Verslag Werk en Inkomen 2012 Gemeente Velsen Afdeling Werk Inkomen en Zorg April 2013

Verslag Werk en Inkomen 2012

Gemeente Velsen Afdeling Werk Inkomen en Zorg April 2013

Verslag Werk, Inkomen en Zorg 2012 gemeente Velsen

1

Inhoudsopgave Verslag Werk en Inkomen 2012 1 2

3

4

5

6

Inleiding .................................................................................................................3 Relevante ontwikkelingen......................................................................................4 2.1 Sociale zekerheid en inkomensbeleid ............................................................4 2.2 Participatie .....................................................................................................5 2.2.1 Van Wwnv naar Participatiewet ............................................................5 2.2.2 “IJmond Werkt!”....................................................................................5 2.2.3 Social Return..........................................................................................5 2.3 Inkomensondersteuning .................................................................................6 2.3.1 Schuldhulpverlening ..............................................................................6 2.3.2 Bijzondere bijstand/Armoedebeleid.......................................................6 2.3.3 Kinderopvang.........................................................................................6 2.3.4 Inburgering.............................................................................................6 2.4 Bedrijfsvoering ..............................................................................................6 2.4.1 I&A ........................................................................................................6 2.4.2 Klanttevredenheid ..................................................................................7 Werk.......................................................................................................................8 3.1 Re-integratie...................................................................................................8 3.2 “IJmond Werkt!”............................................................................................8 3.3 Beleidsregels re-integratie .............................................................................8 3.4 Pilot loondispensatie ......................................................................................9 3.5 Gesubsidieerde arbeid....................................................................................9 3.6 Sociale werkvoorziening..............................................................................10 Inkomen ...............................................................................................................11 4.1 Actieplan Sociale Zaken ..............................................................................11 4.2 Incidentele aanvullende uitkering (IAU) 2011 ............................................12 4.3 Handhaving ..................................................................................................12 Inkomensondersteuning .......................................................................................13 5.1 Armoedebestrijding......................................................................................13 5.2 Sociale activering.........................................................................................13 5.3 Formulierenbrigade......................................................................................13 5.4 Nazorg ex gedetineerden..............................................................................14 5.5 Gemeentelijke schuldhulpverlening.............................................................14 5.6 Inburgering...................................................................................................14 Bijlage bij Verslag Werk en Inkomen 2012 ........................................................16


2

Inleiding Met het Verslag Werk en Inkomen geven wij jaarlijks een beeld van de ontwikkelingen in beleid en uitvoering op het werkterrein sociale zaken. Ook 2012 heeft nadrukkelijk in het teken gestaan van de economische crisis. Voor het tweede achtereenvolgende jaar is, met succes, een beroep gedaan op een aanvullende rijksuitkering. Door een herverdeling van het macrobudget voor de kosten van bijstand en stabilisering van het aantal uitkeringen hebben we 2012 zonder tekort kunnen afsluiten. Veel tijd en energie is gestoken in de invoering van nieuwe wetgeving en het weer terugdraaien van wijzigingen nadat die wetgeving bij het Lenteakkoord deels weer was teruggedraaid. Hetzelfde geldt voor de verdere vormgeving van de regionale samenwerking op werk die moet leiden tot één intergemeentelijke uitvoeringsorganisatie. Voor de bedrijfsvoering betrof met name de invoering van een nieuw automatiseringssysteem een ingrijpende operatie. Voor gedetailleerde informatie verwijzen wij naar de afzonderlijke hoofdstukken. Al met al kan worden geconcludeerd dat 2012 een dynamisch jaar is geweest waarin veel is gevraagd van de medewerkers. De bijlage bevat een overzicht van de cijfers. Hoeveel burgers zijn er bediend, wat heeft het gekost en wat leverden alle werkzaamheden op.


3

1 Relevante ontwikkelingen 1.1 Sociale zekerheid en inkomensbeleid Op 1 januari 2012 werd de Wet Investeren in jongeren (WIJ) ingetrokken en de Wet werk en bijstand (WWB) ingrijpend aangepast. Oogmerk was het vergroten van de eigen verantwoordelijkheid van de burger en het nadrukkelijk positioneren van de bijstand als laatste vangnet. De wijzigingen op hoofdlijnen 1. Speciale aandacht voor jongeren Jongeren tot 27 jaar moeten eerst vier weken zelf actief opzoek gaan naar werk en opleiding. Pas daarna kunnen zij een uitkering of ondersteuning aanvragen. Zijn de inspanningen onvoldoende, dan is er geen recht op bijstand. Er moet een op het individu toegesneden plan van aanpak komen. 2. Gezinsuitkering Ouders en inwonende kinderen moeten samen één uitkering aanvragen. Inkomsten van ouders en inwonende meerderjarige kinderen worden meegerekend (huishoudinkomenstoets). 3. Tegenprestatie Van de uitkeringsgerechtigde mogen maatschappelijk nuttige (onbeloonde) activiteiten worden verlangd: de tegenprestatie. 4. Beperking verblijfsduur in het buitenland Alle uitkeringsgerechtigden tot 65 jaar mogen nog maar maximaal vier weken per kalenderjaar in het buitenland verblijven. 5. Arbeidsverplichtingen alleenstaande ouders De ontheffing van de vrijstelling van de arbeidsplicht voor alleenstaande ouders is aangescherpt. Na de val van het Kabinet-Rutte werd, als uitvloeisel van het zogenaamde Lenteakkoord de huishoudinkomenstoets met terugwerkende kracht ongedaan gemaakt. Daarmee bleken de vele inspanningen om de wetswijziging tijdig en zorgvuldig te implementeren tevergeefs. In het najaar is vervolgens het Kabinet-Rutte 2 aangetreden. In het regeerakkoord “Bruggen slaan” formuleert dit kabinet zijn visie als volgt: “Wie kan werken, hoort niet van een uitkering afhankelijk te zijn. Wie buiten eigen schuld toch niet aan het werk komt, heeft de zekerheid van een uitkering op tenminste het bestaansminimum. Dat willen wij zo houden. Daarom bestrijden we actief misbruik en fraude en worden alle regelingen zo ingericht, dat ze houdbaar en toegankelijk blijven nu de vergrijzing toeneemt en de beroepsbevolking daalt. Iedereen zal naar vermogen moeten bijdragen om de rekening van de crisis te betalen. Dat betekent dat er sprake is van een inkomensbeeld waarbij meer wordt gevraagd naarmate het inkomen hoger is. Daarnaast bestrijden wij de armoedeval. Werken moet lonen en daarom wordt het verschil tussen uitkering en inkomen uit werk vergroot door lagere belastingen voor werkenden. De financiering van de zorg verandert: premies en eigen risico worden inkomensafhankelijk. We gaan meer geld uittrekken voor armoedebestrijding.”


4

In de loop van het jaar heeft dit geleid tot een aantal beleidsmaatregelen en de wet Aanscherping Handhaving en Sanctiebeleid SZW-wetten, in de wandelgang de Fraudewet genoemd, die op 1 januari 2013 in werking is getreden. In de nieuwe wet staat een hardere aanpak van misbruik centraal. Wie fraudeert met een uitkering moet niet alleen de teveel ontvangen uitkering terugbetalen, maar krijgt daarnaast ook te maken met veel hogere boetes. Bedrijven die frauderen krijgen ook te maken met fors hogere boetes en kunnen bij herhaling zelfs stilgelegd worden. Deze aanscherping is in 2012 beleidsmatig voorbereid en er zijn maatregelen getroffen voor een zorgvuldige uitvoering.

1.2 Participatie 1.2.1 Van Wwnv naar Participatiewet Bij het opstellen van de begroting 2012 maakten wij melding van het kabinetsvoornemen om te komen tot één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt waarin de bijstand, de regeling voor jonggehandicapten en de sociale werkvoorziening zouden worden ondergebracht, de Wet werken naar vermogen (Wwnv) Bij het Lenteakkoord werd het inmiddels door de Tweede Kamer aanvaarde wetsvoorstel alsnog controversieel verklaard en waren ook de daarmee samenhangende bezuinigingen op de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en de gemeentelijke re-integratiegelden deels van de baan. Inmiddels heeft het nieuw aangetreden kabinet besloten het wetsvoorstel Werken naar vermogen te vervangen door de Participatiewet. De financiële randvoorwaarden waaronder deze decentralisatie moet plaatsvinden, zijn echter niet wezenlijk verbeterd ten opzichte van het vorige wetsvoorstel. Om de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) te citeren: “Het regent iets minder hard, maar we worden nog steeds nat!”. Het blijft dan ook absoluut noodzakelijk om de sociale werkvoorziening grondig te herstructureren. Dat gaat verder dan de omvorming tot één organisatie voor Werk.

1.2.2 “IJmond Werkt!” Met de vaststelling van de kadernota “Naar één organisatie voor werk” in de raadsvergadering van 5 juli 2012 is een belangrijke stap gezet op weg naar de feitelijke realisatie van de nieuwe organisatie. In de tweede helft van 2012 is veel tijd en energie gestoken in het op te stellen businessplan als basis voor de gezamenlijke uitvoering. Vooruitlopend hierop zijn reeds de nodige voorbereidingsbesluiten genomen.

1.2.3 Social Return Bij de behandeling van de begroting 2012 is besloten om bij inkoop boven een bedrag van € 193.000,- social return toe te passen. Daarbij wordt een deel van de inkoopsom besteed aan het loon van werkzoekenden en scholieren. In 2012 is hiervoor een plan van aanpak opgesteld. Gestart wordt met een pilot ingaande 2013. Het toepassen van social return zorgt voor sociale winst op drie terreinen: 1. Het stelt de gemeente in staat maatschappelijk verantwoord in te kopen. 2. Het stelt de opdrachtnemers in staat een bijdrage te leveren aan de werkgelegenheid. 3. Het stelt werkzoekenden en scholieren in staat werk te aanvaarden. Verslag Werk, Inkomen en Zorg 2012 gemeente Velsen

5

1.3 Inkomensondersteuning 1.3.1 Schuldhulpverlening Schulden, vooral problematische schulden, vormen een belemmering voor participatie. Wij hechten daarom groot belang aan een aanpak om (problematische) schulden te voorkomen of op te lossen. Hiervoor zijn schuldenaren en schuldeisers in de eerste plaats zelf verantwoordelijk. Als mensen niet in staat zijn de problemen zelf op te lossen, kunnen zij bij de gemeente terecht. Met de komst van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening in juli 2012 heeft de gemeente expliciet de verantwoordelijkheid om integrale schuldhulpverlening uit te voeren. Hiertoe is in 2012 het beleidsplan integrale schuldhulpverlening 2012 – 2015 vastgesteld en zijn in inmiddels ook (nadere) beleidsregels vastgesteld.

1.3.2 Bijzondere bijstand/Armoedebeleid Vanwege de in de begroting 2012 opgenomen bezuinigingsopdracht van € 230.000 werd besloten de doelgroep te beperken tot inwoners met een inkomen tot 110% van het minimum, een drempelbedrag in te voeren, de tegemoetkoming chronisch zieken te halveren en enkele medische voorzieningen te versoberen. Op basis van een evaluatie is nadien besloten het drempelbedrag te laten vervallen en, teneinde de taakstelling te realiseren, de tegemoetkoming voor chronisch zieken per 1 januari 2013 volledig af te schaffen.

1.3.3 Kinderopvang Vanwege de afnemende vraag naar kinderopvang in relatie tot inburgering is in het voorjaar van 2012 besloten om M’Toto, de door de Stichting Welzijn beheerde kinderopvangvoorziening voor inburgeraars, per 1 augustus te beëindigen. Inburgeraars doen sindsdien een beroep op de reguliere kinderopvang.

1.3.4 Inburgering In 2012 is besloten om de Wet inburgering per 1 januari 2013 aan te passen. Met de gewijzigde wet beoogt het kabinet de eigen verantwoordelijkheid van vreemdelingen voor de inburgering te versterken. De inburgeringsplichtige dient zelf het initiatief te nemen om ten minste de taalvaardigheden en kennis te verwerven die nodig zijn voor deelname aan de samenleving en dient zelf de kosten hiervan te dragen. Op die wijze wordt recht gedaan aan de eigen kracht van vreemdelingen die ervoor hebben gekozen zich duurzaam in ons land te vestigen.

1.4 Bedrijfsvoering 1.4.1 I&A Omdat de Rijksoverheid heeft ingezet op verbetering van de dienstverlening aan de burger maar ook vanwege de overheveling van een groot aantal overheidstaken naar de gemeenten, is de afdeling halverwege 2012 overgegaan naar één geïntegreerd systeem voor de werksoorten Werk, Inkomen en Zorg. Het systeem, CiVision Samenlevingszaken van Pink Roccade, vervangt onder meer een aantal deelapplicaties die niet aan elkaar waren gekoppeld. Veel tijd en energie is gestoken in de conversie van de uitkerings- en debiteurenadministratie en de re-integratietrajecten. Als laatste volgt de overgang van


6

de Wmo. Cliënten hebben hier niets van gemerkt, maar de overgang naar het nieuwe systeem trok wel een forse wissel op de medewerkers. Veel tijd is ook gestoken in de implementatie van het proces gestuurd werken.

1.4.2 Klanttevredenheid In 2012 is weer een klanttevredenheidsonderzoek gehouden. De uitkomsten geven over vrijwel de hele linie een positief beeld, zowel in vergelijking met de andere (22) deelnemende gemeenten als met het eerder in 2007 in Velsen gehouden onderzoek. We geven hier de meest belangrijke cijfers weer.. Het algemene waarderingscijfer is een 7,5, de waardering voor de dienstverlening scoort een 7,8 en de bejegening zelf een 8. De klanten die een re-integratietraject volgeden, waardeerden de begeleiding met een 7,1 maar het resultaat van het traject met een 6,0. Er worden ook verbeterpunten aangereikt, zoals de eindresultaten van de trajecten, de afstemming van informatie tussen begeleiders en de informatievoorziening over andere gemeentelijke regelingen.


7

2 Werk Het doel van de Wet werk en bijstand (WWB) is om bijstandsgerechtigden, personen met een nabestaandenuitkering maar ook burgers zonder uitkeringsrecht die niet op eigen kracht aan het werk komen zo snel mogelijk aan een betaalde baan te helpen. De inhoudelijke en financiële verantwoordelijkheid ligt volledig bij gemeenten. Hiervoor ontvangt zij als onderdeel van het participatiebudget een rijksvergoeding voor re-integratie.

2.1 Re-integratie Ondanks het aanzienlijk lagere budget voor re-integratie zijn de resultaten op uitstroom in 2012 zodanig dat het gemiddeld aantal uitkeringsgerechtigden zo goed als stabiel is gebleven. Deels is dit toe te schrijven aan het feit dat in 2012 € 0,3 mln. extra beschikbaar was voor de uitvoering van het actieplan Sociale Zaken. De doelstelling van dit plan, toekunnen met het rijksbudget voor uitkeringsverstrekking, is, zoals eerder gememoreerd, al in 2012 behaald maar hoofdzakelijk door een aanpassing van het rijksbudget. Het is zaak om de te verwachten toename van het beroep op bijstand zoveel mogelijk te pareren vooral ook in preventieve zin.

2.2 “IJmond Werkt!” Door bundeling van krachten in IJmond Werkt ! is de inzet nog betere resultaten te boeken opdat we blijvend toekunnen met het beschikbare uitkeringsbudget. De samenwerking met de gemeenten Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest in het jongerenloket is in 2012 uitgebreid naar re-integratieondersteuning voor de gehele gemeentelijke doelgroep. Tevens is de uitvoering verhuisd van het Werkplein naar de IJmond Werkt! in Beverwijk. Deze verhuizing werd enerzijds ingegeven door het vertrek van het UWV Werkbedrijf, de hoofdverhuurder, uit het Werkplein IJmond naar het Werkplein Haarlem. Anderzijds bood het intrekken bij IJmond Werkt! de mogelijkheid om in de uitvoering alvast informeel met elkaar en de Meergroep kennis te maken vooruitlopend op een formele samenvoeging in 2013. Gezien het afnemende re-integratiebudget is er minder budget voor het inkopen van re-integratiedienstverlening en voeren we dit steeds meer in eigen beheer uit. De werkcoaches hebben in 2012 ervaring opgedaan met het geven van groepsgewijze sollicitatietrainingen. In deze trainingen wordt zoveel mogelijk de eigen kracht en het netwerk van de deelnemers benut. Hiermee wordt invulling gegeven aan de uitgangspunten van de kadernota Naar één organisatie voor werk. Deze zijn dat we zoveel mogelijk mensen zelf aan het werk helpen en eigen kracht en verantwoordelijkheid daarbij centraal stellen. Andere uitgangspunten zijn dat werk voorop staat en werken aan werk bij reguliere werkgevers plaats vindt. De mogelijkheden van het arbeidstrainingscentrum, de werkbedrijven en het werkgeversnetwerk van de Meergroep worden daarvoor ten volle benut.

2.3 Beleidsregels re-integratie Om IJmondiaal samen te kunnen werken op het gebied van re-integratie is uniform beleid op het gebied van re-integratie, maatregelen en toeslagen en verlagingen noodzakelijk. In 2012 zijn de verordeningen en beleidsregels op dit gebied dan ook IJmondiaal uniform vastgesteld.


8

De beleidsregels re-integratie zijn gebaseerd op de uitgangspunten van de kadernota Naar één organisatie voor werk. Zij bieden de spelregels voor de nieuwe aanpak waarin eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid centraal staan. Vanwege het afnemende re-integratiebudget is de mogelijkheid tot het verstrekken van loonkostensubsidie in duur en hoogte beperkt. Ook zijn de uitstroompremie en de activiteitenpremie vervallen. De inkomstenvrijlating vormt dé (financiële) prikkel om aan het werk te gaan. Mensen zonder uitkering komen nog steeds in aanmerking voor hulp bij het vinden van werk. Hun re-integratieaanbod is echter wel beperkt tot deelname aan de groepsgewijze training en maatwerkbegeleiding. Uitkeringsgerechtigden kunnen gedurende drie maanden met behoud van uitkering aan het werk. Het liefst gebeurt dat bij een reguliere werkgever bij wijze van proefplaatsing. Lukt dat echter niet of moet iemand nog bepaalde (werknemers)vaardigheden op doen dan is dat mogelijk via een werkstage bij één van de leer-werkbedrijven van de Meergroep.

2.4 Pilot loondispensatie Na twee jaar heeft Velsen haar deelname aan de pilot loondispensatie eind 2012 afgerond. Loondispensatie is een vrijstelling voor de werkgever van het betalen van het minimumloon aan een werknemer met een arbeidsbeperking. De werknemer wordt naar loonwaarde betaald en ontvangt een aanvullende uitkering. Loondispensatie was één van de pijlers van de Wet werken naar vermogen en werd gezien als het re-integratie instrument voor mensen met een arbeidsbeperking. Naar verwachting zal loondispensatie ook in de Participatiewet opgenomen worden na evaluatie van de pilot. De uitkomst van de pilot in Velsen is teleurstellend te noemen en wijkt daarmee niet af van het landelijke beeld. Van de 34 deelnemers is één deelnemer geplaatst met loondispensatie. Twee deelnemers hebben regulier werk gevonden en drie deelnemers zijn binnen de sociale werkvoorziening aan de slag gegaan. Uit de pilot is ons gebleken dat loondispensatie niet de Haarlemmerolie is voor de re-integratie van mensen met een arbeidsbeperking. De oorzaak van de tegenvallende plaatsing is onder andere te wijten aan de crisis, de bureaucratische regeling en het onduidelijke toekomstperspectief na de pilot. Een verassend inzicht werd geboden door de loonwaardebepaling. Deze bepaling bestond onder andere uit een intelligentiemeting en een psychologisch profiel op basis waarvan met grote zekerheid vastgesteld kon worden in welke werksetting de deelnemer het beste tot zijn recht zou komen. Vaak werd het zowel de deelnemer als de werkcoach duidelijk waarom eerdere trajecten misgelopen waren en hoe dit ondervangen kan worden.

2.5 Gesubsidieerde arbeid Bij de behandeling van de begroting voor 2012 is besloten de subsidiebanen per 1 januari 2013 te beëindigen. Feitelijk trof dit 14 organisaties en 25 personen. Met alle betrokken instellingen is gesproken over de gevolgen van het raadsbesluit en is zakelijk en constructief gezocht naar mogelijke alternatieven in het belang van de organisaties en de medewerkers die het betreft. In de 2e burap hebben wij hierover reeds gerapporteerd.


9

De resultaten van deze gezamenlijke inspanningen kwalificeren wij als goed. Voor het merendeel van de betrokken organisaties en personen is een bevredigende oplossing getroffen.

2.6 Sociale werkvoorziening Voor 2012 bedroeg de gemeentelijke taakstelling uitgedrukt in arbeidsjaren 247,34. Daarvoor was van rijkswege een budget beschikbaar van € 6,4 mln. De feitelijke realisatie kwam uit op 249,50. Het merendeel daarvan kwam voor rekening van de Meergroep. Voorts zijn 25 personen werkzaam bij Paswerk en zijn drie personen elders aan de slag in de sociale werkvoorziening. De wereld van de sociale werkvoorziening is enorm in beweging. De budgetten krimpen en met de voorgenomen invoering van de Participatiewet is een ingrijpende structuurwijziging noodzakelijk. Daarnaast heeft de economische recessie haar weerslag op de activiteiten en resultaten. Opbrengsten dalen, prijzen staan onder druk en het ordervolume loopt terug. Voor 2012 wordt wederom gerekend op een negatief resultaat. Dit tekort kan worden afgedekt ten laste van de algemene reserve van de Meergroep.


10

3 Inkomen In 2012 is het gemiddeld aantal uitkeringen gedaald van 1039 naar 1016. Wel is aan het eind van het jaar een flinke groei waarneembaar. Eind december was het standcijfer 1040 uitkeringsgerechtigden tegenover 1023 eind december 2011. Het valt nog niet in te schatten of de toename incidenteel of structureel van aard is. Bestandsontwikkeling sinds 2000 1200 1000

Aantallen

800 600 400 200 0 2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Uitkeringsjaren

Uiteraard gaat de recessie ook niet aan Velsen voorbij dus mag verwacht worden dat ook onze gemeente in 2013 geconfronteerd zal worden met een stijging van het aantal uitkeringsgerechtigden. Inzet is om die groei zoveel mogelijk tegen te gaan door een gericht (preventief) arbeidsmarktbeleid en strenge controle aan de poort. Daarnaast zijn creatieve oplossingen nodig om ook klanten met een lopende uitkering weer aan werk te helpen.

3.1 Actieplan Sociale Zaken Oplopende tekorten op het budget voor de bijstand leidden ertoe dat twee jaar achtereen een beroep moest worden gedaan op een aanvullende rijksuitkering, zie hierna. Medio 2012 hebben wij vastgesteld dat zonder bijsturing van beleid en uitvoering tekorten aan de orde zouden blijven en ‘Sociale Zaken’ daarom nog nadrukkelijker aan de slag moest om de tekorten terug te dringen. Concreet betekent dit dat er naast de basisdienstverlening minder ondersteuning is voor mensen die geen perspectief hebben op (gedeeltelijke) arbeidsdeelname ten gunste van meer kansrijke groepen. Wat we doen om de tekorten zoveel mogelijk terug te dringen respectievelijk te voorkomen: • Meer aandacht voor preventie via een verscherpte intake en handhaving; • Voorkomen van instroom door gerichte dienstverlening aan WW-ers die dreigen in te stromen in de bijstand; • Direct werk en maatwerktrajecten; • Inzet van Social Return bij aanbestedingen. Bij aanbestedingen boven een drempelbedrag dient 5% van de aanbestedingssom te worden ingezet voor werk of werkgerelateerde activiteiten.


11

In 2012 is veel tijd en energie gestoken in de vormgeving van Social Return en de voorbereiding van het project internetrecherche. Beide moeten vanaf 2013 effect gaan sorteren. Via jobhunting zijn in 2012 39 klanten extra bemiddeld naar regulier werk. Voorts zijn gesprekken gevoerd met het UWV om te komen tot een gezamenlijk project voor werklozen met een aflopende WW-uitkering. Daarmee willen wij instroom in de bijstand zoveel mogelijk voorkomen.

3.2 Incidentele aanvullende uitkering (IAU) 2011 Moesten wij over 2011 nog een beroep doen op een aanvullende rijksuitkering van 1,7 miljoen euro - eind 2012 volledig door het Rijk gehonoreerd - voor 2012 is sprake van een gering positief verschil tussen de uitgaven voor uitkeringsverstrekking en het beschikbare rijksbudget. Dit komt met name door de gewijzigde rijksfinanciering op basis van het hernieuwde uitgangspunt dat het macrobudget voor uitkeringsverstrekking toereikend moet zijn. Inmiddels is een Reserve WWB ingesteld waardoor te grote fluctuaties in inkomsten en uitgaven gedurende het boekjaar kunnen worden geneutraliseerd.

3.3 Handhaving Onweersproken is dat de bijstand uitsluitend bedoeld is voor hen die er daadwerkelijk recht op hebben. Misbruik ondermijnt de solidariteitsgedachte achter de bijstand als ultiem vangnet. Onterecht beroep op uitkeringen gaat ook ten koste van de schaarse middelen. Niet voor niets is het uitgangspunt van het college dat instroom in de uitkering zoveel mogelijk moet worden voorkomen en uitstroom met kracht moet worden bevorderd. Fraude wordt bestreden met een reeks van preventieve en repressieve maatregelen en de activiteiten op dit terrein mogen succesrijk worden genoemd. Uit onderzoek blijkt dat Velsen bovengemiddeld presteert op het gebied van handhaving en terugvordering van ten onrechte ontvangen bijstand. Hierover is in het verslagjaar diverse malen gerapporteerd naar aanleiding van raadsvragen, een motie en aandacht in de pers. Geen reden om achterover te leunen. Gezocht wordt naar nieuwe wegen om het opsporingsnet verder te sluiten. Zo heeft als onderdeel van het Actieplan Sociale Zaken een onderzoek naar de mogelijkheden van internetrecherche plaatsgevonden. Dit zal binnenkort worden geïmplementeerd. Het college zal binnenkort een nieuw Handhavingsplan vaststellen. Nieuwe wetgeving draagt ook bij aan aanscherping van het handhavings- en sanctiebeleid. In paragraaf 2.1 wezen wij al op de zogeheten Fraudewet die op 1 januari 2013 in werking trad. Terugvordering van alle ten onrechte verleende bijstand is een plicht en gaat gepaard met een bestuurlijke boete ter hoogte van het benadelingsbedrag (het bedrag dat ten onrechte is verstrekt). Daarnaast is op 1 januari 2013 ook de Wet huisbezoeken in werking getreden. Deze wet biedt meer mogelijkheden om ter controle van de woon- of leefsituatie een huisbezoek te doen. Een ingrijpend middel waar zorgvuldig mee moet worden omgegaan. Een nieuw protocol huisbezoeken is in voorbereiding. In de bijlage bij dit verslag zijn de belangrijkste resultaten van het handhavingsbeleid opgenomen.


12

4 Inkomensondersteuning 4.1 Armoedebestrijding Binnen het gemeentelijk minimabeleid worden de drempels naar inkomensondersteunende voorzieningen zo laag mogelijk gehouden. Rechthebbenden worden daartoe actief benaderd. De in de begroting 2012 opgenomen bezuinigingsopdracht van € 230.000 leidde onvermijdelijk tot aanpassing van het voorzieningenniveau. Besloten werd de doelgroep te beperken tot inwoners met een inkomen tot 110% van het minimum, een drempelbedrag in te voeren, de tegemoetkoming chronisch zieken te halveren en enkele medische voorzieningen te versoberen. De bezuinigingsopdracht is gerealiseerd. Zoals ook uit het cijfermatig overzicht in de bijlage blijkt, zijn de uitgaven ruim binnen de bijgestelde begroting gebleven. Bij een evaluatie is geconcludeerd dat het niet wenselijk is door te gaan met het drempelbedrag. Om toch binnen het budget te blijven zal de tegemoetkoming chronisch zieken per 1 januari 2013 worden afgeschaft. In het regeerakkoord ‘Bruggen slaan’ wordt een verruiming van de mogelijkheden van de bijzondere bijstand aangekondigd, met nadruk op maatwerk. Verder zullen de drie landelijke regelingen voor chronisch zieken worden vervangen door één nieuwe regeling die door de gemeente wordt uitgevoerd.

4.2 Sociale activering In 2012 hebben 40 uitkeringsgerechtigden deelgenomen aan een traject sociale activering via de OK bij de Stichting Welzijn Velsen (SWV). OK staat voor onbenutte kwaliteiten. Via deelname aan groepsactiviteiten proberen zij de deelnemers ertoe te krijgen dat zij onder de mensen komen, structuur in de dag krijgen, initiatieven ontplooien en ander (vrijwilligers)werk gaan verrichten. OK voert dit traject al vele jaren naar grote tevredenheid uit voor de gemeente. Anticiperend op de AWBZ decentralisatie en er vanuit gaande dat er een overlap zit in de groep uitkeringsgerechtigden en mensen met een AWBZ-indicatie is de SWV in overleg met de gemeente en zorgaanbieders begonnen met het project Kansen en Zo. Binnen dit project kunnen deelnemers met een AWBZ indicatie in buurthuis de Spil deelnemen aan groepsgewijze activiteiten vergelijkbaar aan die van het OK project. Einddoel van de begeleiding is dat de deelnemer een dagbesteding heeft. De voorziening is door de vestiging in het buurthuis laagdrempelig en toegankelijk. Er is sprake van een open inloop en ondersteuning bij het aanvragen van een AWBZindicatie. De voorziening is extra-muraal doordat het buiten de muren van de zorginstelling wordt aangeboden en loopt daarmee vooruit op de doelstelling op dit gebied.

4.3 Formulierenbrigade De Formulierenbrigade heeft van oudsher een tweeledige doelstelling: 1. Optimaliseren van de voorlichting aan potentiële rechthebbenden over het gemeentelijk minimabeleid en overige (rijks-)regelingen en het vergroten van het gebruik van de diverse regelingen; 2. Het bieden van werkervaring aan uitkeringsgerechtigden als opstap naar regulier werk.


13

In aanvang was het project zodanig succesvol in het doorgeleiden naar regulier werk van de brigadiers dat de dienstverlening aan de klanten daardoor onder druk kwam te staan. Inmiddels is de formulierenbrigade alom bekend en wordt haar inzet breed gewaardeerd. Vanwege de herijking van het gemeentelijk re-integratiebeleid in relatie tot de samenwerking binnen IJmond Werkt en daarmee annex de overheveling van het reintegratiebudget naar de nieuwe uitvoeringsorganisatie, is de vormgeving op een nieuwe leest geschoeid. Naast één vaste medewerker die verloond wordt door de Meergroep zijn tenminste twee brigadiers werkzaam in het kader van een werkstage als opstap naar regulier werk. De duur van de stage is vanwege het bijzondere karakter van de werkzaamheden gesteld op maximaal één jaar. Normaal geldt voor stages een duur van drie maanden.

4.4 Nazorg ex gedetineerden Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de nazorg van ex gedetineerden Het doel daarvan is de gedetineerde te ondersteunen bij het maken van een nieuwe start en (vooral) om recidive te voorkomen. De belangrijkste gemeentelijke taken in dit kader zijn: voorzien in werk en inkomen, de beschikking geven over een identiteitsbewijs, het verlenen van noodzakelijke zorg, hulp bij het aanpakken van schulden en ondersteuning bij het vinden van onderdak. In Velsen gaat het gemiddeld om plm. 90 gevallen per jaar waarvan 15% problematisch wordt genoemd. In 2012 is een start gemaakt met versterking van deze dienstverlening. Hiertoe is nauwere aansluiting gezocht bij het Veiligheidshuis. Deze instantie verzamelt de nodige gegevens en voert al oplossingsgerichte activiteiten uit. Vervolgens wordt de casus overgedragen aan een daartoe aangewezen medewerker van de afdeling WIZ. De verwachting is dat hiermee een kwaliteitsslag kan worden gemaakt.

4.5 Gemeentelijke schuldhulpverlening Op 1 juli 2012 is de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening in werking getreden. De wet is in het leven geroepen om cliënten in de schuldhulpverlening meer rechtszekerheid te bieden. Omdat de wet aansluiting vindt bij de Algemene wet bestuursrecht, zijn gemeenten nu gebonden aan doorlooptijden en kunnen burgers bezwaar en beroep aantekenen. Op basis van de wet heeft de gemeenteraad in november 2012 een beleidsplan vastgesteld.

4.6 Inburgering In 2012 is geanticipeerd op de nieuwe Wet inburgering die per 1 januari 2013 in werking is getreden. Gedurende het verslagjaar hebben wij inburgeraars die voldeden aan de criteria van de “oude” wet zoveel mogelijk in aanmerking gebracht voor een inburgeringstraject. Voor de feitelijke informatie verwijzen wij naar de bijlage bij dit verslag waarin ook de Jaarrapportage 2012 op inburgering is opgenomen. Tot het moment dat inburgering onderdeel werd van het Participatiebudget, werden inburgeringstrajecten door het Rijk gefinancierd op basis van 30% van de maximale vergoeding bij de start van een traject en 70% bij afronding daarvan met een


14

inburgeringsexamen. Gelet op de maximale doorlooptijd van deze trajecten en de onzekerheid over de slaagkans van de examens werd een voorziening ingesteld die werd gevoed met de (nog) niet bestede middelen voor inburgering. Deze voorziening diende voor een verevening van terug te betalen kosten aan het Rijk bij niet of onvoldoende resultaten op inburgering. Inmiddels heeft het Rijk de bijdrage over de oude jaren definitief vastgesteld. Dat leidt tot een positief saldo waar wel tegenover staat dat de gemeente gehouden is om in het kader van het zogenaamde overgangsrecht nog trajecten te bekostigen.


15

5 Bijlage bij Verslag Werk en Inkomen 2012 Bestandsontwikkeling Aantal uitkeringsgerechtigden 2012 per eind van de maand jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec WWB 959 966 960 958 952 956 962 959 967 962 972 994 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 WIJ 0 WWB inr. 16 15 17 18 18 19 18 17 15 15 14 13 IOAW/Z 32 33 33 34 34 31 31 31 33 32 31 31 Bbz 4 3 4 4 5 4 4 4 5 5 4 2 Totaal 1011 1017 1014 1014 1009 1010 1015 1011 1020 1014 1021 1040

Aantal uitkeringsgerechtigden door de jaren heen per 31-12 WWB WIJ. WWB inr. IOAW/Z Bbz Totaal

2003 971 0 12 100 3 1128

2004 969 0 9 78 1 1097

2005 967 0 7 45 2 1070

2006 854 0 15 21 0 940

2007 761 0 13 20 4 861

2008 658 0 17 16 4 763

2009 764 0 15 28 2 876

2010 808 157 11 39 3 1018

2011 838 134 16 31 4 1023

2012 994 0 13 31 2 1040

Toelichting Als gevolg van de economische crisis steeg het bestand in 2009 voor het eerst na vele jaren van daling. Deze stijging zette in 2010 sterk door en vlakte in de loop van 2011 af na een piek in het tweede en derde kwartaal. Deze trend zette zich voort in 2012. Vanaf november 2012 is weer sprake van een substantiële groei.

Inkomsten en uitgaven werkdeel WWB in euro’s Toegekend werkdeel

2010

2011

2012

3.245.445

3.091.570

1.661.031

449.384

0

Overheveling voorgaand jaar Ontvangsten werkdeel

€168.119

90.329

10.490

Totaal beschikbaar

3.413.564

3.631.283

1.671.521

Uitgaven werkdeel

2.964.180

3.678.547

2.001.106

449.384

47.264

329.585

Saldo

Toelichting De uitgaven zijn zoveel mogelijk in overeenstemming gebracht met het beschikbare budget dat ten opzichte van 2011 bijna is gehalveerd. Het resultaat voor bestemming


16

dient nog gecorrigeerd te worden met een bedrag van € 175.000 dat ten laste van het Actieplan Sociale Zaken wordt gebracht. Per saldo resteert dan een negatief resultaat ten opzichte van het Rijksbudget van € 155.000.

Bestandsmonitor De bestandsmonitor geeft inzicht in de omvang van het klantenbestand en de mogelijkheden en beperkingen op het vlak van maatschappelijke participatie.

Trede 1: Trede 2 Trede 3 Trede 4 Trede 5 Trede 6

(Bemoei-) zorg Ondersteunende begeleiding Sociale activering Langdurige aanbodversterking Kortdurende aanbodversterking Klaar om te werken

Trede 7 Tred 8 Trede 9


Deeltijdwerk Gesubsidieerd werk Regulier werk

17

Inkomen Inkomsten en uitgaven inkomensdeel WWB ca in euro’s (excl. Bbz) 2010 Toegekend budget inkomensdeel

2011

2012

10.985.724

10.937.297

14.458.631

309.871

398.455

302.702

Subtotaal

11.295.595

11.335.752

14.761.333

Af: uitgaven inkomensdeel

13.132.851

14.135.356

14.749.930

1.837.256

2.799.604

11.403

Ontvangsten inkomensdeel

Overschot / tekort

Toelichting Jaarlijks ontvangen we van het ministerie SZW een gebudgetteerd bedrag voor de uitkeringslasten, berekend volgens een landelijk vastgestelde formule: het inkomensdeel. Nadat een aantal jaar een overschot als eindresultaat kon worden genoteerd, was in 2010 voor het eerst sprake van een tekort. Dit liep in 2011 verder op tot € 2,8 mln. Zowel over 2010 als 2011 is een Incidentele Aanvullende Uitkering (IAU) aangevraagd bij het Ministerie. Over 2010 is € 0,7 mln. en over 2011 € 1,7 mln. extra uitgekeerd. De gemeente houdt een eigen risico van 10% van het budget. Over 2012 is sprake van een klein overschot.

Handhavingsonderzoeken Aantal ingestelde onderzoeken Resultaat - uitkering beëindigd - uitkering aangepast - maatregel opgelegd - aangifte gedaan

2010 104 16 7 11 3

2011 151 35 10 41 4

2012 165 31 14 26 1

Toelichting De cijfers zijn ontleend aan de opgave aan het CBS. Sinds 2010 is binnen de beschikbare capaciteit voor handhaving het accent gelegd op controle van nieuwe aanvragen (poortwachtersfunctie). Daarbij is huisbezoek een krachtig instrument.


18

Opgelegde maatregelen 2012 Reden maatregel Niet nakomen arbeidsverplichtingen Niet nakomen inlichtingenplicht Niet nakomen medewerkingsplicht Niet (tijdig) inleveren ROF Totaal

€0

€ 50

€ 100 7

4

41

2

14

83

1

9

3

5

18

248

74

22

5

1

1

276

79

79

5

20

1

6 22

€ 150

€ 200 14

€ 250

Anders Totaal 11 38

351 30

490

Toelichting Het aantal opgelegde maatregelen is iets gestegen ten opzichte van 2011; van 452 naar 490. Vanaf 2013 valt het niet nakomen van de inlichtingenplicht (inclusief te laat inleveren van het ROF) niet meer onder het maatregelenbeleid. Dan zal een bestuurlijke boete worden opgelegd.

Debiteuren 2012 Saldo op 1-1-2012 Openstaande voorschotten Op 1-1-2012 + Opgeboekt inclusief berekende rente en geboekte rente - Afgelost inclusief betaalde rente

€ 3.050.692 €

15.947

€ 1.101.206 €

610.508

€

128.828

- buiten invordering gesteld en gecorrigeerd

Saldo op 31-12-2012

€ 3.428.508

Toelichting. Deze tabel geeft inzicht in de dynamiek van het debiteurenbestand. Het betreft een optelsom van de vorderingen van alle inkomensregelingen en reintegratieactiviteiten. De groei van de omvang van de vorderingen is niet eenduidig te verklaren. Met de groei van het bestand stijgt ook de vorderingenportefeuille. Ook is in 2012 een aantal krediethypotheken gevestigd (geldleningen met de woning als zekerheid). Op termijn, na verkoop, komt de verstrekte bijstand terug..Twee relatief grote (fraude)vorderingen zijn de belangrijkste verklaring voor het in vergelijking met 2011 toegenomen bedrag aan opgeboekte vorderingen.


19

Inkomensondersteuning Toekenningen bijzondere bijstand (uitgaven minus inkomsten) Kostensoort Duurzame gebruiksgoederen om niet Sociaal-culturele activiteiten Actieve deelname sport/cultuur kinderen Indirecte schoolkosten Computers kind voorgezet onderwijs Toeslag chronisch zieken Langdurigheidstoeslag Medische voorzieningen Budgetbeheer Bijstand jongeren < 21 Overige kosten Totale uitgaven (min ontvangsten)

Bedrag 2010

Bedrag 2011

Bedrag 2012

€ 134.471

€ 194.228

€ 107.346

€ 95.331

€ 134.275

€ 129.830

€ 31.643 € 63.748

€ 34.875 € 71.625

€ 25.157 € 64.260

€ 61.074

€ 41.934

€ 20.524

€ 197.217 € 236.535

€ 208.533 € 230.518

€ 91.251 € 264.592

€ 80.164 € 113.916 € 57.661 € 395.128 € 1.466.888

€ 64.363 € 97.381 € 100.042 € 380.252 € 1.558.026

€ 31.828 € 84.210 € 62.812 € 473.529 € 1.355.339

Toelichting. De in deze tabel genoemde bedragen zijn ontleend aan opgaven die wij doen aan het CBS (uitgaven minus inkomsten). Kleine verschillen met de jaarrekening zijn mogelijk maar de tabel geeft wel een goed beeld van de accenten bij de bijzondere bijstand. In de bedragen over 2012 is nog geen rekening gehouden met de inkomsten (aflossing geldlening, terugvordering). Deze beliepen een totaalbedrag van circa € 65.000. De netto uitgaven waren dus omstreeks € 1.290.000. Daarmee is ruimschoots aan de bezuiningingopdracht voldaan. Begroot werd over het verslagjaar, na correctie in de Voorjaarsnota, een bedrag van € 1.455.316. Vooral de invoering van het drempelbedrag heeft er toe geleid dat veel minder aanvragen werden ingediend. In 2013 vervalt die drempel weer en is ter compensatie de regeling voor chronisch zieken geheel ingetrokken.

Overzicht kwijtscheldingen per jaar 2008

2009

2010

2011

2012

Toegekend

1103

1263

1129

1224

1363

Afgewezen

368

318

428

438

344

€ 421.034

€ 447.915

€ 417.223

€ 487.073

€ 599.930

Bedrag

Toelichting Door de jaren heen vertoonde het aantal toegekende kwijtschelding een redelijk stabiel beeld. Vanaf 2011 is een kleine jaarlijkse groei waar te nemen..Dat is Verslag Werk, Inkomen en Zorg 2012 gemeente Velsen

20

vermoedelijk het gevolg van het gewijzigde beleid. Na koppeling van de aanslagen met het Inlichtingenbureau wordt aan mensen die aan de criteria voldoen automatisch een zgn. nulaanslag opgelegd.

Inburgering JAAR RAPPORTAGE 2012

peildatum : 24-02-2013

peildatum : 24-02-2013

Examengegevens 2012 Geslaagden EPE

Examengegevens 2012 Geslaagden TGN

Aantal starters per jaar Voorziening/Handhaving

ExamenAantal Aantal gegevens 2012 starters waarvan PIB Geslaagden KNS

Verplichte inburgering Uitkeringsgerechtigd Niet uitkeringsgerechtigd en geen werk Werkenden

60 35 23 2

1 0 1 0

2 1 1 0

1 1 0 0

0 0 0 0

Vrijwillige inburgering Uitkeringsgerechtigd Niet uitkeringsgerechtigd en geen werk Werkenden

5 2 3 0

2 0 2 0

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

Overige inburgeraars Uitkeringsgerechtigd Niet uitkeringsgerechtigd en geen werk Werkenden

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

Totaal voorzieningen Uitkeringsgerechtigd Niet uitkeringsgerechtigd en geen werk Werkenden

37 26 2

0 3 0

1 1 0

1 0 0

0 0 0

Handhavingen zonder voorziening

3

0

0

0

0

Overige examenkandidaten

0

0

39

43

39

PIB: KNS: EPE: TGN:

Persoonsgebonden inburgeringsbudget Kennis Nederlandse samenleving Elektronisch praktijkexamen Toets gesproken Nederlands


21

Verslag Werk en Inkomen 2012 Gemeente Velsen Afdeling Werk Inkomen en Zorg April 2013

Recommend Documents