In het najaar van 2011 organiseerde de VMDB uitwisselingen rondom het thema ‘Vrijwilligerswerk, Werk en Inkomen’.
Verzamelde ervaringen over Vrijwilligerswerk, Werk en Inkomen REGIE IN EIGEN HAND # Stressvolle werksituaties het hoofd bieden. Veranderingen in mijn werkomgeving door reorganisaties leveren mij stress op waardoor ik sneller weer in een manie kan belanden. Voor mij werkte het goed om veel kennis te vergaren en veel over mezelf te leren. Ik verzamelde informatie via de VMDB, volgde cursussen, bijvoorbeeld NLP, yoga, mindfulness, ontspanningsoefeningen en hardlopen. Daardoor heb ik geleerd om mezelf stabiel te houden en slik ik nu zelfs geen medicijnen meer. Ik werk vier halve dagen en dat is voor mij precies goed. # Aan de basis ligt het vertrouwen in eigen kunnen. Depressies en spanningen hadden een negatieve invloed op mijn werk als managementassistent. Na mijn diagnose dachten de mensen in mijn omgeving dat ik mijn werk niet meer zou kunnen oppakken. Het vertrouwen in mijn eigen kracht heb ik herwonnen en ik heb mijn oorspronkelijke niveau weer gehaald ondanks het gebrek aan vertrouwen van anderen. Doordat ik mensen om mij heen op de hoogte heb gebracht van mijn diagnose, kunnen ze daar ook rekening mee houden, tot mijn voordeel. Ik heb een nieuwe functie bij mijn oude werkgever. Ik ben de uitdagingen aangegaan en heb mijzelf opnieuw bewezen. Ik heb laten zien wat ik kan. Ik werk nu weer op mijn oude niveau. Ik vind het belangrijk dat ik mijzelf nuttig voel en dat ik contacten heb met andere mensen. Ik krijg ook waardering op mijn werk. Ik ben tevreden over mezelf. # Een goede baan met stress, of vrijwilligerswerk met rust. Het aangeboden werk is goed betaald en biedt structuur, maar geeft ook veel stress. Eigenlijk kan het salaris me niet zoveel schelen maar wel of ik mijn leven op de rit krijg en of ik voldoen rust kan inbouwen. Het bleek dat ik toch voor de rust wilde kiezen. Ik wilde een goede vader zijn met tijd en energie voor zijn kinderen. Een goed betaalde baan voelde voor mij toch als een keuze voor de “buitenkant”, meer in aanzien komen bij de mensen. Het voelde niet authentiek. Ik heb nu de rust en vrede in mijn leven die ik zocht. # Het serieus nemen van innerlijke signalen en daarmee aan het werk.
Ik liep vooral aan tegen mijn eigen innerlijke criticus: stel je niet aan, neem gewoon werk aan. Maar van simpel werk werd ik ziek en van hooggeschoold werk ook. Mijn inzicht was dat ik niet weg moest lopen voor de signalen in psychosen. Ik besefte dat mijn ziekte in eerste instantie een spiritueel proces was en een inhalen van een sociaal-emotionele ontwikkeling. Het serieus nemen van toevalligheden en mijn innerlijke stem, was het enige dat voor mij werkte. Ik heb een website gemaakt over mijn ervaringen. Via die website heb ik inmiddels met honderden mensen ervaringen uitgewisseld. Ik ben bij de VMDB als vrijwilliger gaan werken, ook weer door innerlijke signalen en toevalligheden. Verder heb ik veel therapie en lichaamsgerichte oefeningen gedaan. Ik heb vooral bereikt dat ik een goede balans heb in gezin, vrijwilligerswerk en andere bezigheden met nauwelijks nog ontremming. # Hoge functies vermijden. Ik heb een druk werkleven gehad waarbij ik hoge functies heb bekleed. Verder heb ik zes kinderen opgevoed. Daardoor heb ik een sterke wilskracht ontwikkeld. In manische toestanden werd ik een vechtersbaas die geen autoriteit boven zich kon velen. Het uitte zich vooral in meer en erger boos worden dan normaal. Ik heb ervoor gekozen om hoge functies volkomen te vermijden en terug te gaan naar de basis, het leven in de luwte. Ik ben vrijwilligerswerk gaan doen met mensen zonder dat ik leiding hoef te geven of hoge verantwoordelijkheden heb te dragen. Nu ben ik tevreden met mijn leven. # Werk kiezen waar je enthousiast van wordt. Werken in loondienst ging niet meer. Ik moest vaak uitvallen. Maar zelfstandig ondernemerschap neemt ook risico’s met zich mee. Ik heb gemerkt dat ik niet meer wil werken vanuit risicobeperking maar vanuit mogelijkheden en kansen. Ik wil graag werken als zelfstandig tekstschrijver. Schrijven doe ik graag en dat biedt ook de mogelijkheid om mijn eigen dag in te delen waardoor ik beter met prikkels kan omgaan. Ik ben voor mezelf begonnen als zelfstandig tekstschrijver met steun van het UWV: eerst een haalbaarheidsonderzoek en vervolgens 10 sessies met een ondernemerscoach. Ik heb dus gekozen voor wat ik graag wil en waar ik enthousiast van wordt en probeer de risico’s zo goed mogelijk te beperken. Nu heb ik een WIA-uitkering en hoef me nog niet te verzekeren voor arbeidsongeschiktheid. Zodra mijn WIA-uitkering afloopt kan ik me verzekeren via het UWV of een parttimebaan erbij zoeken, dat onderzoek ik nog. Ik benut de vrijheid die mijn zelfstandig werk bied om mezelf beter te leren kennen, ik ben ook weer in therapie. Ik leer beter bij mezelf te blijven. # Regie in eigen hand door het starten van een beroepsprocedure Regulier werk, met alle daarbij behorende stress, was voor mij te zwaar. Ik besloot daarom een aanvraag in te dienen voor een baan bij de sociale werkvoorziening. Helaas werd mijn aanvraag afgewezen omdat ik, volgens hen,
te weinig zou kunnen. Ik deed opnieuw een aanvraag in een periode waarin ik goed in balans was. Nu werd ik afgewezen omdat er met mij niets aan de hand zou zijn. Ik ben een beroepsprocedure gestart waarna ik wel werd toegelaten. Nu heb ik een WSW-baan. Ik ben gedetacheerd en werk naar volle tevredenheid. # Opschrijven welk werk bij je past. Ik wilde na een opname mijn werk weer gewoon oppakken. Dit lukte niet: de spanning en de druk bleken te groot. Dat leidde tot paniek en angst: ik vind nooit meer werk dat ik leuk vind! Ik heb op papier gezet wat mij al dan niet voldoening geeft: geen administratieve baan en/of computerwerk, wel contact met mensen (met name lotgenoten), de oude baan met kinderen is nu te druk. Op internet heb ik gezocht of er werk is voor ervaringsdeskundigen. Als zelfstandige zonder personeel geef ik nu herstelgerichte trajecten voor cliënten binnen de GGZ. Ik heb veel voldoening omdat ik zelf de regie heb. Het levert ook zelfvertrouwen op. Ik kijk niet verder dan een half jaar vooruit. # Onderzoeken waaróm je wilt werken. Mijn diagnose was nog niet gesteld en ik wilde in één keer mijn einddoel bereiken. Als freelancer werken vond ik te onzeker. Ik heb gemerkt dat ik genoegen moet nemen met kleine stapjes tegelijk. Het einddoel moet even worden opgeschort. Eerst maar eens de vraag: waarom wil ik eigenlijk werken? Samenwerken met collega’s bleek het antwoord te zijn. Afkeuring leidde uiteindelijk tot de WSW zodat ik meer kans kreeg op een aangepaste baan. Ik ben begonnen met vrijwilligerswerk dat goed bij me paste. Depressies zorgden voor onderbreking van het werk. Uiteindelijk heb ik mijn droombaan gevonden. Ik functioneer nu op MBO-niveau en zit in de ondernemingsraad. Ik heb mijn HBO-ambities laten varen. Ik heb nu meer inzicht in mijn eigen beperkingen. Af en toe doe ik wel een losse klus op HBO-niveau. # Beginnen met vrijwilligerswerk. Doordat ik na een opname in een leegte terechtkwam bleef ik maar malen. Dit vergrootte de angst om naar buiten te treden en activiteiten te ondernemen. Het werd me duidelijk dat ik hulp moest aanvaarden. Ik wilde echter geen hulp vanuit de GGZ. Het was belangrijk voor mij om steun te vragen bij vrienden, dus los van “diagnose-stellers”. Bij het bedrijf van mijn broer ben ik drie keer per week een paar uur de post gaan verzorgen. Na verloop van tijd raakte ik weer steviger in mijn vel. Ik ging toen vrijwilligerswerk doen dat beter bij me paste. Vanuit het vrijwilligerswerk ben ik doorgestroomd naar een aantal uur betaald werk per week. Dit werk gaf veel voldoening en het bood structuur. Mijn zelfvertrouwen groeide daardoor.
# In de WAO en toch bezig blijven. Het meest afschuwelijke waar ik tegenaan liep was de verschrikkelijke leegheid op PAAZ-afdelingen. Ik heb ontdekt dat actief worden de sleutel is naar herstel. Wát ik deed was eigenlijk niet eens het belangrijkste maar vooral dát ik iets deed. Structuur in de dag is heel belangrijk voor me en ook de contacten met andere mensen, mensen die niets met de psychiatrie te maken hebben. Ik ben gewoon ergens begonnen met heel simpel vrijwilligerswerk terwijl ik academicus ben. Langzamerhand kwamen mijn talenten weer bovendrijven en werden ze ook door anderen opgemerkt. Nu doe ik het onderhoud aan twee websites en zit ik in een bestuur. Nu vind ik het leven weer leuk. # Gaandeweg ontdekken welk werk bij je past. Ik liep keihard aan tegen mijn eigen onvermogen om te kunnen kiezen wat bij mij past en wat niet. Ik was van mijn gevoel verdwaald en wist dus niet meer wat bij mij hoorde. Ik heb gemerkt dat het voor mij goed was om gewoon maar ergens te beginnen en er door de praktijk achter te komen wat leuk en goed voor me is en wat niet. Langzaam kwam ik weer bij mijn gevoel terug en wist ik weer wat ik fijn vond. Ik het begin heb ik mij laten adviseren door een prima kerel bij het UWV. Al doende ging ik mij beter voelen en kwam ik er achter dat het project “tuinieren voor ouderen” waar ik ingerold was, voor mij op dat moment heel leuk werk was. Ik had het geluk dat het advies van de UWV-man goed was geweest. Hij zag toen al in mij wat ik zelf door mijn ziekte op dat moment nog niet kon zien. Inmiddels doe ik sinds twee jaar weer ander werk, als ervaringsdeskundige in de GGZ. Dat biedt weer nieuwe mogelijkheden. Dat komt weer dichter bij het werk dat ik vroeger als leraar heb gedaan, toen ik nog niet ziek was. # Inzicht in je stemming voordat je gaat solliciteren. Vanuit een episode ging ik een sollicitatie in. Toen ik aangenomen was, ontdekte ik dat ik een heel ander beeld had gekregen van de functie, wat niet bleek te kloppen. Mijn stemming bepaalt nogal hoe ik een ervaring, zoals een solllicitatiegesprek, beoordeel. Daardoor heb ik geleerd dat het handig is om een protocol te maken voor mezelf, mijn stemmingen goed bij te houden. Maar ook helpt het om na een sollicitatie nog na te bellen met vragen over zaken die ik nog wil weten, zo kan ik alsnog een beter beeld krijgen en een betere beslissing nemen om wel of niet voor de functie te gaan. HULP VRAGEN # Iemand meenemen op gesprek.
Als je eens afgekeurd bent, is het goed mogelijk om daarna weer goedgekeurd te worden. Andersom is heel lastig. Als je eenmaal (onterecht) goedgekeurd bent, heb je wel iets uit te leggen als het werk dan niet gaat. Het karakter van de manische zelfoverschatting wordt niet altijd goed begrepen. Ik heb zo ontdekt dat het heel goed is om een begeleider (eventueel een svp-er) mee te nemen op gesprek en dat het belangrijk is om goed geïnformeerd te zijn over je rechten en plichten en dus over de consequenties van je uitspraken. Ik ben vrijwilligerswerk gaan doen. Uiteindelijk heb ik vrede met mijn lage uitkering gekregen. Ik heb een plek gevonden waar ik mijn creativiteit weer in kwijt kan. Dat geeft veel voldoening. # Ondersteuning van hulpverlening bij het vinden van passend werk. Ik voelde een passie en ook een innerlijke zekerheid dat ik juist wel degelijk weer hulpverlener zou willen worden en ik had de wens een eigen praktijk te beginnen, maar ik had nog geen idee hoe. Ik liep steeds tegen de ziekte aan en tegen de negatieve adviezen van anderen. Daar werd ik zelf ook onzeker van. Maar steeds kwam ook de zekerheid weer terug van mijn oude keus. Ik heb gemerkt dat geduld heel belangrijk is. Alles op de juiste tijd. Ik ben begonnen met de opleiding voor levenscoach. Daarvoor was het de juiste tijd. Ik heb geleerd goed naar mezelf te luisteren, wat zegt mijn gevoel werkelijk? Ik ben na vijf jaar van psychiater veranderd omdat het niet klikte. Mijn nieuwe psychiater ziet mij meer als strevend mens en niet alleen als iemand met een definitief stigma. Uiteindelijk ben ik mijn eigen praktijk gestart met de hulp van mijn nieuwe psychiater. Het is allemaal nog in een prille fase maar ik beleef plezier aan de manier waarop ik steeds meer mijn eigen leven vorm geef. # Hulp durven vragen brengt je verder. Ik had moeite om werk te vinden in het spanningsveld tussen mijn ambities en dat wat mogelijk is om in de maatschappij te functioneren. Ik heb ontdekt dat het voor mij nodig was om ondersteuning te vragen bij het zoeken van (vrijwilligers)werk en dat het voor mij gunstig was om te werken via de WSW-regeling. De mogelijkheid van hulp vragen was mijn grote ontdekking. Ik ben activiteiten gaan begeleiden bij een verzorgingshuis en ik ben gaan werken bij een vrijwilligerssteunpunt die vrijwilligers aan een baantje helpt. Mijn grenzen heb ik leren kennen. Ik heb de moed gehad om naar buiten te treden en onder de mensen te gaan werken. Ik heb structuur in mijn leven gebracht en ik durf doelen te stellen. OP JE WERK VERTELLEN OVER JE BIPOLAIRE STOORNIS # Door openheid over diagnose beter grenzen kunnen bewaken. Omdat je niet verplicht bent om het te vertellen hield ik mijn ziekte en diagnose voor me en had een goed gesprek. Toen ik echter aangenomen werd en er om meer informatie werd gevraagd, raakte ik in paniek en besloot de leidinggevende
op te bellen en open kaart te spelen. Omdat ze mij toen al de juiste persoon voor de functie vonden, werd het heel goed opgepakt, en kreeg ik de bescherming van de leidinggevende. Ik werkte zelf jarenlang als verpleegkundige, en ben nu consulent voor mantelzorgers. Nu er openheid is kan ik goed mijn eigen grenzen bewaken en zorgen dat ik af en toe in een prikkelarme omgeving werk om me even af te sluiten. Ik ben wel voorzichtig om anderen over mijn ziekte te vertellen, maar ben blij dat mijn werkgever het weet. # Je noodplan geven Ik wilde graag werken en studeren, helaas kreeg ik daar geen ondersteuning bij van de hulpverlening. Ik ontdekte hoe belangrijk het is om een netwerk om je heen te hebben die je ondersteunt. Zo is een vriendin met mij meegegaan naar de UWV-keuring. Ik heb nu een baan die bij me past en heb zelfs een studie kunnen doen. Mijn Tijdens een gesprek heb ik mijn leidinggevende en directe collega mijn noodplan gegeven. Daardoor zijn zij op de hoogte van mijn bipolaire stoornis en de stress en energiebeperking die dat geeft. Mijn werktijden zijn aangepast op mijn ritme. Hierdoor houd ik voldoende energie over om leuke dingen te doen en mijn huishouden draaiende te houden. # Mogelijkheden ontdekken door openheid naar werkgever. Door de bipolaire stoornis werd mijn zelfvertrouwen ondermijnd, zonder dat ik wist waardoor het kwam. Daardoor moest ik af en toe periodes verzuimen en voelde het werk steeds zwaarder aan. De diagnose was een opluchting voor mij omdat het helderheid bracht. Ik heb ontdekt dat ik me ook parttime ziek kon melden waardoor ik tijdens mijn dagbehandeling toch ook 50% kon werken. Door openheid naar mijn werkgever heb ik dit bereikt. Hierdoor heb ik vier jaar langer, in afgeslankte vorm, door kunnen werken. Dat heeft de acceptatie van mijn ziekte positief beïnvloed. # Niet vertellen kan voor problemen zorgen. Mijn werkgever is door mijn uitval achter mijn diagnose gekomen en wilde mij ontslaan. Vanuit mijn werk werd er op mij ingepraat om zelf ontslag te nemen, ook door middel van een jurist. Er bleken veel vooroordelen te zijn. Door zelf voorlichting te gaan geven over mijn ziekte aan mijn collega’s, door in mezelf te blijven geloven en vol te houden, bijvoorbeeld door de conclusie van een psychiater aan te vechten die mij had beoordeeld, is het me gelukt te blijven. Ik ben eerlijk geweest, heb soms een charme-offensief ingezet, en heb uiteindelijk in overleg kunnen regelen dat ik geen avond- en nachtdiensten meer draai. Ik functioneer nu in mijn werk 32 uur per week, zonder uitval. # Openheid over diagnose geeft rust. De onzekerheid over waar ik terecht kwam was voor mij een drempel. Via familie kreeg ik de tip voor een functie in de ICT. Door direct open te zijn over mijn
ziekte en diagnose heb ik openheid gecreëerd. Het gaf mij rust omdat ik daardoor niet met een geheim rondliep. Ik werd aangenomen en groeide in zelfvertrouwen. Doordat ik open ben geweest kon ik na een terugval met een opname, gewoon weer terugkomen in mijn functie, rustig opbouwend vanuit een paar uur per week naar fulltime. Uiteindelijk bleek 32 uur voor mij het beste, en dat was gelukkig mogelijk. # Onbegrip wegnemen bij collega’s. Als hulpverlener met M.D. liep ik vooral aan tegen de opvattingen die er zijn over de verhouding tussen cliënten en hulpverleners. Ineens stond ik aan de andere kant en zag hoe die vooroordelen tegen me werkten. Ik voelde echt een stigma. Uiteindelijk kon ik terugkomen in mijn oude werk, maar merkte dat collega’s snel zenuwachtig van me werden. Ik ben begonnen door eerst ander werk aan te pakken en heb het contact met cliënten zo lang mogelijk uitgesteld. Ik hang posters op van de VMDB, mail soms wat voorlichting rond naar mijn collega’s over de bipolaire stoornis en zorg dat ik mijn rechten goed ken. Ook geef ik zelf mijn grenzen goed aan. # Je baan passend maken Via een open sollicitatie vond ik een baan als webredacteur. Ik had toen een volledige WAO-uitkering. Mijn arbeidsdeskundige van UWV twijfelde of ik deze stressvolle functie aan zou kunnen. Ik ook. Hoe kon ik deze baan passend maken? Bij het kennismakingsrondje vertelde ik meteen dat ik een manischdepressieve stoornis had en wat dat inhield. Mijn werkgever vroeg hoe ik dacht over overwerk. Ik zei dat ik geen overwerk zou doen omdat ik mij aan mijn leefregels houd mij. Door mij openheid weten mijn werkgever en collega’s nu welke aandoening ik heb en welke beperkingen deze mij geeft. Ik heb uitgelegd dat ik prima kan functioneren, mits bepaalde zaken goed zijn geregeld. Nu werk ik achttien uur verspreid over de week en ik heb een rustige werkplek. En er is weinig piekbelasting. Deze oogst is bij mijzelf begonnen, bij mijn open houding. GELDZORGEN # Creatief omgaan met minder geld Ik raakte onzeker en angstig toen ik, omdat ik was afgekeurd, in een uitkering terecht kwam. Ik had een koopwoning en wist niet of ik deze nog aan kon houden. Verkopen zou zorgen voor een grote restschuld die ik niet zou kunnen betalen. Deze geldzorgen brachten me veel stress en gepieker. Ik kwam echter tot het inzicht dat ik meer rust kreeg, als ik accepteerde dat ik niet alles kan beïnvloeden. Ik heb met mijn hypotheekverstrekker een regeling getroffen en ik heb mijn omgeving open en eerlijk verteld dat ik weinig tot geen geld heb. Ik heb leren omgaan met minder geld en heb ontdekt hoe leuk het is om op koopjes te letten en gezellige dingen te doen die weinig kosten. Ik zoek op internet naar initiatieven voor mensen met minder geld. Ik heb ontdekt dat ik mezelf kan zijn, met of zonder geld.
# Zonder werk en met schulden zoeken naar oplossingen. Door de ziekte zat ik een tijd zonder werk en raakte in de schulden. Ook raakte ik verzeild in allerlei bureaucratische toestanden en raakte mijn rijbewijs kwijt. Ik ben voor uitzendbureaus gaan werken en heb me bij de schuldsanering aangemeld. Het belangrijkste was dat ik leerde om de lat minder hoog te leggen, hulp te vragen en ook naar de ideeën van mijn omgeving te luisteren. Ik ben nu weer uit de schulden, heb weer inkomen en mijn rijbewijs terug, en heb aan daadkracht gewonnen. # Kwijtschelden van prestatiebeurs Tijdens mijn vervolgstudie na de middelbare school begonnen mijn stemmingswisselingen. Ik kon de studiedruk niet meer aan en ben gestopt. Ook ik had een prestatiebeurs ontvangen en bleef achter met een behoorlijke schuld. Niet veel later werd de diagnose bipolair gesteld. Ik ontdekte dat, als je een doktersverklaring hebt, je schuld zou worden kwijtgescholden. Ik ben ermee aan de gang gegaan en heb nu geen schuld meer.
