Versterkt Engels 0,5 uur per week extra* Geschikt voor
Inhoudelijke invulling
Scholen met excellente leerlingen die in korte tijd een intensief programma willen aanbieden (Vwo+/Gym+) Scholen met beperkte financiële mogelijkheden Scholen met beperkte roosterruimte, dit uur kan in de middag in een leegstaand lokaal op het 8e uur gepland worden De taal actief gebruiken / spreken-gesprekken voeren (bij voorkeur onder leiding van een getrainde moedertaalspreker) Uitspraaktraining, o.a. via de uitstekende website van de BBC: http://www.bbc.co.uk/worldservice/learningenglish/gramma r/pron/ http://learnenglishkids.britishcouncil.org/en/parents/articles
Benodigde materialen
Inhoudelijke stappen
Ontwikkelsuggesties
/pronunciation-activities Lesson plans om Engelse uitspraak te ontwikkelen: http://esl.about.com/od/pronunciationlessonplans/Pronuncia tion_Lesson_Plans_for_English_Learners_at_All_Levels.htm Free online Handbook Teaching Pronuncation Kast met ordners, gevuld met geplastificeerde taaltaken spreekvaardigheid gecategoriseerd naar ERKniveau/Cambridge exam levels. Geplastificeerde kaarten met afbeeldingen, waarbij leerlingen een gesprekje moeten verzinnen. Spelletjes zoals Pictionary, Party&Co, Wie-ben-ik? Flappenrollen (voor activerende werkvormen) en stiften Memogeeltjes (voor activerende werkvoren) Tekenpapier, lego + bouwinstructies (voor uitlegtaken, waarbij leerlingen hun begrip ter controle moeten tonen via een tekening). Lokaal met tafels in groepsopstelling (van vier). Afspraak dat leerlingen hun mobiele telefoon gebruiken voor het opnemen van gesprekken (audio en video). Alternatief: memo-recorders in de klas. Computer met smartboard, beamer, geluidsmogelijkheden, opname apparatuur. Bepaal het instroomniveau van leerlingen. Stel op basis van instroomniveau en leerlingkenmerken een passend streefniveau vast per leerjaar (en bij differentiatie zo mogelijk voor subgroepen leerlingen). Geef het onderlinge verband tussen de extra tijd voor spreken en de methode/reguliere taaltaken aan. Maak een weekplanning met ‘suggested activities’ voor docenten en eventueel ook voor leerlingen (een ‘ontwikkelplanning’). Evalueer de aanpak en werkwijze met collega’s Engels en leerlingen. Deel praktijkervaringen in ontwikkeloverleg. Zie Docenten Talen(t) voor werkvormen, p. 61-62. Raadpleeg de inhoudsopgave van de methode. Controleer of ieder hoofdstuk voldoende spreektaken bevat. Stel zelf eventueel een aantal spreektaken samen op basis van het behandelde thema, de behandelde vocabulaire en grammatica. Zorg dat op alle ERK-niveaus zowel spreken (monoloog) als gesprekken voeren (interactie) aan bod komt. Tip: betrek de persoonlijke interesse en belevingswereld van de leerling in de taaltaak. Hierdoor vergroot je de motivatie en betrokkenheid van leerlingen.
20
Hanteer een herkenbaar format voor lesmateriaal. Een beproefd format staat in Speakerbox p. 42-45. Maak voor de verschillende ERK-niveaus een beoordelingsrubriek. Voor het ontwikkelen van spreekvaardigheid is een beoordelingsrubriek met concreet gedrag leerzaam voor leerlingen. In de ‘ik’-variant kunnen ze hun eigen spreektaak beoordelen. Met de ‘jij’-variant kunnen medeleerlingen en docenten elkaar beoordelen. http://download.cps.nl/download/Talencentrum/Engels/Find theowner_juli05/Find%20the%20owner/l-evaluatie.htm
http://download.cps.nl/download/Talencentrum/Engels/Findtheo wner_juli05/Find%20the%20owner/d-beoordeling.htm http://download.cps.nl/download/Talencentrum/vitaal/Titanic/e Voorbereiding door de docent/trainer
valuatie/Le%20travail%20oral.htm Controleer de klasopstelling en de benodigde materialen en curriculumplanner/vakwerkplan. Maak een draaiboek waarin de activerende spreektaken zijn opgenomen in een lesplanning. Bereid als rolmodel de spreeksituatie voor. Eventueel loont het de moeite om met collega’s video-opnames te maken van veel voorkomende gesprekssituaties. Door veel te luisteren en kijken leren leerlingen (input) kunnen leerlingen het goede voorbeeld afkijken. Help ze na het kijken bij het formuleren van een stappenplan (‘wat doe je eerst?’). Alternatief: gebruik filmpjes op YouTube als input. Om de contacttijd zo effectief mogelijk te benutten voor spreken, kun je leerlingen zich thuis al laten voorbereiden volgens het principe van ‘flipping the classroom’: thuis instructiefilmpjes bekijken en vocabulaire en grammatica voor spreeksituaties leren. Voorbeeldfilmpjes zijn eenvoudig te vinden via www.youtube.com, zoek op: English speaking en het thema waarvoor je een filmpje zoekt. Een ideale lengte is tussen de 2 en 10 minuten, met een maximum van 15 minuten (in verband met de aandachtsspanne van leerlingen).
Introducing yourself: http://www.youtube.com/watch?v=JkiPq_Gcg34 7 Rules: http://effortlessenglishclub.com/7rules/ Expressions: http://www.youtube.com/watch?v=--564vFIwzs Expressing time: http://www.youtube.com/watch?v=zEKLqgvUSDM Ordering food: http://www.youtube.com/watch?v=fWafoyMV9ug
* of de helft van de groep 1 x per 2 weken 1 uur extra
21
Versterkt Engels 1 uur per week extra Geschikt voor
Inhoudelijke invulling
Scholen met ambitie om het niveau Engels voor spreken, schrijven, lezen, luisteren, woordenschat en strategieëntraining te vergroten. Eventueel kan een school extra nadruk op een paar vaardigheden leggen. Scholen die overwegen de reguliere uren Engels (vaak 3 in de onderbouw en 2 in de bovenbouw) samen met de extra uren te clusteren tot één blokuur en één of twee losse lessen. Hierdoor zijn uitgebreidere oefenen feedbacktaken mogelijk.
Spreken en gesprekken voeren Zie model 1. Woordenschat Behandelen woordleerstrategieën en stimuleer woordbewustzijn door de aandacht van leerlingen te richten op woorden en woordgebruik tijdens het lezen, luisteren (‘noticing’). Besteed aandacht aan de opbouw van woorden (morfemen) en leer betekenis en vorm (uitspraak en schrijfvorm) aan evenals actief gebruik. Stimuleer woordeigenaarschap door leerlingen een eigen woordleerschrift te laten bijhouden (digitaal via WRTS). Korte (activerende) spreektaken met geplastificeerde woordleerkaartjes en illustraties bij verschillende situaties. Lezen en luisteren Behandelen lees- en luisterstrategieën. In de onderbouw aanleren, oefenen met het toepassen in lees- en luistertaken, reflecteren op het gebruik van de strategieën. In de bovenbouw herhalen, oefenen en toepassen van lees- en luisterstrategieën. Activerende lees- en luisteropdrachten waarin leerlingen in groepjes oefenen met lees- en luisterstrategieën. Extensief lezen en luisteren met leesboekjes/literatuur, korte verhalen, nieuwsberichten. (Kijk)Luisteren naar pod- en vodcasts, nieuws, radio en TV-uitzendingen, TedX-presentaties, uitzendingen over de geschiedenis van Engelstalige landen. Schrijven Behandelen fasen van schrijfproces, schrijfstrategieën, hulpmiddelen, oefenen met schrijfopdrachten via activerende werkvormen Onderbouw: aanleren en toepassen opzet mail (e-mailproject), persoonlijke brief, (geschreven) chat/bloggen, korte schrijftaken Bovenbouw: CV, formele Engelse brieven (sollicitatie, klachten), motivatie voor een opleiding sollicitatiebrief (stage, vervolgopleiding), aanleren en toepassen van opbouw van een verslag onderzoeksrapport (profielwerkstuk), NGT: rapportage van bevindingen in experimenten; CM: onderzoek literaire en historische bronnen. Sluit ieder hoofdstuk af met een spreek- of schrijftaak waarin alle elementen uit het hoofdstuk (en herhaling van voorgaande hoofdstukken) aan bod komen.
Benodigde materialen
Lezen en luisteren Kast met tijdschriftenhouders, gevuld met geplastificeerde leesteksten met vragen ingedeeld naar ERK-niveau. Vragen bij leesteksten in te delen van makkelijke vragen (zoeken naar details in de tekst) naar moeilijke vragen (mening van de auteur/tekst vergelijken met een andere tekst). Zorg voor correctiebladen met uitleg (tip: laat deze maken door goede lezers) Leesteksten, vragen en correctiebladen als pdf downloadbaar aanbieden via een ELO, netwerk of cloud Luisterteksten (bijvoorbeeld www.esl-lab.com) met luisteropdrachten, RSS-feeds naar Pod- en vodcasts en actuele nieuwsuitzendingen
22
Inhoudelijke stappen
Ontwikkelsuggesties
(Newsround, BBC News, CNN, etc., http://www.kidon.com/medialink/index.php Collectie films en TV-series bij populaire (jeugd)literatuur (zie ook Youtube voor films). TV-series over de geschiedenis van Engeland en Engelssprekende landen: A history of Britain
Woordenschat (en spreken, schrijven) Kast met ordners, gevuld met geplastificeerde taaltaken passend bij te oefenen woordenschat / spreekvaardigheid gecategoriseerd naar ERKniveau. Geplastificeerde kaarten met afbeeldingen en woordleerkaartjes, waarbij leerlingen een gesprekje of een geschreven beschrijving moeten maken. Geplastificeerde woordenschatkaartjes van veelvoorkomende situaties (zie hoofdstuk 6). Deel woorden in drie stapels uit: zelfstandig naamwoorden, werkwoorden en bijvoeglijk naamwoorden/bijwoorden. Leerlinge maken hiermee gesprekjes of schrijfopdrachten. Spelletjes zoals Pictionary, Party&Co (verboden woord) Computer met smartboard, beamer, geluidsmogelijkheden, opname apparatuur. Bepaal het instroomniveau van leerlingen. Stel op basis van instroomniveau en leerlingkenmerken een passend streefniveau vast per leerjaar (en bij differentiatie zo mogelijk voor subgroepen leerlingen). Geef het onderlinge verband tussen de extra tijd voor de verschillende vaardigheden en de methode/reguliere taaltaken aan. Maak een weekplanning met ‘suggested activities’. Evalueer de aanpak en werkwijze met collega’s Engels en leerlingen. Deel praktijkervaringen in ontwikkeloverleg. Zie Docenten Talen(t) voor werkvormen, p. 61-62. Raadpleeg de inhoudsopgave van de methode. Controleer of ieder hoofdstuk voldoende lees-, luister-, spreek- en schrijftaken bevat. Verzamel of stel zelf eventueel een aantal (activerende) taaltaken samen op basis van het behandelde thema en de behandelde vocabulaire en grammatica. Tip: betrek de persoonlijke interesse en belevingswereld van de leerling in de taaltaak. Hierdoor vergroot je de motivatie en betrokkenheid van leerlingen. Hanteer een herkenbaar format voor lesmateriaal. Een beproefd format staat in Speakerbox p. 42-45. Verzamel lees- en luistermateriaal passend bij de verschillende ERKniveaus, stel deze beschikbaar via het schoolnetwerk, ELO of via de cloud. Maak een afspraak over het gebruik van markeren van tekstonderdelen: alle kernzinnen geel, alle signaalwoorden oranje, voorbeelden groen, etc. zodat leerlingen tijdens het oefenen kunnen markeren en hun leesproces kunnen controleren. Stel voor luisteropdrachten transcripten beschikbaar waar mogelijk. Maak voor de verschillende ERK-niveaus (spreken, schrijven) een beoordelingsrubriek. Voor het ontwikkelen van spreekvaardigheid en schrijfvaardigheid is een beoordelingsrubriek met concreet gedrag leerzaam voor leerlingen. In de ‘ik’-variant kunnen ze hun eigen spreekof schrijftaak beoordelen. Met de ‘jij’-variant kunnen medeleerlingen en docenten beoordelen. http://download.cps.nl/download/Talencentrum/vitaal/Titanic/evaluat ie/Le%20travail%20ecrit.htm
23
Voorbereiding
door de
docent/ trainer
Controleer de klasopstelling en de benodigde materialen en curriculumplanner/vakwerkplan. Maak een draaiboek waarin de aanvullende materialen en activerende taken zijn opgenomen in een lesplanning. Bereid als rolmodel taaltaken lezen/luisteren/spreken/schrijven voor (zie hoofdstuk 6), docent als rolmodel. Bekijk per les welke mogelijkheden er zijn om nieuwe woorden uit te leggen en te oefenen.
Versterkt Engels 2 uur per week extra Geschikt voor
Scholen met ambitie om het niveau Engels voor spreken, schrijven, lezen, luisteren, woordenschat en strategieëntraining te vergroten. Scholen die overwegen de reguliere uren Engels (vaak 3 in de onderbouw en 2 in de bovenbouw) samen met de extra uren te clusteren tot één blokuur en één of twee losse lessen. Hierdoor zijn uitgebreidere oefenen feedbacktaken mogelijk. Scholen met ambitie om projectonderwijs en Content and Language Integrated Learning te laten
Inhoudelijke
Spreken en gesprekken voeren, woordenschat, lezen en luisteren,
invulling
schrijven Zie model 1 en 2. Projectonderwijs Overleg met collega’s van andere vakken welke mogelijkheden er zijn om gezamenlijk op te trekken. Denk aan: een gezamenlijk project geschiedenis/Engels over industrialisatie, de 80-jarige oorlog, etc. Verzamel in overleg met collega’s van NGT welke Engelstalige bronnen ingezet kunnen worden om hun onderwijs te ondersteunen. Denk aan een Engelstalige animatie over de werking van het hart. Laat leerlingen een korte mondelinge presentatie geven over een inhoudelijk thema met behulp van animaties, powerpoint of prezi. Voorbeeldmaterialen zijn te vinden via: Via het Europees Platform is de publicatie CLIL-skills te koop met veel praktische werkvormen voor Content en Language Integrated Learning: Dale, L., Es, W. van der en Tanner, R. (2011) CLIL Skills. Europees Platform. Ontwikkel een science project, bijvoorbeeld aan de hand van een National Geographic of Discovery programma (How stuff is made, Brainiacs, Megastructures), waarbij leerlingen met behulp van betreffende vakdocenten een onderzoek moeten opzetten. Nodig via het scholennetwerk van universiteiten een gastdocent die een college geeft (of organisaniseer een soort ‘College tour’ waarbij leerlingen een bekende gast interviewen in het Engels. Ontwikkel in de bovenbouw een literatuurproject, waarin een aantal gedichten, korte verhalen en boeken rondom specifieke thema’s gelezen worden (geef leerlingen deze keuze welk boek ze willen lezen en laat ze hun ervaringen vergelijken. Combineer dit met het bekijken van film(fragmenten) en tv-series. Organiseer een project rondom specifieke actuele thema’s: presidential elections, etc. Ongoing projects Zoek contact met een lokale boekhandel. Leerlingen lezen Engelstalige (jeugd)literatuur en schrijven aanbevelingen voor medeleerlingen, presenteren de gelezen teksten/boeken aan elkaar in een carrousel
24
werkvorm. Eventueel kunnen leerlingen boeken via korte animaties presenteren aan elkaar. Leerlingen uit de bovenbouw begeleiden docenten en leerlingen uit de onderbouw bij hun mondelingen. De leerlingen functioneren als gesprekspartner. Leerlingen uit de onderbouw die extra willen oefenen, kunnen gekoppeld worden aan bovenbouw leerlingen. Bovenbouw leerlingen maken formatieve toetsen over herhaalstof uit de onderbouw.
Internationalisering E-mailproject Plan een e-mailproject: doe eerst ervaring op door te e-mailen met een parallelklas, vervolgens met een andere klas in Nederland en vervolgens met leerlingen die Engels ook als tweede taal leren (bijvoorbeeld in Zweden, Noorwegen of Finland). Pas wanneer leerlingen een redelijk taalniveau hebben (B1) is ook de moeite waard om te mailen met leerlingen uit Engeland of Amerika. Wil je toch al eerder contact met native speakers? Overweeg het travel buddy project. Tip: veel scholen in Azië willen graag corresponderen met leerlingen in Nederland. Reis/uitwisseling Plan een reis naar Engeland met bezoek aan een Engelstalige (kost)school. Werk met opdrachten voor-tijdens-na de reis. Via voorbereidende opdrachten kunnen leerlingen zich oriënteren op te bezoeken stad/steden/school, e-mailen, bloggen, facebooken en skypen met leerlingen en gezamenlijk werken aan opdrachten. Tijdens de reis kunnen leerlingen diverse opdrachten maken en onder meer gesprekken voeren (die via opnames in Nederland te beoordelen zijn voor een cijfer). Na afloop van de reis kunnen leerlingen een verslag of werkstuk maken van hun leerervaringen tijdens de reis. Zo mogelijk kan er ook sprake zijn van een uitwisseling. Benodigde
Projectonderwijs
materialen
http://www.onestopenglish.com/clil/ CLIL-Skills Voorbeeldmateriaal: CPS Videoconferencing project CPS-brochures Taal- en inhoudsgericht onderwijs http://www.teachingenglish.org.uk/lesson-plans/a-content-languageintegrated-learning-lesson Google: “CLIL”, “content and language integrated learning lesson”, “CLIL lesson materials”
Inhoudelijke
Zie invoeringsmodel 1 en 2.
stappen
25
Ontwikkel-
suggesties
Voorbereiding
door de docent/ trainer
Raadpleeg de inhoudsopgave van de methode. Controleer of ieder hoofdstuk voldoende lees-, luister-, spreek- en schrijftaken bevat. Verzamel of stel zelf eventueel een aantal (activerende) taaltaken samen op basis van het behandelde thema en de behandelde vocabulaire en grammatica. Tip: betrek de persoonlijke interesse en belevingswereld van de leerling in de taaltaak. Hierdoor vergroot je de motivatie en betrokkenheid van leerlingen. Hanteer een herkenbaar format voor lesmateriaal. Een beproefd format staat in Speakerbox p. 42-45. Verzamel lees- en luistermateriaal passend bij de verschillende ERKniveaus, stel deze beschikbaar via het schoolnetwerk, ELO of via de cloud. Maak een afspraak over het gebruik van markeren van tekstonderdelen: alle kernzinnen geel, alle signaalwoorden oranje, voorbeelden groen, etc. zodat leerlingen tijdens het oefenen kunnen markeren en hun leesproces kunnen controleren. Stel voor luisteropdrachten transcripten beschikbaar waar mogelijk. Maak voor de verschillende ERK-niveaus (spreken, schrijven) een beoordelingsrubriek. Voor het ontwikkelen van spreekvaardigheid en schrijfvaardigheid is een beoordelingsrubriek met concreet gedrag leerzaam voor leerlingen. In de ‘ik’-variant kunnen ze hun eigen spreekof schrijftaak beoordelen. Met de ‘jij’-variant kunnen medeleerlingen en docenten beoordelen. http://download.cps.nl/download/Talencentrum/vitaal/Titanic/evaluat ie/Le%20travail%20ecrit.htm Bespreek met vakcollega’s hoe zij instructie, werkvormen en feedback in het Engels kunnen geven, zie: Didactische richtlijnen bij tweetalig onderwijs. Overleg in hoeverre vakcollega’s scholing in taalvaardigheid Engels nodig hebben als voorwaarde voor vakoverstijgend onderwijs. Controleer de klasopstelling en de benodigde materialen en curriculumplanner/vakwerkplan (betrek waar van toepassing ook collega’s van andere vakken waarmee je samenwerkt). Maak (samen met collega’s van vakken waarmee je samenwerkt) een draaiboek waarin de aanvullende materialen en activerende taken zijn opgenomen in een lesplanning (voor de betrokken vakken). Maak een geïntegreerde beoordelingsrubriek waarin taal en vakinhoud beoordeeld kan worden. Bereid als rolmodel taaltaken (zie hoofdstuk 6: docent als rolmodel). Bekijk per les welke mogelijkheden er zijn om nieuwe woorden uit te leggen en te oefenen.
26