Verslag Landelijke dag. Agrarisch vrouwensymposium. Geloof in bedrijf vanuit Kenia. Op de koffie bij: Janneke Dijkhof

Nieuwsbrief voor leden en donateurs van Contact Christen Agrariërs

Jaargang 10, nummer 4, december 2013

Agrarisch vrouwensymposium Op de koffie bij: Janneke

Verslag Landelijke dag

Geloof in bed

rijf vanuit Ke n

ia

Dijkhof

Redactioneeltje Voor u ligt de 4e en laatste editie van de CC-Aandacht van 2013. Ook deze keer mochten we bij diverse mensen een kijkje achter de schermen nemen en kunt u lezen waardoor ze gedreven worden om hun ‘ding’ te doen, dichtbij en ver weg. Uiteraard vindt u ook het

Geloof in bedrijf ...met Willem Westerink Willem Westerink is in 1964 in Elburg geboren en werkt al ruim 20 jaar in Kenia. Toen hem gevraagd werd om een artikel te schrijven voor CCA, was zijn grote vraag: “Hoe kan ik ruim 20 jaar zendingswerk samenvatten in 1.000 woorden? Ik kan wel een boek schrijven!”

verslag van de goed bezochte, jaarlijkse landelijke dag die onlangs gehouden is in Putten, een activiteit van het CCA waar naartoe geleefd wordt. Om meer bekendheid te geven aan het CCA staan we regelmatig op landbouwbeurzen.

Ook

hiervan

een kort verslag. Mooi is het als vrijwilligers van het CCA hieraan hun tijd en kracht geven als ambassadeurs van het CCA. Dit herinnert mij er aan dat wij ook ambassadeurs zijn, niet alleen van het CCA , maar juist van Christus! Sprekend met de woorden van onze oud-voorzitter Johan van de Bor mogen we in onze tijd het licht van Gods genade, Zijn liefde voor verloren zondaren verspreiden. Als CCA doen we dit onder andere door het organiseren van activiteiten van ontmoeting en bezinning en thema-

Hoe komt iemand in Kenia verzeild als zendeling? Ik, Willem Westerink, heb altijd grote een liefde voor de natuur gehad en wilde boswachter worden. In mijn schooltijd trok ik regelmatig de natuur in. Ik wilde de wilde dieren in Afrika wel eens in het echt in plaats van in een dierentuin zien. Na de Middelbare Landbouwschool en Middelbaar Kader Pluimvee werkte ik een aantal jaren op een akkerbouwpluimveebedrijf in de buurt. In die tijd, in de negentiger jaren, maakte ik met BeterUit een safarireis naar Kenia en dat zou een drastische ommekeer in mijn leven brengen. Tijdens deze reis bezochten we namelijk een zendingspost van Jeugd met een Opdracht (JmeO) in Shimba Hills. De zendeling aldaar gaf aan dat er een groot tekort aan agrarische medewerkers was. Dat sloeg in als een bom en toen ik weer in Nederland was kon ik zijn oproep niet van mij afzetten. Ik heb dit toen aan God voorgelegd. Op een zondagmiddag las ik in een liedboekje: “Spoed u naar

het oogstveld heen, Ga werken op Mijn Akker nu, daar is werk voor iedereen.” Opeens was alle twijfel weg, ik wist het nu zeker, ik moest gaan en er was haast bij. Ik was toentertijd 27 jaar. Nooit had ik met de gedachte gespeeld om de zending in te gaan, maar ik hoorde later dat mijn Godvrezende grootvader menigmaal in de koeienstal had gebeden of de Here zijn kleinkinderen wilde gebruiken in Zijn Koninkrijk.

leren kennen. Na anderhalf jaar zijn we getrouwd en samen in Shimba Hills gaan werken.

In september 1991 ben ik vertrokken en heb de Discipelschap Training School (DTS) in Mombasa, Kenia gedaan. In Februari 1992 ben ik in Shimba Hills in het agrarische werk aan de slag gegaan. Een paar jaar later kreeg ik de verantwoordelijkheid voor de zendingspost. In 1995 heb ik twee aanvullende cursussen gedaan: de School of Foundation in Community Development in Amerika en een Leiderschap Training School in India; tijdens deze laatste cursus heb ik mijn vrouw, Mee Hyae,

Vaak denken we als zendingsarbeiders en ontwikkelingshulpverleners dat wij de mensen wel eens even wat zullen leren, maar al snel bleek dat ik zelf heel veel moest leren van die mensen: de cultuur, de taal maar ook hoe men daar landbouw bedrijft enz. Je onderwijs moet stap voor stap beginnen: waar de mensen zijn, op hun niveau; anders is de stap te groot en denken ze, Jij bent “mzungu” (blanke); jij kunt dat doen omdat jij geld hebt. De mensen moeten zich verantwoordelijk

Hoe kan ik 20 jaar zendingswerk samenvatten in 1.000 woorden? Ik kan wel een boek schrijven!

gaan voelen; anders zal een project nooit aanslaan. Mijn vrouw, Mee Hyae, is echter stadsmeisje uit de asfaltjungle van de miljoenenstad Seoul, Zuid Korea. De overstap naar Shimba Hills was voor haar erg groot: geen elektriciteit, geen stromend water en geen openbaar vervoer op loopafstand. Na verloop van tijd begon in ons de visie te groeien om de nog onbereikte stammen in Kenia te bereiken met het Evangelie. Er was onderzoek gedaan door Daystar University waaruit bleek dat er nog 22 stammen waren waar totaal – of bijna geen Christenen waren en dus ook geen kerk hadden. Wij hebben in 1997 met het Frontier Mission Center gepioneerd in Mombasa en hadden een aantal kleine teams onder andere onder de Digo en de Somali in Garissa. In Garissa hebben we in 2005-6 een irrigatieproject gedaan met

Somalische landbouwers. Die hadden een stukje grond aan de Tana River onderverdeeld waar zij verschillende gewassen verbouwden, als een soort coöperatie. In 2009 gaf de overheid van Tana Delta ons een stuk grond van 12 ha in bruikleen. Het lag vlak bij de verharde weg, maar het was bush en weidegrond van de herders in de buurt. Maar in een cirkel van 10 km wonen in ieder geval zeven onbereikte stammen, waarvan de meerderheid het islamitsche geloof aanhangt. We wilden in ieder geval in het begin zo weinig mogelijk afstand scheppen tussen de plaatselijke bevolking en onszelf. Daarom hebben we de nabijgelegen gemeenschap gevraagd om voor ons precies zo’n hut te bouwen als waarin zij wonen; dat vonden ze geweldig. Het legde ook meteen een band tussen hen en ons en opende een deur voor ons in de gemeenschap. We wonnen hun vertrouwen door onder andere wonden

avonden. De agenda staat er weer vol van. Gezegende bijeenkomsten toegewenst!

[email protected] • www.vanwestreenen.nl Anthonie Fokkerstraat 1a 3772 MP Barneveld Tel. (0342) 47 42 55 Fax (0342) 47 42 81

2

Varsseveldseweg 65d 7131 JA Lichtenvoorde Tel. (0544) 37 97 37 Fax (0544) 37 83 64

Willem en Mee Hyae Westerink

Mee Hyae en Bambi

Tuintje met chilipepper en Koreaanse groenten

Nieuwsbrief voor leden en donateurs van Contact Christen Agrariërs 3

Beste lezer,

te verzorgen en medicijnen te geven voor huidaandoeningen en andere ziektes die je eigenlijk zelf kunt behandelen. Een zoontje van de dorpsoudste die bijna verlamd was geraakt en opgegeven was door zijn ouders werd op wonderbaarlijke wijze genezen. De mensen zeiden: “De medicijnen van mama Hong (zoals mijn vrouw genoemd wordt) hebben hem genezen”, maar wij zeiden: “Nee, het is God die de medicijnen gebruikt heeft en

Evangeliseren onder deze bevolkingsgroepen is een zaak van lange adem en heeft veel gebed nodig.

hem genezen heeft”. Ook richten we ons op de jeugd door computerles te geven en sportactiviteiten te organiseren; zo’n 40 jongeren worden gesponsord voor lager en middelbaar onderwijs. Ook gaven we computerles aan overheidsinstellingen onder andere Kenya Wildlife Service, die een post dichtbij ons centrum hebben. We verlenen voedselhulp aan noodlijdende gezinnen, voornamelijk aan hen die getroffen waren door de etnische onlusten van 2012-13. Zij hebben op gruwelijke wijze familieleden verloren en hun huizen zijn in de as gelegd. Samen met een team van universitaire studenten uit Tanzania hebben we ook pannen kunnen uitdelen om te koken. We krijgen regelmatig teams voornamelijk uit Korea voor Evangelisatie. In februari is een architect uit Engeland gekomen en heeft een Masterplan gemaakt voor wat we nu Tana Delta Education

Center noemen. Het is de bedoeling dat er een Kleuterschool komt, de bouw hiervan zal begin 2014 afgerond worden; verder in de toekomst een lagere en een middelbare school, cursussen voor houtbewerking, leerbewerking e.d. en een klein medisch centrum, een soort EHBO-post. Ook heeft Kenya Wildlife Service ons verzocht of wij een opvangcentrum zouden willen beginnen voor dieren die hulp nodig hebben. Dit zou heel mooi ook als een educatief project kunnen dienen voor scholen in de omgeving. In de omgeving zitten best veel wilde dieren, zoals hyena’s, leeuwen, luipaard, wilde zwijnen, de Dik Dik en verder veel vogels. We hebben ervaring met het verzorgen van gewonde en verstoten dieren. Toen wij in 2009 dit perceel toegewezen kregen stonden er veel doornbossen. We wilden de natuur zo min mogelijk aantasten, maar het merendeel van de doornstruiken moest verdwijnen. Opmerkelijk is dat nu na 3-4 jaar er ontzettend veel gras staat. Zoveel zelfs dat de herders regelmatig de omheining doorkappen om hun vee erin te jagen, waar we minder blij van worden. Onze afrastering is hard aan vervanging toe, ook al omdat veel van de palen nu, na 3 jaar, doorgerot zijn. Zeker ook als we een opvang centrum voor dieren beginnen moet er een degelijke omheining zijn. Rond ons huidige huis hebben we een moestuintje aangelegd. De grond op zich is kleiachtig, bevat geen humus en heeft een hoog zoutgehalte. We hebben rond

ons huis rode grond opgebracht gemengd met koemest dat ruim voorhanden is in de gemeenschap. De opbrengst is meer dan voldoende om ons beiden in groenten te voorzien. Het dient ook als voorbeeld naar de gemeenschap toe om te laten zien dat op een klein stukje grond een gezin gemakkelijk in zijn groentebehoefte kan voorzien.

Bijeenkomst

Als mijn vrouw en ik terug kijken op de vier jaar dat we nu in Tana Delta zijn verwonderen we ons er telkens over wat God daar al door ons gedaan heeft. Evangeliseren onder deze bevolkingsgroepen is een zaak van lange adem en heeft veel gebed is nodig. In Johannes 10 lezen we dat Jezus zegt dat Hij de Goede Herder is. Mogen de herdersvolken van Tana Delta die dagelijks hun koeien, geiten en schapen leiden om voedsel voor hen te vinden deze Goede Herder leren kennen voor hun zielen.

Deze bijeenkomst was georganiseerd door de klankbordgroep Landbouw en Kerken Overijssel bij het topvarkensbedrijf van de Fam. J. Hogenkamp. GMV|Christennetwerk en CCA-werkgroep Overijssel hadden zich hierbij aangesloten, zodat het publiek uit ruim 50 personen bestond.

Wilt u meer weten over ons werk dan kunt u kijken op de website van de stichting De Akker is de Wereld www.deakkerisdewereld.nl Als zendingsechtpaar zijn we voor ons zelf en voor de projecten afhankelijk van giften; u kunt een eventuele gift overmaken op de rekening van de stichting 59.91.91.120 ABN-AMRO te Elburg. U kunt zich ook aanmelden voor de nieuwsbrief en/of als donateur door contact op te nemen met dhr. Benny Bosman, e-mail [email protected].

“Ben je als christen een andere boer en ben je als christen een andere consument?” met Martine Vonk op 12 november 2013 in Dalfsen

De avond begon met een moment van bezinning onder leiding van mevr. Janneke Dijkhof van de klankbordgroep Landbouw en Kerken. Daarna presenteerde Johnny Hogenkamp zijn bedrijf en de keuzes die hij daarin maakt. Hij heeft samen met zijn vrouw een gesloten varkensbedrijf met 1.600 fokzeugen en 3.000 vleesvarkens. Het onderwerp zelf werd door Martine Vonk ingeleid. Zij is lector Ethiek en Technologie de bij de Saxion Hogeschool in Deventer en heeft in het verleden onder andere gewerkt in het project ‘Boerenkans’, een project voor boeren die hun bedrijf beëindigen. Om een groeiende wereldbevolking te kunnen voeden is de landbouw de afgelopen decennia behoorlijk intensiever geworden. Maar dat heeft soms negatieve gevolgen voor de grond, de natuur, het milieu en ook voor de boer en de consument. Hoe ga je daar als Christen mee om? ‘Duurzame landbouw’ is voor Martine het uitgangspunt. We moeten onze grond zo beheren, dat de volgende generatie er ook weer mee verder kan. Daaraan kan gezien worden dat je als Christen je landerijen in bruikleen van onze Schepper hebt gekregen en dat je die als rentmeester wil beheren, daar altijd verantwoordelijk voor wil zijn. Martine begrijpt dat Aalt Dijkhuizen, voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen UR, de groeiende

4

wereldbevolking voor honger wil behoeden door intensivering. De productie kan wel omhoog in de wereld volgens Martine; “dat moet op plaatsen gebeuren waar nu geen of weinig landbouw is”. Ze begrijpt echter niet dat dhr. Dijkhuizen intensivering wil in gebieden waarin de landbouw al intensief is en dat hij dit dan ook nog ‘duurzaam’ noemt, omdat intensieve landbouw “per kilogram product de minste ruimte vergt en de minste broeikasgassen uitstoot”. Er is volgens Martine ook nog zoiets als dierwelzijn, gezondheid en eerlijke handel. Om duurzame landbouw in ons eigen land in stand te houden en te bevorderen is het nodig dat de producent een goede prijs voor zijn product krijgt. Martine gaf de agrariërs ook enige adviezen: • Zoek als veehouder contact met een collega in de akkerbouw want daarmee kun je werken aan gesloten kringlopen. • Pas natuurbeheer in je bedrijfsvoering toe, want dat geeft je als ondernemer ruimte; • De consument heeft een ander consumptiepatroon dan voorheen; speel daarop in, zodat de koopkrachtige consument bij jou zijn product wil kopen; • Ga in gesprek met de consument, want hij wil best een verantwoorde prijs voor een product betalen, als jij maar uitlegt wordt waarom die nodig is. In de discussie bleek dat er veel dilemma’s zijn, dus eigenlijk meer vragen dan antwoorden. Martine daagt ons echter uit om daarover met elkaar maar ook met burgers in gesprek te gaan. Een mooie uitdaging aan het eind van een waarde(n) volle avond!

De Kerstdagen staan weer voor de deur. Op het eerste gezicht van de voorzitter lijkt het of deze dagen voor iedereen een periode vormt om van te genieten. De werkelijkheid is echter dat de wereld ingewikkelder in elkaar zit en er ook een andere kant is waar veel ellende te zien valt. Waar in deze wereld is de kerstgedachte te vinden? De echte boodschap van Kerst betekent dat God heeft omgezien naar deze wereld en een boodschap van hoop heeft gebracht voor alle mensen. Dat mensen ondanks hun problemen perspectief geboden wordt. Nog steeds is voedsel een probleem. Voor velen omdat ze er meer van binnenkrijgen dan goed voor ze is. Voor bijna 1 miljard mensen omdat er voor hen nog steeds te weinig eten beschikbaar is. En toch….. Er zijn tekenen van hoop. Elk jaar groeit de wereldbevolking met ongeveer 80 miljoen mensen (de bevolking van Duitsland). En het lukt om te zorgen dat dit enorme aantal nieuwe wereldbewoners te eten krijgt. Dan moet het toch ook een keer lukken om voor de hongerigen een inhaalslag te maken in voedselproductie? Velen ondervinden de gevolgen van de crisis in hun eigen leven. Ook in een land als Nederland. De situatie van mensen kan in korte tijd enorm verslechteren. Het dieptepunt lijkt bereikt te zijn, maar het zal nog jaren duren voordat we kunnen zeggen dat de crisis achter ons ligt. En toch….. Zijn er steeds weer mensen die zich onvermoeibaar inzetten om mensen in de knel te helpen. Als mensen willen kunnen ze veel met elkaar bereiken ook als de overheid zich terugtrekt/zich moet terugtrekken. In de natuur zien we dat het blad gevallen is en dat veel dieren en planten in winterrust gaan. Het leven komt op een laag pitje te staan. En toch…. Voor wie er oog voor heeft zijn de knoppen van het nieuwe leven al weer zichtbaar. En toch…. Dankzij een Kind mogen we perspectief zien en hopen op een betere wereld. Gezegende Kerstdagen

Henny Roelofsen

Nieuwsbrief voor leden en donateurs van Contact Christen Agrariërs 5

Op de koffie bij..

Ik heb ontzettend veel geleerd van deze klankbordgroep. Trots zoals er over het

Janneke Dijkhof woont met haar man in Dalfsen. Ze begon hier in 1972 als onderwijzeres op een christelijke basisschool. Met de geboorte van haar zoon en later een dochter stopte ze met lesgeven. Na een aantal jaren thuis geweest te zijn, volgde ze een HBO opleiding theologie aan Windesheim in Zwolle. Zo kwam ze als jeugdwerkconsulent in dienst van wat nu de PKN heet met als werkgebied de provincies Overijssel en Flevoland.

Huidige baan… Ruim 5 jaar geleden kwam ze als consulent maatschappelijk activeringswerk bij ProMO te werken. Het protestants maatschappelijk activeringswerk wordt betaald door de provincie Overijssel. Eén van de werkgroepen die ze onder haar hoede kreeg was de provinciale werkgroep Landbouw en Kerken. Kerken kunnen de mensen helpen om hun verhaal te vertellen om zo weet te hebben van elkaars problemen. Nadenken over de vraag ‘hoe kan ik verder?’ Boerinnen vertellen eerder dan boeren. Ook een collega van het katholiek maatschappelijk activeringswerk ondersteunde de groep. Landbouw is Janneke niet helemaal vreemd. Haar vader was boerenarbeider in de voormalige NOP. Het boek van Eva Vriend -Het nieuwe land- gaf haar veel herkenning. Een nieuwe maakbare samenleving, waarin niet alleen het landschap langs de meetlat wordt gelegd, maar ook de toekomstige bewoners. Bedding in de PKN…. In 2005 kwam er een gespreksnota voor de synode van de Protestantse Kerk in Nederland uit met als titel ’Zorgen om de landbouw’. Er was toen alle aanleiding om over de situatie in de landbouw na te denken. Het was de tijd van de Monden Klauwzeer, Varkenspest en Vogelpest. Er kwam bezinningsmateriaal voor predikanten rond de viering van Biddag en Dankdag. Al in 2003 was het thema van de Landelijke Diaconale Dag ‘de armoede in de landbouw’. Goed rentmeesterschap is niet alleen de verantwoordelijkheid van boeren, maar ook van consumenten.

6

Hoe is het verder gegaan in Overijssel… Voor het organiseren van activiteiten rond allerlei thema’s die betrekking op de landbouw hadden, was steeds minder belangstelling. In de werkgroep zaten agrariërs, oud-agrariërs, erfbetreders, instanties als ZOB (Zorg Om Boer en tuinder), THA (Telefonische Hulpdienst Agrariërs), Stimuland en andere deskundigen. Ook was landbouw geen aandachtsgebied meer van de PKN. Toen is er een klankbordgroep Landbouw en Kerken opgericht om de provinciale werkgroep te voeden. Naast agrariërs en mensen vanuit diverse instanties zaten ook predikanten en een pastor in de klankbordgroep om zo de link met de kerken te houden en te horen waar deze doelgroep behoefte aan had. De klankbordgroep als zodanig bevruchtte elkaar wel. Predikanten gaven aan veel aan de verhalen van de agrariërs gehad te hebben als het om pastoraat ging. Als klankbordgroep bezochten we ook boerenbedrijven en hoorden wij vaak een bezielend verhaal van de agrariër. De liefde voor de dieren en het welzijn van het vee stonden hoog in het vaandel. Maar de opdracht ‘hoe en wat vertel je nu in het college van diakenen?’, ‘hoe bereik je de kerken?’ werd een hele klus. Intussen was de provinciale werkgroep al ter ziele gegaan. Zaten we op een dood spoor? De organisatiestructuur van provinciale werkgroepen voldeed niet meer. Dit merkten we ook bij andere provinciale werkgroepen. Einde van de klankbordgroep.. Zo kwam de klankbordgroep tot het

Klankbordgroep Overijssel met in het midden Janneke Dijkhof

bedrijf gesproken werd.

besluit te stoppen. Op 12 november jl. was de laatste activiteit met als thema ‘Ben je als christen een andere boer en ben je als christen een andere consument?’ De inleider was Martine Vonk. Ze is als lector ethiek en technologie werkzaam op Saxion Hogeschool, boerendochter en een deskundig iemand. Enkele korte aandachtspunten uit haar verhaal. Ons landbouwsysteem is de laatste 50 jaar enorm veranderd. Veel mensen kennen voedselzekerheid en diversiteit: nieuwe producten die onze voorouders niet kenden. Er is honger en door meer voedsel te produceren zullen we de honger niet terugdringen. Wat speelt is dat mensen geen toegang tot het voedsel hebben. Er is een verdelingsprobleem. Ook moet de balans in de bodem goed blijven. Martine pleit voor een transparant verhaal over het productieproces, zodat de consument echt kan en wil kiezen. Vanuit het geloof weten we dat God Schepper en Eigenaar is van deze aarde. De natuur heeft waarde omdat het een schepping van God is. Het Oude Testament geeft een aantal principes voor een zorgvuldig landbouwgebruik. Er is in de praktijk weinig verschil tussen christelijke en niet-christelijke boeren en consumenten (zie ook het verslag elders in dit nummer van CC-Aandacht).

Woensdag 4 december blikte de klankbordgroep terug op deze avond en was er een afscheidsritueel. De leden gaven aan dat ze andere mensen hebben leren kennen, een luisterend oor vonden, als groep een beweging gemaakt, nieuwe inzichten meegekregen, van het verhaal van anderen neem je altijd wat mee en boeren hebben ook behoefte aan een ander contact dan alleen praten over techniek.

En ik?... Ik heb ontzettend veel geleerd van deze klankbordgroep. Trots, zoals er over het bedrijf gesproken werd. Die trots mag wel meer uitgedragen worden. Tot slot is een dankwoord aan de provincie Overijssel op zijn plek. Dankzij de toekenning van gelden kon ik de groep begeleiden.

Wat moeilijk bleef was de binding met de kerken. Oog hebben voor wat er leeft in de samenleving en dit onder de aandacht van de kerken brengen en ook omgekeerd. We zien de noodzaak tot decentraliseren. Het is een economische wetmatigheid. Veranderen en weer onderzoeken hoe we iets kunnen vormgeven en organiseren. Wie kunnen je partners zijn? Gebeurt er nu niets meer in Overijssel?... Gelukkig niet! Eens in de 2 jaar is er een boerderijdienst in de omgeving van Lettele, Okkenbroek, Colmschate en omgeving. In Lemelerveld is er het KIP (Kerk in Platteland) project.

We kwamen bijeen op het varkensbedrijf van een topfokker. Het CCA was onze gast deze avond en stond samen met de diaconie van de protestantse gemeente Dalfsen borg voor de betaling van de consumpties. De opkomst was goed door kleinschaliger bijeen te komen en financiële draagvlak bij andere partijen te zoeken.

Nieuwsbrief voor leden en donateurs van Contact Christen Agrariërs 7

Wij bedanken al onze relaties voor het gestelde vertrouwen in onze organisatie in de afgelopen 40 jaar.

Riool verstopt? Bel 0342 - 42 56 78! 4ja0ar

Verslag landelijke dag

Thema ‘het familiebedrijf’

Ongeveer 125 gasten namen op 8 november 2013 de moeite om naar onze landelijke dag op de bekende ontmoetingsplaats, De Aker in Putten, te komen. De dag werd geopend door Hennie Roelofsen, onze interimvoorzitter, die naar alle waarschijnlijkheid op de ledenvergadering in maart 2014 het stokje over kan dragen aan een nieuwe voorzitter. Na gebed en lied presenteerden Jeltsje van der Vliet en Marrie van der Top bijna traditiegetrouw het ‘liturgische bloemstuk’, aansluitend bij het dagthema, ‘het familiebedrijf’. Zaaien en oogsten, groei en bloei werden met planten en bloemen uitgebeeld en toegelicht.

Daarna was het tijd voor onze hoofdspreker, dhr. Jaco Geurts, Tweede Kamerlid voor het CCA en woordvoerder op verschillende terreinen waaronder landbouw. Naast het Christelijke geloof is voor hem een belangrijke drijfveer op te komen voor ondernemers. Bij de mkzcrisis heeft hij aan den lijve ondervonden dat de overheid niet altijd goed omgaat met deze mensen en hun bedrijven. Hij besloot toen om hier iets aan te doen. Via de gemeentelijke politiek is hij in 2012 in de landelijke politiek terecht gekomen. Wat betreft het thema, voor het familiebedrijf bestaat niet een hele strakke definitie. Een familiebedrijf kan ook werknemers hebben. Het belang van het familiebedrijf is groot voor de Nederlandse economie: 49% van de werkgelegenheid en 53% van het bruto nationaal product ligt bij familiebedrijven binnen en buiten de agrarische sector. Bovendien lopen familiebedrijven voorop bij vernieuwing en staan ze bekend als betrouwbare werkgevers. De overheid moet er dan ook voor waken de sector kostenverhogende innovaties op te leggen. Dhr. Geurts is geen voorstander van sterkte schaalvergroting. Groei naar menselijke maat is goed, als deze past bij de omgeving van het bedrijf. Daarnaast is het belangrijk om de toegevoegde waarde op de bedrijven te vergroten door bedrijfs- en productinnovatie. Met een ander verdienmodel blijft de sector ook

8

aantrekkelijk voor bedrijfsopvolgers. Hij denkt dan onder andere aan een betere samenwerking met supermarktketens mét hogere marges voor de boer, aan meer aandacht en specifieke productontwikkeling voor de vergrijzende doelgroep en aan een betere aansluiting van het groene onderwijs op het bedrijfsleven. In de discussie met de zaal kwam onder andere naar voren dat dhr. Geurts verdere intensivering zoals Aalt Dijkhuizen, voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen UR, bepleit wel belangrijk vindt, maar dan vooral in ontwikkelingslanden. Het CDA wil graag, naar het voorbeeld van Engeland, een scheidsrechter die de margeverdeling in de keten beoordeelt. Supermarkten hebben mooie principes maar gedragen zich daar niet altijd naar. Ondernemers moeten ontzien worden met regelgeving zodat ze kunnen doen waar ze goed in zijn: ondernemen! Aan het einde van de ochtend werd ook de kandidaat-voorzitter gepresenteerd, te weten Jan Overeem. Hij stelde zichzelf kort voor. Hij is varkenshouder in Nijkerk en heeft veel bestuurlijke ervaring in kerk en landbouw. Op de ledenvergadering in maart 2014 komt volgens planning zijn benoeming ter sprake evenals die van Elbert Wijnne uit Barneveld in de functie van bestuurssecretaris. We hopen dan het bestuur weer compleet te hebben.

Na de lunchpauze presenteerde Christelijke ontwikkelingsorganisatie ZOA zich (www.zoa.nl). Zij werken onder andere met Nederlandse agrariërs die als trainers en adviseurs voor missies naar landen in Afrika of Azië uitgezonden worden. Van harte aanbevolen, want het Nederlandse vakmanschap kan een goede bijdrage leveren aan de ontwikkeling in minder ontwikkelde landen! Daarna gaf Kees Posthumus uit Apeldoorn een creatieve presentatie over de schepping en de geschiedenis van Noach en de zondvloed. Daarbij maakte hij met enige dichterlijke vrijheid gebruik van allerlei voorwerpen en geluiden. We konden ons daardoor verwonderen over de majestueuze Schepping en over de grootse redding van Noach en zijn gezin én een vertegenwoordiging van het gehele dierenrijk door het water heen. Voor sommige aanwezigen was deze presentatievorm een nieuwe ervaring. Nadat we in Kees’ presentatie de regenboog gezien hadden als teken van Gods trouw was het al weer tijd om de bijeenkomst af te sluiten met bedankjes, liederen en dankgebed. We kunnen terugzien op een mooie ontmoetingsdag.

DAG EN NACHT SERVICE

Agrarisch

vrouwensymposium Op DV. 4 februari 2014 organiseert de Agrarische Vrouwencommissie het jaarlijks Agrarisch Vrouwensymposium in “De Til” te Giessenburg. Mevrouw drs. Anna Kruyswijk-v.d. Heiden is arts en zal een lezing geven over VOEDING, VOEDSELPRODUCTIE en GEZONDHEID. Na de lezing kunnen vragen gesteld worden, waarna een uitgebreid lunchbuffet volgt. Tijdens de lunchpauze is er gelegen-

rvmretail kauwenhoven 48 lunteren [0318] 83 03 01

WWW.TEEUWISSEN.COM

heid om diverse stands te bezoeken. Het middagprogramma wordt ingevuld door een muzikaal optreden van Martin Zonnenberg, dirigent, pianist, organist en componist en Marjolein de Wit, veelzijdig musicus. Zij bespeelt diverse fluiten. Kosten voor deze dag, incl buffet en consumpties is € 20,-- p.p. Aanmelden vóór dinsdag 28 januari bij mevr. W. Versluis- De Vor, tel: 0183-601515.

rvmreclame [email protected] www.rvmreclame.nl

• • • • • • •

Snelle ontstoppingsdienst speciaal voor particulieren Rioolinspectie met behulp van camera Vetvangers legen (vetafvoer) Aanleg en reparatie van riolen Reiniging hoofdriolen en straatkolken Stankoverlast opzoeken zonder breekwerk Reinigen en legen van olie-afscheiders

Mercuriusweg 39 3771 NC Barneveld Bestevaer 50 1271 ZA Huizen

Tel. (0342) 42 56 78 Fax (0342) 42 56 77 Postbus 117 1270 AC Huizen

Tel. (035) 525 23 19 Fax (035) 524 09 82

Uw partner voor: - Ventilatiesystemen - Elektro installaties - Klimaatadvies - Luchtwassing - zon PV systemen

rvmgroen rvmreclame

Hoofdweg 144 – 6744 WP Ederveen Tel. 0318-572841

U zoekt iemand om voor te zorgen? Onze granny’s stellen zich voor. Kijk op www.adoptagranny.nl.

Nieuwsbrief voor leden en donateurs van Contact Christen Agrariërs 9

Ook dit jaar waren we als CCA weer aanwezig op de Intensieve Veehouderij Beurs en de Rundvee en Mechanisatie Vakdagen in Hardenberg. We hadden een mooi plaatsje in hal 4. Het aantal bezoekers op de Intensieve dagen was niet zo hoog, waardoor er iets minder contact was met de mensen die langs de stand gaan. Het gratis meenemen van de nieuwe agenda voor 2014 gaf echter toch al gauw aanleiding tot een gesprek. De Rundvee en Mechanisatie Vakdagen werd drukker bezocht, wat goed merkbaar was omdat er ook meer contacten met bezoekers was. Toch nog regelmatig werd door bezoekers opgemerkt dat het CCA niet bekend is. Dan is het mooi om de doelstelling van het CCA uit te leggen, vaak gevolgd door een gesprek waarbij soms zaken boven kwamen waarover men loopt te tobben. Om op zo’n moment een luisterend oor te zijn, werd gewaardeerd. Dat is ook een speerpunt van onze organisatie: er zijn voor de naaste! Veel agenda’s vonden een bestemming, dit alles met dank aan alle personen die er weer tijd voor vrij maakten om een dagdeel de CCA-stand te bemensen. Graag hopen we een volgende keer weer een beroep op u te mogen doen om zo het CCA steeds bekender te maken binnen de agrarische wereld met als doel christen-agrariërs te helpen hun levensovertuiging vorm te geven met betrekking tot de partner, bedrijf en omgeving.

Colofon

Agenda

CC-Aandacht, jaargang 10 - nr 4, december 2013 CC-Aandacht is een informatiemagazine voor leden en donateurs van het Contact Christen Agrariërs (CCA). De CC-Aandacht verschijnt vier keer per jaar. Het CCA is een christelijke agrarische vereniging met een missie! Het CCA ontwikkelt en ondersteunt activiteiten met als doel christenagrariërs te helpen hun levensovertuiging vorm te geven m.b.t. partner, bedrijf en omgeving.

CCA regio Barneveld/Bennekom 15-01  Manna bijeenkomst Thema: Dankbaarheid Als het je goed gaat vergeet je wel eens dank u wel te zeggen tegen God. Als het tegen zit komt het vermoedelijk niet in je op. Toch staat in 1 Thessalonicenzen 5: 18 ; dank God onder alle omstandigheden. Samen met Gert van Putten gaan we op zoek naar de vraag: “Hoe doe je dat?”. Locatie : Fam. van den Bosch, Wesselseweg 132, 3770 AD Kootwijkerbroek. Aanvang 20.00 uur CCA regio Utrecht-West en Noord-Holland 17-02 Ontmoetingsavond Onderwerp: Landbouw of Roofbouw, bezien vanuit Bijbelse principes en toegespitst op Rentmeesterschap, Duurzaamheid en Mestwetgeving. Spreker: Mevr. Carla Dik- Faber, lid van de Tweede Kamer voor de Christen Unie. Locatie: Hervormd centrum “ELIM” Burg. Talsmaweg 19 te Kamerik. Aanvang: 20.00 uur. Meer info: Dhr. H. Hoogendoorn, telnr: 0346-2416240346-241624

Redactie Henny Roelofsen (interim) mw. M. Vonk Noordegraaf - Jansen (hoofdredactie en coördinatie) Drukwerk en distributie Drukkerij Van Dijk, Meppel

CCA regio Gouda 26/02  J aarvergadering Spreker: Henk Korterink, boerenzoon, maatschappelijk werker en voormalig docent psychologie. Locatie: Cultureel Centrum Concordia te Haastrecht. Meer info: Marianne Vonk Noordegraaf, tel: 0182-583653 of email: [email protected]

Vormgeving Ons Ontwerp, Barneveld Redactieadres CCA mw. M.F. Vonk Noordegraaf-Jansen Beijerscheweg 15 2821 NC Stolwijk E [email protected]

CCA regio Barneveld/Bennekom 19-03  Manna bijeenkomst Thema: Overtuigingen vormen ons gedrag, sporen aan tot groei. Elke dag zien we in de zakelijke en professionele wereld de gevolgen van menselijk gedrag en besluitvormingen waar geen duidelijke, goed uitgedachte overtuigingen achter zitten. Soms ervaren we die gevolgen ook zelf. Zoals iemand ooit zei, “Als je nergens voor staat, val je overal voor.” Locatie: Fam. van den Bosch, Wesselseweg 132, 3770 AD Kootwijkerbroek Aanvang: 20:00 uur

Secretariaat Antwoordnummer 75 3770 VB BARNEVELD T 0342-424113 E [email protected]

CCA regio Barneveld/Bennekom 16-04 Bedrijfsbezoek in de omgeving van Barneveld. Thema: Communicatie binnen het boerenbedrijf en -gezin Spreker: Dhr. Dik Veefkind. Dik is ruim 12 jaar betrokken bij de (financiële) agrarische advisering. Daarnaast is hij trainer, coach en mediator. Sinds 2005 is hij betrokken bij het CCA als ondernemerscoach en trainer.

Aan- en verkopen v Onteigeningen v Planschades v Taxaties v Goed rentmeesterschap:

E: [email protected] I:

Contactpersoon: ing. M.G. Visscher Assen Zwolle T: 0592 309 109 T: 038 8700186

USE THIS LINE FOR POSITIONING - THEN REMOVE

Het beste dichtbij

Goede leefbaarheid Veel courante eieren Efficiënt

10

www.noorderstaete.com

Dé balans tussen People, Planet en Profit

Nijkerk T 033 422 1510 Eindhoven T 040 238 0777 E [email protected] W www.abzdiervoeding.nl

12 PT. BLEED AREA

12 PT. BLEED AREA

Beurzen Hardenberg

Arnhem T: 026 4438495

Contributie, donaties, giften, legaten Bankrek.nr. NL 48 RABO 0300721404 T.n.v. Contact Christen Agrariërs Graaf van Lyndenlaan 25 3771 JB Barneveld o.v.v. contributie, donatie, gift, legaat Website www.cca-nederland.nl Contactpersonen CCA-regio’s: Alblasserwaard: dhr. J.W. den Boer Achterhoek: dhr. B.J. Huinink Barneveld: E. Wijnne Bennekom: dhr. C.J.D. van Baren Elburg: mevr. J. ten Hove-van ‘t Veen Friesland: dhr. H.W. Klompmaker Gouda: mevr. M.F. Vonk Noordegraaf Groningen: dhr. G.J. Renkema Noord Brabant: dhr. G. Westerlaken N-Holland: D. Veefkind Overijssel: dhr. T.J. Spijker Putten: mevr. H. Ruiter Utrecht Oost: dhr. J.H. de Kruif Utrecht West: dhr. H. Hoogendoorn Zeeland: Dhr. R.W. Baas Vijfheeren landen e.o.: Mevr. M. Bassa-Selles

T 0184-692728 T 0315-298386 T 06-15610365 T 0318-523440 T 0525-621724 T 0513-541481 T 0182-583653 T 0594-502754 T 0161-750800 T 072 - 5722002 T 0521-589662 T 0341-354609 T 033-2861309 T 0346-241624 T 0111- 401489 T 0345-643291

Nieuwsbrief voor leden en donateurs van Contact Christen Agrariërs 11

Advent Advent is wachten. Wachten en verlangen totdat het eindelijk gebeuren gaat wat werd voorspeld in de profetenzangen; wachten, tot God het woord vervuld in daad.

Advent is luisteren. Luisteren en verlangen totdat de hemel lichtend opengaat en je omspoeld wordt door engelenzangen; luisteren, totdat je hart meezingen gaat.

Advent is komen. Komen met verlangen naar Bethlehem, waar God vlak bij ons staat en onze mond vervult met nieuwe zangen en waar geloof verandert in de daad.

Advent is bidden. Bidden vol verlangen opdat Gods rijk van vrede komen gaat; en Hij ons op de nieuwe aarde zal ontvangen waar ons verlangen in aanbidding overgaat

Nel Benschop