VERSLAG CURSUS STUDIEVAARDIGHEDEN P.T.H.
Intern rapport
Koos Blankestijn Bureau Studentenpsychologen
Juni 1988
VERSLAG CURSUS STUDlEVAARDIGHEDEN PTH
In de periode februari-april 1988 zijn op de PTH-Eindboven 2 cursussen studievaardigbeden gegeven voor eerste- en tweedejaars studenten van de ricbtingen Wis- en Natuurkunde, Motorvoertuigentecbniek, Bouwtecbniek en Electrotecbniek. Bij bet geven van deze cursussen ben ik geassisteerd door Peter Genefaas en Corno Vromans, studenten Wis- en Natuurkunde, en door Ton Kramer en Henk Mandemaker, docenten en eerstejaarsmentoren. Hun inzet is de cursussen zeer ten goede gekomen. Voor een uitgebreid verslag van de inboud van de bijeenkomsten en een overzicbt van bet gebruikte cursusmateriaal verwijs ik naar bet verslag 'Leerlingbegeleiding' van Peter Genefaas en Corno Vromans.
------------------------------------------------------------------------Acbtergrond Het initiatief voor bet geven van de cursussen ligt bij de studentendecaan van de PTH, mevrouw Adje Cuppers. In een aantal voorgesprekken met mij is besloten om, als experiment, 2 cursussen te organiseren voor in totaal ± 20 studenten. De werving van de studenten, die in een eerder stadium al geinformeerd waren over de cursus, zou worden geregeld door Adje Cuppers, evenals bet vrijmaken van uren in bet rooster t.b.v. de cursusbijeenkomsten. Zij zou zorgdragen voor assistenten, b.v. ouderejaars-studenten of docenten, om de cursus goed af te kunnen stemmen op PTH-studenten. Deelnemers De 2 groepen die door Adje Cuppers zijn samengesteld bestonden uit 4 Wina-studenten, 3 MO-studenten en 6 BT-studenten (groep I) en uit 5 BT-studenten en 8 ET-studenten (groep II). De omvang van beide groepen (13 studenten) was dus fore. Opzet cursus De opzet van de cursus stemde grotendeels overeen met de opzet van de BSP-cursus. In totaal 7 bijeenkomsten van l~uur waarin aan bod kwamen: tijdbesteding en studieplanning, tbeorie bestuderen, oplossen van vraagstukken, concentratieproblemen en tentamen doen. De omvang van de groepen maakte bet noodzakelijk een paar onderwerpen, die aanvankelijk wel op bet programma stonden, te scbrappen. Het betrof bier de onderwerpen 1 actief/passief studeren' en 'bet volgen van lessen'.
-1-
Werkwijze In een cursus studievaardigheden ligt bet accent op bet maken van opdrachten en bet bespreken daarvan, waarbij de bespreking zoveel mogelijk in kleine groepjes (max. 5 studenten) plaatsvindt om een goede terugkoppeling mogelijk te maken. Door een aantal practische problemen bleek bet moeilijk deze werkwijze in praktijk te brengen. De groepsomvang maakte splitsing in 3 subgroepen wenselijk, maar in groep II bleek dit niet mogelijk. De 2 ouderejaars studenten die bij bet geven de cursussen zouden assisteren, bleken heiden door onderwijsverplichtingen verhinderd op de cursustijd van groep II. Door de inzet van Ton Kramer, die aanvankelijk uitsluitend als observator zou deel.nemen, kon worden voorkomen dat deze cursus bet karakter van een klassikale instructie kreeg. Aanwezigheid Groep I De start van de groepen verliep niet zonder problemen. Door onduidelijkheid over de aanvangsdatum waren op de eerste bijeenkomst slechts 6 studenten aanwezig. Dit herstelde zich gelukkig snel. Aan de tweede bijeenkomst namen 14 studenten deel, aan de derde 13, aan de vierde 13 en aan de vijfde 12 studenten. Op de zesde bijeenkomst, na een onderbreking a.g.v. de paasvakantie, verschenen slechts 4 studenten. Op de laatste bijeenkomst was de opkomst nog kleiner: 3 studenten. Achteraf bleek deze bijeenkomst samen te vallen met de eerste bijeenkomst van een taalcursus voor Antillianen. De 7 Antillianen uit groep I waren dan ook allen afwezig. Aanwezigheid Groep II Omdat bet er op bet laatste moment naar uitzag dat de deelnemers van ET (in totaal 8) verhinderd zouden zijn i.v.m. onderwijs tijdens de cursussen, is door Adje Coppers gezorgd voor studenten die de opengevallen plaatsen konden innemen. De ET-studenten slaagden er echter in om bet onderwijs te verzetten, wat tot gevolg had dat op de eerste bijeenkomst zowel de 1 oorspronkelijke 1 als de 'invallende 1 studenten aanwezig waren (in totaal + 22). Er reste mij geen andere mogelijkheid dan de invallers, zeer tegen hun zin, weg te sturen. De opkomst tijdens de tweede t/m de zevende bijeenkomst was achtereenvolgens 10, 10, 13, 10, 9 en 10 deelnemers. Het programma Uit de door de deelnemers ingevulde vragenlijsten bleek de meeste interesse uit te gaan naar de onderwerpen 'theorie bestuderen', 'tijdsbesteding en planning' en 1 tentamen doen'. Problemen die men noemde zijn o.a.: ongestructureerd werken, uitstellen van studeren, moeite met onderscheiden van hoofd- en bijzaken, in tijdnood raken op tentamen. Slechta weinig interesse ging uit naar bet onderwerp 'oplossen van vraagstukken'. Mogelijk wordt bier in de lessen al voldoende aandacht aan besteed. Mede op basis van bovenstaande is bet volgende programma uitgevoerd.
-2-
Bijeenkomst 1 - huishoudelijk mededelingen - kennismaking - inleiding Tijdsbesteding en planning. Opdracht: invullen tijdsbestedingsformulier. Bijeenkomst 2
*
tijdsbesteding - noteren uren onderwijs/zelfstudie op overhead (OH) - bespreken ingevulde formulieren in subgroepen * uitleg weekplanningsschema * theorie bestuderen - oefentekst 1. Opdracht: invullen weekplanningsschema. Bijeenkomst 3
* *
planning - noteren uren onderwijs/zelfstudie op OH - bespreken in subgroepen theorie bestuderen - bespreken resultaten van oefentekst 1 - uitleg methode 'Bestuderen van studieboeken en dictaten'.
Opdrachten: - invullen weekplanningsschema - oefenen met methode 'Bestuderen van studieboeken en dictaten'. Bijeenkomst 4
* * *
planning - noteren uren onderwijs/zelfstudie op OH theorie bestuderen - oefentekst 2 oplossen van vraagstukken - oefenvraagstuk.
Opdracht: invullen weekplanningsschema. Bijeenkomst 5
*
* *
planning - noteren uren onderwijs/zelfstudie op OH theorie bestuderen - bespreken resultaten oefentekst 2 en vergelijken met resultaten van oefentekst 1 oplossen van vraagstukken - bespreken resultaten oefenvraagstuk - uitleg methode 'oplossen van vraagstukken'.
Opdrachten: - invullen weekplanningsschema - oefenen met methode 'oplosen van vraagstukken'
-3-
Bijeenkomst 6
* * *
planning - noteren uren onderwijs/zelfstudie op OH tentamen doen - bespreken stencil 'tentamen doen' concentratieproblemen - inventarisatie mogelijke oorzaken en aanreiken van mogelijke oplossing (subgroepen).
Opdrachten: - invullen weekplanningsschema - maken van een tentamenplanning. Bijeenkomst 7
*
evaluatie cursus.
Enkele vragen uit de evaluatievragenlijst Hier volgt een overzicht van de belangrijkste vragen uit de evaluatievragenlijst met daarbij de door de deelnemers gegeven antwoorden, gebaseerd op 14 ingevulde vragenlijsten (6 uit groep I en 8 uit groep II). Het aantal vermelde antwoorden kan meer of minder zijn dan 14 omdat meerdere antwoorden per vraag mogelijk zijn en anderzijds niet iedereen alle vragen heeft beantwoord. Wat heb je aan de cursus gehad? (alles lx ingevuld) - van de cursus heb ik veel geleerd, vooral bet gebruik maken van verschillende methodes om te bestuderen. - bet plannen van de stof die je in een bepaalde tijd gehad moet hebben. - de cursus was op zich wel interessant. Je gaat bij de onderwerpen die zijn behandeld meer stilstaan en probeert bet geleerde toe te passen. - de cursus voldeed voor een deel aan de verwachtingen. Ik hoop dat daardoor meer tentamens gehaald zullen worden, maar of dat uitkomt ••• - door met bet studeren bezig te zijn, ontdekken dat er verschillende invalshoeken zijn om stof te leren. - iets anders horen over sommige problemen, dus niet je eigen aanpak, maar ook hoe er door anderen over wordt gedacht. ik heb me tijdens bet bestuderen van de tentamens beter kunnen concentreren. Ook heb ik veel gehad aan de planningsschema's. - bestuderen van een tekst. - beter leren plannen, beter teksten bestuderen. - interessant. - kan mijn tijd beter indelen. - bewuster en beter gaan studeren. - niets, mijn probleem is dat ik geen motivatie heb.
-4-
Welke onderdelen vond je belangrijk? - tijdsbesteding/planning - concentratie - theorie bestuderen - tentamen doen
Welke onderdelen vond je minder belangrijk? - planning te uitgebreid - oplossen van vraagstukken - tentamen doen
Heb je iets in je studie veranderd? - studeer intensiever - meer inzicht in tijdsbesteding - beter plannen - niet veel, studeerde al hard - beter theorie bestuderen - studeer regelmatiger - tijdsbesteding en concentratie - ja, mijn huiswerk maak ik voortaan op de dag dat ik het opkrijg - nee
Heb je in de cursus iets gemist? - persoonlijk gesprek - onderwerp faalangst - het werken met uitreksels - nee
Voldeed de cursus aan je verwachtingen? - ja, veel informatie gekregen - ja, voldeed hoven mijn verwachtingen - deels, ik studeerde al volgens het vertelde systeem - deels, het onderwerp 'faalangst' ontbrak - nee, meer individuele begeleiding verwacht - gedeeltelijk, ik besteed meer tijd aan huiswerk en leren lezen maar ik vind dat er meer uit te halen is - ik had geen verwachtingen maar ben achteraf tevreden - nee, ik had er meer van verwacht
(aantallen) (9x) (3x) (6x)
(2x)
(5x) Ox) (lx)
(lx) (lx) (6x) (lx) (lx)
(lx) (lx) (lx)
(2x)
(lx) (2x) (lx) (8x)
(lx) (4x) (lx) (lx) (lx) (lx) (lx) (lx)
-5-
De ervaringen van de deelnemers met de cursus De onderwerpen die bet best gewaardeerd werden, Z1Jn 'Tijdsbesteding en planning' en 'Bestuderen van theorie'. Naar deze onderwerpen ging ook de meeste belangstelling uit. De behandeling van 'concentratieproblemen' vond men te oppervlakkig maar wel nuttig. Een aantal deelnemers vond 'Oplossen van vraagstukken' overbodig. Veel deelnemers gaven te kennen dat bet met elkaar praten over studeergedrag verhelderend en stimulerend werkt. Er was kritiek op de omvang van de groep. Men zou een meer persoonlijke aanpak op prijs stellen en om die reden voorkeur hebben voor een kleinere groep. Men was tevreden over de duur van de cursus en de duur van de cursusbijeenkomsten. De cursisten van groep II waren zo enthousiast over de cursus dat zij besloten om zelfstandig door te gaan met de groepsbijeenkomsten. Enkele kanttekeningen Ongeveer 1/3 van bet totale aantal deelnemers bestond uit Antillianen. Het is voor mij moeilijk in te schatten in hoeverre de cursus voor hen leerzaam was. Door taalproblemen verliep de communicatie soms erg moeizaam en bleef vaak onduidelijk of de aangeboden informatie goed was overgekomen. Het met hulp van Peter en Corno geselecteerde oefenmateriaal, te weten 2 teksten met vragen en een oefenvraagstuk, werd dermate slecht gemaakt dat ofwel bet niveau ervan te hoog was, ofwel de cursusdeelnemers een relatief zwakke groep vormden. Opvallend was dat de niet-Antillianen weinig beter presteerden dan de Antillianen ondanks bet ontbreken van de taal-handicap. Uit de resultaten van bet oefenvraagstuk bleek, dat de deelnemers een aantal basisvaardigheden, zoals bet berekenen van bet rekenkundig gemiddelde, onvoldoende beheersten, gezien bet niveau van de opleiding. Op basis van mijn bevindingen en de ervaringen van de deelnemers wil ik, met bet oog op een eventueel vervolg in bet volgende studiejaar, de volgende suggesties geven: - Beperken van de groepsgrootte tot 10 deelnemers per groep, uitgaande van 2 cursusbegeleiders. - Zorgvuldige keuze van bet oefenmateriaal, afgestemd op bet nivo van de groep. Om dit enigszins in te kunnen schatten, is bet nuttig aan bet begin van de cursus een leesvaardigheidstest en een rekenvaardigheidstest af te nemen. - Voor studenten met faalangstklachten is een cursus studievaardigheden ontoereikend om de spanning voor en/of op tentamens voldoende te reduceren. Gecombineerd met een tentamenvreesbehandeling is bij deze studenten beduidend meer te bereiken. - Voorkom al te heterogene groepen (studierichting, generatie, vooropleiding, ethnische achtergrond, studievoortgang, studieproblemen etc.). Om bij een zeer heterogene groep goede resultaten te bereiken is bijna individuele begeleiding nodig. Daarnaast is de kana op uitval tijdens de cursus groter bij een erg heterogene groep omdat de groepscohesie laag blijft.
-6-
