Verslag 3 december 2013: ‘Verbinden en Versterken op Zuid met vertegenwoordigers van levensbeschouwelijke en religieuze organisaties’. Dagvoorzitter Raymond van Altena Verslag: Lieke Scholte en Karín Fraai Aanleiding Het Nationaal Programma Rotterdam Zuid is in juli 2012 van start gegaan. Aanleiding voor de bijeenkomst van 3 december was om in vervolg op de Burgertop van eind januari 2013, een gesprek te hebben met vertegenwoordigers van Levensbeschouwelijke en Religieuze organisaties in Rotterdam. Doel van dit gesprek was een eerste kennismaking en verkenning van de mogelijkheden om verbindingen te leggen tussen de activiteiten in het kader van NPRZ en deze organisaties. Dit met het oog op hun belang voor de bewoners van Zuid. Het eerste deel van de bijeenkomst bestaat uit een drietal presentaties van achtereenvolgens Marco Pastors, Henco van der Weijden en Gerard Spierings. Marco Pastors – Directeur Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) Bedankt alle aanwezigen voor hun komst. Hij geeft aan het programmabureau NPRZ deze bijeenkomst al lange tijd wilde organiseren. In oktober vorig jaar is het uitvoeringsplan voor Rotterdam zuid behandeld in de raad. Naar aanleiding hiervan heeft raadslid Setkin Sies van de ChristenUnie SGP) gevraagd om te verkennen welke rol levenbeschouwelijke / religieuze organisaties kunnen betekenen in zuid. Welke verbindingen kunnen er gelegd worden met het programma. Rotterdam Zuid telt 200.000 bewoners, dit te vergelijken met Eindhoven, de 5e stad van Nederland. Rotterdam Zuid is een verzameling van wijken met aantoonbare achterstanden. Het vorige kabinet heeft geconstateerd dat er iets in gang gezet moest worden om de onnodige achterstanden op het gebied van school, werk en wonen van bewoners in Rotterdam Zuid in te lopen. Uit het onderzoek van Deetman en Mans (2011) dat in opdracht van de toenmalige minister Eberhard van der Laan is uitgevoerd, bleek dat de opgaven van Rotterdam Zuid niet alleen door de gemeente konden worden aangepakt. Bovendien was het nodig dat er voor Zuid meer focus kwam. Ook moest de aanpak langer dan worden volgehouden. Een brede samenwerking tussen Rijk, gemeente en andere partners (corporaties, scholen en bedrijven) en een gezamenlijke visie was nodig om de problemen aan te pakken. Het uitvoeringsprogramma van het NPRZ is gericht op drie pijlers: school, werk en wonen en heeft een doorlooptijd van 20 jaar. Het programma gaat over heel Zuid, met nadruk op de 7 focuswijken. Dit zijn wijken die ten opzichte van andere wijken (nog) slechter scoren op bepaalde indicatoren en dus extra aandacht krijgen binnen het programma. Doel: Rotterdam Zuid op gebied van school, werk en wonen, in 20 jaar tijd op het gemiddelde niveau van de G4.te laten komen. Rotterdam Zuid scoort ver onder de maat ten opzichte van Rotterdam, G4 en Nederland. Voorbeelden die hij noemt is het hoge percentage schoolverlaters, de lagere CITO-scores, het grotere aantal huishoudens met WWB- AO (zie ook de sheets van de presentatie). Pijlers NPRZ: School, Werk en Wonen Children’s zone: School moet een groter deel van de dag van het kind in beslag gaan nemen. Zo krijgen kinderen 6 tot 10 uur extra lestijd per week. Om kinderen beter te laten presteren, wordt ook de thuissituatie opgenomen in het geheel. Een stabiele thuissituatie is van groot belang voor het kind, wijkteams vormen hierbij de basis en staan dichtbij het gezin. Opleiden voor vakmanschap: kinderen worden geholpen bij het maken van de juiste schoolkeuze, om opleidingen te kiezen die beter aansluiten op de arbeidsmarkt. NPRZ wil goede doorstroom van groep 8 →VMBO → MBO →arbeidsmarkt, zodat jongeren na hun opleiding snel aan de slag kunnen.
1
NPRZ is in gesprek met bedrijven voor het realiseren van carrière startgaranties. NPRZ ziet techniek en zorg als kansrijke sectoren voor de arbeidsmarkt. Wonen: nog te veel mensen die het goed hebben trekken weg uit Rotterdam Zuid op zoek naar een aantrekkelijkere woning. Dit komt niet ten goede aan de wijk. 1 op de 3 woningen (totaal 35.000) wordt daarom de komende tijd aangepakt. Hiervan is 12.000 bezit van woningbouwcorporaties en 23.000 particulier bezit. Belangrijk voor de korte termijn is extra wetgeving (tegen huisjesmelkers en verbetering vestigingsbeleid). Corporaties investeren tot 2017, 494 miljoen in sloop en renovatie van woningen op Zuid. Aan het eind van zijn presentatie geeft Marco Pastors aan wat in zijn optiek de relatie is tussen L&R en het NPRZ. Levensbeschouwelijke en religieuze organisaties betekenen veel voor de bewoners van Rotterdam Zuid. De hulpvragen die mensen,neerleggen bij vrijwilligers van L&R organisaties overstijgt soms de mogelijkheden van deze organisaties (gemeenschappen). Dan is het belangrijk de weg naar professionals te vinden. Hiervoor kan aansluiting worden gevonden bij de wijkteams van het NPRZ. Een wederkerig proces waarbij een deel van de hulp gezocht kan worden in de professionele kring en een deel bij levensbeschouwelijke / religieuze organisatie. Dorien Cleton, voormalig voorzitter Platform L&R geeft aan dat bijv. organisaties aangesloten bij L&R een coachingsrol op zich kunnen nemen, door het helpen van jongeren bij het vinden van een stage of werk. Henco van der Weijden – Voorzitter Platform L&R Platform L&R & NPRZ willen gezamenlijk optrekken om het welzijn van de Rotterdammers op Zuid te bevorderen. Platform L&R kent uiteenlopende lidorganisaties met hun eigen religieuze / spirituele achtergrond. Hierbij merken we dat er iets aan het veranderen is, een nieuw tijdperk is aangetreden. Zo is onder andere 74% van de Nederlander van mening dat religie belangrijk is voor het behoud van normen en waarden. 65% van de mensen zoeken troost binnen diverse spirituele thema’s. Henco van der Weijen belicht enkele punten uit de missie van Platform L&R; inzetten om het welzijn te verhogen voor de inwoners van de stad Rotterdam, waarbij handelen vanuit menselijke waarden als compassie, begrip en respect (universele waarden) uitgangspunt is. Reden om aansluiting te zoeken bij NPRZ: 1. NPRZ verbetert de maatschappelijke kansen voor de mensen in Rotterdam Zuid, hier staat ook Platform L&R voor. 2. Draagt daarmee bij aan het geluk en welzijn van haar inwoners 3. Doel is opleidingsniveau, arbeidsparticipatie en woonkwaliteit in 20 jaar op hetzelfde niveau als vier grote steden te brengen. Platform L&R en zijn leden kunnen aan bovenstaande een bijdrage leveren. Vanuit de achtergrond, de universele waarden die zij gezamenlijk hoog hebben staan. Kleur staat niet vooraan, maar religie / spiritualiteit in het dagelijks handelen. Het is van belang om samen op te trekken en te kijken wat we kunnen betekenen, wat vraagt de samenleving? Dit kan door onder andere het uitwerken van een vrijwilligersnetwerk. Presentatie Gerard Spierings programmamanager Wijkteams Children’s Zones Gerard Spierings gaat in zijn presentatie nader in op de manier waarop de wijkteams aan de slag gaat met gezinnen. De children’s zone, onderdeel van de pijler school is bedoeld om kinderen meer kansen te bieden en ervoor te zorgen dat zij geen achterstand hebben wanneer zij naar school gaan en uiteindelijk school verlaten met een goede cito-score. Het Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel start per 1 januari 2015. Doel daarvan is dat méér kinderen dan nu opgroeien in een kansrijk en veilig thuis met passender jeugdhulp, die sneller beschikbaar is en minder kost. De bouwstenen van children’s zone zijn leeftijdsuitbereiding (eerder deelname school), doorlopende leerlijn, professionaliteit, ouderbetrokkenheid, aandacht voor loopbaanoriëntatie, tevens worden wijkteams gekoppeld aan het onderwijs en de zorg. Ook buitenschools leren is één van de
2
bouwstenen. Door deze werkwijze van de wijkteams wordt getracht zaken sneller te signaleren, op te pakken en eenvoudiger te maken. Het wijkteam De samenstelling van de wijkteams bestaat uit generalisten van onder meer het gebiedsteam, Bureau Frontlijn, Centrum voor Jeugd en Gezin, Bureau Jeugdzorg, Stek, Trivium-Lindenhof, Flexus, jongerenwerk, andere wijkpartners, een wijkteamleider en een wijkteamcontactpersoon per school. Wat is nieuw aan deze aanpak? Het is een generalistisch team. De professional heeft mandaat, er wordt gewerkt vanuit de eigen kracht (zelfredzaam + ouderbetrokkenheid stimuleren) en er is sprake van wederkerigheid; voor wat hoort wat. Tevens is nauwe samenwerking met scholen en aandacht voor talentontwikkeling en basale gezinstaken. De basis op orde (o.a. geen schulden, zinvolle dagbesteding) is een belangrijk uitgangspunt. Het idee daarachter is dat het wegnemen van de stress bij gezinnen, bijdraagt tot betere prestaties van kinderen en ouders die meer bezig kunnen zijn met het welzijn en ondersteunen van het kind. Uit een maatschappelijke kosten en baten analyse, blijkt dat deze werkwijze uiteindelijk veel meer oplevert dan het kost. De extra investering van 380 duizend euro per jaar voor het inrichten van wijkteams levert 2 miljoen per jaar op,.doordat er bespaard wordt op andere kosten als uit huis plaatsingen, schuldsaneringen etc. Paneldiscussie Het panel bestaat uit een brede vertegenwoordiging van religieuze en levensbeschouwelijke organisaties. *Dhr Cor Hubach House of Hope – ( diaconaal) actief in Rotterdam Zuid. Leggen verbindingen in de wijk, meeste aandacht voor kwetsbare mensen in de buurt. House of Hope begeleid zo’n 150 gezinnen op maatschappelijk gebied. * Dhr. E. Huisman – orthodoxe Joodse gemeenschap – wil ondanks dat Rotterdam een kleine joodse gemeenschap kent, verkennen wat zij kan betekenen voor inwoners van de stad als in Rotterdam Zuid. * Dhr. P. van Poelgeest- Protestantse kerk Rotterdam Zuid (8 kerken). Het aantal leden neemt af, maar er gebeurt veel aan activiteiten op maatschappelijk gebied. Willen graag een rol vervullen binnen NPRZ, maar nog niet duidelijk wat. Werk is van groot belang en jongeren zijn de toekomst, kijken of er meer ondernemers kunnen trekken naar Rotterdam Zuid * Dhr. E. Bijl – Platform IJsselmonde, bestuurslid Platform L&R – sinds 2003 betrokken bij een platform om welzijn van de wijk te bevorderen. Platform doelstelling begrip stimuleren tussen verschillende groepen – en ontmoeting stimuleren. Ziet dan ook mogelijkheden binnen het NPRZ. * Dhr. D. Catikkas – Stichting Platform Islamitische Organisaties (SPIOR) overkoepelend orgaan, 63 organisatie zijn hierbij aangesloten. Van belang dat alle kinderen gelijke kansen krijgen en de cijfers van Zuid liegen er niet om. Belangrijk om ouderbetrokkenheid te vergroten, eigen verantwoordelijkheid, rol opvoeding bespreekbaar maken etc. Eigen kracht kan fungeren als vangnet (netwerk) en eigen kracht fungeert als trampoline, versterken van de positie van het kind. * DhrTjark Jansen– Samen Kerk In Nederland (SKIN) – veel internationale kerken in Rotterdam (150), waarbij zo’n 100.000 iets doen voor de samenleving, met name wordt binnen SKIN veel maatschappelijk werk verzet. Uit onderzoek is gebleken dat kerken de samenleving veel geld besparen, mensen vinden de kerk. Binnen het NPRZ kunnen kerken mensen onder andere ondersteunen op verschillende terreinen. Discussie Dagvoorzitter: Constateert dat er veel verbindingen gemaakt kunnen worden, maar wat zouden dit voor verbindingen kunnen zijn? We staan allemaal voor hetzelfde doel, maar hoe kunnen we dit nuttig aan elkaar verbinden? Platform L&R heeft ingangen waaraan het bij de gemeente vaak ontbreekt. Hierbij wordt veel gerealiseerd door vrijwilligers (kracht), waarbij liefde voor de medemens centraal staat. Zo heeft het
3
platform toegang tot 50% van de stad die anders niet bereikt wordt. Organisaties aangesloten bij platform kunnen bijvoorbeeld een stukje coaching doen van jongeren, informeel helpen bij stages, helpen van gezinnen, dat zit in haarvaten van de organisaties. Verbindingen te leggen met o.a. organisaties en bedrijven. Aanhaken bij de wijk Wijkteams opereren alleen wanneer de bewoner hiermee instemt. Het is hierbij van belang dat er vertrouwen is tussen instanties en bewoners. House of Hope; betrokkenheid naar een ander is van belang, mensen niet zien als een probleem, maar als het ontmoeten van naasten, zo groeit er vertrouwen in elkaar. Meerdere panelleden geven aan dat regelmatig, structureel contact noodzakelijk is voor het welslagen van een vertrouwensband. Tevens kunnen zij snel signaleren en zorgen voor goede doorverwijzing naar instanties, maar daarvoor hebben mensen vertrouwen nodig in de organisatie.. Je wordt pas een gemeenschap als je bij elkaar naar binnen durft te lopen en elkaar niet als bedreigend ziet. Het wegnemen van angst en laagdrempelig zijn, is cruciaal om diverse doelgroepen te bereiken. Het is van belang om een duurzame relatie op te bouwen en in de haarvaten van de wijk te gaan zitten. Dit betekent wel dat hier tijd geïnvesteerd moet worden, waardoor een vertrouwensband ook kan ontstaan, studententeams kunnen hier een brugfunctie vervullen. Scholen fungeren als een goede vindplaats in de wijk, dit geldt ook voor levensbeschouwelijk en religieuze organisaties. Hoe meer vindplaatsen er gecreëerd kunnen worden, hoe beter de wijkteams in staat zijn goed te functioneren. Ook het opzetten van een wijknetwerk (bijv. Munchhausen) waar bewoners 1x per maand elkaar kunnen opzoeken en gezamenlijk onderwerpen en hulpvragen besproken worden. Professional & Vrijwilliger De wijkteams bestaan alleen uit professionals, wat hierbij vaak opvalt is ondanks dat zij hun werk met hart en ziel verrichten, zij niet wonen in de wijk. Het is belangrijk om te zorgen dat professionals meer binding krijgen bij de wijk (als huisartsen etc.). Aandacht moet er ook zijn dat de professional als vrijwilliger die op de eigen manier een bijdrage levert. Nu wordt nog te vaak een beroep gedaan op organisaties om vrijwilligers te leveren, terwijl professional buiten schot blijft. Het is van belang dat iedereen kan deelnemen, dat mensen zich niet buitengesloten voelen. Wanneer mensen voelen dat ze niet betrokken worden, zullen zij zich distantiëren van de rest. Door de wijk in te gaan, mensen op te zoeken. De kunst is dan je agenda in je broekzak te laten, zo win je vertrouwen. Mensen komen niet vanzelf in eigen kracht, daarvoor is erkenning nodig, betrokkenheid.
Reactie organiserende partners (RKD, L&R en NPRZ) op de gevoerde discussie. Mohamed Bibi Rotterdams Kenniscentrum Diversiteit: De eerste stappen zijn gezet, van belang is hoe we met elkaar de binding kunnen krijgen, dat ontbreekt nog en moet nog verder worden uitgewerkt. Er is veel behandeld en informatie versterkt over het NPRZ nu is het zaak om naar een bepaalde structuur toe te werken. Hoe kunnen we elkaar versterken? Hoe kunnen levensbeschouwelijke / religieuze organisaties bijdragen aan het aan het werk krijgen van mensen. Het is een samenspel – we moeten werken aan een platform op basis van gebieden. Wijkteams is onderdeel, maar organisaties zijn bekend met de problemen van de achterban. Henco van der Weijden PlatformL&R We gaan gezamenlijk een interessant proces tegemoet, waarbij veel ideeën naar voren zijn gebracht. Iedere wijk heeft een eigen kleur, laten we dit niet van boven af veranderen, maar streef een gezamenlijk doel na.
4
Marco Pastors Herkent veel van wat de aanwezigen vanmiddag hebben gezegd. Vanuit NPRZ wordt gewerkt aan een zekere richting en structuur voor Zuid. Een van de problemen is: waar kun je als bewoner naar toe? Het NPRZ heeft hierbij gekozen voor de wijk als uitgangspunt, Hij ziet graag dat er een aanspreekpunt per wijk komt. Mensen die bereid zijn (op basis van levensbeschouwelijke/ religieuze achtergrond) in een warme structuur opgenomen te worden. Wijkteam kan contact opnemen met vertegenwoordiger en een bepaalde vraag deponeren, vanuit daar kijk je gezamenlijk en bepaal je hoe verder. Henco van der Weijden vult aan: wanneer professionele hulp noodzakelijk is, het mogelijk om verbinding te leggen met het wijkteam. Voorstel van Marco Pastors: Vraagt of het mogelijk is dat L&R per wijk bijv. drie aanspreekpunten naar voren te schuiven, die in gesprek gaan met het wijkteam om uit te werken hoe wijkteams en vrijwilligers van levensbeschouwelijke en kerkelijke organisaties elkaar kunnen vinden. Van daaruit kan bekeken worden hoe er samengewerkt kan worden. Mogelijk kan gestart worden met een pilot in 1 of 2 wijken. Henco van der Weijden vindt dit een mooie uitnodiging om mensen te kunnen activeren en te ondersteunen in de behoefte die zij hebben. Hij roept de aanwezigen op om hun ideeën naar het platform te sturen zodat we kunnen kijken hoe dit eventueel verder kan worden uitgewerkt.
5
