Studiereis. Oekraïne. 29 mei 2 juni 2013

Studiereis

Oekraïne 29 mei – 2 juni 2013

oekraine_2013.indd 1

22-05-2013 22:30:59

O E K R A Ï N E S t u d i ere i s 2 0 1 3


2

22-05-2013 22:31:01

Ласкаво просимо – Welkom! Na lang wachten is het dan bijna zover: we gaan naar Oekraïne! Op het moment dat wij, als werkgroep Buitenland, besloten om naar Oekraïne te gaan, waren wij vooral bekend met het fenomeen dat Oekraïne de graanschuur voor Europa is/wordt. Langzamerhand kwamen we erachter dat dit land veel meer te bieden heeft. Oekraïne is een landen tuinbouwland bij uitstek. Zo is de grond, bekend als tsjernozem (zwarte aarde), zeer vruchtbaar. Een kwart van de vruchtbaarste grond ter wereld bevindt zich in Oekraïne. Ook op cultureel gebied heeft het land veel te bieden. Er zijn echter nog maar weinig Nederlanders die zich vestigen in Oekraïne. Oekraïne is nog geen lid van de EU en heeft dus geen vergelijkbare wet- en regelgeving. Zo moet de grond worden gepacht. Begin jaren negentig werden de grote staatsbedrijven geprivatiseerd en verdeeld over de duizenden medewerkers, die elk een paar hectare kregen. Wellicht wordt dit anders in de toekomst?!

Voorwoord

Als werkgroep kwamen wij in 2012 in contact met Dirk Aleven van Meetin. Dirk Aleven en zijn collega’s richten zich op ondernemen in de nieuwe wereld en organiseren onder andere reizen naar ‘nieuwe’ landen die interessant zijn voor ondernemers. Zo heeft Meetin goede contacten en veel ervaring in Oekraïne. Samen met Dirk Aleven is het programma voor deze studiereis opgesteld.


Het doel van deze studiereis is je een goede indruk te geven van de primaire en agro-gelieerde activiteiten op landen tuinbouwgebied in Oekraïne, specifiek in de regio’s Kiev en Lviv. Uiteraard is er ruimte voor enkele culturele hotspots en ontspanning. Wij wensen je een heel plezierige reis toe! Werkgroep Buitenland, Fred Boersma Tjalling de Jong Pascal Peeters Cor van der Vaart Yvonne van de Camp

22-05-2013 22:31:02

Inhoud

Inhoudsopgave

Geschiedenis Klimaat en geografie Economie Mens en Maatschappij Facts and figures Oekraïne en Nederland Zaken doen in Oekraïne Agrarische sector in Oekraïne Programma



6 10 11 14 16 18 18 20

4

22-05-2013 22:31:02

MeetIn Oekraïne MeetIn is de eerste organisatie in Nederland die zakelijke reizen organiseert en daarbij ook de inhoud verzorgt. Dit jaar mogen wij in opdracht van de VAB de jaarlijkse studiereis organiseren. We bezoeken Oekraïne omdat dit op agrarisch gebied een zeer interessant land is. De grond is de meest vruchtbare van Europa maar de productiviteit is er erg laag. De komende dagen proberen we u een goed beeld te geven van Oekraïne, op zowel zakelijk als cultureel gebied. We bezoeken bedrijven die grote aantallen hectares aan grond onder beheer hebben, maar ook een van producent melkproducten. In Kiev en Lviv besteden we uiteraard aandacht aan de cultuur en architectuur van de steden. Onderweg naar de bedrijfsbezoeken maakt u kennis met de prachtige natuur. Tijdens de reis hopen we dat u een duidelijk beeld krijgt van het agrarisch potentieel van Oekraïne. Maar we zullen ook zeker niet nalaten de minder plezierige kanten van het land te laten zien. U ontmoet kritische experts die hun ervaringen zullen delen en waarmee we in gesprek gaan. We streven er naar om vooral een leerzame en inspirerende week voor u neer te zetten waarin u ook uw collega adviseurs beter leert kennen. Met dit boekje willen we u graag vooraf een beeld geven van het land Oekraïne. Het vertelt onder andere de geschiedenis en de economische situatie van het land. Dit kan een handige ondersteuning zijn bij het begrijpen waarom zaken in Oekraïne gaan zoals ze gaan. Voor suggesties kunt u ons altijd vinden op: www.meetin.eu We wensen u een plezierige en leerzame tijd! MeetIn Justus Bijlsma 00316 52835737 [email protected]


22-05-2013 22:31:03

Oekraïne is een land dat slechts korte perioden van onafhankelijkheid heeft gekend. Op weg van Oost naar West of andersom kwamen de verschillende volkeren altijd door Oekraïne. Van tijd tot tijd leidde dit tot de bezetting van het land door een vreemde macht. Het meest recente voorbeeld daarvan is natuurlijk de bezetting door de Russen ten tijde van de Sovjetunie. Vanaf de oudheid tot ver in de Middeleeuwen was het een komen en gaan van stammen en volkeren. De Grieken vestigden zich aan de Krim, de Scythen op de laagvlakten, gevolgd door Sarmatiërs, Gothen, Hunnen, Chazaren, en vele anderen. In de 10e eeuw ontstond in Oekraïne de eerste Slavische staat, het rijk van Kiev-Roes, die de volgende twee eeuwen de machtigste en grootste staat van Europa zou blijven. Kiev-Roes zou zijn gesticht door de Varangiërs: Noormannen die vanuit Scandinavië de Dvina en de Dnjepr waren afgevaren. Nog steeds wordt er fel gediscussieerd over de vraag of Kiev-Roes nu de “oer-staat” van de Oekraïners of van de Russen is.

Geschiedenis

Kiev-Roes kende een schitterende beschaving, vooral nadat vorst Volodimir de Grote in 988 het orthodoxe geloof aannam. Een structurele zwakte van het rijk was echter de gewoonte om het rijk na de dood van de vorst te verdelen onder zijn zonen, waarop vaak rivaliteiten en oorlogen uitbraken. Verzwakt door onderlinge broedertwisten en Mongoolse invallen ging Kiev-Roes op in het Groothertogdom Litouwen, en uiteindelijk in het Pools-Litouwse Gemenebest.


Kozakken De Oekraïners keerden terug in de 16e eeuw met de opkomst van de kozakken, vrijgevochten vrijbuiters uit de lege zuidelijke vlaktes. De Zaporizja-kozakken vormden een eigen proto-staat die nominaal onder de Poolse koning viel, maar feitelijk vulden ze het vacuüm in tussen Polen, Rusland en het Turkse Rijk, met wie ze wisselende bondgenootschappen aangingen. In 1648 kwamen de kozakken onder hun hetman Bohdan Chmelnitski in opstand tegen Polen, waarbij ze ook slachtingen aanrichtten onder de joden, die als handlangers van de Poolse grootgrondbezitters werden gezien. Toen de kozakken, na een reeks bliksemslagen tegen het Poolse leger, in het defensief werden gedrongen, sloot O E K R A Ï N E S t u d i ere i s 2 0 1 3

6

22-05-2013 22:31:03

Chmelnitski een verbond met Rusland, het verdrag van Perejaslav. Chmelnitski zag dit als een middel om de autonomie onder het gezag van de tsaar te behouden, maar Moskou zag dat anders: het mandaat zou in de loop van de volgende eeuw geheel in het Russische rijk worden ingelijfd. Deze periode staat onder Oekraïense historici bekend als “de vernietiging”. De Oekraïners verloren geleidelijk hun autonomie en hun vrijheden en werden onderworpen aan de autocratie van de tsaar. Het Oekraïense territorium van de tsaar werd eind 18e eeuw nog uitgebreid door de Poolse delingen en de verovering van het Krim-khanaat. Het Oekraïense nationale gevoel leek op sterven na dood, de eigen taal werd verdrongen door het Russisch vooral toen in de tweede helft van de 19e eeuw publicaties in het Oekraïens botweg verboden werden. Het is in deze tijd aan de dichter Taras Sjevtsjenko te danken dat het Oekraïens als cultuurtaal behouden bleef. De fakkel werd overgenomen in het WestOekraïense Galicië, waar onder het bewind van de Oostenrijkse Habsburgers een veel milder klimaat heerste. Eerste en Tweede Wereldoorlog De Eerste Wereldoorlog en de revoluties van 1917 brachten de Oekraïners een kortstondige maar chaotische vrijheid. Tussen 1918 en 1921 bestond er een onafhankelijk, maar uiterst instabiel Oekraïne. De Oekraïense Nationale Republiek werd verscheidene malen omver geworpen, door Bolsjewieken en door het Duitse leger, en werd bovendien verzwakt door gevechten van de Witten die de tsaar trouw bleven, rode partizanen, het Poolse leger, de anarchistenbendes van Machno, en loslopende roversbendes… Uiteindelijk riepen de Bolsjewieken eind 1921 de Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek uit, die in 1922 opging in de Sovjet-Unie. Hoewel het communistische bewind niet populair was, kende Sovjet-Oekraïne in de jaren ‘20 en begin jaren ‘30 een culturele opbloei, met name door het beleid van Oekraïenisatie die de eigen taal bevorderde ten koste van het Russisch. Hieraan kwam op meedogenloze wijze een einde. Stalin voerde de collectivisatie van de landbouw door in Oekraïne. Dwangarbeid en hongersnood waren aan de orde van de dag. Schattingen lopen uiteen, maar de collectivisatie en de daaropvolgende hongersnood heeft vijf tot mogelijk tien miljoen Oekraïners het leven gekost. Daarop volgden de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog,


22-05-2013 22:31:05

waarbij nog eens zeven miljoen doden vielen en het land volledig verwoest werd. De nazi’s behandelden Oekraïense “Untermenschen” als slaven, terwijl hun joodse medeburgers naar de vernietigingskampen werden afgevoerd. Nationalistische partizanen streden zowel tegen het Rode Leger als de nazi’s, en ook tegen Poolse nationalistische partizanen. Na de Sovjet-”bevrijding” zetten zij hun hopeloze strijd voort. In het midden van de jaren ’50 was de overheersing compleet. De NKVD (geheime dienst van de Sovjetunie) had het laatste verzet, in West-Oekraïne onder controle. De naoorlogse Sovjettijd stond in het teken van onderdrukking, stagnatie en geleidelijke russificatie. Dissidenten roerden zich in de jaren ‘60 en ‘70 maar werden met harde hand de mond gesnoerd. Pas met de glasnost en perestrojka van Sovjetleider Gorbatsjov kreeg de bevolking meer bewegingsvrijheid. Uiteindelijk leidde dit tot de vorming van een democratische staat. Einde van het Sovjet tijdperk Na het mislukken van de Sovjetcoup van augustus 1991 koos een deel van het communistische establishment voor een nationale staat. Met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie dat jaar verwierf Oekraïne zijn onafhankelijkheid. Het land wordt sinds de onafhankelijkheid meestal aangeduid als ‘Oekraïne’, zonder het lidwoord ‘de’. Door onvrede over de slechte economische situatie in het land kwam in 1994 Leonid Koetsjma aan de macht. De regering Koetsjma heeft echter weinig tot niets gepresteerd. Onder zijn leiding zakte het Bruto Nationaal Product naar slechts 40% van de waarde van 1990. Grootscheepse privatiseringen werden in gang gezet om de economie te stimuleren. Dit betekende in de praktijk dat grote staatsbedrijven voor een fractie van de marktwaarde in handen kwamen van personen die dicht bij de president stonden. Oranjerevolutie De verkiezingen van 2004 liepen uit op de Oranjerevolutie. Zittend premier Janoekovitsj voerde een campagne van laster en intimidatie tegen zijn uitdager Viktor Joesjtsjenko. Zo waren de grote tv zenders van het land in handen van vrienden van Janoekovitsj, waardoor alle media aandacht uitging naar zijn campagne. Desondanks won Janoekovitsj de verkiezingen maar nipt. Voor de aanhangers van Joesjtsjenko was dit de aanleiding O E K R A Ï N E S t u d i ere i s 2 0 1 3


8

22-05-2013 22:31:05

om de straat op te gaan. De strijd om de macht die volgde leidde zelfs tot de vergiftiging van Viktor Joesjtsjenko. De vergiftiging miste zijn doel maar zorgde wel voor ernstige verminking van Joejstjenko’s gezicht. Nadat nieuwe verkiezingen hadden plaatsgevonden kwamen Joesjtsjenko en Joelia Timosjenko aan de macht. Door onenigheid over de te volgen koers was de samenwerking verre van optimaal. In 2010 kwam voormalig premier Janoekovitsj terug in het centrum van de macht. Ditmaal als president. Zijn tegenstandster tijdens de verkiezingen, Timosjenko, belandde in de gevangenis, wegens corruptie. Zij zou een slechte deal hebben gesloten met Rusland over de gasprijzen. Ondertussen bereidde het land zich voor op het EK voetbal in 2012. Politiek gezien bleef de impasse voortduren en verbeterde de situatie niet tot aan de start van het EK. Veel landen dreigden het toernooi te boycotten indien de situatie van de voormalige president niet zou verbeteren. Ook op dit moment zit Joelia Timosjenko nog in een gevangenis in Oekraïne. Er lijkt wel enige verbetering in de politieke situatie te komen. Onlangs is een handlanger van Timosjenko vrijgelaten.


22-05-2013 22:31:07

Klimaat en Geografie Gemiddeld zijn de winters kouder en de zomers warmer dan in Nederland. Zo valt het landklimaat van Oekraïne het beste in één zin te omschrijven. De gemiddelde temperaturen in de winter schommelen tussen 0 en -8 graden Celsius. In de zomer liggen de temperaturen gemiddeld rond 24 graden Celsius. Door de immense oppervlakte van het land zijn de verschillen wel extreem. Zo kan het in de zomer in het Zuidoosten van het land wel 40 graden Celsius worden. In de winter kan het veel kouder worden dan de gemiddelde -8 graden Celsius.

Klimaat en geografie

Oekraïne is 14 keer zo groot als Nederland en is daarmee het grootste land dat in zijn geheel binnen de grenzen van Europa ligt. Zelfs aanzienlijk groter dan Duitsland. De hoofdstad van het land is Kiev. Hier zetelt de macht van het land, het parlement. Kiev heeft zo’n 2,6 miljoen inwoners en is het culturele hart van Oekraïne dat al een bloeiperiode beleefde in de negende eeuw. Andere grote steden in Oekraïne zijn Donetsk en Kharkiv in het oosten, Odessa in het zuiden en Lviv in het westen. De landbouwgrond in Oekraïne is zeer vruchtbaar. Dit maakt het land aantrekkelijk voor agrarisch ondernemers. Voor een groot deel is Oekraïne een vlak land, met uitzondering van de Karpaten en het zuiden.



10

22-05-2013 22:31:07

Economie In macro-economisch opzicht heeft Oekraïne veel last van de problemen die spelen in de rest van Europa. In de eerste helft van 2012 deed de economie het met 2,5% groei nog buitengewoon goed ten opzichte van andere landen. In het tweede halfjaar verslechterde de situatie en belandde Oekraïne in een recessie. Aan het einde van het jaar bedroeg de groei daarom slechts 0,2%. Positief punt zijn de binnenlandse bestedingen. Supermarkten groeien snel door een grotere vraag van de consumenten. Voor 2013 voorspelt de Wereldbank een economische groei van 1% die in 2014 versnelt naar 3%. Een groei van 4% moet worden bereikt in 2015. Oekraïne is voor zijn macro-economische vooruitzichten sterk afhankelijk van de vraag vanuit het buitenland. Dit kan veel invloed hebben op het uiteindelijke resultaat. De Wereldbank raadt Oekraïne aan om akkoord te gaan met een pakket aan maatregelen van het IMF. Dit maakt het land aantrekkelijker voor investeerders uit het buitenland en kan de economische vooruitzichten positief beïnvloeden. (bron: Wereldbank)

Economie

Meer specifiek kijkend naar landbouw heeft Oekraïne een groot potentieel. Er is sprake van een gebrek aan kennis en verouderd materiaal. Met het oog op de almaar groeiende vraag naar voedsel wereldwijd kan Oekraïne met zijn vruchtbare grond opnieuw de graanschuur van Europa worden. Hiervoor zijn modernisatie en politieke stabiliteit nodig.


Economie in cijfers uitgedrukt Inkomen per hoofd van de bevolking Bruto Binnenlands Product Inflatie Begrotingstekort Werkloosheid Schulden (t.o.v. BBP) Export Import

$3.615 (worldbank, 2011) $329,5 mrd (Heritage, 2013) 7,4% (IMF, 2012) 3,7%(cia.gov, 2012) 7,4% (cia.gov, 2012) 38,8% (cia.gov, 2012) $69,8 mrd (cia.gov, 2012) $90,2 mrd (cia.gov, 2012)

22-05-2013 22:31:07

Inflatie en consumentenbestedingen De inflatie bedroeg 9,8 procent in 2010. Onder druk van stijgende wereldmarktprijzen voor voedsel en energie, de slechte oogst in Oekraïne en een toegenomen binnenlandse vraag neemt de inflatie toe. De Oekraïense overheid verhoogde de collectieve uitgaven met als gevolg hogere bestedingen onder consumenten. Ook de prijsstijging van gas, olie, openbaar vervoer en de grote toevoer van buitenlands kapitaal droegen bij aan de inflatie. Vooruitzichten voor de economie Na veertien jaar onderhandelen heeft de WTO op 5 februari 2008 de toetreding van Oekraïne goedgekeurd. De laatste horde was een dispuut met de Europese Unie over exporttarieven. Op 16 mei 2008 heeft het Oekraïense parlement het akkoord over de aansluiting bij de WTO geratificeerd, waarna op 16 juni 2008 Oekraïne officieel lid is geworden. Het ondernemingsklimaat in Oekraïne moet transparanter worden met de implementatie van WTO-regels en de toenadering tot de interne markt van de Europese Unie. Hoewel Oekraïne een land is waar nog veel moet gebeuren liggen er veel kansen. Het land is rijk aan grondstoffen en vruchtbare landbouwgrond. Corruptie is een probleem in het land, maar met de toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie geeft het land aan de goede kant op te willen. Is het vooruitzicht voor economische groei in 2013 nog 1%, in 2015 moet dit alweer 4% zijn. Een belangrijk probleem is de omvangrijke corruptie en zwarte economie. Hierdoor mist de staat veel inkomsten om bijvoorbeeld de infrastructuur te verbeteren.



12

22-05-2013 22:31:08


22-05-2013 22:31:09

Mens en Maatschappij Oekraïne Nationaal bestuur Oekraïne is een republiek met een parlementaire democratie. Het parlement (‘Verchovna Rada’) bestaat uit 450 parlementsleden, waarvan de helft wordt gekozen op basis van evenredige vertegenwoordiging en de andere helft op basis van een districtenstelsel. De president wordt gekozen en heeft een ambtstermijn van vijf jaar. Met ingang van 2006 is een aantal constitutionele wijzigingen doorgevoerd om de macht van het parlement te versterken. Zo moet het parlement niet alleen om toestemming gevraagd worden voor de benoeming van de premier, maar voor elke minister. Zowel het parlement als de president mag nieuwe wetgeving initiëren. De president heeft vetorecht over parlementaire besluiten en kan het parlement naar huis sturen bij afwezigheid van een stabiele coalitie. Regionaal bestuur Oekraïne is een autonome republiek en verdeeld in 24 administratieve regio’s (oblasten) plus het schiereiland de Krim. De oblasten zijn onderverdeeld in districten. Elke oblast heeft een lokaal bestuur, waarvan de voorzitter door de president wordt benoemd. Decentralisatie van bevoegdheden heeft slechts in beperkte mate plaatsgevonden; Oekraïne blijft een sterk centraal geregeerd land.

M&M

Rechtssysteem De rechterlijke macht is onafhankelijk. Sinds 1997 bestaat er een Constitutioneel Hof. Dit hof toetst nieuwe wetgeving aan de grondwet en bestaat uit achttien rechters. De president, het parlement en een raad van rechters dragen elk zes kandidaten voor. Politieke situatie Eerder beschreven we al de geschiedenis van Oekraïne waarbij uitgebreid aandacht werd besteed aan de politiek in het land. Op dit moment is de politieke situatie in het land relatief stabiel. Op 25 februari 2010 is Viktor Janoekovitsj president van Oekraïne geworden. Hij is de vierde president sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. De huidige premier is Mykola Azarov, een op Rusland georiënteerde politicus die geologie en geofysica studeerde in Moskou.



1 144

22-05-2013 22:31:10

Tot 2010 was Viktor Joesjtjenko president van het land. Deze politicus voer een prowesterse koers. Hij nam initiatieven om de corruptie terug te dringen en het land te moderniseren. Sinds Janoekovitsj weer aan de macht is richt Oekraïne zich steeds meer op de oostelijke buurman Rusland. Er is internationale kritiek geweest op verkiezingen in 2012 die door de regeringspartij zouden zijn beïnvloed. De oligarchen hebben in Oekraïne een grote machtsbasis. Vaak financieren zij de partijen en bepalen zij daarmee ook de koers van het land. Met recente handreikingen als de vrijlating van een handlanger van Timosjenko lijkt Oekraïne nu weer richting een inniger relatie met de EU te bewegen. Samenleving & demografie Oekraïne heeft een ideale ligging als verbindingsland tussen Europa en Rusland. De oorlogen die deze twee mogendheden hebben uitgevochten hebben ervoor gezorgd dat Oekraïne vaak bezet gebied is geweest. Op deze manier is het land ook aan een zeer diverse bevolkingssamenstelling gekomen. Door handel en oorlog kwamen er veel verschillende mensen in het land die zich mengden met de bevolking. Doordat Oekraïne pas sinds 1991 een soevereine staat is, is het land nog op zoek naar de Oekraïense identiteit. In het westen zijn de inwoners meer Europees georiënteerd terwijl het oosten meer gericht is op Rusland. In het oosten wordt dan ook veelal Russisch gesproken. Het gemiddeld maandinkomen in Oekraïne is ongeveer € 250,-. De laatste jaren stijgen de inkomens snel. De levensverwachting voor vrouwen is 75, mannen worden gemiddeld 63 jaar oud. De ontwikkeling van de populatie is een groot probleem in Oekraïne. Veel mensen zitten vast in een laag inkomen en hebben nauwelijks toegang tot goede zorg en gezonde voeding. Dit zorgt voor lage geboortecijfers. De bevolkingsgroei is daarom sinds een aantal jaren negatief. Naar verwachting verbetert dit zodra de economische groei weer toeneemt. Ook in Oekraïne is er een trend waar te nemen waarbij jongeren van het platteland naar de steden trekken.


22-05-2013 22:31:10

Facts and figures Oekraïne en Nederland. Oekraïne

Nederland

Oppervlakte

Totaal: 603.550 km2

Totaal: 41.543 km2

Landgrenzen

Totaal: 4,566 km Grenst aan: Wit-Rusland, Hongarije, Moldavië, Polen, Roemenië, Rusland, Slowakije

Totaal: 1,027 km Grenst aan: België, Duitsland.

Bevolking

44.573.205 (Juli 2013, est.))

16.805.037 (Juli 2013, est.)

Leeftijdsopbouw

0-14 jaar: 14% 15-65 jaar: 70,1% 65 jaar en ouder: 15,9%

0-14 jaar: 17.4% 15-64 jaar: 67.7% 65 jaar en ouder: 14.9%

Levenverwachting

Mannen: 63.07 jaar Vrouwen: 74.77 jaar

Mannen: 78,84 jaar Vrouwen: 83,03 jaar

Bevolkingsgroei

-0.625% (2012)

0.452% (2010)

Vruchtbaarheid

1.29 kind/vrouw (2013)

1.78 kind/vrouw (2013)

BNP

$335,4 miljard (2012)

$709,5 miljard (2010)

BNP per hoofd

$7.600 (2012)

$40,500 (2010)

BNP groei/jaar

4,3% (2010)

3.5% (2007)

BNP samenstelling per sector

Landbouw: 10.4% Industrie 32.3% Diensten: 56.8% (2012)

Landbouw: 2.8% Industrie 24.1% Diensten: 73.2% (2012)

Investeringen

19.5% van BNP

16.6% van BNP

Inflatie

0.6% (2012)

1,1% (2010)

Beroepsbevolking

22.06 miljoen (2012)

7.746 miljoen (2012)

Beroepsbevolking per sector

Landbouw: 5,6% Industrie 26% Diensten: 68,4% (2012)

Landbouw: 2% Industrie: 18% Diensten: 80% (2005)

Werkloosheid

7,4% (2012)

6,8% (2012)

Bevolking onder armoedegrens

24,1% (2010)

10,5% (2005)

Staatsschuld

38,8% van BNP (2012)

68,7% van BNP (2012)

Overheidsbudget

Inkomsten: $53 miljard Uitgaven: $59 miljard (2012)

Inkomsten: $347,4 miljard Uitgaven: $386,6 miljard (2009)



16

22-05-2013 22:31:11

Oekraïne in cijfers en tabellen. Munteenheid

Hryvnia (UAH)

Wisselkoers

10.64 Hryvnia

Handelspartner import

Rusland 28%, Duitsland 8.6%, China 6.1%, Kazachstan 4.9%, Polen 4.9% (2009)

Handelspartners export

Rusland 21.1%, Turkije 5.3%, China 3.8% (2009)

Buitenlandse valuta en goudreserves

$31,8 miljard (indexmundi, 2012)

Natuurlijke rijkdommen

ijzererts, steenkool, mangaan, aardgas, olie, zout, zwavel, grafiet, titanium, magnesium, kaolien, nikkel, kwik, hout, akkerland

Uitvoer uit NL naar Oekraïne

1.1 miljard euro (agentschapnl, 2011)

Invoer in NL uit Oekraïne

0,6 miljard euro (agentschapnl, 2011)

Munteenheid

Euro (EUR)

Wisselkoers

1 euro

Handelspartner import

Duitsland 14.5%, China 11.8%, België, 8.6% (2011)

Handelspartners export

Duitsland 26.2%, België 14.1%, Frankrijk 9.3% (2011)

Buitenlandse valuta en goudreserves

$51.27

Natuurlijke rijkdommen

Aardgas, akkerland,

(bron: CIA World Factbook) (bron: CIA World Factbook) Facts and figures Oekraïne en Nederland


22-05-2013 22:31:11

Goede zaken doen in Oekraïne Oekraïners zijn over het algemeen hartelijk en gastvrij. Ze zijn trots op hun onafhankelijkheid, natie, taal en cultuur. Bij het zakendoen is het raadzaam in het achterhoofd te houden dat Sovjetgebruiken de gedragscode nog steeds deels bepalen. Hiërarchie en formaliteiten hebben grote invloed op de werkwijze van het bedrijfsleven. Zo zijn formulieren, handtekeningen en vooral stempels nog erg belangrijk. Leeftijd en geslacht hebben vaak invloed op de mate waarin een gesprekspartner serieus genomen wordt.

Goede zaken

Agrarische sector in Oekraïne Dertig procent van de zwarte aarde in de hele wereld ligt binnen de grenzen van Oekraïne. Dit maakt het tot één van de vruchtbaarste landen ter wereld. Zo’n 65% van het land bestaat uit vruchtbare landbouwgrond. In het land wordt veel graan, tarwe en gerst verbouwd. Maar ook zonnebloemen zijn er in Oekraïne veel te vinden.


Een illustratieve uitspraak van oud landouw minister Cees Veerman luidt: ‘Je moet uitkijken als je je vinger hier in de grond steekt, want binnen een paar minuten zitten er worteltjes aan’. Het potentieel op gebied van landbouw is enorm in Oekraïne. Door het heersende klimaat wordt de grond regelmatig van regen voorzien, maar weer niet in te grote hoeveelheden. Vanwege het grote potentieel is het de verwachting dat Oekraïne de komende jaren grote investeringen in landbouw tegemoet kan zien. Een, niet onoverkomelijk, nadeel is dat het niet mogelijk is voor buitenlanders om grond te kopen in Oekraïne. De vroegere kolchozen zijn verdeeld in allemaal kleine stukjes land. Zo kan het gebeuren dat een gebied van 1.000 hectare duizend eigenaren heeft. Met allen dient een apart contract gesloten te worden voor de pacht van het land.


18

22-05-2013 22:31:11

Graanschuur van Europa Ooit was Oekraïne de graanschuur van Europa. Door het ineenstorten van de Sovjet-Unie en jarenlang inconsistent beleid was er van deze titel weinig meer over. Maar nu Oekraïne de laatste jaren meer open staat voor buitenlandse investeerders en er grote projecten worden gerealiseerd stijgt de opbrengst van de graanoogst. Met het oplopende voedseltekort wereldwijd is het een welkome boodschap dat Oekraïne in 2011 in staat bleek de oogst met ruim 35% te verhogen ten opzichte van het jaar ervoor. Zonnebloemolie Oekraïne is ’s werelds grootste exporteur van zonnebloemolie. In 2011 bedroeg de uitvoer 12 miljard US Dollar. De zonnebloem is dan ook dé nationale bloem. Groente- en fruitteelt Een andere sector die sterk in ontwikkeling is, is de groente- en fruitteelt. Er worden, vaak door buitenlandse investeerders, kassenprojecten ontwikkelt. Dit brengt groente en fruit veel dichter bij de afzetmarkt. In Oekraïne is men gewend aan slechte kwaliteit door de import uit andere landen. De logistieke doorlooptijden zorgen ervoor dat de groente overrijp is voor het in de supermarkt terecht komt. Er is dus een grote lokale behoefte aan verse groente en vers fruit die de investeringen in kassenprojecten verklaren. Markt voor melkproducten De verwachting is dat de productie van melkproducten in de komende drie tot vier jaar toeneemt met 3.1%. De afgelopen jaren is de export gedaald omdat Rusland melkproducten uit Oekraïne in de ban deed. Vanaf 2013 is Rusland weer gestart met het importeren van de producten. Er zijn grote verschillen in de vraag naar melkproducten. Zo is de verwachting dat de vraag naar kaas licht zal stijgen terwijl de vraag naar boter hard daalt in de komende jaren. Melk zal een stabiel groeiende vraag laten zien. Voor de groei van de melkproductie zijn nog verbeteringen nodig op zowel technologisch als logistiek gebied. Boeren produceren nog te weinig melk waardoor de logistiek inefficiënt en relatief duur is.


22-05-2013 22:31:11

Programma Het vertrek voor de studiereis naar Oekraïne komt nu snel dichterbij. Het programma voor de reis is rond en dit presenteren we u dan ook graag. We hebben getracht een balans te vinden tussen puur zakelijke activiteiten en de mogelijkheden om meer van het land te zien. Het land is in transitie. Hiervan gaan we duidelijke voorbeelden zien. We bezoeken moderne bedrijven die op Nederlandse wijze worden gerund, maar we zien ook boerderijen die na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie niet meer zijn veranderd. Woensdag 29 mei: Leren over Oekraïne Middag We vliegen van Dortmund naar Kiev Avond Bij aankomst in het Cityhotel waar we overnachten staat het diner klaar. We hebben een aantal sprekers uitgenodigd om ons meer te vertellen over Oekraïne. Adri van Hoof heeft jarenlange ervaring in Oekraïne. Hij vertelt ons meer over ondernemen in dit land en zijn activiteiten in de akkerbouw. Vervolgens horen we van Jerom Rozendaal over hoe Oekraïners tegen voedsel aan kijken en wat de verschillen zijn met Nederland. Enthousiast geworden over de mogelijkheden? Evert Jan Krajenbrink is landbouwattaché op de Nederlandse ambassade. Hij vertelt ons meer over wat de ambassade doet voor agrariërs met plannen in Oekraïne.

Programma

Donderdag 30 mei: Melkvee & Akkerbouw Ochtend We starten de dag met een bezoek aan een voeding producent: Terra Foods. Dit bedrijf produceert melkproducten zoals boter en kaas. We bezoeken de farm in Bila Tserkva met 800 koeien. Middag Nederlander Kees Huizinga is eigenaar van een landbouwbedrijf in Kyshchentsy. We bezoeken zijn bedrijf dat ruim 10.000 ha landbouwgrond beheert en verschillende gewassen verbouwt. Avond De dag is lang geweest dus eten we ‘s avonds ontspannen in Kiev.

VD O E KR RNA oor ÏNE d S t- N u eddi ere er l ian s 2d0 S1 3t u 2d0i ere i s 2 0 1 1


22-05-2013 22:31:12

Vrijdag 31 mei: Tegenstellingen tussen oud en nieuw Oekraïne Ochtend In de ochtend bezoeken we de grote en zeer professionele rozenkweker Ascania Flora. Middag We lunchen op een mooie locatie in de prachtige natuur rondom Kiev. Na de lunch nemen we een kijkje bij een meer traditionele Oekraïense boer. Aan het einde van de middag nemen we de tijd om Kiev te bekijken. Avond Na het avondeten stappen we aan het einde van de avond in de trein. De nachttrein (met slaapcoupé’s) brengt ons naar Lviv. Za 1 juni: Logistiek en distributie Ochtend Aangekomen in Lviv hebben we even de tijd om ons op te frissen in het George hotel. Na het ontbijt bezoeken we een Nederlands transportbedrijf dat veel ervaring heeft met logistiek tussen Oekraïne en de rest van Europa. We gaan het hebben over bijvoorbeeld het invoeren en exporteren van goederen. Niet onbelangrijk voor de export van onze Nederlandse boeren. Middag Na een groot bedrijf bezoeken we een lokaal logistiek bedrijf om te zien wat de verschillen zijn. Aansluitend gaan we kijken naar de manier waarop Oekraïners hun voedsel distribueren. We bezoeken een groothandelsmarkt en een hypermarkt. Avond We eten met de Nederlandse consul en MeetIn Oekraïne specialist Peter de Vreede aan het centrale plein in Lviv. Zij vertellen ons over de verschillen tussen Oost- en West-Oekraïne. Na het eten is er natuurlijk de gelegenheid om op de prachtige Grote markt van Lviv een drankje te drinken. Het is er erg gezellig in de zomer. Zo 2 juni: Lviv en omgeving Ochtend In de ochtend bezoeken we een boerderij en we maken een tocht door de prachtige natuur rondom Lviv. Middag Er is nog even vrije tijd om souvenirs te kopen of van de stad Lviv te genieten. In de loop van de middag vertrekken we naar het vliegveld en vliegen we terug naar Dortmund.


22-05-2013 22:31:12

Goede zaken, “do’s & don’ts” Goede zaken doen in Oekraïne Nooit ... Oekraïne met Rusland verwarren, of Oekraïners met Russen verwarren … met de handen in de zakken staan, dit staat ongeïnteresseerd … beginnen met eten voor de gastheer het startsein geeft … een gerecht afwijzen, houd altijd ruimte voor een tweede gerecht … proosten met een drankje zonder alcohol … te dure presentjes geven, het verhaal achter het cadeau is belangrijker. Pak de cadeaus netjes in en pak ze later uit … lege flessen op tafel laten staan, dit brengt ongeluk … wijzen, dit is erg onbeleefd … Nooit gele of witte lelies als presentje geven. Deze worden bij begrafenissen gebruikt, let ook op het aantal bloemen in een boeket. Nooit een even aantal bloemen in een boeket geven … luidruchtig zijn in het openbaar Altijd ... meedoen met het proosten. Dit is erg belangrijk in de Oekraïense cultuur … een excuus voorbereiden wanneer u niet kan drinken. Afschuiven op medische problemen o.i.d., Oekraïners kunnen achterdochtig worden wanneer iemand niet drinkt … uw polsen op de rand van de tafel laten rusten … schoenen uittrekken bij mensen thuis en zorg dat er geen gaten in uw sokken zitten … cadeaus voor kinderen meenemen … uw business card vertalen, inclusief uw titel … geduldig blijven, in Oekraïne kunnen onderhandelingen langer duren dan in Nederland … op tijd komen! … een stevige handdruk geven en in ogen aankijken … wanneer u rookt, sigaretten aanbieden aan de mensen om u heen … om toestemming vragen met het nemen van foto’s. Sommige groepen wijzen u af in verband met het geloof



22

22-05-2013 22:31:12

‘n Praatje lokaal Nederlands

Oekraïne

Hallo

Булава

Goedendag

Привіт

Goedenavond

Добрий вечір

Tot ziens

До побачення

Doei

До побачення

Hoe gaat het

Як ви

Goed (, met jou?)

Хороший (з вами?)

Aangenaam kennis te maken

Приємно познайомитися

Ja

Так

Nee

Ні

Alstublieft

Будь ласка,

Dank u wel

Спасибі

Graag gedaan

Запрошуємо Вас

Pardon

Вибачте

Sorry

Вибачте

Hoe heet je?

Як тебе звуть?

Mijn naam is..

Мене звуть ..

Waar kom je vandaan?

Звідки ви?

Ik kom uit

Я родом з

Mag ik een foto maken?

Чи можу я взяти фотографію?

Wat kost dat?

Скільки це буде коштувати?

Dat is duur!

Це дорого!

Een kop koffie

Чашкою кави

Een glas bier

Склянка пива

Proost

Prot

De rekening graag?

Законопроект, як?


22-05-2013 22:31:12



24

22-05-2013 22:31:13

Notities

Notities


22-05-2013 22:31:13

Janus Kerkhofs

Henk Bartels

Veldhoven

Wierden

0653746803

0651566475

[email protected]

[email protected]

Nicolaas Knook

Aart Van Ommeren

Middenmeer

Nieuwegein

0613700921

0613553970

[email protected]

[email protected] Gerard Fikkert

Bram Den Hollander

Almelo

Klundert

0622816115

0610266300

[email protected]

[email protected] Sake Kooistra

Marcel Dohmen

Zetten

Guttecoven

0629008639

0653592583

[email protected]

[email protected] Henk Veltkamp

Dukke Greidanus

Rijssen

Heerenveen

0615347984

0652189782

[email protected]

[email protected] Drees Visser

Fred Boersma

Wirdum

Bemmel

0627160115

0651249178

[email protected]

Deelnemers

[email protected]



26

22-05-2013 22:31:13

Kees Van Drimmelen

Yvonne Van de Camp

Klundert

Mildam

0610289773

[email protected]

0651625382

[email protected]

Harmen Gerbrandij

Herman Hofstee

Warns

Drachten

0646431006

[email protected]

0653667520

[email protected]

Jeroen Van den Hengel

Peter De Vreede

Utrecht

Delft

0621872497

[email protected]

0653410617

[email protected]

Jacques Vroemen 0629008641 Sittard

[email protected] Cor Van der Vaart 0612323762 Tienhoven

[email protected] Ad Merks

061229780

Haastrecht

[email protected]


22-05-2013 22:31:13

Jasper Brommet Mobiel: +31(0)6 41 45 05 28 Email: [email protected] Justus Bijlsma Mobiel: +31(0)6 52835737 Email: [email protected]


MeetIn Soestdijkerstraatweg 27a 1213 VR Hilversum tel. 0031 (0)35 2400 200 [email protected]

22-05-2013 22:31:14

Studiereis. Oekraïne. 29 mei 2 juni 2013

Recommend Documents