VERSLAG
Van Datum Aanwezig
: : :
Informatiebijeenkomst Basisnet Spoor in zaal Fidei et Arti 18 september 2013 Giel Janssen, burgemeester Arie-Jan Arbouw, Ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M) Leo Bijkerk, Adviseur Goederenvervoer Rijkswaterstaat Harry Killaars, Adviseur Risicobeheersing Veiligheidsregio Midden- en West Brabant Natacha van Eck, Gemeente Halderberge Plm. 75 bewoners van de spoorzones Oudenbosch en Bosschenhoofd Plm 7 gemeenteraadsleden
Openingswoord door burgemeester Giel Janssen: De heer Janssen heet alle aanwezigen van harte welkom. De aanleiding voor deze bijeenkomst is de invoering van het Basisnet Spoor met ingang van 1 januari 2014. De gemeente Halderberge heeft gekeken naar twee spoorlijnen, die door Oudenbosch en Bosschenhoofd lopen. Voor deze bijeenkomst zijn bewoners uitgenodigd die in een strook van 100 meter aan weerszijden van het spoor wonen. Transporten, ook die van gevaarlijke stoffen, maken deel uit van ons dagelijks leven; dit maakt deel uit van onze economie. Er is een spanningsveld tussen leefbaarheid, veiligheid en ruimtelijke ordening. Dit heeft geleid tot het Basisnet Spoor. Het Rijk heeft gemeend om het vervoer van gevaarlijke stoffen te bundelen; o.a. de Betuwelijn was daarvoor bedoeld. De gemeente Halderberge wil met deze informatiebijeenkomst haar inwoners informeren, hen extra kennis bijbrengen over dit onderwerp en hen in de gelegenheid te stellen met hun vragen te komen. Vervolgens stelt de burgemeester de drie sprekers voor, geeft hij uitleg over het programma van de avond. Hij vertelt dat in de pauze belangstellenden hun vragen schriftelijk kunnen indienen en dat deze na de pauze, voor zover mogelijk, meteen zullen worden beantwoord. Presentatie door Arie-Jan Arbouw van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M): Deze presentatie kunt u vinden op de website van de gemeente Halderberge. Presentatie door Harry Killaars, adviseur Risicobeheersing van de Veiligheidsregio Midden- en West Brabant: Deze presentatie kunt u vinden op de website van de gemeente Halderberge. Presentatie door Natacha van Eck, afd. ontwikkeling en realisatie van de gemeente Halderberge: Deze presentatie kunt u vinden op de website van de gemeente Halderberge. Burgemeester Janssen rond het gedeelte voor de pauze af. Hij heeft geconstateerd, dat er veel kanten aan het verhaal zitten, zoals veiligheid, leefbaarheid. Hij deelt mede, dat het verslag, de presentaties van de sprekers en de Q&A-list (questions and answers list = een lijst waarop de meest voorkomende vragen en antwoorden staan) zo spoedig mogelijk op de gemeentelijke website zullen worden geplaatst. Hij geeft aan dat de sprekers, na de pauze zo veel mogelijk vragen direct zullen beantwoorden. PAUZE
pagina 1 van 6
VERSLAG Na de pauze neemt burgemeester Janssen het woord. Hij heeft vastgesteld dat er veel vragen zijn ingediend en dat er tijdens de bijeenkomst zo veel mogelijk zullen worden beantwoord. Hij vervolgt met de eerste vraag: Vraag: Er is voor de betrokken gemeenten 5 miljoen euro ter beschikking gesteld. Wat gebeurt daarmee? Antwoord Killaars: Met de 5 miljoen zal eerst gekeken worden naar de knelpunten op het traject. (Uitgangspunten zijn o.a. de maatscenarios en de ervaring van Wetteren). Het is de bedoeling dat er een stuurgroep komt, bestaande uit burgemeesters, portefeuillehouders (wethouders) en de directeur van de Veiligheidsregio. Er zal een projectgroep worden gevormd die een inventarisatie zal maken van maatregelen die in het kader van hulpverlening en zelfredzaamheid kunnen worden getroffen. Hiervoor heeft de minister dit bedrag toegezegd. Vraag: In de eindrapportage paragraaf 3.2.4 wordt gesproken dat op verschillende trajecten langzaam zal worden gereden. Hoe is dit in de praktijk geregeld op het traject Roosendaal-Zevenbergen? Antwoord Arbouw: Op een klein stuk van het traject (stations emplacement Roosendaal) zal langzamer dan 40 km/uur worden gereden. Op de overige delen van het traject bedraagt de snelheid meer dan 40 km/uur. Bij het station Oudenbosch wordt sneller dan 40 km/uur gereden, als de trein hier niet stopt. Vraag uit de zaal: Als er langzaam wordt gereden veroorzaakt dat veel lawaai en trillingen. Daar hebben mensen last van. Antwoord Arbouw: Waarschijnlijk betreft dit het zgn. opstelspoor. U kunt zich daarover beklagen bij Pro Rail en u kunt het als bezwaar kenbaar maken als zienswijze bij de inspraakronde Regeling Basisnet. Vraag: Hoeveel vaker gaan de spoorbomen dicht bij toename van de transporten, m.a.w. gaan ze nog wel open? Antwoord Arbouw: Er is een programma dat gaat over de overwegen. Het zijn de personentreinen die het meest bepalend zijn hoe vaak overwegen dicht gaan. Het goederenvervoer maakt daarvan maar een klein percentage uit. Hoeveel personen en goederentreinen in de toekomst gaan rijden, is afhankelijk van het programma Hoogfrequent spoor en marktontwikkelingen in het goederenvervoer. Vraag: kunnen bewoners alle sheets van de presentaties ergens teruglezen? Antwoord Janssen: Alle presentaties, maar ook de Q&A list, het verslag van deze bijeenkomst over het Basisnet Spoor zullen worden gepubliceerd op de website van de gemeente Halderberge. Vraag: Wat wordt er gedaan aan de overlast en wat heeft dat voor effect op de (WOZ) waarde van mijn huis? Antwoord Arbouw: Deze vragen spelen ook elders. In het verleden heeft het spoor niet veel invloed gehad op de waardeontwikkeling van een huis. Studies over de relatie tussen WOZwaarde en spoor zijn hem niet bekend. Vraag: hoe zit het met de 200 meter grens? Antwoord Killaars: Er zijn op deze afstand geen beperkingen van bebouwing. Binnen 30 meter van het spoor zijn er wel bouwbeperkingen, maar dit is maatwerk. Betreft de 200 meter zone, aan elke kant van het spoor, wordt een analyse gemaakt van de groepsrisico’s. Dit wordt extra getoetst en heeft te maken met het type van gebruik.
pagina 2 van 6
VERSLAG Vraag: in Bosschenhoofd bevinden zich aan beide zijden binnen 200 meter een tankstation; dit is een reeds bestaande situatie. Hoe wordt daarmee omgegaan? Antwoord Killaars: Ten aanzien daarvan wordt gekeken naar de gevolgscenario’s, evenals voor andere risicobronnen. Tijdens een incident wordt hiermee uiteraard rekening gehouden. Vraag: wat zijn nu eigenlijk de èchte risico’s en wat is de kans op een ongeluk? Antwoord Killaars: Een voorbeeld: een onbeschermd persoon, op 18 meter van het spoor over een lengte van 1 km, heeft een kans van 1 op 1 miljoen om getroffen te worden door een incident op het spoor. Voorgaande is slechts een rekenexercitie. Daarom is het beter alleen rekening te houden met de effecten. Vraag: Waaruit bestaan de giftige stoffen en wat zijn de consequenties bij een ongeval? Antwoord Killaars: de stoffen zijn ingedeeld in een zgn. stofcategorie. Het betreft o.a. Brandbare vloeistoffen, zoals benzine, diesel, methanol (alcohol) Brandbare gassen: dit zijn bijvoorbeeld LPG, Propaan Toxische stoffen: deze stoffen kunnen doordringen in de huid of worden ingeademd en hebben gevolgen voor de gezondheid en kunnen soms dodelijk zijn. Zie tabellen QAlist. Vraag: Wat wordt er gedaan tegen trillingen c.q. geluidsoverlast? Antwoord Arbouw: Deze onderwerpen staan in het middelpunt van de belangstelling. Inmiddels is 75% van de personentreinen al uitgerust met kunststof remblokken. Deze maatregel wordt, bij vervanging van treinstellen, ook toegepast op goederentreinen en ook op de internationale treinen. Het streven is, dat binnen 10-15 jaar alle treinstellen hiermee zijn uitgerust. Bij geluidsbelasting zijn er twee categorieën: Regelmatige geluiden, (als van een langskomende trein) en piekgeluiden, (zoals bij het opstelspoor of rangeerterrein kunnen ontstaan) Dit wordt als verschillend ervaren. Betreft de trillingen wordt nog steeds onderzoek verricht, naar wat er mogelijk aan te doen is. (bv. ondergrond). Het ministerie kan hierover nadere informatie verschaffen. Vraag: De goederentreinen maken meer lawaai; wat gaat dat betekenen als er elke 3 minuten een goederentrein langskomt? Antwoord Arbouw: De treinen zullen weliswaar langer en zwaarder worden, maar hij verwacht niet dat ze om de 3 minuten zullen passeren Vraag: U hebt de bewoners die binnen 100 meter van het spoor wonen uitgenodigd voor deze avond; is dan ook al bekend welke mensen zullen worden benaderd voor uitkoop? Antwoord Van Eck: Zowel door het ministerie en de gemeente wordt momenteel een inventarisatie gemaakt en deze worden met elkaar vergeleken aan de hand van de in de wet gestelde definities. Het Ministerie zal rechtstreeks met betrokkenen contact opnemen. Vraag: geldt de risicocontour van 18 meter ook voor Bosschenhoofd? Antwoord Arbouw: Nee, de risicocontour is hier kleiner, omdat er minder gevaarlijke stoffen dan bijvoorbeeld op het traject Roosendaal-Moerdijk worden vervoerd. Hier zijn geen saneringen.
pagina 3 van 6
VERSLAG Vraag: Hoe zit het met aan het spoor gelegen huurwoningen? Arbouw: de spelregels zijn dat de eigenaar en de bewoner hierover worden geïnformeerd. Het maakt de situatie meer complex. Echter het betreft in dit geval weinig woningen. Het Rijk zal in deze samenwerking zoeken met de gemeente en de woningstichting en kijken naar mogelijke oplossingen. Vraag: Vanaf waar wordt er gemeten? Antwoord Arbouw: bij enkelspoor vanuit het midden van het spoor, bij dubbelspoor vanuit het midden tussen de twee sporen. Dubbelspoor is de gangbare breedte. Vraag: Wat zijn de gevolgen voor een 2 onder 1 kap woning, waarbij de ene wel en de andere niet in de 18 meter zone valt? Antwoord Bijkerk: Bij een geschakelde woning wordt eerst contact opgenomen met de bewoner binnen de veiligheidszone. Als hij gebruik wil maken van de uitkoopregeling, wordt contact opgenomen met de buurman. Indien mogelijk, afhankelijk van de constructie, zullen de woningen worden gescheiden. De woning van de bewoner buiten de zone blijft staan. Als dit niet mogelijk is, komt deze bewoner eveneens in aanmerking voor de uitkoopregeling. Vraag: Hoe is het gesteld met de deskundigheid van hulpverleners en de brandweer, en beschikt de brandweer over voldoende materiaal? Antwoord Killaars: Na het ongeval bij Chemiepack is er een uitbreiding geweest betreft het aantal deskundigen op dit gebied. Verder is er een project opgezet voor gevaarscenario’s. De opleiding voor bekendheid met en identificeren van gevaarlijke stoffen is verbeterd. De brandweer beschikt over voldoende materiaal om te handelen bij een ongeval. Er zijn 80 tankautospuiten in de regio en er kan gebruik worden gemaakt van crashtenders. Er zijn mogelijk te weinig brandkranen met de juiste capaciteit, maar er kan voldoende water worden aangevoerd. Dit zal blijken uit het inventarisatieonderzoek. Vraag: Is het mogelijk om vanuit het bestedingsmodel van € 5 miljoen om water langs het traject te realiseren? Antwoord Killaars: Een blussloot zou mogelijk zijn, maar om langs het totale traject een blussloot aan te leggen, kost veel meer dan € 5 miljoen. Het geld is bedoeld om te besteden aan zelfredzaamheid en hulpverlening. Vraag: Waarom is er niet meer transport over water, van Rotterdam naar Antwerpen; de risico’s zijn dan minder? Antwoord Arbouw: het meeste transport van gevaarlijke stoffen gaat via buisleidingen, ook restproducten bijvoorbeeld. Wat niet via buisleiding vervoerd kan worden, daarvan gaat 80% via de waterwegen, 15 % over de weg (benzine/lpg b.v.) de rest gaat over het spoor. Er zijn ook economische afwegingen te maken; sommige bedrijven liggen niet aan het water. 5 tot 7 % van de stoffen kan echter niet anders dan via het spoor worden vervoerd. Er zijn doorlopend studies of vervoersstromen niet verlegd kunnen worden. Bovendien geldt in Europa een vrij vervoer van goederen, dus ook in Europees verband moet hier worden samengewerkt. De chloor- en ammoniaktreinen zijn zoveel mogelijk van het spoor afgehaald door bedrijven op andere plaatsen te vestigen. Vraag: De gemeente Roermond heeft gesteld dat ze de gevaarlijk stoffen niet door hun gemeente willen hebben. Antwoord Arbouw: Er moeten op nationaal niveau afwegingen worden gemaakt. Bedrijven hebben chemicaliën nodig, omdat bij de productie van goederen bijna altijd chemicaliën zijn betrokken. Daarom moet vervoer mogelijk zijn.
pagina 4 van 6
VERSLAG Vraag: Waarom is er niet nagedacht over een tunnelbak? Antwoord Van Eck: Hierover is circa tien jaar geleden al gediscussieerd . Doel was destijds om het spoor uit de kern te halen en de aanleg van een tunnelbak te voorzien. Het dossier is echter destijds afgewezen op de financiering en gelden zijn naar andere projecten in Brabant gegaan. Vraag: Ik wil mijn woning renoveren tot een 0%-energie woning maar ik verwacht binnen het 18 meter gebied te vallen? Wat kan ik verwachten? Antwoord van Eck: Dit is afhankelijk van de situering van uw pand. Als uw woning aangemerkt wordt als te saneren, wordt u benaderd door het ministerie, als het alleen een aanbouw betreft, gelden er andere regels. Dit wordt bekeken bij de inventarisatie. Vraag: Veiligheid kost geld, maar ik heb het gevoel dat € 5 miljoen voor veiligheid “ peanuts” is? Antwoord Arbouw: De vraag hoeveel men bereid is te betalen voor veiligheid is een politieke discussie. Vraag: Wat wordt er verstaan onder onteigeningswaarde en hoe wordt het berekend? Antwoord Bijkerk: Een onafhankelijk taxateur, voert een taxatie uit. De eigenaar van het pand kan zelf een tegentaxatie laten uitvoeren. Het verschil zal tussen partijen worden besproken en daarop volgt vervolgens afstemming met het ministerie. Bij onteigening na inwerkingtreding van de Wet Basisnet vindt verder een extra vergoeding plaats, zoals de overdrachtsbelasting, de afsluitkosten voor een nieuwe hypotheek. De toeslag bedraagt plm. 10% (berekend bij een huis van 2,5 tot 3 ton). Vraag: Zijn de gevolgen voor Halderberge meegenomen in de besluitvorming tot het wel/niet aanleggen van de Robel-lijn? Antwoord Arbouw: er zijn recentelijk studies verricht naar capaciteit, naar veiligheid over het bestaande spoor en naar een ruimtelijk alternatief. Antwoord Van Eck: Halderberge wil dat er een nader onderzoek wordt verricht naar alternatieve routes. In samenwerking met de regio en de bestuurders van betrokken gemeenten is aangedrongen op dit onderzoek. We houden deze discussie warm, omdat het van nut is voor de toekomst. Vraag: Heeft de aanleg van een nieuwe goederenlijn Rotterdam-Antwerpen een samenhang met de aanleg van de A4? Antwoord Janssen: Er zijn discussies en studies geweest over hoe de Robel-lijn zou moeten lopen. Er is echter door het ministerie besloten om voorlopig niets te doen. De Tweede en Eerste kamer willen tevens eerst het Basisnet Spoor realiseren. In 2018 volgt de evaluatie daarvan en pas in 2020 zal er een heronderzoek komen naar de Robel-lijn. De gemeenten en regio vinden dit te lang duren. Vraag: Blijft de spoorlijn Roosendaal, Bosschenhoofd, Breda dan in gebruik? Antwoord Janssen: Deze spoorlijn blijft in gebruik; als de Robel-lijn in gebruik is zullen over het traject Roosendaal-Breda andere stoffen dan nu worden vervoerd. Vraag: Wij hebben een bedrijf vlakbij het spoor. Zal de overweg nog wel eens open zijn overdag want ik maak me zorgen over de effecten daarvan voor mijn bedrijf? Antwoord Arbouw: Er is een programma hoogfrequent spoor waarin bezien wordt of er voldoende doorstroming van het verkeer mogelijk is. Vraag: Helpen aarden wallen tegen plasbranden?
pagina 5 van 6
VERSLAG Antwoord Killaars: Ja, dat werkt; het kunnen wallen zijn of zelfs stoepranden. Een stoeprand van plm. 40 cm is al genoeg. Langs het traject zullen de verschillende locaties specifiek worden bekeken. Vraag: Hoe worden burgers hierbij betrokken en geïnformeerd? Van Eck: Burgers worden via allerlei kanalen geïnformeerd: via de Halderbergse Bode, de website, deze informatieavond. Het verslag van deze avond, waaronder de presentaties en antwoorden op de gestelde vragen, worden ook op de gemeentelijke website geplaatst. Vraag: Geldt bij aanvragen van bouwvergunningen voor bedrijven binnen de zone van 30 meter de nieuwe regeling met de speciale voorschriften en voor wie zijn de kosten? Antwoord Killaars: Het bouwen binnen de 30 meter zone wordt ontmoedigd. De extra kosten bij bouwen binnen de 30 meter zone zijn voor rekening van de opdrachtgever, omdat dit een eigen keuze is. Vraag: In 2005 zijn de houten bielzen vervagen door betonnen. Normaal gesproken gaan die bielzen 8 jaar mee. Met de toename van het vervoer, moeten deze bielzen dan alweer na 4 jaar vervangen worden met alle gevolgen van extra overlast? Antwoord Arbouw: hierover is mij niets bekend. De vraag wordt meegenomen en het antwoord op deze vraag volgt. Vraag: Hoeveel treinen rijden er nu gemiddeld per uur door Oudenbosch en hoeveel zijn er dat straks in 2020? Antwoord Arbouw: het aantal treinen wordt grotendeels bepaald door het personenvervoer en niet door het aantal goederentreinen. De huidige frequentie is bij het ministerie bekend, de toekomstige is afhankelijk van het programma hoogfrequent spoor en marktontwikkelingen in het goederenvervoer. Zie ook tabellen QAlist. Vraag: wat is het verschil tussen de gevaarlijke stoffen die door Oudenbosch en door Bosschenhoofd worden vervoerd? Antwoord Killaars: het transport van gassen is ongeveer hetzelfde. Het aantal toxische gassen door Oudenbosch zijn er veel en in Bosschenhoofd weinig. Het verschil bij andere stoffen is klein. Zie ook tabellen QAlist. Vraag: Kunnen we de voorgenomen plannen nog tegenhouden? Arbouw: De wet Basisnet Spoor gaat definitief in op 1 januari 2014. Wij kunnen u hier allen over informeren. Een ieder kan natuurlijk wensen en bedenkingen kenbaar maken. Bestuurlijk is dat al gebeurd. Er is met alle betrokkenen gesproken, gemeenten, bedrijven, vervoerders en de politiek. De uitkomst is het Basisnet Spoor. In de Tweede Kamer zijn de afwegingen hierover gemaakt. Inspraak kan altijd leiden tot veranderingen van inzicht. Alle betrokkenen kunnen vanaf medio oktober wensen en bedenkingen op de Regeling Basisnet indienen bij het ministerie binnen vier weken. Hoe een zienswijze kan worden ingediend en adresinformatie kunt u t.z.t. vinden op de website van de gemeente Halderberge. Vraag: Kunnen we daarbij hulp krijgen van de gemeente Halderberge? Van Eck: Een zienswijze schrijven is heel persoonlijk. De gemeente beantwoord zeker vragen of zal advies geven voor individuele situaties waar mogelijk . Burgemeester Janssen heeft vastgesteld, dat er deze avond veel vragen zijn beantwoord en vult aan en dat de antwoorden op vragen die vanavond niet aan de orde zijn gekomen nog zullen worden beantwoord via de QAlist die gepubliceerd zal worden op de website van de gemeente. Tot besluit dankt hij alle aanwezigen voor hun aanwezigheid en bijdrage.
pagina 6 van 6
