringproces aan het Comité van de V.N. voor de Rechten van het Kind. Men vindt het belangrijk dat er een adequaat en subtiel onderscheiden beeld van de voorwaarden zou moeten zijn waarop de kinderen in Denemarken groeien, om een basis voor de beoordeling van het Comité van Deense voorwaarden te vormen. Is de Nationale Raad voor Kinderen bereidt tot overleg? Met betrekking tot wetgevende of andere initiatieven van betekenis aan kinderen, is de Nationale Raad voor Kinderen beschikbaar voor overleg. De Raad kan verzoeken om dat de openbare diensten van politieke besluiten en administratieve praktijk in de Nationale Raad voor de brandpuntsgebieden van Kinderen rekenschap geven, maar zij behandelen geen specifieke klachten. Hoe informeert de Nationale Raad voor Kinderen? De nationale Raad voor Kinderen informeert mensen over zijn werk door de media, persmededelingen, bulletins, publicaties, conferenties en een jaarverslag. Veel van deze materialen

kunnen

in

het

Deens

op

deze

website

worden

gevonden:

http://www.boerneraadet.dk/

Wachtlijsten zijn verboden! Op studiereis heb ik een bezoek gebracht aan een Kindergarden die “Flintebakken” heette. Kindergardens zijn zoals de kinderopvangen die wij hier in België kennen. In Denemarken is de populatie en de omvang van de kindergardens veel groter dan hier in België. In “Flintebakken” was er plaats voor 66 kinderen. In België is dit een heel stuk minder! Wanneer we op bezoek waren in de kindergarden verbleven er op dat moment 72 kinderen. De overheid verbiedt wachtlijsten, omdat men vindt dat elk kind recht heeft op hulp en dit wel 118

onmiddellijk. Wanneer de kindergardens toch kinderen zouden weigeren of met wachtlijsten werken, dan kunnen ze daarvoor boetes krijgen opgelegd door de overheid. Hier in België wordt zeer veel met wachtlijsten gewerkt. De overheid probeert hier hun werk van te maken, maar veel verandering ondervinden we niet. Wanneer een vrouw nog maar weet wanneer ze haar kindje zal krijgen, moet ze bij wijze van spreken al op zoek gaan naar een kinderopvang. Je merkt in Denemarken op dat de overheid het recht op hulp hoog in het vaandel neemt.

Gesprek met een politieman en preventiewerker van het politiedistrict Herning in Denemarken. Wie, wat, waar? In Denemarken hebben we uitleg gekregen van een politieman: Finn Moesgaard en SSPwerker (= preventiewerker): Bjarne Rosendal. Zij werken samen in het politiedistrict Herning. SSP staat voor school – social services – Police. De preventiewerkers werken nauw samen met een school waar ze hun ervaringen vanuit het sociale services (mensen die in een sociaal moeilijke situatie zitten) en politie naar voor brengen. Wanneer is de SSP ontstaan? De SSP is ontstaan in de jaren ’70, omdat er dan veel criminaliteit was in Denemarken. De SSP werd aan de OH voorgesteld en zij vonden dit een goed idee. Pas in de jaren ’90 kwam dit volledig tot stand, zoals het nu is. Voordien moest men individueel werken en ver gaan om een collega te vinden. Nu werkt men in een team en bestaan er verschillende districten in Denemarken. Hoe ziet een team er precies uit? Men werkt met een team van straatwerkers. Dit team bestaat uit 8 leden. Zij gaan naar plaatsen waar de jongeren zich verzamelen bvb een jongerendiscotheek. Je hebt ook de nachtwerkers (= “Night Ravens”): Dit komt ook in Noorwegen en Zweden voor. Elke vrijdag- en zaterdagavond/nacht/morgen delen zij condooms uit. Zij werken zelfstandig. Elke 3 maanden overleggen zij met de straatwerkers. Zij gaan niet binnen waar de jongeren zich bevinden, zij leggen hen niets op. Wat is de hoofdtaak van de SSP? De hoofdtaak van de SSP: ‘… is to give children and young ones in Herning the possibility of choosing A GOOD LIFE’ Is er al een daling van criminaliteit in Denemarken? In statistieken over criminaliteit kan men geen daling aantonen. Dit heeft wel enkele redenen: •

Mensen doen niet steeds een aangifte.

•

Soms werkt men een campagne niet voldoende uit.

•

… 119

Besluit: De preventiewerkers van de SSP zijn zoals we in België de straathoekwerkers kennen. Zij zoeken de minderjarigen op in hun milieu en laten de jongeren niet tot hen komen. Zij zullen wanneer jongeren in moeilijkheden zitten, sneller kunnen doorverwijzen naar de bevoegde instanties. Ze zijn meer op de hoogte van de problematieken en wat er leeft bij de jongeren. Recht op hulp wordt volgens mij vlugger gewaarborgd. Doordat men ook niet met wachtlijsten werkt in Denemarken, zal het kind ook nooit met vragen en problemen in de kou blijven staan. Ik vind dat hierbij de link kan gelegd worden met het recht op een menswaardige behandeling. Mensen worden geholpen wanneer dit nodig blijkt te zijn. De preventiewerkers zullen hun hulp niet gaan opleggen en daardoor wordt dan terug het recht op meepraten, kiezen welke hulp men wil gerespecteerd. In Denemarken werkt de politie en school heel strikt samen. Zij gaan kinderen en jongeren gaan informeren in de klas over gevaren van drugs, gevaren in het verkeer, … Zij geven de jongeren heel veel informatie mee, wat het recht op informatie ten goede komt. Zij zullen ook sneller hulp inschakelen, omdat zij ook door hun straathoekwerk weten wat er leeft bij jongeren, welke hulp zij daadwerkelijk nodig hebben

c) Schotland Het werk van Kinderen in Schotland wordt ondersteund door de Overeenkomst van de Verenigde Naties over de Rechten van het Kind (UNCRC). Zij geloven in het beschermen van de rechten van kinderen en zorgen ervoor dat het beleid en de diensten die kinderen beïnvloeden, de principes van de Overeenkomst aanhangen. De Kinderen in Schotland willen de rechten van UNCRC tot werkelijkheid maken in Schotland. Voor informatie over kinderen en jonge mensen over hun rechten bestaat er het Schotse Centrum van de Wet van het Kind of Commissaris van Schotland voor Kinderen en Jonge Mensen. Het laatste rapport van de UK- Overheid werd voorgelegd in 1999. Het laatste rapport over de Britse vooruitgang van de Overheid werd uitgegeven in 2002. Naast verslag die door overheden worden uitgebracht, brengen de niet-gouvernementele organisaties (NGOs) ook rapporten om te tonen hoe zij geloven dat de Overeenkomst in hun land uitgevoerd is. De organisatie van Kinderen in Schotland legde een rapport in 2002, het Alternatieve Rapport van NGO (Schotland) aan het Comité van de V.N. voor over de Rechten van het Kind. De commissaris voor Kinderen en Jonge Mensen:

120

In April 2004 benoemde Schotland de Commissaris van zijn eerste onafhankelijke Kinderen, Kathleen Marshall. Een van de belangrijkste taken van de Commissaris is de rechten van kinderen en jonge mensen te bevorderen en te beschermen, die betrekking hebben tot het. De commissaris moet kinderen en jonge mensen in haar werk ook impliceren. Ervaringen vanuit de studiereis: Kinderen worden in Schotland aanzien als individuele, kleine mensen. Net als volwassenen hebben zij recht op van alles en nog wat. Belangrijk is wel dat Schotse voorzieningen streven naar aangepaste informatie voor kinderen. Alles moet worden te ‘vertaald’ op maat van kinderen, zonder dat men iets van de waarde verliest. Zo worden er niet enkel voor de ouders folders gemaakt, ook voor de kinderen zijn die beschikbaar. Informatie van de voorziening zelf, is tevens op sommige ook te verkrijgen. Kinderen hebben in voorstrevende voorzieningen vaak een enorme betekenis voor de dienst. Ze houden bewonersvergaderingen, werken met punten-systemen, betrekken de kinderen in het opstellen hun handelingsplan,… zodanig dat de kinderen op een aangepaste,sociale manier leren omgaan met elkaar, de maatschappij en alle rechten en plichten die daarbij verbonden zijn. Men gaat ervan uit dat kinderen hun rechten mogen krijgen, in ruil dat zij stevig beseffen wat daar aan vast hangt. Zo was er een gesloten instelling BJZ, die te midden een woonwijk lag, zonder hekkens rond het gebouw. De opvoeders leefden in de veronderstelling dat de kinderen maar al te goed beseften dat de voorziening hun laatste kans was, dat ze enkel daar nog konden hun leven herverbeteren of zelf herstarten. De kinderen hadden geen aanzet tot weglopen, omdat zijzelf aangaven dat wanneer zij betrapt zouden worden, teveel van hun rechten en vrijheid zouden verliezen. Doordat ze op deze wijze denken, lijken de schotse kinderen vaak iets rijper dan hier in België. Doordat het kind zo sterk geïnformeerd word over zijn persoon en de bijhorende hulpverlening, staat het kind qua rechtspositie sterker in zijn schoenen dan Belgische kinderen. Toch probeert men ijverig werk te maken van jeugdadvocaten. Opmerkelijk is dat jongeren meerderjarig zijn vanaf hun 16jaar. Vanaf dan stopt de leerplicht, en kunnen zij geïnterneerd worden in gewone gevangenissen. Æ In België heeft men jeugdgevangenissen waar deze leeftijdsgroep hoofdzakelijk in terecht komt. 3) Andere gecontacteerde organisaties in het buitenland Dit zijn organisaties die gecontacteerd werden en waar informatie werd over opgezocht (algemene informatie – werking ) . Nederland : 121

In Nederland zijn er andere typebenamingen dan in België . Als je zoektermen invult zoals ‘voorzieningen’ en ‘kinderrechten’ vind je bitter weinig concrete adressen of werkmethodes. Ze hebben het eerder over ‘instellingen’ of ‘bureau’s’. Je vind eerder iets over jeugdhulpverlening waarbij participatie en/of kinderrechten er een onderdeel van uitmaakt. Enkele voorbeelden : nationaal : •

STICHTING ZIEN VOOR ZORG Î Dit is eigenlijk een zorgboerderij waar kinderen en jongeren opgevangen worden. De jongeren worden hier aan hun omgeving onttrokken en er word hen een nieuw leefmilieu aangeboden. Men past zaken zoals actieve coaching toe en beheersen van het PGB.

-

emailadres : is via rechtstreekse link op website

-

www.stichtingzienvoorzorg.nl

•

JANTJE BETON Î Dit is een nationale organisatie die zich specifiek op kinderen richt, en meer bepaald over de positie van het kind in de maatschappij. Men werkt rond kinderrechten , meer bepaald over het hoe/wat en het creëren van speelkansen voor het kind. Participatie is 1 van hun doelstellingen. Je kan dit het best vergelijken met een instantie zoals de kinderrechtswinkel in België. Zij gaan voornamelijk adviseren en mee projecten opstarten. Dit is blijkbaar een heel bekende organisatie in Nederland.

-

[email protected]

•

KIDZWISE Ook dit is een nationale organisatie. Deze is geheel gericht op de kinderrechten. Ze is opgericht door het Nederlandse Kinderrechtencollectief. Bij alles wat in Nederland gedaan word rond kinderrechten speelt Kidzwise zowat een rol. Î Op 20 NOVEMBER 2007 is er een nationale Kidzwise dag in Amersfoort. Hieraan nemen honderden jongeren en organisaties deel. Er worden allerlei activiteiten georganiseerd en plannen voorgesteld op deze dag.

122

Enkele voorbeelden, provinciaal : Hierbij werd er vooral gezocht naar organisaties die zo dicht mogelijk bij België liggen. Grotere of belangrijke voorzieningen die echt rond kinderrechten werken liggen blijkbaar meer in het Noorden van Nederland. Dit zijn er enkele in de provincie Zeeland (die het dichtst bij België ligt) •

RAAD VAN DE KINDERBESCHERMING De Raad voor de Kinderbescherming komt op voor de rechten van het kind, van wie de ontwikkeling en opvoeding worden bedreigd. De Raad schept voorwaarden om die bedreiging op te heffen of te voorkomen. De Raad doet onderzoek, adviseert in juridische procedures en kan maatregelen of sancties voorstellen. De Raad werkt nauw samen met andere instanties.

-

het dichtstbijzijnde bezoekadres ligt in Middelburg

-

www.kinderbescherming.nl

•

ENKELE KINDEROPVANGEN

-

Kinderopvang de Kabouterhut , Sluis

-

Kinderopvang ’t Zonnehuisje, Sas van Gent

-

Kinderopvang De Kleine Beer, Oostburg Î deze maken allen deel uit van de Stichting Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen

•

BUREAU Jeugdzorg Dit is ook eerder een adviesorgaan. Bureau Jeugdzorg Zeeland gaat uit van het recht van iedere jeugdige om uit te groeien tot een gezonde en evenwichtige volwassene. Bureau Jeugdzorg Zeeland helpt kinderen en ouders bij vragen en problemen met opgroeien en opvoeden. Bureau Jeugdzorg Zeeland geeft aandacht waar nodig, ondersteunt waar kan, beschermt en houdt toezicht waar moet. Er zijn er verschillende in Nederland. De dichtstbijzijnde is in Middelburg : Bureau Jeugdzorg Zeeland : 1 in Middelbrug en 1 in Terneuzen.

-

www.bjz-zeeland.nl

-

[email protected]

•

ZORGBUREAU Klaver 4 Hierin werken ze onder andere met het PGB. Dit is een zorgbureau die eigenlijk instaat voor de gehele ondersteuning in de jeugdhulpverlening. Zorgbureau Klaver4 biedt zijn diensten aan in de kinder- en jeugd psychiatrie, licht verstandelijk gehandicaptenzorg en intensieve gezinsbegeleiding. Zorgbureau 123

klaver4 biedt zorg variërend van begeleiding, activiteiten, naschoolse opvang tot aan verpleging. Zorgbureau Klaver4 is een jonge onderneming met een team van gediplomeerde, enthousiaste en betrokken hulpverleners. Allen met ruime ervaring in de kinder- en jeugdpsychiatrie en verstandelijk gehandicaptenzorg. Naar aanleiding van de steeds groter wordende vraag naar zorg via PGB en ons idee dat deze zorg, op wat voor vlak dan ook, beter kan, zijn wij deze onderneming gestart. Onder beter verstaat Klaver4 zorg waarbij er ruimte is voor persoonlijke betrokkenheid, individuele aandacht en zorg die laagdrempelig is. Dit alles volgens professionele normen en waarden. Dit zijn allemaal jongeren tot 21 jaar.

Frankrijk ‘l Organisation des endroits d’enfants, Paris Kinderopvang in Rijsel Commissariat pour protection d’enfants, Strasbourg Universiteit voor Humane wetenschappen in Zuid-Parijs Hieronder volgt de opgestuurde brief naar de voorzieningen in Nederland en Frankrijk:

Goedendag, Wij zijn studenten bachelor in de orthopedagogie (opvoed(st)er – begeleid(st)er) en volgen hoger onderwijs in KATHO-IPSOC te Kortrijk, België We moeten in ons laatste jaar een project uitvoeren rond kinderrechten binnen de Bijzondere Jeugdzorg. Eén van de onderdelen in dit project is nagaan hoe kinderrechten toegepast worden in het buitenland. Om dit na te gaan sturen we u 5 korte vragen i.v.m. kinderrechten. De vragen: 1. Wat is jullie visie op het kind met betrekking tot kinderrechten? 2. Wat is jullie visie op kinderparticipatie? Hoe zetten jullie dit concreet om in de voorziening? 3. Hoe informeren jullie de hulpverleners, omtrent de rechtspositie van het kind? 4. Hoe informeren jullie de hulpvragers (cliënten), omtrent de rechtspositie van het kind? 5. Welke initiatieven willen jullie nog ondernemen in de toekomst om de rechtspositie van het kind te garanderen? U zou een ontzettend grote bijdrage leveren, door deze te beantwoorden en terug te mailen naar dit adres: [email protected] 124

Ons project loopt ten einde 30 november 2007, graag voor deze datum te reageren. Wij danken u alvast bij voorbaat en hopen op een positief antwoord. Mvg, De studenten: Evelien, Jill, Serafine, Jelle en Sharon. 4) Link naar ons project We hebben getracht zoveel mogelijk een Europese insteek in ons project te verwerken. Dit hebben we niet enkel gedaan door dit in activiteiten onder te brengen, maar ook dit zoveel mogelijk mondeling toe te lichten. Zo lichtten we de kinderen en jongeren tijdens de experimenten van de Babbelbox en de SpaceShuttle in over hoe kinderrechten zich voordoen in de buurlanden. Tijdens het hele project hebben we geprobeerd om de jongeren mee te geven dat België een land is die zich profileert als bekommert land inzake de kinderrechten. Er zijn landen waar er het heel wat slechter aan toegaat. Daarnaast hebben we ook in enkele activiteiten getracht een Europese dimensie te steken. Voorbeelden hiervan zijn in het avond in ’t JOC (mondeling) , in het spel ‘ol-je-rechten’ (mondeling) en in het spel ‘draai-je-rechten.’ In dit laatste werd de Europese dimensie opgenomen onder de vorm van kaartjes. Als de pijl op het spelbord stil stond bij de wereldbol, volgde een wist je datjes over kinderrechten in een ander land. Hieronder volgt het overzicht van deze kaartjes. Wist je dat…?

Wist je dat…?

Wist je dat…?

In Denemarken er een echte

Kinderen in een voorziening

Er in Berlijn heel veel mensen

regering van kinderen

in schotland zelf hun straf

zijn die geen hulp krijgen,

bestaat!

moeten bepalen samen met

omdat er gewoon geen

de begeleider.

begeleiders zijn!

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Dat de er speciale

Je in Engeland al vanaf je 16

In Duitsland kinderen zelden

kinderrechten zijn voor

jaar in de echte gevangenis

individuele begeleiding

kinderen in voorzieningen?

kunt vliegen! In België is dat

hebben! Alles gebeurt in

Dit is echter nog niet overal

vanaf je 18 jaar. Opletten dus!

groep.

zo in Europa! Wist je dat…?

Wist je dat…

Wist je dat…?

Dat UNICEF in alle landen

Als het land waarin je woont

Ze in Nederland geen wet

kijkt of de rechten van het

je rechten niet naleeft, dan

hebben voor kinderen in een

kind worden nageleefd?

kan het gestraft worden.

voorziening?

125

Verder zijn, wijzelf, als studenten er ons ook bewust van dat kinderrechten een item is die wel leeft in ons land. We zien vooral dat in Scandinavische landen er een voorsprong is wat betreft vernieuwende ideeën rond kinderrechten. Toch spelen ook wij hier een voorname rol in. In het project hebben zijn we er ons ook bewust van geworden dat ook wij een steentje kunnen bijdragen aan de verder uitbouw van kinderrechten in België.

126

5 Bijlagen 5.1 Bijlage 1 decreet Decreet van 7 mei 2004 betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp (B.S. 4.X.2004) 1 HOOFDSTUK I Algemene bepalingen HOOFDSTUK II Toepassingsgebied HOOFDSTUK III Bekwaamheid van de minderjarige HOOFDSTUK IV Belang van de minderjarige HOOFDSTUK V Rechten van de minderjarige AFDELING 1 Algemene bepaling AFDELING 2 Het recht op jeugdhulp AFDELING 3 Recht op instemming met en vrije keuze van de buitengerechtelijke jeugdhulp AFDELING 4 Recht op informatie en duidelijke communicatie AFDELING 6 Recht op inspraak en participatie AFDELING 7 Het dossier AFDELING 8 Recht op bijstand AFDELING 9 Recht op privacy AFDELING 10 Recht op een vrij besteedbaar bedrag AFDELING 11 Recht op een menswaardige behandeling AFDELING 12 Klachtrecht HOOFDSTUK VI . Overgangs- en slotbepalingen

HOOFDSTUK I Algemene bepalingen Artikel 1 Dit decreet regelt een gemeenschapsaangelegenheid. Artikel 2 § 1. In dit decreet wordt verstaan onder : 1° decreet integrale jeugdhulp : het decreet van 7 mei 2004 betreffende de integrale jeugdhulp ;

127

2° jeugdhulp : het geheel van de jeugdhulpverlening en de indicatiestelling, de toewijzing en de trajectbegeleiding, bedoeld in respectievelijk artikel 19, 22 en 26 van het decreet integrale jeugdhulp ; 3° jeugdhulpverlening : de hulp- en zorgverlening die zich richt tot minderjarigen of tot minderjarigen en hun ouders, hun opvoedingsverantwoordelijken en/of personen uit hun leefomgeving zoals bedoeld in artikel 2, § 1, 4°, van het decreet integrale jeugdhulp ; 4° residentiële jeugdhulpverlening : jeugdhulpverlening waarbij een vervangende woon- of verblijfssituatie wordt aangeboden ; 5° semi-residentiële jeugdhulpverlening : jeugdhulpverlening waarbij een vervangende dagactiviteit of een vervangend nachtverblijf wordt aangeboden ; 6° gerechtelijke jeugdhulp : jeugdhulp die wordt opgelegd bij een rechterlijke beslissing ; 7° buitengerechtelijke jeugdhulp : jeugdhulp die wordt verstrekt zonder interventie van een rechterlijke beslissing ; 8° minderjarige : elke natuurlijke persoon jonger dan achttien jaar ; 9° niet-begeleide minderjarige vreemdeling : elke minderjarige, die valt onder de toepassing van titel XIII, hoofdstuk 6, van de programmawet van 24 december 2002 ; 10° ouders : de personen die titularis zijn van het ouderlijk gezag of, bij ontstentenis van deze personen, de wettelijke vertegenwoordiger ; 11° opvoedingsverantwoordelijken : de natuurlijke personen, andere dan de ouders, die de minderjarige op duurzame wijze in feite onder hun bewaring hebben of bij wie de minderjarige geplaatst is door bemiddeling of ten laste van een openbare overheid ; 12° jeugdhulpaanbieder : een persoon of een voorziening die jeugdhulpverlening aanbiedt als bedoeld in artikel 4 van het decreet integrale jeugdhulp ; 13° jeugdhulpvoorziening : een voorziening die jeugdhulpverlening aanbiedt als bedoeld in artikel 4 van het decreet integrale jeugdhulp ; 14° jeugdhulpverlener : een persoon die of een team dat binnen een jeugdhulpvoorziening belast is met het verstrekken van jeugdhulpverlening ; 15° toegangspoort : orgaan, bedoeld in artikel 17 van het decreet integrale jeugdhulp, dat zorgt voor de indicatiestelling en de toewijzing ; 16° dossier : alle gegevens die op een systematische wijze met betrekking tot een minderjarige worden verzameld en bijgehouden ; 17° sector : een bevoegdheidsdomein dat geregeld wordt door regelgeving, vermeld in artikel 4, § 1, van het decreet integrale jeugdhulp, of toepasselijk verklaard krachtens artikel 4, § 2, van dat decreet. § 2. Bij verwijzing naar personen wordt in dit decreet de mannelijke vorm gebruikt.

128

HOOFDSTUK II Toepassingsgebied Artikel 3 § 1. Onverminderd de wetgeving betreffende de rechten van de patiënt en behoudens afwijkingen waarin dit decreet voorziet, regelt dit decreet de rechten van minderjarigen ten aanzien van de jeugdhulpaanbieders, de toegangspoort en de trajectbegeleiding. Het is van toepassing vanaf het eerste contact dat een minderjarige heeft met een jeugdhulpaanbieder, de toegangspoort of de trajectbegeleiding, ongeacht op welke wijze en door wie dit contact geïnitieerd wordt. § 2. Dit decreet doet geen afbreuk aan wettelijke, decretale of reglementaire bepalingen, die aan minderjarigen ruimere rechten toekennen.

HOOFDSTUK III Bekwaamheid van de minderjarige Artikel 4 § 1. Onverminderd de rechten van de ouders, oefent de minderjarige de rechten, opgesomd in dit decreet, zelfstandig uit. § 2. In afwijking van § 1, oefent de minderjarige de rechten, bedoeld in artikel 8, 13 en 22, zelfstandig uit op voorwaarde dat hij tot een redelijke beoordeling van zijn belangen in staat is, rekening houdend met zijn leeftijd en zijn maturiteit. De minderjarige van twaalf jaar of ouder wordt vermoed in staat te zijn tot een redelijke beoordeling van zijn belangen.

HOOFDSTUK IV Belang van de minderjarige Artikel 5 Het belang van de minderjarige vormt de belangrijkste overweging bij het verlenen van jeugdhulp. Het belang van de minderjarige wordt vastgesteld in dialoog met de minderjarige zelf.Aan de mening van de minderjarige wordt passend gevolg gegeven, rekening houdend met zijn leeftijd en maturiteit. Bij de vaststelling van het belang van de minderjarige is tevens respect vereist voor de mening en voor de verantwoordelijkheden van de ouders.

HOOFDSTUK V Rechten van de minderjarige AFDELING 1 Algemene bepaling Artikel 6 De rechten die in dit decreet zijn opgesomd, gelden zonder onderscheid voor alle minderjarigen. AFDELING 2 Het recht op jeugdhulp Artikel 7 Binnen het beschikbare jeugdhulpaanbod heeft de minderjarige recht op jeugdhulp, zoals bepaald in artikel 6 van het decreet integrale jeugdhulp. 129

AFDELING 3 Recht op instemming met en vrije keuze van de buitengerechtelijke jeugdhulp Artikel 8 De minderjarige heeft het recht om geïnformeerd vrij in te stemmen met de buitengerechtelijke jeugdhulp of die hulp te weigeren. Artikel 9 Als buitengerechtelijke jeugdhulp die past bij de jeugdhulpvraag of jeugdhulpbehoefte van de minderjarige, door meerdere jeugdhulpaanbieders kan worden verstrekt, heeft de minderjarige het recht om de jeugdhulpaanbieder vrij te kiezen en om zijn keuze nadien te wijzigen, behoudens beperkingen die bij of krachtens wet of decreet zijn opgelegd. Artikel 10 § 1. Bij buitengerechtelijke jeugdhulp heeft de minderjarige te allen tijde het recht de interventie van een bepaalde jeugdhulpverlener te weigeren, voorzover de opdracht en de organisatie

van

de

jeugdhulpvoorziening

dat

toelaten.

De

weigering

mag

de

jeugdhulpverlening van de jeugdhulpvoorziening aan de minderjarige niet in het gedrang brengen. Op verzoek van de minderjarige wordt de weigering, bedoeld in het vorige lid, schriftelijk vastgelegd en toegevoegd aan het dossier van de minderjarige. De minderjarige heeft het recht om een schriftelijke motivering van die weigering aan zijn dossier te laten toevoegen. § 2. De bepalingen van § 1 zijn van overeenkomstige toepassing op de toegangspoort en de trajectbegeleiding. AFDELING 4 Recht op informatie en duidelijke communicatie Artikel 11 § 1. De minderjarige heeft recht op duidelijke, toereikende en voor hem begrijpelijke informatie over de jeugdhulp en over alle zaken die daarmee verband houden, inzonderheid leefregels en afspraken. § 2. In het belang van de minderjarige, zoals omschreven in artikel 5, kan worden beslist om de minderjarige over bepaalde zaken niet te informeren. Een dergelijke beslissing wordt gemotiveerd en in het dossier van de minderjarige opgenomen. De persoon, bedoeld in artikel 24, heeft het recht over die zaken geïnformeerd te worden. Artikel 12 De communicatie met de minderjarige verloopt in een voor hem begrijpelijke taal, afgestemd op zijn leeftijd en maturiteit. De Vlaamse regering bepaalt hoe dit recht wordt nageleefd ten aanzien van anderstalige minderjarigen. AFDELING 5 Het recht op respect voor het gezinsleven Artikel 13

130

Tenzij een rechterlijke beslissing dat beveelt, kan een minderjarige niet tegen zijn wil van zijn ouders worden gescheiden. Artikel 14 Als

jeugdhulpverlening

de

minderjarige

scheidt

van

zijn

ouder

of

opvoedingsverantwoordelijke, heeft de minderjarige recht op informatie over en op regelmatig persoonlijk en rechtstreeks contact met die persoon, tenzij dit in strijd is met het belang van de minderjarige, zoals omschreven in artikel 5, of met een rechterlijke beslissing. Het verstrekken van gevoelige informatie over een ouder of opvoedingsverantwoordelijke gebeurt zo dat het welzijn van de minderjarige zo min mogelijk wordt geschaad. Artikel 15 De minderjarige en inzonderheid de niet-begeleide minderjarige vreemdeling heeft recht op ondersteuning bij het zoeken naar informatie over de situatie van familieleden. AFDELING 6 Recht op inspraak en participatie Artikel 16 Onverminderd de procedureregels voor het verlenen van gerechtelijke jeugdhulp, heeft de minderjarige recht op participatie bij de totstandkoming en de uitvoering van de jeugdhulp die hem wordt verleend. De minderjarige heeft het recht zijn mening vrij te uiten in elke aangelegenheid of procedure betreffende de jeugdhulp die hem betreft. Aan de mening van de minderjarige wordt in de mate van het mogelijke passend gevolg gegeven, in overeenstemming met de leeftijd en de maturiteit van de minderjarige. Als aan de mening van de minderjarige geen passend gevolg wordt gegeven, wordt dat afdoende gemotiveerd. Op verzoek van de minderjarige wordt die motivering aan zijn dossier toegevoegd. Artikel 17 Onverminderd de procedureregels voor het verlenen van gerechtelijke jeugdhulp, heeft de minderjarige recht op een periodieke evaluatie van de jeugdhulpverlening die hij krijgt, in verhouding tot de duur van die hulpverlening. Hij heeft recht op participatie bij die evaluatie. Artikel 18 Tenzij dat in strijd is met een rechterlijke beslissing en voorzover de opdracht en de organisatie van de jeugdhulpvoorziening dat toelaten, heeft de minderjarige aan wie die voorziening semi-residentiële of residentiële jeugdhulpverlening aanbiedt, het recht om met medebewoners te vergaderen over aspecten van de jeugdhulpverlening. Artikel 19 De jeugdhulpvoorzieningen beschikken over een regeling met betrekking tot de inspraak van de minderjarige. Die inspraakregeling voldoet ten minste aan de volgende eisen : 1° er is een inspraakorgaan of een inspraakprocedure ; 2° indien mogelijk en in elk geval bij semi-residentiële of residentiële jeugdhulpverlening die gemiddeld ten minste zes maanden bedraagt, gebeurt de inspraak collectief ; 131

3° elke minderjarige aan wie de jeugdhulpvoorziening jeugdhulpverlening aanbiedt, kan participeren aan de inspraak ; 4° de jeugdhulpvoorziening biedt haar medewerking om de inspraak te realiseren. AFDELING 7 Het dossier Artikel 20 De minderjarige heeft recht op een dossier dat door de jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort en de trajectbegeleiding zorgvuldig wordt bijgehouden en veilig wordt bewaard. Het opstellen, het bewaren en het gebruik van het dossier zijn onderworpen aan de verplichtingen

die

voortvloeien

uit

de

wetgeving

betreffende

de

verwerking

van

persoonsgegevens, aan de verplichtingen die voortvloeien uit de regelgeving van de sectoren en aan de supplementaire of specifieke verplichtingen, bepaald in deze afdeling. Als deze verplichtingen onderling tegenstrijdig zijn, hebben de verplichtingen die voor de minderjarige het gunstigst zijn, voorrang. Artikel 21 In het dossier worden de persoonsgegevens betreffende de gezondheid apart bijgehouden. De verwerking van en de toegang tot die gegevens is onderworpen aan de relevante bepalingen uit de wetgeving tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens en betreffende de rechten van de patiënt. Artikel 22 § 1. Dit artikel is van toepassing op de dossiergegevens die geen persoonsgegevens betreffende de gezondheid uitmaken. § 2. De minderjarige heeft recht op toegang tot de gegevens die hem betreffen. Het toegangsrecht geldt niet voor de volgende gegevens : 1° de gegevens die werden verstrekt door derden zonder dat zij daartoe verplicht werden en die zij als vertrouwelijk hebben bestempeld, tenzij zij zich akkoord verklaren met de toegang ; 2° de stukken die werden opgesteld ten behoeve van de gerechtelijke overheden ; 3° de gegevens waarover de minderjarige, met toepassing van artikel 11, § 2, niet werd geïnformeerd. De persoon, bedoeld in artikel 24, heeft wel recht op toegang tot deze gegevens. De minderjarige heeft recht op toelichting bij de gegevens waartoe hij toegang heeft. Behoudens afwijkende bepalingen, wordt het recht op toegang en toelichting verleend ten laatste binnen vijftien dagen na ontvangst van het verzoek. § 3. De toegang tot de gegevens wordt verstrekt door inzage. Als bepaalde gegevens ook een derde betreffen en volledige inzage in de gegevens door de minderjarige afbreuk zou doen aan het recht van de derde op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer, wordt de toegang tot deze gegevens verstrekt via een gesprek, gedeeltelijke inzage of rapportage.

132

§ 4. Voor de toepassing van § 2 worden de personen die deel uitmaken van het cliëntsysteem ten opzichte van elkaar als derden beschouwd. Onverminderd de toepassing van § 2, worden, voor de toepassing van § 3, tweede lid, de personen die deel uitmaken van het cliëntsysteem ten opzichte van de minderjarige niet als derden beschouwd, voorzover het gaat om contextuele gegevens. Contextuele gegevens zijn gegevens die tegelijk de minderjarige en één of meer andere personen die deel uitmaken van het cliëntsysteem, betreffen. Voor de toepassing van deze paragraaf bestaat het cliëntsysteem uit de volgende personen : 1° de minderjarige ; 2° de ouders ; 3° de opvoedingsverantwoordelijken ; 4° de personen die met de minderjarige samenwonen op het ogenblik van de uitoefening van het recht op toegang. § 5. Deze paragraaf is van toepassing als de minderjarige, met toepassing van artikel 4, § 2, het recht op toegang niet zelfstandig kan uitoefenen. Het recht op toegang wordt uitgeoefend door de ouders. De ouder kan zich niet beroepen op de toepassing van § 4 wat betreft de contextuele gegevens die het kind en een ander persoon dan de ouder zelf betreffen. Hij heeft geen toegang tot de gegevens, bedoeld in artikel 23. Ingeval er tegenstrijdige belangen zijn met de ouders of als die het toegangsrecht niet uitoefenen, kan het toegangsrecht van de minderjarige worden uitgeoefend door de persoon, bedoeld in artikel 24. § 6. Op verzoek van de minderjarige worden de documenten die hij aanreikt, toegevoegd aan zijn dossier. De minderjarige heeft het recht om zijn versie te geven van de feiten die vermeld zijn in zijn dossier. § 7. De minderjarige heeft recht op een afschrift van de gegevens van zijn dossier waartoe hij toegang heeft door inzage en op een rapport van de gegevens van zijn dossier waartoe hij toegang heeft op een andere wijze dan door inzage. Ieder afschrift en ieder rapport is persoonlijk en vertrouwelijk, en mag enkel worden aangewend voor doeleinden van jeugdhulp. De dossierhouder die een afschrift of rapport bezorgt, wijst de minderjarige hierop en voegt een toelichting in die zin bij het afschrift of rapport. De Vlaamse regering kan de modaliteiten bepalen waaronder een afschrift of rapport wordt afgeleverd. Artikel 23 De minderjarige kan zich uitdrukkelijk en gemotiveerd verzetten tegen de toegang van een persoon van het cliëntsysteem, zoals bedoeld in artikel 22, § 4, tot door hem aangewezen gegevens. AFDELING 8 Recht op bijstand Artikel 24

133

§ 1. De minderjarige heeft het recht om zich in alle contacten met de jeugdhulpaanbieders, de toegangspoort en de trajectbegeleiding en in de uitoefening van zijn rechten, opgesomd in dit decreet, te laten bijstaan door een persoon die aan de volgende voorwaarden voldoet : 1° door het beroepsgeheim gebonden zijn of personeelslid zijn van de instelling waar de minderjarige onderwijs volgt ; 2° niet rechtstreeks betrokken zijn bij de jeugdhulpverlening, georganiseerd ten behoeve van de minderjarige 3° op ondubbelzinnige wijze door de minderjarige aangewezen zijn. De persoon die de minderjarige bijstaat, legitimeert zich bij elk optreden in die hoedanigheid. § 2. Als de minderjarige niet in staat is om zelf een persoon als bedoeld in § 1, aan te wijzen en als de minderjarige en zijn ouders tegenstrijdige belangen hebben, kan de jeugdhulpvoorziening of de toegangspoort voor hem een persoon aanwijzen die beantwoordt aan de bepalingen van § 1, eerste lid, 1° en 2°. De Vlaamse regering bepaalt de nadere regels voor de aanwijzing van die persoon. Het tweede lid van § 1 is op die persoon van toepassing. Het voorgaande lid is van overeenkomstige toepassing als de minderjarige en zijn opvoedingsverantwoordelijke tegenstrijdige belangen hebben en niemand het ouderlijk gezag over de minderjarige uitoefent. AFDELING 9 Recht op privacy Artikel 25 De minderjarige heeft recht op respect voor zijn persoonlijke levenssfeer, met inbegrip van : 1° de bescherming van zijn persoonsgegevens, onverminderd de bepalingen van afdeling 7 ; 2° een respectvolle omgang met de eigen politieke, filosofische, ideologische of religieuze overtuiging en seksuele geaardheid ; 3° voorzover de opdracht en de organisatie van de jeugdhulpaanbieder dit toelaten, het recht om bezoek te ontvangen en om te gaan met personen van zijn eigen keuze bij residentiële of semi-residentiële jeugdhulpverlening, tenzij een beperking van dat recht voortvloeit uit een rechterlijke beslissing ; 4° het recht op overleg omtrent de verblijfsomstandigheden bij residentiële of semiresidentiele jeugdhulpverlening. Behalve indien de beperking van het recht, bedoeld in het voorgaande lid, 3°, voortvloeit uit een rechterlijke beslissing, wordt die beperking uitvoerig gemotiveerd in het dossier van de minderjarige. AFDELING 10 Recht op een vrij besteedbaar bedrag Artikel 26 De minderjarige aan wie residentiële jeugdhulpverlening wordt geboden, heeft, ten laste van de Vlaamse overheid, recht op een vrij besteedbaar bedrag. De Vlaamse regering bepaalt het bedrag, de nadere regels voor de toekenning ervan en de wijze waarop het wordt vereffend. 134

AFDELING 11 Recht op een menswaardige behandeling Artikel 27 Geen enkele minderjarige wordt in de jeugdhulp onderworpen aan een onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing.

Artikel 28 § 1. Sancties vanwege de jeugdhulpaanbieders zijn aan de persoonlijkheid van de minderjarige aangepast en zijn proportioneel met de ernst van de feiten. Ze bevorderen altijd de opvoeding en hebben geen traumatische uitwerking. § 2. Lichamelijke straffen, geestelijk geweld, onthouding van maaltijden en, behoudens andersluidende rechterlijke beslissing, onthouding van bezoekrecht, zijn verboden. § 3.Tijdelijke afzondering of tijdelijke vrijheidsbeperking is alleen mogelijk indien en zolang als het gedrag van de minderjarige : 1° risico's inhoudt voor zijn eigen fysieke integriteit, of ; 2° risico's inhoudt voor de fysieke integriteit van medebewoners of personeelsleden of materieelvernielend werkt. De procedures van jeugdhulpvoorzieningen om tot tijdelijke afzondering of tijdelijke vrijheidsbeperking over te gaan, zijn duidelijk omschreven in het huishoudelijk reglement en worden duidelijk meegedeeld. Als gebruik wordt gemaakt van een beveiligingskamer, beschrijft het huishoudelijk reglement in elk geval : de inrichting en het gebruik van de beveiligingskamer, het beveiligingsdossier, de duur van de beveiliging en het toezicht. AFDELING 12 Klachtrecht Artikel 29 De minderjarige heeft het recht om bij een jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort of de trajectbegeleiding klachten te formuleren over : 1° de inhoud van de jeugdhulp en de wijze waarop ze wordt aangeboden ; 2° de leefomstandigheden binnen residentiële en semi-residentiële jeugdhulpverlening ; 3° de niet-naleving van de rechten, opgesomd in dit decreet. De klachtenbehandeling verloopt volgens de bepalingen die terzake van toepassing zijn op de jeugdhulpvoorziening, de toegangspoort of de trajectbegeleiding.

HOOFDSTUK VI . Overgangs- en slotbepalingen Artikel 30 Tot 31 december 2007 worden met een toegangspoort gelijkgesteld : 1° het bureau voor bijzondere jeugdbijstand, bedoeld in artikel 8 van de decreten inzake bijzondere jeugdbijstand, gecoördineerd op 4 april 1990, en de sociale dienst, bedoeld in

135

artikel 40, § 1, van die decreten, bij de uitvoering van de taken die vermeld zijn in artikel 4, 1° en 2°, en artikel 9 van dezelfde decreten ; 2° de sociale dienst van de Vlaamse Gemeenschap bij de jeugdrechtbank, bedoeld in artikel 40, § 2, van de decreten, vermeld in 1° , bij de uitvoering van de taken, vermeld in die bepaling ; [3° het agentschap, vermeld in artikel 3 van het decreet van 7 mei 2004 tot oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, en de instantie die belast is met de indicatiestelling en de toewijzing, bedoeld in artikel 8, 1°, van voornoemd decreet]2. Artikel 31 Na de inwerkingtreding van dit artikel doet de Vlaamse regering het nodige om de sectorale regelgeving,

die

met

betrekking

tot

de

jeugdhulp

van

toepassing

is

op

de

jeugdhulpaanbieders en de instanties, bedoeld in artikel 30, in overeenstemming te brengen met de bepalingen van dit decreet. Artikel 32 De Vlaamse regering neemt de nodige initiatieven voor de vorming van het personeel van de jeugdhulpaanbieders, de toegangspoort en de trajectbegeleiding en voor het informeren en sensibiliseren van minderjarigen en ouders. Artikel 33 Dit decreet treedt in werking op een door de Vlaamse regering vast te stellen datum en uiterlijk op 1 juli 2006, met uitzondering van artikel 31 en 32 die in werking treden op 1 juli 2004. 1

Gewijzigd bij:

Decr. 30.III.2007(B.S….). 2

Art.30,3°, vervangen bij Decr.30.III.2007(B.S….).

© Juriwel-2007 - Jongerenwelzijn - Integrale Jeugdhulp

136

5.2 Bijlage 2 contract 1.

Betrokken partijen •

school: Katho - departement Ipsoc Doorniksesteenweg 145 8500 Kortrijk

•

Projectbegeleider: Bert Van Dierdonck

•

Projectindiener: West-Vlaamse Jeugdzorg vzw Pottelberg 15 8500 Kortrijk

•

Begeleider ter plaatse: Geert Benoit : [email protected] Lieven Saey: [email protected] Jan Vanhaerents: [email protected]

•

studenten: Chatelet Serafine, Elias Jill, Houwen Jelle, Passchyn Sharon, Van Loocke Evelien

2.

Projectopdracht Kinderrechten educatie

3.

Eindverwachtingen •

De kinderen en jongeren van het begeleidingstehuis Stella Maris en DC de knoop moeten door de studenten geïnformeerd, gesensibiliseerd en geactiveerd worden omtrent het thema van de kinderrechten en het “Decreet van 7 mei 2004 betreffende de rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp”, aan de hand van de werkmap van de Kinderrechtenwinkel.

•

De kinderen en jongeren sensibiliseren omtrent de verschillenden items en thema’s die in het decreet zijn opgenomen. Hiervoor proberen we na te gaan welke vragen er leven bij de kinderen/jongeren en wat die kinderrechten voor hen betekenen.

137

•

Op basis van de bekomen informatie bouwen we verder aan een gericht proces van informeren, sensibiliseren en activeren Onder sensibiliseren wordt begrepen samen met de kinderen/jongeren acties opzetten, voorbereiden, realiseren en evalueren. We bouwen verder op de initiatieven die de bestaande werkgroep REKI al heeft gerealiseerd en overleggen onze initiatieven eveneens met dezelfde werkgroep.

•

Doorheen het volledige project betrekken we de jongeren en kinderen in onze zoektocht, hiervoor willen we leeftijdsgericht (en niet leefgroepgericht) gaan werken zodat het gecreëerde aanbod afgestemd is op de leeftijd van de kinderen.

•

Presentatie van de gerealiseerde doelen (zowel inhoudelijk als methodisch) minstens aan de leden van de werkgroep. Hier wordt onze evaluatie van de doelstellingen aan gekoppeld.

4.

Middelen •

Accommodatie: Begeleidingshuis Stella Maris stelt een lokaal ter onze beschikking.

•

financiering van het project: Alle uitgaven gebeuren in overleg met /worden tijdelijk aangevraagd bij de projectindieners. ¾ vervoerkosten: Vervoerkosten binnen Kortrijk vallen steeds onder de eigen kosten, vervoer buiten Kortrijk wordt vergoed na overleg met de begeleider ter plaatse. (€250) ¾ Kantoormiddelen: Copies, papier, telefoon worden allemaal voorzien door Begeleidingstehuis Stella Maris. ¾ Maaltijden: Er kunnen geen maaltijden van de organisatie genomen worden, wel mogelijkheid om eigen lunch mee te brengen. ¾ Andere kosten: telkens in overleg met de begeleider ter plaatse.(€250) ¾ waarborgen: worden verleend door Stella Maris

5.

Eigendom van het project West-Vlaamse jeugdzorg vzw is eigenaar van het project maar bij het naar buiten treden en bekendmaking van het project wordt verwacht dat Katho departement IPSOC vermeld wordt.

6.

Afspraken •

uurrooster en invulling: Het uurrooster en de weekplanning worden op de wekelijkse vergadering doorgegeven aan betrokken partijen. 138

•

werkregeling: Vanaf 8u30 tot 18u wordt ons een lokaal ter beschikking gesteld. Na 18uur moet dit lokaal vrij en opgeruimd zijn. We beschikken ook over een eventuele bergruimte indien nodig. Indien we over internet willen beschikken, kunnen we hiervoor terecht in het serverlokaal.

•

dagverslagen worden elke volgende dag tegen 12u doorgestuurd.

•

De agenda voor de wekelijkse bijeenkomst wordt ten laatste op donderdag tegen 17u bezorgd aan de betrokken partijen.

7.

•

Er is parking voorzien

•

Roken kan op elk moment buiten op de afgesproken en voorziene plaatsen.

•

Serafine is binnen de projectgroep verantwoordelijk voor de financiën.

Overleg Wekelijks (doorgaands vrijdagmiddag) wordt een formeel overleg voorzien met alle betrokken partijen. Relevante beslissingen mbt de realisatie van de doelen, worden in overleg genomen. Hiervan wordt wekelijks een apart verslag gemaakt. Elke formele bijeenkomst wordt voorafgegaan met een agenda. De begeleiding – Stella Maris en Ipsoc – kunnen op eender welk moment de werkzaamheden van de groep bijwonen.

8.

Conflicten Bij conflicten nemen de partijen contact op met de

9.

•

projectbegeleider: Bert Van Dierdonck.

•

contactpersoon groep: Jelle Houwen (bij afwezigheid : Evelien Van Loocke)

•

begeleiding Stella Maris: Jan Verhaerents

Aansprakelijkheid •

Verzekering

De studenten zijn verzekerd door IPSOC.

139

Datum: Gelezen en goedgekeurd,

Projectgroep: Jelle Houwen

Sharon Passchyn

Serafine Chatelet

Jill Elias

Evelien Van Loocke

Projectbegeleider: Bert Van Dierdonck

Projectindieners : Geert Benoit

Lieven Saey

Jan Vanhaerents

Dries Popelier

140

5.3 Bijlage 3 spelmateriaal space shuttle Inleiding van het space shuttle spel: (dit wordt mondeling uitgelegd aan de kinderen) 1. Je hebt recht op hulp = Je moet hulp krijgen Wanneer je vragen of problemen hebt, moet je hulp krijgen. Vb. Als je ziek bent komt de dokter. Als je op school iets niet goed begrijpt dan legt de leerkracht de oefening nog eens uit. Je verblijf in Stella Maris of het dagcentum is ook een soort hulp. Als je gepest word kan je hulp vragen aan de begeleiders of ouders. Weten jullie nog voorbeelden van hulp?

2. Je hebt recht op informatie Je moet uitleg krijgen Je begeleider(ster) moet je vertellen wat er allemaal zal gebeuren om jou en je gezin te helpen. Vb.

Stel

je

veranderd

van

school

of

klas.

De

leerkrachten,

begeleider(ster)s en je ouders moeten dan een woordje uitleg geven waarom je veranderd. Het kan zijn dat je eens niet op weekend kunt gaan bij je mama of je papa. Dan moeten de begeleider(ster)s uitleggen waarom dit niet gaat. Het kunnen verschillende reden zijn: je ouders zijn ziek , je mama of papa moeten werken. De begeleider(ster)s vertellen ook informatie over je aan je ouders. Vb dat je een goed rapport hebt of goed meegeholpen bij de afwas. Het kan ook zijn dat je iets vertelt tegen de begeleider(ster) en jij wilt niet dat je ouders dit weten. Dit moet je dan zegen tegen je begeleider(ster).Vb. Je bent verliefd op een jongen of meisje en je zou liever niet hebben dat de begeleiding dit vertelt aan je ouders. De begeleider kan niet verzwijgen voor je ouders dat je een slecht rapport of een nota hebt. De begeleider kan je dan helpen om dit tezamen dit uit te legen aan je ouders.

141

3. Mag je zelf beslissen of je hulp wil of niet Wie is er hier jonger dan 12 jaar? Tot je 12 bent, beslissen je ouders en de begeleider normaal gezien of je hulp moet krijgen of niet. Je ouders kiezen ook de begeleiding die je zal helpen. Vb. Je moet extra hulp (logopedie) voor goed mee te kunnen op school. De begeleiding en je ouders beslissen of je wel of niet naar de logo gaat. Vb. Je tanden staan niet goed en de tandarts zegt dat je beter een beugel kunt dragen. Je ouders en de begeleiding beslissen hierover of je al dan niet naar de tandarts moet. Hoe oud je ook bent, je mag wel altijd vertellen wat je denkt over hulp krijgen en over je begeleider, want je hebt inspraak. Geef eens situaties waarin je hebt mogen beslissen?

4. Respect voor je gezin Je ouders zijn belangrijk voor je. Het is belangrijk voor je dat je een thuis hebt. Toch zijn er momenten dat dit niet gaat en dan kan het zijn dat je naar Stella Maris komt. Bv. Wanneer je ouders even niet meer voor je kunnen zorgen omdat ze moe zijn door allerlei zorgen. Of wanneer je ouders je verwaarlozen of mishandelen. Alleen een jeugdrechter kan je scheiden van je ouders zonder dat je ouders dat willen. Wanneer je niet bij je ouders woont, mogen zij je wel bezoeken (tenzij dit niet goed voor je is) en moeten je begeleiders vertellen hoe het met hen gaat.

5.Jij mag meepraten Je mag steeds vertellen wat jij vindt van de hulp die je krijgt. Je mag meepraten en soms zelfs beslissen Wanneer je hulp krijgt in een leefgroep, mag je met de andere kinderen samen komen om over het leven in de leefgroep te praten. Vb bewonersvergadering

142

6. Je dossier Iedereen die in Stella Maris verblijft heeft een dossier. In het dossier schrijft hij wat de begeleider wat hij belangrijk vindt over jou, gezin en je situatie. Vb. Je gaat de zondag naar de Chiro, Je heb ADHD en je neemt rilatine, Je hebt een goed of slecht rapport, Je heb een propere kamer, je heb veel vriendjes,…. Je mag aan je begeleider vragen om iets op te schrijven in je dossier of om dingen in je dossier te steken. Bv. Dingen die je beste vriend opschreef over jou en je gezin,… Je ouders en de begeleiders mogen allen het dossier lezen. Je mag vragen dat dingen die jij vertelt niet mogen gelezen worden door sommige mensen. Vb. Je bent verliefd op een jongen of meisje van je klas. (geheimpjes)

7. Een bijstandpersoon Wanneer je praat met je begeleider mag je steeds iemand meenemen die je vertrouwt en waar jij je goed bij voelt. Vb een (groene) leerkracht, een begeleiderster uit een vorige voorziening,dokter, advocaat… Deze persoon is dan je ’bijstandpersoon’

8. Recht op privacy Je mag altijd gewoon jezelf zijn. Je mag je eigen ideeën en verhalen vertellen. Soms heb je nood een plekje alleen voor jou. Dan wil je niet gestoord worden. Vb je kamer. Je kamer is jou plekje maar dit is ook zo voor de andere kinderen dus je blijf van iedereen zijn kamer en zij

komen ook niet op jouw kamer.

De begeleiders, maar ook je ouders, pleegouders en andere mensen moeten hiervoor respect hebben. Bv Niemand mag je dagboek of sms’jes lezen zonder jouw toestemming. 143

Soms kan het zijn dat ouders of begeleiders toch eens je kamer doorzoeken of je telefoon bekijken Dit mogen ze enkel doen als ze een vermoeden hebben dat je iets gestolen hebt of dat je drugs gebruikt.

9. Recht op zakgeld Wanneer je niet thuis woont maar in een leefgroep of bij een pleeggezin, heb je recht op zakgeld. Van 6 tot 8 jaar krijg je 5,05 euro per maandag Van 8 tot 12 jaar krijg je 10,6 euro per maandag Oudere kinderen krijgen meer zakgeld dan jongere kinderen.

10. Men moet je goed behandelen Je begeleiders of pleegouders mogen je nooit op een erg gemene manier straffen of behandelen. Stel je heb een steen in een raam gooit. Wat is dan volgens jullie de beste straf en welke is fout. A. Je mag nooit meer je ouders zien B. Je moet een half uur op je kamer blijven en het glas helpen opkuisen C. Je moet het raam met je zakgeld betalen Welke straffen mogen niet? -

lichamelijke straffen zoals slaan, schoppen, nijpen,…

-

geestelijk geweld zoals schelden

-

maaltijden afnemen

-

verbieden om bezoek te krijgen (tenzij de jeugdrechter dit beslist)

11. Niet tevreden? Je mag zeggen aan je begeleider dat: -

als je het niet tevreden bent over de hulp die je krijgt. Vb. Als je de woensdag namiddag liever naar de voetbal zou gaan ipv de basketbal.

-

Je niet tevreden bent over de manier waarop je moet leven in de leefgroep. Bv je vindt de leefgroep te druk.

-

Ze niet genoeg rekening houden met jouw rechten in Stella Maris. 144

5.4 Bijlage 4 spelmateriaal babbelbox 2 Overlopen van DRP Wat is DRP? Het gaat om jouw rechten in Stella Maris. Wat mag jij binnen jouw tijd in Stella Maris. Dit gaat niet over de regels van de leefgroep of Stella Maris maar om regels van de ministers/ Europa … Stella Maris moet steeds doen wat voor jouw het beste is! Alles wat Stella Maris doet, staat in het teken van jouw opvoeding. Dit zal/ kan voor iedereen van de groep anders zijn. vb: de ene persoon mag zijn ouders veel zien, de andere persoon niet omdat de rechter dat niet goed vindt. Vb: in de ene leefgroep kan zakgeld door de jongere worden bijgehouden, in de andere zorgt de begeleider hiervoor. Om je rechten te gebruiken moet je weten wat ze inhouden Wat zijn mijn rechten? + 12 jaar: Je mag bij echtscheiding van de ouders een voorkeur geven bij wie je wil gaan wonen. + 16 jaar: Je mag in de zomervakantie gaan werken. Alle rechten zijn voor alle jongeren gelijk Voor jullie allemaal dezelfde Wat zijn je rechten? 1. hulp krijgen •

Wanneer je spijbelt op school omdat je gepest wordt

•

Wanneer je je niet goed voelt = recht op een dokter

Wanneer je je niet goed in je vel voelt, moet je ergens met je verhaal terecht kunnen. Vb : vrienden, ouders, jeugdbeweging, juffrouw… Vb : CLB, JAC, jouw begeleider, jouw consulent… Daar kun jij met jouw verhaal terecht. Je kunt hulp krijgen of worden doorgestuurd naar een meer gespecialiseerde organisatie.

2. duidelijke informatie Jouw begeleider moet duidelijk vertellen wat jouw tijd in Stella Maris inhoudt. •

Hoe lang blijf ik in Stella Maris?

•

Waarom ben ik in Stella Maris? 145

•

Wanneer zie of hoor ik mijn ouders?

•

Bij wie kan ik terecht met vragen?

Deze vragen moet je begeleider eerlijk beantwoorden en op een manier dat jij het begrijpt. Wat is nog informatie? •

Wat zijn mijn rechten?

•

Wat mag en wat mag niet binnen Stella Maris of mijn leefgroep?

•

Wat gebeurt er indien ik stout ben geweest?

•

Welke beslissingen worden genomen ivm mijn verblijf in Stella Maris? Vb: verlenging, naar een andere voorziening…

3. zelf beslissen of je hulp krijgt of niet -

12 jaar: Je ouders kiezen in principe welke hulp je krijgt en waar! vb: naast Stella Maris zijn er nog andere voorzieningen waar je terecht kan voor dezelfde hulp. vb: Bij problemen op school beslissen je ouders of je bijles moet krijgen of niet. (meestal in samenspraak met de voorziening)

-

Vanaf 12 jaar mag je mee beslissen welke hulp je krijgt. Je moet akkoord gaan met de hulp die je wordt aangeboden, je kunt ze dus ook weigeren. Vb: Je begeleider kan je niet dwingen om bijles te nemen.

4. respect voor je gezin Ook al woon je even niet bij je ouders, omdat het even te moeilijk was, toch blijven zij zeer belangrijk tijdens je opvoeding. Vb: als je naar de kapper moet, moet de begeleider dit overleggen met je ouders. Vb:als je in het zesde leerjaar zit en een andere school moet kiezen, is dit een beslissing van je ouders. Je woont misschien tijdelijk in Stella Maris maar je hebt recht op contact met je ouders. Je ouders kiezen ervoor om jouw voor een tijdje in Stella Maris te laten verblijven. Vanaf 12 jaar kunnen je ouders je ,enkel met jouw toestemming, in Stella Maris laten verblijven. Niemand kan je hiertoe dwingen behalve de jeugdrechter. De jeugdrechter kan jouw dus wel dwingen in Stella Maris te wonen wanneer hij denkt dat dit het beste voor jouw is. Vb: wanneer jouw ouders je mishandelden/ pijn deden. 146

Wanneer je gescheiden bent van je ouders, heb je recht op informatie over hen. 5. meepraten Wanneer je hulp krijgt, mag jij hierover je mening zeggen. •

vb: Welke hulp is het best voor jouw en je gezin?

•

Vb: Gaat alles goed? Zijn er problemen?

•

vb: Moet er iets veranderen ?

• Jouw hulpverleners, ouders en jijzelf moeten over jouw hulp praten. Je hebt het niet alleen voor het zeggen. Ze moeten zoveel mogelijk rekening houden met jouw mening, maar dit kan niet altijd. Î uitleggen waarom! Ook over het leven in de leefgroep mag jij je mening zeggen. Jouw begeleider organiseert hiervoor een “bewonersvergadering” Het gaat hier om problemen en vragen dat jij of je vriendjes hebben rond de leefgroep. vb: Jij wil op woensdagnamiddag eens gaan zwemmen met de begeleider.

6. je dossier Je begeleider heeft over ieder van jullie een dossier: een mapje met informatie over jou •

vb: over wat je allemaal goed doet en wanneer je eens stout bent.

•

vb: over hoe je je best doet voor school

•

vb: als er iets beslist wordt ivm je hulp wordt dit in het dossier gezet (veranderen van school)

Dit dossier is enkel bedoeld voor je begeleiders, je consulent, je ouders en jijzelf (vanaf 12 jaar mag je hierin lezen). Ook de jeugdrechter mag hierin lezen. -

je mag dingen toevoegen aan het dossier vb: dingen die je beste vriend opschreef over je situatie

-

je mag een kopie hebben van je dossier

7. een bijstandspersoon Wanneer je contact hebt met je hulpverlener mag je steeds iemand meenemen die jij vertrouwt en waar jij je goed bij voelt. Deze persoon is dan je “bijstandspersoon”. Î een advocaat, dokter, leerkracht, hulpverlener… Î heeft niks met je verblijf in Stella Maris te maken of familie is Wat je ouders willen, is niet steeds wat jij wil! In dit geval is eenbijstandspersoon belangrijk, hij komt op voor jou!

147

vb: wanneer je ouders je mishandelden, willen ze misschien niet dat er hulp komt omdat zij niet willen gestraft worden.

8. privacy Eigenlijk moet men altijd jouw privacy respecteren •

vb: Soms heb je nood aan je eigen plekje zonder dat je gestoord wordt.

•

vb: niemand mag je dagboek, brieven, sms’jes of e-mails lezen zonder jouw toestemming.

•

Soms moet men jouw privacy eens schenden -

vermoeden van druggebruik/ diefstal

-

vermoeden van problemen (dat je verzwijgt)

-

vermoeden dat je in gevaar bent (bij weglopers)

De begeleiders kunnen informatie over jouw en je gezin niet zomaar vertellen tegen iedereen. Dit doen ze om jouw te beschermen. -

jouw naam, adres, telefoonnummer

-

vb: foto’s , hoe jullie leven

+12 : In Stella Maris kun je kiezen van wie je bezoek krijgt. Soms kunnen begeleiders of de jeugdrechter iemand weigeren omdat men denkt dat dit beter is voor jou. Vb: wanneer je werd mishandeld door je ouders.

9. zakgeld In Stella Maris heb je recht op zakgeld (net zoals je thuis zou wonen) Hoe ouder je wordt hoe meer zakgeld je krijgt. 6 - 8 jaar

€ 5,05

8-12 jaar

€ 10,06

12- 14 jaar

€ 20,12

14- 16 jaar

€ 30,18

10. een goede behandeling je begeleiders of ouders mogen je niet op een gemene manier behandelen of straffen. •

slaan, schoppen, nijpen…

•

schelden, dreigen…

•

zonder eten naar bed

•

bezoek verbieden (bezoek dat anders wel kan)

Een straf moet steeds samenhangen met de ernst van wat je gedaan hebt.

148

Vb: het stelen van een cd vs niet willen opruimen In het eerste geval zal de straf erger zijn. Als je mensen rondom je pijn doet of dingen kapot maakt kun je een tijdje afgezonderd worden. Je moet wel weten wanneer dit kan gebeuren en voor hoelang je afgezonderd kunt worden. vb : een tijdje naar je kamer

11. klachten? Je kunt steeds vertellen tegen je begeleider dat Î je de hulp in Stella Maris niet goed vindt Î je je niet thuis kan voelen in de leefgroep, wanneer het leven in de leefgroep te anders is dan het leven thuis. Î wanneer je denkt dat je begeleiders en ouders niet doen wat Jelle je nu verteld heeft.

3. Vragen babbelbox Het is de bedoeling na te gaan wat de kinderen/jongeren hebben onthouden van de uitleg omtrent DRP. Een inleidende vraag zal zijn 1. Wat weet je nog van wat Jelle uitgelegd heeft? 2. Van de opgesomde dingen wil ik nagaan wat zij hiervan het belangrijkste vinden. Vb: tussen privacy en respect voor het gezin: Als je naar een onbewoond eiland moet verhuizen met 100 mensen: wil je dan liever een eigen kamer hebben op dat eiland of neem je liever je ouders, broers en zussen mee? Ik bereid voor dat bij sommige kinderen en jongeren de uitleg misschien niet veel bijgebleven is. Ik probeer eerst via de pictogrammen die tijdens de uitleg werden gebruikt wat meer te weten te komen van wat zich herinneren van de uitleg. Wanneer dit niet lukt overloop ik zelf nog enkele van de rechten en vraag hen op die manier wat ze het belangrijkste vinden.

149

5.5 Bijlage 5 spelmateriaal avond in t’JOC Stellingen voor de begeleiding om voor te lezen. Stelling 1: Stel je voor: Je komt binnen en ziet een andere persoon uit de leefgroep met jouw dossier rondlopen. De begeleidster had die op haar bureau gelegd om iets te lezen en niet terug weggestopt. Wat zou je doen: A. Je neemt je dossier af en geeft dit gewoon terug aan de begeleiding. B. Je brengt je consulente op de hoogte, want je vindt dit niet kunnen. C. Je zet de leefgroep in rep en roer.

Stelling 2: Je bent aan het stoeien met iemand anders uit de leefgroep. Per ongeluk botsen jullie tegen de radio van de leefgroep en die valt in stukken op de grond. Wat is volgens jullie een goede straf: A. Een bedevaart te voet naar Lourdes om te bezinnen over wat gebeurt is. B. De radio terugbetalen met je zakgeld. Elke maand betaal je een stukje. C. Er gebeurt niets, want het was toch een ongelukje???

Stelling 3: Stel je voor: je hebt ruzie met iemand uit de leefgroep en als wraak, steel je zijn GSM en maakt hem kapot. Wat is volgens jullie een goede straf: A. Je betaalt de GSM terug met je zakgeld. B. Je krijgt 1 week geen bezoek van je ouders, familie, vrienden van school, … C. Je deelt jouw GSM met de andere. (elk om de beurt 1 dag in de week.)

Stelling 4: Stel je voor: Er komt een nieuwe regeling in de leefgroep over zakgeld. Men wil 5 euro minder geven. De begeleiders vinden dat jullie zich niet gedragen en denkt dat dit de beste oplossing zal zijn. Mag de begeleiding dit doen?

150

A. Ja, want dit is een sanctie voor ons gedrag. B. Nee, het bedrag is wettelijk bepaald en men mag niet minder geven.

Stelling 5: Je wilt een nieuwe haarsnit: een hanenkam in een flashy kleur: Fel roze, en een piercing in je wenkbrauw. A. Je bespreekt dit met je ouders en je individuele begeleidster? B. Jij moet dit met niemand bespreken, je mag dit zelf beslissen. C. Je bespreekt dit gewoon met de plaatselijke kapper en de persoon die je piercing zal steken.

Stelling 6: Je hebt een probleem met je vriendinnetje of je vriendje. Je wilt hierover met iemand praten en je besluit om naar het JAC (= jongeren advies centrum) te gaan. Er zit een mevrouw aan de balie en je ziet dat ze druk bezig is. Je doet je verhaal aan haar en ze vertelt dat ze momenteel geen tijd heeft, dat je maar je plan moet trekken. A. Dit kan zomaar niet, zij moet zelf onmiddellijk hulp bieden. B. Indien zij zelf te veel werk heeft, moet ze jou doorverwijzen naar een organisatie die jou ook kan helpen. C. Zij moet helemaal geen hulp bieden, want het JAC is geen relatiebureau.

Stelling 7: Je bent op bezoek geweest bij de dokter en die stelde een SOA (= seksueel overdraagbare aandoening) vast. Mag deze informatie in jouw dossier komen? A. Ja B. Neen, dit moet apart gehouden worden vb in een ander mapje.

Stelling 8: Als je klachten hebt rond de hulp die je krijgt bv: er wordt nooit naar jouw mening gevraagd, iedereen kan zomaar je dossier inlezen Je bent ook niet tevreden over de manier waarom je moet leven in de leefgroep/TCK/ BZW naar wie zou je gaan met je klachten? A. de politie B. de rechtbank 151

C. je consulente

Stelling 9: Je bent 18 jaar geworden en je hebt een flatje gevonden waar je zou kunnen samenwonen met je vriend(in). De begeleiding vindt dit nog veel te vroeg en stelt voor om nog een jaartje langer BZW/TCK/of in de leefgroep te verblijven. Mag dit zonder jouw toestemming? A. Ja, want ik verblijf daar al een enige tijd en zij weten wat het beste is voor mij. B. Neen, want ik ben meerderjarig, ik mag beslissen of ik nog hulp wil of niet.

Stelling 10: Je hebt vragen rond hoe lang je in de voorziening zal moeten blijven. Je stelt deze aan je individuele begeleidster. Zij kan geen duidelijk antwoord geven en wimpelt je steeds af. A. Ik heb recht op duidelijke informatie rond mijn verblijf in de leefgroep/TCK/BZW B. Ik heb daar eigenlijk geen zaken mee, omdat ik te jong ben.

Stelling 11: Jouw ouders zijn vegetariërs en willen dat jij dit ook geen vlees eet. Jijzelf staat ook achter deze beslissing. De voorziening gaat hier niet mee akkoord en verplicht jou om vlees te eten. Moeten zij rekening houden met de mening van jouw ouders? A. Neen B. Ja, zij moeten dit respecteren.

Stelling 12: Weet jij wie je consulente is? A. Ik weet het niet. B. Ja, ik weet hoe zij heet, maar ik heb haar nog niet veel gezien en gesproken. C. Ja, ik weet hoe zij heet en ik heb haar al meermaals gesproken en gezien.

152

Stellingen die op de kaartjes van de jongeren staan.

Stelling 1: Stel je voor: Je komt binnen en ziet een andere persoon uit de leefgroep met jouw dossier rondlopen. De begeleidster had die op haar bureau gelegd om iets te lezen en niet terug weggestopt. Welk recht werd geschonden?

Stelling 2: Je bent aan het stoeien met iemand anders uit de leefgroep. Per ongeluk botsen jullie tegen de radio van de leefgroep en die valt in stukken op de grond. Welk recht hoort hier bij?

Stelling 3: Stel je voor: je hebt ruzie met iemand uit de leefgroep en als wraak, steel je zijn GSM en maakt hem kapot. Je krijgt hiervoor een zeer zware straf: 10 minuten buiten staan in je blote voeten terwijl het vriest. Welk recht wordt hier geschonden.

Stelling 4: Stel je voor: Er komt een nieuwe regeling in de leefgroep over zakgeld. Men wil 5 euro minder geven. De begeleiders vinden dat jullie zich niet gedragen en denkt dat dit de beste oplossing zal zijn. Welk recht wordt hier geschonden?

Stelling 5: Je wilt een nieuwe haarsnit: een hanenkam in een flashy kleur: Fel roze, en een piercing in je wenkbrauw. Welk recht hoort hier bij?

Stelling 6: Je hebt een probleem met je vriendinnetje of je vriendje. Je wilt hierover met iemand praten en je besluit om naar het JAC (= jongeren advies centrum) te gaan. Er zit een mevrouw aan de balie en je ziet dat ze druk bezig is. Je doet je verhaal aan haar en ze vertelt dat ze momenteel geen tijd heeft, dat je maar je plan moet trekken. Welk recht wordt hier geschonden? 153

Stelling 7: Je bent op bezoek geweest bij de dokter en die stelde een SOA (= seksueel overdraagbare aandoening) vast. Men zou deze informatie in jouw dossier stoppen. Welk recht wordt hier geschonden?

Stelling 8: Als je klachten hebt rond de hulp die je krijgt bv: er wordt nooit naar jouw mening gevraagd, iedereen kan zomaar je dossier inlezen Je bent ook niet tevreden over de manier waarom je moet leven in de leefgroep/TCK/ BZW. Welk recht hoort hierbij?Stelling 9: Je bent 18 jaar geworden en je hebt een flatje gevonden waar je zou kunnen samenwonen met je vriend(in). De begeleiding vindt dit nog veel te vroeg en stelt voor om nog een jaartje langer BZW/TCK/of in de leefgroep te verblijven. Welk recht wordt hier geschonden?

Stelling 10: Je hebt vragen rond hoe lang je in de voorziening zal moeten blijven. Je stelt deze aan je individuele begeleidster. Zij kan geen duidelijk antwoord geven en wimpelt je steeds af. Welk recht wordt geschonden?

Stelling 11: Jouw ouders zijn vegetariërs en willen dat jij ook geen vlees eet. Jijzelf staat ook achter deze beslissing. De voorziening gaat hier niet mee akkoord en verplicht jou om vlees te eten. Welk recht wordt hier geschonden?

Stelling 12: Jouw consulente. Welk recht hoort hier bij?

154

Antwoorden van de quiz. Stelling 1: Recht op privacy Stelling 2: Recht op een goede behandeling. Stelling 3: Recht op een goede behandeling. Stelling 4: Recht op zakgeld. Stelling 5: Recht op meepraten. Stelling 6: Recht op hulp krijgen. Stelling 7: Je dossier. Stelling 8: Klachten. Stelling 9: Zelf beslissen of je hulp krijgt of niet. Stelling 10: Recht op duidelijke informatie. Stelling 11: Respect voor je gezin. Stelling 12: Recht op een bijstandspersoon.

155

Lijst. In deze lijst schrijf je de nummers van 0 t.e.m. 10. 0 is het recht dat je minst over weet en interesseert. 10 is het recht dat jij het belangrijkst vind en meer over te weten wil komen. Je mag de nummer 0 tem 10, maar 1 x gebruiken.

De 11 Rechten

Nummer

1. Hulp krijgen!

2. Duidelijke informatie

3. Zelf beslissen of je hulp krijgt of niet.

4. Respect voor je gezin

5. Meepraten

6. Je dossier

7. Een bijstandspersoon

8. Privacy

9. Zakgeld

10. Een goede behandeling

11. Klachten

156

5.6 Bijlage 6 inschrijvingsformulier Beste jongeren, ouders en begeleiding, Onze projectgroep stelt u graag enkele activiteiten voor omtrent het ‘decreet rechtspositie van minderjarigen in de integrale jeugdhulp’. Wij bieden activiteiten aan die aangepast zijn aan de ontwikkelingsleeftijd en niet de kalenderleeftijd van de kinderen. Wij vragen aan jullie de hulp om de kinderen bij de gepaste ontwikkelingsleeftijd in te schrijven. Het is de bedoeling dat u op de activiteitenkalender kijkt wanneer de jongeren kunnen komen. Alle activiteiten hebben een activiteit nr. (zie laatste kolom). Het activiteit nr schrijf je over in de inschrijvingslijst. Het aantal inschrijvingen is beperkt. Geef een 1ste en 2de keuze voor eenzelfde activiteit maar op een ander moment. Voor de ontwikkelingsleeftijd van 3j tem 5j zijn er twee soorten activiteiten. het verhaaltje en puzzel/prikprent De kinderen mogen zich voor allebei inschrijven. Voor de ontwikkelingsleeftijd van 6j tem 8j zijn er twee soorten activiteiten. draai je rechten*1 en rollenspel verkleed De kinderen mogen zich voor allebei inschrijven. Voor de ontwikkelingsleeftijd van 9j tem 11j zijn er twee soorten activiteiten. draai je rechten*1 en rollenspel camera De kinderen mogen zich voor allebei inschrijven. Voor de ontwikkelingsleeftijd van 12j tem 14j is er een soort activiteit estafette Voor de ontwikkelingsleeftijd van 15j tem 18j is er één soort activiteit zoektocht Wanneer we de inschrijvingen komen ophalen, zullen wij nadien een bevestiging geven, welke kinderen op welk moment zijn ingeschreven om misverstanden te voorkomen. Hopelijk krijgen wij veel positieve reacties! Het projecteam! Serafine, Jelle, Evelien, Jill en Sharon.

*1 Opmerking: Voor het spel draai je rechten moeten de kinderen kunnen lezen AVI-niveau 3

157

Activiteitenkalender per ontwikkelingsleeftijd

ontw leeftijd 3j tem 5j

dag Ma 03.12.07

Di 04.12.07

Ma 10.12.07

Di 11.12.07 6j tem 8j

Woe 28.11.07

uur

waar

wat

max inschr

Activiteit nr

17u tot 17u20

klein lokaal

verhaaltje

3

1

17u 25 tot 17u45

Klein lokaal

verhaaltje

3

2

17u tot 17u20

Klein lokaal

verhaaltje

3

3

17u 25 tot 17u45

Klein lokaal

verhaaltje

3

4

17u tot 17u20

Klein lokaal

Puzzel + prikprent 3

5

17u 25 tot 17u45

Klein lokaal

Puzzel + prikprent 3

6

17u tot 17u20

Klein lokaal

Puzzel + prikprent 3

7

17u 25 tot 17u45

Klein lokaal

Puzzel + prikprent 3

8

14u tot 15u

Grote

Rollenspel

6

9

bezoekruimte

verkleed

Do 29.11.07

16u30 tot 17u30

vergaderzaaltje

Draai je rechten

5

10

Ma 03.12.07

17u tot 18u

Grote

Rollenspel

6

11

bezoekruimte

verkleed

vergaderzaaltje

Draai je rechten

5

12

Do 06.12.07

17u tot 18u

158

ontw leeftijd 9j tem 11j

dag Woe 28.11.07

Di 04.12.07

Do 06.12.07

12j tem 14j

14j tem 18j

uur 15u30 tot 16u30

waar

wat

Grote

Rollenspel

bezoekruimte

camera

17u tot 18u

vergaderzaaltje

17u tot 18u

17u tot 18u

max inschr

Actviteit nr

6

13

Draai je rechten

5

14

Grote

Rollenspel

6

15

bezoekruimte

camera

Grote

Rollenspel

6

16

bezoekruimte

camera

Ma 10.12.07

17u tot 18u

vergaderzaaltje

Draai je rechten

5

17

Do 13.12.07

17u tot 18u

Grote

Rollenspel

6

18

bezoekruimte

camera

Woe 28.11.07

14 tot 16u

Buiten / t’JOC

estafette

10

19

Woe 05.12.07

14 tot 16u

Buiten grote bez

estafette

10

20

Woe 12.12.07

14 tot 16u

Buiten/grote bez

estafette

10

21

Woe 05.12.07

14 tot 16u

buiten

zoektocht

8

22

Woe 12.12.07

14 tot 16u

buiten

zoektocht

8

23

159

Leefgroep: …… (invullen) Inschrijvingslijst voor kinderen met de ontwikkelingsleeftijd van 0j tem 11j Naam

Activiteit nr 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze

160

Leefgroep …. (invullen) Inschrijvingslijst voor jongeren met de ontwikkelingsleeftijd 12j tem 18j Naam

Activiteit nr 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze 1ste keuze 2de keuze

161

5.7 Bijlage 7 verhaaltjes Verhaal 1: recht op hulp Meneer Beer woont aan de rand van het bos. Hij woont daar in een klein huisje met mevrouw Beer en kleine beer Bas. Bas heeft vele vriendjes in het bos, zo is er Koen, het konijn en Ernst, de egel. Het is winter aan het worden. De bomen zijn hun blaadjes verloren en het is koud, heel koud! Bas houdt van dit weer, hij heeft een dikke vacht en voelt de kou niet. Ernst daarentegen zit in zijn holletje: ‘Brrrr, het is veel te koud voor mij,’ zegt hij. Zo komt het dat konijn en Bas de hele winter kunnen buitenspelen. Op een dag komt er wind, ze blaast tussen de bomen. De wind wordt een heuse storm. Het huisje van meneer Beer schudt heen en weer. De bomen komen bijna krom te staan, zo hard waait het. Bas vindt dat niet leuk, want nu mag hij niet buitenspelen van mevrouw beer. ‘Je zult wegwaaien naar de andere kant van het bos!’ zegt ze steeds. Bas gelooft zijn mama niet: ‘Ik zal heus niet waaien, ik ben een sterke beer!’ De volgende dag is de wind er nog steeds, het is bijna nog harder gaan waaien. ‘Nu kan ik terug niet buitenspelen,’ zucht Bas. Het gaat zelfs sneeuwen vandaag. De vlokken dwarrelen uit de lucht. Bas staat op en doet zijn dikste jas aan. Hij neemt ook zijn sjaal, handschoenen en muts. Hij is dik ingekleed wanneer hij aan de deur staat. Mevrouw beer is boos: ‘Je zult wegwaaien, je kunt vandaag niet buiten.’ Dat vindt Bas maar niks, maar hij blijft braaf binnen. ’s Nachts in zijn bed hoort hij de wind waaien. Bas is niet bang. Hij besluit snel te slapen en morgen heel vroeg op te staan, nog vroeger dan meneer en mevrouw Beer. Het is nog donker buiten, maar Bas is al wakker. Hij heeft zichzelf al aangekleed. Zijn muts, sjaal en handschoenen liggen al klaar aan de deur. Hij doet zijn warme jas aan. ‘Zo, nu zal ik zeker geen koud hebben.’ Hij doet de deur open, maar het waait zo hard, dat ze onmiddellijk terug dichtvliegt. BAF! ‘Als mama maar niet wakker wordt,’ zegt Bas stil.

162

Bas gebruikt nu zijn spierballen om de deur open te krijgen en glipt naar buiten. Het is nog steeds een beetje donker. ‘Ik ga eens langs bij Ernst, de egel’. Maar wanner Bas daar aankomt ligt Ernst nog te slapen. Dan maar naar meneer Konijn. Maar ook daar ligt iedereen nog in bed. ‘Dan speel ik maar alleen,’ denkt Bas: ‘Ik ga een sneeuwman maken!’ Maar dan komt er een hele harde wind…. De wind neemt Bas mee, hij vliegt over het hele bos. ‘HELP, ik vlieg weg!’ roept Bas. ‘Ik wil terug op de grond, zet mij neer!’ roept hij moedig. Maar de wind zet Bas niet onmiddellijk neer. Pas aan de andere kant van het bos heeft Bas de wind kunnen overtuigen. ‘O nee, nu ben ik wel echt ver van huis,’ zegt Bas bang. Bas loopt door het bos, maar hij weet niet echt waar naar toe. Hij is nu zelfs een beetje bang. Gelukkig heeft hij zijn dikke jas aan, hij heeft geen koud. Bas is al 3 uur aan het wandelen, maar het schiet niet op, er is gewoon te veel wind. Het wordt al gauw terug donker, Bas zoekt iets om te schuilen. Daar ligt een boom, ze is omgewaaid. ‘Daar kan ik wel schuilen, de wind kan daar niet aan mij,’ denkt Bas blij. De nacht is heel koud en Bas kan de slaap niet vatten. Hij ligt de hele nacht te rillen en denkt aan zijn warm bed dat thuis op hem staat te wachten. De ochtend komt eraan en Bas besluit op zoek te gaan naar een huisje. De storm is ondertussen wat gaan liggen. Tegen de middag komt hij het eerste huisje tegen, maar daar doet niemand open. “Op vakantie!” Leest Bas de brief aan de deur. Hij besluit dan maar verder te zoeken.

Wat later komt hij aan een volgend huisje. Mevrouw Hert doet de deur open. ‘Ik ben Bas en ik zoek mijn ouders, we wonen aan de andere kant van het bos,’ zegt hij stil ‘Ik kan je niet helpen, ik weet niet waar je heen moet,’ zegt mevrouw Hert en de deur is al weer dicht. ‘Wat nu?’ denkt Bas: ‘niemand kan of wil mij helpen.’ Hij wandelt stilletjes verder.

163

Het is bijna avond wanneer Bas opnieuw een schuilplaats zoekt. Hij ligt bijna te slapen wanneer hij een licht in de verte ziet. Een huis? Bas springt op en loopt in de richting van het licht. ‘Help mij, help mij!’ roept hij wanneer hij voor de deur staat: ‘Ik ben verloren gelopen.’ De schildpad doet de deur open: ‘Wat is er mis?’ vraagt hij. ‘Ik ben mijn weg kwijt, de storm heeft mij weggeblazen en nu vind ik mijn huisje niet meer terug,’ zegt Bas stilletjes. Bas heeft geluk: hij mag vanavond in een warm bed slapen. De volgende dag gaan de schilpad en Bas samen op pad. 3 dagen en 3 nachten zijn ze onderweg. Bas doet het hele verhaal. Hij is blij dat de schilpad een warme tent had, want wat zou het koud zijn anders… En dan komt hij thuis! ’s Avonds is er een groot feest want mama en papa Beer zijn heel blij dat Bas weer thuis is. Ze zijn ook blij dat de schildpad Bas wilde helpen, want anders had Bas misschien nooit de weg terug gevonden.

Verhaal 2 recht op menswaardige behandeling Dit is Thomas, hij is 4 jaar oud. Hij zit al in de tweede kleuterklas bij juffrouw An. Thomas gaat graag naar school, want daar mag je veel spelen. Tim is zijn beste vriend, samen spelen ze uren in de zandbak. Thomas vindt Nele niet zo lief, Nele maakt altijd ruzie. Het is 10uur. ‘Bijna speeltijd,’ denkt Thomas. Hij denkt aan die lekkere koek die in zijn boekentas zit. Wat later rinkelt de schoolbel. Iedereen stormt naar de speelplaats. Het is SPEELTIJD! Thomas en Tim spelen met de bal. Ze gooien de bal naar elkaar. Zoveel mogelijk gooien zonder de bal te laten botsen. ‘4,5,6…,’ telt Tim mee. ‘Nog 4 en we hebben er 10!’ roept Thomas blij. Maar daar is Nele, ze loopt Tim bijna omver. De bal botst op de grond. ‘Kun je niet uitkijken waar je staat!’ roept Nele, en ze gaat haar hoepel achterna. ‘We zullen dan maar opnieuw beginnen,’ zegt Tim teleurgesteld. ‘Ik ga eerst mijn koek opeten,’ zegt Thomas. Ze gaan op de trap zitten. Thomas haalt zijn koekjes uit zijn boekentas.

164

Er zitten 4 koekjes in het papiertje. Thomas neemt een koek en geeft ook eentje aan Tim. Er zitten nu nog 2 koeken in het papiertje. Nele moet naar het toilet, ze komt de trap opgelopen en trapt de koekjes van Thomas plat. ‘Kijk uit waar je gaat zitten,’ roept ze boos en ze loopt door naar het toilet. Wanneer ze terugkeert trekt ze nog eens hard aan het haar van Thomas. ‘Auw, wat doe je nu?’ Roept Thomas hard: ‘dat doet pijn hoor.’ Nog voor hij de juffrouw kan roepen, is Nele weg. De bel gaat. Terug naar de klas! In de klas spelen Tim en Thomas samen met de blokken. Nele speelt wat verderop met Kaat en het poppenhuis. ‘Dat was gemeen van Nele,’ fluistert Tim. Nele kijkt op. ‘Oei, dat was net iets te luid,’ fluistert Thomas terug: ‘Ze heeft ons gehoord.’ De rest van de voormiddag blijft het rustig. Nele speelt met de poppen en Thomas met de blokken. Dan is het tijd om boterhammen te eten. Nele en Thomas moeten allebei op school eten. Tim gaat naar huis over de middag, hij woont bijna naast de school. Thomas zit al aan tafel, hij heeft al een grote kom soep gekregen van juffrouw Mieke. Nele komt met een grote zwier aan tafel zitten, ze gooit haar boterhammen op tafel. Ze vallen in de soep van Thomas. Ploench! Heel de tafel zit onder de soep, Thomas ook. ‘Jufrouw Mieke, Thomas heeft zijn soep omgeduwd en nu zitten mijn boterhammen helemaal onder de soep!’ roept Nele. Ze begint zelfs te wenen. Juffrouw Mieke komt aan de tafel van Thomas en Nele staan. ‘Zo Thomas, jij weet dat dit betekent: vanmiddag mag jij alle tafels afwassen.’ Thomas zucht: het is niet eerlijk, hij heeft niks verkeerd gedaan en toch krijgt hij de schuld. Nele is gemeen en juffrouw Mieke ook, want hij heeft het niet mogen uitleggen. Wanneer Tim op school aankomt is Thomas de eetzaal nog aan het opruimen. ‘Dat is raar,’ denkt Tim: ‘Waar is Thomas?’ Wanneer de bel gaat mag Thomas naar de klas. Hij vertelt het hele verhaal tegen Tim. De gemene streek van Nele en dat juffrouw Mieke zelfs niet luisterde naar hem. Tim vindt het ook niet leuk: ‘We moeten iets doen!’ fluistert hij in het oor van Thomas. Thomas heeft wel een plan, hij fluistert het plan in het oor van Tim. Ze beginnen allebei te lachen. ‘Dus in de speeltijd van 15u doen we het?’ vraagt Thomas. Juffrouw An kijkt raar op: ‘Wat zijn die twee van plan?’ Lijkt ze te denken. 165

De bel gaat, het is terug speeltijd. Thomas en Tim zijn zo zenuwachtig, zou hun plannetje lukken? Ze spelen met de bal, tenminste ze doen alsof. Ze kijken naar Nele, die loopt in de richting van de toiletten. ‘Ja, het gaat lukken, zegt Tim tegen Thomas. Ze lopen naar het toilet. Nele is niet te zien. Thomas kijkt in de toiletten, enkel de laatste is bezet. Hij herkent de schoenen van Nele. Ze draaien de kraan van de wasbak open en stoppen de stop in het putje. De wasbak loopt in 1 2 3 vol. Tim en Thomas lopen snel naar buiten. Wanneer de bel gaat is Nele nog steeds niet op de speelplaats terug. Tim en Thomas keren terug naar de klas. Juffrouw An is boos. Joke klaagt dat ze buikpijn heeft en vraagt of ze naar het toilet mag. Juffrouw An snauwt : ‘Je kunt nu niet naar het toilet, die staat helemaal onder water!’ Dan doet juffrouw An het hele verhaal. Nele heeft de toiletten onder water gezet en moet deze nu helemaal schoonmaken. Thomas en Tim lachen stilletjes:’Plan gelukt!’ Nele keert de hele middag niet naar de klas. Om 16uur staat ze nog steeds te poetsen. Tim en Thomas voelen zich een beetje schuldig. Het was helemaal de fout niet van Nele. Ze besluiten het hele verhaal van Nele te doen aan de juf. Juffrouw An is natuurlijk niet blij. Het is heel gemeen wat de jongens gedaan hebben. Ze moeten Nele nu helpen, want tenslotte zijn ze alle 3 heel gemeen geweest tegen elkaar. Het is een lastig karwei, al het water moet naar buiten. De 3 kinderen blazen en puffen. Als ze klaar zijn zegt Thomas: ‘We hadden die streek nooit mogen doen, het was gemeen van ons.’ Nele heeft ook spijt van wat ze gedaan heeft en zegt: ‘Ik ben ook niet lief geweest tegen jullie, het spijt me.’ Vanaf deze dag zijn Nele, Tim en Thomas beste vriendjes. Het is leuker met elkaar te spelen dan straf te maken. Want straf maken en pesten is niet leuk, daar voel je je heel slecht over.

166

Verhaal 3 : recht op respect voor het gezin Karel is 7 jaar, hij woont met zijn ouders en zijn 2 zussen op een grote boerderij. Het is grote vakantie, elke dag mag hij de kippen eten geven op de boerderij en dan mag hij de eieren meenemen voor zijn mama. Dat vindt Karel wel leuk, dan komt zijn vriendje Bart hem helpen. Vandaag mogen Karel en Bart de varkens eten geven. Ze nemen een grote emmer mee en gooien bij elk varken een grote hand eten. Daarna zijn de kippen aan de beurt en daarna de koeien. Het is leuk dat Bart komt helpen. Want er is altijd heel wat te doen op de boerderij. Het is avond. Karel zit voor de televisie. Samson is op de tv, Karel kijkt graag naar de avonturen van Samson en Gert. Hij is ook een beetje droevig, want morgen vertrekt Bart voor 2 weken op reis naar de zee. Karel is nog maar 1 keer naar de zee geweest, met de hele klas. Dat was wel leuk, maar hij zou ook graag eens met zijn mama en papa naar zee gaan. “Mama, gaan wij ook naar zee morgen?” vraagt Karel. “ Nee, jongen dat gaat niet met de dieren op de boerderij, er is heel wat werk nu.” Karel is een beetje verdrietig, maar hij begrijpt het wel. Vandaag is het een speciale dag. Het is Karels verjaardag, hij is benieuwd naar het geschenkje dat hij zal krijgen. Zou hij een mooie raceauto krijgen? Of de nieuwe fiets waar hij al zo lang naar verwacht. Hij staat op, doet snel zijn kleertjes aan en kijkt wat er beneden op hem ligt te wachten. Beneden ziet hij niks. Mama is bezig in de keuken aan een grote chocoladetaart. Dat is Karel zijn lievelingstaart. Mama geeft Karel een dikke zoen en zegt dat Karel nog een klein beetje moet wachten op zijn verrassing. Karel is heel benieuwd. Hij loopt naar buiten, papa en de buurman zijn samen de koeien aan het melken. Karel gaat de kippetjes eten geven en gaat dan terug naar binnen. Wanneer Karel binnenkomt zit iedereen al aan tafel. De chocoladetaart staat midden op de tafel en ze ruikt heerlijk. Mama begint: “ Wij hebben een verrassing voor jou, wij gaan vandaag samen naar zee en onze buurman zal op de dieren letten.” “Joepie!” roept Karel en hij geeft zijn mama en papa een dikke kus.

167

Mama heeft een grote picknick mand gemaakt en een uurtje later zitten ze in de auto naar de zee. Ze zijn aangekomen op het strand. Het is heel erg mooi weer, de zon schijnt, het is lekker warm. Mama heeft een grote handdoek mee en legt deze op het zand. “Wij gaan eerst het water in!” Roepen de zusje opgewonden. “Ik ga mee” en Karel loopt hen achterna. Wanneer hij terugkomt staat er nog een cadeautje op Karel te wachten. Karel doet het cadeautje open en er zit allerlei strandmateriaal in. “Waw, zo mooi,” zegt Karel blij en hij geeft zijn mama een zoen. Samen met papa gaat Karel een zandkasteel bouwen, het wordt een groot zandkasteel versierd met schelpen. Dit is echt leuk, zo samen met papa een kasteel bouwen. Mama heeft ondertussen een ijsje gehaald. Een ijsje met vanillesmaak… “Hmmm lekker ijsje!” zegt Karel blij. Hij is blij dat de hele familie samen eens naar zee is gekomen, hij kon zich geen leuker cadeautje voorstellen. Dit is echt de beste verjaardag ooit!

168

5.8 Bijlage 8: memory Recht op hulp.

Recht op respect voor het gezin/ recht om bij je familie te zijn.

Recht op informatie.

169

Recht op meepraten.

Recht op een menswaardige behandeling.

170

5.9 Bijlage 9 spelmateriaal rol je rechten Fiche vragen OVER JEZELF Hoe zou jij je voelen als je dat zou meemaken? Heb je dat al meegemaakt? Wat was er toen anders? Wat was er toen hetzelfde? Hoe voelde dat toen? Wat heb je dan gedaan? Wie in het rollenspel lijkt het meest op jou? Waarom? OVER RECHTEN VAN HET KIND IN DE JEUGDHULP Over welk recht ging het? Wie hield er met dat recht geen rekening gehouden? Wie in het rollenspel deed dat goed?

1. Recht op zakgeld A. zakgeld in het begeleidingstehuis Er is een jongen die al 3 jaar in het begeleidingstehuis verblijft. In de leefgroep krijgt hij wekelijks zijn zakgeld van zijn individuele begeleidster. Hij gaat dan elke week met dit bedrag snoep gaan kopen. Nu kunnen mama en papa terug voor hem zorgen en kan hij terug naar huis keren en verlaat het begeleidingstehuis. Maar eens thuis krijgt hij goede zorgen van mama, maar mama kan niet zoveel zakgeld geven omdat ze niet het zo breed hebben als in het begeleidingstehuis. Bij het terugzien van zijn individuele begeleidster legt zij hem uit dat het recht op zakgeld enkel geldt in het begeleidingstehuis en dat mama niet verplicht is om dit ook te doen. Dat hij moet blij zijn met het klein beetje zakgeld die hij krijgt. Waar? Thuis bij mama Wie? Jongen die zakgeld krijgt; zijn mama en individuele begeleidster Rollen? Max 4? Min 3 Benodigheden? Zakje zakgeld

2. Recht op privacy

171

A. Een kind is moe en wil slapen maar wordt altijd gestoord Een jongetje is klaar om te gaan slapen en zegt iedereen nog een slaapwel. Zijn oudere zus is ook moe en wil vroeg naar bed. Ze maakt zich klaar om te gaan slapen. De jongen kruipt ondertussen en al in zijn bed en sluit zijn ogen. Buiten is er veel lawaai van de voorbij rijdende auto’s. zus, die in dezelfde kamer slaapt stuikt met veel lawaai binnen. Ze steekt het licht aan en zo wordt haar broer wakker. Nu begint zus ook nog te praten waardoor de jongen niet kan verder slapen en zegt dat ze moet zwijgen. Ze blijft maar doorpraten, tot er ruzie van komt tussen beide en dan wordt het eindelijk stil. Buiten rijdt terug een auto voorbij en klinkt er muziek in een andere kamer. De jongen kruipt onder zijn kussen. Hij gaat na een tijdje vragen om de muziek stiller te zetten. Het is terug stil, maar buiten rijdt een auto voorbij die claxonneert. Na een tijd komt de rust eindelijk terug en de verontschuldigd de zus haar volgende dag voor het teveel lawaai. Waar? In de slaapkamer Wie? Zus, jongere broer, autobestuurder en muziek van papa Rollen? Max 4 Benodigdheden? Stereo B. Het meisje en de liefdesbrief Er is een meisje in de leefgroep die een liefdesbrief heeft gekregen op school van een jongen die ze heel erg leuk vind. Ze leest die brief boven op haar kamer maar laat hem blootliggen op haar bed. Tijdens het avondeten staat er een ander meisje recht aan tafel en leest de brief voor voor de leefgroep. Sommigen beginnen te giechelen en weten al meteen voor wie de brief was doordat het meisje zo zit te blozen. Ze weet niet wat erop te zeggen en neemt de brief terug maar helaas is hij in stukken getrokken. Waar? Op de kamer en in de leefgroep Wie? Verliefde meisje, meisje in groep en andere jongeren in de groep Rollen? Max 5 min 4 Benodigdheden? Liefdesbrief

3. Recht op een menswaardige behandeling A. Pesten in de leefgroep Een meisje komt in de leefgroep na haar weekend thuis en heeft een groot verband aan haar gezicht. Een jongen ziet het en begint te lachen. Hij wijst haar met de vinger na en trekt de 172

aandacht van de kinderen. Twee anderen jongens vallen in en roepen het kind na. (Bijvoorbeeld: “heeft je vader je geslagen? Heb je geen licht op je kamer en je ben je tegen de muur gelopen? Heb je geen eten in huis en moesten ze een stukje van jou bijten?”) Het meisje weent en loopt weg. Een vriendinnetje of vriendje komt haar troosten. Ze vraagt wat er scheelt. Het gepeste kind vertelt over het verband. Nu komen de pestkoppen de twee kinderen pesten. Het kindje met het verband en het vriendinnetje lopen naar de begeleider(ster) in de leefgroep. Ze leggen alles uit. De begeleider(ster) legt aan de pestkoppen uit waarom ze moeten stoppen. Dan gaat ze weg. De pestkoppen beginnen weer opnieuw. De kinderen vragen zich af wat ze kunnen doen. Waar? In de leefgroep Wie? Meisje met verband – pestende jongen – (twee andere pestkoppen) – vriendinnetje – begeleider(ster) Aantal rollen? Max 6 min 4 Benodigdheden? verband B. Een meisje wordt uitgelachen omdat ze altijd raar gekleed is. Wanneer een meisje terugkeert van school werd ze gepest op de bus door schoolgenootjes. Ze zeiden tegen haar, “Wat heb jij nu aan, je ziet er precies uit als een clown”. Een andere schreeuwde haar na, je ziet er net uit als een kerstbal maar het is nog geen kerstmis hoor. Thuis heb je zeker ook geen wasmachine, je stinkt als de pest! Een oudere jongen die ook op de bus zit wil het meisje verdedigen tegen de pestkoppen en zegt tegen de pestkoppen “ Jullie kunnen jullie wel weren tegen zo een klein meisje. Voor het meisje van de bus afmoet trekken ze als laatst nog eens aan haar haren waardoor ze in tranen uitbarst voor ze de leefgroep binnen gaat. De begeleidster ziet meteen dat er iets aan de hand is en roept het meisje tot bij haar. Begeleidster troost en kalmeert haar eerst voor ze dan haar verhaal verteld. de begeleidster zorgt er voor dat het meisje de dag nadien gevoerd wordt door de begeleiders van de leefgroep zodat ze even weg is van de pestkoppen op de bus. Waar? Op de bus Wie? Het gepeste meisje - de pestkoppen- de oudere jongen – begeleidster Aantal rollen ? max 6 en min 4 Benodigdheden? / C. Vader dreigt dat hij zijn zoon in de gevangenis zal laten gooien Een jongen is aan het spelen in huis. Hij maakt veel lawaai. Hij rent rond de tafel en speelt dat hij een vliegtuig is. Vader zit zijn krant te lezen in de zetel. Hij zegt aan de jongen dat hij 173

stil moet zijn. De jongen houdt niet op. Vader maakt zich kwaad. De jongen houdt zich een tijdje stil, maar begint weer opnieuw. Hij loopt tegen de kast en breekt een vaas. Nu is vader heel boos. Hij zegt dat de jongen een grote stouterik is en dat hij hem bij de politie zal brengen. Dat die hem in de gevangenis zullen gooien. De jongen schrikt en begint te wenen. Moeder en zus komen kijken wat er aan de hand is. Zus raapt de scherven op en kijkt bang naar vader. Moeder vraagt wat er gebeurd is. De jongen zegt dat vader hem in de gevangenis zal laten gooien. Moeder zegt dat zoiets niet kan. Dat men kinderen niet zomaar in de gevangenis opsluit. Zus vraagt aan vader of dat waar is. Vader geeft het met tegenzin toe. Hij heeft een idee. Hij haalt de buurman die politieagent is. De kinderen geven een de politieagent voorbeelden van wat kinderen verkeerd kunnen doen. Ze willen weten of men kinderen in de gevangenis gooit. Vinden ze een voorbeeld? Waar? Thuis Wie? Jongen – vader – moeder – zus – (politieagent) Aantal rollen? max 5 en min 4 Benodigdheden? Politiekledij Extra vragen - Wil vader echt dat zijn zoon in de gevangenis komt? - Waarom zegt vader dat? - Waarom moeder dat dit niet kan? - zijn er redenen waarom een kind in de gevangenis kan komen? Uitleg: Kinderen mag men niet in een gevangenis stoppen. Als ze opgesloten worden, mag dat niet samen met volwassen zijn en moet men ze goed behandelen. Menswaardig behandelen

4. Recht op respect voor het gezin A. papa in het gevang De meeste kinderen gaan tijdens het weekend meestal 1 dag of enkele uren naar huis bij mama en papa. Maar is 1 jongen in de leefgroep die iedere weekend thuis moet blijven omdat zijn papa in de gevangenis zit. De andere jongeren lachen hem hiermee uit en zeggen straks herken jij je papa misschien niet meer als je hem nooit kunt zien. De jongen wordt heel erg verdrietig en sluit zich op in zijn kamer. En begeleidster gaat kijken wat er scheelt en ze ziet de jongen in een hoekje verdoken in zijn kamer.

De jongen vertelt aan de

begeleidster dat hij gepest wordt en dat ze zeggen dat zijn papa een moordenaar is. De 174

jongen weet niet goed hoe hij hiermee moet omgaan want hij ziet zijn papa graag en mist hem erg. De begeleidster vertelt hem dat de liefde naar papa zeker wederzijds en als hij wilt dat ze gauw een bezoek zullen regelen en dat hij zich weinig moet aantrekken wat anderen zeggen. Waar? In de leefgroep Wie? Jongen die niet op weekend kan, andere jongeren, begeleidster Aantal rollen? Max 4 en min 3 Benodigdheden? / B. Mijn mama en papa zijn gescheiden Er is een meisje in de klas die volop heen en weer geslingerd wordt tussen mama en papa. Papa zegt als je naar mama gaat moet je niet meer naar mij komen en omgekeerd zegt mama dit ook. Het meisje ziet haar beide ouders graag en wil voor alle 2 goed doen. Ze willen niet kiezen tussen beide ouders want ze betekenen alle 2 evenveel voor haar. Het kind praat hierover met een vriendin die juist hetzelfde heeft tegengekomen. Zij vertelt dat ze al haar moed bij elkaar nam en dat ze tegen beide ouders zei van doe me niet kiezen of jullie verliezen mij. Het meisje volgde die raad op en met der tijd ging ze terug evenveel naar beide ouders. Waar? Op de speelplaats en thuis Wie? Meisje, vriendin, mama en papa Aantal rollen? Max 4 en min 2 Benodigdheden? / C. Een kind wil meer over zijn familie weten De juf stelt aan de kinderen in de klas vragen over hun familie. De leerlingen vertellen over hun grootouders. Sommigen komen uit een andere stad. Er zijn ook kinderen van wie de familie uit het buitenland komt. 2én leerling weet bijna niks over haar familie. De juf zegt dat ze het aan haar ouders moet vragen. Het meisje komt thuis. Ze vraagt aan haar moeder om te vertellen over haar de familie. Moeder vertelt over de dag dat ze papa leerde kennen en in één huis gingen wonen. Het meisje vraagt haar moeder verder uit. Vader komt thuis. Hij helpt mee om uitleg te geven over de familie. Hij vertelt over de grootouders en hoe het vroeger was. Waar? In de klas – thuis Wie? Juf – meisje dat weinig weet over haar familie – moeder – vader – kinderen in de klas 175

Rollen? max 5 en min 4 Benodigdheden? / Extra vragen - Waarom weten sommige kinderen weinig over hun familie? - Hoe komt het dat familie soms in een ander land woont? - Vinden kinderen het leuk om over hun familie te horen vertellen? Uitleg: Familie is belangrijk. Jij bent een stuk van je familie. Als je meer weet over je familie, weet je ook meer over jezelf.

5. Recht op informatie A. Een kind heeft een boek nodig Een meisje komt thuis van school. Ze zegt aan moeder dat ze in het weekend een tekst moet schrijven. Het moet over gezonde voeding. Ze vraagt aan moeder wat zij ervan weet. Daarna gaat ze ook aan haar oudere broert vragen. Vader komt thuis. Weet hij misschien iets over gezonde voeding? Hebben ze thuis boeken waarin ze iets kunnen vinden? Moeder belooft om naar de bibliotheek te gaan met haar. Onderweg vraagt moeder wat ze juist wil weten. In de bibliotheek lopen ze wat rond. Ze vinden niets. Moeder ontmoet toevallig een kennis. Die radt aan om het te gaan vragen. Ze vragen hulp aan de persoon die werkt in de bibliotheek. Die wijst hun de weg. Ze vinden wat ze zochten. Ze moeten zich eerst inschrijven in de bib. Dan kunnen ze het boek uitlenen. Thuisgekomen toont het meisje fier haar boek. Ze leest er onmiddellijk in. Waar? Thuis – straat – bib – thuis Wie? Meisje - broer – moeder – vader – kennis moeder – persoon die werkt in de bib Rollen? min 5 en max 6 Benodigdheden? / Extra vragen - Wat moet het meisje voor school doen? - Waarover wil het meisje iets weten? - Waarom vraagt ze het eerst aan haar moeder? - Waarom heeft het meisje een boek nodig

176

Uitleg: In boeken staat alles war je wil weten. Je kan niet alle boeken in huis hebben, dat is te duur en daarvoor heb je niet genoeg plaats. Daarom ga je naar de bib, daar kan je alles gratis vinden. B. Bezoek aan de kinderrechtswinkel Een jongen loopt na school met zijn moeder op straat. Zijn ouders gaan scheiden. De jongen vraagt of hij nu bij moeder of zijn vader moet wonen. De moeder zegt dat hij zijn vader één keer in de veertien dagen zal zien. De jongen is boos. Hij wil meer tijd met zijn vader doorbrengen. De moeder geeft redenen waarom dat moeilijk is. Vader zal ver wonen, hij werkt s’avonds, hij kan niet lekker koken en is niet gewoon om voor kinderen te zorgen. De jongen geeft redenen om wel meer bij zijn vader te zijn. Hij vraagt wie nu eigenlijk zal beslissen. Ze komen toevallig voorbij de kinderrechtswinkel.

De jongen vraagt aan zijn

moeder of ze dat hier niet zouden weten. Ze stappen binnen en een vrouw komt op hen toe. Ze vraagt of ze kan helpen. Moeder legt het probleem uit. De vrouw zegt dat de ouders dat samen moeten beslissen. Het kind mag niet beslissen, maar de rechter zal wel zijn mening horen. De vrouw van de kinderrechtswinkel geeft een boekje aan de moeder en een ander boekje aan het kind.. Daarin staat alles uitgelegd. Buiten vraagt moeder aan haar zoontje of hij het een goede oplossing vindt. Waar? Straat – kinderrechtswinkel Wie? Jongen – moeder – vrouw in de kinderrechtswinkel Rollen? min 3 Extra vragen: - Wat wil het kind weten? - Mag het kind dat weten? - Mag het kind zijn vader zien als zijn ouders gescheiden zijn? - Is dat ook een kinderrecht? - Waarom gaat moeder naar de Kinderrechtswinkel? - Welke informatie krijgen ze daar? - Mag het kind ook die informatie hebben? Uitleg: Kinderen mogen veel weten over hetgeen waarmee ze te maken hebben. Over sommige problemen kan je informatie krijgen in de kinderrechtswinkel. Kinderen kunnen daar alles te weten komen over kinderrechten. 177

6. Recht op hulp A. de dokter moet komen Een jongen heeft buikpijn. Hij klaagt tegen zijn oudere broer. Die lacht ermee. Aan tafel wil de jongen met buikpijn niet eten. De begeleidster zegt dat het wel zal beteren door iets te eten. Hij doet zijn beklag en eet met tegenzin. Na het eten wordt de buikpijn erger. De begeleidster maakt warme thee. De jongen kijkt tv. Zijn buikpijn betert niet. Zijn broer krijgt nu medelijden. Hij vraagt aan de begeleiding of de dokter niet moet komen. De begeleiding besluit om de dokter morgen te laten komen als het nog niet over is. De jongen kruipt in zijn bed. Hij heeft steeds meer pijn. Zijn broer komt kijken. Hij is nu ongerust en gaat dit aan de begeleiding vertellen. Ze bellen de dokter. De dokter komt. Hij onderzoekt de jongen en geeft hem een spuitje. Het betert snel, iedereen is opgelucht. Waar? In de leefgroep Wie? Begeleiding – kind met buikpijn – oudere broer – dokter Aantal rollen? Max 5 min 4 Benodigdheden? Dokterstas B.Het kind heeft geen geluk vandaag Het kind komt thuis en doet zijn schoenen uit. Het loopt op zijn blote voeten en trapt in een stuk glas. Het kind roept, vader komt aangehold. Vader verzorgt de voet. Het kind mankt naar boven om wat op bed te liggen. Het glijdt over de natte treden uit en valt van de trappen. Moeder komt op het lawaai af. Nu heeft het kind ook nog een buil. Het kind krijgt een koude, natte doek op het hoofd. Het zet zich in de keuken aan tafel en wil een appel eten. Plots snijdt het kind zich in de vinger. Vader verzorgt de vinger. Hij legt er een pleister op. Na al deze ongelukken geeft mama het kind warme melk en mag naar een leuke tekenfilm kijken. Waar? Thuis Wie? Kind, mama en papa Aantal rollen? Max 3 Benodigdheden? Pleister, natte doek, melk, koek

178

5.10 Bijlage 10 spelmateriaal draai je rechten Wist je dat…?

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Jij eigenlijk meer dan 60 rechten

De voorziening waarin jij verblijft

Niemand jou mag slaan, maar jij

hebt!!

hard zijn best doet om jouw rechten

mag zelf ook niemand slaan?

na te leven!

Anders verbreek jij een ander zijn recht!

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Er een speciaal telefoonnummer

Je altijd terecht kan met vragen en

Begeleiders beroepsgeheim

bestaat waar je terecht kunt met

klachten bij de eerste

hebben, dat wil zeggen dat zij niets

vragen als je in een voorziening

(hoofd)begeleider!

mogen doorvertellen aan een ander

zit?

als jij dat niet wilt!

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Er in jou dossier dingen staan over

Als je in een leefgroep verblijft of in

Als je klachten hebt over de

school. Bijvoorbeeld als je je best

een pleeggezin, dan heb je vanaf je

voorziening, dan kun je terecht bij

doet of als je een groene nota hebt

6 jaar recht op zakgeld!

het Kinderrechten-

gekregen!

commissariaat!

Wist je dat…?

Je een consulent hebt. Dat is een begeleider die je hebt buiten de voorziening.

179

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Je begeleiders of de

Je niet alles in je dossier mag

Je ook hulp kunt krijgen van

jeugdrechtbank bezoek voor je kan

bekijken. Soms worden dingen

medebewoners uit de leefgroep?

weigeren. Dit mag enkel en alleen

moeilijk uitgelegd. Of er staan

Bv. Bij huiswerk, ruzie,

maar als er een zeer goede reden

dingen in die jou kunnen kwetsen.

liefdesproblemen…

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Als je niet naar huis kan, dan moet

Je een recht hebt om mee te

Enkel de jeugdrechter kan je bij je

jouw begeleider ook vertellen

beslissen. Toch geld dit recht maar

ouders weghalen. Dit mag hij enkel

waarom. Dat heet recht op

van zodra je 12 jaar bent. Tot dan

doen als het echt nodig is.

informatie.

kiezen je ouders en/of begeleiders

is.

wat het beste is voor je.

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Wist je dat…?

Jij mag meepraten over sommige

Je recht hebt op een

Je begeleider je kamer mag

zaken. Zo zijn er soms

bijstandspersoon. Dit is iemand die

doorzoeken. Dit mag hij enkel als

bewonersvergaderingen.

niets te maken heeft met jou

hij vermoedt dat je iets gestolen

begeleiding in de voorziening. Dit

hebt. Dit moet hij wel zeggen tegen

kan een leerkracht zijn, een

jou.

dokter…

Wist je dat…?

Je begeleiders mogen geen eten afnemen van je. Ze mogen wel je warm eten vervangen door brood.

180

Je hebt erge tandpijn. Je zegt dit

Soms kun je door problemen niet

Je snapt je huiswerk niet zo goed.

aan de begeleider. Wat moet zij

thuis blijven. Dan moet je ergens

Iemand anders in de leefgroep

doen?

anders naartoe. Is dit hulp?

wilt je helpen. Is dit hulp?

met de tandarts.

A. Neen, dat is stom.

A. Neen hoor, hij wilt zeker dat ik hem

B. Ze moet niets doen. De pijn zal

B. Ja, dat is hulp.

de volgende keer ook help.

wel over gaan.

C. Ik weet het niet?

B. Ja, dat is hulp.

A. Ze moet een afspraak regelen

C. Het is toch normaal dat hij me

C. Ze gaat met jou naar de winkel.

Antwoord: A

helpt?

Antwoord: B

Antwoord: B

Als je een oefening op school niet

Stel je hebt vragen over welke

Je wilt meer informatie weten

snapt, mag je dan vragen om

hobby het beste bij jou past?

over je wat je later wilt worden?

uitleg?

Waar kun je terecht voor hulp?

Wie kan je daar bij helpen?

B. ja, maar je doet het niet.

A. Bij het Jongeren Advies Centrum

A. De dierenarts.

C. Natuurlijk mag je dat!

(JAC).

B. De politie.

B. Bij de dokter.

C. Je begeleider, het CLB, je school.

A. Neen, je hebt geen uitleg nodig.

C. Bij iemand van de leefgroep.

Antwoord: C

Antwoord: C

Antwoord: A

Je hebt dit in het begin van je verblijf

Je wilt graag eens in je dossier kijken.

beslist om op woensdag te voetballen.

Wanneer je begeleider het mapje

Er wordt bij de begeleiders beslist dat

Je wilt nu iets anders doen. Kan dit

opslaat, staan er allemaal moeilijke

je naar een andere leefgroep moet.

zomaar?

woorden. En nu?

Moeten ze jou vertellen waarom?

A. Neen sorry, je zal moeten blijven

A. Je begeleider moet jou vertellen wat

voetballen.

die moeilijke woorden betekenen. Ze

A. Neen, ze zullen wel kiezen wat

B. Ja, jij mag veranderen van hobby. Dit

moet een beetje gaan ‘vertalen’.

het beste is voor mij.

is iets dat je begeleider jou in het begin

B. Niets, je wou je dossier zien en dat

B. Ik weet het niet zo goed?

van je verblijf moet zeggen.

heb je ook.

C. Ja, ze moeten vertellen waarom.

C. Je mag veranderen, maar dan je

C. Je moet zelf een woordenboek

eerst een voetbal examen afleggen.

nemen en de woorden opzoeken.

Antwoord: B

Antwoord: A

Antwoord: C

181

Je individuele begeleider is een van de

Je komt voor het eerst in de leefgroep.

Je weigert om naar de logopedie te

leefgroepbegeleiders. Je zou graag een

Wat moeten de begeleiders zeker

gaan. Wat moet de begeleider dan

andere individuele begeleider hebben.

doen?

zeker doen?

A. Ja, als je kunt vertellen waarom je

A. Ze moeten je tonen waar de ijskast

A. Niets, jij beslist!

iemand anders wilt. En er moet iemand

is.

B. Ze mag je straffen.

anders beschikbaar zijn.

B. Ze moeten je informeren over de

C. Ze moet je uitleggen wat er

B. Ja, je kiest voor de kok.

leefgroepregels en afspraken.

gebeurt als je geen logopedie volgt.

C. Neen, dat kan niet.

C. Ze moeten helemaal niets.

Daarna moet je nog eens goed

Antwoord: A

Antwoord: B

Kan dit?

nadenken. Antwoord: C

Je hebt het recht om dingen mee te

Je ouders eten geen vlees. Ze zouden

In de leefgroep is er iets waar je om de

beslissen. Hiervoor moet je echter

graag hebben dat jij ook vlees eet. Jij

zoveel tijd, dingen kunt vragen voor in

een bepaalde leeftijd hebben. Welke

vindt dit goed. Moet de voorziening

de leefgroep of voorstellen doen. Hoe

leeftijd?

hiermee akkoord gaan?

heet dit?

A. 0 jaar

A. Neen, jij moet alles eten.

A. De koffie klets.

B. 12 jaar

B. Ja, als je dit beleefd meedeelt aan je

B. De begeleidervergadering

C. 6 jaar

begeleiders.

C. De bewonersvergadering

C. Ja, maar je moet het zelf betalen.

Antwoord: B

Antwoord: B

Antwoord: C Je slaapt in de voorziening samen met

Soms staat er een ideeënbus in de

Vanaf welke leeftijd mag je kiezen welke

een kamergenoot. Jij wilt groen behang

voorziening waar jij verblijft. Wat kun

hulp je wilt?

papier, het andere kindje wilt blauw. Wat nu?

je daar inwerpen? A. dat mag altijd!

A. De begeleider laat het jullie

A. Vuilnispapiertjes

B. 12 jaar

uitvechten.

B. Klachten

C. 18 jaar

B. je gaat rond de tafel zitten met je begeleider en het andere kindje. Jullie

C. Ideeën voor in de voorziening.

zoeken samen naar een oplossing. C. Niets, jij wilt en jij zal groen papier Antwoord: C

Antwoord: A

krijgen. Antwoord: B

182

Je hoort een begeleider praten over

Je grote broer of zus komt op bezoek.

In de leefgroep verblijft een kindje met

jou ouders. Ze gebruikt in haar

Je begeleider vraagt hem/haar of hij ook

een andere huidskleur. Een van de

gesprek scheldwoorden. Mag ze dit

in een voorziening heeft verbleven. Mag

kinderen roept naar hem:

doen?

zij dit vragen?

‘chocomousse’. Hoe moet de begeleider hierop reageren?

A. Ja, want jij scheld ook wel eens naar je ouders.

A. Ja, indien ze dit op een beleefde

B. Neen, ze moet respect hebben

manier doet.

A. Niet, dat is nu toch niet zo erg.

voor je ouders.

B. Neen, dat zijn haar zaken niet.

B. Ze lacht lekker mee.

C. Ze zal wel een reden hebben

C. De begeleider is zo nieuwsgierig!

C. Streng, wij hebben respect voor elkaar, ondanks ons huidskleur.

zeker? Antwoord: B

Antwoord: A

Antwoord: C

Weet jij wie er je kan scheiden van je

Het was gepland dat je dit weekend

Je voelt je een beetje eenzaam in de

ouders?

naar huis mocht op bezoek. Je mama is

voorziening. Je wilt weten hoe het is

echter ziek geworden. Moet de

met je ouders. Kan de begeleider

begeleider dit vertellen aan jou?

hiervoor zorgen?

A. Neen

A. Neen, ze kan dat niet.

B. Ja, ze moet vertellen dat je mama

B. Ze hier niet voor zorgen als ze dat

ziek is.

niet wilt doen.

C. Ik weet het niet?

C. Ja, ze moet ervoor zorgen dat jij

A. Iedereen. B. De koning. C. De jeugdrechter.

weet hoe het met je ouders gaat. Antwoord: C

Antwoord: B

Antwoord: C In de leefgroep is er ruzie ontstaan

De begeleiders besluiten een nieuw

Na bezoek bij de oogarts blijkt dat je

tussen jou en 2kinderen. De begeleider

systeem in te schakelen voor het

een bril nodig hebt. Je begeleider vraagt

heeft jullie alle 3 straf. Na de straf doet

gebruik van de computer. Ze willen

aan jou of je mee wilt naar de

iedereen of er niets gebeurd is. Is dit

alle leefgroepbewoners hierbij

brillenwinkel. Handelt je begeleider

juist?

betrekken. Hoe heet dit?

juist?

A. Neen, ze moet met jullie rond tafel

A. Participeren

A. Neen

er gebeurd is. Daarna kan ze jullie

B. Zagen

B. Ja, ze vraagt jou mee.

eventueel een straf geven.

C. koffie klets

C. ik weet het niet?

B. Ja.

Antwoord: A

Antwoord: B

Antwoord: A

Wat mag je tijdens de

Op de bewonersvergadering vraagt

Er wordt bij de begeleiders beslist dat

bewonersvergadering doen?

iemand of er meer op de computer mag

je naar de dokter moet op controle. De

worden gespeeld. Moet de begeleider

dokter is een man, en jij wilt een vrouw.

hiermee akkoord gaan. Of moet ze eerst

Mag je dit zeggen?

zitten zodat iedereen kan uitleggen wat

C. Ja, want dat is normaal, straf krijgen.

A. Niets, je moet je mond houden.

aan de rest hun mening vragen? B. luisteren naar de anderen.

A. Neen, pech. A. de begeleider mag dit zelf beslissen.

C. Je mag meepraten en soms zelf mee beslissingen nemen.

B. Natuurlijk, ze moeten rekening B. Ze moet eerst de rest hun mening

houden met je mening en je gevoelens.

vragen. C. Een man, een vrouw, dat is C Er wordt niet op geantwoord

hetzelfde!

183

Wat is je dossier?

Wie mag er jou dossier lezen?

A. In de voorziening waar je verblijft,

A. iedereen die het maar wilt.

Je hebt in de leefgroep ruzie met iemand. Je krijgt een harde klap.

ligt een map waarin allerlei gegevens staan over jou.

B. Jij alleen.

B. Dit is een dagboek waar jij in kan

C. jij, je begeleiders en je ouders.

Je moet hiervoor naar het ziekenhuis. Komt dit in je dossier?

schrijven.

A. Ja

C. Een boek waarin allerlei gekke

B. Neen, dit is niet belangrijk.

verhaaltjes staan over jou. C. ik weet het niet.

Je hebt een ruit stukgemaakt in

Je gaat naar de Chiro. Staat dit in

Je weet dat je een dossier heeft.

de voorziening. Je vraagt aan

je dossier?

Mag je dit zomaar op elk tijdstip

de begeleider of hij ervoor kan zorgen dat je ouders dit niet te weten komen. Kan dit? A. Neen, je ouders komen dit toch te weten.

van de dag inkijken? A. Neen, dit is niet belangrijk. B. Ja, alles wat belangrijk is voor jou staat in je dossier. C. Ik weet het niet.

A. Natuurlijk, het is toch immers jou dossier! B. Neen, je mag daar niet in kijken.

B. Ja, dit komt in je dossier, maar je

C. Neen, je moet dit aanvragen.

ouders mogen dat blad niet lezen.

Bovendien mag je niet alles in je

Je hebt het recht op je iemand

Je bestandspersoon is verbonden

Je bijstandspersoon mag niet

te hebben die je bijstaat tijdens

aan het beroepsgeheim. Wat is

rechtstreeks betrokken zijn bij

alle hulp die je krijgt. Hoe heet

beroepsgeheim?

jou hulp. Wie kan dit dan

deze persoon?

bijvoorbeeld zijn? A. Hij mag niet doorvertellen welk

A. Een bijstandspersoon

beroep hij heeft.

B. Een helper

B. alle informatie die deze persoon krijgt

A. Een leerkracht, een advocaat, een dokter,…

over jou of mensen in je omgeving, mag C. Hulpverlener

B. De directeur van de voorziening

hij niet doorvertellen. C. Je leefgroepbegeleider C. dit zijn geheimpjes die je verteld hebt aan deze persoon.

Antwoord: A

Antwoord: B

Antwoord: A

184

Je mag jou bijstandspersoon

Je wilt een bijstandspersoon,

Stel, je hebt een goede band

zelf kiezen. Jou begeleider

maar kent niemand. Wat gebeurd

met de secretaresse van de

moet jou dat vertellen. Wist je

er dan?

voorziening. Kan je dan vragen

dit?

dat zij jou bijstandpersoon A. Je vraag het aan je ouders.

wordt?

A. Neen B. Niets, je kent niemand dus je hebt B. Ja

pech.

C. Ik weet het niet?

C. Je begeleider uit de voorziening neemt contact op met de jeugdrechtbank. Die kan jou een jeugdadvocaat geven. Dit is ook een

A. Neen, ze heeft geen beroepsgeheim. B. Ja, dat kan! C. Ik weet het niet.

bijstandspersoon.

Antwoord: A, B, C

Antwoord: C

Je wilt graag je kamer in een

Je verveelt je op

Een van de begeleiders verteld

nieuw kleedje stoppen. Een roze

woensdagnamiddag. Je zou

een geheim door van jou. Je had

tapijt met gele muren. Mag jij dat

dolgraag gaan zwemmen. Kun je

haar gevraagd dit geheim te

zelf bepalen?

hierover zelf beslissen?

bewaren. Wat doe je?

A. Ja

A. Neen, jij moet elke woensdag

A. Het was nu niet zo een groot

studeren.

geheim.

B. Ja, maar je moet dit wel doen samen

B. Je begint luidop geheimen te

C. Ja, als je het zelf kunt betalen.

met je begeleiders en /of je ouders.

vertellen van anderen.

Je hebt een tof smsje gekregen

Mag de begeleider in jou kamer

Je hebt zit in een leefgroep met

van een vriend(in) die je kent

komen neuzen?

kindjes die een andere

Antwoord: B

B. Neen, je begeleiders kiezen dit.

van op school. Je toont dit smsje aan de anderen van de leefgroep. Is dit een schending van je privacy? A. Ja, ze mogen dit niet lezen.

godsdienst hebben. Mogen de A. Nooit! B. Ja hoor, elk uur van de dag en zomaar! C. Nee, tenzij hij een ernstig vermoeden heeft dat je iets hebt gestolen!

begeleiders hen uitsluiten hiervoor? A. Neen, ze moeten respect hebben voor iedereen zijn geloof.

B. Neen, want je hebt het zelf beslist

B. Ja dat mag. Wij kiezen enkel voor

dat ze het mogen lezen

God

185

Wist je dat je recht hebt op

Weet jij wie beslist hoeveel

Hoeveel zakgeld krijg je per

zakgeld als je in een

zakgeld je krijgt in de

maand als je tussen de 6 en 8

voorziening verblijft. Vanaf

voorziening?

jaar bent?

A. de begeleiders

A. 3,50 €

B. je ouders

B. 10€

C. De wet in België

C. 5,05€

Hoeveel zakgeld krijg je per

Als je iets stukmaakt in de

Mag jij zelf je zakgeld bijhouden

maand als je tussen de 8 en 12

leefgroep, moet je dit dan met je

of moet de begeleider dit doen?

jaar bent?

zakgeld betalen?

welke leeftijd krijg je zakgeld? A. 0 jaar B. 6 jaar C. 12 jaar

A. je mag dit zelf bijhouden, tenzij er A. 10,60 €

A. Neen, je krijgt gewoon straf.

gevaar is op stelen in de leefgroep. Dan houdt de begeleider dit bij.

B. 5 €

B. Ja, of je kunt ook extra klusjes doen. B. Ja, jij mag dat alle dagen in je

C. 20,50 €

C. Ja, je moet die vaas betalen + een

broekzak steken.

nieuwe kopen. C. Neen, je begeleider houdt dit bij.

Je bent te laat terug in de

Je hebt tijdens het voetballen de

Je bent boos en gooit een vaas

leefgroep na een activiteit. Je

bal door de ruit getrapt. De ruit is

uit de leefgroep stuk.

begeleidster zegt dat je daarom

stuk.

Welke straf hoort bij wat je

geen eten meer krijgt. Mag zij

Wat nu?

gedaan hebt?

A. Je loopt vlug weg en zegt niets. Het

A. De begeleider mag iets van jou

is immers een ongelukje.

stukmaken.

B. Je vertelt het aan de begeleider,

B. Je moet voor de rest van je leven

B. Neen, ze mag jou geen maaltijden

maar vertelt er ook bij dat het een

handschoenen dragen.

afnemen!

ongeluk was.

dat doen? A. Natuurlijk, jij kan wel eens zonder eten.

186

Je hebt ruzie met iemand uit de

Tijdens een activiteit krijg je een

Je hebt deze week WEERAL iets

leefgroep. De begeleider komt

woede aanval. Je begint te

stukgemaakt in de leefgroep. De

tussenbeiden. Zij begint jou uit

schoppen naar andere kinderen.

begeleider beslist dat je dit

te schelden. Mag dat?

De begeleiding sluit je voor 15

weekend niet naar huis mag.

minuten op in je kamer. Mag dit?

Mag zij dit zomaar zelf

A. Neen! B. Enkel als zij het andere kindje ook uitscheld. C. Ja, want ik ga ook lekker

beslissen? A. Neen, dat is mishandeling. A. Ja ze mag dat. B. Ja, want je hebt dat wel eens nodig. B. Neen, dat is verboden. Tenzij de C Ja maar enkel als je een gevaar zou

je gdrechter dit oplegt

Je hebt een klacht over de

Deze namiddag is het als

Je vindt dat ze geen rekening

voorziening waar jij verblijft.

maaltijd witloof. Jij haat witloof.

houden met je rechten binnen je

Waar kun je NIET terecht met je

Je wilt dit niet meer eten. Kun je

voorziening. Mag je hiervoor een

klacht?

hiervoor een klacht indienen?

klacht indienen?

A. In het kinderrechten-

A. Witloof moet je nu eenmaal eten, als

A. Neen

commissariaat

is het maar een klein beetje.

B. Bij de eerste (hoofd)begeleider

B. Op naar de politie!

C. Bij de slagerij

C. Je gooit de witloof gewoon stiekem

In jouw leefgroep moet je telkens

Je begeleider heeft jou geslagen.

Je hebt een klacht ingediend. Bij

voor het eten een gebed doen.

Je wilt hiervoor een klacht

wie kun je terecht rond vragen

Je vindt dit niet leuk. Mag je

indienen. Waar kun je dit NIET

hier over?

hiervoor een klacht indienen?

doen?

B. Ja C. Misschien

A. Bij diegene waar je de klacht hebt A. Zo erg is dat gebedje nu niet.

A. Bij de eerste (hoofd)begeleider

ingediend.

B. Neen

B. Bij de bakker

B. Bij het weekblad

C. Ja

C. Bij de kinderrechtencommissariaat

C. Bij de begeleiders

187

5.11 Bijlage 11 materiaal speurtocht

188

Hallo, Alvast bedankt om jullie in te schrijven voor deze speurtocht. We wensen jullie veel succes toe en hopen dat jullie dit tot een goed einde kunnen brengen. In deze bundel vinden jullie: •De adressen van de diensten waar jullie naartoe moeten. •De vragen en opdrachten die jullie moeten uitvoeren en beantwoorden. •Informatie over de 11 rechten uit het decreet rechtspositie van de minderjarige in de Bijzondere Jeugdbijstand. •Jullie krijgen per groepje een plan mee van Kortrijk om de baan te zoeken, er staan ook enkele tips in, omdat er in Kortrijk veel werken aan de gang zijn. !! Als er iets gebeurd onder weg bvb: er valt iemand, je loopt verloren, … bel dan naar het secretariaat van Stella Maris het nummer is 056 22 49 44. Zij brengen ons dan ook op de hoogte. Hou rekening met de wegcode tijdens jullie speurtocht!! Veel plezier en veel succes!!! De Ipsoc-studenten.

189

Jullie fietsen/wandelen van Stella Maris naar het station, waar je je fiets stalt in de voorziene fietsenstallingen en doen deze goed op slot! Jullie gaan naar de voorkant van het station en zoek een telefooncel. Als je deze gevonden hebt los de volgende vragen op: Het nummer van de JO-lijn is het volgende: 0800 – 900 33 VRAAG1: Voor wie is de JO-lijn bestemd? Trek een cirkel rond je antwoord. A.

Voor iedereen.

B.

Jongeren en ouders met vragen omtrent de Bijzondere Jeugdbijstand.

C.

Enkel voor 14 plussers.

VRAAG 2: Zou je durven bellen naar dit nummer? Indien ja stel de volgende vraag, je mag dit anoniem doen. “Ik zou graag mijn dossier eens inlezen, moet ik hiervoor aan iemand toestemming vragen?” Breng het antwoordt mee naar Stella Maris. Je kunt op de achterzijde je antwoord noteren. Van de voorkant van het station wandel je naar de Jeugdrechtbank. Dit is niet in het nieuwe gebouw, maar in het oude! Adres: Burg-Nolfstraat 10A 8500 Kortrijk. Als je voor de Jeugdrechtbank staat los dan de volgende vragen op: VRAAG 3: Welke rechtbanken zijn er nog naast de Jeugdrechtbank? Tip: Je moet hier niet voor naar binnen, als je goed rondkijkt, zie je het ergens! A.

Rechtbank van koophandel en rechtbank van 2e aanleg.

B.

Rechtbank van koophandel en de arbeidsrechtbank.

C.

Rechtbank van koophandel en rechtbank van 1e aanleg.

VRAAG 4.

190

Wie is volgens jullie een bijstandspersoon? (je mag spieken in de informatie die we bijvoegden.) A.

Jouw advocaat

B.

Jou hulpverlener uit Stella Maris die meegaat.

C.

Jouw vriendin die je steunt.

VRAAG 5: Wie betaalt de advocaat van de minderjarige? A.

Zijn ouders.

B.

De minderjarige zelf.

C.

De advocaat werkt Pro Deo (= gratis).

Van de jeugdrechtbank gaan jullie nu te voet naar het CLB. Adres: Kasteelstraat 29 8500 Kortrijk. Ga voor het gebouw staan en los de volgende vragen op, ga naar binnen en vraag een stempel/kaartje als bewijs dat jullie naar het CLB zijn geweest. VRAAG 6: Waarvoor staat het CLB?

191

VRAAG 7: Je hebt heel wat problemen thuis en je schoolwerk wordt verwaarloosd. Je geraakt steeds meer achterop met de leerstof en kan dit jaar niet meer slagen. Zou jij naar het CLB stappen om over jouw problemen te spreken? A.

ja ik zou dit doen, want daar kan ik mijn hart eens luchten.

B.

Neen, want zij kunnen mij toch niet helpen en hebben met mijn problemen geen zaken!

C.

Ik zou enkel naar het CLB toestappen voor de problemen rond mijn schoolwerk.

VRAAG 8: Welk recht past het beste bij het CLB? A.

Recht op hulp.

B.

Recht op privacy.

C.

Recht om zelf te beslissen welke hulp je krijgt.

Motiveer je antwoord als je in Stella Maris bent. Nu ga je te voet naar Habbekrats en stap binnen! Adres: Oude Kasteelstraat 8500 Kortrijk. Let op: de deur van de ingang is in de straat om de hoek, gelieve deze niet te nemen, omdat zij daar aan het werken zijn. Neem de deur uit de Oude Kasteelstraat! Jullie krijgen een woordje uitleg van de mensen van Habbekrats over deze jeugddienst. Los daarna volgende vragen op:

192

VRAAG 9: Hoe heet de vaste stek van Habbekrats in Kortrijk West-Vlaanderen? VRAAG 10: Voor welke leeftijd is die vaste stek? •

12 tot 18 jaar.

•

6-18 jaar.

•

14-18 jaar.

VRAAG 11. Welk recht zou jij linken aan Habbekrats? Dit moet je kunnen uitleggen in Stella Maris, waarom je hiervoor kiest. •

Recht op een menswaardige behandeling.

•

Recht op inspraak en participatie.

•

Recht op eigen mening.

VRAAG 12: Wat is de slogan van Habbekrats? A.

“Jongeren Prikken Niet!”

B.

“Jongeren Pikken Niet!”

C.

Jongeren Stinken Niet!”

VRAAG 13: Van welke royalty (iemand uit het koningshuis) krijgt Habbekrats bescherming? A.

Prinses Astrid.

B.

Koningin Paola.

C.

Prins Filip.

193

Jullie gaan na Habbekrats langs bij de VDAB. Adres: Rijselsestraat 57 8500 Kortrijk. VRAAG 14: Stap binnen en bekijk de flyers aan de linkerkant van de inkomhal. Als je van school komt en je gaat op zoek naar werk. Welke flyer zal het meeste informatie geven volgens jullie? Hou deze goed bij en breng deze dan mee naar Stella Maris. VRAAG 15: Je ouders/hulpverleners willen dat je je vakantiejob doet in een kippenfabriek, omdat dit redelijk wat geld verdiend. Jijzelf ziet dit niet echt zitten, omdat je liever je vakantiejob zou doen bij de plaatselijke bakker. Mogen je ouders/hulpverleners verplichten om een maand in de kippenfabriek te werken? A.

Ja

B.

Neen

VRAAG 16: Indien neen, welk recht zou hier geschonden worden? A.

recht op privacy.

B.

Recht op hulp.

C.

Recht op meebeslissen.

Als je van het CLB komt, loop je over de markt, hier kom je geregeld banken tegen, daarom stellen wij jullie nu een vraagstuk rond jullie zakgeld. VRAAG 17: Een vraagstuk rond zakgeld: Zoek op achteraan in de informatiebundel hoeveel zakgeld per maand je krijgt voor jouw leeftijd! Je gaat met je vriendin de stad in om iets te gaan drinken. Je neemt al je zakgeld van de maand mee, maar je zou graag 15 euro op het einde van de maand overhouden. Je ziet in een leuk cafeetje dat het 1,90 euro is voor een pintje. Hoeveel pintjes mag je drinken, zodat je nog 15 euro op het einde van de maand wil overhouden?

194

Je mag voor dit moeilijke vraagstuk een rekenmachine (die op je gsm zit) gebruiken! Als het niet lukt om dit op te lossen, is dit zeker niet erg, maar probeer het toch maar eens! Loop over de markt en ga naar de vlasmarkt. TIP: Je geraakt daar als je van de markt richting de tunnel loopt. Je zult de winkelstraat op je linkerkant passeren. (body-shop en shoes in the box op de hoek hiervan.) Als je nog wat rechtdoor loopt richting tunnel, dan kom je op de vlasmarkt uit die aan je linkerkant is gelegen. Hier zijn ook enkele cafeetjes gevestigd. Vanuit de vlasmarkt wandel je naar de veemarkt. Je kunt steeds het baantje rechtdoor volgen want hier zijn grote werken aan de gang. Wanneer je uit de werken komt is het niet zo ver meer. Adres van ’t JAC: Wandelingstraat 31 8500 Kortrijk. VRAAG: 18: Waarvoor staat de afkorting van het JAC? VRAAG 19: Noem een 5-tal thema’s waarover jongeren gaan praten in het JAC. • • • • •

VRAAG 20: Het JAC heeft een vriendje op hetzelfde adres. Hoe heet dit vriendje? A.

Joep

B.

Jip.

C.

Jap.

VRAAG 21: Voor wat staat de afkorting van het vriendje van ’t JAC?

195

VRAAG 22: Wanneer je rechten geschonden worden kun je hiervoor terecht bij ’t JAC? Indien ja, op welke manier kunnen zij jouw helpen?

VRAAG 23: Breng een aandenken mee uit het JAC naar Stella Maris. Ga nu van het JAC terug naar Stella Maris. Indien jullie met de fiets zijn, vergeet deze niet terug op te halen aan het station. We nodigen jullie uit in ons lokaaltje voor een hapje en een drankje. Dit bevindt zich naast leefgroep 10. Hopelijk hebben jullie alle vragen zo goed mogelijk kunnen oplossen en alvast bedankt voor jullie deelname!

196

Wat in het decreet: ‘rechtspositie van de minderjarige in de integrale jeugdhulp’ vermeld staat.

197

Een belangrijke regel binnen de integrale jeugdhulp is dat jongeren die hulp nodig hebben die ook moeten krijgen! Dit betekent dat organisaties of hulpverleners waarbij je aanklopt voor hulp, verplicht zijn om te helpen waar ze kunnen. Ze moeten zelf hulp bieden als dat kan. Maar als dat om de één of andere reden niet mogelijk is, moeten ze je naar een andere organisatie sturen die je wel kan helpen. Bijvoorbeeld omdat een andere organisatie beter kan omgaan met de hulp die jij nodig hebt of omdat ze al te veel werk hebben, …

Wanneer je bij een organisatie aanklopt met een vraag, moet de hulpverlener met wie je praat van bij het begin vertellen hoe hij je wil helpen. Als je vragen stelt, moet hij jou een eerlijk antwoord geven. Hij moet ook vertellen wat er verder zal gebeuren als je geen hulp meer wil. Je hulpverlener moet alles op een duidelijke en begrijpelijke manier vertellen! Hij moet dit natuurlijk doen in een taal die je verstaat. Als hij dat niet kan, dan moet er iemand vertalen. Je hulpverlener moet ook rekening houden met wat je allemaal meegemaakt hebt, met wat je kan begrijpen, … Elke keer dat een belangrijke beslissing genomen wordt over jou, moet je hulpverlener je dat vertellen. En als er iets verandert in de afspraken, moet hij je dat natuurlijk ook laten weten. Alleen wanneer iets je kan kwetsen of pijn doen en het niet echt nodig is dat je dit weet, moet de hulpverlener je dit niet vertellen.

198

Als je bekwaam bent, mag je zelf beslissen of je hulp wilt of niet. Wanneer je niet bekwaam bent, beslissen je ouders hierover in jouw plaats. Je hulpverleners kunnen je (als je bekwaam bent) nooit dwingen om hulp te aanvaarden als jij of je ouders dat niet willen. Jijzelf moet dus ook toestemmen in de hulp die wordt aangeboden. Alleen de jeugdrechter kan jou en je ouders verplichten om hulp te krijgen! Het kan ook zijn als je het wel goed vindt dat je hulp krijgt, maar dat je sommige voorstellen van je hulpverlener niet ziet zitten. Dan mag je deze ook weigeren. Ook je ouders kunnen bepaalde voorstellen weigeren. Als je bekwaam bent, mag je ook kiezen door welke hulpverlener je geholpen wil worden. Dit kan natuurlijk alleen als er keuze is tussen verschillende hulpverleners! Wanneer er maar één hulpverlener in staat is om jou te helpen of wanneer maar één bepaalde organisatie werkt in jouw regio zal je daar rekening mee moeten houden. Eenmaal je een hulpverlener gekozen hebt, zit je niet voor altijd aan deze keuze vast! Je kan tijdens de hulpverlening veranderen van hulpverlener als dat nodig is.

Je gezin is belangrijk voor je. Daar is iedereen het over eens! Het is in je belang om samen met je ouders te leven en in je gezin op te groeien. Je ouders hebben daarom het ouderlijk gezag over jou en zijn verantwoordelijk voor je opvoeding. Wanneer er problemen zijn in je gezin, hebben je ouders recht op hulp om je zo goed mogelijk op te voeden. Soms is het toch even niet mogelijk om bij je ouders te wonen. Als je bekwaam bent, kan dit alleen als jij hiermee akkoord gaat. Je ouders of hulpverleners kunnen in dit geval dus niet regelen dat je ergens anders gaat wonen als jij dit niet wil. Alleen de jeugdrechter kan je plaatsen zonder dat jij of je ouders dat willen. Hij kan dat natuurlijk alleen beslissen als dat echt het beste is voor jou.

199

Wanneer je niet samenleeft met je ouders, mogen ze je wel regelmatig bezoeken. Je hulpverleners kunnen dat bezoek enkel verbieden wanneer dit niet goed voor je is. Ook de jeugdrechter kan het bezoekrecht om deze reden te weigeren. Als je gescheiden bent van je ouders, heb je recht op informatie over hen. Je hulpverleners of pleegouders moeten je vertellen waar ze zijn en hoe het met hen gaat. Wanneer ze dit niet weten, moeten ze dit uitvissen voor jou.

Wanneer je hulp krijgt, mag jij hierover ook iets zeggen, want je hebt inspraak. Elke organisatie moet ervoor zorgen dat je kan meepraten wanneer je begeleid wordt door hen. Je moet natuurlijk ook informatie krijgen over deze regel. Je heb het wel niet alleen voor het zeggen: alle voorstellen worden steeds besproken tussen je hulpverleners, je ouders, eventueel pleegouders en jijzelf. Er moet zoveel mogelijk rekening gehouden worden met wat jij vindt en wilt. En als dat niet kan, moet men je uitleggen waarom. Er moet regelmatig bekeken worden hoe je hulpverlening verloopt. Gaat alles nog goed? Zijn er problemen? Ook bij deze bespreking mag jij je mening geven. En wanneer je hulp krijgt in de opvang of in een leefgroep, mag je samen met de andere jongeren bijeenkomen om over het leven in de opvang of leefgroep te praten Bvb in de bewonersraad.

• Er moet een dossier bijgehouden worden over de hulp die je krijgt. Wanneer jij of je ouders bij een organisatie aankloppen om hulp te vragen, wordt een dossier opgemaakt. In dat dossier noteren de hulpverleners wat zij belangrijk vinden over jou, je gezin en jullie situatie. Je dossier kan een map zijn waarin alles staat of een document op de computer, …

200

Elke keer iets belangrijks beslist wordt of gebeurt met jou of met je gezin, wordt dit in je dossier geschreven. Zo weten alle hulpverleners altijd hoe het met jou en je gezin gaat. Jouw medische gegevens mogen niet tussen de andere gegevens in je dossier staan. Ze moeten apart gehouden worden. • Jij mag weten wat in je dossier staat. Er zijn heel weinig mensen die in je dossier mogen lezen: Je ouders, omdat zij het ouderlijk gezag over je uitoefenen en verantwoordelijk zijn voor je opvoeding. Maar wanneer je ouders en jijzelf verschillende belangen hebben, kan je bijstandspersoon je dossier lezen in plaats van je ouders. Je hulpverleners mogen dit dossier lezen, omdat ze zo alles te weten komen wat belangrijk is om je goed verder te helpen. De jeugdrechter kan je dossier dat zijn consulent maakte, lezen om een goede beslissing te nemen. Jijzelf mag, als je bekwaam bent, natuurlijk ook weten wat er in je dossier staat! (Als je niet bekwaam bent, doen je ouders dat in jouw plaats.) Wanneer je vraagt om je dossier te mogen bekijken, moet dit binnen de 15 dagen gebeuren. Normaal gezien mag jij alles weten wat in je dossier staat. Er zijn wel 2 uitzonderingen: 1. Wanneer iemand iets vertelt aan één van je hulpverleners kan deze persoon vragen om dit niet door te geven aan anderen. Deze gegevens zijn vertrouwelijk en mag ook jij dus niet weten. 2. Soms staan er zaken in je dossier over je situatie waarvan het beter is voor jou dat je ze niet weet. Als ze niet belangrijk zijn voor de hulp die je krijgt, mag je ze niet weten. Je bijstandspersoon mag ze wel weten. Hoe kom je nu te weten wat er in je dossier staat? In principe mag je je dossier (zonder de stukken waarin iets staat dat je niet mag weten) gewoon lezen.

201

Ook stukken die gaan over jou en je ouders of andere mensen met wie je samenwoont, mag je zelf lezen. Alleen wanneer stukken in je dossier gaan over jou en tegelijk over andere mensen met wie je niet samenwoont, mag je deze niet zelf lezen omdat dit een inbreuk zou zijn op hun privacy. Je kan wel te weten komen wat in deze stukken staat door hierover te praten met je hulpverleners. • Je mag zelf zaken toevoegen aan je dossier. Wanneer je iets leest over jou of je situatie dat niet juist is, mag je altijd vragen om dat te verbeteren. Je kan bovendien ook vragen om zaken te noteren in je dossier of om documenten in je dossier te steken. • Je mag een kopie hebben van je dossier. Je mag een kopie hebben van de stukken uit je dossier die je mag weten en die je mag lezen. Wanneer je wel mag weten wat in sommige stukken staat maar je ze zelf niet mag lezen, krijg je een samenvatting van wat erin staat. Ook een kopie of samenvatting die je krijgt, is vertrouwelijk. • Je mag vragen dat sommige dingen die je vertelt niet gelezen mogen worden. Ook jij kan zaken in vertrouwen vertellen aan je hulpverlener. Je kan dan vragen dat je ouders of andere mensen met wie je samenwoont, deze stukken uit je dossier niet mogen lezen.

Wanneer je contact hebt met je hulpverleners mag je steeds iemand meenemen die jij vertrouwt en waar jij je goed bij voelt. Deze persoon is dan je ‘bijstandspersoon’ en zal je steunen waar het kan. Deze persoon mag niet zomaar om het even wie zijn! Het moet gaan om iemand die beroepsgeheim heeft (een advocaat, een dokter, een hulpverlener, …) of iemand die werkt op de school waar jij les volgt (een leerkracht, …) 202

Je bijstandspersoon mag ook niets te maken hebben met de hulp die je nu krijgt. Je familie of één van je begeleiders kunnen dus geen bijstandspersoon zijn. Soms hebben je ouders andere belangen dan jij. In dat geval is het zeker belangrijk dat je steun krijgt van een bijstandspersoon die samen met jou opkomt voor jouw belangen. Als je zelf niemand kan kiezen, zal de organisatie die je helpt iemand aanduiden in jouw plaats.

Niemand mag zich zonder goede reden met je leven bemoeien. Ze moge in principe niemand je dagboek, brieven, sms’jes of e-mails lezen zonder jouw toestemming. Je ouders hebben het ouderlijk gezag over je en zijn dus verantwoordelijk voor je opvoeding. Daarom moeten ze zich soms toch met je leven bemoeien, zelf als jij dat niet wil. Dat kan alleen om goede redenen! Bvb wanneer ze vermoeden dat je drugs gebruikt of omgaat met vrienden die je op het verkeerde pad brengen. Wanneer je buitenshuis hulp krijgt, bvb in de opvang of in een leefgroep, mag je ook zelf kiezen of, en van wie je bezoek wil krijgen. Soms kan je hulpverlener dit bezoekrecht weigeren, maar alleen om goede redenen en als dit in jouw belang is! Ook de jeugdrechter kan het bezoekrecht weigeren of beperken voor sommige personen. Privacy betekent ook dat informatie over jou en je gezin niet zomaar aan om het even wie verteld mag worden en zoveel mogelijk beschermd moet worden. Bvb het kan gaan om jullie namen, om jullie adres of telefoonnummer, of om een foto van jullie. Maar ook over hoe je gezin leeft, welke problemen jullie hebben, wie jullie helpt, …

Op dit moment is dit alleen geregeld voor de Bijzondere Jeugdbijstand. Op 1 augustus 2005 kregen jongeren die in een leefgroep binnen de Bijzondere Jeugdbijstand leefden deze bedragen per maand:

203

Van 6 tot 8 jaar

5,05 euro

Van 8 tot 12 jaar

10,06 euro

Van 12 tot 14 jaar

20,12 euro

Van 14 tot 16 jaar

30,18 euro

Van 16 tot 18 jaar

40,24 euro

Van 18 tot 20 jaar

50,34 euro

Je hulpverleners of pleegouders mogen je nooit op een vrede of vernederende manier behandelen of straffen. Wanneer je straf krijgt, moet deze straf altijd in verhouding staan tot wat je mispeuterd hebt en moet deze goed zijn voor je opvoeding. Wanneer je gedrag gevaarlijk is voor jezelf of voor de mensen rondom jou of wanneer je dingen vernielt, kan je een tijdje afgezonderd worden. Men moet je duidelijk vertellen wanneer dit kangebeuren, voor hoelang en waar je dan afgezonderd wordt. Straffen die niet mogen: • • • •

Lichamelijke straffen zoals slaan, schoppen, nijpen, … Geestelijk geweld zoals schelden, dreigen, … Maaltijden afnemen. Verbieden om bezoek te krijgen (tenzij de jeugdrechter dit beslist.)

Je mag steeds je beklag doen bij je hulpverlener: • Wanneer je niet tevreden bent over de hulp die je krijgt. • Wanner je niet tevreden bent over de manier waarop je moet leven in de leefgroep of in de opvang. • Wanneer je hulpverleners, pleegouders of ouders geen rekening houden met je rechten in de integrale jeugdhulp.

204