Verslag van de slotavond 2007, vooruitblik op de SAN aanvraag 2008

Nieuwsbrief Jaargang 2007, nr. 3

Verslag van de slotavond 2007, vooruitblik op de SAN aanvraag 2008. De laatste nieuwsbrief op de valreep van 2007 heeft drie onderwerpen: de beste wensen voor al onze leden in 2008, de hoogtepunten van de slotavond en de openstelling van Programma beheer. Die openstelling duurt tot 14 januari, dus wie iets nieuws of anders wil in agrarisch natuurbeheer moet zich snel melden bij de vereniging.

De voorzitter aan het woord De vereniging heeft dit jaar weer goed gedraaid. Bij de leden is er steeds meer kennis over weidevogels en slootkantplanten. De vluchtstroken worden ieder jaar vaker toegepast. Helaas was het droge, hete voorjaar niet goed voor de weidevogels. Vanaf 7 mei viel er veel regen en ook dat was niet goed voor de weidevogels. De aantallen nesten waren over het algemeen dan ook lager dan andere jaren. Voor de media was dit reden om negatief over agrarisch natuurbeheer te schrijven.

Openstelling SAN 2008 Voor 2008 kunnen bestaande pakketten voor nestbescherming worden verzwaard naar uitgesteld maaibeheer. De looptijd is dan tot eind 2009. Ook kan er een contract voor vluchtstroken met DR worden afgesloten. Vluchtstroken afsluiten met de vereniging blijft ook mogelijk. Leden, die het een of ander willen afsluiten, worden gevraagd dit snel aan het bestuur te melden. Een aanvraag kan dan tijdig in orde gemaakt worden. Mevrouw Van der Horst vraagt of leden met land in de provincie Utrecht in Zuid-Holland moeten blijven aanvragen. De voorzitter heeft hier enige tijd geleden naar geïnformeerd, maar nog geen antwoord gekregen.

Uitbetaling 2007 De compensatie van € 94,voor uitgesteld maaibeheer, die de vereniging de laatste jaren aan de leden heeft betaald, wordt niet in 1 keer maar langzaam afgebouwd. Voor het afgelopen jaar wordt er 75% betaald, voor 2008 50% en voor 2009 25%. Het bestuur heeft hiertoe besloten om een geleidelijke overgang te krijgen naar de nieuwe regeling, waarin de compensatie helemaal niet meer wordt betaald. Voor nestbescherming heeft het bestuur de basisvergoeding met € 5,- verhoogd. Leden, die nesten melden, krijgen daar nog eens € 5,bovenop. Bij de slootkanten gaat de basisvergoeding ook met € 5,- omhoog. Als een lid meer dan 3 indicatorsoorten in een meetvak heeft, krijgt hij voor iedere indicatorsoort extra ook € 5,-. Het bestuur wil met deze extra vergoedingen de leden stimuleren om te melden. Dit is belangrijk voor eventuele nieuwe contracten na 2009. De heer Van de Burg vraagt waarom alle tarieven verhoogd worden, maar niet de vergoeding voor uitgestelde maaidatum. Die gaat zelfs omlaag, terwijl de kosten van het voer stijgen. Verder is uitgestelde maaidatum belangrijk voor de weidevogels. De voorzitter legt uit dat bij de

Agrarische natuur en landschapsvereniging De Hollandse Venen, secretariaat Hogedijk 5 2435 NC Zevenhoven tel. 0172 408 500 www.dehollandsevenen.nl - [email protected] - rekeningnummer 30.03.67.031 Rabobank Nieuwveen

verlaging van de vergoeding door LNV deelnemers de gelegenheid hadden hun contract te beeindigen of voort te zetten met 2 jaar compensatie van de verlaging door de vereniging. Ze zal in het bestuur de voorgestelde tarieven opnieuw bekijken. De aanwezigen in de vergadering hebben geen bezwaar tegen het voorstel.

Vervreemder/verwerver De minister van LNV, Gerda Verburg, heeft laten weten dat bij uitruil van land geen sancties volgen als het beheer wordt uitgevoerd. Na controle door de AID op de naleving van contracten moest 1 lid alles terugbetalen. Door tussenkomst van de vereniging is dit teruggedraaid. Een ander lid moet wel geld terugbetalen, omdat hij geen nesten gemeld had. Tevens kon hij geen administratie van de nesten laten zien. Gelukkig ging het maar om 1 perceel. De voorzitter drukt iedereen op het hart om goed zijn best te doen en alles goed te noteren. De heren Paul van Hoek en Joop Verbruggen, van de vrijwillige weidevogel-bescherming, hebben laten weten dat de gegevens van de nazorg onvoldoende zijn. De voorzitter vraagt de leden dan ook deze gegevens goed te noteren. De boekjes met de cijfers van predatie en dergelijke worden voortaan opgehaald. Natuurvriendelijke oevers

Waternet heeft de vereniging verzocht om mee te werken aan contracten voor de aanleg van natuurvriendelijke oevers met onder andere veedrenkplaatsen. Het waterschap wil meebetalen aan de aanleg. Tevens betaalt men een vergoeding voor het land dat de boer kwijtraakt. Verder is er nog niet zoveel over bekend. Informatie volgt.

Geschilderde koeien De veiling van de beschilderde koeien bij Galerie Rijlaarsdam krijgt een vervolg. De eigenaresse heeft nu het plan om schilderijen met koeien te gaan veilen en workshops te gaan houden bij de boeren, die de vorige keer een contract voor koeien in de wei hebben gekregen. Als zij dat willen natuurlijk!

De veldresultaten in 2007

Nieuwsbrief

, jaargang 2007 nr. 3

De presentatie van de veldresultaten bestaat als elk jaar uit de resultaten van beheer en aantal andere zaken die spelen in de vereniging.

Weidevogels Geen jaar is hetzelfde, maar dit jaar waren de verschillen tussen geheel droog (hele maand april) en flink nat (mei, juni) groot. Deze combinatie bleek ook geen goede voorwaarde voor een goed broedresultaat. Toch zeggen de aantallen nesten niet alles. In totaal zijn er op 2.745 ha 1.344 nesten beschermd. Dit is gemiddeld 49 per 100 ha. Voor slechts 58% van de hectares zijn nesten gemeld. De daling in nesten loopt gelijk op met de daling in gemelde hectares. Op de gemelde hectares was de dichtheid 85 nesten per 100 ha. Het contract dat de vereniging heeft afgesloten gaat uit van 50 nesten per 100 ha. Dat halen we nu dus officieel niet. Het is daarom erg belangrijk dat er gemeld wordt. Bij de omvorming van Programma Beheer is het mogelijk dat men uitgaat van de resultaten van vorige jaren. Onduidelijk is of er echt minder nesten zijn of dat het melden er gewoon te vaak bij in schiet. 2

Grutto Kievit Scholekster Tureluur Overigen

2007 Nesten Per totaal 100 ha 185 7 963 35 98 4 70 3 25

2006

208 1029 127 73 29

Totaal

1344

1463

gemelde ha

58%

64%

Behalve nestbescherming was er 284 ha uitgesteld maaibeheer, is er op 265 ha ruige mest uitgereden (58% van de contracten) en is 13 ha vluchtstroken blijven staan. Wie (weide)vogels eens rustig, mooi en van dichtbij wil zien kan fraaie foto’s vinden op Internet bij Birdpix.nl. Voor andere natuur en landschapsfoto’s in Nederpix.nl een aanrader. In de presentatie worden hiervan mooie voorbeelden getoont.

Slootkanten Hoogtepunt van het jaar in de slootkant was de vondst van een Rietorchis in een meetvak. In totaal zijn in 446 meetvakken 1167 indicatoren gevonden. Dit betekent dat van 23% van de 581 meetvakken met een contract, niet bekend is hoeveel indicatoren er stonden. Voor deze slootkanten geldt net als voor de weidevogelhectares dat geld blijft liggen! Van dat geld worden nu de melders van slootkanten (en nesten) extra beloond.

Nieuwsbrief

, jaargang 2007 nr. 3

Programma beheer Voor 2008 heeft de Provincie de subsidieregeling opengesteld. Hierbij geldt dat wie het eerst komt, het eerst maalt. Er lijkt ruim budget beschikbaar.

Ondertussen verandert de landbouw. Bedrijven blijven groter worden en de prijzen stijgen. Dit biedt ruimte voor verbreding terwijl de relatie van stad en land steeds belangrijker wordt, zeker in Zuid-Holland. In het blad National Geographic van november stond een mooi en uitgebreid artikel over verbreding. Het bestuur geeft in verbreding het goede voorbeeld zoals met agro-recreatie. De penningmeester heeft een boerenbad aangelegd en Natuurmonumenten heeft in de achtertuin van de voorzitter de boerenschaatsbaan “De Groene Jonker” aangelegd. 

Op dit moment wordt door de provincies gezamelijk (IPO, InterProvinciaal Overleg) hard gewerkt aan de ombouw van Programma Beheer. Sinds 1 januari van dit jaar zijn de provincies verantwoordelijk, maar vanaf 1 januari 2009 mogen ze ook eigen regels stellen. De provincies willen samen met alle beheerders en overheden de regels eenvoudiger en meer gericht op resultaten maken. In Zuid-Holland helpt NPW bij de omvorming. Verwacht wordt dat in 2009 ingeschreven kan gaan worden voor de nieuwe pakketten uit de PSAN (Provinciale Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer), die in gaan op 1 januari 2010.

Verbreding Over de verbreding van de landbouw met groene diensten wordt al vele jaren gesproken. Europa kent hiervoor de “tweede peiler” van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). In de eerste peiler oort zorg voor de omgeving bij de primaire productie (cross compliance), de tweede peiler beschouwd groene diensten als een zelfstandig product. In Europa wordt gedacht over een verdere verschuiving van subsidies van de eerste naar de tweede peiler.

De verlichte boerderijenroute heeft dit najaar veel kijkers getrokken. Verschillende leden namen deel en hadden ook open huis. In het kader van het 10-jarig bestaan van NPW heeft de vereniging op 2 zaterdagen in oktober wandelingen door het boerenland georganiseerd. Ook hier bleek veel belangstelling voor.

3

Niet alleen met port De voorzitter en penningmeester verzetten enorm veel werk voor de vereniging. Op het eerste lustrum had Franck Kuiper verklapt dat ze dat volhielden met glaasjes port. Hij benadrukt nu dat beiden een nuchtere kijk op de zaak houden

dankzij andere dranken, zoals water dat hij hun als bewijs (en dank voor hun inzet) in fraaie glazen op de slotavond inschenkt. 

De ganzen Gastsprekers op de slotavond zijn de heren Dirk Kroon, voorzitter WBE de Aarlanden en Joop Verheul.

Nieuwsbrief

, jaargang 2007 nr. 3

W.B.E. Ondanks 20.000 jagers is de wilddichtheid in Nederland nergens zo groot als elders. Over WBE’s (Wild Beheers Eenheid) valt het volgende te melden: • Een lokaal samenwerkingsverband van jagers; • Een werkgebied van 5000 ha of meer; • In Nederland zijn er zo’n 300 WBE’s; • In totaal wordt 2 miljoen ha beheerd; • WBE’s zijn aangesloten bij de KNJV. (Koninklijke Nederlandse Jager Vereniging) Per provincie gelden andere regels. Stukjes gebied, die buiten de provincie Zuid-Holland liggen, doet WBE de Aarlanden daarom over aan een WBE in de provincie Utrecht. De taken van een WBE: • Instandhouding van de fauna • Bescherming van de fauna • Verzorging van de fauna (b.v. de aanleg van paddenpoelen) • Verantwoorde bejaging De WBE voert die taken uit door: • Toezicht houden in het veld • Inventariseren van de fauna • Het aanleveren van gegevens aan de FBE (Fauna Beheer Eenheid) • Het bestrijden van wildschade • Geven van voorlichting over jacht, beheer en schadebestrijding • Samenwerken met natuurverenigingen

Ganzen Overzomerende ganzen zijn ganzen die hier jaarrond verblijven. In Zuid-Holland zijn dat er meer dan 100.000. Tot nu toe is er niets aan gedaan. Boeren zijn bang voor de aanwijzing van

een gedooggebied. Er wordt nu gewerkt met ontheffingen voor afschot. Als er geen historie van schademeldingen is, dan komt er geen ontheffing, want zonder melding van schade lijkt er geen probleem te zijn. Als er wel een historie van meldingen is, dan wordt een (groter) quotum toegewezen. Conclusie: het is belangrijk dat schade gemeld wordt. De Provincie probeert gebieden te vinden waar de ganzen ongestoord kunnen foerageren. Zij geeft een vergoeding voor zulke gebieden. Het is in Zuid-Holland niet gelukt om percelen te vinden waar de gans welkom is om het gras op te eten. De gans houdt van kwalitatief goed gras, zoals van gras op een net gemaaid perceel. Ganzen met kuikens foerageren in de buurt van het nest. Als de kuikens vliegvlug zijn gaan ze verder van het nest. Het zou goed zijn als de TBO’s (Terrein Beherende Organisaties) een deel van hun gebied gaan beheren, zoals een boer dat doet. De ganzen kunnen dan daar foerageren. In Nieuwkoop bevinden zich zo’n 600 nesten dicht bij de purperreigerkolonie. Zij worden daar, vanwege de bescherming van de kolonie, niet verjaagd. De heer Kroon is van mening dat de overlast van de ganzen over TBO’s en boeren verdeeld moet worden en dat daar een ruimhartige vergoeding tegenover moet staan. Jaarlijks worden er tellingen verricht. De populatie kan beheerd worden d.m.v. eieren rapen (schudden is niet afdoende), ruiganzen vangen (in april en in het najaar) en afschot. Het maximum van de populatie is in Zuid-Holland nog niet bepaald. Er zijn tot nu toe 10.000 ganzen afgeschoten. Daar kunnen er nog 3.000 bijkomen. Om het aantal van de populatie te reduceren zou een afschot van 50.000 4

ganzen noodzakelijk zijn. Een aanbeveling is om te komen tot een regionale beheergroep. Daarin zouden de volgende organisaties vertegenwoordigd moeten zijn: FBE, ANV’s, WBE’s, Natuurmonumenten, SBB, Zuid-Hollands Landschap en WLTO. Bij maatregelen moet de Provincie de PR verzorgen. Op een vraag uit de zaal over wat er met gevangen ganzen gebeurt meldt dhr. Kroon dat daar niets mee mag. De heer Joop Verheul licht de leden voor over de aanvraag voor schadevergoeding. Alle aanwezigen krijgen op papier een overzicht van de belangrijke aspecten voor de aanvraag van faunaschade. Hij snapt niets van de mentaliteit van de boeren. Slechts 1 op de 3 boeren in Zuid-Holland en Utrecht vraagt een schadevergoeding aan. In Noord-Holland en Friesland wordt veel vaker een schadevergoeding aangevraagd. Hij vindt het dom om niet aan te vragen. Voor de aanvraag is de samenwerking boer-jager erg belangrijk. Vraag de jager te helpen bij het

indienen van de aanvraag. De grondgebruiker blijft wel verantwoordelijk voor de aanvraag. Deze kan 4 keer per jaar worden aangevraagd. De vergoedingen zijn, op die in de zomer na, goed te noemen. De vergoeding in de zomer is met € 0,14 per kg droge stof te laag. De aanvraagformulieren zijn ingewikkeld. De gemiddelde schade per jaar van € 1750,- maakt het melden toch zeker de moeite waard. Aansluitend aan de presentatie van beide heren meldt de voorzitter dat er overleg met Natuurmonumenten is geweest over de Groene Jonker. De vereniging zou graag zien dat het gebied geen broedgebied, maar slechts een foerageergebied van ganzen wordt. Natuur-monumenten heeft die wens ook. Er is min of meer overeengekomen dat er onder leiding van een boswachter eieren geprikt gaan worden. Leden kunnen zich hiervoor aanmelden. Dhr. Kroon vreest dat prikken niet afdoende is. De voorzitter verwacht van wel als het gebeurt op het moment dat de eieren bebroed zijn.

Nieuwsbrief

, jaargang 2007 nr. 3

Bestuursverkiezing Aftredend en niet herkiesbaar zijn de heren Piet Plomp en Frans de Groot. Piet zit vanaf de oprichting in het bestuur, Frans heeft 6 jaar deel uitgemaakt van het bestuur. Het bestuur heeft 2 capabele vervangers gevonden: mevrouw Tanneke Burggraaf en de heer Cees Janmaat. Er zijn geen tegenkandidaten aangemeld. De nieuwe bestuursleden zijn daarmee gekozen. De voorzitter heet de nieuwe bestuursleden welkom in het bestuur. Zij bedankt Piet en Frans voor

alles wat zij gedaan hebben met een bloemetje en een kalender. Voor de kalender ontvangen zij later nog wat anders, maar dat is nog niet klaar. Ook de nieuwe bestuursleden krijgen een bloemetje.

In de prijzen gevallen Mevrouw Lenie van Berkel heeft de puzzel in de nieuwsbrief goed opgelost. Het antwoord was veenweidevriend. Haar man neemt de prijs, een glazen mok met het logo van de vereniging, in ontvangst. De quiz van de verlichte boerderijenroute heeft 2 prijswinnaars, een uit Alphen en een uit Nieuwveen. Zij ontvangen op 1 december hun prijs. Van de aanwezigen van hedenavond had Herman

Bak het aantal gevonden nesten van het afgelopen jaar het beste ingeschat: ook hij ontvangt een glazen mok. De vereniging stelt dit jaar voor het eerst wisselbekers beschikbaar voor de leden die het eerste grutto- of kievitsnest vinden. De heer Co Rodenburg heeft op 30 maart het eerste gruttonest gevonden. Hij ontvangt een fraaie wisselbeker. Het eerste kievitsnest is op 10 maart 5

door Gert Jan Smit gevonden. Hij is helaas afwezig en krijgt de wisselbeker later. Voor andere eerst gevonden nesten heeft de vereniging geen beker. De familie Hoogeveen uit De Hoef heeft dit jaar voor het eerst nesten en planten gemeld. Moeder en dochter zijn hier heel intensief mee bezig geweest. Zij vonden zelfs 12 indicatorsoorten in een meetvak: een record voor onze vereniging. De dochter, Tessa, heeft een heel boekje van de

slootkantplanten gemaakt. Voor hun enthousiasme ontvangt mevrouw Hoogeveen een bloemetje en Tessa een cadeautje van de vereniging.

Openstelling Programma beheer Tot 14 januari 2008 kan subsidie worden aangevraagd uit de provinciale subsidieregeling agrarisch natuurbeheer (PSAN). Een bestaand pakket kan worden verzwaard voor de resterende periode van het oorspronkelijke contract. Een contract voor nestbescherming 2004 t/m 2009 kan voor de komende twee jaar (gedeeltelijk) omgezet worden naar bijvoorbeeld uitgesteld maaibeheer. Nieuwe contracten worden voor 6 jaar aangegaan. Het is nog niet duidelijk wat er gebeurt met de lopende contracten als in de nieuwe PSAN wordt vastgesteld (eind 2008). Elk lid dat het contract wil aanpassen kan zich melden bij het bestuur. Op Internet is ook de nodige informatie te vinden.

Boerderijenroute 2007 Dit najaar heeft de vereniging meegedaan aan de “verlichte boerderijenroute”. Boerderijen worden hierbij in het licht gezet en er kan een open huis gehouden worden. Met bussen tegelijk hebben 4.000 bezoekers een rondgang door het gebied gemaakt in het nachtelijk duister. Bij vele boerderijen was men welkom voor een kijkje en een praatje. De eerste nachten was het weer prachtig, maar daarna trokken storm en regen voorbij.

Nieuwsbrief

, jaargang 2007 nr. 3

Internet Op diverse plekken op Internet is informatie te vinden, hier volgen een paar belangrijke: • www.dehollandsevenen.nl = informatie van en over uw eigen vereniging • www.natuurlijkplatteland.nl/west = informatie over agrarisch natuurbeheer in west Nederland • www.catalogusgroenblauwediensten.nl = informatie over door Europa toegestane verbreding Over de openstelling van de PSAN kunt u informatie vinden op: • www.natuurlijkplatteland.nl/west/openstelling2008.html • www.hetlnvloket.nl = zoek verder onder subsidie -> agrarisch natuurbeheer

Colofon: teksten van Cocky Schouten, tekeningen en foto’s van Internet, foto’s, bijdragen en eindredaktie door Franck Kuiper.

6