Jaarplan. focus, verbinden en versterken

focus, verbinden en versterken Jaarplan

2011-2010

• 1

Inhoud 1.

Voorwoord

4

2.

Samenvatting

6

3.

Waarom Wijzer in geldzaken?

8

4.

Strategische agenda

12

5.

Resultaten 2010 op hoofdlijnen

14

6.

Plannen 2011: Focus, verbinden en versterken

18

7.

Resultaten programma’s/projecten platform CentiQ,

32

Wijzer in geldzaken (2010) 8.

Voorbeelden van projecten/onderzoeken van partners

40

op eigen initiatief (2010) Bijlage Lijst met partners

2 • Jaarplan Wijzer in geldzaken 2011

44

• 3

01

3.

Waarom wijzer in geldzaken?

Voorwoord

De partners van CentiQ, Wijzer in geldzaken hebben zich het afgelopen jaar

In 2011 leggen de partners de lat nog hoger en willen we nog meer kinderen,

gezamenlijk sterk ingezet om het financiële inzicht van Nederlanders te vergroten.

docenten en ouders uitdagen om deel te nemen aan de activiteiten.

Hierdoor zijn mensen beter in staat om financiële beslissingen te nemen. Het is bijzonder om in mijn nieuwe rol als erevoorzitter van CentiQ, Wijzer in geldzaken

De Nederlandse aanpak spreekt ook in het buitenland aan. De Organisatie voor

ook zelf van dichtbij te ervaren, hoe de partners in het platform zich inzetten voor

Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft zich positief uitgelaten

financiële bewustwording. En dit is niet zonder resultaat. Er is in 2010 veel bereikt,

over de manier waarop de samenwerkende partners van CentiQ, Wijzer in geldzaken

maar financiële educatie is geen hype. Het blijft een kwestie van een lange adem.

zich voor financiële bewustwording inzetten. De OESO noemt de door het platform

‘‘Er is in 2010 veel bereikt, maar financiële educatie is geen hype. Het blijft een kwestie van een lange adem”.

In 2011 zal daarom een onverminderde

ontwikkelde Basisvisie met leerdoelen voor het onderwijs ‘het internationale

inspanning nodig zijn. U leest er alles over

voorbeeld’ en verschillende landen hebben interesse getoond om dit model te

in dit jaarplan.

adopteren.

Mede door de financiële crisis is de aandacht

Kortom, we zijn goed op weg en voor 2011 ligt er voor ons allen de belangrijke taak

voor dit onderwerp flink toegenomen en

om de successen van het platform te continueren en verder uit te bouwen.

dat moet ook: financiële bewustwording is belangrijk. De partners ondernemen

Ik wens alle partners een heel succesvol Wijzer in geldzaken jaar!

voortdurend actie om financiële educatie onder de aandacht te brengen. Dat gebeurt via drie programma’s: Financiën op orde, Jong geleerd is oud gedaan en Zorg voor de toekomst. De krachtenbundeling die door

Prinses Máxima

de partners in het platform tot stand wordt gebracht werpt haar vruchten af.

Erevoorzitter platform CentiQ, Wijzer in geldzaken

Een goed voorbeeld van deze succesvolle samenwerking is de eerste editie van de Week van het geld. Honderdduizenden kinderen kwamen in de week van 13-19 september actief in aanraking met ‘leren omgaan met geld’.


• 5

02

Samenvatting

Met tal van innovatieve projecten en inspirerende activiteiten plaatsen de partners van

•

het platform CentiQ, Wijzer in geldzaken het onderwerp financiële zelfredzaamheid van de Nederlandse consument steeds nadrukkelijker in het brandpunt van de belangstelling. In 2010 wierpen de gezamenlijke inspanningen aantoonbaar hun

Het aantal unieke bezoekers van de website www.wijzeringeldzaken.nl stijgt naar 120.000 per maand;

•

Er worden drie pilots opgezet voor een laagdrempelig loket voor financiële vragen.

vruchten af. Het werk van het platform kwam in 2010 merkbaar in een stroomversnelling terecht. De meeste doelstellingen van 2010 werden volledig gerealiseerd. Op enkele

De noodzaak van de inspanningen is evident, de opdracht aan CentiQ, Wijzer

onderdelen kwam het resultaat binnen handbereik en in een aantal gevallen werden de

in geldzaken breed en omvangrijk. Dit jaarplan beschrijft nauwgezet de tastbare

doelstellingen zelfs overtroffen. In 2011 zullen de inspanningen worden geïntensiveerd

resultaten van 2010 en de plannen voor 2011 langs de drie programma’s, die

om nog betere resultaten te kunnen boeken. In dit jaarplan formuleren wij de

het fundament vormen van de strategische agenda 2009-2012. Het gaat om de

ambitieuze doelstellingen, die in 2011 de agenda gaan bepalen.

programma´s ´Financiën op orde´, ´Jong geleerd is oud gedaan´ en ´Zorg voor de toekomst´. Het plan staat ook uitgebreid stil bij hoe de vier centrale activiteiten,

De partners streven voor 2011 onder andere het volgende na:

waarmee deze programma´s worden ondersteund en die concreet bijdragen aan

•

Het aantal Nederlanders dat volledig pensioenonbewust is wordt teruggebracht

het resultaat. Dit betreft het werken aan bewustwording, de wegwijsfunctie, het

van 66% naar 50%;

onderzoek en de netwerkactiviteiten.

• • •

60% van de consumenten die bankieren via internet kunnen gebruik gaan maken van een digitaal huishoudboekje;

Ook in 2011 blijft onze missie het vergroten van de financiële inzichten en vaardig

50% van alle basisscholen wordt bereikt met informatie over ‘leren omgaan

heden van de Nederlandse consument. Wij willen bevorderen dat consumenten

met geld’;

bewust financiële beslissingen nemen. Door de krachten te bundelen willen wij

25% van de bereikte basisscholen behandelt in een (gast)les het onderwerp

consumenten beter bereiken, informeren en helpen ‘wijzer in geldzaken’ te worden.

‘leren omgaan met geld’; •

1 miljoen jongeren zoeken actief naar informatie over geldzaken;

•

40% van de gemeenten werkt in het kader van schuldhulpverlening met de Schuldpreventiewijzer;


• 7

03 x1

Waarom titel Wijzer titel in geldzaken

Als mensen niet verstandig met geld omgaan heeft dat ingrijpende gevolgen.

het onderwijs, naast de ouders, een vanzelfsprekende taak bij de financiële educatie

Op macroniveau - denk aan de financiële crisis – maar ook op microniveau. Goed

van jongeren. Het onderwijs leidt kinderen en jongeren op en bereidt ze voor op een

omgaan met geld is voor individuen een basisvoorwaarde om te kunnen deelnemen

zelfstandig functioneren, ook in financieel opzicht.

aan de samenleving. Wie financieel vaardig is heeft grip op zijn financiën en maakt

Het onderwijs leidt kinderen en jongeren op en bereidt ze voor op een zelfstandig functioneren, ook in financieel opzicht.

verantwoorde keuzes bij vragen als: welke hypotheek is het beste, zal ik sparen of

Banken, verzekeraars, pensioenfondsen en financieel

lenen, welke risico’s moet ik verzekeren en hoe zorg ik voor mijn oude dag? Veel

adviseurs dragen ook verantwoordelijkheid.

mensen hebben die vaardigheid niet of onvoldoende. Ze hebben weinig grip op

De financiële dienstverleners hebben recht-

hun uitgaven, zijn niet in staat financiële risico´s in te schatten en kunnen nauwelijks

streeks contact met de financiële consument.

overzien wat de gevolgen zijn van bijvoorbeeld werkloosheid, een echtscheiding,

Aan hen de taak om begrijpelijke en verantwoorde

ziekte of een ongeval. Het ontstaan van problematische schulden is een reële dreiging.

financiële producten en diensten aan te bieden

Als het zo ver komt, wordt een beroep gedaan op de overheid en op collectieve

en deskundig advies te geven dat rekening houdt

voorzieningen. Het is vanzelfsprekend de verantwoordelijkheid van de consument om

met de financiële en persoonlijke situatie van de

zijn financiële zaken op orde te hebben, nu en later. Maar de consument is niet de

consument. Juiste, duidelijke en volledige informatie

enige, die hierin een verantwoordelijkheid heeft.

over de impact van spaar- en leenproducten, van hypotheken, van verzekeringen en van pensioenvoorzieningen hoort daar uiteraard bij.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid

Maatschappelijke en consumentenorganisaties als de Consumentenbond, het Nibud en de Vereniging Eigen Huis zijn belangrijk als het gaat om bewustwording, informatie

Ook andere partijen hebben een verantwoordelijkheid. Zoals de overheid. Die zorgt

en onafhankelijke, soms kritische voorlichting over financiële zaken en producten.

voor weten regelgeving en voor toezicht op de financiële sector. Om de regels

Het zijn organisaties die staan voor de belangen van consumenten en die hen helpen

en het toezicht effectief te laten zijn, investeert de overheid in de financiële

beter om te gaan met geldzaken.

vaardigheid van mensen. Regelgeving en toezicht enerzijds en financiële emancipatie en zelfredzaamheid anderzijds, zijn twee kanten van één medaille. Een andere

De wetenschap zorgt voor inzicht. De wetenschap laat zien hoe (groepen van)

overheidstaak is het beschermen van kwetsbare groepen. In economisch slechte

consumenten ervoor staan als het gaat om bewustwording, kennis, houding en

tijden hebben juist zij het zwaar. Om te voorkomen dat zij (nog verder) in problemen

gedrag rond allerlei financiële zaken. Inzichten waarmee alle factoren op het financiële

komen, zijn financiële basisvaardigheden hard nodig. Tot slot heeft de overheid via

speelveld hun werk, producten en diensten kunnen verbeteren en vernieuwen.


• 9

Feiten en cijfers • Ruim 60% van de mensen werkzaam in loondienst is volledig onbewust van het pensioen. • Eén op de tien huishoudens heeft problematische schulden. Het gaat naar schatting om 693.000 huishoudens. • Tweederde van de werklozen komt sinds het baanverlies (zeer) moeilijk rond. Van de werklozen die moeilijk rondkomen, geeft 44% aan dat ze geen grip op hun financiën hebben. • Ruim 30% van de Nederlanders geeft aan onvoldoende te weten van financiële producten, belastingen en pensioenopbouw. • 26% van de Nederlanders gebruikt vakantiegeld voor het aflossen van schulden. • Een kwart van de volwassen kinderen wordt financieel ondersteund door ouders. • In januari 2010 was de gemiddelde totale schuld van de studenten die op dat moment verplicht moesten aflossen 13.318 euro. • Eén op de drie Nederlanders geeft aan dat het nu moeilijker is om de eigen financiën te regelen dan tien jaar geleden. Daarnaast merkt circa de helft van de Nederlanders de gevolgen van de economische crisis in de eigen situatie. • Een toekomstbestendig pensioen vereist een lager ambitieniveau of een groter risico bij deelnemers. • Eenderde van de jongeren vertoont risicovol gedrag; ze hebben schulden en spelen om geld.

Platform CentiQ, Wijzer in geldzaken

• Door de economische crisis is 75% van de ouders meer belang gaan hechten

Op initiatief van het ministerie van Financiën werken ruim 40 partijen uit al deze

• Tweederde van de jongeren vindt het moeilijk om met geld om te gaan.

sectoren samen aan de financiële bewustwording, emancipatie en educatie van de

• Ruim 50% van alle jongeren vindt dat hun ouders hen de waarde van geld

aan de financiële opvoeding.

niet goed hebben bijgebracht.

consument. Gekozen is voor een platform omdat vanwege de omvang en breedte van

• 75% van de ouders vindt dat niet alleen zij, maar ook het onderwijs een

de problematiek de inzet van veel partijen nodig is. Maar ook omdat door een slimme

rol heeft bij de financiële opvoeding.

en gecoördineerde inzet van bestaande activiteiten, aangevuld met nieuwe en met de

• In 21 Amerikaanse staten zijn leerlingen nu verplicht lessen ‘persoonlijke

actieve steun van ambassadeurs, meer bereikt kan worden met minder geld. Waar in Engeland de

CFED

met 134 mensen en een budget van 32,9 miljoen pond werkt aan

financiën’ te volgen.

het verbeteren van de financiële kennis en vaardigheden van de Engelse consument,

• Zowel de OESO als de EU hebben internationale financiële

heeft het ministerie van Financiën voor een netwerkorganisatie gekozen, ondersteund

educatieprogramma’s opgezet.

door een klein projectteam en met een budget van € 3,7 miljoen. Daarnaast financieren partners eigen projecten en activiteiten. In het platform CentiQ, Wijzer in geldzaken bundelen partners hun krachten om



Pensioenbewustzijnmeter (2009), CentiQ, Pensioenkijker.nl, TNS-NIPO, Universiteit van Tilburg



Huishoudens in de rode cijfers (2009), Panteia

te worden. Het platform stelt de consument centraal, fungeert als wegwijzer, voert



Zonder werk; de financiële gevolgen van werkloosheid (2010), Nibud



Financieel Inzicht in Nederland (2008), Universiteit van Tilburg, Universiteit van Wageningen

gezamenlijke projecten en activiteiten uit en stemt activiteiten van partners op elkaar



‘Vakantiegeldenquête’(2010), Nibud.

af. Zodat de consument door de financiële bomen het bos gaat zien en zijn eigen



‘De ouder als financier?’ (2010), Nibud



Leengedrag van studenten (2010), Nibud



Publieksmonitor Wijzer in geldzaken (2010), Veldkamp



Een sterke tweede pijler (2010), Commissie Goudswaard



Financieel inzicht van 8 tot 18 jarigen in Nederland (2008), In opdracht van CentiQ, Wijzer in geldzaken uitgevoerd door Radboud Universiteit

Nijmegen



Financiële opvoeding (2010), Nibud.




Nijmegen

De Consumer Financial Education Body (CFED) is verantwoordelijk voor het verbeteren van de financiële kennis en vaardigheden van




consumenten zodat ze hun eigen financiële zaken kunnen regelen. Het budget van 32,9 miljoen pond bestaat uit ‘fees’ van financiële

Nijmegen

dienstverleners die vallen onder het toezicht van de Financial Services Authority (FSA).



Publieksmonitor Wijzer in geldzaken (2010), Veldkamp

consumenten beter te bereiken, te informeren en te helpen om ‘wijzer in geldzaken’

verantwoordelijkheid kan nemen.




• 11

04 x1

titel Strategische titel agenda 2009-2012

Het werken aan de financiële bewustwording en zelfredzaamheid van consumenten is

Programma’s en projecten

een kwestie van lange adem. Daarom heeft het platform CentiQ, Wijzer in geldzaken in 2008 een strategische agenda opgesteld voor de periode 2009-2012. De basis voor

Drie programma’s vormen het fundament van de strategische agenda:

deze agenda werd gelegd door grootschalig onderzoek naar de belangrijkste feiten,

•

Financiën op orde

knelpunten en doelgroepen en een gedegen inventarisatie van actuele (internationale)

•

Jong geleerd is oud gedaan (financiële opvoeding, onderwijs en jongerencommunicatie)

ontwikkelingen. In 2011 wordt de agenda voor de komende jaren opgesteld.

•

Zorg voor de toekomst

Per programma zijn doelstellingen geformuleerd en jaarlijks worden projecten

Missie

uitgevoerd door (combinaties) van partners. De programma’s zorgen voor een scherpe focus en systematische aanpak zodat de juiste projecten/activiteiten door de jaren heen tot het gewenste resultaat leiden.

Partners willen de financiële inzichten en vaardigheden van consumenten vergroten en bevorderen dat consumenten bewust financiële beslissingen nemen. Door hun krachten te bundelen willen partners consumenten beter bereiken, informeren en

Centrale activiteiten

helpen ‘wijzer in geldzaken’ te worden. Vier centrale activiteiten ondersteunen de programma’s. De eerste is het werken aan

Doelstelling

de bewustwording van consumenten. Onder andere via free publicity, met de steun van ambassadeurs, door aan te haken bij actuele gebeurtenissen en vooral door gebruik te maken van aansprekende projecten. De tweede is de wegwijsfunctie,

Consumenten hebben grip op hun financiën. Nu en later. Ze zijn actief betrokken en/of

die consumenten maar ook professionals de weg wijst naar beschikbare informatie

winnen deskundig advies in om te komen tot weloverwogen financiële beslissingen die

en handige checklists, tips, handreikingen, lesmateriaal en adviezen, onder andere

bijdragen aan het realiseren van hun persoonlijke doelen.

via www.wijzeringeldzaken.nl. De derde is onderzoek. Projecten worden gestart en gecontinueerd als uit onderzoek blijkt dat een doelgroep en/of thema risicovol is en inspanningen nodig zijn om deze risico’s te verminderen. Evaluaties van projecten en monitoronderzoek zorgen voor inzicht in de realisatie van doelstellingen en maken het mogelijk om tijdig bij te sturen. Als vierde zorgen netwerkactiviteiten ervoor dat men elkaar weet te vinden, kennis wordt gedeeld, dat projecten en activiteiten van partners op elkaar worden afgestemd en dat waar mogelijk wordt samen gewerkt.


• 13

05 x1

Resultaten titel 2010titel op hoofdlijnen

In 2010 is het werk van het platform CentiQ, Wijzer in geldzaken in een stroom

•

en partners werd uitgevoerd, pilots werden opgeschaald, er werd volop ingespeeld

Media hebben continu aandacht besteed aan het thema omgaan met geld.

Het aantal bezoekers van de website www.wijzeringeldzaken.nl is in de loop van het jaar gegroeid naar 94.000 per maand, waarvan 80% doorklikt naar partnersites;

versnelling terechtgekomen. Een groot aantal projecten en activiteiten van platform •

Ruim 200.000 jongeren kregen via themasites van www.zondercashbenjenergens.nl tips over mobiel bellen en bijbaantjes;

op actuele gebeurtenissen en er was voortdurende aandacht voor verbetering en innovatie. De

•

ING-bank heeft een digitaal huishoudboekje gelanceerd;

toegevoegde waarde van het platform kwam

•

De pensioenbewustzijnsmeter is geïntroduceerd en maakt het mogelijk dat organisaties het pensioenbewustzijn op dezelfde manier meten;

vooral tot uitdrukking in projecten waarbij de kracht van partners werd gebundeld. De Week van

•

Media hebben continu aandacht besteed aan het thema omgaan met geld.

het geld is hiervan een goed voorbeeld. Ook het consequent uitwisselen van kennis en ervaring zorgde voor een steeds effectievere en kostenefficiëntere aanpak. In de hoofdstukken 7 en 8 staat een overzicht van de

De lessen van 2010

projecten en activiteiten van platform en de partners, zoals die in 2010 zijn uitgevoerd. •

een helder kader voor de juiste projecten en activiteiten, brengt focus aan en

Selectie van gerealiseerde doelstellingen in 2010

maakt sturing op langetermijndoelen mogelijk; •

Een groot aantal partners heeft stappen gezet op het terrein van schuldpreventie en een Schuldpreventiewijzer ontwikkeld waarmee gemeenten/kredietbanken aan de slag kunnen gaan;

•

De meerwaarde van het platform is vooral de krachtenbundeling van partners, het afstemmen van activiteiten en het voorkomen van doublures en lacunes;

• •

De strategische agenda met de drie programma’s zorgt voor continuïteit, biedt

Pilots, experimenten en het tijdig betrekken van partners zorgen voor innovatie en verbetering;

•

Een activiteiten-/evenementenkalender moet ervoor zorgen dat activiteiten nog beter op elkaar afgestemd worden en dat partners tijdig kunnen aanhaken;

VMBO-scholen zijn actief benaderd om ‘het leren omgaan met geld’ in hun onderwijsaanbod op te nemen;

•

Tijdens de Week van het geld heeft 25% van de basisscholen aandacht besteed aan het leren omgaan met geld;


• 15

•

Onderzoek moet integraal onderdeel zijn van de programma’s. De expertgroep

onderzoeks- en communicatieactiviteiten uit . Partners voeren projecten en acti-

onderzoek zorgt voor een gezamenlijke onderzoeksagenda, waarvan de publieks-

viteiten uit, in platformverband of op eigen initiatief. Expert- en projectgroepen

monitor en de pensioenbewustzijnsmeter twee voorbeelden zijn. Meer aandacht

moeten in de toekomst tijdig betrokken worden bij de ontwikkeling en uitvoering

is nodig voor het toegankelijk maken/uitwisselen van onderzoeksresultaten en

van projecten, zodat optimaal van de beschikbare expertise en capaciteit gebruik

het ontwikkelen van nieuwe methoden/tools voor het leren omgaan met geld op

wordt gemaakt.

basis van die onderzoeksresultaten. Ook leren van wetenschappelijke inzichten over gedragsverandering is noodzakelijk; •

Externe communicatie moet integraal onderdeel zijn van de programma’s en projecten;

•

Continue aandacht voor ‘Wijzer in geldzaken’ zorgt ervoor dat ‘omgaan met geld’ hoog op de agenda blijft staan, waardoor het bewustzijn dat geldzaken belangrijk zijn op niveau blijft. Hiervoor is soms de inzet van specifieke campagnes nodig;

•

Aansprekende activiteiten en actuele gebeurtenissen, zoals de Week van het geld, de introductie van digitale huishoudboekjes, pensioenspreekuren op hogescholen, het virtuele karakter ‘Cash’, onderzoeksresultaten en de inzet van ambassadeurs dragen de platformcommunicatie van Wijzer in geldzaken;

•

Het motto ‘Wijzer in geldzaken’ stelt de consument centraal, verbindt projecten/ activiteiten van platform en partners en zorgt ervoor dat partners die communi ceren over geldzaken kunnen aanhaken en gebruik kunnen maken van het algemene bewustzijnsniveau. Het motto moet de komende jaren ook worden ingezet bij projecten die gericht zijn op specifieke doelgroepen of thema’s;

•

De website www.wijzeringeldzaken.nl, die consumenten en professionals de weg wijst naar betrouwbare en laagdrempelige informatie en tools/hulpmiddelen van partners, is verder verbeterd en uitgebreid met o.a. een portal voor het onderwijs en een partnerportal (MijnCentiQ). De wegwijsfunctie zorgt ervoor dat consumenten hun weg naar de juiste partnersites weten te vinden;

•

De stuurgroep stuurt op hoofdlijnen en het projectteam stelt jaarplannen op, brengt partners bij elkaar, coördineert platformactiviteiten, neemt initiatieven, zorgt voor kennisuitwisseling, organiseert (netwerk)bijeenkomsten en voert

Harman Korte,

Autoriteit Financiële Markten (AFM), Stuurgroeplid CentiQ, Wijzer in geldzaken

“

Onze belangrijkste taak als AFM is het toezicht op de financiële markten. Maar toezicht is één van de instrumenten om financiële markten goed te laten functioneren. Net zo belangrijk is dat consumenten goede gesprekspartners zijn voor de financiële sector. Dat consumenten zich goed (laten) informeren en weten waar ze op moeten letten als ze een financieel product kopen. Zorgelijk vindt de AFM de pensioenkennis en pensioenverwachtingen van consumenten. Uit onderzoek, ook van de AFM,


blijkt dat veel deelnemers aan pensioenregelingen geen inzicht hebben in hun pensioen en verkeerde verwachtingen hebben. Het platform Wijzer in geldzaken biedt ons de mogelijkheid om samen met de pensioensector en de andere partners te werken aan het verbeteren van de pensioenkennis en het verkleinen van die ‘verwachtingskloof’. Zodat de consument weet wat hij kan verwachten en, zo nodig, tijdig zelf maatregelen kan nemen. Dat is onze prioriteit voor 2011.

“

• 17

06 x1

Plannen 2011: titel Focus,verbinden titel en versterken

Continuïteit is essentieel bij het werken aan de financiële zelfredzaamheid en educatie

Speerpunten 2011

van de consument. Het uitvoeren van de strategische agenda staat daarom ook in 2011 weer centraal. Met als motto: focus, verbinden en versterken.

•

Programma Financiën op orde: Focus op schuldpreventie; ondersteuning van gemeenten via de Schuldpreventiewijzer, het ontwikkelen van tools om grip te

De komende jaren, en misschien wel decennia, zal het versterken van de financiële zelfredzaamheid van de consument een belangrijke opgave blijven.

Platform en partners staan voor grote uitdagingen.

krijgen op de eigen financiën en pilots met loketten voor financiële vragen

De komende jaren bezuinigt de overheid stevig.

centraal staan;

Vrijwel iedereen zal daarvan de gevolgen onder

•

Programma Jong geleerd is oud gedaan: Verdere verankering van financiële

vinden. Regelingen voor de oude dag zijn aan forse

educatie in het onderwijs, waaronder de inzet van gastlessen, is het belangrijkste

veranderingen onderhevig. Het gevolg van al deze

speerpunt (jongeren leren omgaan met geld). Met financiële ouderavonden en

bezuinigingen en veranderingen is dat meer kosten

financiële opvoedingstips worden ouders ondersteund bij de financiële opvoeding

voor rekening van de consument gaan komen en zij dus tijdig financiële maatregelen moeten nemen.

van hun kinderen; •

Programma Zorg voor de toekomst: Vergroten van de bewustwording en kennis

Onderzoek laat zien dat veel (jonge) consumenten nu

over (pensioen)voorzieningen voor de oude dag staan centraal. De introductie

al weinig financiële kennis en vaardigheden hebben

van het Pensioenregister begin 2011 moet er in combinatie met gerichte (voor

en het moeilijk vinden met geld om te gaan. De komende jaren, en misschien wel

lichtings)activiteiten op termijn toe leiden dat Nederlanders pensioenbewust

decennia, zal het versterken van de financiële zelfredzaamheid van de consument een

worden en zo nodig tijdig maatregelen nemen;

belangrijke opgave blijven.

•

Bewustwording: Platform en partners besteden in 2011 specifiek aandacht aan het onderwerp ‘realistische verwachtingen van financiële producten, diensten

In 2011 werken platform en partners verder aan de drie programma’s: Financiën op

en voorzieningen’. Risicogroepen en specifieke thema’s krijgen meer accent.

orde, Jong geleerd is oud gedaan en Zorg voor de toekomst. Projecten gaan een volgende

Een jaarkalender met evenementen en activiteiten van platform en partners zorgt

fase in, succesvolle activiteiten worden uitgebouwd en waar nodig worden nieuwe

voor samenhang en wordt ingezet om permanente media-aandacht te genereren.

initiatieven ontwikkeld. De centrale activiteiten (bewustwording, wegwijsfunctie,

Mogelijkheden voor de inzet van online en social media worden verder in kaart

onderzoek en netwerk) zorgen voor een stevig fundament voor continuïteit, verbinding en verbetering.

gebracht en actief benut; •

Onderzoek: In 2011 ligt het accent op het vertalen van onderzoeksresultaten naar praktisch toepasbare tools.


• 19

Trends en ontwikkelingen

6.1 Financiën op orde: Focus op schuldpreventie

• Pensioenen staan onder druk. In het najaar van 2010 werd bekend dat een aantal pensioenfondsen forse maatregelen moet nemen. Dit past in een discussie over de houdbaarheid van het pensioenstelsel (zie het rapport van

Bezuinigingen en veranderingen die de komende jaren op stapel staan maken het

de commissie-Goudswaard).

nog noodzakelijker dat consumenten financieel zelfredzaam zijn. Meer kosten komen

• In september 2010 heeft de Tweede Kamer in een kamerbrede motie de

voor rekening van de consument en hij zal meer financiële zaken zelf moeten regelen,

eis geformuleerd dat bankiers hun gedrag wijzigen en de gedragscode

bijvoorbeeld voor de oude dag. Inzicht en overzicht in de huishoudfinanciën, nu en

aanscherpen en vragen dit ook van verzekeraars en pensioenfondsen,

later is een basisvoorwaarde voor financiële zelfredzaamheid. De hoofddoelstelling

dit n.a.v. de 27 aanbevelingen van de commissie-De Wit.

van het programma ‘Financiën op orde’ is dan ook om consumenten te helpen om grip

• Incassobureaus constateren dat de openstaande vorderingen in het 2e kwartaal 2010 zijn opgelopen tot 5,6 miljard euro. Dit is 30% meer dan in

te krijgen op hun financiën en om te voorkomen dat zij financiële problemen/schulden krijgen.

hetzelfde kwartaal in 2009. Volgens hen vormen de hoge schulden een rem op de economie. • Meer dan 10% van de mensen mist basisvaardigheden. Daarbij gaat het

Schuldpreventie staat in 2011 centraal. Vooruitlopend op de Wet op de Schuldhulp verlening wordt de in 2010 ontwikkelde Schuldpreventiewijzer (beleidsstuk, stappen

om b.v. digitale, financiële en sociale vaardigheden en om lezen, schrijven

plan en projectendatabase) breed verspreid bij gemeenten, kredietbanken en andere

en rekenen. Dit betekent dat deze Nederlanders niet volwaardig kunnen

schuldhulpverlenende organisaties en vindt er actieve ondersteuning plaats bij

meedraaien in de samenleving.

preventieactiviteiten. Het accent ligt verder op het ontwikkelen en toepassen van tools

• Bepaalde groepen in de samenleving hebben behoefte aan eerste hulp bij

die helpen om de grip op en het inzicht in de eigen financiën te krijgen, zoals digitale

vragen. Met initiatieven zoals de Centra voor Jeugd en Gezin, het Juridisch

huishoudboekjes en financiële scans. Mogelijkheden worden verkend om in een aantal

Loket en het UWV-werkplein proberen organisaties te voorzien in deze

steden een loket te openen voor financiële vragen waar consumenten terechtkunnen

behoefte. Sommige bankklanten betreuren het verdwijnen van lokale banken

voor onafhankelijke en laagdrempelige informatie over geldzaken. Ook de reizende

en pleiten voor herstel van het menselijk contact.

‘Wijzer in geldzaken Parade’ in bibliotheken zorgt dat mensen leren omgaan met geld

• De WRR concludeert in haar rapport ‘De menselijke beslisser’ dat voorlichting,

en praktische tips en informatie krijgen.

alleen en in de traditionele zin toegepast, onvoldoende is om gedrag te veranderen. Er moet gezocht worden naar de juiste (en vaak ook nieuwe) mix

Belangrijk is dat de nu opgebouwde bewustwording ook in 2011 op niveau blijft.

van beleidsinstrumenten om gedrag te beïnvloeden. Voorlichting kan wel de

Daarvoor moet het thema ‘omgaan met geld’ permanent aandacht krijgen.

intentie van mensen om (anders) te gaan handelen beïnvloeden, maar voor

Aansprekende projecten, inhaken op actuele gebeurtenissen en de inzet van

de feitelijke gedragsverandering is meer nodig (sturing, prikkels, faciliteiten/

ambassadeurs zijn belangrijke pijlers voor het genereren van publiciteit.

hulpmiddelen, regels, voorschriften, handhaving).

De publieksmonitor houdt de vinger aan de pols, zodat platform en partners tijdig kunnen bijsturen en zo nodig aanvullende activiteiten kunnen inzetten.

Petra Lugtenburg,

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), Stuurgroeplid CentiQ, Wijzer in geldzaken

“

Het voorkomen van schulden is net zo belangrijk als het oplossen ervan. Zo’n 700.000 huishoudens hebben problematische schulden en het aantal huishoudens met betalingsachterstanden is weer licht toegenomen. Lag tot nu toe het accent op schuldsanering, in de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening die in voorbereiding is gaat het ook om schuldpreventie. Samen met platformpartners en andere partijen hebben we in 2010 hard gewerkt aan een stevig netwerk en een toolkit met preventie-instrumenten waarmee gemeenten straks aan de slag kunnen. Het kunnen omgaan


met geld en het kunnen overzien van financiële risico’s is eigenlijk een basisvaardigheid die iedereen moet beheersen om zelfstandig te kunnen deelnemen aan onze samenleving èn om schulden te voorkomen. Wij steunen de projecten en activiteiten van het platform en van partners zoals het Nibud zodat consumenten financieel zelfredzaam worden. Bewustwording, goede en onafhankelijke informatie en tijdige hulp zijn daarbij essentieel. Wij zetten ons daarom in voor het platform Wijzer in geldzaken, omdat je samen nu eenmaal meer bereikt dan alleen.

“

• 21

Wijzeringeldzaken expert-pitch

Concrete doelstellingen voor 2011 zijn: •

40% van de gemeenten werkt met de Schuldpreventiewijzer;

•

60% van de consumenten die via internet bankieren, kunnen gebruikmaken van een digitaal huishoudboekje;

•

Drie pilots voor een loket voor financiële vragen.

(Markt)partijen met innovatieve ideeën, plannen en producten om de consument financieel zelfredzaam te maken presenteren zich tijdens een ‘expert-pitch’ voor partners/ experts uit het platform CentiQ, Wijzer in geldzaken. Doel is leren van elkaar, samenwerking entameren en kansrijke ideeën snel ontwikkelen/uitrollen.

Partners, marktpartijen

Hieronder een overzicht van projecten die op initiatief, met (financiële) steun en/of met betrokkenheid van Wijzer in geldzaken tot stand gaan komen:

Project

Inhoud

Partner(s)/partijen

Gemeenten aan de slag met schuldpreventie

• Verspreiden Schuldpreventiewijzer bij gemeenten, kredietbaken en andere schuldhulpverlenende organisaties; • Organiseren bijeenkomsten en ondersteunen gemeenten; • Netwerk schuldpreventie uitbouwen en versterken.

SZW, Financiën, Divosa, NVVK, Nibud; VNG, MO-groep

• Banken stimuleren om digitale huishoudboekjes aan te bieden; • Stimuleren dat alle banken gebruikmaken van dezelfde Nibud-referentiecijfers.

Partners, waaronder NVB, banken, Nibud

Gebruikmakend van bestaande ervaringen in binnen- en buitenland worden drie pilots opgezet om te verkennen of een loket voor eerste informatie en hulp bij geldzaken, haalbaar en uitvoerbaar is en zo ja op welke wijze.

NVB, Adfiz, Verbond van Verzekeraars, Nibud, Consumentenbond, Hogescholen; gemeenten, woningbouwcorporaties

Werkgevers/HR-afdelingen bieden werknemers een financiële scan aan, versterken daarmee het financiële inzicht en voorkomen negatieve effecten van financiële problemen op het werk/de arbeidsproductiviteit. Gebruikmakend van Nibud-informatie om schulden op de werkvloer te signaleren; Organisaties vertegenwoordigd in de stuurgroep CentiQ voeren een pilot uit, maken gebruik van online tool voor een financiële scan en fungeren als voorbeeld/ambassadeur.

Nibud, VFFP, stuurgroep CentiQ

Risicogroep: ZZP’ers

• Inventariseren vragen/problemen ZZP’ers + hoe ZZP’ers te bereiken; • Verbeteren/aanvullen Geldboek voor ondernemers (o.a. tabbladen, flyer, coachingspool).

Partners, waaronder Nibud, NVB, Verbond van Verzekeraars; EL&I, FNV zelfstandigen, KvK, SZW, EZ, diverse ZZP-netwerken

Risicogroep: Studenten

Follow-up bestaande activiteiten, waaronder promotie en zo nodig ontwikkelen nieuw materiaal

o.a. Nibud en DUO

Wijzer in geldzaken Parade

Reizende interactieve tentoonstelling in bibliotheken, aangevuld met lokale ‘geldevents’ om jong (en oud) te leren omgaan met geld (in 2011 m.n. ook aandacht voor pensioen).

Partners en bibliotheken

Nibud-tools en instrumenten

• Helpdesk • Individuele koopkrachtberekeningen • Geldproblemenonderzoek & bindings technieken

Nibud

Digitale huishoudboekjes

Pilot loket voor financiële vragen

Pilot financiële scan


6.2 Jong geleerd is oud gedaan: Onderwijs en ouders aan zet Jong leren omgaan met geld is de beste garantie voor bewust financieel gedrag en het voorkomen van financiële problemen, zo blijkt uit onderzoek. Financiële opvoeding door ouders en thuis het goede voorbeeld krijgen, moeten hand in hand gaan met leren omgaan met geld op school, van basisonderwijs tot hogeschool en universiteit. En omdat jongeren elkaar ook onderling sterk beïnvloeden is communicatie met en voor jongeren over geldzaken noodzakelijk. Financiële opvoeding, op school leren omgaan met geld en jongerencommunicatie zijn dan ook de drie pijlers van het programma ‘Jong geleerd is oud gedaan’. Verdere verankering van omgaan met geld in het onderwijs is in 2011 een belangrijk speerpunt. Platform en partners werken hier systematisch aan. Met onderzoek, inventarisaties van kerndoelen, eindtermen en lesmateriaal, een basisvisie voor verschillende onderwijsniveaus, handreikingen en trainingen voor docenten, pilots en experimenten, gastlessen en het betrekken van onderwijsorganisaties. Nu is het onderwijs aan zet. Bestaande vakken bieden volop mogelijkheden om aandacht te besteden aan ‘leren omgaan met geld’ en het platform stimuleert en ondersteunt scholen, docenten, uitgevers van lesmateriaal, kinderen en jongeren het hele jaar met concrete uitwerkingen, voorbeeldlessen, gastlessen, tools en communicatie. Het leren omgaan met geld moet, zoals al in veel landen gebruikelijk is, worden opgenomen in kerndoelen en eindtermen. Met onderwijsactiviteiten als deelname aan de Nationale Onderwijstentoonstelling (januari) en de organisatie van de Week van het geld (november) zorgen partners en platform voor extra aandacht en gerichte acties.

• 23

Tweede speerpunt in 2011 is de financiële opvoeding door ouders. Bestaande

Hieronder een overzicht van (mogelijke) projecten die op initiatief, met (financiële)

activiteiten, middelen en succesvolle experimenten zoals het koppelen van lessen

steun en/of met betrokkenheid van Wijzer in geldzaken tot stand gaan komen:

op school aan ‘financiële’ ouderavonden, worden breed onder de aandacht gebracht, waarbij gebruik wordt gemaakt van rolmodellen. Communicatie met en voor jongeren is ook in 2011 de noodzakelijke basis voor financiële educatie en financiële opvoeding. Het virtuele karakter ‘Cash’ helpt jongeren slim om te gaan met geld, op (digitale) plekken waar jongeren komen en sluiten aan

Project

Inhoud

Partner(s)/partijen

Leren omgaan met geld verankeren in het onderwijs

• Trainingen docenten van 250 scholen (basisonderwijs, VMBO en speciaal onderwijs) zodat ze aan de slag gaan met de handreikingen finan ciële educatie in hun lessen; • Samenwerking met onderwijsorganisaties zodat hun achterban (de scholen) leren omgaan met geld verankeren in schoolwerkplannen, vakken, lessen; • Gastlessen op basisscholen door partners en door studenten van hogescholen ; • Scholen/docenten activeren om in bestaande vakken bovenbouw HAVO/VWO aandacht te besteden aan ‘omgaan met geld’ en zo nodig handreiking/voorbeeldlessen te ontwikkelen; • Verzamelen best practices, methoden, middelen/tools uit binnen- en buitenland, zowel profit als non-profit, gericht op jongeren (waaronder ontwikkelen van ‘do’s en ‘don’ts , rol onderwijs, (digitale) leermiddelen/media, omgaan met geld koppelen aan jong ondernemerschap, lessen op school koppelen aan ‘financiële’ ouderavonden); • Aanvullen bestaande handreikingen met nieuwe tools, concrete uitwerkingen en voorbeeldlessen en toegankelijk maken via het onderwijs portal op www.wijzeringeldzaken.nl/onderwijs en andere relevante onderwijssites; • Nibudjong.nl actualiseren en ‘onderwijsproof’ maken; • Gerichte promotie- en distributie van handreikingen, lesmateriaal, tools; • Bij beslissers/stakeholders bevorderen dat leren omgaan met geld verankerd wordt in het onderwijs met o.a. een (argumentatie)kaart.

Partners, waaronder Nibud, Verbond van Verzekeraars, NVB, SLO; APS, MBO-raad, VO-raad, VECON

Nationale Onderwijstentoonstelling

De Nationale Onderwijstentoonstelling (NOT) is dé vakbeurs voor het onderwijs, die bezocht wordt door zo’n 60.000 docenten en schoolleiders. Partners en platform zijn aanwezig om het belang van het thema “leren omgaan met geld” in het onderwijs onder de aandacht te brengen.

Partners, waaronder Verbond van Verzekeraars, Nibud, NVB, DNB en het Geldmuseum

Week van het geld

In de week van 7 november staat het omgaan met geld centraal en organiseren zoveel mogelijk partners bewustwordings- en activeringsactiviteiten gericht op kinderen en jongeren (schooltv, gastlessen, e.d.).

Partners, waaronder Nibud, Verbond van Verzekeraars, NVB; Teleac

Financiële opvoeding

• Gebruik van rolmodellen voor ouders; • Ontwikkelen voorbeeldles in combinatie met financiële ouderavond; • Verder uitrollen van financiële ouderavonden; • Communicatie met tips voor ouders, waaronder mini-brochure.

Partners, waaronder Nibud, NVB, Verbond van Verzekeraars

bij actuele thema’s.


50% van alle basisscholen is in 2011 bereikt met informatie over ‘leren omgaan met geld’;

•

25% van alle basisscholen die zijn bereikt, heeft in een (gast)les het onderwerp ‘leren omgaan met geld’ behandeld;

•

1 miljoen jongeren hebben in 2011 actief informatie gezocht over geldzaken.


• 25

Risicogroep: kwetsbare/ zwakke jongeren (ca. 100.000) Een moeilijk bereikbare groep met vaak grote financiële en andere problemen

Evalueren bestaande lesdoos en mogelijkheden verkennen om via/met specifieke professionals (o.a. jongerenwerkers) deze groep te bereiken.

Activiteiten met en voor jongeren

Virtueel karakter ‘Cash’ helpt jongeren slim om te gaan met geld. Thema’s in overleg met partners.

Jongeren onderzoek

Partners, waaronder Nibud; ASR; Kredietbank Groningen, MO-groepJongerenwerk

In drie stappen van pensioenonbewust naar pensioenbewust De partners van CentiQ, Wijzer in geldzaken hebben samen met wetenschappers de pensioenbewustzijnsmeter ontwikkeld. Daarin worden drie stappen naar pensioenbewustzijn onderscheiden:

• Uitvoeren jongerenonderzoek ter evaluatie en onderbouwing van vervolgactiviteiten; • Op basis van bestaande jongerenonderzoeken, nadere analyses, combinatiemogellijkheden, e.d.

1.

Overzicht: weten wat straks je pensioeninkomen wordt

2.

Inzicht: begrijpen wat dit voor jou betekent

Partners, waaronder SZW, Financiën, Nibud, Consumentenbond, Verbond van Verzekeraars; Stichting Weet wat je besteedt

3.

Actie: zo nodig aanvullende maatregelen nemen

Partners, waaronder NVB, Verbond van verzekeraars, Nibud, Stichting Weet wat je besteedt

kunnen worden en eventueel aanvullende /andere activiteiten ingezet kunnen

Voordeel van de pensioenbewustzijnsmeter is dat iedereen het pensioenbewustzijn op dezelfde manier gaat meten, waardoor uitkomsten vergelijkbaar zijn. Voordeel is ook dat via tussenmetingen de voortgang naar pensioenbewustzijn kan worden gevolgd, haalbare doelstellingen geformuleerd worden.

Overzicht is de eerste stap op weg naar pensioenbewustzijn en daar ligt ook de focus voor 2011. Belangrijk is dat mensen weten wat ze later aan inkomen

6.3 Zorg voor de toekomst: Pensioen moet je doen!

kunnen verwachten. Het pensioenregister dat in 2011 wordt geïntroduceerd, gaat een belangrijke rol spelen. Voor het eerst kunnen mensen, via internet, een pensioenoverzicht krijgen van de pensioenen die ze bij verschillende werkgevers hebben opgebouwd, inclusief wat dit later samen met AOW aan inkomen oplevert. Het platform speelt vooral een rol bij het op elkaar afstemmen, verbinden en

De toekomst moeten we nu regelen en niet later. Dan is het te laat. Zeker op financieel

versterken van bestaande en nieuwe activiteiten en projecten van partners. Daarnaast

gebied. Feiten over de vergrijzing en veranderingen rond het pensioen worden

ondersteunt het platform partners met kennis, onderzoek, communicatie en

langzaam duidelijk. Maar wat betekent het nu voor mij? Dat is een vraag waarop veel

faciliteiten en zet zo nodig aanvullende activiteiten in.

Nederlanders het antwoord schuldig blijven. Als ze zichzelf die vraag überhaupt al stellen. Want uit onderzoek blijkt dat het pensioen een blinde vlek is bij veel mensen.

Partners en platform willen bereiken dat het aantal volledig pensioenonbewuste

Maar liefst 66% is volledig pensioenonbewust.

Nederlanders eind 2011 is teruggebracht tot 50%. Vervolgens wordt verder gewerkt aan stap 2 (inzicht) en stap 3 (actie), zodat het percentage pensioenbewuste Nederlanders op termijn steeds verder toeneemt. Concrete en haalbare doelstellingen worden voor iedere stap steeds op basis van de uitkomsten van de pensioenbewustzijnsmeter vastgesteld. Het pensioenregister start begin 2011 met een introductiecampagne met als doel dat consumenten het register weten te vinden en er gebruik van gaan maken. Voor meer informatie, checklists en tools kunnen consumenten terecht op de sites van CentiQ-partners en deze worden goed op elkaar afgestemd. Pensioenfondsen en werkgevers bereiden zich vooral voor op vragen van individuele consumenten. Naast de doelgroepen van het pensioenregister richten de partners zich vooral op de risicogroepen uit de pensioenbewustzijnsmeter. Partners stellen de consument centraal, ondersteunen elkaar maximaal en zetten zich in om informatie zo eenvoudig, begrijpelijk en inzichtelijk mogelijk te maken. Het platform zorgt ervoor dat kennis hoe doelgroepen het beste bereikt kunnen worden en welke communicatie het meest effectief is, breed wordt verspreid. Een actuele communicatiejaarkalender en aansprekende (media)activiteiten zorgen ervoor dat



Pensioenbewustzijnsmeter (2009), CentiQ, Pensioenkijker.nl, TNS-NIPO, Universiteit van Tilburg


• 27

‘Zorg voor de toekomst’ in 2011 het hele jaar op de maatschappelijke en media-agenda staat. Belangrijke kernboodschappen in 2011 zijn: •

Pensioen is samen, en ook zelf, zorgen voor later;

•

Risico’s kunnen een pensioen lager of hoger maken;

•

Zorg voor je financiële toekomst is je eigen verantwoordelijkheid;

•

Bekijk Mijnpensioenoverzicht.nl en neem actie als dat nodig is.

Project

Inhoud

Partner(s)/partijen

Vergroting pensioenbewustzijn

• Handreiking/best practices effectieve pensioencommunicatie/marketing; • Jaarkalender (wie doet wat wanneer); • Kernboodschappen; • Pensioenevent (b.v. Dag van het Pensioen, Pensioen week, Pensioenvierdaagse); • Checklists, tools en scenario’s komen beschikbaar voor partners/sites; • Indien nodig ontwikkelen integrale pensioenplanner; • Pensioenbewustwording doelgroep < 40 jaar. Distributie via o.a. HR-afdelingen.

Partners

Onderwijs: pensioen en andere life events

• De succesvolle pensioenspreekuren door HBO-studenten worden uitgebreid naar meer hogescholen. Het mes snijdt aan twee kanten: consumenten worden geholpen en jongeren (en hun omgeving) worden pensioenbewust; • Pensioenbewustwordingsdebatten op hogescholen; • Uitrol en uitvoeren cursus Wijzer in geldzaken op ROC’s.

Partners, waaronder hogescholen, HBO-raad, ROC’s. Pensioenkijker

Pilot beslishulp hypotheken

Stappenplan met gerichte vragen en wegwijzer naar tools en informatie van partners voor mensen die een huis kopen/ hypotheek afsluiten

Partners, waaronder Nibud, AFM, Consumentenbond

Pensioenonderzoek/ pensioenbewustzijnsmeter

• Monitoren doelstellingen stap 1; • Formuleren doelstellingen stap 2/3; • Aanbevelingen vervolgacties; • Promotie gebruik pensioenbewust zijnsmeter; • Vertalen onderzoeksresultaten naar praktische tools; • Verspreiden onderzoekskennis.

Partners

In 2011 ligt het accent verder op het vertalen van de onderzoeksresultaten naar praktische tools en op het breed verspreiden van de kennis en inzichten uit de pensioenbewustzijnsmeter. Ook wordt het gebruik van de pensioenbewustzijnsmeter verder gestimuleerd. Begin 2011 komt een online versie beschikbaar.

Concrete doelstelling voor 2011 is: •

66% van de Nederlanders is volledig pensioenonbewust. Dit percentage wordt teruggebracht naar 50%.

Hiernaast een overzicht van projecten die op initiatief, met (financiële) steun en/of met betrokkenheid van Wijzer in geldzaken tot stand gaan komen:

6.4 Platform, partners, projectteam en expertgroepen De toegevoegde waarde van het platform komt vooral tot uitdrukking in projecten waarbij de kracht van partners verbonden en versterkt wordt. Door de gecoördineerde inzet van activiteiten van bestaande partijen, aangevuld met een aantal gezamenlijke en nieuwe activiteiten en met de actieve steun van ambassadeurs wordt meer bereikt met minder geld. Voordeel voor de consument is dat hij kwalitatief beter en eenduidiger wordt bediend. De stuurgroep stuurt op hoofdlijnen, het projectteam faciliteert, coördineert en initieert gezamenlijke projecten, brengt partijen met elkaar in contact en zorgt voor kennisuitwisseling. Partners gaan een grotere rol spelen bij de totstandkoming en uitvoering van activiteiten en innovatieve projecten, ondermeer in expert- en projectgroepen.


• 29

Hieronder een overzicht van projecten die op initiatief, met (financiële) steun en/of Bij activiteiten als de Week van het geld en de Wijzer in geldzaken Parade bundelen

betrokkenheid van Wijzer in geldzaken tot stand gaan komen:

partners ook hun communicatiekracht en zorgen met een afgestemd aanbod dat de consument meer grip kan krijgen op zijn financiën. Een jaarkalender helpt partners

Project/activiteit

Inhoud

Partners/partijen

bij de planning van hun activiteiten en zorgt ervoor dat consumenten door de bomen

Wegwijsfunctie

• Actualiseren www.wijzeringeldzaken.nl, o.a. portal onderwijs, portal professionals, MijnCentiQ; • Integreren/linken van/naar partnersites; • Content leveren over financiële vaardigheden t.b.v. nieuwe website oefenen.nl (o.a. cursus ‘Lees en Schrijf! Geld en rekenen’ wordt bewerkt); • Content nog beter afstemmen op behoefte gebruiker op basis van online onderzoek.

Partners, projectteam

Versterken online media

• Optimaliseren online advertising; • Aanwezigheid binnen social media versterken; • Expert-meeting met partners/deskundigen over inzet online media.


Jaarkalender financiële events/activiteiten

Een jaaroverzicht met alle events en activiteiten, zodat partners kunnen afstemmen en aanhaken en het onderwerp ‘omgaan met geld’ permanent aandacht krijgt.


Publieksmonitor Wijzer in geldzaken

• Monitoren stand en ontwikkeling omgaan met geld; • Aanbevelingen voor vervolgacties.

Partners, expertgroep, projectteam

Netwerk

• Twee platformbijeenkomsten en twee informele netwerkbijeenkomsten; • Expert pitches; • Bijeenkomsten van de expertgroep onderzoek; • Nieuwsbrieven.


Evaluatie-instrument

• Gekeken wordt of er een uniform evaluatieinstrument kan worden ontwikkeld dat kan worden gebruikt om het succes van verschillende projecten te meten; • Haalbaarheid van een ‘standaard’ financiële educatiemeter onderzoeken (à la pensioenbewustzijnsmeter).


het bos blijven zien. De website www.wijzeringeldzaken.nl wordt geactualiseerd en gelinkt naar relevante sites (v.v.), zodat de wegwijsfunctie van het platform verder wordt versterkt. Het platform zet in op de uitbreiding van online activiteiten om de vindbaarheid te vergroten en relevante content van partners onder de aandacht te brengen. De publieksmonitor ‘Wijzer in geldzaken’ geeft platform en partners inzicht in hoe de Nederlandse consument ervoor staat en zich ontwikkelt wat betreft omgaan met geld en zijn financiële zelfredzaamheid. Het meten van resultaten van alle activiteiten/ projecten op het gebied van financiële educatie is cruciaal voor platform en partners om op de lange termijn de hoofddoelstelling te kunnen realiseren en steeds de juiste en meest effectieve activiteiten te kunnen ontwikkelen. De mogelijkheden voor een financiële educatiemeter, waarmee platform en partners op uniforme wijze de resultaten kunnen meten, worden in 2011 onderzocht. Onderzoeksthema’s worden bepaald op basis van prioriteiten en actuele gebeurtenissen.


De website www.wijzeringeldzaken.nl heeft 120.000 unieke bezoekers per maand.

•

Er worden vier netwerkbijeenkomsten georganiseerd.

120.000 bezoekers per maand op wijzeringeldzaken.nl.

Wim Mijs, Nederlandse Vereniging van Banken (NVB),

Stuurgroeplid CentiQ, Wijzer in geldzaken

“

Bij banken komt de klant weer centraal te staan en die klant kan daar zelf aan meehelpen. Het klinkt misschien gek, maar banken zijn gebaat bij klanten die goed geïnformeerd zijn, de juiste vragen stellen en kunnen omgaan met geld. Daarom zijn we ook actief in het platform Wijzer in geldzaken. De introductie van het digitale huishoudboekje gekoppeld aan een betaalrekening is daardoor in een stroomversnelling gekomen en in 2010 had de ING met ‘TIM’ de primeur. Het belangrijkste speerpunt voor ons is het programma Jong geleerd is oud gedaan. Onze jonge klanten hebben nu al vaak schulden en


kennen de waarde van geld niet meer. Financiële educatie, vooral ook in het onderwijs, is absoluut noodzakelijk om ervoor te zorgen dat consumenten financieel goed beslagen ten ijs komen, ook bij hun bank. We dragen volop bij aan platformactiviteiten zoals de ontwikkeling van tools, de Week van het geld, de Wijzer in geldzaken Parade en geven les op scholen. En we werken als banken aan nieuwe vormen van sparen voor jongeren, vergelijkbaar met de vroegere Zilvervloot. Samen werken aan financieel bewuste consumenten, dat is ook als banken onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.

“

• 31

07 x1

titel Resultaten titel Programma’s/ Projecten Platform (2010)

In hoofdstuk 5 staan de hoofdlijnen van de resultaten in 2010. In dit hoofdstuk

Hieronder een overzicht van de projecten die op initiatief, met (financiële) steun en/of

aandacht voor de resultaten van de programma’s en een overzicht van de projecten en

met betrokkenheid van Wijzer in geldzaken tot stand zijn gekomen:

activiteiten.

7.1 Programma: Financiën op orde Dit programma spitste zich toe op inzicht en overzicht in de huishoudfinanciën.

Project

Inhoud

Partner(s)/partijen

Inventariseren van instrumenten t.b.v. schuldpreventie en vormen netwerk van relevante organisaties

Bestaande preventie-instrumenten zijn in kaart gebracht , behoefte van gemeenten en kredietbanken op gebied van preventie is gepeild. Een netwerk is gevormd van organisaties die actief zijn op het terrein van schuldpreventie en plannen zijn ontwikkeld voor intensieve samenwerking.

SZW, Financiën, VNG, Divosa, NVVK, Nibud, MO-groep

Ontwikkelen Schuldpreventiewijzer, bijeenkomsten met gemeenten, kredietbanken en andere schuldhulpverlenende organisaties

De Schuldpreventiewijzer is samengesteld en wordt ontwikkeld. Voornaamste onderdelen zijn een beleidstuk, een stappenplan en een database. Verspreid onder relevante organisaties. Voorlichting wordt eind 2010/ begin 2011 georganiseerd.

SZW, Financiën, VNG, Divosa, NVVK, Nibud, MO-groep

Werkloosheidsberekenaar

Een tool waarmee consumenten kunnen berekenen wat er bij werkloosheid met hun besteedbaar inkomen gebeurt.

Nibud

Checklist Geld & Werkloosheid

Een checklist waarmee werklozen stap voor stap kunnen nagaan of ze alles hebben geregeld met betrekking tot hun financiën.

Nibud

De hoofddoelstelling was om consumenten te ondersteunen zodat zij zelf grip op hun financiën krijgen en om te voorkomen dat zij te maken krijgen met problematische schulden. Inkomensterugval en preventie stonden centraal. Doelstellingen waren: •

Naast bestaande digitale huishoudboekjes wordt door minimaal één partij een digitaal huishoudboekje gelanceerd (= gerealiseerd);

•

Eén of meer partners richten zich op mensen met inkomensterugval (= gerealiseerd);

•

Een groot aantal gemeenten en kredietbanken (20%) maakt gebruik van door partners geboden steun op het gebied van preventie-instrumenten (= deels gerealiseerd).

Het gebruik van preventie-instrumenten door gemeenten en kredietbanken is deels gerealiseerd. Dit heeft een aantal redenen. De behoeftepeiling onder gemeenten en kredietbanken, het samenbrengen van relevante partijen, het bepalen van de aanpak en het selecteren van externe partijen duurde langer dan ingeschat. De Schuldpreventiewijzer is bovendien afgestemd op de Wet op de Schuldhulpverlening die gemeenten verplicht actief aan de slag te gaan met schuldpreventie. De invoering van deze wet loopt door in 2011. 32 • Jaarplan Wijzer in geldzaken 2011

• 33

Digitaal huishoudboekje

Vergelijkend ‘warenonderzoek’ digitale huishoudboekjes

Vrouw & Geld

Kind & Geld

Alleenstaand ouderschap

Een hulpmiddel waarmee consumenten die via internet bankieren digitaal hun inkomsten en uitgaven kunnen monitoren. ING heeft als eerste grote bank ‘TIM’ gelanceerd. Verschillende experts uit het platform deden mee aan de pilot van ‘TIM’. Daarnaast is er publicitair samengewerkt. ABN Amro zal spoedig volgen.

NVB, ING, ABN Amro, Rabo

Om de consument wegwijs te maken in het aanbod van (gratis) digitale huishoudboekjes op het internet, heeft de Consumentenbond een onderzoek gedaan naar voor- en nadelen, kenmerken, verdienmodellen, etc. Resultaten zijn te vinden in de Consumentengids en op www.consumentenbond.nl en www.wijzeringeldzaken.nl.

Consumentenbond

Brochure specifiek gericht op vrouwen en hun eigen verantwoordelijkheid rond geldzaken. Verspreid in oplage van 800.000 via de Telegraaf, de Huishoudbeurs en Vrouw & geldcafés.

Consumentenbond, E-Quality

Brochure specifiek gericht op financiële informatie m.b.t. kinderen (kosten en tegemoetkoming kinderopvang, financiering van studie, fiscale zaken rondom kinderen). O.a. verspreid op Jonge gezinnen beurs en via kinderdagverblijven.

Consumentenbond

Brochure specifiek gericht op alleenstaande ouders rond life-events.

Consumentenbond

7.2 Programma: Jong geleerd

Hieronder een overzicht van de projecten die op initiatief, met (financiële) steun en/of met betrokkenheid van Wijzer in geldzaken tot stand zijn gekomen: Project

Inhoud

Partner(s)/partijen

Week van het geld 2e week september 2010

Activiteiten van vele partners gericht op het basisonderwijs waarbij 1 week het onderwerp leren omgaan met geld centraal staat. 900.000 basisschoolleerlingen ontvingen de Week van het geld krant.

SchoolTV, Nibud, NVB, DNB,Verbond van Verzekeraars, NVVK, Geldmuseum, Hi, BizWorld, Stadsbank Apeldoorn, E-Quality, Financiën, SZW

Handreiking Financiële educatie voor: • Basisonderwijs • Voortgezet onderwijs • Speciaal voortgezet onderwijs

Handreiking voor docenten hoe zij financiële educatie kunnen verankeren in de reguliere lessen. De handreikingen zijn verspreid onder 16.500 docenten.

SLO

Trainingen voor docenten

Een onderwijsadviesbureau begeleidt en traint docenten hoe zij financiële educatie praktisch kunnen toepassen in hun lessen.

APS

Gastlessen en bijeenkomsten op scholen

Voorbeeldlessen die door de actieve betrokkenheid van Prinses Máxima scholen en docenten bewust maken van de noodzaak en mogelijkheden om aan de slag te gaan met financiële educatie.

Prinses Máxima Diverse partners, Nibud

Website ‘Wijzer in geldzaken’ uitgebreid met onderwijsportal

Op de onderwijsportal krijgen scholen en docenten een overzicht van alle handreikingen, lespakketten, tips, adviezen en ervaringen van collega’s en uit pilots.

Financiën

Rondetafelbijeenkomsten met onderwijsorganisaties

Met organisaties als de PO-raad, VO-raad, WEC-raad, VECON is/wordt gesproken over het belang van financiële educatie in het onderwijs, over manieren om dit structureel in het onderwijs te verankeren en hun inzet daarbij.

APS

Leerlingen geven les aan leerlingen

Leerlingen van de Hogeschool Utrecht geven les op basisscholen en maken gebruik van de Handreiking Financiële Educatie. Ze maken tevens een draaiboek dat ook elders gebruikt kan worden.

Hogeschool Utrecht

Extra investeringen in succesvolle lesmaterialen

Lesmaterialen die succesvol zijn gebleken, waaronder de theatervoorstelling ‘Uitv€rkocht’ en waarmee veel leerdoelen worden gerealiseerd worden breed verspreid.

BizWorld, Nibud, Verbond van Verzekeraars

Prinses Máxima bezoekt ouderavond over financiële opvoeding

21 juni bezocht Prinses Máxima een ouderavond op een basisschool in Deventer om met ouders in gesprek te gaan over financiële opvoeding.

Nibud

is oud gedaan

Dit programma bestaat uit drie onderdelen, t.w. het onderwijs, financiële opvoeding en jongerencommunicatie. In 2010 stonden het onderwijs en jongerencommunicatie centraal. Doelstellingen waren: •

Een groot aantal (VMBO-)scholen wordt actief benaderd om financiële educatie in hun onderwijsaanbod op te nemen (= gerealiseerd);

•

Meer dan 65% van de jongeren in de leeftijd van 13-14 jaar in het VMBO is bereikt met jongerencommunicatie, waaronder de jongerencampagne ‘Zonder Cash ben je nergens’.


• 35

Introductie ‘Zonder Cash ben je nergens’ met deelthema’s: • Mobiel bellen • Bijbanen

De virtuele figuur ‘Cash’ helpt jongeren om op een leuke en slimme manier financiële keuzes te maken. Cash is op plekken waar ook jongeren zijn, zoals Hyves, TMF, e.d.

Consumentenbond, Nibud, SZW, Financiën

Prinses Máxima en experts chatten met jongeren over geldzaken

Chatsessie op het hoofdkantoor van Hyves.

Hyves, Consumentenbond, SZW, Belastingdienst, Nibud

Bijeenkomst met Hi over jongeren en mobiel bellen

Als grootste mobiele telefoonprovider voor jongeren helpt Hi jongeren grip op hun mobiele telefoonkosten te krijgen. Hiervoor organiseert zij een bijeenkomst met stakeholders.

Hi, stakeholders uit het netwerk van CentiQ, Wijzer in geldzaken

Andere partijen haken aan

7.3 Programma: Zorg voor de toekomst

Hieronder een overzicht van de projecten die op initiatief, met (financiële) steun en/of met betrokkenheid van Wijzer in geldzaken tot stand zijn gekomen: Project

Inhoud

Partner(s)/partijen

Pensioenbewustzijnmeter

Op diverse congressen en seminars is aandacht besteed aan het onderzoek en onderzoeksinstrument en de 2 grootste pensioenfondsen van Nederland, ABP en Zorg & Welzijn hebben de pensioenbewustzijnmeter (gedeeltelijk) geïntegreerd in hun eigen deelnemersonderzoeken.

TNS-Nipo, Pensioenkijker, Universiteit van Tilburg, ABP, Zorg & Welzijn

Handleiding voor pensioenspreekuren

Op basis van pilots is een handleiding ontwikkeld waarmee HBOstudenten pensioenspreekuren kunnen organiseren/houden.

Pensioenspreekuren

HBO-studenten houden pensioenspreekuren voor consumenten.

Hogescholen, SPO, Pensioenkijker.nl, Achmea, ASR, Aegon

Vrouw en geldcafés

In 2010 is m.n. aandacht aan pensioen besteed.

E-Quality

Radiocampagne Pensioenbewustzijn

Met verschillende radiospotjes worden consumenten geprikkeld om na te denken over hun pensioen en deel te nemen aan de pensioenspreekuren.

BNR maandagavonddebat

Prominenten praten over pensioencommunicatie en pensioenbewustzijn tijdens het BNR maandagavonddebat.

o.a. BNR, AEGON, AFM

Lees en Schrijf! Geld en rekenen

Bijdrage aan de verspreiding van het materiaal Lees en Schrijf! Geld en Rekenen.

ETV.nl

In 2009 bleek uit onderzoek dat 66% van de Nederlanders volledig pensioenonbewust is. Daarom stonden in dit programma in 2010 het pensioenbewustzijn en UPO (uniform pensioen overzicht) centraal. Doelstellingen waren: •

Minimaal 500.000 mensen van 25 jaar en ouder zijn bereikt met communicatie over het pensioen, waarbij het UPO centraal staat (= anders gerealiseerd);

•

Het uniform meten van pensioenbewustzijn met behulp van de pensioenbewustzijnsmeter (= deels gerealiseerd).

Consumenten ontvangen in het najaar hun UPO en hogescholen gaan ook dan weer van start met de pensioenspreekuren. Daarom is in overleg met betrokken partijen besloten om pas in november 2010 een (radio)campagne te voeren om het pensioenbewustzijn te verhogen en de bekendheid van de pensioenspreekuren te vergroten. De actuele gebeurtenissen rond het pensioen hebben naar verwachting ook bijgedragen aan de verhoging van het pensioenbewustzijn. Vooral de pensioenspreekuren gegeven door studenten van hogescholen blijken een groot succes. Na enkele pilots is een draaiboek, een website en promotiemateriaal

7.4 Programma-overstijgende projecten

ontwikkeld. De aanpak blijkt zeer effectief en het mes snijdt aan twee kanten: jongeren en hun sociale omgeving worden pensioenbewust en consumenten krijgen antwoord

Sommige projecten zijn programma-overstijgend, richten zich op een specifiek

op hun pensioenvragen. In 2010 verzorgden negen hogescholen pensioenspreekuren.

doelgroep, gaan over financiële zaken in het algemeen of zijn een initiatief van derden waar het projectteam of partners aan meewerken. Hieronder een overzicht.


Project

Inhoud

Partner(s)/partijen

Basisvaardigheden op de werkplek (rekenen, lezen, schrijven, computer, financiële zaken, gezondheid, rechten/ plichten)

Basisvaardigheden zijn vooral ook op de werkplek van belang. Praktische handleiding en tips voor werkgevers en werknemersorganisaties, waarmee deze competenties van werknemers kunnen versterken.

Ministeries van ELI, OCW, SZW, BZK, VWS en Financiën

• 37

Hieronder een overzicht van de projecten die op initiatief, met (financiële) steun en/of Verkiezingsdebat Financiële zelfredzaamheid

Wijzeringeldzaken Expert Pitch

Nibud telefonische helpdesk

Evaluatie, verbetering en uitrol van de studieleenwijzer

Cursus Wijzer in geldzaken (genomineerd voor Alfabetiseringsprijs 2010)

Debat met Tweede Kamerleden over het belang van financiële zelfredzaamheid, inclusief ideeën over hoe dit het beste gerealiseerd kan worden.

Nibud, Consumentenbond

Partijen met nieuwe ideeën en plannen om de consument financieel zelfredzaam te maken presenteren hun plannen ten overstaande van een groep experts uit het CentiQ netwerk. Doel is leren van elkaar en samenwerking tot stand brengen. Telefonische helpdesk waar consumenten terechtkunnen met financiële vragen. De helpdesk is eind 2010 geëvalueerd en besloten is dat Nibud de helpdesk weer zelf gaat uitvoeren en dat alternatieven voor de 1-op1voorlichting worden verkend.

Nibud

Het Nibud heeft een webtool ontwikkeld, de Studieleenwijzer, waarmee studenten inzicht krijgen in de toekomstige financiële last van hun studielening en de overige vaste lasten waar zij mee te maken krijgen.

Nibud

Het ontwikkelen van een cursus voor laaggeletterden t.b.v. ROC’s over financiële zaken.

ROC Mondriaan, Stichting Lezen & Schrijven

met betrokkenheid van Wijzer in geldzaken tot stand zijn gekomen: Project

Inhoud

Partner(s)/partijen

Financiële rubriek in ‘Metro’

Wekelijkse rubriek in de ‘Metro’ over omgaan met geld en andere financiële zaken.

Publiciteit

• Start/resultaten projecten/ campagnes • Onderzoeksresultaten • Activiteiten Prinses Máxima • Actuele gebeurtenissen

Radio bewustwordingscampagne ‘Wijzer in geldzaken, houd je geldzaken op orde’

Verschillende spots over geldzaken zijn – in het kader van de Week van het geld en van de pensioenspreekuren - 5 weken lang zenderbreed uitgezonden.

Interne communicatie

• Maandelijkse digitale nieuwsbrief • Nieuwsflitsen • Netwerkbijeenkomsten (2x) • Platformbijeenkomsten (2x)

7.6 Onderzoek In 2010 is de expertgroep onderzoek geformeerd waarin partners elkaar informeren over onderzoeksplannen en – resultaten, planningen op elkaar afstemmen en waar mogelijk onderzoeken integreren. Deze groep is 4x bijeen geweest. Twee publieksmonitoren zijn uitgevoerd. Tijdens seminars/congressen en bij

7.5 Bewustwording en communicatie

pensioenfondsen is de pensioenbewustzijnsmeter onder de aandacht gebracht. Naar aanleiding van berichtgeving in de kranten over de dekkingsgraden bij pensioenfondsen is onderzoek gedaan naar het

Consumenten wijzer maken in geldzaken begint met bewustwording. Het is

effect van deze berichten op de

een essentiële voorwaarde dat consumenten bewust zijn van hun eigen

pensioenverwachtingen van consumenten.

verantwoordelijkheid om geldzaken nu en in de toekomst op orde te hebben.

Er is een onderzoek onder studenten gestart

De portal ‘Wijzer in geldzaken’ helpt consumenten om betrouwbare en

naar de impact van financiële problemen op

laagdrempelige informatie te vinden. Het platform heeft ervoor gekozen vooral

studievoortgang en –uitval.

in te zetten op free publicity (gebaseerd op aansprekende projecten, betrokken ‘ambassadeurs’, nieuwswaardige feiten en actuele gebeurtenissen) en op doelgroepspecifieke activiteiten, zoals de jongerencampagne ‘Zonder Cash ben je nergens’. Ook de actieve betrokkenheid van Prinses Máxima heeft een grote impact op de financiële bewustwording van ouders, jongeren, scholen en docenten. Concrete doelstellingen waren: •

Media besteden continu aandacht aan het thema ‘omgaan met geld’ (= gerealiseerd);

•

Alle projecten en uitingen van platform en partners dragen de pay-off ‘Wijzer in geldzaken’ (= deels gerealiseerd);

•

Twee bewustwordingscampagnes (= gerealiseerd);

•

Minimaal 70.000 consumenten bezoeken per maand de portal Wijzer in geldzaken

Resultaat uit onderzoek: 66% van de Nederlanders is geheel pensioenonbewust.

Nieuw meetin

‘De pensioenb st ru m en t: ewustzijn-me ter ’

W ijz er in ge ld za ke n

Een onderzo ek Stichting Pens van CentiQ, Wijzer in geld ioenkijker.nl zaken, en TNS NIPO

(= gerealiseerd).


• 39

08 x1

Voorbeeldentitel van titel projecten/onderzoeken van partners op eigen initiatief (2010)

Veel partners die deel uitmaken van het platform CentiQ, Wijzer in geldzaken zijn zelf

•

actief om consumenten bewuster te leren omgaan met geld. Hieronder voorbeelden van activiteiten die partners en andere partijen op eigen initiatief hebben gerealiseerd.

Het Verbond van Verzekeraars organiseerde voor leden een bijeenkomst over consumentenvoorlichting en financiële educatie;

•

PvdA-Utrecht heeft een thema-avond over zorgelijke schulden georganiseerd;

•

ING heeft voor klanten Financiële Informatie Avonden georganiseerd en het

Projecten/activiteiten

boekje ‘Hoe ziet uw financiële toekomst eruit? antwoord op veelgestelde vragen plus handige tips’ uitgebracht;

•

Het Nibud heeft in samenwerking met het ministerie van EZ een nieuw Geldboek

•

voor Ondernemers gemaakt dat is verspreid door de KvK. Vooral de groeiende,

SIFE Groningen, organiseerde eind april twee workshops over financiële

maar ook financieel kwetsbare groep ZZP’ers (2009: 763.978) maakt intensief gebruik van dit geldboek; •

•

bewustwording voor eindexamenleerlingen van HAVO en VWO; •

MaDi Zuidoost/Diemen (Maatschappelijke Dienstverlening) en Dynamo hebben

geld beheren’ waarbij studenten workshops geven aan eerstejaars studenten •

over het op orde houden van hun financiën tijdens de studietijd;

een VMBO-school in Amsterdam-Noord;

•

Het Nibud loofde een spaarpot met 300 euro uit aan jongeren, die de slimste tip

Het Nibud heeft in het kader van het Europees Armoedejaar (2010) en in

hadden om geld te besparen of juist te verdienen; •

recht gemaakt waarin mensen gewezen worden op (financiële) voorzieningen;

student en starter op de arbeidsmarkt. •

veiligheid in Utrecht (Kanaleneiland); E-Quality heeft tijdens de honderdste Internationale Vrouwendag (8 maart) de Het Nibud heeft een adviespunt geopend op het Werkplein Enschede (UWV) waar

De Belastingdienst wees jongeren erop dat als ze een (bij)baan of vakantiebaan hebben gehad, ze tot maar liefst vijf jaar terug belasting kunnen terugvragen;

•

mensen die geconfronteerd worden met een daling in inkomen terechtkunnen met geldvragen; Het adviespunt is een publiek-private samenwerking en wordt

ILS-HAN ontwikkelde een lessenserie voor docentopleiders aan de Hogeschool Arnhem-Nijmegen met als kernboodschap het belang van financiële educatie;

•

financiële positie van vrouwen onder de aandacht gebracht; •

Stichting ‘Weet wat je besteedt’ startte een pilot met Young Professionals die studenten financiële voorlichting geven op basis van hun eigen ervaringen als

Het Verbond van Verzekeraars is in het kader van het project Krachtwijken betrokken bij het project over financiële/sociale zelfredzaamheid, preventie en

•

Mastercard startte met het Nibud een pilot met het project ‘Slim studeren, is je

een succesvolle voorlichting schuldpreventie georganiseerd voor leerlingen van

samenwerking met het ministerie van SZW en Stimulansz de website Bereken uw •

Een internationale studentenorganisatie verbonden aan de RU Groningen,

De Consumentenbond heeft in september het Debat Financieel Toezicht georganiseerd;

•

Het Verbond van Verzekeraars bracht de polischeck uit;

bemenst door medewerkers van de lokale vestigingen van ING, Rabo en ABN Amro en door medewerkers van de gemeentelijke kredietbank; 40 • Jaarplan Wijzer in geldzaken 2011

• 41

Richard Weurding, Verbond van Verzekeraars,

Stuurgroeplid CentiQ, Wijzer in geldzaken

“

In 2010 hebben vooral de activiteiten voor jongeren een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Steeds meer scholen en docenten gaan aan de slag met financiële educatie en via de jongerencampagne ‘Cash’ kunnen jongeren ook zelf op een interactieve manier kennismaken met financiële onderwerpen. En de inzet van Prinses Máxima daarbij is van onschatbare waarde. Het kunnen omgaan met geld houdt ook in het kunnen inschatten van financiële risico’s en daar kun je naar onze mening niet vroeg genoeg mee beginnen. Daarom blijven we er ook in 2011 voor pleiten dat financiële educatie verplicht wordt gesteld in het onderwijs. De ambitie van onze sector is om

de komende jaren tot een sterkere consumentenoriëntatie te komen en het klantbelang voorop te stellen. Dat sluit naadloos aan bij het werk van het platform, waarbij de consument centraal staat. Daarom investeren we in pilots en projecten die ervoor zorgen dat de consument aan het stuur komt te staan. We willen onze deskundigheid inzetten en waar mogelijk aanhaken bij platformactiviteiten zoals de Week van het geld, de Wijzer in geldzaken Parade en het verbeteren van het pensioenbewustzijn. Bundelen en versterken, dat is de kracht van het platform.’

•

Onderzoeken

Het Verbond van Verzekeraars is gestart met een artikelenserie over verzekeren

“

en preventie in huis-aan-huisbladen; • • • •

De stichting Toetsing Verzekeraars reikte in oktober de eerste Keurmerken

•

Het Nibud heeft, evenals in 2009, de Vakantiegeldenquête uitgevoerd. Bijna de

Klantgericht Verzekeren uit;

helft van de Nederlanders heeft het vakantiegeld dit jaar besteed aan vakantie.

De Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB) lanceerde de Pensioen

Huishoudens besteden hun vakantiegeld echter steeds vaker aan huishoudelijke

Stemwijzer;

uitgaven, het aflossen van schulden/leningen en het aanvullen van tekorten op de

AEGON organiseerde het tweede “Eerlijk over…”-debat over de ontwikkelingen

lopende rekening. Als mensen op vakantie gaan, besteedt een kwart hier minder

rondom pensioenen;

geld aan. De belangrijkste reden hiervoor is dat ze minder te besteden hebben of dat ze moeten bezuinigen;

Het Verbond van Verzekeraars lanceerde een site over arbeidsongeschiktheid en pensioenen voor ZZP’ers.

•

Het Nibud heeft het leengedrag van studenten in kaart gebracht. Bijna de helft van de studenten leent, gemiddeld bijna 400 euro per maand. Van de eerstejaars studenten heeft een kwart al een rentedragende lening aangevraagd en maakt één op de drie gebruik van het collegegeldkrediet. De studielening is de belangrijkste lening, 16% heeft daarnaast nog 1 of meer leningen en 19% staat regelmatig rood met een gemiddeld bedrag van 652 euro;

•

Uit onderzoek van de AFM blijkt dat de meeste Nederlanders geen realistische pensioenverwachtingen hebben. Deelnemers aan pensioenregelingen hebben geen goed zicht op hun pensioen, waardoor de hoogte van hun pensioen kan tegenvallen;

•

Het Centrum voor Verzekeringsstatistiek meet vanaf 2004 elk jaar de opinie van consumenten over verzekeraars en verzekeringen.

Prinses Máxima opent Week van het geld 2010.


• 43

Projectteam van CentiQ, Wijzer in geldzaken.

Olaf Simonse

Projectleider

070-342 7521

[email protected]

Henriëtte Raap-Scheele

Communicatiemanager

070-342 8360

[email protected]

Susan Groen

Projectcoördinator

070-342 7140

[email protected]

Marloes van den Heijkant

Programmamanager ‘Onderzoek’

070-342 8926

[email protected]

Nikki Hoop

Programmamanager ‘Jong geleerd is oud gedaan’

070-342 8206

[email protected]

Marijke Vermeulen

Programmamanager ‘Financiën op orde’

070-342 7184

[email protected]

Tjalle Aarden

Programmamanager ‘Zorg voor de toekomst’

070-342 7061

[email protected]

Joost de Bree

Communicatie en PR adviseur

070-342 8968

[email protected]

Dunja Engelbracht

Communicatieadviseur

070-342 8206

[email protected]

Esther Deppe

Adviseur Online Media

070-342 7381

[email protected]

Antoinette Trapman

Adviseur Online Media

070-342 8415

[email protected]

Wendy Reurink

Projectmedewerker

070-342 8988

[email protected]

Deze organisaties zijn partners van Wijzer in geldzaken: ABN AMRO Foundation

Jaarplan. focus, verbinden en versterken

Recommend Documents