Verslag bezoek Izegem d.d. 12‐9‐2014: Verslag gemaakt door Giel Dekkers. Aangevuld door Huub Rijkers en David Driessen Gemeente: De schepen met milieu in haar portefeuille en haar medewerker geven een kort overzicht van de doorlopen procedures van N.V.Danis. Ter verduidelijking heb ik hier en daar gegevens overgenomen uit de verleende vergunning: In 1994 vroeg Danis de eerste vergunning aan. Dit was voor mestverwerking d.m.v. pyrolyse(verhitten). Door bezwaren die werden ingediend gaf de gemeente een negatief advies naar de provincie die bevoegd gezag was. Dit kwam vooral ook door de gesloten houding die het bedrijf innam en doordat er veel onduidelijkheden in de aanvraag zaten.(op 12‐7‐1995 wordt het beroep op het Milieubesluit gedeeltelijk bevestigd en op 13‐6‐1996 wordt het arrest bij de Hoge Raad verworpen) In 2002 komt de vergunning tot uitbreiding(geldig tot 15‐12‐2014) en een vergunning voor vervanging van de condensatiedrogers (proef tot 31‐1‐2003) tot 3 conventionele drogers. Deze proefvergunning wordt op 16‐1‐2003 een definitieve vergunning geldig tot 15‐12‐2014. In 2008 wordt wederom een vergunning verleend voor de verandering van de installatie (geldig tot 15‐12‐2014). In 2009 volgt er een besluit waarbij de lozingsvoorwaarden worden gewijzigd. Vanaf 2002 komen er vrij regelmatig geurklachten bij de gemeente binnen. Niet zeker is of al die klachten veroorzaakt worden door Danis, omdat er nog zeker 3 geuroverlastgevoelige bedrijven in de buurt liggen en men op zoek is naar een vierde bedrijf dat geuroverlast zou veroorzaken. In 2013 volgt een nieuwe aanvraag. Deze wordt op 9‐1‐2014 ontvankelijk en volledig verklaart. Mede door berichtgeving in de pers worden de omwonenden gealarmeerd. Op 6‐ 2‐2014 houdt het bedrijf een informatieavond hier zijn 20 mensen bij aanwezig. Vervolgens wordt er op 21‐2‐2014 een openbaar onderzoek gehouden waaruit blijkt dat er 144( 135 middels een petitie) schriftelijke en mondelinge bezwaren en opmerkingen zijn ingediend, allen m.b.t. geuremissie die nog steeds frequent aanwezig is en men vreest voor de waardedaling van de eigendommen. Opgemerkt moet worden dat de gemeente niet het bevoegd gezag is in de hele kwestie. Op 24‐4‐2014 verleent de provincie West‐Vlaanderen de vergunning onder voorwaarden; 1. Men moet regelmatig luchtmonsters nemen voor een chemische analyse uitgevoerd door een MER‐deskundige op dit gebied.
2. Er moet onderzoek verricht worden naar de meerwaarde van een tweede actieve koolstoffilter i.v.m. de verzadiging van het eerste filter. 3. Er worden voorwaarden gesteld aan het afvalwater door de Vlaamse Milieumaatschappij voor lozen afvalwater. 4. Het organiseren van snuffelmetingen en het vastleggen van de overlegprocedure. De gemeente heeft de ervaring dat het bedrijf alle medewerking verleent en open is in de plannen en de werking van de fabriek. Bekend is dat het bedrijf al geruime tijd niet op volle capaciteit werkt en dat er de komende 6 maanden veel snuffelmetingen gedaan worden, waarbij ook twee burgers uit de buurt worden ingeschakeld(waren moeilijk te vinden). Daarna volgt er een gesprek met alle betrokkenen over de stand van zaken. De gemeente is niet betrokken bij die snuffelmetingen omdat zij ook geen bevoegd gezag is. Vragen: Zijn er vragen gesteld t.a.v. het aspect gezondheid, is daar rekening mee gehouden? Die spelen niet of nauwelijks. Uit metingen blijkt dat er geen schadelijke gassen vrijkomen. Het aspect volksgezondheid is niet meegenomen in de overwegingen bij de vergunningverlening. Hoe gaat men om met de klachten over geurhinder? Omdat de gemeente geen bevoegd gezag is worden deze doorgespeeld naar de provincie. De klachten komen vanuit een straal van max. 200 meter. Het fabrieksterrein ligt ingeklemd tussen woonwijken, Izegem, Emelgen en Kachtem. Zijn er problemen m.b.t. het transport? Er zijn geen transportproblemen ook niet m.b.t. het vervoer van gevaarlijke stoffen omdat het industrieterrein beschikt over een op‐ en afrit naar de snelweg. Zijn er problemen m.b.t. het afvalwater van de fabriek? Het riviertje de Mandel is ter plaatse overkluisd. Danis heeft zelf een open waterzuivering. Het water daarvan mag niet worden geloosd op open water. De Mandel gaat naar een waterzuiveringsinstallatie en wordt daar gezuiverd. Er is bij de laatste vergunning een MER‐rapport gemaakt, was dit verplicht? De gemeente geeft aan dit niet zeker te weten. Wat wordt er gedaan aan de geconstateerde bodemverontreiniging?(ortho‐fosfaat, nitriet, chloride, ammonium,kalium, ijzer en mangaan)
Hier heeft de gemeente niets over te zeggen. Dat is een kwestie van de Overkoepelende organisatie voor de Vlaamse Milieu Maaatschappij(OVAM). (citaat vergunning: Omdat er echter geen duidelijke aanwijzing is dat de verhoogde concentraties een ernstige bodemverontreiniging vormen voor mens en milieu, werd door het OVAM besloten dat er geen beschrijvend bodemonderzoek diende uitgevoerd te worden.)
Bezoek N.V.Danis: N.V.Danis is een familiebedrijf dat gespecialiseerd is in de bewerking van soja. De bewerkte soja wordt aan veel veevoederbedrijven in binnen‐ en buitenland geleverd. Men maakt ook zelf veevoer. Het bedrijf heeft eigen landbouwbedrijven, waaronder varkensbedrijven, een eigen slachterij en een eigen mestverwerking waarin uitsluitend varkensmest wordt verwerkt. Al geruime tijd staat een deel van de fabriek stil(indamper/droger) als gevolg van te weinig aanvoer van varkensmest. De oorzaken hiervoor zijn; A) Sinds enige tijd zijn er boeren die hun mest zelf verwerken. In België mag dat tot 60.000 ton. Daarboven moet men naar een industrieterrein. B) Door de goede weersomstandigheden was er dit jaar veel mogelijkheid om het kaliumrijke effluent (potash) op het land uit te rijden. Uitrijden kost aanzienlijk minder energie dan verdampen. C) Het aantal varkens in West‐Vlaanderen is spectaculair gedaald. Dan volgt het verhaal over de vergunningsprocedures. Dit is nagenoeg gelijk aan dat van de gemeente. Vragen die op kantoor en in de fabriek gesteld zijn: Was bij de laatste vergunningaanvraag een MER‐rapportage verplicht? Ja, die is verplicht als je boven de 100.000 ton komt. Is er een calamiteitenplan? Er is i.v.m. de mogelijke risico’s een vergunning van de brandweer verleend. Bovendien wordt er veel gecontroleerd en gemonitord, ook m.b.v. computers. Een strikte voorwaarde voor het goed functioneren van het hele proces is goed, op elkaar ingespeeld, gekwalificeerd personeel. Als de fabriek in bedrijf is zijn er minimaal 6 mensen aanwezig, waaronder 2 chemici, 2 technici(operators), 1 elektrotechnicus en 1 algemeen medewerker. Het bedrijf werkt op normale werktijden. Er zijn procedures voor de opslag van o.a. zwavelzuur en het personeel kent de risico’s.
Mocht er zich een calamiteit voordoen, wat nog nooit is voorgekomen) dan kan het gehele systeem onder stoom gezet worden (dan komt er een automatische stoomdosering in werking) waardoor de gevolgen van brand zeer beperkt worden. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van actieve alarmering (Dus met geluid en licht signalen) In hoeverre speelt het aspect gezondheid een rol binnen of buiten het bedrijf? Buiten de fabriek niet, men voldoet ruimschoots aan alle normen. Binnen de fabriek is men zich goed bewust van waar men mee bezig is. Nogmaals wordt de nadruk gelegd op het belang van goed en gekwalificeerd personeel. Wat is er gedaan aan de geurhinder? We krijgen hetzelfde verhaal als dat van de gemeente. Er is naast de chemische‐ en biologische luchtwasser(koolstof) een tweede koolstoffilter geplaatst. Als de eerste filter verzadigd raakt (2 weken) zorgt de tweede filter voor een goede zuivering en kan men direct de eerste filter vervangen. Dit is een soort container die men betrekt van een naburig bedrijf. Zonder koolstoffilter loop je teveel kans op geur. Je moet chemisch(ammoniak/zwavelzuur) en biologisch filteren. Er is een geurstudie gedaan in de schouw(schoorsteen, uitlaat 42 m.).Hierbij bleek dat men aan de normen voldeed. Men controleert zelf wekelijks/meerdere malen per week door in de schoorsteen te gaan ruiken. Dit gebeurt ook door kantoorpersoneel dat op een andere locatie werkzaam is. Waarom wordt er geen stripper gebruikt? (MACE doet dit wel) Bij een stripper zijn enorme hoeveelheden zwavelzuur nodig. Het gebruik daarvan geeft veel risico’s. “Je bent dan een chemische fabriek en dat willen wij niet.” De kosten en risico’s van strippen m.b.v. zwavelzuur wegen niet op tegen de kosten/opbrengst van het product dat men dan verkrijgt. De ‘kunstmest’ die daardoor verkregen wordt is ‘kunstmest’ van dierlijke oorsprong en mag volgens EU‐richtlijnen niet als ‘kunstmest’ verkocht worden; m.a.w. het blijft dierlijke mest. Waarvoor gebruikt men dan zwavelzuur? Danis gebruikt ongeveer 2000 liter zwavelzuur per week voor de chemische luchtwasser. Het zuur wordt opgeslagen in een tank van 33.000 liter. Ongeveer 1 keer per maand heeft men een volle tankauto zwavelzuur nodig. Deze wordt via de snelweg aangevoerd.(MACE gebruikt 90.000 liter per week/ongeveer 4 of 5 tankauto’s)
Ondervindt men problemen aangaande het transport van en naar de fabriek?
Nee, geen enkele.95% van het transport vindt via de snelweg plaats. We hebbe hierop het industrieterrein een directe op‐ en afrit. De overige 5% is mestaanvoer van boeren uit de directe omgeving. Hoeveel kost de verwerking van de mest? Wij rekenen 17 a 18 euro per ton, met transport erbij komt dat op 20 euro. Wat vindt men van de prijs van 8 euro die MACE zegt te gaan bereken? Hierbij worden de wenkbrauwen gefronst, men vindt die wel aan de erg scherpe kant en kan zich niet voorstellen dat dat haalbaar is, maar met die aangepaste hoeveelheden kan het wel minder als bij Danis zelf. Waarom composteren jullie niet zelf? Omdat bij compostering veel meer ammoniakuitstoot is. Bovendien komen er andere gassen vrij,waaronder lachgas en methaangas. Opm .Henk Jans; bovendien kunnen er allerlei moeilijk controleerbare reacties optreden. Wij verwerken de droge fractie die overblijft(als de droger werkt) tot korrels. Deze worden met bulkwagens of Big Bags afgezet in het buitenland. 100.000 ton mest levert ongeveer 10.000 ton korrels op. De prijs daarvan schommelt tussen de 60 en 80 euro per ton. De droge fractie die momenteel geproduceerd wordt gaat naar een composteerbedrijf. Die voegt het toe aan GTF‐afval en andere zaken om er compost/tuin‐ of potgrond van te maken. Maken jullie winst? Soms wel en soms niet. Dat is erg afhankelijk van de gasprijs in verhouding tot de korrelprijs. Het eerste gedeelte van het proces, het centrifugeren, komt overeen met het proces zoals MACE voornemens is te doen, echter de stappen daarna zijn anders. Ofwel het proces van MACE is niet vergelijkbaar met Izegem. De werking van de fabriek werd m.b.v. een sheet uitgelegd. Dit komt in grote lijnen overeen met wat MACE zegt te gaan doen, behalve het strippen en composteren. Danis werkt als volgt(uit vergunningaanvraag overgenomen): De mest wordt in een gesloten vrachtwagen in de gesloten ontvangstloods d.m.v. een snelkoppeling overgepompt naar de overdekte mestbekkens. D.M.V. centrifuge wordt de mest gescheiden in een dikke en een dunne fractie. De dunne fractie gaat naar de biologie en de dikke fractie wordt deels afgevoerd en deels gedroogd.
De opslag van de dikke fractie welke wordt nu opgeslagen in de loods en wordt afgevoerd naar derden voor verwerking in compost ruikt flink. De dunne fractie wordt, samen met het condenswater van de droger en het reinigingswater van de mestverwerkingsloods verwerkt in de biologische zuivering (omgekeerde osmose). Deze bestaat uit twee denitrificatiebekkens. De bekkens van de biologie(=waterzuivering) zijn de enige onderdelen van het proces die niet overdekt zijn (Je ruikt niets!) Het effluent van de biologische zuivering wordt in de indamper tot loosbaar water verwerkt. Hierbij wordt het effluent verdampt en de ontstane waterdampen worden nabehandeld om eventuele sporen van N‐verbindingen(stikstof) te verwijderen. De niet‐condenseerbare dampen worden behandeld in de luchtzuiveringsinstallatie. De indamper(droger) bevindt zich binnenin de procesloods. Deze is volledig afgesloten en staat onder onderdruk, aangezien alle proceslucht wordt afgezogen via een sproeier naar de zure wasser en actief koolfilter. Na de actief koolfilter wordt de lucht geloosd via een schouw met een hoogte van 42 meter. De dikke fractie en het concentraat van de indamper wordt samen gedroogd in een indirecte droger. De gedroogde fractie wordt opgeslagen in een opslagtank. Op regelmatige tijdstippen wordt de gedroogde fractie gekorreld met behulp van de korrelpers. Zowel de droger als de korrelpers zijn in de procesloods opgesteld. De lucht, afkomstig van de droger, wordt gecondenseerd met een sproeier en gaat daarna naar de zure wasser en actief koolfilter. Om de volle capaciteit (150.000 ton) te kunnen benutten( nu 90.000ton) zou er volcontinu gewerkt moeten worden i.p.v. van maandag 5 u tot zaterdag van 5u, zoals nu het geval is. Voor alle duidelijkheid de fabriek draaide zeer beperkt. Alleen de centrifuge stap was in werking, de rest van het proces lag stil. Hierdoor is het moeilijk om een eerste indruk te krijgen met betrekking tot geur. Uitleg op bedrijf: De uitleg op het bedrijf zowel op kantoor als in de fabriek en op het terrein was zeer duidelijk en open. Zij waren ook zeer geïnteresseerd in de situatie zoals deze in Nederland is.
