Verslag inspiratiedag 29 mei 2013

Verslag inspiratiedag 29 mei 2013 De kracht van fotografie in community arts Vanwege het driejarige bestaan van de projectlocatie West Side Stories van FOAM in Amsterdam Nieuw-‐ West organiseerden het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie en Amateurkunst, CAL XL en FOAM een inspirerende dag over community arts en fotografie. De dag startte met praktijkvoorbeelden van fotografen, die fotografie op verschillende manieren inzetten ter bevordering van emancipatie, sociale cohesie en empowerment. In de middag volgden de deelnemers bij een van de sprekers een workshop. De dag was bedoeld voor fotografen, maar zeker ook voor kunstenaars en instellingen die fotografie in willen zetten in community arts! De presentaties waren van: x Lisa Kleeven (Hoofd Educatie FOAM) en Garance Camping (projectcoördinator West Side Stories). x Hilde Braet (België, fotograaf en auteur van het boek De kracht van een foto) x Vincent Delbrouck (België). Fotograaf, won o.a. de Memorial Giacomelli Prijs 2002 en de Jean Salgaro Prijs. x JR (Parijs, fotograaf en beeldend kunstenaar), interview via Skype. Programma 10:30

Inloop met koffie en thee

10.45

Welkom

10.50

Introductie West Side Stories

11.10

Introductie Hilde Braet

11.30

Introductie Vincent Delbrouck

11.50

Rondleiding tentoonstelling Tí van Koos Breukel & Roy Villevoye

12.30

Lunch

13.15

Start workshops (deelnemers kiezen een van de drie workshops)

16.00

Interview via Skype met JR

16.30

Einde + borrel in FOAM (Keizersgracht 609)

Verslag Inspiratiedag 29 mei 2013

Lisa Kleeven en Garance Camping West Side Stories van FOAM Introductie West Side Stories door Lisa Kleeven en Garance Camping FOAM

FOAM heeft de afgelopen drie jaar een fysieke projectlocatie gehad in Amsterdam Nieuw-‐West. Daar hebben de buurtbewoners kennis gemaakt met de kracht van fotografie. Fotografie wordt in Nieuw West als middel ingezet om bewoners te laten nadenken over de wijk en het samenwonen met elkaar. Drie jaar lang konden verschillende bewonersgroepen fotografieworkshops volgen waarbij zij zichzelf en hun wijk in beeld brachten soms in samenwerking met professionele fotografen. Fotografie is volgens Lisa Kleeven een goed medium. Het is heel toegankelijk. Je kunt het thuis oefenen. Je daagt mensen uit om anders naar hun omgeving te kijken. Verbinding met het museum Er wordt elke keer gezocht naar een verbinding met het museum. Dat kan zijn door een professionele fotograaf in Nieuw West te stationeren die op dat moment ook exposeert in FOAM. Het kan ook betekenen dat de deelnemers worden uitgedaagd een expositie te komen bekijken in FOAM. De activiteiten op de projectlocatie starten altijd met inleiding en kwalitatief voorbeeldmateriaal. De camera’s worden ter beschikking gesteld door FOAM.

Aantal van de projecten kort uitgelicht. Het FOAM Fotohokje Mensen die elkaar niet kenden werden uitgedaagd om met elkaar op de foto te gaan in een soort van mobiel fotohokje. De foto’s zijn een tijd lang groot geëxposeerd in een leegstaand kantoorgebouw. De gefotografeerde mensen konden hun portret tijdens de opening ophalen en zo kwamen ze gelijk de fysieke projectlocatie in. Kinderclub op woensdagmiddag. Om mensen te binden aan het project zocht men naar manieren om kinderen te verleiden om binnen te komen. Zo ontwikkelde FOAM met ijzeren regelmaat iedere woensdagmiddag een kinderclub. Er werd een soort van beloningsysteem geïntroduceerd. Kwamen de kinderen meer dan 5x dan kregen ze een foto aan de muur, bij 3x kregen ze een extra gouden ster, bij 3 gouden sterren kregen de kinderen een diploma. Workshops voor volwassen 30 buurtbewoners die per keer op thema werken. Soms werd er ook een professionele fotograaf naar de wijk halen. Project in de Bierens de Haanstraat. Mensen werd gevraagd om oude foto’s van vroeger in te brengen. Ze werden vervolgens uitgedaagd om op de plek van de oude foto een nieuwe foto te maken. De foto’s werden vormgegeven op plankjes. Aan de ene kant van het plankje zie je de nieuwe foto en aan de andere kant de oude foto. Het project riep veel verhalen op.

2/8


Intergenerationeel In juni 2012 organiseerde West Side Stories een bijzonder fotografieproject. Zes jongeren (14 tot en met 18 jaar) gingen op bezoek bij zes oudere buurtgenoten (60+). Het project resulteerde in een serie portretten, een serie ansichtkaarten en een tentoonstelling bij West Side Stories. West side Stories internationaal West Side Stories organiseerde samen met het sociaal-‐cultureel centrum Dar Amsterdam in Larache (Noord Marokko) een fotografische uitwisseling tussen kinderen uit Amsterdam Nieuw-‐West en de wijk Al Manar in Larache De slot manifestatie van drie jaar werken in de wijk werd gevormd door de presentatie op het plein van de allermooiste foto’s van de afgelopen drie jaar. Ze zijn gekozen door een curator van FOAM. Buurtbewoners konden op de dag zelf stemmen op de foto's. Financiering van het project kwam tot stand door woningbouwcoöperaties Ymere en Stadsgenoot, door FOAM zelf. De verschillende projecten zijn door andere fondsen gefinancierd. Vaak zijn het sprokkelbedragen. Workshop: West Side Stories Locatie: Confuciusplein 14 Een deel van de deelnemers ging op excursie naar West Side Stories, de driejarige projectlocatie van FOAM in Amsterdam Nieuw West met Lisa Kleeven (Hoofd Educatie FOAM) en Garance Camping (projectcoördinator West Side Stories). FOAM heeft drie jaar lang verschillende bewonersgroepen uitgedaagd mee te doen aan fotografieworkshops en projecten waarbij bewoners zichzelf en hun wijk in beeld brachten. Het creëren van ontmoetingen staan in het project centraal. In de workshop vertelden Kleeven en Camping over de werkwijze van FOAM is en gaven tips over het actief betrekken van de buurt bij een cultureel project.

3/8


Verslag van de middagworkshop West Side Stories door Garance Camping Met een groep deelnemers zijn Lisa Kleeven en Garance Camping van FOAM met de tram naar Nieuw-‐West vertrokken. In de tram kregen de deelnemers een eerste opdracht: onderweg vanuit het Centrum naar Nieuw-‐West moesten zij goed opletten of/hoe de stad verandert. In Nieuw-‐West zijn de deelnemers een halte te vroeg uitgestapt zodat ze na een korte wandeling door de buurt, vanaf Plein '40/'45, bij West Side Stories aankwamen. Daar deed het project team van West Side Stories een kort voorstelrondje en bespraken ze met de deelnemers wat hen onderweg was opgevallen. Meteen daarna heeft het projectteam verteld over hoe je jezelf als nieuw project kunt manifesteren in een wijk. Het was een enthousiaste groep deelnemers met veelal eigen ervaringen op dit gebied dus hierna volgde een inhoudelijk interessant gesprek en uitwisseling. Overall hadden de deelnemers vooral veel methodische vragen over bijvoorbeeld: werving, binding en promotie. Op het moment dat Lisa en Garance over de fotografie opdracht begonnen die ze voor de groep hadden uitgedacht stelden de deelnemers zelfs voor om dit deel van de workshop over te slaan zodat ze verder konden praten over de meer inhoudelijke kanten van een project als West Side Stories. De middag in Nieuw-‐West werd afgesloten met een rondleiding door het pand. Ook hierbij gold: veel vragen! Terug in de tram viel het op dat de deelnemers nog steeds veel uitwisselden over eigen ervaringen.

4/8


Hilde Braet en de kracht van het zelfportret Inleiding Hilde Braet Hilde Braet heeft een studie gedaan naar de kracht van fotografie. De vraag daarbij was heeft fotografie de mogelijkheid om emancipatorische processen te bevorderen. De basis voor de studie waren de ideeën van filosofen die zich bezighouden met fotografie, Barthes, Flusser, Arnheim, Dubois en Bourdieu. De foto en de weg er naar toe zijn in de optiek van Hilde heel belangrijk. Er zijn verschillende manieren om je bezig te houden met fotografie: via instrumentele fotografie, door intrinsiek leren over het medium zelf, of als onderdeel van persoonlijkheids-‐ of maatschappelijke vorming. Hilde's specialiteit is het zelfportret. Nadenken over jezelf is daarbij op voorhand van belang. Ze vraagt de deelnemers: hoe zou je hier en nu een portret van jezelf willen maken. Wat wil je tonen, jezelf zoals je nu bent, wil je een bepaald kenmerk accentueren, of wil je portret maken over hoe je er nu uit wilt zien? Tijdens haar fotoworkshops worden deelnemers gestimuleerd niet zomaar een kiekje van zichzelf te nemen maar te proberen hun denk-‐ en bewustzijnsproces vast te leggen. Een paar opmerkingen Fotografie is een toegankelijk medium. Iedereen heeft een fototoestel. Het is schijnbaar gemakkelijk, alomtegenwoordig en laagdrempelig. Fotografie heeft een grote werkelijkheidswaarde. Het portret is niet alleen verpakking. Het is ook de binnenkant (karakter, droomwereld, fantasiewereld). Een foto spreekt zonder woorden. Een foto vertelt een verhaal. De verschillende fases in het proces zijn x Bewustzijnsproces x Denkproces. x Wordingsproces x Toonmoment Workshop: Hilde Braet De kracht van het zelfportret. De deelnemers worden gestimuleerd om niet zo maar een kiekje van zichzelf te maken. Het denk-‐ en bewustzijnsproces wordt gekristalliseerd in dat ene moment waarop ze, onder begeleiding van Hilde Braet, hun (zelf)portret maken. Hilde Braet ziet fotografie als een krachtig en veelzijdig medium. Het kan gebruikt worden voor andere doelen dan enkel de intrinsieke. Bijvoorbeeld om mensen weerbaarder te maken, meer zelfvertrouwen te geven en om hen te stimuleren om na te denken over zichzelf en hun omgeving. Hilde Braet neemt ons mee langs portretten en zelfportretten uit de canon van de fotogeschiedenis en vertelt de verhalen rond deze foto's.

5/8


Verslag van de workshop van Hilde Braet door Ingrid Docter Hilde Braet nam ons mee langs portretten en zelfportretten uit de canon van de fotogeschiedenis en zij vertelde de verhalen rond deze foto's. We zagen portretten, gemaakt door professionele fotografen, die niet specifiek iets vertellen over degene die op het portret zichtbaar is. Vervolgens zagen we een serie portretten: zelfportretten van kunstenaars, maar ook zelfportretten van amateurs. Opdracht van de middag Denk na over onderstaande en bedenk daarbij dat een zelfbeeld een constructie is, een schemerzone. x Zo zie ik mezelf x Zo denk ik dat de anderen me zien x Zo denk ik dat ik over kom x Hoe voel ik me vandaag x Hoe wil ik graag gezien worden x Hoe was ik als kind x Wat laat ik het liefst van mezelf zien, waar ben ik trots op. Iedereen dacht na over hoe hij/zij zichzelf ziet. Vervolgens maakten iedereen om beurten een portret. De portretten werden goed ontvangen. De workshop leverde leuke resultaten op. Vooral het nadenken over de kracht van de fotografie in kader weerbaarheid was men enthousiast. En toen … … was er nog tijd voor een groepsportret. (foto), waarbij de cursisten nadachten over: x wat verbindt ons met elkaar? x hoe kan dit uitgebeeld worden?

6/8


Vincent Delbrouck: Beyond History Inleiding Vincent Delbroucke Vincent Delbrouck toont zijn boek Beyond History. Het is een bundeling van zijn ervaringen en het ziet eruit als een plakboek. Op zijn drieëntwintigste bezocht Vincent Delbrouck Cuba voor het eerst en werd gelijk verliefd op het land. Van 1998 tot 2006 reisde hij zeven keer naar Havana. Hij logeerde in de oude binnenstad en fotografeerde, schilderde en beschreef zijn omgeving. Delbrouck onderhield contact met de schrijver en schilder Pablo Juan Gutiérrez, wiens werk omschreven wordt als ‘dirty realism’. Gutiérrez’ teksten trekken een spoor door het onrustige boek. Foto’s, gouaches, collages, verhalen, gedichten en mailtjes zijn onderdelen van deze, zoals Delbrouck het noemt, ‘poetic documentary’. Op de foto’s zien we verlaten straten, haveloze interieurs en portretten van de -‐veelal jonge-‐ Cubanen waar de fotograaf mee verkeerde. Delbrouck fotografeert direct en hij laat zijn Cubaanse modellen nadrukkelijk poseren. Ze krijgen daardoor iets gewild onhandigs, verder gebeurt er niet veel. Over zijn kunstenaarschap vertelt hij dat hij vooral geïnteresseerd is in documenteren. In zijn reizen en leven onderscheidt de kunstenaar Delbrouck zich niet van zijn ‘privé-‐persoon'. Delbrouck profileert zich als autonoom fotograaf die graag onderzoekt hoe mensen bewegen in een gemeenschap. Hij vindt zichzelf geen community arts kunstenaar omdat hij niet perse iets sociaals wil maken. Avontuur Vincent vertelt verder hoe zijn fascinatie met Cuba is ontstaan door een ongelukkig moment. Hij startte in 1998 in Havanna. Al in de eerste week werd zijn geld gestolen. Hij werd toen geholpen door twee jonge mensen. En zo verbleef hij op uitnodiging van hen een week lang in hun leven. Hij belandde bij de familie van het jonge stel op een kerstfeest. Hij ontmoette daar weer andere mensen. Zijn cliché beeld van Cuba werd daarmee compleet onderuit gehaald. In een periode van zeven jaar kwam hij regelmatig terug in Cuba. Hij daagde mensen uit om tijdens zijn afwezigheid foto's te maken. Hij vroeg de mensen vervolgens om de foto's aan hem te geven. Ze gaven de mooiste aan Vincent. Belangrijke woorden in zijn werk zijn interactie, het idee van een gemeenschappelijke identiteit, dicht op de huis van mensen te komen, alsof het familie is. Hij eindigt met de woorden: ik ben en blijf boven al fotograaf. De ervaring in Cuba heeft de basis gelegd voor zijn verdere werk. Workshop: Vincent Delbrouck Locatie: FOAM, Keizersgracht 609 De voortdurende zoektocht naar zijn eigen identiteit kenmerkt de artistieke inzet van Vincent Delbrouck . In zijn werk betrekt hij zijn onderwerpen nauw bij het maakproces, hij maakt bijvoorbeeld polaroids met hen, selecteerde met hen de foto's, zij zijn dus totaal onderdeel van het project. Daarnaast werkte 7/8


Delbrouck in België bij een jongeren organisatie in een oud industrieel mijngebied met jongeren. Delbrouck neemt de deelnemers mee op een zoektocht naar zichzelf en hoe zij hun eigen empathie en impulsen kunnen inzetten voor het creëren van connecties en betrokkenheid binnen een fotografie project. Verslag workshop Vincent Delbroucke door Anne van der Weijden De workshop was boeiend. Het opmerkelijkste is dat de fotografen die meededen bijna allemaal zoekende zijn naar de optimale relatie met hum model. De ene is opzoek naar een intiem moment waarin iemand zich echt bloot durft te geven en de camera lijkt te vergeten, de ander is zich juist heel bewust van de camera en wil ook dat het model zich bewust is van de camera en het idee van de fotograaf. Er was tussen de deelnemers een leuke wisselwerking over hun ervaringen in de praktijk. Ook omdat er hele verschillende fotografen meededen. Zinnen die uitgesproken werken: 'Soms is er een idee maar kom je met iets heel anders thuis door de wisselwerking met het model.' 'Ik wil in mijn foto's ook iets terug zien van mijzelf.' 'Als ik zonder mijn camera een gesprek voer met het model gaat dat altijd goed, maar zodra ik mijn camera tevoorschijn haal kan dit voor een communicatieve blokkade zorgen.' Na deze interessante gesprekken gingen de deelnemers de straat op met de opdracht fotografeer iemand op straat en voer een gesprek zodat je meer over die gene te weten komt. Het liefst een zo persoonlijk mogelijk gesprek. Zorg dat de gene die je op de foto zet, ook een foto van jou maakt. Alle deelnemers, op 1 deelnemer na (die vertelde over zijn communicatie problemen zodra hij zijn camera te voorschijn trekt), waren geslaagd. Er waren ook leuke persoonlijke verhalen bij de resultaten. Vincent vond het een hele geslaagde workshop. Juist omdat het een selecte groep was kwam iedereen aan het woord en had iedereen goed aandacht voor elkaar. De dag eindigde met een inspirerende Skype sessie met Franse fotograaf JR in New York.

8/8


Verslag inspiratiedag 29 mei 2013

Recommend Documents