Verbinden en Versterken

Verbinden en Versterken

Cultuurnota Borger-Odoorn

conceptversie

1

2

Inhoudsopgave 1. Inleiding

4 4 4

1.1 aanleiding 1.2 werkwijze 2. Cultuur en Beleid

6

2.1 cultuur 2.2 cultuur in Borger-Odoorn 2.3 cultuurbeleid 2.4 cultuurbeleid in Nederland 2.5 cultuurbeleid in Borger-Odoorn 2.6 Wat er goed gaat.. en wat er minder goed gaat 3. Cultuurbeleid in de toekomst

6 7 8 9 10 11 13

3.1 Visie op het gemeentelijk cultuurbeleid 3.2 Visie op de uitvoering 3.3 Een gevarieerd en breed aanbod 3.3.1 Culturele sector versterken door samenwerken 3.3.2 Ondersteunen van culturele organisaties 3.3.3 Kritisch zijn 3.3.4 Ruimte voor nieuwe ontwikkelingen 3.4 Cultuurparticipatie 3.4.1 Publiciteit en promotie 3.4.2 Cultuureducatie 3.4.3 Financiële drempels 3.5 Erfgoed, onze eigen identiteit 3.5.1 Het beleid van ruimtelijke ordening 3.5.2 Monumenten en archeologische vindplaatsen 3.5.3 Toerisme

13 13 14 15 15 15 15 16 16 16 17 17 17 17 17

4. Uitvoering van de nota 4.1 Overzicht actiepunten 4.2 Uitvoering 4.3 Planning/stappenplan 4.4 Financiële paragraaf

19 19 20 21

Bijlage A: Overzicht subsidieregelingen cultuur in Borger-Odoorn Bijlage B: Korte schets cultuursector Borger-Odoorn Bijlage C: Regelingen cultuureducatie Bijlage D: Literatuur

3

22 24 30 31

1.

Inleiding Cultuur in Borger-Odoorn is muziek op onverwachte plekken, is dans op school, spelen bij de fanfare, een door natuur en de mens gemaakt landschap, een straatmakersfestival dat een theaterfestival werd, nationale historie in het Hunebedcentrum, kunstwerken op straat en nog heel veel meer. Cultuur die grotendeels door de inwoners van de gemeente zelf wordt gedragen, omdat ze zelf de makers zijn of de programmeurs van een concertreeks. En ze zorgen ervoor dat voorstellingen en concerten mogelijk zijn, want er moeten immers ook kaartjes verkocht worden en de boekhouding moet bijgehouden. Of omdat ze eigenaar zijn van een typisch Drentse boerderij en alleen al doordat ze daar wonen ervoor zorgen dat die boerderij behouden blijft.

1.1.

Aanleiding In 2001 heeft de raad de cultuurnota ‘Over Dwars’ vastgesteld. In deze nota werd de cultuursector in Borger-Odoorn in alle breedte beschreven en werden op tal van terreinen ambitieuze plannen ontvouwd. Voor de realisatie daarvan ging men voortvarend van start. Dit werd mede mogelijk gemaakt doordat Borger-Odoorn in 2002 de eerste Culturele Gemeente van Drenthe werd en er daardoor extra budgetten en menskracht vrijkwamen. Er kwamen verschillende projecten op gang, zoals het Roots on the Road-muziekfestival, Poëzie van de Hunebedden en Music in the Woods. Het straatmakerkampioenschap werd uitgebreid met een straattheaterfestival en het NHI ontwikkelde zich tot het Hunebedcentrum. Inmiddels ligt er een nieuwe cultuurnota. Er zijn meerdere aanleidingen voor het schrijven van deze nota. Er is sinds 2002 veel tijd verstreken. In Borger-Odoorn zijn verschillende ontwikkelingen geweest die nieuwe beleidsmatige keuzes noodzakelijk maken. Zo vragen verschillende organisaties om een structurele subsidie of vragen ze een grotere financiële bijdrage. Keuzes die de gemeente graag in een bredere afweging van het cultuurbeleid wil bezien. Daarnaast is er sinds het culturele jaar 2002 bij de gemeente wel wat veranderd. Het bleek niet mogelijk de gemeentelijke inspanningen op het niveau van 2002 te handhaven. De meeste budgetten die in dat jaar beschikbaar werden gesteld hadden een eenmalig karakter. Mogelijkheden om uit eigen gemeentelijke middelen de budgetten voor cultuur te verhogen en structureel te maken werden sterk verminderd toen de totale inkomsten van de gemeente bleken te dalen. Na het culturele jaar 2002 werd zowel de rol als de opvatting van de gemeente meer een faciliterende dan een initiërende. Dat had tot gevolg dat het Cultuurfonds – het budget voor (nieuwe) initiatieven - werd verdubbeld naar € 20.000,-. Gaandeweg ontstond de behoefte om de effecten van dat beleid beter te bekijken en vast te leggen hoe de gemeente de komende jaren verder gaat.

1.2.

Werkwijze Bij cultuurbeleid werkt het niet om van bovenaf regels of richtlijnen op te leggen. Daarvoor is het culturele veld te divers. Er is immers een veelheid van instellingen en mensen betrokken: podia, festivals, kunstenaars, musea, architecten, verenigingen, bemiddelingsorganisaties, scholen en dergelijke. En iedereen heeft een eigen verantwoordelijkheid en zijn eigen visie op de toekomst. Bij de voorbereidingen voor de cultuurnota heeft de gemeente daarom allerlei organisaties en betrokkenen uitgenodigd om mee te denken. Daarvoor heeft de gemeente Cultuurnetwerk gevraagd een Cultuurconferentie te organiseren, die op 18 mei 2009 plaatsvond. Tijdens de conferentie vonden actieve brainstormsessies plaats over de onderwerpen amateurkunst en cultuureducatie. Veel punten zijn de revue gepasseerd. Ook is er met enkele culturele instellingen apart gesproken, om hun visie en ideeën nader te verkennen. De opmerkingen en de ideeën uit de bijeenkomsten en gesprekken zijn belangrijke input geweest bij het schrijven van deze nota.

4

Toekomstvisie Borger-Odoorn De gemeente Borger-Odoorn, streefbeeld voor de toekomst Borger-Odoorn is een dunbevolkte gemeente. Het grondgebied van de gemeente is ruim 278km2 groot. Er zijn 25 dorpen, die qua inwonertal uiteen lopen van ca. 40 tot 5000. In totaal heeft de gemeente ruim 26.000 inwoners. De gemeente ligt tussen een aantal grotere economische centra in. Ten oosten van Borger-Odoorn ligt Stadskanaal, ten zuiden Emmen en aan de noordzijde zijn Groningen en Assen grote spelers. Het landschap is gevarieerd. Het gebied bestaat onder andere uit het zandgebied van de Hondsrug, het veengebied en daar tussen in het beekdal van de Hunze. Kenmerkend voor het zandgebied is het gevarieerde, kleinschalig agrarische landschap met veel natuur en esdorpen. In het noordoosten laten de uitgestrekte Veenkoloniën en aan weerszijden van de Hondsrug de latere ontginningen van kleinere veengebieden een heel ander beeld zien. Vooral in de Veenkoloniën zijn tot op heden de lange lintdorpen en de – grootschalige – landbouw beeldbepalend. Het Hunzedal is van oorsprong een nat gebied dat onaantrekkelijk was om te wonen. Door het kanaliseren van de Hunze onderscheidt het gebied zich nu weinig van het veenkoloniale gebied. De gemeente Borger-Odoorn is typisch plattelandsgebied. In de Toekomstvisie Borger-Odoorn (verschenen in 2009) wordt aan de hand van drie thema’s – planet, profit, people – uitgebreid stilgestaan bij de situatie in de gemeente en regionale en landelijke trends die voor Borger-Odoorn van belang zijn. We vatten de relevante zaken kort samen. Planet: natuur, water en landschap & cultuurhistorie o Het grootste deel van de grond in Borger-Odoorn is in gebruik als landbouwgrond (ca. 70%), ook is er veel ruimte voor natuur. In de landbouw gaat de schaalvergroting door, er komen veel agrarische gebouwen vrij. Tegelijkertijd neemt de betekenis van de (vaak kleinschaliger) landbouw op het gebied van landschap(sbeheer), recreatie en natuur toe. Vanuit het rijk is er veel aandacht voor natuurontwikkeling. o De verschillende landschaptypen in Borger-Odoorn zijn kenmerkend voor de gemeente en van grote cultuurhistorische betekenis. Profit: werken, economie en bereikbaarheid o Borger-Odoorn is een typische woongemeente. Slechts 58% van de beroepsbevolking werkt in de eigen gemeente. o De bedrijvigheid in de gemeente is vooral kleinschalig van aard. Belangrijke sectoren zijn de landbouw, de bouw en recreatie en toerisme. o De huidige bevolking heeft gemiddeld een laag opleidingsniveau, terwijl er steeds minder banen zijn voor lager opgeleiden. Dit leidt tot frictie: werkloosheid onder lager opgeleiden en openstaande vacatures voor hoger opgeleiden. De (potentiële) beroepsbevolking vergrijst en neemt daardoor af. o Recreatie en toerisme veranderen. De afgelopen jaren blijft de groei van de bestedingen uit deze sector achter bij de groei in andere gemeenten in Drenthe. Om mensen te trekken en de besteding per toerist te verhogen is een kwalitatief en een onderscheidend aanbod van belang. Sleutelbegrippen zijn authenticiteit, versterking van het eigene, beleving, onthaasting, vertraging. People: wonen, samenleven en voorzieningen o Voor de komende jaren wordt een krimp van het aantal inwoners voorzien (tot 2025 een totale krimp van 5% tot 10,5%). Door vergrijzing en het wegtrekken van jongeren neemt het aandeel ouderen toe en het aandeel jongeren af. Dit leidt tot een andere vraag op het gebied van bijvoorbeeld wonen, voorzieningen e.d. o Individualisering en een mobiele, open gemeenschap leiden tot minder sociale samenhang en meer nadruk op zelfredzaamheid en zelfvoorzienbaarheid. o De financiële middelen van de gemeente staan onder druk. Dit dwingt de gemeente keuzes te maken. Mede op basis van de gesignaleerde trends heeft de gemeente een streefbeeld voor de toekomst geformuleerd. Streefbeeld Borger-Odoorn: Behouden en versterken van de landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten, waarbij de drie-eenheid van het landschap (Zand-Veen-Hunzelaagte) uitgangspunt is. Borger-Odoorn is een hoogwaardige woongemeente waarin de veiligheid en sociale samenhang groot is en die uitstekende dienstverlening biedt aan inwoners, bezoekers en bedrijven. De inwoners participeren in de bestuurlijke besluitvorming. Ook aan dynamische ontwikkelingen biedt Borger-Odoorn de ruimte.

5

2.

2.1.

Cultuur en beleid

Cultuur Voordat we verder ingaan op de situatie in het culturele veld in Borger-Odoorn is het van belang om stil te staan bij wat we onder ‘cultuur’ verstaan. Dit begrip heeft immers vele betekenissen. Van ‘alles wat geen natuur is’ tot het stelsel van normen, waarden en tradities van een samenleving. In deze cultuurnota geven wij geen uitputtend overzicht van de verschillende definities van cultuur. Wij beperken ons tot een beschrijving van de terreinen die in Nederland normaliter tot het cultuurbeleid worden gerekend: kunsten, erfgoed en bibliotheken en media. Kunst & Cultuur. We beschouwen een breed veld van activiteiten als kunst: muziek, theater, dans, film, beeldende kunst en vormgeving, literatuur en nieuwe media. In allerlei gezelschappen wordt regelmatig gediscussieerd over de vraag of iets wel of niet ‘kunst’ is. Soms gaan deze gesprekken over werken van professionele en in de kunstwereld vooraanstaande kunstenaars (‘dat kan mijn broertje van 5 ook’), soms over de activiteiten van bijvoorbeeld toneelverenigingen of van kinderen, soms over de scheiding tussen toegepaste of commercieel aantrekkelijke kunstvormen en autonome of gesubsidieerde kunst. Wij willen dit onderscheid echter niet maken. In ons beleid houden we ons bezig met alle kunstuitingen die als kunst bedoeld zijn. Cultuurhistorie. Hieronder vallen de monumenten en de musea die gemeente rijk is. Een onderdeel is het erfgoed. Tot het erfgoed behoren alle zaken die wij van onze voorouders hebben geërfd en die we de moeite waard vinden om te behouden. Het gaat bijvoorbeeld om gebouwen, landschapsstructuren en allerhande voorwerpen zoals archiefstukken, foto’s, films en ook voorwerpen die in musea te vinden zijn. Bij erfgoed behoren ook gewoonten, tradities, rituelen en gebruiken. Dit wordt wel immaterieel of levend erfgoed genoemd. Bibliotheken. Een laatste terrein dat we in Nederland normaliter tot het cultuurbeleid rekenen zijn bibliotheken, instellingen die voor een groot deel gericht zijn op informatievoorziening. Het is goed om te vermelden dat tot het cultuurbeleid ook zaken behoren die te maken hebben met de participatie van cultuur door de bevolking. De publiciteit is daarbij van belang, maar ook de cultuureducatie in het onderwijs.

6

2.2.

Cultuur in Borger-Odoorn Voor een plattelandsgemeente met een bescheiden inwonertal is Borger-Odoorn op het gebied van cultuur goed bedeeld. Kunst & Cultuur. Op het gebied van de kunsten is er in onze gemeente een breed scala van activiteiten. Inwoners – jong en oud - die in hun vrije tijd aan kunstbeoefening willen doen hebben een ruime keus. Er zijn verschillende koren (bijna 40!), toneelverenigingen (ongeveer 20, inclusief de buurtverenigingen met een eigen toneelafdeling), fanfare- en harmonieorkesten, en enkele dansverenigingen. Daarnaast is er het cursusaanbod van stichting Try-Out, de muzieklessen van enkele muziekverenigingen en het lesaanbod van Stichting CQ, dat voor een (klein) deel ook in onze gemeente wordt gegeven. Er zijn in BorgerOdoorn verschillende mensen die zich op professionele basis met de kunsten bezighouden: beeldende kunstenaars, musici en andere kunstenaars hebben zich in de gemeente gevestigd.

Er zijn in de gemeente ook enkele expositieruimtes, galeries en (open) ateliers. Kerken te Borger en Valthermond hebben een multifunctionele invulling en in deze kerken worden door culturele commissies theatervoorstellingen en concerten geprogrammeerd. Een soortgelijk initiatief wordt in Odoorn ontwikkeld. In de Concertboerderij in Valthermond is regelmatig klassieke muziek te beluisteren. Opmerkelijk zijn ook de activiteiten in de open lucht. In het openluchttheater De Speulkoel vinden regelmatig voorstellingen plaats en bij theehuis Poolshoogte bij Odoorn worden door stichting Boet’n Deure openluchtconcerten georganiseerd. In sommige dorpen hebben de plaatselijke horeca of de dorpshuizen een podium waar min of meer regelmatig activiteiten plaatsvinden. De stichting RTV Borger-Odoorn zorgt voor radio-uitzendingen die betrekking hebben op onze gemeente. e

In Borger-Odoorn zijn verschillende festivals. De Straatmakerkampioenschappen in 2 Exloërmond zijn met een (straat)theaterprogrammering uitgegroeid tot een bijzonder Straatmakerfestival. In Odoorn vindt jaarlijks een internationaal volksdansfestival plaats (SIVO). Klassieke muziek is te beluisteren tijdens Music in the Woods. De stichting Try-Out organiseert jaarlijkse evenementen zoals de Kunstroute Morene en Veen en de Kunstmarkt Borger.

7

Cultuurhistorie. De verschillende landschappen – het Zand, het Veen en de Hunzelaagte hebben hun eigen ontstaansgeschiedenis en kenmerkende infrastructuur en bebouwing. De karakteristieken daarvan zijn op veel plekken goed bewaard gebleven, zoals bij de esdorpen Drouwen en Bronneger. En ook op andere plaatsen zijn oude esdorpen en lintdorpen nog goed te herkennen en er zijn vele beeldbepalende gebouwen. Er zijn in Borger-Odoorn dan ook 26 rijksmonumenten en 17 provinciale monumenten. Meest bekende historische elementen in onze gemeente zijn natuurlijk de vele hunebedden. De meeste hunebedden van Nederland liggen in onze gemeente. Het Hunebedcentrum is als museum dan ook een belangrijke speler. Er zijn meerdere historische musea, zoals het Telefoonmuseum en het Keramisch museum Royal Goedewagen.

Veel inwoners van Borger-Odoorn zijn geïnteresseerd in geschiedenis. Dat blijkt uit de grote belangstelling voor de cultuurhistorische organisaties: de Harm Tiesing Stichting, het Carspel Oderen en de onlangs opgerichte Historische Vereniging Nieuw-Buinen/Buinerveen. Daarnaast zijn er veel vrijwilligers actief in het Hunebedcentrum. Ook zijn er verschillende evenementen op het gebied van geschiedenis en traditie, zoals de Drentse Boerenbruiloft, Op de Kloet’n en het Schoapscheerdersfestival. Bibliotheken. De bibliotheek is – naast de plek om boeken te lenen - een belangrijke bron van informatie. Er zijn vijf vestigingen in de gemeente. Voor de bibliotheken heeft de gemeente een aparte nota. Op het gebied van cultuureducatie financiert Borger-Odoorn de kennismaking van leerlingen met verschillende vormen van podiumkunsten. Het basisonderwijs maakt gebruik van het podiumplan, het voortgezet onderwijs van het cultuurtraject. Een uitgebreidere beschrijving van de cultuursector in Borger-Odoorn is te vinden in de bijlage.

2.3.

Cultuurbeleid Dat het rijk, provincies en gemeenten cultuurbeleid voeren, hangt samen met het belang dat we als gemeenschap aan cultuur hechten. Want cultuur speelt in ons dagelijks leven een grote rol. Veel mensen genieten ervan om zich te verdiepen in de geschiedenis van de regio of van het uitpluizen van de eigen familiegeschiedenis. Weten wie je bent, wat je geschiedenis is en wat de historie is van de plek waar je woont draagt bij aan je identiteit. Dat geldt ook voor de kunsten. Of je nu klassieke muziekensembles programmeert, op een zolderkamer schilderijen maakt of je stort op het rappen, het past bij je persoonlijkheid en draagt bij aan je ontwikkeling. Kunst kan een fijne manier zijn om je gedachten te verzetten (een uurtje drummen laat weinig ruimte voor gepieker), maar kan soms ook ontroeren of tot euforie leiden. En soms biedt kunst verrassingen en nieuwe inzichten over hoe je denkt dat de wereld in elkaar zit. Naast het belang van cultuur voor het individu is er ook een breder maatschappelijk belang. Door samen in een koor te zingen, bezig te zijn in een historische vereniging of naar een

8

festival te gaan, kom je in contact met elkaar en ontmoet je wellicht mensen waar je zelf niet zo snel op afstapt. Zo draagt cultuur bij aan de sociale cohesie. De herkenbaarheid en eigenheid van dorp en streek wordt voor een groot deel bepaald doordat gebouwen op streekeigen wijze zijn gebouwd, door de inrichting van het landschap historisch gegroeid is en door de verschillende activiteiten die in een gebied plaatsvinden. Die eigen identiteit van een gebied wordt door bewoners gewaardeerd en bepaald ook mede de identiteit van de bewoners. Cultuur heeft een economisch effect. Festivals, musea en andere culturele organisaties trekken veel bezoekers. De bestedingen van dagjesmensen dragen bij aan de lokale economie. Bij de keuze van een vakantiebestemming is de eigenheid van een streek en de activiteiten die men daar kan ondernemen, een belangrijk element. Daarmee speelt cultuur(historie) een belangrijke rol in de toeristische sector. Overigens zijn elementen als een interessant cultureel aanbod en een bijzondere omgeving ook van belang als vestigingsfactor. Mensen die op zoek zijn naar een nieuwe woning laten de aanwezigheid van culturele voorzieningen en de omgeving van een huis zeker meespelen bij de besluitvorming wel of niet zich in een bepaalde regio te vestigen.

2.4.

Cultuurbeleid in Nederland In het cultuurbeleid van Nederland spelen zowel het rijk, de provincie als gemeenten een rol. In tegenstelling tot veel andere beleidsterreinen, is de verdeling van taken op het gebied van cultuur maar in beperkte mate geregeld. In enkele wetten (o.a. Monumentenwet, de Archiefwet, de Wet Inkomensvoorziening Kunstenaars en de Mediawet) zijn de bevoegdheden en taken per bestuurslaag beschreven. Andere delen van de sector zijn vrij van regelgeving. Eind jaren tachtig werden er echter wel heldere afspraken gemaakt tussen rijk, provincie en gemeenten, waardoor er een duidelijke taakverdeling ontstond. De productie van (professionele) kunsten werd een zaak van het rijk, de provincie hield zich met name bezig met distributie en tweedelijnsorganisaties en de gemeenten hadden een taak om de ‘afname’ van de kunsten mogelijk te maken. Dit betekende in de praktijk het ondersteunen van bijvoorbeeld musea, podia en filmhuizen. Ook de financiering van amateurkunst, de kunstzinnige vorming en bibliotheken werd in de Wet op het specifiek cultuurbeleid overgeheveld naar de gemeenten. Uiteraard wordt van kleine gemeenten niet een zelfde inspanning verwacht als van gemeenten met een omvang van meer dan honderdduizend inwoners. Doorgaans is het cultuurbeleid in 1 gemeenten met minder dan 30.000 inwoners aan te duiden als ‘kernachtig cultuurbeleid’ . en richt het zich op een aantal herkenbare voorzieningen: • Kunsten: podia (m.n. voor uitvoeringen voor de jeugd en kamermuziek), een locatie voor incidentele filmvoorzieningen, kunst in de openbare ruimte, een tentoonstellingsruimte, de ondersteuning van amateurkunstverenigingen, cursusaanbod en activiteiten op het gebied van cultuureducatie op school. • Erfgoed: monumenten, oudheidkamer, archieven, archeologie. • Bibliotheken en media: subsidiering van lokale bibliotheken en radio-omroep.

1

De indeling in kernachtig cultuurbeleid voor kleine gemeenten, uitgebreid cultuurbeleid voor middelgrote gemeenten en alomvattend cultuurbeleid voor grote gemeenten is geïntroduceerd in de uitgave Gemeentelijk Cultuurbeleid – Een handleiding van dr. C. Wijn VNG. De daarin beschreven taakopvatting voor kleine gemeenten wordt door veel gemeenten als leidraad gebruikt.

9

Uit de korte inventarisatie van paragraaf 2.2. blijkt dat in de gemeente Borger-Odoorn een groot aantal van deze voorzieningen aanwezig zijn. Vaak worden deze door de gemeente financieel ondersteund. Sinds eind jaren negentig werken de verschillende overheden steeds vaker samen op basis van gelijkwaardigheid, in zogenaamde convenanten. De afgelopen jaren heeft het rijk onder andere het initiatief genomen voor convenanten op het gebied van bibliotheekvernieuwing, cultuureducatie en cultuurparticipatie. De provincie Drenthe heeft met de gemeenten afspraken gemaakt over provinciale monumenten. Recent heeft de provincie Drenthe met de gemeente een culturele alliantie gesloten. Dit heeft tot gevolg dat het gemeentelijk cultuurfonds voor vier jaar gematched wordt door de provincie. Voor 2009 en 2010 is een bedrag vastgesteld. Voor 2011 en 2012 wordt het bedrag uitgerekend indien het meerjarenplan 2010-2012 door de gemeente is ingediend.

2.5.

Cultuurbeleid in Borger-Odoorn In de praktijk bestaat de inspanning van de gemeente Borger-Odoorn op het gebied van kunst en cultuur uit verschillende soorten activiteiten. Met deze activiteiten voldoet de gemeente aan haar wettelijke taken en aan het kernachtig cultuurbeleid zoals dat wel voor kleine gemeenten wordt geformuleerd. Uiteraard zorgt de gemeente voor het informeren en adviseren van culturele organisaties en andere instellingen die met cultuur te maken hebben (bijvoorbeeld het onderwijs) over het eigen beleid en beleidsontwikkelingen van provincie en rijk. Een andere activiteit van de gemeente is de uitvoering van een aantal (wettelijke) uitvoerende taken op het gebied van cultuur. Tot die taken behoren onder andere: • vergunningverlening en handhaving t.a.v. rijks- en provinciale monumenten; • indien er een beroep op wordt gedaan het uitvoeren van de Wet Inkomensvoorziening Kunstenaars (WIK). • het – incidenteel – realiseren van kunstopdrachten in de openbare ruimte. Tot slot voert de gemeente een subsidiebeleid. Een aantal organisaties krijgt een structureel subsidiebedrag. Het gaat onder andere om CQ Centrum voor de Kunsten, Try-Out, het Hunebedcentrum en het Cultureel Platform.

10

Daarnaast heeft Borger-Odoorn nog een aantal subsidieregelingen voor specifieke typen organisaties. • een subsidieregeling voor culturele commissies en stichtingen die concert- of theaterseries organiseren; • een regeling voor zang-, toneel-, dans- en muziekverenigingen; • het Cultuurfonds. Vanuit dit fonds verstrekt de gemeente – in principe eenmalige en maximaal driejarige -- subsidies aan culturele organisaties; • een subsidieregeling voor cultuureducatie Een beschrijving van de subsidieregelingen is te vinden in bijlage.

2.6.

Wat er goed gaat….en wat er minder goed gaat De gemeente voert een ‘kernachtig’ cultuurbeleid uit, waarbij aan de wettelijke taken wordt voldaan. Dankzij de financiële ondersteuning van de gemeente en de grote inzet van vele vrijwilligers zijn de – voor een kleine gemeente -- meest elementaire voorzieningen vrijwel allemaal aanwezig. Van sommige type voorzieningen worden er zelfs meerdere in de gemeente gesubsidieerd, verspreid over verschillende locaties. Toch realiseren we ons dat het op sommige punten beter kan. . • Stichting Try-ouT breidt langzamerhand zijn activiteiten uit. Als vrijwilligersorganisatie loopt het daardoor tegen de eigen grenzen aan. Er kan onderzocht worden hoe de stichting verder kan groeien naar een meer professionele organisatie. • Op basis van afspraken uit het verleden is bij stichting CQ een situatie ontstaan, waarbij een onevenredig groot deel van de gemeentelijke subsidie besteed wordt aan overhead. • Voor zang-, dans- en toneelverenigingen bedraagt de maximale subsidie per organisatie € 70. Dit bedrag is laag dat de vraag rijst of de gemeente met deze bijdrage daadwerkelijk de verenigingen ondersteunt. • De activiteiten van een aantal concertorganisaties, festivals en andere organisaties (o.a. Cultureel Centrum no 11, SIVO, Music in the Woods, Op de Kloet’n) hebben een structureel karakter. Er zal onderzocht worden hoe dit structurele element in de subsidie beter tot zijn recht kan komen.

11

Tijdens de Cultuurconferentie die we in april 2009 hebben georganiseerd kwamen andere zwakten naar voren, maar werden ook kansen benoemd. De sterkte/zwakte-analyse is hier 2 samengevat weergegeven . Sterke kanten -

-

Een prachtige omgeving met veel cultuurhistorische waarden. Rijk cultureel klimaat (veel actieve verenigingen en organisaties met veel betrokken burgers, veel kunstenaars, veel erfgoedschatten). Enkele instellingen die uitstraling hebben tot buiten de gemeentegrenzen. Goede basis van activiteiten voor scholen door Podiumplan, Cultuurtraject en Culturele Mobiliteit.

Zwakke kanten -

-

-

-

-

-

Kansen o

o

o

o

o o o

Gerichtere aandacht voor cultuur (m.n. erfgoed en kunsten) kan de aantrekkelijkheid van Borger-Odoorn voor toeristen versterken: cultuurtoerisme. Door aanbod (cursussen, theater, muziek) ook voor toeristen aantrekkelijk te maken, kunnen er meer activiteiten voor de eigen inwoners worden gerealiseerd. De invulling van het onderwijs en naschoolse opvang zal de komende decennia veranderen. Cultuur kan een rol spelen bij een zinvolle tijdsbesteding. Komst MFA biedt kansen voor een doorgaande leerlijn binnen het onderwijs en koppeling binnenschoolse en buitenschoolse activiteiten. Verschillende organisaties bieden aan om coördinerende (netwerk) taken op zich te nemen. Er zijn verschillende creatieve en uitvoerbare ideeën om de huidige zwaktes aan te pakken. De alliantie met de provincie biedt mogelijkheden om erfgoedaanpak eenmalig met een bedrag van € 30.000 te verbeteren.

‘Eilandjescultuur’: weinig communicatie en samenwerking tussen de verenigingen en organisaties (veelal ‘dorpsgericht’). Versnippering van budgetten over te veel organisaties: resulterend in (te) lage subsidies. Dit geldt vooral voor de amateurverenigingen. Te weinig verbindingen met andere beleidsterreinen, bv. toerisme, onderwijs-/jeugdbeleid, e.d. Mogelijkheden om erfgoed en (cultuur)toerisme aan elkaar te verbinden worden te weinig benut. Te weinig verbinding tussen onderwijs en culturele organisaties in de gemeente. Scholen weten niet wat er lokaal te ‘halen’ is. Nog te weinig actieve en verbindende rol van de gemeente, m.n. op gebied cultuureducatie en amateurkunst Onvoldoende ‘zichtbaarheid’ van cultuur in de gemeente. Collectieve promotie – ook naar toeristische sector – ontbreekt. Er is te weinig les- en cursusaanbod in de vrije tijd in de gemeente. Het moet meer in de dorpen, bij de inwoners en bij de verenigingen. Aansluiting op de scholen ontbreekt ook nog. Bedreigingen

o

2

Het beperkte budget van de culturele organisaties kan ervoor zorgen dat hun activiteiten niet volledig tot hun recht komen.

Zie ook Analyse Cultuurconferentie Borger-Odoorn, Cultuureducatie, kunsteducatie en cultureel erfgoed van Cultuurnetwerk Nederland.

12

3.

3.1.

Cultuurbeleid in de toekomst

Visie op het gemeentelijk cultuurbeleid Hoewel het verleidelijk is om meteen oplossingen voor de genoemde problemen te bedenken, menen we dat het zinvol is om eerst stil te staan bij onze visie op het cultuurbeleid. Uiteraard voldoen we als gemeente aan onze wettelijke verplichtingen. We zetten ons in om de voorzieningen in stand te houden die als het kernachtig cultuurbeleid zijn geformuleerd. Maar waar leggen we de accenten, op welke activiteiten zetten we extra in? We benoemen drie inhoudelijke thema’s voor ons cultuurbeleid

Een gevarieerd en breed aanbod van culturele activiteiten We willen dat er voor de inwoners en voor bezoekers van onze gemeente een actief en passief aanbod van culturele activiteiten is.

Drempels weghalen We vinden het belangrijk dat iedereen die dat wil in onze gemeente aan cultuur kan doen.

Erfgoed en cultuurtoerisme We willen de sporen uit het verleden koesteren en zo mogelijk beter voor het voetlicht brengen. Het bepaalt voor een groot deel de identiteit van onze gemeente en daarmee de aantrekkingskracht op bewoners en toeristen.

3.2.

Visie op de uitvoering We realiseren ons dat een gemeente als Borger-Odoorn beperkingen heeft als het op het cultuurbeleid aankomt. De financiële situatie van de gemeente tempert onze ambities. We hebben niet het geld om alle instellingen met grote bedragen te subsidiëren. Het feit dat er in Borger-Odoorn relatief veel kleine dorpen zijn, verspreid over een groot gebied maakt bovendien dat je niet voor iedereen op fietsafstand een uitgebreid aanbod van culturele activiteiten kunt aanbieden. Daarvoor is het aantal belangstellenden per dorp te klein. Voor sommige vormen van cultuur zullen onze bewoners naar een stad buiten onze gemeente moeten reizen. Simpelweg omdat het publiek in de gemeente te klein is om er een aparte voorziening voor in stand te houden. Maar ondanks de beperkingen willen we wel het cultuuraanbod in stand houden. De vraag is dus: doen we met onze tijd en geld wel de goede dingen en halen we wel het optimale resultaat? En zo niet, hoe kunnen we dat dan veranderen? Daarvoor hanteren we een paar uitgangspunten. 1. Faciliteren De gemeente heeft een faciliterende functie. Het initiatief ligt bij de culturele instellingen. De gemeente wil op het gebied van kunst & cultuur en cultuurhistorie initiatieven vanuit de bevolking mogelijk maken. 2. Samen sta je sterk Tweede uitgangspunt is dat we inzetten op samenwerking, want we verwachten dat we daardoor veel meer kunnen bereiken. Bovendien laat de SWOT-analyse zien dat op dit vlak veel verbeterd kan worden. Door onderlinge uitwisseling van ervaringen, samen optrekken op

13

het gebied van promotie en cultuureducatie kan er meer bereikt worden. Als gemeente willen we de samenwerking met andere beleidsterreinen versterken. Voor de hand liggende combinaties zijn toerisme, natuur, onderwijs en ruimtelijke ordening. 3. Kansen grijpen Derde uitgangspunt is dat we zoveel mogelijk gebruik willen maken van kansen die andere partijen ons bieden. We denken daarbij aan de stimuleringsmaatregelen van de provincie Drenthe, zoals de Culturele Alliantie. De provincie heeft in het najaar van 2009 met alle 12 Drentse gemeenten een culturele alliantie uitgewerkt, waarin de concrete acties en gezamenlijke financiële inzet zijn vastgelegd. De alliantie bevat 8 ‘domeinen’: cultuurparticipatie, cultuureducatie, monumentenzorg, archeologie, archiefbeleid, museumbeleid, bibliotheekvernieuwing en beeldende kunst en vormgeving. Door aan te haken bij deze alliantie kan in het gemeentelijk cultuurbeleid meer gerealiseerd worden. Maar we willen ook goed gebruik maken van regelingen van het rijk. Dat hoeven niet altijd regelingen op het gebied van cultuur te zijn. Een van de mogelijkheden is het instellen van een combinatiefunctionaris op het gebied van cultuur. Combinatiefunctionarissen (in de cultuursector ‘cultuurcoach’ genoemd) leggen een relatie tussen culturele organisaties en het onderwijs en zijn voor beide organisaties werkzaam. Het rijk heeft hiervoor een impulsregeling beschikbaar. Een andere ontwikkeling is de Maatschappelijke Stage. In de toekomst zullen duizenden leerlingen een stage-plaats zoeken. De culturele sector biedt hiervoor een mooie kans om jongeren te betrekken.

3.3.

Gevarieerd en breed aanbod Eén van onze thema’s voor de toekomst is ‘Voor (bijna) elk wat wils’. We streven ernaar dat een groot deel van onze bevolking en bezoekers van Borger-Odoorn in onze gemeente culturele activiteiten van hun gading kunnen vinden. We vinden het daarom belangrijk dat er in onze gemeente een breed scala aan culturele activiteiten is: voorstellingen, concerten, festivals, exposities en lezingen (receptief aanbod), maar ook veel activiteiten waarbij onze bewoners zelf aan de slag gaan (actief aanbod). In de sterkte/zwakte-analyse hebben we geconstateerd dat de gemeente al een ‘rijke culturele sector’ heeft. Er is voldoende aanbod voor onze bewoners. Die rijkdom willen we graag behouden en verder versterken. Daarvoor nemen we een aantal maatregelen.

14

3.3.1.

Culturele sector versterken door samenwerken

Er zijn in onze gemeente vele organisaties die actief zijn op het gebied van cultuur. Tijdens de cultuurconferentie bleek dat één van de knelpunten is dat de organisaties onderling niet veel contact hebben (ze zijn veelal dorpsgeoriënteerd). Daardoor worden mogelijkheden tot informatie-uitwisseling, het gezamenlijk aanpakken van problemen en gezamenlijke publiciteit niet opgepakt. Ze missen contactpersonen en een netwerk. Als gemeente willen we graag in die lacune gaan voorzien. De komende jaren gaan we een netwerk opzetten om onderlinge afstemming en uitwisseling beter mogelijk te maken. Het netwerk moet in kaart brengen welke organisaties er zijn, een overzicht van alle activiteiten maken en voor collectieve promotie zorgen. De informatie over zaken als gebruik van podia zou in het netwerk aan de orde kunnen komen. 3.3.2.

Ondersteunen van culturele organisaties.

In hoofdstuk 2 signaleerden we dat een aantal organisaties op dit moment niet adequaat wordt ondersteund. Activiteiten als Music in the Woods, SIVO, Cultureel Centrum no 11 en Op de Kloet’n zijn structureel van aard, maar worden vanuit het Cultuurfonds gesubsidieerd. Dat brengt bij de organisaties onzekerheid met zich mee en heeft als effect dat er vanuit het Cultuurfonds minder budget beschikbaar is voor nieuwe activiteiten. Voor een aantal activiteiten willen we onderzoeken of we deze een structurele subsidie kunnen toekennen. 3.3.3.

Kritisch zijn

We hebben in hoofdstuk 2 aangegeven dat we bij het functioneren van sommige organisaties en van sommige subsidieregelingen onze bedenkingen hebben. Dat geldt o.a. voor de subsidiering van CQ en de Waarderingssubsidie voor amateurverenigingen. We menen dat onze middelen op een betere manier kunnen worden ingezet. Het is onze wens om goed functionerende instellingen beter te kunnen ondersteunen. Daarvoor is verschuiving in het cultuurbudget noodzakelijk. In de komende jaren zal kritisch gekeken worden hoe de middelen effectief ingezet kunnen worden. Daarbij houden we rekening met de extra middelen uit de alliantie die voor 2010 een extra impuls geeft van € 20.000,-. Van dit bedrag is € 2.000,- gereserveerd voor het Hunebedmuseum die deel neemt in het museumplatform (zie 3.3.4). We willen de komende periode de waarderingssubsidie voor de zang, dans en toneelverenigingen heroverwegen. Dat doen we enerzijds omdat we constateren dat het bedrag van de waarderingssubsidie zo klein is dat het in de totale exploitatie van de verenigingen niet echt zoden aan de dijk zet. Het budget – dat vanwege de vele gebruikers toch ruim € 3.000 bedraagt – zou een andere culturele bestemming kunnen hebben. 3.3.4.

Ruimte voor nieuwe ontwikkelingen

We willen de komende tijd ruimte blijven bieden aan nieuwe initiatieven en willen bestaande organisaties de kans geven om bijzondere activiteiten te ontwikkelen. Daarmee willen we ervoor zorgen dat er een breed aanbod is van activiteiten en dat het aanbod ook mee kan veranderen met de behoefte van de bewoners. Uit de cultuurconferentie blijkt een behoefte aan meer muzieklessen en eventueel andere activiteiten in de gemeente, waarbij ook wordt samengewerkt met andere organisaties zoals muziekverenigingen, scholen of buurtcentra. Met CQ, Try-ouT en andere organisaties willen we in gesprek gaan om te kijken hoe we dat kunnen realiseren.

15

We willen het Cultuurfonds behouden om ruimte te bieden aan nieuwe activiteiten. De provincie Drenthe heeft dit bedrag in 2009 gematched met € 10.000 voor cultuurparticipatie. In 2010 stelt de provincie een bedrag € 20.000,- beschikbaar. Voorwaarde hiervoor is dat de bestedingen uit het Cultuurfonds moeten passen binnen de doelstellingen van de Culturele Alliantie. Het budget moet ten goede komen aan activiteiten op het gebied van cultuurparticipatie (ook actieve kunstbeoefening) en cultuureducatie. We voorzien daarbij geen problemen, aangezien de afgelopen jaren het merendeel van de bestedingen vanuit het Cultuurfonds binnen deze doelstellingen vielen. Het Drents Plateau ontvangt € 4.000,- voor deelname van het Hunebedmuseum aan het project Versterking Museum Bestemming. Dit bedrag wordt voor de helft door de gemeente betaald. De andere helft betaalt de provincie. Van te voren heeft de provincie de bijdrage van de gemeente (€ 2.000,-) verrekend met de Culturele Alliantie, waardoor voor 2010 een bedrag van € 18.000,- wordt overgemaakt.

3.4.

Cultuurparticipatie We vinden het belangrijk dat iedereen die dat wil in onze gemeente aan cultuur kan doen. Dat geldt vooral voor de eigen bewoners, maar ook voor recreanten en toeristen. Er kunnen verschillende drempels zijn die mensen ervan weerhouden om op het gebied van cultuur actief te zijn. Die drempels willen we zoveel mogelijk wegnemen.

3.4.1.

Publiciteit en promotie

Eerste vereiste om culturele activiteiten toegankelijk te maken, is dat mensen ervan af weten. Veel culturele instellingen vinden het lastig om een goede publiciteit te realiseren. Er ontbreekt een agenda van het complete aanbod in Borger-Odoorn en is er geen collectieve publiciteit. We vinden het van belang om dit in de toekomst beter aan te pakken, zowel voor onze eigen bewoners als voor toeristen en recreanten. We willen daarom met verschillende organisaties in de gemeente overleggen hoe we een gezamenlijke agenda van het aanbod in onze gemeente kunnen realiseren en hoe we collectieve promotie kunnen opzetten. Daarbij zoeken we samenwerking met het toerisme-beleid binnen onze gemeente. We willen daarom bij de uitwerking van het in paragraag 3.3. genoemde netwerk de collectieve promotie en de onderlinge uitwisseling van kennis op het gebied van publiciteit een belangrijke rol geven.

3.4.2.

Cultuureducatie

We vinden het belangrijk dat kinderen in aanraking komen met cultuur. De ontmoeting met verschillende cultuurvormen, zoals theater, is een verrijking voor de belevingswereld van de kinderen. Onze inzet bestaat uit het subsidiëren van het Podiumplan voor het basisonderwijs en het Cultuurtraject voor het voortgezet onderwijs. Beide activiteiten worden door Kunst en Cultuur Drenthe uitgevoerd. We constateren in gesprekken met het onderwijs dat het Podiumplan en het Cultuurtraject gewaardeerd wordt. Uitbreiding van het Podiumplan naar een Kunst- of Cultuurmenu (deze wordt ook door Kunst & Cultuur aangeboden) wordt door de scholen niet nodig gevonden. Men hecht aan de vrijheid om de aanvullende activiteiten zelf te kunnen kiezen. We houden vast aan de subsidiëring van het Podiumplan en het Cultuurtraject. Tijdens de cultuurconferentie werd geconstateerd dat scholen niet altijd weten welk aanbod er is. De culturele instellingen vinden het lastig om hun aanbod bij scholen onder de aandacht te brengen en in te schatten welk aanbod gewenst is. Om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen, wordt vanuit de impulsregeling een cultuurcoach aangesteld. We willen meer aandacht besteden aan erfgoededucatie. Daarbij willen we het Hunebedcentrum en het Drents Plateau betrekken. Uitgangspunt is dat de activiteiten aansluiten bij het bestaande lesprogramma van de scholen

16

We willen Kunst en Cultuur Drenthe vragen om gemeentelijke culturele organisaties bij het Podiumplan en het Cultuurtraject te betrekken. 3.4.3.

Financiële drempels

Het subsidiëren van culturele voorzieningen is een belangrijk instrument om financiële drempels weg te nemen en deelname aan cultuur mogelijk te maken. Voor mensen met een minimuminkomen heeft de gemeente Borger-Odoorn besloten een gemeentelijk jeugdcultuurfonds in te stellen. Met ingang van het schooljaar 2010/2011 kunnen kinderen uit een gezin met een laag inkomen en een gering vermogen jaarlijks een bedrag tot € 500, - per kind krijgen voor actieve cultuurparticipatie. Dit bedrag wordt betaald uit het fonds maatschappelijke participatie.

3.5.

Erfgoed, onze eigen identiteit Erfgoed is in onze gemeente volop aanwezig. We willen deze sporen uit het verleden koesteren en beter voor het voetlicht brengen. Het bepaalt voor een groot deel de identiteit van onze gemeente en daarmee de aantrekkingskracht op bewoners en toeristen. Het erfgoed biedt onze gemeente kansen op verschillende beleidsterreinen.

3.5.1.

Het beleid van ruimtelijke ordening

De identiteit van onze gemeente wordt grotendeels gevormd door de sporen van het verleden die in het landschap goed zichtbaar zijn, zoals oude landschap- en dorpsstructuren, monumenten, archeologische vindplaatsen, etc. Als gemeente willen we zorgvuldig omgaan met deze rijkdom. In de Toekomstvisie BorgerOdoorn zijn de doelstellingen op dit gebied aangegeven. • Op het Zand willen we het karakteristieke esdorenlandschap behouden. Alleen ontwikkelingen die passen in de kleinschalige cultuurhistorische structuren worden toegestaan. • In het Veen zetten we in op behoud van het karakteristieke open landschap met lintbebouwing. Er is ruimte voor schaalvergroting in de landbouw, die plaats moeten vinden binnen het huidige karakteristieke landschapsbeeld. • In het Hunzegebied wordt in gezet op het terugbrengen van de oorspronkelijke identiteit van de Hunzelaagte, met een meanderende rivier en natuurontwikkeling. De toekomstvisie wordt in een structuurvisie vertaald, waarin de gemeente het ruimtelijk beleid op hoofdlijnen neerzet.

3.5.2.

Monumenten en archeologische vindplaatsen

In de gemeente Borger-Odoorn zijn relatief veel archeologische monumenten en terreinen van (hoge) archeologische waarde. De gemeente heeft een vergunningverlenende en toezichthoudende taak voor gebouwen die aangewezen zijn als rijks- en provinciaal monument. Na de inwerkingtreding van de Wet archeologische monumentenzorg heeft de gemeente ten aanzien van archeologische vindplaatsen extra taken en mogelijkheden gekregen. Om dit goed uit te voeren is het van belang om een archeologische beleidsadvieskaart te ontwikkelen en hier beleid op af te stemmen. In het kader van de Culturele Alliantie ondersteunt de provincie Drenthe dit proces met een eenmalige bijdrage in 2009 van € 30.000,-. Van dit bedrag is een archeoloog aangesteld die o.a. voor Borger-Odoorn zal werken.

3.5.3.

Toerisme

Door het bijzondere landschap met cultuur historische waarde en de fraaie gebouwen te koesteren en beter voor het voetlicht te brengen, vergroten we de mogelijkheden voor het cultuurtoerisme. We willen dit doel realiseren door rekening te houden met het toerismebeleid

17

3

in de gemeente . Er liggen enkele concrete ideeën, zoals de ontwikkeling van een geopark op de Hondsrug. Dit kan een grote betekenis hebben voor de cultuurbeleving en voor het toerisme. Borger stelt zich voor als de hunebeddenhoofdstad met het Hunebeddeninformatiecentrum als attractie. Het centrum kan zich met het geopark meer profileren tot ver buiten de gemeente. Dit is een van de voorbeelden waar cultuur en toerisme een verbinding kunnen maken en profiteren van elkaars kennis. De initiatieven op dit gebied vallen onder het budget van het beleidsterrein toerisme.

3

Zie voor meer informatie over het toeristisch beleidsplan Het Toppunt van Drente, Historisch landschap in ontwikkeling. Toeristisch-recreatief beleidsplan voor de gemeente Borger-Odoorn.

18

4. Uitvoering van de nota

4. 1 Overzicht actiepunten De komende jaren gaan we een netwerk opzetten om onderlinge afstemming en uitwisseling beter mogelijk te maken. Het netwerk moet in kaart brengen welke organisaties er zijn, een overzicht van alle activiteiten maken en voor collectieve promotie zorgen. Ook informatie over zaken als gebruik van podia zou in het netwerk aan de orde kunnen komen. Voor een aantal activiteiten (o.a. Music in the Woods, SIVO, Cultureel Centrum no 11, Op de Kloet’n) willen we onderzoeken of er een structurele subsidie kan worden toegekend. We willen de komende periode de waarderingssubsidie voor de zang, dans en toneelverenigingen heroverwegen. Uit de cultuurconferentie blijkt een behoefte aan meer muzieklessen en eventueel andere activiteiten in de gemeente, waarbij ook wordt samengewerkt met andere organisaties zoals muziekverenigingen, scholen of buurtcentra. Met CQ, Try-ouT en andere organisaties willen we in gesprek gaan om te kijken hoe we dat kunnen realiseren. Om vraag en aanbod beter bij elkaar te brengen willen we een netwerk op het gebied van cultuureducatie (basisonderwijs) faciliteren. Dat netwerk moet er ook voor zorgen dat voor de scholen het aanbod van lokale organisaties, maar ook van andere aanbieders van projectaanbod in kaart wordt gebracht. Ook willen we meer aandacht besteden aan erfgoededucatie in relatie tot het erfgoed en de instellingen in onze gemeente. Daarbij willen we ook het Hunebedcentrum en het Drents Plateau betrekken. Uitgangspunt is dat activiteiten heel overzichtelijk aan de scholen wordt aangeboden en steeds met bestaande structuren wordt gewerkt, zodat de organisatie de leerkrachten geen extra tijd gaat kosten. We willen Kunst en Cultuur Drenthe vragen om bij de organisatie van hun Podiumplan te bekijken of het mogelijk is om activiteiten in de plaatselijke podia te organiseren. We willen meer afstemming tussen de cultuur- en toerismesector realiseren.

4.2 Uitvoering De netwerkvorming op verschillende terreinen is te arbeidsintensief om dat binnen de huidige formatie te realiseren. Daarom willen we deze taken neerleggen bij een cultuurcoach in samenwerking met de culturele organisaties, verenigd in een netwerk. De cultuurcoach is een combinatiefunctionaris op het gebied van cultuur. De financiëring valt samen met de impulsregeling van de combinatiefunctionaris, welke terug te vinden is in de sportnota. We vragen de cultuurcoach de volgende activiteiten te initiëren en vervolgens uit te voeren. • Het vormen van een netwerk, waarin afstemming van activiteiten en collectieve promotie van de culturele organisaties (in brede zin, inclusief erfgoed en bibliotheken) tot stand komt. Daarbij behoort bijvoorbeeld ook het opstellen van een gezamenlijke agenda en het zorgen voor onderlinge uitwisseling van ervaring met promotie. • Een netwerk vormen op het gebied van cultuureducatie (basisonderwijs), dat er ook voor zorgt dat jaarlijks voor de scholen het aanbod van lokale organisaties, maar ook van andere aanbieders van projectaanbod in kaart wordt gebracht. Binnen dit netwerk moet ook erfgoededucatie een belangrijke rol spelen (o.a. in samenwerking met het Hunebedcentrum en het Drents Plateau). • Meer samenwerking tussen de cultuur- en de toerismesector realiseren, waardoor de culturele activiteiten en het erfgoed beter onder de aandacht wordt gebracht. We gaan ervan uit dat het netwerk verschillende plannen tot ontwikkeling brengt om de promotie van de culturele sector en cultuur- en erfgoededucatie in de gemeente te versterken. Voor de financiering kan het netwerk een verzoek voor subsidie indienen bij het Cultuurfonds. Overigens blijft de besluitvorming over het Cultuurfonds ook in de nieuwe situatie bij de gemeente liggen. In het eerste jaar wordt de cultuurcoach voor 100% door het rijk gefinancierd vanuit de impulsregeling. Daarna betaalt het rijk 40% van de kosten voor de combinatiefunctionaris. Voor

19

de komende jaren is in de begroting ruimte gemaakt voor de combinatiefunctionaris. Er wordt onderzocht hoe de functionaris past in de reguliere formatie van de gemeente.

4.3 Planning/stappenplan Wanneer

November/december 2009 t/m voorjaar 2010

December 2009 2010

2010

2010

Actie Vaststelling van de nota door B&W Inspraakprocedure Vaststelling van de nota door de raad Het aanvragen van middelen voor de cultuurcoach in samenwerking met het sportbeleid, het werven van de cultuurcoach en het regelen van een aanstelling. De cultuurcoach krijgt als opdracht: het initiëren en gaande houden van een netwerk voor afstemming en collectieve promotie. het initiëren en gaande houden van een netwerk op het gebied van cultuureducatie en het initiëren van erfgoededucatie. Het zorgen voor afstemming tussen toeristisch en cultuurbeleid Het ondertekenen van de Culturele Alliantie. Het aanpassen van de beleidsregels betreffende: het Cultuurfonds (voorwaarden moeten aansluiten op Culturele Alliantie) het onderzoeken van de status van de waarderingssubsidie en de korting voor CQ het structureel maken van de subsidies voor Music in the Woods (extra budget), SIVO, Cultureel Centrum no 11, Op de Kloet’n en de gemeentedichter voor 2011 Het uitwerken van een plan om meer muzieklessen en zo mogelijk ook andere cursussen – voor kinderen en eventueel ook voor volwassenen -- in de gemeente zelf, bij voorkeur in samenwerking met lokale organisaties. Kunst en Cultuur Drenthe vragen om bij de organisatie van hun Podiumplan te bekijken of het mogelijk is om activiteiten in de plaatselijke podia te organiseren.

20

4.4 Financiële paragraaf In deze paragraaf wordt de begroting gegeven voor 2010. Er is hiervoor gekozen omdat deze gefinancieerd kan worden vanuit de beleidsregel, het cultuurfonds en de culturele alliantie. Na 2010 zal opnieuw gekeken worden wat de bijdrage van de provincie vanuit de culturele alliantie zal zijn. Subsidies Clutuur omschrijving

gesubsidiëerde

begroting 2010

productgroep BIBLIOTHEEK Exploitatie bibliotheken Bibliotheek Biblionet Drenthe Bibliothekvernieuwing totaal productgroep KUNST &CULTUUR Kunst & cultuur algemeen Expositieruimte Music in the Woods RTV Borger-Odoorn Cultureel platform Cultureel platform website Straatmakersfestival Muziekver. Borger Chr. muziekver. De Harmonie Chr. muziekver. Jong Harmonie Muziekver. Acquimeba's Muziekver. ODO Muziekver. SGD Waarderingssubsidie koren en toneelverenigingen Kunstbende Cultuurfonds Culturele alliantie (inc.) Aankoop kunstwerken (geen subs.) Cultuureducatie Try Out Try Out theater rotonde Stichting CQ (centrum voor de kunsten) Podiumplan KCD Tierelier In Petto Cultuurtraject KCD totaal productgroep CULTUURHISTORIE Cultuurhistorie Harm Tiesing Carspel Oderen Huus van de taol Borgerder Wasschup (oud Drentse boerenbruiloft) Concerto Historische vereniging Nieuw-Buinen / Buinerveen Boet'n Deure Festival Klassiek in 't Veen Expl. hunebedcentrum Hunebedcentrum Bebingehoes Exploitatiesubsidie ERC Schapenhouderij Exploitatiesubsidie Schaapskudde Schaapskudde Exploitatiesubsidie Schaapskudde totaal Totaal

553.609 30.031 583.640 1.000 1.000 12.060 1.815 1.000 3.500 1.076 991 1.457 3.351 3.315 1.104 3.267 0 20.000 20.000 1.763 18.155 5.000 250.000 4.740 238 308 1.190 356.330 1.090 1.090 1.250 685 1.350 1.090 1.050 1.500 104.529 16.525 3.893 40.418 174.470 1.114.440

Uit het cultuurfonds wordt een vijftal subsidies betaald die een structureel karakter hebben. Het gaat om de subsidies van Music in the Woods, Sivo, Cultureel Centrum no. 11, Op de Kloet’n en de gemeentedichter (zie 2.6). In totaal gaat het om een bedrag van € 10.600,- wat een groot gedeelte is van het cultuurfonds. Aan de gemeenteraad wordt gevraag om binnen de voorjaarnota ruimte reserveren voor dit bedrag, waardoor het cultuurfonds op niveau kan blijven.

21

Bijlage A Overzicht subsidieregelingen cultuur in Borger-Odoorn

De gemeente Borger-Odoorn heeft er in 2004 voor gekozen om het eigen subsidiebeleid te concentreren op het (financieel) ondersteunen en faciliteren van initiatieven van bewoners en organisaties. Het subsidiestelsel voor de aanbieders van culturele activiteiten ziet er als volgt uit. Structurele subsidies Een aantal organisaties krijgt een structureel subsidiebedrag (vastgelegd in de beleidsregel 2004 - 2008). Het gaat onder andere om CQ Centrum voor de Kunsten, Try-Out, het Hunebedcentrum, de bibliotheek en het Cultureel Platform. Subsidieregelingen Daarnaast heeft Borger-Odoorn nog een aantal subsidieregelingen (vastgelegd in de beleidsregel 2004 – 2008) voor specifieke typen organisaties. Culturele commissies. Voor commissies en stichtingen die concert- of theaterseries organiseren stelt de gemeente Borger-Odoorn een subsidie beschikbaar van € 150 per concert of theatervoorstelling tot een maximum van € 1.500. Hier maken o.a. de organisaties Klassiek in ’t Veen, Concerto Borger en Boet’n Deure gebruik van. Het subsidieplafond voor dit budget bedraagt € 5.315. Amateurverenigingen. Voor zang-, toneel-, dans- en muziekverenigingen geldt eveneens een aparte subsidieregeling, waarbij het subsidiebedrag als volgt tot stand komt: • Zang-, toneel- en (volks)dansverenigingen ontvangen een vast bedrag van € 70 per jaar. • Kinderkoren ontvangen een bedrag per jeugdlid van € 14. • Muziekverenigingen worden gesubsidieerd met een vast bedrag van € 227 en een ledensubsidie van € 41 per jeugdlid en € 18,50 per volwassen lid. • Muziekverenigingen uit de voormalige gemeente Borger die in 1999 al subsidie ontvingen, ontvangen een vast bedrag van € 1.135 voor het zelfstandig kunnen uitvoeren van muziekonderwijs. Cultuurfonds. Naast de bovengenoemde subsidies heeft de gemeente ook een Cultuurfonds. Het jaarlijks budget hiervoor is € 20.000. Vanuit dit fonds verstrekt de gemeente – in principe eenmalige en maximaal driejarige -- subsidies aan culturele organisaties. Uit het fonds kunnen verschillende activiteiten gefinancierd worden. Vanuit het Cultuurfonds worden eenmalige activiteiten gesubsidieerd zoals een festival, een boekpublicatie, een film, etc. Daarnaast worden ook nieuwe initiatieven gesubsidieerd en culturele initiatieven die een ‘sprong’ in hun ontwikkeling maken. Als de instellingen gedurende drie jaar deze bijdrage krijgen, hebben ze de gelegenheid om uit te groeien tot een stevige organisatie met een goed programma. Uitgangspunt is dat na drie jaar subsidie uit het Cultuurfonds de instellingen op eigen kracht verder moeten of zo tot zo’n niveau zijn uitgegroeid dat ze voor meerjarige subsidie in aanmerking komen. De instellingen kunnen een subsidie vragen voor hun activiteiten.Van deze activiteiten wordt 50% betaald met een maximum van € 3.500,-. Cultuureducatie De meeste scholen voor primair onderwijs in de gemeente nemen deel aan de Podiumplannen die door Kunst & Cultuur Drenthe worden georganiseerd. Dit betekent dat alle leerlingen jaarlijks een voorstelling of concert bijwonen. De gemeente stelt een bedrag per leerling beschikbaar. Vanuit het budget dat de scholen zelf voor cultuureducatie ontvangen, zetten zij € 8,90 per leerling in.

22

e

e

In het voortgezet onderwijs wordt in de periode van de basisvorming (1 en 2 leerjaar) het Cultuurtraject uitgevoerd door K&C Drenthe. In dit traject worden leerlingen van het Esdal College in Borger in contact gebracht met professionele kunstuitingen als voorstellingen, exposities, projecten en workshops op het gebied van theater, dans, muziek, literatuur, beeldende kunst, film en fotografie. Tevens wordt aandacht besteed aan lokale cultureel erfgoedactiviteiten. De gemeente ondersteunt het Cultuurtraject met € 6,50 per leerling (met een subsidieplafond van € 1.190). De school draagt hier € 18,50 per leerling aan bij.

23

Bijlage B. Korte schets cultuursector Borger-Odoorn Les- en cursusaanbod in de vrije tijd Er zijn in Borger-Odoorn meerdere mogelijkheden om in cursus- en lesverband actief te zijn. Verschillende particuliere docenten verzorgen schilder- en tekencursussen of muzieklessen. De stichting Try-ouT in Borger verzorgt in hun eigen pand een cursusaanbod op het gebied van beeldende kunst en programmeert theater Rotonde. De planning is dat Try-ouT op termijn gaat verhuizen naar de nieuw te bouwen multifunctionele accommodatie in Borger. De stichting werkt nu alleen met vrijwilligers, zowel voor de uitvoerende taken als voor activiteiten als programmering. De stichting heeft aangegeven behoefte te hebben aan ondersteuning. In 2009 heeft de organisatie een projectsubsidie gekregen om tijdelijk ondersteuning te kunnen inhuren. Voor de langere termijn is dat niet mogelijk. De gemeente subsidieert CQ, Centrum voor de Kunsten in Emmen om muziekonderwijs te verzorgen. Op enkele plaatsen in de gemeente biedt CQ lessen Algemene Muzikale Vorming aan. Ook worden er lessen in enkele muziekinstrumenten in de gemeente aangeboden. Voor andere lessen kunnen de leerlingen naar de hoofdlocatie in Emmen gaan. Er is een regeling getroffen dat kinderen uit dorpen gericht op Stadskanaal gebruik kunnen maken van de muziekschool in die plaats. De financiering hiervan vindt plaats via CQ. We willen toe naar een situatie waarbij er meer muzieklessen en zo mogelijk ook andere cursussen - voor kinderen en eventueel ook voor volwassenen - in de gemeente zelf worden aangeboden, bij voorkeur in samenwerking met lokale organisaties zoals muziekverenigingen, scholen of buurtcentra en MFA’s. Het verenigingsleven Heel veel inwoners van Borger-Odoorn zijn actief in een vereniging op het gebied van de kunsten. Ze zingen in een koor, ze spelen bij de fanfare of bij het toneel of zijn op een andere manier actief. Het bereik en het belang van deze amateurverenigingen is veel groter dan het aantal leden doet vermoeden. De vele concerten en uitvoeringen worden over het algemeen goed bezocht en vormen de basis van het cultuuraanbod in de regio. Uit de Cultuurconferentie blijkt dat de verenigingen tegen een aantal problemen aanlopen. Het ontbreken van onderling contact en collectieve publiciteit wordt als een gemis ervaren. Verder constateren we dat de waarderingssubsidies voor de zang-, (volks)dans- en toneelverenigingen zo laag dat het niet echt zoden aan de dijk zet. We zien ook dat dit type organisaties nauwelijks gebruik maakt van het Cultuurfonds. Theater en concerten Er worden in Borger-Odoorn ieder jaar verschillende theater- en concertseries georganiseerd. De kerk van Borger is de locatie van Theater Rotonde. In dit theater wordt ieder seizoen weer een gevarieerd theaterprogramma aangeboden. Concerto Borger brengt in dezelfde kerk een serie klassieke concerten. De stichting Klassiek in ’t Veen biedt ca. 12 keer per jaar klassieke kamermuziek, -pianorecitals, jazzconcerten en minifestivals aan in de concertboerderij Onder de Linden te Valthermond. In hetzelfde dorp is in Cultureel Centrum no 11 een programma met regionaal en lokaal bekende artiesten te zien. In de kerk van Odoorn wordt een soortgelijk initiatief ontwikkeld. De stichting Boet’n Deure organiseert jaarlijks in de Staatsbossen van Odoorn op een unieke locatie, bij Uitkijktoren Poolshoogte, zeven zomerconcerten en een Muzikale Landdag voor akoestisch spelende muzikanten. Er is vooral bluegrass, folk, cajun, gospel, etc. te beluisteren. De gemeente subsidieert deze initiatieven met een structurele subsidie of met een bijdrage uit het budget voor culturele commissies. Voor een kleine gemeente als de onze is de programmering van de podia ‘van formaat’ te noemen. Dat mag beter gecommuniceerd worden. We willen daarom de podia nadrukkelijk meenemen in een collectieve promotie. De meeste podia hebben weinig activiteiten voor kinderen. Gezien de specifieke kennis die dat vereist, vinden we dat ook niet zo vreemd. Toch lijkt het ons van belang dat kinderen kennis maken met de podia in de eigen omgeving. We willen daarom Kunst en Cultuur Drenthe

24

vragen om bij de organisatie van hun Podiumplan te bekijken of het mogelijk is om activiteiten in de plaatselijke podia te organiseren. Festivals Er zijn in onze gemeente verschillende festivals. We subsidiëren onder andere Music in the Woods, een openluchtfestival met klassieke muziek dat twee dagen duurt en in de bossen van Odoorn, nabij de uitspanning Poolshoogte wordt georganiseerd. Het Stratenmakerfestival in Tweede Exloërmond vindt altijd in augustus plaats. Het SIVO organiseert jaarlijks een e Internationaal Folkloristisch Dansfestival, dat in 2009 aan zijn 25 editie toe is. Het Drents Boerenrockfestival in Drouwenermond bestaat sinds 2007 en zet ieder jaar een programmering van feestbands neer, veelal zingend in dialect. Wij willen het aanbod van festivals graag beter voor het voetlicht brengen, zowel bij de eigen bewoners, als de omliggende regio en bij toeristen. We willen naar een collectieve marketing toe, waarin ook de festivals een duidelijke rol krijgen. We constateren dat veel van deze festivals een terugkerend karakter hebben. De financiering van Music in the Woods en het SIVO verloopt echter via het Cultuurfonds. Dat vinden we op termijn een onwenselijke situatie. Daardoor raakt het Cultuurfonds ‘verstopt’. We willende komende jaren de subsidie voor deze instellingen structureel maken. De bestaande structurele subsidies willen we ook handhaven.

25

Beeldende kunst en vormgeving Naast de vele inwoners van de gemeente die uit liefhebberij in de kunsten actief zijn, wonen in de gemeente ook verschillende professionele beeldend kunstenaars en ontwerpers. Eenmaal per jaar organiseren zij onder auspiciën van Try Out de Kunstroute Morene en Veen en hun werk is ook eens per jaar te zien op de Kunstmarkt in Borger. Daarnaast zijn er enkele expositieruimtes en galeries, waar regelmatig werk van beeldend kunstenaars te zien is. In Borger staat galerie De Omgeving en er is een kleine expositieruimte in het gebouw van Try Out. In Drouwen is de galerie De Prinsenhoek gehuisvest. Het gemeentehuis te Exloo heeft ook een expositieruimte: de Rode Hal. De Rode Hal biedt ruimte aan tentoonstellingen en leuke projecten. Op het gebied van kunst in de openbare ruimte verstrekt de gemeente incidenteel opdrachten aan kunstenaars. We het aanbod van galeries en expositieruimtes in onze gemeente ook meenemen het netwerk en in de collectieve promotie. Voor het overige handhaven we ons beleid op dit gebied. Gemeentelijke archieven en historische verenigingen Mensen die in de geschiedenis van Borger-Odoorn geïnteresseerd zijn, kunnen onderzoek doen in het gemeentelijk archief. Ook zijn er in Borger-Odoorn historische stichtingen actief. De Harm Tiesing Stichting richt zich op het gebied van de voormalige gemeente Borger. De stichting organiseert jaarlijks verschillende bijeenkomsten rondom een bepaald thema en geeft vier keer per jaar een publicatie uit. Het Carspel Oderen heeft als werkgebied de voormalige gemeente Odoorn. Het Carspel organiseert jaarlijks lezingen, een excursie en geeft een historisch tijdschrift uit. Sinds kort heeft men ook een bezoekersruimte in het dorpshuis van Valthe. Gedurende een middag in de week kan men daar ‘inlopen’ en in de oude archieven en bestanden onderzoek doen. Nieuw is de historische vereniging Nieuw-Buinen/Buinerveen. We blijven de historische verenigingen Harm Tiesing en Carspel Oderen voor hun werkzaamheden subsidiëren en behouden de mogelijkheid om in het gemeentelijk archief van onderzoek te doen. Historische evenementen Op verschillende plaatsen in de gemeente vinden er evenementen en activiteiten plaats waarin het dagelijks leven van vroeger een grote rol speelt. Zo wordt jaarlijks het Schoapscheerdersfestival, het folklorefeest Op de Kloet’n en de Oud Drentse Boerenbruiloft georganiseerd. Dit type activiteiten weet vaak een flink publiek. En ze hebben bovendien een grote toeristische aantrekkingskracht. We willen dit type activiteiten meenemen in de collectieve promotie. De Oud Drentse Boerenbruiloft wordt al structureel gesubsidieerd. Dat is met Op de Kloet’n nog niet het geval. Daarvoor wordt ieder jaar een beroep op het Cultuurfonds gedaan. Nu het evenement echter een structureel karakter krijgt, willen we de komende jaren de subsidie ook structureel maken.

26

Musea en bezoekerscentra De gemeente Borger-Odoorn heeft relatief veel musea binnen de gemeentegrenzen. Drie daarvan worden door de gemeente gesubsidieerd. Het Hunebedcentrum in Borger is het grootste museum in de gemeente. De vaste expositie toont met film, multimediaproducties, een reconstructie van een hunebed, landschapsmaquettes, een offermoeras en nog veel meer de tijd van de Hunebedbouwers, 5500 jaar geleden. Het thema ‘hunebedden’ maakt prominent deel uit van de Canon van de Nederlandse Geschiedenis. Het museum ontvangt van de gemeente subsidie en wordt ook door de provincie en het rijk gesubsidieerd. De gemeente subsidieert ook de schaapskudde van Exloo en het bijbehorende informatiecentrum. Daarnaast kent de gemeente een drietal musea zonder gemeentelijke subsidie. In het Telefoonmuseum in Drouwen is een permanente expositie te zien over de historie van de telefoon. Het bedrijfsmuseum van Royal Goedewagen in Nieuw-Buinen toont gedecoreerd, Nederlands industrieel aardewerk sinds 1873. In Valthermond is het Jan Drenthe Tractor- en Werktuigenmuseum te vinden. Dit museum toont de particuliere tractoren en werktuigen van Jan Drenthe.

27

Onze taal Het Drents speelt in Borger-Odoorn nog steeds een grote rol. En daar zijn we blij mee, want als iets een laagdrempelige manier is om actief te zijn met erfgoed dan is het wel de taal. De gemeente wil het gebruik van de streektaal blijven stimuleren. Gelukkig maken veel scholen gebruik van het lesmateriaal van het Huus van de Toal en biedt de bibliotheek een Drentse collectie en cursussen Drents van het Huus van de Toal aan. De gemeente Borger-Odoorn ‘sponsort’ het Huus van Toal met een vaste bijdrage om al deze activiteiten mogelijk te maken. Daarnaast maakt de gemeente gebruik van allerlei mogelijkheden om de streektaal voor het voetlicht te brengen. Zo schrijft de eerste gemeentedichter Gerard Nijenhuis zowel in het Nederlands als in het Drents en is hij als oprichter van de voormalige Drentse Schrieverskring en het Drents literair tijdschrift Oeze Volk een bekend voorvechter van het gebruik van de streektaal.

De bibliotheek In Borger-Odoorn zijn vijf bibliotheken: in Borger, in Odoorn, in Valthermond, in Exloërmond en in Nieuw-Buinen. Qua organisatie vallen ze onder de stichting Bibliotheek Borger-Odoorn. Ze worden gesubsidieerd door de gemeente en staan beschreven in een aparte nota. De stichting is aangesloten bij Biblionet, die een ondersteunende functie heeft. Biblionet regelt bijvoorbeeld praktische zaken als de salarisadministratie, maar ondersteunt ook bij inhoudelijke zaken als verdergaande professionalisering. De Bibliotheek Borger-Odoorn, de bibliotheken in 9 andere Drentse gemeenten en Biblionet vormen samen een netwerk, waarin vergaande vormen van samenwerking zijn gerealiseerd. Als gemeente hebben wij in 2007 een visie op het bibliotheekwerk geformuleerd. Een dergelijk 4 fors subsidiebedrag vraagt immers ook van de gemeente de nodige sturing. De visie is samengevat in zes hoofdlijnen: het versterken van de ontmoetingsfunctie; informatie, leesbevordering en educatie blijven centraal staan; bijhouden van wat digitaal kan; wees opportunistisch; vraaggericht werken; word een belevenis. Deze hoofdlijnen vinden we ook voor de komende jaren nog een heldere richtlijn. Vanaf 2010 financieren wij de bibliotheek volgens de beleidsgestuurde contractfinanciering.

4

Titel visie

28

Lokale omroep Sinds 2002 kent de gemeente Borger-Odoorn ook een eigen lokale omroep – RTV BorgerOdoorn. Dagelijks wordt er enkele uren radio gemaakt over onze gemeente en ongeveer een keer in de twee weken worden raadvergaderingen uitgezonden. We handhaven de komende jaren het structurele subsidiebedrag voor onze omroep.

29

Bijlage C Regelingen cultuureducatie

Aparte aandacht vraagt de relatie tussen het onderwijs en de culturele sector. Dat scholen aan cultuureducatie moeten doen is vastgelegd in de kerndoelen. Er is echter veel vrijheid in de wijze waarop dat wordt vormgegeven. Ten eerste doordat scholen in hun dagelijkse lessen al veel tijd besteden aan cultuur, zonder dat ze dat direct als ‘cultuureducatie’ zouden bestempelen. Er wordt – vooral in de onderbouw - veel gezongen, gedanst, getekend en geverfd. Ten tweede zijn er de ‘bijzondere activiteiten’, zoals een bezoek aan het theater, museum, of atelier, een project met een kunstenaar, schrijver, muzikant of erfgoedlespakket in de klas. De afgelopen jaren heeft het rijk – en in het kielzog daarvan ook de provincie – veel tijd en geld geïnvesteerd om het scholen beter mogelijk te maken om dit soort activiteit te ondernemen. Zo heeft het rijk sinds het schooljaar 2004 -2005 extra budget van € 10,90 per leerling voor het 5 primair onderwijs beschikbaar gesteld en op verschillende manieren de samenwerking tussen de cultuur- en onderwijssector gestimuleerd. Voorbeelden zijn dat het rijk een cursus beleidsontwikkeling en –uitvoering van cultuureducatie voor docenten heeft laten ontwikkelen (cursus Interne Cultuur Coördinator) en een cursus voor kunstenaars om projecten op scholen aan te kunnen bieden (cursus Beroepskunstenaar in de Klas). De provincie subsidieert Kunst & Cultuur Drenthe om aan scholen een Podiumplan, Kunstmenu of Cultuurmenu aan te bieden. Daarnaast financiert de provincie ook het project Culturele Mobiliteit (uitgevoerd door Kunst & Cultuur Drenthe) waarbij de vervoerskosten van leerlingen naar een aantal culturele organisaties worden vergoed. Tot slot subsidieert de provincie de organisatie Drents Plateau voor het ontwikkelen en ondersteunen van educatieve activiteiten op het gebied van erfgoed. Onderwijs en gemeente in de gemeente Borger-Odoorn volgen op het gebied van cultuureducatie de landelijke en provinciale lijn. In het primair en voortgezet onderwijs ziet het beleid er als volgt uit. Alle basisscholen in Borger-Odoorn hebben de extra middelen voor cultuureducatie bij het rijk aangevraagd. Een enkele school heeft inmiddels ook een Interne Cultuur Coördinator. Alle scholen nemen deel aan een door Kunst & Cultuur Drenthe opgezet Podiumplan. Door middel van dit plan komen leerlingen van alle groepen eenmaal per jaar in aanraking met diverse verschijningsvormen van podiumkunsten (drama, muziek, dans). De voorstelling of het concert wordt op school bekeken of de groep brengt een bezoek aan een schouwburg. K&C Drenthe selecteert de voorstellingen op kwaliteit.

5 Dit komt bovenop de middelen die van oudsher al voor cultuureducatie beschikbaar waren (€ 3,82 per leerling, de zogenaamde Londo-gelden). In het voortgezet onderwijs hebben de leerlingen tegenwoordig een ‘cultuurkaart’, met een beschikbaar budget van € 15 per schooljaar.

30

Bijlage D Financiën

Budgetten herschikken om doorstroming te realiseren We hebben bij onze doelstellingen aangegeven dat we het belangrijk vinden dat organisaties goed kunnen functioneren en dat er financiële ruimte blijft om nieuwe initiatieven te ondersteunen of om organisaties die een stap vooruit willen maken een financieel duwtje in de rug te geven. Het Cultuurfonds is hiervoor bedoeld. De afgelopen jaren is echter een situatie ontstaan waarbij enkele instellingen vanuit het Cultuurfonds worden gesubsidieerd, terwijl er eigenlijk een structurele financiering noodzakelijk is. Het gaat om de volgende organisaties. • Music in the Woods, extra budget € 3.500 • Sivo € 3.500 • Cultureel Centrum no. 11 € 1.200 • Op de Kloet’n € 1.200 • Gemeentedichter 1.200 In totaal gaat het om een budget van € 10.600. We vinden het wenselijk om de komende jaren deze organisaties langzamerhand te laten doorstromen naar een structurele subsidie. Het vrijmaken van extra middelen hiervoor is gezien de gemeentebezuinigingen niet haalbaar en er moet dus binnen de cultuurbegroting budget worden gevonden.

31