Verslag derde bijeenkomst Geniepark 27 oktober 2011 in de Showkas Kwekerij De Arendshoeve
1. Opening Theo Dohle van communicatieadviesbureau De Wijde Blik opent de bijeenkomst en heet alle aanwezigen welkom. Hij legt uit dat twee presentaties worden gehouden. 1: De ontwerper bespreekt het Voorlopig Ontwerp. Hij gaat dieper in wat met het huiswerk gedaan is, Hoe de ideeën zijn meegenomen en tot welk voorlopig ontwerp ze vervolgens gekomen zijn. Dit is dus niet het eindplaatje, maar wel op hoofdlijnen ligt het nu vast. 2: De ontwikkelingsstrategie. De projectmanager zal vertellen hoe het VO tot uitvoering gebracht zou kunnen worden. Hij zal tevens stilstaan bij het proces tot nu toe en aangeven welke stappen de komende tijd genomen gaan worden. Bewoners die aanpassingen op het verslag van de tweede bijeenkomst hebben, kunnen zich melden bij Maarten ter Horst. Op de laatste pagina van dit verslag staan zijn contactgegevens. 2.
Voorstelronde
-
Maarten ter Horst, projectleider Geniepark. Hij is ingehuurd door de Gemeenschappelijke Exploitatiemaatschappij A4 Zone West vanuit gemeente Haarlemmermeer. Hank van Tilborg van H+N+S Landschapsontwerperen. Hij maakt het ontwerp voor het park
-
De andere aanwezigen (ca 35) zijn bewoners van o.a. de Aalsmeerderdijk, Aarbergerweg, Rijnlanderweg, en o.a. Rik Rolleman (senior projectmanager van de gemeente Haarlemmermeer), Hannie van de Bosch (gemeente Haarlemmermeer), en vertegenwoordigers van de Monumentencommissie Haarlemmermeer, Stichting Meerhistorie en Stadsherstel Amsterdam NV. 3. Presentatie door Hank van Tilborg van H+N+S Hank start eerst met een terugkoppeling van de tweede bewonerspresentatie op 14 juni 2011. Samengevoegd zijn dat vragen en opmerkingen over: 1. parkrand - dichte bomenrand, beleving van het open polder landschap - bomenweide: is het mogelijk om verschillende historische rassen te planten? - hoe worden de ( fruit )bomen beheerd? waar gaat het fruit van de bomen naar toe? mogen we een boom 'adopteren' ? - is de parkrand niet kwetsbaar in de tijd? 2. gebruik van het park - kan er gedacht worden aan maneges of paardenroutes - zorg ook voor goede wandelgebieden. - het fietspad is ook leuk als het over of op de dijk ligt zodat je meer te zien hebt tijdens het fietsen - parkeerplaatsen: moet er voorzien worden in parkeerplaatsen voor bezoekers van het park of bij evenementen?
- veiligheid van het fietspad: de muur geeft een beklemmend gevoel. Kan er een veilig gevoel ontstaan? - blijft de Rijnlanderweg open voor langzaam agrarisch verkeer. Daar moet rekening mee gehouden worden. - verbinding met het water. Het is leuk als er toch gekanood kan worden. Kan daar rekening mee gehouden worden? - hoe zit het met privaat initiatief? bv horecaonderneming in de oude dijkgraafwoning. H+N+S heeft een ontwerpconcept voor het Geniepark ontwikkeld, gebaseerd op een analyse van het gebied in z’n actuele en historische context, gesprekken met bewoners, omwonenden en andere betrokkenen, aangevuld met het gevoel dat de ontwerpers ‘van de plek’ kregen na vele locatiebezoeken. Het ontwerp is gebaseerd op vijf ontwerpprincipes. Alle principes werden aan de bewoners voorgelegd, onderwijl kwam Hank terug op het huiswerk van de vorige bijeenkomst. Principe 1: maximaal inzetten op en benadrukken van de lineariteit = lengterichting (de Geniedijk staat centraal) Bij het ontwerp van het Geniepark staat de landschappelijke herkenbaarheid van de Geniedijk als liniedijk, en daarmee als lijnvormig element, voorop. Aan de verdedigingszijde van de Geniedijk wordt dit in het in 1999 vastgestelde Inrichtingsplan Geniedijk al goed ondervangen. De rijen populieren benadrukken niet alleen het feit dat dit de verdedigde kant van de linie is, met bomen als wachters in het gelid, zij accentueren ook de doorgaande lijn van de Geniedijk. Voorgesteld wordt om in het deel van het Geniepark in tegenstelling tot het in het programma van eisen opgenomen (een rij aan elke kant van de dijk, en vervanging van de populieren door iepen) niet af te wijken van dit Inrichtingsplan. Voorgesteld wordt de bomen in een dubbele rij aan de keelzijde te behouden, zoals nu ook grotendeels het geval is in het gebied. De reden hiervoor is dat het Geniepark een eigen ruimtelijk ‘verhaal ’verdient (- de situatie is wezenlijk anders dan aan de andere kant van de spoorlijn waar de Geniedijk ‘ingeblikt’ ligt in het stedelijk gebied -) en daarbij dat de aangevoerde praktische reden van de kabels en leidingenproblematiek hier niet opgaat. Wel kan conform het advies de bestaande boombeplanting (populieren) op termijn worden vervangen door iepen. Het aanzetten van de lineariteit uit zich niet alleen in de begeleiding door de continue bomenrij. Ook het herstellen van de dijk, als een scherp gesneden grondlichaam, hoort daarbij evenals het open houden van de aanvalszijde. Door deze weidsheid kan de lineariteit ervaren worden Principe 2: benadrukken van de 2 heel verschillende parkzijdes Uitgangspunt is het benadrukken van de twee verschillende zijdes van de dijk. De verdedigde zijde en de aanvalszijde worden met heel verschillende landschappelijke middelen behandeld, met het monumentale ensemble van de Geniedijk en voor- en achterkanaal, als scherpe grens. Door de verschillende uitwerking herleeft het liniegevoel en krijgt de over de dijk passerende fietser van station naar fort gaand een heel andere beleving voorgeschoteld dan vice versa. Principe 3: verbijzonderen van de accessen • De stationsomgeving vraagt om bijzondere aandacht. • Batterij aan de Rijnlanderweg • De fietsbrug als nieuw punt: verbijzondering bij het acces van de A4. • Grondlichaam kazemat bij Aalsmeerderweg.
•
Fort bij Aalsmeer.
De verdedigingswerken op bijzondere, strategische punten en 'lekken’ in het militair systeem (bij de accessen) wordt in het plan opgepakt. Elke acces krijgt in het plan een speciale uitwerking. Bij de A4 wordt reeds een verbijzondering gerealiseerd, in de vorm van de bijzonder vormgegeven fietsbrug. Ook het fortterrein (Fort Aalsmeer) dat opgeknapt en getransformeerd zal worden, is als een verbijzondering te beschouwen. De batterij aan de Sloterweg (Rijnlanderweg) wordt getransformeerd tot een ‘broeddijk’, broedplaats voor creatief cultureel ondernemerschap. Bij de voormalige versterking aan de Aalsmeerderweg herinnert het grondlichaam aan het roemruchte verleden, als een soort stille getuigen. Het acces kan op subtiele wijze wel wat verbijzonderd worden. Resteert alleen de omgeving van het station. Hier is bijzondere aandacht vereist; juist op deze bijzondere plek worden de verwachtingen nu niet waargemaakt. Het fietspad langs de dijk loopt hier dood, de fietser wordt afgeleid naar het station, en de dijk loopt weg in het talud van de HOV-baan. Hier ligt een opgave! Wat betreft parkeren: niet in het park! Bezoekers van buitenaf kunnen met de trein, en parkeerplekken in het weekend op kantorenlocaties, of parkeerplekken in de omgeving. Het park wil de ontwerper groen houden. Principe 4: gevarieerde routing met Geniedijk als hartlijn Fietspad continu achter de dijk op de plaats van de oorspronkelijke gedekte weg, in de luwte van de wind! Bij het station is bijzondere aandacht nodig voor a) de beëindiging van het park en b) de continuïteit van de route (voor langzaam verkeer)De Geniedijk, met het fietspad op de plaats van de oude weg voor het troepentransport, vormt de hartlijn. Het is echter zeker niet de enige route in het park. Gezien de omvang van het park, de lengte (bijna 5 kilometer) en de omgeving, wordt een gevarieerd padensysteem voorgestaan, voor verschillende gebruiks- en doelgroepen, en niet alleen op/tegen de dijk, maar ook aan weerszijden in het parkgebied. De paden variëren in karakter van formeel tot informeel: voor elk wat wils! Principe 5: vormgeven aan verschillende belevingsperspectieven Fiets - voet - auto - trein - vliegtuig - kano Aan de verdedigde zijde wordt rugdekking door bomen voorgesteld. Aan de frontzijde (aanvalszijde) wordt juist openheid bepleit. Dit is ook de wens van bewoners/omwonenden zoals bepleit in de participatiebijeenkomsten. Deze openheid voor de dijk staat echter op gespannen voet met de ook geuite wens tot plaatsing van weelderige, ongedwongen boomgroepen voor de bebouwing van A4 Zone West en PrimAviera, om de aanwezigheid hiervan enigszins te verzachten. Hierbij is vanuit meerdere verschillende perspectieven ontworpen: het perspectief van de automobilist (A4) en de vliegtuigpassagier (Schiphol), het perspectief van de voetganger en fietser langs de dijk en het perspectief van de voetganger en fietser vanuit het park zelf. En zelfs vanaf het water! Het park is zodanig ontwerpen dat aan de ene kant voor de snelle voorbijganger het lineaire karakter geaccentueerd wordt, terwijl voor de recreant juist het spanningsveld tussen orde en ongedwongenheid aangezet wordt. Vier deelgebieden van het Geniepark. Een soort spekkoek van vier laagjes: 1. Parkrand | 2. Schootsveld | 3. Geniedijk | 4. Bomenweide
Het ontwerp voor het Geniepark bestaat uit 4 deelgebieden: 1. De gemengde, dansende parkrand, 2. Het open schootsveld, 3. Het monumentale Geniedijk-ensemble en 4. De bomenweide. Deze vier deelgebieden hebben ieder hun eigen karakter en ook de twee ‘koppen’ van het park zijn belangrijke onderdelen, ook in relatie tot de omgeving. Het gaat hier aan de ene kant om de relatie van het Geniepark aan de westzijde met A4-Zone West en de stationsomgeving (inclusief de uitwerking van een bijzonder gebouw (voor bv kinderopvang, horeca) op de kop van het park en een uitkijkvoorziening/kunstwerk (bv een boom)) en aan de andere kant om relatie met de omgeving van het Fort bij Aalsmeer. Zorgt voor zowel levendigheid als sociale veiligheid. In deze parkrand met een dansend karkater wordt het zo spannend mogelijk gemaakt. Dit wordt het meest parkachtige deel van Geniepark. Hier wordt dan ook een bijzonder gebouw voorgesteld met daar bovenop een kunstwerk, als icoon van het gebied. Er worden daar bomen geplant, die uit het bedrijventerrein komen. Schootsveld: Een open grasweide. Af en toe worden daar grote evenementen op georganiseerd. Dus goede drainering. Er lopen zeer simpele paden doorheen, bv maaipaden. Voorgesteld wordt (aan het Rijk) om het gasstation fraai af te bakenen. 3de deel: Geniedijk ensemble Hier is veel geld nodig om een mooi strak militair erfgoed als het ware te faceliften. Er is eerst gekeken naar oud profiel, en hoe anders het er nu bij ligt. Dat betekent: op sommige pleken grond weghalen en op andere plekken aanvullen en dat consequent doorvoeren. De bunkers, kazematten en batterij krijgen nieuwe functies. Stadsherstel Amsterdam NV heeft daarvoor al een idee bedacht onder de naam ‘Broeddijk’, het toevoegen van broedplaatsen voor kunstenaars. Allereerst is het belangrijk om de gebouwen op te knappen. Bij Rijnlanderweg/Aalsmeerderweg komt een mooi vormgegeven doorsnede, bijvoorbeeld een betonnen band met bies waar de naam van het park ingebracht is. Wat betreft verlichting/veiligheid: het voorstel is er om gaten in de afscheidingsmuur (bij de bunkers) te maken. Er zal ook openbare verlichting worden aangebracht, die met bewegingssensoren aangaan als er iemand voorbij komt. 4de deel:Bomenweide Noot en fruit bomen, met daaronder een schaapskudde. De producten van de schapen kunnen weer in de markt uitgezet worden. Een bewoner merkt op dat het wel belangrijk is om bomen te kiezen waar weinig vogels op afkomen vanwege Schiphol. De ontwerper geeft aan dat daar aangedacht is. Voor beheer is het belangrijk dat mensen dit gaan oppakken (dus door te ondernemen). Er lopen geen of nauwelijks paden doorheen, wel enkele doorsteekjes. In het VO is het fietspad ter hoogte van het Fort teruggelegd van de zuidzijde van de dijk naar de noordzijde en eindigt deze bij het sluiscomplex. Voorstel is om de route over het fortterrein ’s avonds af te sluiten. Fietsers kunnen dan via een noordelijke aansluiting via de bomenweide naar de Aalsmeerderdijk. Dit gedeelte zal echter verder moeten worden uitgewerkt en besproken met betrokkenen. Maarten merkt nogmaals op dat Fort Aalsmeer in het Geniepark niet in deze opdracht is meegenomen. Uitwerking van het fortterrein wordt door de gemeente in samenspraak met Stadsherstel Amsterdam NV opgepakt.
Reacties van bewoners: - Enerzijds verheugend dat het oude gedekte pad weer terugkomt. Echter jammer dat er dat het fort Aalsmeer nog niet duidelijk is wat er precies mee gaat gebeuren. - Dat kunstwerk: niet doen. 1. Geef het geld uit aan andere prioriteiten zoals het restaureren van dit werelderfgoed. 2. Er zijn genoeg andere kunstwerken om te restaureren. - Goed nieuws om batterij, bunkers en kazematten op te knappen. - Het fietspad komt ten noorden van het Fort uit op grond van particulieren. Dat verbaast enkelen want er is nog onvoldoende overlegd met die grondbezitters die er weinig van profiteren. Maarten geeft aan met de eigenaren hierop terug te komen in het vervolgtraject naar het DO. Tweede Presentatie: Ontwikkelstrategie door Maarten ter Horst Wat is er tot nu toe gebeurd en wat gaat er gebeuren? Wat zijn de bedragen die ermee bemoeid zijn? Tot nu toe: - 18-11-10 PvE Geniepark besproken met belangengroepen - 20-01-11 PvE vastgesteld door gemeenteraad H’meer - Eind mrt Opdracht aan H+N+S Landschapsontwerperen - April-mei Gesprekken met opdrachtgevers, kwaliteitsteam Geniepark, Rijnland, ontwikkelaars, het Rijk, eigenaren, pachters etc. 1e bewonersavond - 28-04 - Mei-juni Ontwerpen - 14-06 2e bewonersavond - Juli-sept Ontwerpen - 24-10 Akkoord besluitvorming opdrachtgeveroverleg - 27-10 3e bewonersavond Vervolg: - 15-11 8/12 - 22-12
B& W Haarlemmermeer Locatiebezoek gemeenteraad, Hoogheemraadschap en Statenleden Gemeenteraad Haarlemmermeer
Enkele highlights: Het voorlopig ontwerp staat op 15 november op de agenda van het college van B&W. Als het college akkoord is, gaat het voorlopig ontwerp voor Kerst ter besluitvorming naar de gemeenteraad. De provincie heeft aangegeven in principe bereid te zijn de helft van kosten voor het opknappen van het Geniedijk-ensemble (inclusief de batterij en kazematten) te subsidiëren. Investeringskosten: Indien het park nu in één keer zou worden aangelegd, dan zouden de inrichtingskosten ongeveer negen miljoen bedragen (excl. eventuele verwervingen, saneringen en sloop). Er wordt daarom aan de gemeente een fasering van het plan voorgesteld. Dit bestaat uit vier fasen. Als college en raad instemmen met de plannen, zou binnenkort al begonnen kunnen worden met werkzaamheden. Bijvoorbeeld met het doortrekken van het fietspad aan de verdedigingszijde van de Geniedijk tot Fort Aalsmeer, met het aanvullen van de dubbele
bomenrij, met het uitgraven van het oorspronkelijke water bij Fort Aalsmeer en met het veiliger maken van het fietspad (door bijvoorbeeld speciale verlichting). Andere delen van het ontwerp zullen nog even op zich moeten laten wachten. Daarvoor moet het bestemmingsplan aangepast worden. Dat zou fase 2, 3 of 4 moeten worden. Fase 2: Het basispark (bestemmingsplan 10 jaar dus tussen het jaar 2013 – 2023). -
Het aanleggen van het basispark zodat het ook echt als een park kan functioneren voor de omgeving Het toegankelijk maken van wandel en fietsrondjes Het planten van bomen, en vastleggen van randen van het park Aanleg van de uitkijkboom (de singing detective genoemd) Herstellen van bunkers en kazematten, batterij Sloterweg en fort Aalsmeer Evenemententerrein
Wel bleek dat voor sommige delen ook overeenstemming met eigenaren en pachters bereikt worden. Zo komen enkele fietspaden uit om particulier terrein van mensen die in de zaal zaten. Dit lukt alleen als de gemeente er met de eigenaren kan uitkomen. Fase 3: De fase van groeien (2023 -2033): Het park groeit waar het kan - aanleg parkjes in parkrand - groei bomen parkrand - verfijnen padennetwerk parkrand - the singing detective groeit door - Beukenhorst Oost (zuidrand) Fase 4 zou na het jaar 2033 zijn. Dat wordt het een compleet park, met het verder verfijnen van het padennetwerk en de aanleg parkzone bij Meerlanden / RWZI. Het park zal onderhouden moeten worden door verschillende organisaties: a. Water door Rijnland (is ook eigenaar van de sluisjes). Daar moeten nog afspraken overgemaakt worden. b. Grijs (voetpaden, fietspaden etc) door de gemeente c. Relicten door de pachters- huurders. We denken aan jarenlang pacht door huurders. d. Groen door een beheersorganisatie. Het wordt nu nog verpacht (en daar wil je vanaf) Vooral dat laatste punt is in de toekomst interessant voor de bewoners, zoals Paul Bos. Het gaat in ieder geval om gezamenlijk beheren. Hoe te betalen? Een mogelijkheid zou ene fonds kunnen zijn waar geld in gestopt wordt. De visie ligt er. Het is nu aan de raad of ze het willen uitvoeren Overige opmerkingen van de bewoners: - Eigenaar showkas: duurzaamheid aspect is onvoldoende meegenomen. Het is onzin om 1000 meter fietspad te verplaatsen. Ik zit niet te wachten op een fietspad over mijn gronden. - Jammer dat het fietspad niet op de dijk ligt
-
Worden de belangen van de bewoners die in caravans aan de dijk zitten voldoende meegenomen. Druk op eigendommen wordt groter.
Reactie ontwerperenbureau: - We hebben gekozen voor de ligging van het fietspad vanuit cultuurhistorie (oude jaagpad) - Beschut fietsen uit de wind achter de dijk - Er komt nu ruimte vrij op de dijk en daar kan dan wel gewandeld worden. - En ja: er wordt iets weggehaald wat er al ligt. Die afweging is zeer bewust gemaakt. De fase van vrije plannenmakerij is nu wel voorbij. Iedereen kan tijdens de raadsessie aangegeven wat ze van de plannen vind. Bij het wijzigen van bestemmingsplannen kan iedereen zienswijzen indienen en/of bezwaar en beroep aantekenen. Concluderend: Met het grootste deel van het parkontwerp zijn de aanwezigen tevreden. Maar er zijn ook kleine punten waar sommigen het niet mee eens zijn, zoals de ligging van het fietspad ter hoogte van het fort. Ten slotte Er is een sociale platform online waarop alle informatie over de informatiebijeenkomsten, zoals presentaties en verslagen, wordt gepubliceerd (www.info-geniepark.ning.com). Op dit platform kunnen mensen ook hun mening achterlaten of een vraag stellen. Op de site zijn de presentaties rustig door te nemen en kunnen bewoners die interesse hebben voor het vervolg van het Geniepark (zoals beheer) zich kenbaar maken.
Algemene informatie is te vinden op de website www.actbeyondlogistics.nl/locaties/geniepark Op www.info-a4zonewest.ning.com vindt u alle informatie over de bijeenkomsten rondom A4 Zone West, zoals verslagen en programma’s. Op dit online netwerk heeft u ook de mogelijkheid om met de mensen van A4 Zone West (waaronder Geniepark) in contact te komen. Theo dankt alle aanwezigen voor hun aanwezigheid in de Showkas, ook namens GEM A4 Zone West, gemeente en ontwerpers.
Contactpersonen: Projectmanager Geniepark Maarten ter Horst
[email protected] 023-567 6145
