Vervangingsplan en plan van aanpak voor de bomen aan de Nieuweweg
Inhoud
2
3
4 5
6 7
1.1 Aanleiding ................................................................................................................... 2 1.2 Inleidingen achtergrond ............................................................................................... 2 1.3 Uitgangssituatie ........................................................................................................... 2 1.3.1 Onderzoek groeiplaats .......................................................................................... 3 vervangingsplan .......................................................................................................... 4 2.1 Gewenst beeld van de laanbeplanting ......................................................................... 5 2.2 Functie van de laanbeplanting ..................................................................................... 5 2.3 Groeiplaatsinrichting ................................................................................................... 5 2.4 Soort bomen ................................................................................................................. 5 2.5 Kernpunten bij de uitvoering van het herstel van de boomstructuur. .......................... 6 Motivatie voor de voorgestelde aanpak en kosten ............................................................. 7 3.1 Kosten .......................................................................................................................... 7 3.2 Aanpak boomvervanging Nieuweweg......................................................................... 7 Concept besluit .................................................................................................................. 8 Bijlage 1 ............................................................................................................................. 9 5.1 Werken binnen de wettelijke kaders ............................................................................ 9 5.1.1 Boswet .................................................................................................................. 9 5.1.2 Flora en Faunawet ................................................................................................ 9 5.2 Communicatie.............................................................................................................. 9 5.3 Uitvoering van de beplanting ...................................................................................... 9 Bijlage 2 ........................................................................................................................... 10 6.1 Communicatie............................................................................................................ 10 Bijlage 3 ........................................................................................................................... 11 7.1 Kostenbepaling vervanging bomen aan de Nieuweweg ............................................ 11
1
1
Vervangingsplan en plan van aanpak voor de bomen aan de Nieuweweg
1.1 Aanleiding In oktober 2015 heeft de raad het college gevraagd om de bomen aan de Nieuweweg te vervangen. De bomenrij is inmiddels zo erg uitgedund dat er eigenlijk geen sprake meer is van een laan met bomen. De raad vindt het nodig dat dit beeld verbeterd, uitgangspunt is om het laanbeeld te herstellen en dus nieuwe bomen te planten. Omdat het vervangen van de bomen aan de Nieuweweg een behoorlijke ingreep is en er technisch nogal wat haken en ogen aan kleven wordt de raad gevraagd in te stemmen met dit vervangingsplan en het plan van aanpak alvorens er tot uitvoering over gegaan kan worden. 1.2 Inleidingen achtergrond Naar aanleiding van het groenstructuurplan, vastgesteld door de Raad in 2007, is een vervangingsplan voor de bomen aan de Nieuweweg opgesteld. Op 1 juli 2010 is de uitwerkingen van het plan om de bomen te vervangen door een motie in de raad tegengehouden. Hierdoor heeft de beoogde vervanging niet plaatsgevonden. Destijds was het werk volledig voorbereid, van bestek tot verkeersplannen inclusief de benodigde financiën. In het Beleids-en beheerplan groen, vastgesteld door de raad in mei 2015, zijn de bomen aan de Nieuweweg aangemerkt als onderdeel van de gemeentelijke groenstructuur van Zoeterwoude. In die hoedanigheid is het van belang om op deze locatie bomen in stand te houden. In de meerjaren begroting van renovatiewerkzaamheden die opgenomen is in het Beleids-en beheerplan groen vastgesteld door de raad in mei 2015 zijn geen middelen opgenomen voor de vervanging van de bomen aan de Nieuweweg. De bomen nemen al jaren af in vitaliteit en steeds meer iepen bezwijken aan iepziekte. In dit plan van aanpak wordt uitgegaan van de huidige situatie en toe gewerkt naar een duurzame beheerbare situatie dat recht doet aan het beeld van de Nieuweweg. 1.3 Uitgangssituatie De Nieuweweg is een landelijke weg. In de loop der jaren is de weg steeds breder geworden en ook zwaarder bereden. De huidige wegbeplanting bestaat uit een aan beide zijden van de weg geplante iepen rij. De iepen zijn ongeveer 40 jaar oud. Helaas vallen er ieder jaar veel iepen uit vanwege iepziekte hierdoor ontstonden gaten in de laanstructuur. Enkele gaten zijn tussen 2004 en 2008 opgevuld met lindes. Omdat de lindes niet aansloegen zijn er vanaf ca.2008 geen bomen meer aangeplant ( zie foto 1). Momenteel bestaat het bomen bestand uit 121 iepen en 90 lindes. De lokale groeiplaatsomstandigheden in combinatie met de huidige boomsoorten en de oprukkende iepziekte resulteren in het verval van de boomstructuur. Door de afnemende vitaliteit van de bomen is het beheer meer intensief dan bij gezonde bomen. Gedurende het hele jaar is het nodig om regelmatig afgestorven takken te snoeien, jaarlijks worden er tussen de 10 en 30 bomen gerooid. De huidige situatie draagt niet bij aan het beeld en de functie van de aanplant aan de Nieuweweg, ze is verre van duurzaam.
2
1.3.1 Onderzoek groeiplaats De kwaliteit van de groeiplaats is in het verleden regelmatig onderzocht, de resultaten zijn nog steeds relevant en worden dus meegenomen in het opstellen van het vervangingsplan. De bodem langs de rijbaan is vaak sterk verdicht, het bodemleven dat nodig is voor gezonde groei is gering en de bodem is nat. Wanneer nieuwe bomen geplant worden is het voor de ontwikkeling van gezonde, duurzame veilige bomen noodzakelijk om de groeiplaats te verbeteren met betrekking tot de waterhuishouding, de doorlatendheid van de bodem en de voedingsbodem.
Foto 1: achterblijvende groeiontwikkeling van nieuwe aanplant van Linde
Verder is recent aangegeven door de Algemene Dienst dat aan de kant van het fietspad in de jaren 80 een watergang is opgevuld met asfalt brokken die waarschijnlijk teerhoudend zijn. Deze bewering moet eerst verder onderzocht worden we kunnen dit niet negeren. Het kan nodig zijn dat deze vervuiling voordat er nieuwe bomen geplant worden, opgeruimd moet worden. Aan de zuidzijde van het fietspad (in de berm tussen het fietspad en de rijweg) loopt een tracé van kabels en leidingen, met o.a. gas, water en drukriool. Het planten van bomen kan niet op de leidingen, bekeken moet worden waar de leidingen precies lopen. Aanvullend onderzoek met betrekking tot vervuiling en kabels en leidingen dient nog uitgevoerd te worden.
3
Vervuiling met asfalt: Aanpak van de wijze van het onderzoek door de Omgevingsdienst West Holland (ODWH) laten bepalen, waarschijnlijk bestaat dit uit het graven van proefsleuven en/of het maken van grondboringen. In ieder geval zal het onderzoek in verschillende fasen verdeeld worden en getrapt uitgevoerd moeten worden. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een milieu onderzoeksbureau, onder begeleiding van de ODWH. De ODWH zal de opdracht omschrijving en de offerte aanvraag verzorgen. Het onderzoek naar het teerhoudend puin is de eerste stap die nodig is voor het herplanten van de Nieuweweg. Na dit onderzoek kan bepaald worden wat de omvang van de eventuele saneringswerkzaamheden zijn en de daaraan verbonden kosten worden geraamd. Kabels en leidingen: Uit de klickmelding van het kadaster blijkt waar ongeveer de kabels en leidingen lopen. Om de exacte locaties van de kabels te bepalen dienen er proefsleuven met de hand gegraven te worden. Aan de hand daarvan kan de exacte locatie van de bomen bepaald worden. Breedte en inrichting Nieuweweg: Omdat de Nieuweweg een 60 km weg is in het buitengebied is zij nu eigenlijk te smal. Inmiddels is er langs de Nieuweweg een half verharding van 40 cm breed aangelegd om beschadigingen van bermen te voorkomen. Dit maakt dat de wegbreedte nu als voldoende wordt beschouwd (advies N. Sukul, verkeerskundige van de gemeente Zoeterwoude). Wanneer wordt besloten de weg te verbreden zal de aanplant van bomen afgestemd worden met de verbredingswerkzaamheden. Langs de weg is in ieder geval een obstakelvrije ruimte van 2 meter noodzakelijk. Groeiplaatsinrichting: Bij de herplant moet de groeiplaats verbeterd worden. Rondom de boom dient drainage en beluchting te worden aangebracht. Bij het planten krijgt de boom een gift van compost en geschikte mycorrhiza schimmels (stimulering van het bodemleven). Bodemonderzoek zal hierover meer specifieke informatie geven. Hierbij kan ook de leverancier of uitvoerend groenbedrijf adviseren.
2
Concept vervangingsplan
Om de boomstructuur te herstellen is het nodig de boombeplanting weer sluitend te maken, het is niet nodig om aan beide zijden van de Nieuwe weg de boombeplanting te sluiten. Uitgangspunt is daarom om alleen bomen te planten in de berm tussen het fietspad en de rijbaan. Er worden geen bomen geplant aan de zijde van de weilanden. Hier is de berm te smal, er is geen ruimte voor het handhaven van een obstakelvrije zone van 2 meter naast de rijbaan. In het concept vervangingsplan wordt uitgegaan van het verwijderen van alle lindes. Ook diegenen die redelijk tot ontwikkeling zijn gekomen. De beschikbare groeiplaats is te klein voor een duurzame beplanting. Daarnaast staan de bomen in de gewenste obstakelvrije zone van twee meter. Een enkele grote boom aan de zuidzijde van de weg blijft staan op daarvoor geschikte locaties staan. (bijvoorbeeld bij opritten van weilanden en sportvelden).
4
Uitgangspunt is het in stand houden van het laan beeld, waarbij de huidige plantafstand van 6 meter vergroot wordt naar 10 meter. Uit de smalle berm aan de zuidzijde van de Nieuweweg worden de lindes verwijderd. Er wordt volgend de wettelijke kaders gewerkt( zie bijlage 1). Gedurende het werk zal de communicatie volgens een planning uitgevoerd worden (zie bijlage 2). 2.1 Gewenst beeld van de laanbeplanting De Nieuweweg is een belangrijke verbinding tussen het dorp en de Weipoort waarbij het beeld van een doorlopende boomverbinding met de Weipoort het beeld bepaald. In het beleids-en beheerplan groen 2015 is het gewenste groenbeeld van de Grote Polder vastgesteld. Het is gesteld dat een inheemse landschappelijk ingepaste beplanting wenselijk is. De eigenschappen en de kracht van een laanbeplanting zijn de evenredigheid in leeftijd en soort. De meest effectieve oplossing is daarom het in één keer herplanten van alle bomen langs de Nieuweweg (optie 1). Bij de herplant wordt de groeiplaats verbeterd en de soort afgestemd op de lokale groeiplaatsomstandigheden. De op deze wijze gerealiseerde laanbeplanting is eenduidig, veilig en duurzaam. 2.2 Functie van de laanbeplanting De laanbeplanting heeft een ecologische en esthetische functie. De bomenrij is deel van de hoofdboomstructuur van Zoeterwoude zoals vastgesteld in het beleids-en beheerplan groen 2015. De ecologische verbinding komt het best tot zijn recht wanneer een inheemse, in de omgeving veel voorkomende boomsoort toegepast wordt. De boomstructuur is belangrijk als oriëntatie voor vogels en vleermuizen. Visueel is de functie van een laanbeplanting ook belangrijk voor de geleiding van het verkeer. De boomstructuur is onderdeel van de landschappelijke verbinding tussen de Weipoort en het dorp. 2.3 Groeiplaatsinrichting Bij de herplant wordt de groeiplaats verbeterd. Rondom de bomen zal drainage en beluchting worden aangebracht. Bij het planten krijgt iedere boom een gift van geschikte mycorrhiza(bodemleven) en compost. De bodemberbetering inclusief doorspitten wordt over de gehele lengte van de berm uitgevoerd. In de middenberm is wortelgeleiding noodzakelijk vanwege de daar aanwezige kabels en leidingen die met name vlak langs het fietspad gepositioneerd zijn 2.4 Soort bomen Wat betreft de boomsoort is de aanbeveling om (zie foto) in te planten. De eigenschappen van deze boom zijn het meest geschikt voor de situatie aan de nieuwe weg (zie kader omschrijving). Andere boomsoorten kunnen ook in aanmerking komen mits de eigenschappen passend zijn.
5
De bomen die ingeplant worden hebben een stamdiameter van 16-18 cm. De plantafstand in de rij bedraagt 10 meter hart op hart. Alnus Cordata, Italiaanse Els Deze snelgroeiende boomsoort stelt geen bijzondere eisen aan de standplaats, is tolerant voor strooizout, windvast en kan tegen vochtige omstandigheden. De boom kan 10 tot 15 meter hoog worden en heeft een breedte van maximaal 8 meter. De takken groeien recht tot schuin omhoog en de boom is kegelvormig.
2.5
Kernpunten bij de uitvoering van het herstel van de boomstructuur.
In dit vervangingsplan wordt uitgegaan van: • Het herstel en versterking van de boomstructuur van Zoeterwoude. • Herstel en versterking van het laanbeeld van de Nieuweweg. • Verbeteren van de groeiplaats. Beperkingen zijn o.a. o Een betrekkelijk hoge grondwaterstand. Natte omstandigheden. o Lokale verdichting van de bodem waardoor een gebrek aan zuurstof in de bodem ontstaat. o Regelmatig natrium belasting door het zout strooien op de rijbaan in de wintermaanden. o Aanwezigheid van kabels en leidingen o Aanwezigheid van teerhoudend puin (moet vooraf worden onderzocht) •
Realisatie van een duurzame beplanting o.a. door; o Groeiplaats inrichting met drainage en beluchting o Boomsoort keuze (soort die past bij de locale bodemgesteldheid en groeiplaatsomstandigheden) o Verbetering van de bodemstructuur
6
3
Motivatie voor de voorgestelde aanpak en kosten
Omdat in dit plan alle bomen worden verwijderd kan de inrichting van de groeiplaats degelijk uitgevoerd worden. De berm kan in één keer gerooid, doorgespit worden. Ook voor het aanleggen van drainage en de realisatie van groeiplaatsverbetering kan in één keer over de gehele lengte van de berm uitgevoerd worden (ongeveer1,4 km). Dit heeft voordelen voor de kosten en de overlast die de uitvoering zal kosten. Het laanbeeld wordt hersteld, met die kanttekening dat deze nu uit één rij bestaat. Bij het opstellen van dit plan van aanpak is ook de mogelijkheid overwogen om de huidige bomen in stand te houden. Mogelijk wordt dit als voordeel ervaren door bewoners die van mening zijn dat bomen die nog enige levensvatbaarheid kennen te sparen. Wanneer er geen bomen verwijderd worden kan de inrichting van de groeiplaats minder goed uitgevoerd worden. De berm kan slechts in gedeeltes doorgespit worden, de drainage en groeiplaatsverbetering kan niet volledig gerealiseerd worden. Ook blijft in dit geval het beeld van de Nieuweweg met een laanbeplanting nog jaren ‘rommelig’, bomen van ongelijke grootte zullen mogelijk nog 10 tot 20 jaar bestaan. De jaarlijkse beheerkosten zoals deze nu zijn (rond de € 4000,- voor het professioneel laten verwijderen van iepzieke bomen jaarlijks en het intensieve snoeiwerk door de buitendienst) blijven onveranderd. Naast esthetisch is deze optie dus ook financieel minder gunstig vanwege de blijvende druk op het beheerbudget. De verbetering van de groeiplaats alsmede de keuze van de boomsoort biedt goede perspectieven voor duurzame boombeplanting langs de Nieuweweg. 3.1 Kosten Er is een globale kosten berekening gemaakt voor het verbeteren van de groeiplaats en het planten van de bomen. De globale kosten hiervan zijn € 196.780,- (afgerond € 200.000,00 zie tabel). Omdat de omvang én het bestaan van het teerhoudend puin in dit stadium niet bekend is, zijn eventuele kosten hiervoor nu nog niet te bepalen. Omdat ook het onderzoek een getrapte vorm zal hebben is het in dit stadium niet wenselijk te speculeren op de kosten. 3.2
Aanpak boomvervanging Nieuweweg.
Er wordt begonnen met het verifiëren van de eventuele aanwezigheid van teerhoudend puin. Dit onderzoek wordt begeleid door de ODWH. Het vervangen van de bomen wordt begeleid door een adviesbureau met ervaring in de begeleiding en uitvoer van boom projecten. Zij zullen naast het bestek/werkomschrijving en de aanbesteding ook de communicatie naar de bewoners alsmede de directievoering van de uitvoer van de beplanting verzorgen.
7
4
Concept besluit
De raad wordt gevraagd om een besluit te nemen. • Kennis nemen van deze notitie het ‘vervangingsplanen plan van aanpak voor de bomen aan de Nieuweweg’ • Vooraf onderzoek naar de aanwezigheid van teerhoudend puin in de berm van de Nieuweweg
8
5 5.1
Bijlage 1 Werken binnen de wettelijke kaders
5.1.1 Boswet Volgens de boswet is het nodig de voorgenomen kap te melden bij het ministerie van LNV. Er geldt volgens de boswet altijd een herplant plicht van dezelfde soort bomen als degenen die gekapt worden. In dit geval gaan we ervan uit een andere boomsoort terug te planten hiervoor is een ontheffing voor soort noodzakelijk (dit is toestemming voor het terugplanten van een andere boomsoort). Ook zal ontheffing van de herplantplicht voor een deel van de bomen aangevraagd moeten worden bij het ministerie van LNV omdat lindes niet herplant plichtig zijn en deze in het plangebied hoofdzakelijk aan de zijde staan waar niet teruggeplant wordt, zal er voor minder dan de helft van de bomen ontheffing van de herplantplicht noodzakelijk zijn. Melding van de zal moeten gebeuren door het invullen van het formulier ‘Verzoek tot ontheffing, uitstel of compensatie in het kader van een kennisgeving van een voorgenomen velling’ 5.1.2 Flora en Faunawet Rekening houden met de flora en faunawet betekend dat er FF onderzoek gedaan dient te worden door een ecoloog. Naar aanleiding van de uitkomst van deze toets worden eventueel de werkwijzen aangepast en eventueel ontheffingen aangevraagd bij LNV. Voorkeur voor uitvoering van het rooiwerk gaat uit naar de winterperiode. Plantwerk wordt bij voorkeur opgepakt in het voorjaar. 5.2 Communicatie Naar de bewoners zullen de plannen gecommuniceerd worden. Het begeleidende advies bureau zal een voorlichtingsavond organiseren en daarbij de bewoners informeren over de plannen. Communicatie wordt volgens een tijdsplan aan de uitvoering van het project gekoppeld. 5.3 Uitvoering van de beplanting Het hele project zal onder directie van een nog te kiezen adviesbureau als volgt worden uitgevoerd. De het rooien van de bestaande beplanting, de inkoop van de bomen en het planten ervan zal worden aanbesteed. voor het werk als geheel wordt een opdracht omschrijving gemaakt. Omdat het werk minder dan € 500.000,- zal gaan kosten wordt meervoudig onderhands aanbesteed. De aanbesteding volgens de emvi methode draagt bij aan de kwaliteit van de beplanting. Het werk leent zich goed voor het gebruik maken van de kennis van groenbedrijven. Zij kunnen op het gebied van nieuwe technieken voor de inrichting van de groeiplaats en het vellen van de bestaande bomen vaak de meest economische methoden bedenken. Ook kan het vermarkten van het iepenhout worden gedacht. Het hout van iepen is mooi en duurzaam, er kunnen meubels van gemaakt worden. Biomassa is ook een mogelijke opbrengst. De uitvoering van de werkzaamheden wordt door een (externe) gespecialiseerde boomexpert begeleid.
9
6
Bijlage 2
6.1 Communicatie De communicatie wordt in het communicatieplan nader besproken. Onderstaand tijdpad geeft aan wanneer de communicatie plaatsvindt. Tijdens de uitvoering van het beplantingsplan wordt de communicatie is onderdeel van het project en het zal afgestemd worden op de rest van de activiteiten.
Projectfasen van de herbeplanting Communicatiemid del Lokaal nieuwsbericht, krant
Voorbereidingsfase
Ontwerpfase
Uitvoeringsfase
Continue
informatie/ bewonersbijeenko mst Nieuwsbericht webpagina regelmatige update b onder groen Inrichting webpagina bomen in Zoeterwoude
10
7 7.1
Bijlage 3 Kostenbepaling vervanging bomen aan de Nieuweweg
Globale kostenbepaling van de groeiplaatsinrichting en bomenplant Nieuweweg
soort Alnus Cordata
Kosten per prijs per eenheid 140 aantal eenheid/m3 bomen
boom planten bomengrond 3m3 mycorrhizae drainage
140 140 140 140 140
140,00 100,00 420,00 100,00 50,00
€ 19.600,00 € 14.000,00 € 6.300,00 € 14.000,00 € 7.000,00
beluchtingssysteem eenvoudig boompalen
140 140
50,00 7,00
€ 7.000,00 € 980,00
nazorg controle bemesten watergeven
140 140
30,00 50,00
€ 4.200,00 € 7.000,00 € 73.080,00
prijs voor 140 bomen
Vellen en plantplaats voorbereiding vellen (vrije val) afvoer bomen stobbe vrezen afvoer restmateriaal
250 250 420
151,00 155,00 68,00
€ 103.500,00
totaal afvoeren bestaande bomen wegafzetting per keer Bodem onderzoek
€ 47.750,00 € 38.750,00 € 17.000,00
1
€ 1.200,00 € 7.000,00
€ 1.200,00 € 7.000,00
Begeleiding en directievoering project herbeplanting Nieuweweg totaal met bestek, aanbesteden, directievoering
€ 12.000,00
Onvoorzien
€ 3.220,00
kosten uitvoering herplanten bomen Nieuweweg totale kosten herplant Nieuweweg 140 bomen
in twee jaar per jaar € 200.000,00
11
