Verslag van een ornithologische reis Kirgizië 2007

Verslag van een ornithologische reis

Kirgizië 2007

Madina Dyussebayeva Madina Rasulbaeva Wim de Groot Machiel Valkenburg (verslag & foto’s)

Voorwoord Kirgizië is gelegen in het hart van Centraal Azië, het is grotendeels berggebied met een rijke en unieke flora en fauna. Het land grenst in het westen aan Oezbekistan, in het zuiden aan Tajikistan, in het noorden aan Kazachstan en in het oosten aan China. Het land heeft een grootte van 200.000 km² en is daarmee ongeveer vijf maal groter dan Nederland. Daarvan wordt 90% gedomineerd door de Tien Shan en Pamir Alai Bergen met pieken boven de 7000 meter. Het berglandschap wordt afgewisseld met halfwoestijnen, prachtige bergmeren, rijk bloeiende alpenweiden en unieke grashoogvlaktes. Het land telt ongeveer 5 miljoen inwoners waarvan het grootste gedeelte in de hoofdstad Bishkek woont. De economie van Kirgizië werd erg aangetast door het uiteenvallen van de sovjetunie. De laatste jaren krabbelt de economie weer op uit een diep dal. Kirgizië heeft de laatste jaren een stabiele regering die inziet dat toerisme een kans is voor het land. Dit maakt het veilig om te reizen in dit onherbergzame land.

In ongeveer 2 weken tijd maken we een rondtocht langs alle natuurreservaten rond het Issyk Kul meer, het op één na hoogste bergmeer ter wereld gelegen op 1600 meter hoogte. Daarnaast doen we ook het Son Kol meer aan. De avifauna van Kirgizië is zeer divers en heeft invloeden van Europa en Azië. Zo is het mogelijk om het ene moment Roodmussen waar te nemen en enkele momenten later Ibissnavels. Van de avifauna in Kirgizië mag met recht gezegd worden dat hij nog onontdekt is. Een niet-alledaagse avontuurlijke vogelreis werd door Central Asia Birding www.centralasiabirding.com voor Globe Natuurreizen georganiseerd met als bedoeling om de avifauna van het land te ontdekken. Met zijn vieren hadden we een leuke tijd met vele leuke vogelmomenten, hier volgt een verslag….

________________________________________________________________________2 Reisverslag Kirgizië 2007

Deelnemers Machiel Valkenburg is medeoprichter van Central Asia Birding en bestudeert sinds 2005 de avifauna van Centraal Azië. De cultuur en de avifauna van de voormalige sovjet unie staten trekt hem erg aan en zodoende is hij in Centraal Azië terecht gekomen. Hij is begonnen met vogelen op een vroege leeftijd en heeft al vele buitenlandse vogelreizen ondernomen, Georgië, Oekraïne, Roemenie, Hongarije, Kazachstan en natuurlijk Kirgizië. Ook voor deze reis had hij de touwtjes in handen. Madina Dyussebayeva is van Kazachse origine en tevens medeoprichter van Central Asia Birding. Na het afstuderen aan de toerisme Universiteit te Almaty heeft ze enkele jaren gewerkt voor een lokale organisatie die met name natuurreizen ondernamen. Ze houdt zeer van fotograferen, vlinders, planten en natuurlijk vogels. Ze heeft sinds kort de wereld van digiscopie ontdekt en is druk bezig om deze kunst snel onder de knie te krijgen. Madina Rasulbaeva is van Kirgize origine en na het afstuderen als linguïst aan

de universiteit van Bishkek is zij bij Central Asia Birding gaan werken als general manager. Het is een erg pientere meid met een sterk gevoel voor recht en onrecht tegenover dieren. Haar droom is om de straathonden van het land een onderdak te geven! Naast deze dromen is zij ook bezig om de avifauna van ‘haar’ land te ontdekken om in de toekomst als vogelgids te gaan werken.

Wim de Groot heeft zich bij Globe Natuurreizen aangemeld om mee te gaan naar Kyrgyzstan en de avifauna van het land samen te ontdekken. Het bleek een ervaren reiziger met een wil om ‘mooie’ soorten te zien. Gewapend met zijn swarovski’s ging hij de avifauna van Kirgizië te lijf.


Reisprogramma

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12)

Juli 2, Aankomst op de luchthaven in Bishkek. Vervolgd door transport naar het Ala Archa National Nature Park. Uitrusten van de vlucht gevolgd door vogelen rondom het hotel en in het Ala Archa NP Juli 3, Hele dag vogelen in de Ozermayo visvijvers. In de middag vogelen in de agrarische gebieden rondom Bishkek. Overnachting in Kaska Suu Hotel. July 4, Transport naar Chon Kemin State Park. Via de Chuy rivier naar het Tokmok bos en aansluitend aankomst in het Chon Kemin State Park. Overnachting in het Ashu gasthuis. Juli 5, Complete dag vogelen in het Chon Kemin State Park. Overnachting in het Ashu gasthuis. Juli 6, Transport naar Cholpan Ata gelegen aan het Issyk Kul meer. Morgen vogelend in de kloof vervolgd door bezoek aan semi-woestijngebieden richting Cholpan Ata. Overnachting in hotel aan Issyk Kul meer. Juli 7, Transport naar Karakol. Morgen vogelen langs het Issyk Kul meer gevold door transport naar Karakol. Overnachting in Karakol gasthuis. Juli 8, Vanuit Karakol bezoek aan May Saz regio waar we de hele dag zullen blijven. “s Avonds transport naar het Yeti Oguz Yurt kamp. Overnachting in Yurt kamp Juli 9, Transport naar Tamga. Wandeling rondom Yurt kamp, bezoek aan de Dennen bossen gelegen rondom het kamp. Transport naar Tamga met bezoek aan de moerasjes bij Tamga. Overnachting in Tamga gasthuis. Juli 10, Transport naar Son Kul. Bezoek aan Salt Lake maanlandschap. Middag transport naar Son kul. Overnachting in Son Kul Yurt kamp. Juli 11, Complete dag vogelen langs de Son Kul oevers. Overnachting in Son Kul Yurt kamp. Juli 12, Transport naar Bishkek. Morgen vogelen langs het Son Kul meer. Gevolgd door de lange terugtocht naar Bishkek. Overnachting in Bishkek. Juli 13, Terugvlucht naar Amsterdam.


Dagelijks verslag Maandag 2 juli Het vertrek vanuit Nederland voor Wim vond plaats op 1 juli vanaf Schiphol. De rest van de groep verbleef al in Kirgizië en verwelkomde Wim om 1h10 op 2 juli in Bishkek. Meteen werd vertrokken met de Mitshubishi pajero, een vierwiel aangedreven wagen, naar het gastverblijf gelegen 40 km ten zuiden van Bishkek in de bergen. Om 4 uur in de nacht kwam men aan in wat achteraf zal blijken een goede accommodatie te zijn met goed eten en een geweldig uitzicht over het aanliggende dal. Door de late vlucht en het 4 uur tijdverschil was het een kort nachtje men besloot daarop om tot 10 uur te gaan slapen. Om 10 uur opgestaan, tijdens het tanden poetsen in de open lucht kon het vogelen beginnen met een groep van 9 gieren, Lammergier, Vale Gier, Monniksgier en Sneeuwgier, cirkelend boven de nabij gelegen bergtoppen. Ze werden belaagd door enkele Oosterse Zwarte Kraaien en een Slechtvalk. Het ontbijt bestond uit Engelse pap en kleine pannenkoekjes, erg lekker een voedzaam. Als eerst stond er een wandeling rondom het complex op de planning om de omgeving te verkennen en wat eerste soorten op te doen. Al snel fotografeerde Machiel de eerste Grijze Gors van de reis. Verder werd er Grasmus, Grauwe Fitis, Roodmus, Kwartel en een overvliegende Arendbuizerd waargenomen. In de middag staat een bezoek aan het Ala Archa Nationaal Park op het programma. Het eerste natuurpark dat werd opgericht in de Republiek Kirgizië. Het is gelegen nabij de hoofdstad Bishkek en wordt veelal ook bezocht door de lokale bevolking, wij bezochten het uiteraard voor de vogels. We vertrokken om 1 uur naar het park en-route werd er gevogeld. Bij het wegrijden kregen we eerst een paartje Roodmus goed te zien en dat werd meteen gevolgd door een paartje Aziatische Roodborsttapuit. Rijdend naar beneden het dal in, het hotel is gelegen tegen een berg, krijgen we de eerste Roze Spreeuwen te zien. Bij enkele interessante stukjes wildernis maken we stops waar al snel enkele Azuurmezen en Oosterse Tortelduiven worden ontdekt. Aan de wild stromende rivier in het dal zien we helaas geen van beide Waterspreeuwen. Tijdens de gehele reis maken we kans op de Europese Waterspreeuw en de Bruine Waterspreeuw meer in de hoger gelegen berggebieden. We zien op het bijgelegen meertje wel een Meerkoet en


Oeverloper. De eerste Bijeneters, Kleine Klapeksters en Bruinkopgorzen worden gehoord en gezien, tijdens de reis zal blijken dat het erg gewone soorten zijn voor Kirgizië. We lunchen op een open veldje waar we een Turkestaanse Klauwier zien te samen met een Cetti’s zanger en Maskerkwikstaart. De lunch bestaat uit aardappeltjes, een ei, zoute augurkjes en tomaatjes waarbij de mogelijkheid was om tomatensaus toe te voegen. Als dessert nog wat noodles en koekjes. Op de achtergrond horen we nog enkele Nachtegalen die hun zang ten gehore brengen. Na de lunch gaan we verder richting Ala Archa maar jammer genoeg verschijnen er donkere wolken aan de hemel. Na de checkpost gaan we het nationaal park in, we maken enkele stops en zien soorten als Koekoek en Roodvoorhoofdkanarie. Aan een rivier ziet Madina R. een Europese Waterspreeuw wegvluchten. Met zijn allen bewonderen we nog een Grijskopputter die op een dood takje op een meter of vijf zich goed laat bekijken. Bij een riviertje zien we een Chinese Fluitlijster wegvluchten. Naast vogels zien we ook enkele mooie vlinders. Als de eerste druppeltjes vallen keren we terug naar het hotel waar we om 7 uur aankomen. De eerste dag zit erop en na het avondeten gaan we vroeg naar bed om morgen voor het ontbijt te gaan vogelen. Dinsdag 3 juli Om 6 uur staan we op en beginnen met een wandeling rondom het hotel. Hier staan erg veel coniferen en junipers. De eerste waarneming was een Roodmus, de tweede een Humes Bladkoning en de derde een Geelborstazuurmees!!! Voor het ontbijt was de hoofdsoort van de dag al meteen gezien. 7 Uur ontbijt wat weer erg uitgebreid was, spiegeleieren met spek en engelse pap vooraf. Om 8 uur zijn we vertrokken om in de morgen de visvijvers van Bishkek te bezoeken met aansluitend in de middag het agrarische landschap gelegen nabij de visvijvers.


We begonnen met enkele visvijvers nabij de grens overgang tussen Kirgizië en Kazachstan die erg goed waren. We zien hier tientallen Woudaapjes en Grote Karekieten. Deze kleine plasjes herbergen ook vele rondvliegende IJsvogels en foeragerende Waterhoentjes, Meerkoeten en Witkruinbuidelmezen die hier hun nesten gemaakt hebben in de overhangende takken van de grote Wilgen. In de Populieren zitten vele Myna’s en verschillende klauwieren. We zien er twee soorten, de Langstaartklauwier en Kleine Klapekster, die zich overigens erg goed laten bezichtigen. Na deze plasjes besluiten we om naar de grote visvijvers te gaan. Tegen 12 uur zijn we bij de plas, het is weer erg warm. Gelukkig is er voldoende gekoeld water aanwezig om de dorst te lessen. We gaan de beschutting op zoeken van de bomen waar we meteen een alarmerende Shikra zien waarna enkele Koolmezen en Azuurmezen het bal sluiten. We hebben lunch in de schaduw van de bomen. Boven de bomen zweven enkele Oostelijke Zwarte Wouwen op zoek naar een maaltje. Op de plas zelf zien we Visdief en Grote Stern. Ook dobbert er op het water een Pontische Meeuw. Er zit weinig op de plas, later blijkt dat een jetski alles wegjaagt heeft. Na dit lawaai gaan we verder en meer het landbouw gebied in rondom de visvijvers. Bij een eerste stop zien we een klein vogeltje invallen. Met zijn tweeën lopen we erop af maar wat er wegvliegt komt niet overeen met wat er ging zitten, een Kleine Trap vliegt voor onze voeten weg!!!!! Na deze sensatie gaan we weer door nog geen 300 meter verder zien we een Groene Bijeneter, dit is een erg goed stuk. Na 2 Zomertortels en een groep jagende Oeverzwaluwen besluiten we om de stad in te gaan en watermeloenen te kopen. Tijdens het shoppen spotten we de lucht boven de stad nog af voor Alpengierzwaluwen en Gierzwaluwen maar helaas nog niets te zien. Na het shoppen gaan we door naar de koele bergen met een goed gevoel over de gescoorde soorten. Net buiten Bishkek maken we een stop in een soort oase rondom de wilde bergrivier. In het begin lijkt het nergens naar toe te gaan maar na een kleine 30 minuten begint de temperatuur te zakken en horen we de eerste Cetti’s Zangers al beginnen te zingen. Meteen wordt het gevolgd door een groep Witkruinbuidelmezen met jongen.


Onderweg naar het verblijf in Kaska Suu zien we de gebruikelijke soorten als Scharrelaar, Hop, Kleine Klapekster, Bijeneter en Roze Spreeuw. Om 7 uur komen we aan in het hotel en worden meteen verwelkomt door een zingende Roodmus. De dag zit er weer op en na het avondeten gaan we snel naar bed want morgen wacht weer hopelijk een mooie dag. Woensdag 4 juli Om 6h15 liep de wekker af en gingen we er weer tegen aan. We begonnen met een klein tochtje rondom de gebouwen wat resulteerde in de gewone soorten, Grauwe fitis, Azuurmees, Roodvoorhoofdkanarie en Bruinkopgors. Deze dag gaan we op transport via Tokmok naar Chon Kemin een tocht van 250 km naar het oosten. Bij de daling van Kaska Suu naar Bishkek worden we onderweg begroet door een Bijeneter en Scharrelaar zittend op de elektriciteitsdraden en een Roze Spreeuw foeragerend langs de kant van de weg. We rijden door de stad naar het noorden en gaan via de noordelijke route naar het oosten. Er zijn twee wegen die naar Tokmok leiden en de route langs de Chuy rivier (de natuurlijke grens met Kazachstan) is landschappelijk het mooiste en voor vogels het beste. Bij de eerste stop beginnen we met een nieuwe soort voor de reis Grote Gele Kwikstaart, tevens bij deze stop enkele Oeverlopers en Boerenzwaluwen. We rijden door naar enkele visvijvers gelegen naast de doorgaande weg, onderweg zien we nog vlug enkele Steltkluten. Bij de visvijvers worden we ingehaald door een groepje Witkruinbuidelmezen, erg leuk en ik zou bijna zeggen schattig! Naast dit groepje zweven er ook plus minus 60 Alpengierzwaluwen boven de plas, in een woord geweldig! Op de plas horen we het geluid van de Dodaars maar krijgen hem niet te zien. Wel zien we drie Dwergaalscholvers, een van de meest bedreigde soorten van Kyrgyzstan. Een leuk begin van de dag. We rijden door naar het Tokmok Bos maar dit valt erg tegen, door het warme weer houden de meeste vogels zich stil. We horen alleen enkele Cetti’s Zangers. We besluiten om een stukje door te rijden in het bos naar enkele vijvertjes en daar te lunchen op een vlonder gelegen in het water. Als de dames de lunch voorbereiden zien de heren nog enkele Azuurmezen en een vrouwtje Blauwe Kiekendief. Lunch bestaat vandaag uit kippenpootjes met aardappeltjes, augurkjes en watermeloen als toetje.


Na Tokmok gaan we door naar de Burana Toren. Deze toren werd gebouwd door de bevolking van de oost Kagenets in de elfde eeuw na Christus. De toren word vergezeld door de ruïnes van het paleis, petroglieven en grafstenen die door de bevolking Balbals worden genoemd, deze laatste 2 komen vanuit de Chuy vallei. Aangekomen bij de toren, we bekijken hem van een afstandje want wij vogelaars vinden de aangelegen bosjes en het begeleidde riviertje toch net iets leuker. We zien in het riviertje een koppeltje Kleine Plevier met jongen. Ze proberen ons weg te lokken door de ‘gebroken vleugel tactiek’. In de bomen aan het riviertje zien we nesten met Spaanse Mussen. We lopen het weggetje in naast het stroompje, dit blijkt erg leuk te zijn. Ook Oeverloper met jongen en Wielewaal in het open veld, een moeilijke soort om thuis te zien te krijgen maar hier zeer makkelijk. We gaan verder richting Chon Kemin.

We moeten plots hard in de remmen voor een overkomende Aasgier. Nog 38 km tot Ashu Guesthouse en dan zijn we op de plaats van bestemming. We rijden zacht en zijn goed geconcentreerd aan het vogelen maar er zit gewoon weinig op enkele Kuifleeuweriken na. We rijden door maar onderweg zien we in een flits een Bonte Tapuit wegschieten. Gestopt en meteen er achteraan, tijdens de zoektocht naar de tapuit ziet Machiel een Stewart Gors!! We krijgen hem na een kleine achtervolging erg goed te zien. Tevens zijn de Blauwe Rotslijster en Rode Rotslijster present. We willen terug lopen maar dan zien we een volwassen Steenarend zitten op de rotsen, de koning van de bergen staat ook op de lijst! We lopen terug en horen dan Aziatische Steenpatrijs, jammer genoeg krijgen we ze niet te zien. Bij terugkomst staan er noodles klaar als tussendoortje, het loopt al weer tegen vijven. We rijden door en zien nog meerdere Steenarenden maar daar blijft het bij. We rijden de vallei van Chon Kemin in, helemaal groen en erg indrukwekkend! Enkele honderden meters voor het Guesthouse de laatste stop voor een gewone Spreeuw, het is een ondersoort die lijkt op de Europese zwarte spreeuw. We arriveren net na zessen in Ashu waar we een heerlijke plof, rijst met vlees, geserveerd krijgen. De lijst is deze dag weer uitgebreid met 22 nieuwe soorten. Douchen en naar bed in een van de mooist ingerichte guesthouses van Kyrgyzstan!


Donderdag 5 juli Om 6h15 liep de wekker weer af, aangezien we om 7h30 ontbijt hebben afgesproken nog genoeg tijd voor een wandelingetje. Samen met Madina een rondje gemaakt rondom het verblijf. We horen het geluid van Kwartel en Kwartelkoning vanuit de tarwevelden. Zomertortel en Aziatische Roodborsttapuit zien we zittend op een erf afscheiding. Een koppeltje Turkestaanse Klauwieren was erg mooi. Na het ontbijt dat bestond uit een lekker papje en 2 eitjes gingen we van start met een tocht van enkele uurtjes langs de rivier. De rivier is een uitstekend habitat voor Ibissnavel, de vogel broedt op kiezelbanken van snelstromende brede bergrivieren boven de 2500 meter, en na nog geen 10 minuten was het al raak! Een Ibissnavel zittend op 50 meter afstand, na een kleine besluiping konden we hem tot op 30 meter benaderen. Een erg mysterieuze vogel waar vele harten sneller van gaan kloppen. Na dit spektakel gingen we verder met het uitkammen van de bosjes gelegen aan de rivier. Niet veel tijd later hadden we een baltsende Sperwergrasmus te pakken. Hij was erg schrikachtig en we konden hem niet goed benaderen. Wim gaf niet op en kwam dan ook met een tevreden gezicht terug aangezien hij hem fantastisch had gezien. Na de rivier gingen we door naar de zuid kant van de vallei waar we enkele Bruinkopgorzen, Scharrelaars en een Tapuit konden begroeten. Verder was het er erg stil en de gehoopte Rotsmus bleef uit.

________________________________________________________________________ 10 Reisverslag Kirgizië 2007

We gingen verder naar het noorden van de vallei met de hoop op Geelborstazuurmees. We reden de kloof in en besloten om hier eerst te lunchen, tijdens de bereiding van de lunch worden al de eerste gewone Azuurmezen waargenomen. Na de lunch verder, waar we als eerste tegen een Waterspreeuw aanlopen. Dan komt vervolgens een Oostelijke Zwarte Wouw overvliegen, hij heeft vele gaten in zijn vleugels en is flink in de rui. We gaan door en beginnen de klim, na nog geen 15 minuten klimmen hadden we een groep van vier Azuurmezen en drie Geelborstazuurmezen! ! Machiel fotografeert bij een klein plasje op de weg vele mooie vlinders. Madina ziet een Kruisbek en verder word er nog een nieuwe soort, het Goudhaantje aan de lijst toegevoegd. Grauwe Fitis, Koolmees, Myna en een mysterie valk schiet voorbij, we zijn net te laat. Tijdens het teruglopen gaat het regenen en gaan dan ook door naar ons Guesthouse Ashu. We drinken een bakkie thee en wachten op droog weer. Na 30 minuutjes gaan we verder voor een tochtje door het landbouw gebied. Je weet immers maar nooit, op enkele klauwieren na wordt er niet veel gezien. We besluiten de dag met een laatste bezoek aan de rivier. Weer veel oeverlopers en weer zien we de Ibissnavel!! De dag zit er weer op en gaan met 15 nieuwe soorten weer slapen! Vrijdag 6 juli Na een lange nacht met lichte koorts om 6h45 wakker geworden en meteen aan het ontbijt aangeschoven. Na wat pannenkoekjes en een omelet vertrokken naar Cholpan-Ata aan het Issyk Kul meer. We beginnen de dag met een bezoek aan de rivier voor nog een keertje de Ibissnavel. Helaas blijkt dat we dit maal geen geluk hebben. Geen Ibissnavel maar wel een leuke andere soort, Duinpieper. Een tijdje later wordt ook een Boompieper gehoord. We gaan


verder met nog enkele kleine stops in de kloof maar hier geen opmerkelijke nieuwe waarnemingen, we zien er onder andere Torenvalk, Grijze Gors en Rotszwaluw. We rijden aansluitend door naar Balykchy aan het Issyk Kul meer. We hebben aan het meer de lunch waar we ook leuke soorten tegenkomen. In de lage scrubs en wadiachtige omgeving vele nieuwe mooie soorten als Sykes Spotvogel en in de aanliggende velden vele Roodmussen, Grauwe Gorzen en Maskerkwikstaarten. Bij een plasje zien we een ondersoort van de Citroenkwikstaart, deze ondersoort calcarata heeft een volledig zwarte rug. Machiel maakt zeer mooie plaatjes en is door het dolle aangezien hij deze soort al langere tijd wilde fotograferen. Na 3 uur vogelen gaan we verder door naar een semi-woestijn gebied net voor Cholpan-Ata. We vinden hier in het ruwe kale terrein vele Bonte Tapuiten en Maskerkwikstaarten. We maken hier een klein tochtje en Machiel ziet hier nog een Sakervalk over komen! Er komen kleine druppeltjes uit de lucht vallen en die worden even later wat groter zodat we beslissen door te rijden naar het hotel. We slapen op honderd meter van het meer. De dames nemen nog gauw een duik na het avondeten. Vandaag maar 7 nieuwe soorten maar dat kan niet op tegen het verbluffende ruwe landschap. En nu lekker slapen! Zaterdag 7 juli We beginnen de dag met een vroege gezamenlijke wandeling naar het nabij gelegen strand. Helaas is er op het water weinig te beleven en gaan daarom de bosjes wat afstruinen. Dit levert soorten op als Sperwergrasmus, Cetti’s Zanger, Turkestaanse Klauwier en weer vele Roodmussen. De ondersoort van de Roodmus voorkomend in Centraal Azië is vele male roder dan in Europa. Het rood op de borst loopt bijna door tot aan de pootjes. We gaan vandaag naar Karakol, de meest oostelijke plaats waar we overnachten tijdens deze reis. We zitten nu niet ver meer van China. Na een kwartiertje rijden stoppen we bij de eerste kloof van de dag, we gaan op zoek naar de Rotskruiper. In deze kloof met steile wanden en weinig begroeiing is dit duidelijk het terrein van de Grijze Gors en Bonte Tapuit. We vinden ze met grote


aantallen, maar de rotskruiper blijft uit. Tevens begint de lucht langzaam grijzer te worden en voor regen wordt gevreesd. We rijden door en gaan naar de volgende kloof voor de doelsoort van de dag. In het begin van de kloof op de open velden zien we enkele Hoppen en een nieuwe soort voor de reis de Izabeltapuit. In de kloof stoppen bij het zien van Roodvoorhoofdkanaries. We benaderen ze tot op 2 meter afstand en de foto’s zijn wederom goed. Verder in de kloof komen we een toeristische attractie tegen met illegaal gevangen roofvogels, we zien hier Arendbuizerd, Steppebuizerd en Torenvalken. De rijke toeristen gaan op de foto met deze vogels en doen net of hun neus bloedt. In deze regio heerst een groot probleem, vele roofvogels worden illegaal geroofd uit nesten en gebruikt voor de toeristen. We hebben tot nu nog een zeer beperkte lijst met roofvogels en nu weten we waarschijnlijk waarom. Als we terug rijden begint het langzaamaan te regenen en zijn we genoodzaakt om in de auto te lunchen. Wat een erg knus en gezellige sfeer veroorzaakt. Het houdt jammer genoeg op met zachtjes regenen en we besluiten door te rijden naar Karakol. De gehele dag blijft het regenen en doen wat lokale spelletjes in het Guesthouse. Opmerkelijk is dat tot nu toe alle gasthuizen meer dan uitstekend waren en deze reis een extra plus geven! Naar bed en morgen naar May Saz voor de vliegende aardbei……(ofwel Grote Roodmus) Zondag 8 juli Opgestaan om 6 uur met de gedachte om vroeg weg te gaan naar May Saz voor zovele mooie soorten. Maar tijdens het inladen van de auto met de spullen begon het te regenen en het werd deze dag ook niet meer droog. In de tocht naar May Saz zagen we daarentegen wel de leukste dingen. We begonnen met een arend die we niet op naam konden brengen. Het ging redelijk snel maar wat gezien werd waren grote witte vlekken op de rug en een zeer donkere onderzijde van de vleugels. De gedachte gaat tussen Steenarend en Keizerarend. Niet veel later werd een mooie Mongoolse Buizerd gezien. Toen we aan de klim bij May Saz begonnen werden we meteen getrakteerd op een mooie Ibissnavel. Zeer tevreden reden we verder! Dan roept Machiel weer Ibissnavel, er zitten 3 vogels bij elkaar. In totaliter zien we 5 maal Ibissnavel. Machiel sluipt als een luipaard naar de vogels toe om ze te fotograferen.


Na de Ibissnavels begint het verhaal van de Hodgsons Bergvinken . Door de hevige sneeuwval komen ze massaal naar beneden. We nemen groepen van over de 100 vogels waar. Het totaal wordt geschat op 500 vogels. Naast Hodgsons Bergvinken zien we ook Evermann’s Roodstaart Spiegeldikbek Roodvoorhoofdkanarie, Mantelroodmus, en een gewone Zwarte Roodstaart. De regen verandert in sneeuw en we moeten terug. Bij de afdaling krijgen we een lekke band en moeten de band verwisselen. Tijdens het verwisselen bieden enkele lokalen hun hulp aan, het is een ongeschreven wet hier in het hooggebergte om elkander altijd te helpen. We zijn erg nat en moeten terug naar Karakol om de lekke band te laten maken voor de zware trip naar Son Kul. Na de reparatie gaan we naar Yeti Oguz voor de overnachting in yurts. Door de vele regen hebben we meerdere ‘grote’ soorten gemist, misschien komt dit nog goed in het hooggebergte in Son Kul. Hopelijk regent het morgen niet meer en kunnen we weer gaan genieten van een mooie blauwe lucht boven Kyrgyzstan. Maandag 9 juli We staan om 6h15 op zonder het geluid van de tikkende regen. Een kleine vreugdedans wordt gemaakt. De dames gaan terug naar Karakol om de nieuwe pomp op te halen en Wim en mijzelf gaan vogelen rondom het kamp. We beginnen aan de wandeling via de rivier naar enkele naaldbossen. Grote Gele Kwikstaart en vele Grauwe Fitissen. Naast de vele Grauwe Fitissen een enkele Humes Bladkoning. Als we besluiten om terug te lopen om de rotsen te gaan beklimmen voor hopelijk iets moois hoort Machiel een Blauwkoproodstaart. Een toppertje aan het begin van de


dag. We zien nogmaals Roodvoorhoofdkanarie en enkele spelende Zwarte Mezen. De rotsen leveren helaas geen nieuwe soorten op. Om 12h30 verlaten we Yeti Oguz en gaan verder naar Tamga. We nemen de lunch tot ons bij de beroemde rode zandsteenrotsen van Yeti Oguz. We zien hier op een mooi begroeid stukje enkele leuke soorten. Evermann’s Roodstaart en weer Geelborstazuurmees zijn de uitspringers. We rijden na de lunch in een goed tempo door naar Tamga en doen hier nog wat klein vogelwerk. In de scrubs zien we Vale Braamsluipers en in een aangelegen bos zien we Boomvalken. De populieren zien er slecht uit en zitten onder de rupsen. Enkele kinderen plukken de rupsjes veelvuldig van de bomen om ze te gebruiken als visvoer. We arriveren in het gasthuis om 18h30 en gaan vroeg slapen omdat we de volgende dag er weer vroeg uit moeten. Dinsdag 10 juli Vandaag staan we erg vroeg op, om vier uur zijn we uit de veren. Het doel is om rond zonsopkomst in Salt Lake te zijn aan het Issyk Kul meer. Daarna gaan we naar Son Kul, voor mij is deze dag de mooiste van de trip met het bezoek aan mijn 2 favoriete plekken in Kirgizië. Ofwel weer een mooie dag staat in het vooruitzicht vandaag. We arriveren rond 6.20 aan in het maanlandschap van Salt Lake. We worden verwelkomt door enkele Izabeltapuiten en Strandleeuweriken. De bosjes staan prachtig paars te bloeien en maken het landschap een stuk vrolijker. We rijden de rivierbedding in met de 4-wheel drive en zien dan meteen een groepje Mongoolse Woestijnvinken. Ze foerageren op enkele kleine struikjes die zaad geschoten hebben. We rijden verder en maken allerlei kleine stops wat resulteert in Rode Rotslijster, Bonte Tapuit, meer Mongoolse Woestijnvinken en Duinpiepers. Even later komt een Pontische Meeuw voorbij vliegen en die wordt gevolgd door een Steppemeeuw!!! Een echte zeldzaamheid voor Kirgizië. We rijden door en maken onderweg vele foto’s van het geweldige landschap. Na het vele vogelen en bestuderen van de vele voorkomende tapuiten moeten we verder naar Son Kul.


We beginnen aan de lange tocht naar het Son Kul kamp hoog in de bergen. Rotsmus zien we nestelend in de huizen van het eerste dorpje. De mensen zien er hier nog echt traditioneel gekleed uit. Oude mannen zittend op een bankje in het centrum van het dorp, waarschijnlijk een hele dag pratend over de roddel van het dorp. Verder de bergen in zien we nog enkele Sneeuwvinken en vele Hodgons Bergvinken, Op de hoge alpenweides ook Zwartrugcitroenkwikstaart, Waterpiepers, Izabeltapuiten en Strandleeuweriken. Na een lange tocht van 340 km komen we aan in het Son Kul kamp we zijn erg moe maar voldaan van het mooie uitzicht, het zuurstofgebrek stijgt de dames zelfs een beetje naar het hoofd. We gaan slapen en hebben morgen hopelijk een mooie dag voor de boeg. Woensdag 11 juli We starten de dag om 7h00 met ontbijt en gaan om 7h30 van start met vogelen aan het Son Kul meer. Wat ongeveer een kilometertje van het kamp rijden ligt. We rijden vanuit het yurt kamp naar de rand van het meer. We beginnen meteen met Reuzenzwartkopmeeuw. We tellen twaalf exemplaren waarvan 9 volwassenen tevens zien we ook twee Steppemeeuwen. We zien op het meer vele Futen maar nog niks speciaals. We maken verschillende stops die soorten als Zwartrugcitroenkwikstaart en Strandleeuwerik opleveren. Samen met Tapuit en Veldleeuwerik zijn het de ‘gewone’ soorten van het gebied. Ze komen massaal voor op de groene


hooglandgrassteppe die wel wat weg hebben van Mongolië. Aan de zuidoost zijde van het meer, wat een beschermd natuurgebied is, zien we Geoorde Fuut baltsen samen met nog broedende Kuifeendjes. Vele steltlopers zijn er ook aanwezig vooral Tureluur en Zwarte Ruiter. Ook een grote groep met Visdiefjes is aanwezig. Jammer genoeg blijft het grote aantal eenden uit. Niet veel later zien we aan een klein stroompje een Mongoolse Plevier met jongen rondscharrelen. Na het bezoek aan het meer gaan we door naar de bergen. We komen er rond twaalf uur aan en dan kan het feest beginnen. Bij de eerste rotspartij ziet het wit van de Sneeuwvinken, het aantal ligt rond de vijftig. Madina R ontdekt dan een mooie Witkruinroodstaart. Machiel maakt weer mooie foto’s van beide soorten. Tevens ziet Machiel een tapuit met een complete witte rug. Hij wordt na een kleine zoekactie niet meer teruggevonden, Finch Tapuit ja of nee? We zullen het nooit weten. Bij deze mooie rots besluiten we om de lunch te nuttigen. Tijdens de lunch fotografeert Machiel nog een mooie Alpenkraai. Bij een klein snelstromend riviertje gaan we opzoek naar de Bruine Waterspreeuw. We zien de Aziatische soort niet maar wel de Europese. Ook een Duinpieper en Grote Gele Kwikstaart zijn van de partij. We rijden na een mooie dag terug en arriveren vroeg terug in het kamp. Morgen rijden we immers terug naar Bishkek. ’s Avonds worden we weer getrakteerd op een feestelijke maaltijd in een zeer mooie traditionele ingerichte yurt. Doordat er geen vals licht aanwezig is kunnen we in het donker van de nacht zeer mooi genieten van alle sterren aan de hemel.


Donderdag 12 juli Een lange terugweg staat op het programma. Bij het inpakken hoort Machiel een graspieper, een nieuwe soort voor de reis. We vertrekken rond 8h30 rustig op het gemak. Eerst wordt van iedere helper in het kamp afscheid genomen. Dit wordt gevolgd door het afscheid van het hoge bergmeer Son Kul. We zien geen Reuzenzwartkopmeeuwen meer. Wel weer vele Futen en steltlopers op de oevers van het meer. We dalen af en maken bij enkele bosjes nog een korte stop. Meteen zien we bij een riviertje een Europese Waterspreeuw. Niet veel later wordt een Zwartborstnachtegaal waargenomen. Zeer mooi en kan goed bekeken worden. De hoop op een Struikhaantje neemt toe maar helaas zal deze soort tot een volgende reis moeten wachten. In een sneltreinvaartje dalen we af en rijden door naar Balykchy, onderweg zien we weer de steppes met de lage begroeiing. De hierbij horende soorten zijn natuurlijk de vele Izabeltapuiten en Kuifleeuweriken. Door de lange reisdag maken we maar weinig stops alleen tijdens de lunch wordt er nog wat gevogeld. De soorten die in de bergen ontbreken maar in het open land veelvuldig voorkomen worden dan ook weer veel gezien. De Roze Spreeuw heeft al vliegende jongen. Aan het aangelegen kanaaltje vliegen vele Oeverzwaluwen, gecheckt wordt voor Russische Oeverzwaluw. We rijden


weer door naar Bishkek en zien onderweg weer Scharrelaar en Kleine Klapekster. De echte sterren zijn de vele duizenden Roze Spreeuwen die naast de wegen zitten te foerageren. We arriveren rond 16h30 in Bishkek waar we slapen in een mooi hotel met een zwembad. In Bishkek is het weer erg warm en dat is een lekker verschil met de hoogvlakte waar we in de ochtend waren. Madina D. en Machiel nemen lekker een duik na dit mooie avontuur. Vanuit het zwembad wordt nog een beetje gevogeld, Alpengierzwaluw in grote getallen en een Grijskopputter op de zonnebloemen in de tuin. Er wordt voor het laatst gedineerd in een restaurantje in de stad waar we een lekkere shaslick op ons bord krijgen. Dit aangevuld met vers gebakken brood en vele verschillende salades sluiten we de avontuurlijke reis af met een feestmaal.


Vrijdag 13 juli Net na middernacht wordt door Madina D. en Machiel afscheid genomen van Wim die weer terugvliegt naar Holland met Turkish Airlines. Hij grapt nog ‘terugvliegen op vrijdag de dertiende was dat wel zo een goed idee?” Gelukkig gaat alles goed en komt hij weer veilig aan in Amsterdam na een mooi vogelavontuur in Kirgizië.


Nawoord De reis is over het algemeen goed verlopen ondanks dat er op de belangrijke dagen in de bergen veel sneeuwde en regende. Dit in scherp contrast met het laagland waar het dan weer lekker warm was. De regendagen hebben ervoor gezorgd dat de vogellijst wat minder geworden is. Je kan wel stellen dat je door het mislopen van de bergsoorten zeker een 15 soorten hebt gemist daarnaast produceerde ook Son Kul niet de ‘normale’ hoeveelheden eenden. Deze kleinigheden stonden in schril contrast met de mooie waarnemingen die gedaan werden, de 7 ibissnavels (waar in de wereld zie je er meer?), vele Azuur- en Geelborstazuurmezen, Kleine Trap waarvan men dacht dat hij verdwenen was in Kirgizië, Witkruinroodstaart bij het nest en dan nog de vele Sneeuwvinken waren meer dan schitterend. Naast de avifauna waren de verschillende snel opeen volgende landschappen een ongeëvenaarde beleving. Zo was het mogelijk om in een halfwoestijn te vogelen en nog geen half uur later reed men weer tussen de alpenweiden. De verzorging van de reis was weer zeer goed, de lunch werd genoten aan een vol gedekte tafel met voldoende lekker eten en genoeg koel water altijd aanwezig in de jeep, een pluim voor de dames. Het vervoer met vierwiel aangedreven speciale wagens is een must, zonder deze wagens is het onmogelijk om je goed te verplaatsen in dit ruwe terrein. In de toekomst zullen we zeker blijven reizen naar het prachtige land met overweldigende avifauna, misschien zien we u nog wel eens op een reis van Central Asia Birding naar Kirgizië, misschien tot volgend jaar……

Hoogachtend,

Machiel Valkenburg Central Asia Birding [email protected]


Soortenlijst

Nederlands

Latijn

Casarca Wilde Eend Kuifeend Aziatische Steenpatrijs Kwartel Fazant Dodaars Fuut Geoorde Fuut Aalscholver Dwergaalscholver Blauwe Reiger Woudaapje Oostelijke Zwarte Wouw Lammergier Aasgier Monniksgier Sneeuwgier Vale Gier Blauwe Kiekendief Shikra Sperwer Arendbuizerd Mongoolse Buizerd Steenarend Torenvalk

Tadorna ferruginea Anas platyrhynchos Aythya fuligula Alectoris chukar Coturnix coturnix Phasianus colchicus Tachybaptus ruficollis Podiceps cristatus Podiceps nigricollis Phalacrocorax carbo Phalacrocorax pygmea Ardea cinerea Ixobrychus minutus Milvus lineatus Gypaetus barbatus Neophron percnopterus Aegypius monachus Gyps himalayensis Gyps fulvus Circus cyaneus Accipiter badius Accipiter nisus Buteo rufinus Buteo hemilasius Aquila chrysaetos Falco tinnunculus

subspecies

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12

X

falki X mongolicus

X X

X X X X

X X

X

X sinensis

X

X X X X

hemachalanus

X X X

X X X X X

X

X X X

X X X X

X X

X

X

X

X

X X

X X X

cenchroides dementjevi??

X X X

X X

X

X

X

X

X

X

________________________________________________________________________ Reisverslag Kirgizië 2007

X

X

X

22

Boomvalk Sakervalk Kwartelkoning Waterhoen Meerkoet Kleine Trap Ibissnavel Steltkluut Kleine plevier Mongoolse Plevier Kievit Oostelijke Wulp Zwarte Ruiter Tureluur Groenpootruiter Witgatje Oeverloper Kemphaan Reuzenzwartkopmeeuw Kokmeeuw Pontische Meeuw Steppemeeuw Grote Stern Visdiefje Houtduif Tortelduif Westerse Tortelduif Turkse Tortel Koekoek Alpengierzwaluw Gierzwaluw

Falco subbuteo Falco cherrug Crex crex Gallinula chloropus Fulica atra Tetrax tetrax Ibidorhyncha struthersii Himantopus himantopus Charadrius dubius Charadrius mongolus Vanellus vanellus Numenius arquata Tringa erythropus Tringa totanus Tringa nebularia Tringa ochropus Actitis hypoleucos Philomachus pugnax Larus ichthyaetus Larus ridibundus Larus cachinnans Larus cachinnans Thalasseus sandvicensis Sterna hirundo Columba palumbus Streptopelia turtur Streptopelia orientalis Streptopelia decaocto Cuculus canorus Apus melba Apus apus

X

X

X X

X

X X X

X X

X X X

X X

X

X

X X

X X

X

pamirensis

X X

orientalis

X X X X

ussuriensis

X

cachinnans barabensis

X

X X

X X

X

hirundo X arenicola meena

X

canorus

X

X X X X X X X

X X X X X X X X


X X X X X X

X X

X

X X X X X

X X

X X X X X

X

X

X X X

X X X X X

X X X X X

X X X X X X

X

X

X

X X X X X X X X X

X X

23

IJsvogel Groene Bijeneter Bijeneter Scharrelaar Hop Kuifleeuwerik Veldleeuwerik Strandleeuwerik Oeverzwaluw Rotszwaluw Boerenzwaluw Huiszwaluw Maskerkwikstaart Zwartrugcitroenkwikstaart Grote Gele Kwikstaart Duinpiepier Boompieper Graspieper Waterpieper Turkestaanse Klauwier Daurische Klauwier Langstaartklauwier Kleine Klapekster Wielewaal Treurmaina Roze Spreeuw Spreeuw Ekster Alpenkraai Roek Oostelijke Zwarte Kraai

Alcedo atthis Merops persicus Merops apiaster Coracias garrulus Upupa epops Galerida cristata Alauda arvensis Eremophila alpestris Riparia riparia Ptyonoprogne rupestris Hirundo rustica Delichon urbica Motacilla personata Motacilla citreola Motacilla cinerea Anthus campestris Anthus trivialis Anthus pratensis Anthus spinoletta Lanius phoenicuroides Lanius isabellinus Lanius schach Lanius minor Oriolus oriolus Acridotheres tristis Pastor roseus Sturnus vulgaris Pica pica Pyrrhocorax pyrrhocorax Corvus frugilegus Corvus (corone) orientalis

semenowi

X

X X

X

X X

X X X

? ? albigula

X

X X X

X X X X

X X X

calcarata melanope

X X X X X X

X X X X X X

?

X X X X X X X X X

X

X X X X X X

X X

X X X X X

X X X

X X

X X X X X X

blakistoni X jaxartensis X kundoo X X bactriana centralis

X X X

X X X X X X X X

X X X X X X X X X

X


X

X X

X

X X X

X X X

X X

X X

X X X

X

X

X

X

X

X X X

X X

X X X X

X

X X X X X X X X

X

X

X

X X

X X X X X

X X

X X

X X X

X X

X

X X X X X

X

24

Raaf Waterspreeuw Cetti’s Zanger Grote Karekiet Sykes’ Spotvogel Grauwe Fitis Humes Bladkoning Sperwergrasmus Grasmus Vale Braamsluiper Goudhaan Aziatische Roodborsttapuit Tapuit Bonte Tapuit Izabeltapuit Rode Rotslijster Blauwe Rotslijster Evermann’s Roodstaart Blauwkoproodstaart Oostelijke Zwarte Roodstaart Witkruinroodstaart Oosterse Nachtegaal Noordse Nachtegaal Zwartborstnachtegaal Chinese Fluitlijster Merel

Corvus corax Cinclus cinclus Cettia cetti Acrocephalus arundinaceus Iduna rama Phylloscopus trochiloides Phylloscopus humei Sylvia nisoria Sylvia communis Sylvia halimodendri Regulus regulus Saxicola maura Oenanthe oenanthe Oenanthe pleschanka Oenanthe isabellina Monticola saxatilis Monticola solitarius Phoenicurus erythronota Phoenicurus caeruleocephalus Phoenicurus (ochruros) phoenicuroides Phoenicurus erythrogaster Luscinia megarhynchos Luscinia luscinia Luscinia pectoralis Myophonus caeruleus Turdus merula

? leucogaster

X X X

zarudnyi

X X

X

X X

X

X X

X X

X X

X X X

X

X

X

X

X

X X

X X

X X

X

X

X

X X

tristis X

X X X X

X X X X

X

X X

X X

X

X X

X

X X X

X X

X X X

X X

X

X

grandis hafizi

X

X

X

X merzbacheri

X X

X X X

X

X

X

X

X X

intermedius

X X

X

X


X

X

X

X

X

X

25

Grote Lijster Zwarte Mees Azuurmees Geelborstazuurmees Koolmees Witkruinbuidelmees Huismus Spaanse Mus Ringmus Rotsmus Vink Sneeuwvink Hodgons Bergvink Roodmus Mantelroodmus Kruisbek Groenling Grijskopputter Frater Kneu Roodvoorhoofdkanarie Spiegeldikbek Mongoolse Woestijnvink Grijze Gors Steenortolaan Stewarts Gors Bruinkopgors Rietgors Grauwe Gors

Turdus viscivorus Periparus ater Cyanistes cyanus Parus flavipectus Parus major Remiz coronatus Passer domesticus Passer hispaniolensis Passer montanus Petronia petronia Fringilla coelebs Montifringilla nivalis Leucosticte nemoricola Carpodacus erythrinus Carpodacus rhodochlamys Loxia curvirostra Carduelis chloris Carduelis caniceps Carduelis flavirostris Carduelis cannabina Serinus pusillus Mycerobas carnipes Rhodopechys mongolica Emberiza cia Emberiza buchanani Emberiza stewarti Emberiza bruniceps Emberiza schoeniclus Emberiza calandra

bonapartei rufipectus ?

X X X

X

X X X X X

X

X

transcaspicus

X X X X X X

X

X

X X X X X

X X X

X X X

X

X X X X X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X X

X

X

kirhizica

X X X

X

tianschanica turkestanicus paropanisi korejevi fringillirostris

X

X

X

X

X

X

X X X

X X

X X

X X

X X X

X X

X X

X X

X X

X

X X

X X

merzbacheri par

X

X pallidior X

X

X

X X X X


X

X

X

X

X

X

X

X

X X X X

X

X X X

X

X X

X X X X

X

X X

X

X

X

X

X

X

X

X

26

Verslag van een ornithologische reis Kirgizië 2007

Recommend Documents