VERSCHIJNENDE ELKEN ZATERDAG

Zestiende jaar.

Zaterdag 10 Juni Ï882.

fr. 5-00

i jaars, met de post besteld.

'sjaars, niet de post besteld. VOOR N0QRD-NEDrRUr franco.

VOOR NOORD-NEDERLAND franco

3 g. ao.

3 &. 3 3 .

De abonnementsprijs is voorop betaalbaar.

De abonneinentsprns is voorop betaalbaar.

Aankondigingen _ ï f» c" den drukregel.

VERSCHIJNENDE ELKEN ZATERDAG.

Men schrijft in ophet bureel : Gent, Hoogpoort 27. Afzonderlijke nummers zn'n te bekomen b , AD. HOSTE, Veldstraat, en J. VUYLSTEKE, Kalanderberg, tegen 10 cent.

: Het Vlaamsch op onze meeting. — Algemeene vergadering der Liberale Grondwettelijke Vereeniging. — De vlaamsche pers en de vooruitgang van het liberalisme. — Vlaamsch propagandawerk. — Uit Brussel. — De Bernardponlc. — Koeterwaalsch. — In Vlaanderen Vlaamsch. — Grepen uit het schoolonderzoek. — Dood van Garibaldi. — Nationaal tooneel te Brvssel. — Kunst- en letter nieuws. — Strijdzang. — Het werkmansmeisje. — Feuilleton : \nthoon van Dijck en zijne jongste geschiedschrijvers.

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

INHOUD

Het Vlaamsch op onze Meeting. Op de heerlijke bijeenkomst der Liberale Vereeniging van Zondag laatst, kon de moedertaal niet uit hel oog worden verloren. De Heer V\ agener, de vader van de toekomende Vlaamsche Normaalschool bij de Genlsche Universiteit, had zich met de Nederlandsche redevoering belast. Op hel laatste oogenblik is hij door eene lichte ongesteldheid verhinderd geworden, en de Heer De Vigne heeft hem dan bereidwillig in zijne spreekbeurt vervangen. Wij zullen op de gespierde aanspraak van den jongen redenaar niet lerugkceren. Wanneer de Heer De Vigne het woord neemt, ware hel hem wel moeielijk niet eenen groet te zenden aan de Vlaamsche liberale beginselen, waarvoor hij reeds zooveel en zoo lang heeft geworsteld. Hij heeft er dan ook op de zitting van zondag niet aan ontbroken. Wij bepalen ons met dienaangaande zijne blijde •woorden aan te stippen, welke meermaals door de levendigste toejuichingen werden onderbroken. « Wal het middelbaar onderwijs betreft, ik » zou hier niet kunnen voorbijgaan zonder een » oogeoblik stil te blijven bij het wetsontwerp » betrekkelijk de studie der Nederlandsche taal. i Dit ontwerp staat op de dagorde der Kamer. » De tijd alleen heeft ontbroken om hetzelve op » de laatste zittingen Ie stemmen ; maar daar is geen » twijfel, of de tegenwoordige meerderheid, zoo » zij aan het bewind blijft, zal er bijzonder aan » houden, om hel in den volgenden zittijd af te » doen. « Voor mij, ik geloof dat de stemming van » dit ontwerp de gewichtigste, de eenig waarlijk » krachtdadige maatregel is, die ooit in België » werd genomen, lot de verspreiding der liberale a denkbeelden in onze Vlaamsche proviuciën. Het

Anthoon Van Dijck en zijne jongste geschiedschrijvers.

Nummer 2 3

Aankondigingen 20 ca den drukregel.

Alle mededeelingen, brieven, handschriften vraehtvnj te sturen : Aan de redactie van hel Volksbchu g Hoogpoort, 27, Gent.

zegepraal op 13° juni geen twijfel moselijk was, dat het er alleen op aankwam te weten hoe groot onze meerderheid zou wezen, harst er een vreugde geroep los, dat een klank had als kwam het uil borsten, die elk gevoel van angst h idden afgeschud. Men kan oordeelen hoe nieuwsgierig men was naar de rede van minister Rolin-Jaequemyns. 1» zijn aanhef dankte hij de Gentenaren voor de gulheid, waarmede zij IK-HI hadden bejegend, en elk deelde in /ijne ontroering toen hij zegde : « Die genegenheid hebt gij mij niet eerst heden bewezen. Misschien zouden de krachten mij Ie kort geschoten zijn in dien ruwen veldtocht, waarbij, ik mag hel zeggen, ik het mikpunt was van driftige, onafgebroken aanvallen, indien ik mij niet gestadig gesteund had gevoeld door de blijken van toegenegenheid, door de aanmoedigingen die ik van u ontving, van u, mijne stadgenooten, mijne vrienden, van u allen, die evenals ik er fier op zijl zonen Onder ons oogpunt is de ware gebeurtenis van' van de edele en liberale stad Gent te wezen ! « zondag de zoo Vlaamschgezinde verklaring vau i\Ta die hartelijke woordeu, vallede minister den Heer D'Elhoungne. dadelijk het brandpunt aan, namelijk de schoolRonduit bekennen wij het : wij wisten dal quaestie; met verhevenheid van gedachten en echl parlementaire waardigheid in den vorm, maakte 's lands grootste redenaar de moedertaal verstaat hij het historiek van de hatelijke rol der geestelijken ze bijzonder zuiver spreekt, — wij twijfelden heid, van hare sluwheid en onmenschelijkheid in nochtans, of hij, alhoewel de eerste afgevaardigde deze zaak, evenals in de kerkhofquaestie; hij en van Vlaandern(j geval, op zijn machtig de stoffelijke politiek van ons bestuur, eu inzon•> Ongetwijfeld, daar zal lijd noodij; zijn om tot derheid van de belangen van het arrondissement woord zoudeii' i c i u e e r Jsenen. Deverklarii" eB .' ( itaatsminister ongevraagd, » de verwezenlijking daarvan te geraken, omdal Gent, moedwillig gelogen en bedrogen hadden, den i] on (ir Er lag in de redevoering zooveel overtuiging en en door den .. eene innige overtuiging » hel onderwijzend personeel uog hoeft te worden J » gevormd; maar niets belet, dat van nu af aan verontwaardiging, zooveel gloed en indringende gedreven, bei - f j . . 'de studie onzer spraak kracht, dat de vergadering er onder trilde, en toen » hel beginsel worde uitgeroepen,onder voorbehoud bij hel middelba en J wijs onder een daverend hij eindigde met te zeggen dat, zoo de zege ons handgeklap heeft U>HM d, is van hooge beteekenis, » hetzelve slechts opvolgenlijk, en in de maat van mocht ontglippen, de vrijheid wel met ons zou en vindt in het Vl«Pr » he kamp eenen luiden en » de mogelijkheid, in voege te brengen. » sneven en voor ons land een tijdperk vol van ram>•—» »• blijden weerklank. pen en akeligheden zou opdagen, ging er door de Algemeeue Vergadering der Liberale zaal een eenstemmige kreet op, die betuigde dat Wij laten hier de vertaling van bedoelde zin. Grondwettelijke Vereeiiigiug. ons liberaal kiezerskorps den 13 en dit gevaar wel sneden volgen, en komen later op dit belangrijk De statige benedenzaal \an ons stadhuis leverde zal weten af Ie wenden. onderwerp terug. zondag een indrukwekkend schouwspel op, bezel, En zeggen wij het ook, in de uitbundige toe<• Vooraleer het woord te nemen op een oogenvolgepropt als zij was met die duidende mannen, juichingen der toehoorders lag er iels meer nog » blik, zoo plechtig voor u en voor ganse» België, daarheen gestroomd, om tegenwoordig te zijn bij » heb ik eenen plicht te kwijten jegens die groep, den aanvang van den kiesslrijd, aan welks uitslag dan eene hulde aan den knappen minisier en den begaafden redenaar; het was de machtige stem » de vrijzinnigste, de vurigste, de trouwsie van de toekomst \an ons land zoo innig gehecht is. Die der burgerij, die het clericalisme brandmerkte » onze partij, waariu onze vrienden, die met eene int'îrte scheen als doorgloeid van dit geheimvol over zijne vuige en eerlooze handelingen. » kinderlijke liefde aan onze moedertaal zijn ge- vuur,\.J5 n> Vie soldaal op het slagveld moet doorWij /.egden reeds hoe krachtig en welsprekend dringen, v.tiniieer hij op de stem zijner aanleiders de Vlaamsche redevoering des heeren i. De » hecht, geschaard staan. Vigne was. » Mijn achtbare vriend, de heer De Vigne, heeft wacht, om op den vijand het vuur ie openen. Het was een aandoenlijk begin, (oen minister Niet minder opgang maakte de heer H. Lippens, » u gezegd, dat hij hoopl dat het wetoulwerp over Rolin-Jacquemyns binnentrad; de zaal dreunde oiiZe jonge en zoo werkzame burgemeester. Hij » het gebruik van hel Nederlandsen in degestichvan toejuichingen en heilgeroepen, en bijna even deed als 'l ware zijn meadenspeach als politiek » ten van middelbaar onderwijs, welk heden aan luid klonken zij, loen de heer d'Elhoungue optrad. redenaar, en weldra was men overtuigd dal Gent » de Kamer is onderworpen, spoedig zal worden De schel klonk en de eerbiedigsle stilte heerschte. in hem een volksvertegenwoordiger zal bezitten, » gestemd, zoo de kiezing van 15 Juni ons guustig De heer Ad. Dubois liet het doel der bijeenroeping die onze belangen krachtdadig zal voorslaan, met kennen, en loen Inj zegde, dal er nopens onze vvien onze ullramonlaneu zullen moeten afrekenen. » is beginsel, hetwelk zal bekrachtigd worden, en klaar blijkt als de zon, is, dat in ouze gewesten de begoede stand, de leideode klassen bekwaam hoeven te zijn om de volkstaal te spreken en te schrijven, iets waartoe ons verfoeilijk onderwijsstelsel van heden hen in het geheel niet voorbereidt, 't Is noodig, in het stelligste belang van de liberale partij, dat deze klove tusschen de volks- in de hoogere klassen voor altijd gedempt worde. En ik meen de gevoelens van de linkerzijde der Kamer genoegzaam te kennen, om overtuigd te zijn, dat zij aan dezen plicht niet zal te kort blijven. Dat onze vrienden, die mochten getwijfeld hebben, zich dienaangaande geruststellen! »

heeft bij het afbeelden van dit lijden. Reeds in zijne eerste doeken bemerkt men dit diepe gevoel; de uitdrukking van den Christus, door Judas gekust, in het Museum van Madrid, is hartroerend en onvergetelijk. (Vervolg en slot, zie nummer van 3 Juni.) Van Dijck oogstte als historieschilder den meesten II. lof met zijnen Madonna's en zijne afbeeldingen van een Alleen door de poëzie van de edelste gevoelens voelde dooden Christus op de knieën zijner moeder. In de hij zich tot scheppen aangespoord, alleen personen, eerste dier stukken legde hij al zijn droomen van aanzienlijk door rang of talent, conterfeitte hij met vrouwenschoonheid, van moedergeluk, van kinderlijke voorliefde, en waar hun uiterlijk de edele vormen miste, bevalligheid. Zeker hij heeft die Onze-Lieve-Vrouwen die hij liefhad, wist hij de onachtzaamheid der natuur in Italië leeren kennen, zoowel hare fijne gelaatstrekken te gemoet te komen. Van een realist, zooals hij zich en het bovenaardsche licht, dat haar omstraalt, als de voordoet in zijne eerste jaren, bekeerde hij zich tot den engeltjes, die haar omgeven. Maar hij heeft er veel van meest overtuigden idealist, dien onze school in de XVII» het zijne bijgevoegd; hij heeft de hemelsche Madonna eeuw kan aanwijzen. tot eene aardsche gemaakt, de liefelijkste vrouw, die Hij was niet gelukkig in de behandeling der onder- men zien kan, maar eene vrouw; de teederste der werpen aan het Nieuw Testament ontleend. Zijne groote moeders, maar eene moeder. Hierin scheidt hij zich altaarstukken, met den Christus aan het kruis, zijn scherp af van de Italianen, die aan Maria gaarne zoo blijkbaar samengesteld onder den verpletterenden iets bovenaardsch geven; hij ware ook geen Nederlander indruk van Kubens, en met ontoereikende krachten geweest, hadde hij de mensehelijke zijde van zijn om grootere menschengroepen in beweging te brengen onderwerp niet aan de bovenmenschelijke verkozen. of dramatische gebeurtenissen ten tooneele te voeren. Een anderen toon sloeg hij aan in zijne treurende Zij zijn daarbij zoo slordig of zoo wispelturig van tee- Madonna's. Daar was alles geluk, hier alles smart; kening, dat zij blijkbaar niet gevoeld, maar onthouden daar wekte alles bewondering voor zooveel schoonheid, en verzonnen zijn. hier alles deernis voor zooveel lijden. Maar dit lijden is Dit belet niet, dat er in die groote doeken een gevoel zoo aangrijpend voorgesteld, er ligt iets zoo roerend, in is, dat van Dijck eigen is, en dat hij van niemand die moeder, die met uitgeslagen armen weent over het geleerd of afgezien heeft. Wanneer men den Christus lijk van haren zoon, dat de reeks vau beelden, door aan het kruis in die samenstellingen afzondert, of van Dijck aan dit onderwerp gewp, eene geijkte en wanneer men een der talrijke afbeeldingen van den onsterfelijke uitdrukking blijven zal van een der diepste Heiland, eenzaam en verlaten, den marteldood ster- mensehelijke gevoelens. vende, beschouwt, spreekt er uit zijn houding en Van Dijck maakte verreweg de meeste en de beste gelaat een zoo diepe smart, dat men het hem aanziet, zijner historische stukken gedurende zijn verblijf in hoe 's kunstenaars hart van medelijden geklopt Antwerpen van 1626 tot 1632. Ook voor zijne por-

» Deze verklaring treed ik hij. » Het voorstel, eens aangenomen, moet voor » noodwendig en onmiddellijk gevolg hebben de » oprichting en de toevoeging aan de GentscliP ii hoogeschool van een normaalgesticht, bestemd ii tot hel vormen van een personeel, dat bekwaam •i zij in het Nederlandsch te onderwijlen. » Indien de kie/.ing ons gunstig is, — gelooft •• uwe afgevaardigden, Mijne Peeren — de wel » zal gestemd worden, de normaalschool opgericht. » Betrouwt u op uwe afgevaardigden: die daad » van gerechtigheid za! , poedig worden volbracht, » en mijn vurigste wefisch is, dal zij de bekrach» liging van dit grondbeginsel medebrengt, hetwelk » hoofdzakelijk is voor de Belgische nationaliteit r en de gelijkheid van de burgers, Ie weteu, dat » het onderwijs van het vlaamsch en het fransch » verplichtend worde gemaakt in al de openbare ii scholen van het land. Dan zal de gelijkheid voor » alle burgers beslaan, of ten minste het middel » om ze to hebben. Dan /al niemand mogen » bewereu, dat hij geslachtofferd wordt in het » begeven der ambten, want de middelen om de » twee talen aan te leeren zullen ter beschikking » zijn van allen.

nog voor onze oogen al die mannen en vrouwen, die hij onsterfelijk maakte. Zijne geëtste portretten geven ons een goed denkbeeld van zijne kunst en werktrant in het conterfeiten. Zorgvuldig, alhoewel breed, worden de hoofden geteekend, elk naar zijn eigen aard, de fijnere keuriger, do grovere losser; de kleederen worden er met eenige trekken bijgekrabd of soms e envoudig geheel weggelaten. De bladen, die aldus frisch en onverkoeld 's meesters opvatting weergeven, werden in de laatste jaren ongelooflijk sterk gezocht. Voor een eersten afdruk van een der platen betaalde men ruim tienduizend franks. Van Dijcks wereldbeschouwing was terzelfder tgd een weerspiegeling van zijn eigen lot. Hij was een schoon en fijngevormd man. Zijn licht krollend haar, zijn schoon geteekende neus en zijn zwierige knevelbaard zijn algemeen genoeg gekend. Op de meeste zjjner historische schilderijen leende hij zijne trekken aan den eenen of anderen engel, die er waarlijk niet door verongelijkt wordt. Hij won geld in overvloed en stierf als millionair; hij beminde de vrouwen en werd er door bemind. Ziedaar zoovele trekken, die in hem den schilder der voornaamheid, der edele wereld, der schoone vormen en der fijne gevoelens verklaren. Maar een duistere wolk hangt over dit zonnige leven; zijn gezondheid was zwak en jong stierf hij. Het schijnt alsof het voorgevoel van dit voorbarig uiteinde, die weigering van het noodlot om hem de vruchten van zijn werk te Niet de natuurtrouwheid valt in van Dijcks por- laten genieten, die lichamelijke zwakheid hem meer dau tretten te bewonderen, het lijf zijner personages anderen vatbaar maakte om het lijden zijner helden of schilderde hij bljjkbaar meer uit het hoofd dan naar heldinnen mede te gevoelen, en of hg, de veroordeelde de natuur; maar in hunne wezenstrekken vatte hij heel tot een vroegon dood, van rechtswege de aangrijpendste hunne ziel en zijne kunst samen. Tintelend van leven, zanger van den dood moest wezen. met gedachten vervuld, tot spreken gereed staan daar {Het Vaderland). BUx ROQSES,

tretten waren die jaren zijn bloeitijd, ofschoon hij vroeger in Italië en later in Engeland zich meer bepaald op dit vak zijner kunst toelegde. Wat van Dijck in de behandeling van andere onderwerpen ook geweest zij, in de portretten zocht hij immer de sierlijkheid, het schoonere, hoogere leven. Onder dit oogpunt staan zijne werken, te Genua en die in Engeland uitgevoerd, op dezelfde lijn. Wat in de verschillende tijdperken zijner loopbaan verandert is vooral de uitvoering. De stukken uit den Genueeschen tjjd zijn dicht van penseeling, donker van toon, uitgevoerd, waar het de beste geldt, met eene zorg, die nog een zekere onvastheid van hand verraadt. Die van het Antwerpsche tijdperk weten van geen aarzeling meer, zij zijn met eene vaste hand geschilderd, die alle sporen van penseeling en hertoetsing doet verdwijnen en alleen het verkregen uitwerksel laat bewonderen. Het licht van dien tijd is nu eens blanker, dan eens warmer, maar immer overvloedig. De portretten van den Engelschen tijd zijn ongelijk; eenige zyn onberispelijke meesterstukken met al de goede hoedanigheden en de onderscheidende kenmerken van de vorige jaren; velen zijn met losse onachtzame hand geborsteld, geschilderd om spoedig af te krijgen. In deze, en zelfs in verscheidene dor goede stukken van denzelfden tijd, gaat het gezonde en blijde, volle licht onder en maakt plaats voor een schemering, die een grijzen halven dag op het doek werpt.

I


X )B^

en zonder welke de taalwetten van 1875 en 1878 worteld in kringen waar liet onverhoopt scheen De Vlaamsche pers en het Vlaamsch onderwijs tocli altijd voor hel grootste deel slechts schijn en Er ligt in zijn «oord iels il al getuigt van wilshaar ooit te zien binnendringen. moeten ons den zegepaal bezorgen. Steunende op bedrog zouden zijn. kracht : den vijand stout in liet 002 kijkende, Weken lang Ie moeten aanstippen hoe de wel over het middelbaar «ik keu u niet», ten minste: «ik ken u uiet wet' dende voorteekens voor den dag van 13 juni. wijzeressen. Alsdan verlieten 18 onderwijzeressen onderwijs betreft/SDe belachelijke, soms walgelijke telijk », en zij zou eenvoudig weg den eisch onontuil Brussel de lessen, uit hoofde zij verplicht poesjene'llerijen in Navaïi "^ma, Jardin Joyeux, vankelijk verklaren. DE VLAAMSCHE PERS EN DE VOORUIT- waren andere leergangen Ie volgen, en zij dus den en andere Brusselsche vergaderp^Jft'ên, de redeDit belet echter de kas niet, van toch in feite te noodigen lijd niet meer vonden, de Vlaamsche voeringen die te Doornijk, te Luil e , en elders beslaan. De geloovigen, die er hunnen penning in GANG VAN HET LIBERALISME. Onder dezen titel bevat de Kleine Gazet een lessen van het Willems-Fonds bij te wonen. De uitgesproken werden en verre zijn vv n allen veel neerleggen, hebben het inzicht niet, dezen of uitmuntend artikel. Na geweien te hebbeu op den lessen werden dus met 50 onderwijzeressen voortaan het lijf te hebben, neemt de Gazet e in 't breed genen persoon, die de beurs houdt, 'tzij bistragen gang van den vooruitgang der gedachten in gezel, die met voorbeeldigen ijver zich op de studie en in 't lang op; maar de zoo helifngrijke, zoo schop 'tzij kapittel, persoonlijk le bevoordeelen. de Vlaamsche streken, zoekt onze conlrater naai- der Nederlandsche taal hebben toegelegd en dus kernachtige redevoeringen die op d»J zitting der Deze laatsten aanzien zich evenmin als eigede middelen om daarin verbetering te brengen. ten volle het getuigschrift van getrouw bezoek Gentsche Liberale Vergadering getjóord werden, naars; zij hebben het recht niet, over die waardijen verkort en verknoeit ze op de me-jst erbarmelijke naar willekeur te beschikken; en moesten zij, bij Onze liberale kiesvereenigingen, zegt hij, zijn wel verdienen. In de maand October van dit jaar zal de heer voorbeeld, mei gelden, die gegeven zijn om eene wijze! werkzaam, maar waarop komt die werkzaamheid, Van Kalken de lessen voor het derde leerjaar grafslede le bouwen, zich (en de zaak is niet Hetarm schaap beekll ziel;-? misschien in dat, inderdaad, neer? Hoofdzakelijk op het toezicht aanvangen. Kersl aan het einde van het vierde zonder voorbeeld) eenen wijnkelder aauleggen, zij wanneer zij verzwijgt dat/ie 'neer Devigne in het over de kiezerslijsten, op het schiften van goeden, leerjaar zullen er getuigschriften van bekwaamzouden begrijpen dat zij hunne zending te builen vlaamsch en over het/rfaamsch sprak en bij de kwaden en twijfelachtig en; dus op hel groepeeren heid worden afgegeven. gaan, en eene wezenlijke strooperij verrichten. Gentsche Liberalen zijnen gewonen bij\al had, der bestaande macht; maar weinig of niet op het >•—* » Aan wie behooren dan, in hel oog van schenker dat een staalsrpflnister als d'Elhoungne,'ouder de aanwerven van nieuwe strijdkrachten, die dan ook en krijger, aan wie behooren bedoelde miljoenen? uitbundige toejuichingen zijner aanhoorders, de langs dien weg niet kunnen aangeworven worden. UIT BRUSSEL. Blijkbaar aan het zedelijk wezen — de kas —, noodzakelijkheid van hel onderwijs van het nederHet is zekerlijk een nuttige, eeu onmisbare Brussel, den 8 juni 1882. landsctitf) door hel nederlandsch uitriep, niemand welk zij overeen zijn gekomen tegen de wet in, arbeid; doch het maakt slechts een gering deel het dan zal welen ! Zoo steekt de struisvogel ziju ja, maar toch zijo overeengekomen in feite tot Waarde Heer Opsteller, uit van hetgeen zoude dienen gedaan te worden stand le brengen. Hel is u bekend hoe broederlijk la Gazette hoofd weg om niet gezien te worden. en het zal altijd blijven honderdmaal meer moeite en kosten eisenen dan het vruchten leveren kan, van Brussel jegens de Vlamingen gezind is en hoe Om hare colêre eenigszins uit te werken, heeft Wal is hier wederom hel gevolg van ? indien men het niet verbindt met andere, meer ongaarne zij van hun palois melding maakjuleu zij de Gazette den 6 juni toch weeral eene kleine Dat, van den eenen kant, als de heer Dumont om er den spot mee te drijven en er a'- li^-yeestiye hatelijkheid tegen het Vlaamschgedrukl: sprekende vraagl, dat de miljoenen, die aan zijnen persoon doeltreffende middelen. fransche kwinkslagen over uit tè ty'ên. De van de vergadering der katholieken schrijft zij : werden toevertrouwd, om er zoogezegde goede De duizenden nummers van Eloile, Gazette tegenwoordige kiesslrijd te Brussel moet haar « Le corps electoral bruxellois y était représenté werken mede te doen, hem toegekend worden, hij Flandre liberale, enz. die dagelijks in Brussel Antwerpen, Gent, enz., verkocht worden, richter, onder dat opzicht in eene lastige positie geplaatst » par des deputations de Hal, de Vilvorde, iets vraagt wat hem niet behoort; dat, van den 'iphben. Immers al de candidaten welke in de » d'Assche, de Wolverthein el de Lennick. Aussi anderen kant, als de heer Durousseaux diezelfde zich uitsluitend tot hun bijzonder publiek, lol d bekeerden, en dragen derhalve evenmin bij tot het Liberale Associatie voorgesteld werden, hebben » a-ton prononcé deux discours en flamaud. » miljoenen, die aan zijnen voorganger in dezes verder bekendmaken onzer beginselen, als het van hunne verkleefdheid aan onze moedertaal, Het feit is waar : op die vergadering spraken de hoedanigheid van bisschop werden bebandigd, gepiep der musschen en het geljilp der zwaluwen. van hun vast besluit om de miskende rechten der heeren Eugeen de Kerckhove, volksvertegenwoor- terugeischt, hij eveneens iets terugeischl, dat Lem Indien er zelfs nog lien nieuwe Fransche bladen Vlamingen onder dat opzicht te doen herstellen, diger van \iechelen en De Beucker van Antwerpen niet toekomt, 't Is waar, beide kunnen zich uit herhaalde malen en met nadruk getuigenis afge- twee redevoeringen uit die, zeggen de katholieke zeker standpunt, en ter goeder trouw, als bestuurwerden uitgegeven, alle even groot als de Précur seur, even geleerd en grondig als de Flandre legd. De twee mededingers voor het Senaat, de bladen, den meesten bijval ontmoeten. De Gazette ders aanzien, doch niet één van hen zal zich wel rnstig kunnen beschouwen als eigenaar in deu liberale, even gelezen als de Etoile beige, even heeren llanssens en Picard waren het op dat punt mag er over schimpen zooveel zij wil : 't is een vooruitstrevend als de Indépendance, en even volkomen eens; en hoewel de heer Picard het bewijs te meer van de kracht van hel Vlaamsch echten zin van het woord. geestig als de Gazette en de Chronique deukea te onderspit moest delven , stellig is het dat de element in Brussel en omstreken. De waarheid is — en daarop wilden wij de Malaar weet ge hoe het komt dat er op die katho- oogen van uwe lezers roepen — dal wij hier slaan zijn, dan zouden zij, met al die vereenigde eigen- diensten die hij reeds van over lang, namelijk in schappen, er nog niet in gelukken, op twintig de beruchte /aak Schoep, aan de Vlaamsche zaak lieke vergadering Vlaamsch gesproken is gewor- op eenen grond zonder uitweg. Daar ligt in de jaren lijds, eenigen merkbaren invloed te oefenen bewe?eu heeft, veel hebben bijgebracht tot den den? Waarschijnlijk weet de Gazette er ook niets wel eene leemte, die dikwijls de aandacht der op den uitslag der kiezmgen in de minste gemeente bijval waarmede zijne candidaluur werd onthaald, van, en nochtans het is zoo : de schuld is aan den rechtsgeleerden heeft gevestigd, maar zelden, en het getal der op zijnen naam uitgebrachte heer Buis. Immers op eene voorbereidende zitting gewis, de pleitende partijen in eenen zoo valschen van de Vlaamsche streek. stemmen aanzienlijk vermeerderden. werd door den heer Ongenaed, gewezen schat- toestand heeft geplaatst als hier het geval is. Terwijl, integendeel, een paar goed opgestelde meester van hel Conscience-feesl, het voorbeeld Wat de twee candidaten aangaat die voor de De wetgever verbiedt burgerlijke personen te Vlaamsche dagbladen, gevoegd bij de reeds bevan den heer Buis aangehaald, die reeds ver- stichten zonder zijne tusschenkomst; maar hij Kamer aangeduid werden, de heeren Burgemeester staande weekbladen, op weinige jaren, eenen geheelen ommekeer zouden kunnen te weeg bren- Buis en advocaat Arnould, zij zijn u genoeg bekend scheidene malen in het openbaar het woord in zegt niet, wat het lot zal zijn \an die rechlswezens, gen, indien zij ondersteund werden door den om te weten hoe weinig zij, wal de taalkwestie onze taal voerde : en op zijne vraag werd er dan die men toch, en ondanks zijn verbod, zal hebben gezamenlijken invloed van al de liberale vereeni- aangaat, in den smaak onzer Gazette vallen. De beslist dat er op de Algemeene Vergadering der lot stand gebracht. Hij kon wel verbieden dat men heer Buis, opvolger van een burgemeester die katholieken ook nederlaudsch zou gesproken wor- zulks doe, bij kan hel niet beletten ; en eens dat gingen in het Vlaamsche land. dierf zeggen : il ny a plus de Flamands d Bruxel- den. de nieuwgeboren zedelijke persoon in het bezit zal Wij drukken op het woord : goed opgesteld, Overigens hebben onze laatste gemeentekieziu- zijn van goederen, vermag de weigever toch niet les, heeft voor de eerste maal sedert lange jaren, dat wil zeggen, geschreven met talent en overtuiging, door eenige onafhankelijke mannen, die het \laamsche woord officieel op het Brusselsche gen, en de diensten door de nederlandsche sprekers te beslissen, dal die goederen niet bestaan. Nu, hij de behoeften van het volk kennen en meer letten stadhuis doen weerklinken, eo is om zoo te zeggen alsdan bewezen,genoegzaam geloond hoe \laamsch heeft teenemaal vergeten, de vereffening van dien op de bevrediging van die behoeften, dan op de het hoofd der Brusselsche Flainingiiulen geworden; van hart, hoe vlaamsch van taal de grootere boedel te regelen ! belangen van eenige groote bazen en de bijzondere onder zijn bestuur worden opschriften en plak- helt van Brussel, om van de voorgeborchteu niet De ware oplossing zou de verbeurdverklaring meeningen of vooroordeelen van eenige leiders. katen in beide talen opgesteld, wordl de neder- eens te spreken, gebleven is; en al mogen eenige ten behoeve van den Slaat wezen, als kwame het In een woord, hel is de Vlaamsche dagbladpers, landsche taal, zoo lang en zoo dwaas uit de verfranschte schrijvelaars het wetens en willens hier aan op goedereu zonder meester, op eene mils zij eerlijk, wijs, kundig en voortvarend zij, gemeentescholen verbaunen, daar wederom inge- vergeten, anderen, talrijker en ernstiger dan zij, soort van erfeiiis zonder erfgenamen. die onze Vlaamsche gewesten redden moet uil den voerd. De heer Arnould van zijnen kaul is reeds hebben er goede nota van genomen en zullen er Hopen wij, dat zulks vroeg of laat — en liever klauw der kerkelijke heerschappij; zij alleen is lange jaren bekend als een der ijverigste strijders naar weten le handelen. vroeg dan laat — geschieden zal Wat zeker is, dat is dat de Heeren Van deiin den kamp voor onze laalrechlen; en meer dan opgewassen voor die groole taak. Gausch aan u ! Dat hier en daar een verstokte franskiljon, uit eens heeft hij op voordrachten van het Willems- Kindere en Féron, welke zoo dapper in de bres Uw bestendige lezer, blinden en dommen haat tegen de Nederlandsche Fonds en elders, bewezen dat hij ze op meester- sprongen voor de wet over het middelbaar onderX. taal, van het gebruik van dit middel afkeerig lijke wij/.e we?t te hanteeren. Beiden hebben wijs, weldra twee moedige strijders als de Heeren is, dit laat zich nog verklaren. Maar wat kan de geloond te begrijpen dat geene vooruitstrevende, Buis en Arnould aan hunne zijde zullen hebben, KOETERWAALSC11! aanvoerders van de groote politieke vereenigiugen, vrijzinnige en democratische politiek mogelijk is en dat zij met de Heeren De Vigne, Wagenereu Waarom onze arme politiebeambten toch altijd wat kan vooral de hoofden der liberale Federatie wanneer men de laai van het volk miskent en Rolin-Jaequemijns, en krachtig ondersteund door dwingen het Fransch te gebruiken, dan wanneer den Heer d'lilhoungne, binnen kort die wel zullen veracht; zij hebben door hunnen invloed, door beletten, de hand uil te steken om dit reddende hun voorbeeld, die overtuiging verspieid en ingc- welen te bekomen, waarvan wij zooveel verwachten zij nauwelijks hun moederlijk Vlaamse» kennen? middel aan te vallen?


Een magistraal vertelde ons, eenige dagen geleden, dat hij, in een boetslraffelijk dossier van zekere gemeente uu het omliggende, een in H Transen gedrukte formulier van inlichtingstabel had gevonden. Men weet, dat er bij elk dossier, door de plaatselijke overheid, een bericht over het gedrag van den verdachte wordt gevoegd. l)p/e tabel was door den achtbaren commissaris van de plaals ingevuld als volgt : conduite mauvais; condamné pour maltraitaye; en zoo heel hel blad vol. Dergelijk hokkenfransch is wel niet van aard om den ceibied van onze politiebeambten ie bevorderen ! De eerste plicht der hoogere ambtenaren van het parkei is nochtans, dat zij hunne onderhoorigen in de mogelijkheid zouden stellen, zich niet belachelijk Ie maken. Om rechtvaardig te zijn, hoeven wij er bij te voegen, dat bedoelde formulieren doorgaans in bet Nederlandse!) zijn gedrukt, en wij hier denkelijk in tegenwoordigheid van eeue uilzondering zijn; maar eene uitzondering, dan ten minste als zij niet onvermijdelijk blijkt, eene uitzondering zelve is Ie veel.

door het Staatsbestuur om slechte dingen te leeren aan de kinderen. Ik heb daarover klacht willen doen, maar getuigen zijn biermoeielijk om vinden; de bevolking is zoo fanatiek, dat zij gelooft dal, als men eeuen pasloor beschuldigt, men nimmer geluk hebben kan. Hel gemeentebestuur is mijne school niet gunstig, doch werkt mij in bet algemeen niel tegen. Het beeft nochtans de volwassenenschool af geschaft, en deze is dan ambtshalve hersteld geworden. De heer Eecklifit, schepen, had onder andere zijne knechten streng verboden daarin te komen. liet gemeentebestuur had ook 20 leerlingen van de lijst geschrapt, op de 25 die ik had aangegeven als rechthebbenden. Getuige WATERSCHOOT, PIETER, gemeenteonder-

wijzer Ie Merelbeke : Eenige maanden vóór de invoering der wet, beeft de pastoor eens inde hoogmis gezegd, dal een voorstel gedaan in de Kamers tijdens de bespreking van het adres aan den Koning, voor doel hebbende in dit stuk den naam der Voorzienigheid ie noemen, verworpen is geworden door • * » •» de linkerzijde, die als een man opstond en IN VLAANDEREN VLAAMSCH. « Barabas ! Barabas ! » i iep. « En hel zij» De Etoile Bekje kondigt aan dat de dagorde, dergelijke mannen, voegde bij erbij, die eene wet door de Kamer gestemd en waarbij het gedrag der over de scholen zouden willen maken ! » geestelijkheid nopens de schoolqusestie afgekeurd De heer Van Rysselberghe, onderpastoor, heeft wordt, niet alleen in de twee, maar in de drie de kinderen door allerlei middelen trachten op te talen des lands moet aangeplakt worden. De hitsen. Eens heeft hij aan de leerlingen vanden Etoile bedoelt door de?e derde taal den tongval of catechismus gezegd, dat zij huni.e boeken en patois van sommige Duitsch-Belgische Luxemschoolgerief uit mijne school moesten gaan balen. burgers. Er is in hel gezegde der Etoile iets wat «Indien er een onder u is, die niet durft, dan zal men in 't Transch une pointe d'ironie noemt of ikmedegaan, » riep hij. Een twintigtal kinderen in 't plat V laamsch : eenen stek aan 't adres der zijn dan naar mijn huis geloopen, en een onder flaminganten. Wij stooren er ons bitter weinig hen is vooruilgekomen en heeft zijne boeken geaan, daar de minachting van sommige francovraagd. Die leerling was juist een behoeftige belgische gazetten er toch niet in gelukt is de leerling, die geen schoolgerief bezat, ik heb hem Vlaainscbe b"weging dood te steken, zooals zij het leiuggezonden zonder hem iets te geven. Hij heeft in hunnen hoogmoed hadden durven verhopen. zijne makkers vervoegd,, en allen zijn terugg Aangezien de Etoile liet noodig acht een zeer naar huis, onder hel zingen van liedje-— klein gedeelte der natie in zijne taal aan te spreken geuzen. en in te lichten over nationale of politieke toeHier zooals elders is de absoh'j^g geweigerd standen, wettigt dit eens te meer de aanspraak of aan de voorstanders van het "„emeenteondervvijs, pretentie — om een woord Ie gebruiken dat aan de kinderen mijner school ''.'edebegrepen. de redactie der Etoile wel moet bekend zijn — Heden is er mis'. wal verzachting gekoder Vlamingen, die hunnen stam — de grooie helft men 'id ziet dat haar gestadig des lands — willen beschaven en tot de liberale 1 ri is en geenen indruk gedachten bekeeren, bij middel der moedertaal. op «e.A ^ jladden de Etoile en andere tranco-brusselsche -Al ^ c V lunet armbestuur ondergazetten van over jaren willen verstaan dal hel steunde, itnken. beste middel, om viij/innige gedachten bij hel ee/ïnoeilijkheden gehad om volk aan te kweeken, de voll.staal is, dan zou de zich (Melen aan te schaffen. Eene hoogmoed der geestelijkheid, welke wij nu als ierste * f* ~,een dur/de haar slechts 's avonds, eene nationale kwaal moeten bekampen, zich winkeliersw thans in hel land zoo kwellend niet doen gevoelen in het geheim, fM. » w r m _ Het katholiek o) , l d m v i j 5 i s n j e P onvoldoende en de Vlamingen zouden reeds lang terug gewoningericht : het is m\\a dm redelijU. De katholieke nen hebben, wal zij in de XVI" eeuw, door de schuld huuner waalsche broeders, de zoogenaamde onderwijzers komen ö\„ P l . j p e n s •,liel gOe(j overeen, malcontenten, verloren : de gewetensvrijheid! en het gebeurt, zegt men, aal zij ..^[ e l k a a r v e c n _ ten. Twee hulponderwijzers zijn h „|fs o i n , | j e (De Zweep.) redenen weggezonden. Een der hulpontêrwijzerS) • » » « » • Jan Leurs, is eens in dronken toestand, e n zw-ie GREPEN UIT HET SCHOOLONDERZOEK rende met eenen stok, in de gemeente gekonit.., .„r IN OOST-VLAANDEREN. heeft alle soort van uitvallen gedaan tegen de Rechterlijk kaniou van Oosterzelc. geestelijkheid, « die hem had bedrogen en de oorzaak van zijn ongeluk was. » Hij was in het lot 27 Februari 4882. gevallen, en men scheen niet te willen lusschen(Vervolg.) komen om hem vrij Ie koopen. Getuige DELARUELLE, CAMIEL, gemeenteonderEens kwam een persoon, Leonard De Nee!, op wijeer te Landskouler : de communiebank. De pastoor zegde, vooraleer In weinige gemeenten is de tegenstand der hem de communie te geven, luidop : « Waar gaat geestelijkheid tegen de schoolwet zoo hevig geweest uw jongen ter school?» De man antwoordde: als te Landskouter. Tot heden loe is die tegen• Hij is te huis en gaat naar geene school. » — kanting bijzonder geweldig, 'l Is zoo daler met « Ik wil zeggen!... », antwoordde de pasloor op Paschen 1880 zoovelen waren die hunne paaschzijne beurt. plichten niet hadden gekweten. Zij waren rond Desideer Plehiers had 3 of 4 werkmanshuizede 40 ! De pastoor predikte, dat men ze zorgvulkens. De pastoor is bij de huurders gegaan : « Gij dig moest vluchten, omdat zij het schurft hadden. moet, zegde hij, de huizen van eenen eigenaar, die Gestadig predikte de pastoor op de valsebe zijne kinderen naar de gemeenteschool zendl, niel profeten, en daarmede doelde bij natuurlijk op blijven bewonen. » Een der huurders verhuisde mij. Dikwijls dan ook, als ik hier of daar waninderdaad eenigen tijd nadien. De eigenaar beeft delde, hoorde ik achter mij : « zie, daar is de dan zijne kinderen naar de katholieke school valsche profeet! » gezonden, en de huurder is in het huis terugEertijds kleedde de pastoor de arme eerste gekeerd. communiecanlen, met geld dat hij daarvoor had ontvangen, volgens ik ineen, van eenen persoon, Getuige VAN DER BEKEN, SOPHIA, vrouw Pieler die nu is overleden. Dit geld moest ook dienen Plehiers, landbouwsler te Merelbeke : voor Gijzenzele of Moortzele, ik weet dit niet met De pasloor is vóór de opening der school, in zekerheid. Sedert 1880, heeft de pastoor gewei- 1879, bij mij gekomen, en vroeg waar ik mijn gerd mijne leerlingen voor de eerste communie te kind uaar school schikte te doen. Ik heb geant kleeden. woord, dat ik het naar de gemeenteschool zou In 1878 had ik 3 leerlingen die bekroond waren gezonden hebben, zooals naar gewoonte; omdat in den wedstrijd. De diplomas moesten uitgedeeld die school goed is en daar niets is veranderd. worden na de invoering der nieuwe wet. Alois Hij heeft mij bedreigd met weigering van Van Royen, zoon van den koster, en Cyriel absolutie. Aellerman, hebben hunne diplomas niet mogen Ik heb geantwoord : « Daar is weinig aan afhalen van wege den pastoor. De Bruycker is moeten verhuizen, omdat hij gelegen, en dit is een gemak voor mij en ook mijnen hof bewerkte, dit door Desideer Pirae, voor u!» lien lijd nadien heb ik door de zuster van sloelljeszetter in de kerk. \V° Charlier heeft mij ge/.egd, dat haar doch- mijnen man vernomen, dat wij ons land zouden tertje, 12 jaar oud, in den biechtstoel voor bevel verloren hebben, indien de jongen in de gemeenhad ontvangen, hare moeder te smeeken en te teschool bleef. Wij hebben hel kind dan te huis weenen totdat zij de katholieke school zou mogeu gehouden, doch wij hebben hel naar de katholieke school niel willen doen. bijwonen. Als ik met den pasloor sprak, heeft deze moeten De pastoor is sedert uiterst verbitterd op mij. Hij weigerde mij mijne groetenis terug Ie geven; bekennen, dal de gemeenteonderwij/.er een deftig nu groei ik hem natuurlijk ook niet meer. Kon hij man was, tegen wien niets valt in ie brengen. mij morgen zonder brood /.ellen, hij zou bel zeker Geluige DE MLLDER, GREVILDE, vrouw Alexis doen. De onderpastoor van Oosterzele, de heer Moens, huishoudster Ie Merelbeke : Ik had eene miskraam geliad, en was alzoo in Caveuaille, heeft ie Landskouler gepredikt, dat de gemeenteonderwijzers bijzonderlijk betaalt] werden de diepste ellende gevallen. De onderwijzer is dan

e

tusschengekomen (mijne kinderen gaan bij hem Ier school); hij heeft mij geholpen, en ?.ondcr hem lag ik al lang op hel kerkhof! DOOD VAN GARIBALDI. Den 2 Juni heeft Italië den edelsten harer zonen verloren. Zeker heefl de grooie moeder van niiiiiiien, gelijk de Romeiitsche dichter zingt, uitsiel.ende mannen op elk gebied, waarop de nieiischelijke geest zich beweegt, voortgebracht; maar uit iiaren schoot is geen gesproten, die haar e?ne zoo innige, diepe liefde toegedragen, met eene zoo vurige hartstochtelijkheid vereerd en bemind, eene zoo warme, onbaatzuchtige edel moedigheid en zelfopoffering gepaard met eene ongeëvenaarde dapperheid, tot hare bevrijding en verheffing heeft geloond, dan die Giuseppe Garibaldi, welke in zijnen persoon de verzuchtingen van een geheel volk vertegenwoordigde. Zijne heldendaden zijn overal bekend : wie herinnert zich niel hoe hij in Juni 1859 aan hel hoofd zijner Alpenjagers, terwijl de legers van Frankrijk en Sardinië hunne samentrekking nog niet voltooid hadden, bij Varese het vijandelijk grondgebied betrad en, door de bevolking welke hem sieestdriliia bijsprong, geholpen, de dappere Oostenrijksche troepen op de vlucht sloeg en Milanen dwong te ontruimen. Zijn'1 verovering van Sicilië en Napels grenst aan het fabelachtige : met een duizendtal vrijwilligers uil de haven van Genua vertrokken, landde hij den 10 Mei 18C0 te Marsala, bracht door zijne tegenwoordigheid het geheele eiland in opstand tegen koning Frans II, wiens leger van honderd (luizend man deels door den held v e r s i o n werd, deels tegenover de vijandige hoiîm» der Sicilianen, die zich over de geledeif onderdrukking wilden wreken, wegsmolt, l'oulat de dwingelandij den doodsteek kreeg vf% bevrijder den 7 September onder eenen ' reaen van bloemen en kransen, onder hel uitbundig gejuich eener jubelende bevolking hel schoone Napels binnentrok. Eenige dagen daarna begroette bij in zijne legerplaats bij Capua op militaire wijze Victor Emmanuel als koning van Italië en vertrok toen, teleurgesteld in zijne hoop op de verovering van Roin«C dal Napoleon niet wilde prijs geven, naar Caprera, zonder dat de vorst erin geslaagd was hem eene beloon ing voor zijne schitlereiile diensten te doen aannemen. In die onbaatzuchtigheid, die zelfveloocheuing niet minder dan in zijnen heldenmoed ligt vooral de bewondering, de aaiitrekkingskricht, ja de beloovering, welke Garibaldi op lanlgenool en vreemdeling uitoefende. De man, die hl schoonste paleis der wereld hadde kunnen bwonen, in rijkdommen, pracht en weelde baden voor wien koningen volksvertegenwoordigers enen bijzonderenïitel.eene buitengewone waardiaeid wilden invoeren, die man dacht enkel aan ?j»e wapenbroeders en hunne nagelaleue bloeverwanten, legde het hem doorde burgersopgedigen bewind over een koninkrijk neer eu vertik naar een eilandje, dat bij met zijne spaarpiningen, uit Amerika meegebracht, gekocht hadotu ergelijk »' enige held der oudheid, zijne uedrige woning te Intrekken en te midden dei schoce natuur het oogenoriük af te wachten, waarop iet hem zou vergund *• zjjn, hel doel \an zijn levn en strijden bereikt te zien.^\\ Dat doel was^^.orne hoofdsta van Italië; verscheidene pogiii. \ n wirden doe hem aangewend om het in die -n zin door U parlement genomen besluit ten uitvoer te bngcu, maar telkens werd hij door deA-i invloed u Napoleon, door Frankrijks vvapenenlL ja door't leger van zijn eigen land gedwarsbo >omd en evochten en werd hem, den grooten mat <], demnversaagden strijder, den edelmoedigen v a d ^ i l a v r bij Aspromonle door eenen Italiaanschen ktVieJde voel doorboord ! Toen vooral toonde Garibaldi wi-'ke groote ziel in hem huisde. Het geheele land was in gisting; van de Alpen lol de Etna dreigde een schrikkelijk onweder; de Italianen, gelijk alle Zuiderlingen, driftig en hartstochtelijk van aard, waren woedend legen eeue regeering, welke hunnen lieveling, hunnenafgodzoogewelddadigin zijne grootsche onderneming bad gesluit. Hij behoefde maareen woord te spreken, maar een teeken te geve» — er waren beethoofden genoeg die hem daartoe aanspoorden — en het orkaan barsl los, koning en ministers onvermijdelijk wegvegende. Maar hij zweeg, hij trok zich op nieuw in de eenzaamheid lenig, bedroefd, neerslachtig, maar niel ontmoedigd, diegenen beklagende, welke door de noodzakelijkheid gedwongen waren geweest hem gewapend te keer te gaan. In onze bij uitstek berekende eeuw, te midden van een bij uitnemendheid practise!) menschengeslacht, heeft Garibaldi van zijne jongelingsjaren tot den toetsten dag van zijn roemvol, veelbewogen leven een ideaal gekoesterd; en dat ideaal was bet schoonste, het hoogste, waarover eene menschenborst kan oulgloeien : de roem en bloei van zijn vaderland, de grootheid en zelfstandigheid van zijn volk en zijne verheffing tot den rang, dien hel op twee verschillende tijdstippen der wereldgeschiedenis bekleed heeft. Daarom heeft het verdwijnen van dezen man zulk eenen diepen indruk gemaakt, zulke hartelijke ontboezemingen teweeggebracht; bij is de eeuwige rust ingega-in,door zijne landgenooten, met koning Humbert aan hel hoofd, betreurd en \ergood, en

niet alleen in het oude Europa, maar ook aan gene zi|de van den oceaan, in hel geboorteland van Lincoln,gezegend en vereeuwigd door al degenen, die zich in bet bezit van de dierbaarste goederen der menschheid mogeu verheugen. De naam van Garibaldi zal met gulden letteren naast die van eenen Aiislides, eenen Cincinnatus, eenen Washington, in de jaarboeken der wereld prijken. Gelijk de eerste, vergat hij edelmoedig het hem aangedane onrecht; gelijk de groote Italiaan uil den grijzen voortijd, was hij een loonbeeld van eenvoud en voorzag met werken in zijn bestaan; gelijk de onsterfelijke Amerikaan, werd hij door geene andere hecrsclizucht, door geene andere drijfveer dan h?t algemeen belang zijner medeburgers bestuurd; en evenals de geschiedenis den overwinnaar van Engeland het edelste karakter der achttiende eeuw genoemd heeft, 700 zal zij ook later den bevrijder van Napels en Sicilië als den braafslen, eerlijksten, onbaatzucliliuslen held en burger van den nieuwerei» lijü op de eerezuil verheffen. •»—*

*•

HET NATIONAAL TOONEEL TE BRUSSEL. De Raad van Beheer van het Nationaal Tooneel van Brussel beeft besloten eenen prijskamp van Tooneellellerkunde uit te schrijven lusschen de Belgische schrijvers, voor het opstellen van oorspronkelijke Nederlandsclie stukken : a) Een drama van minstens drie bedrijven. b) Een tooneelspel (comedie) van minstens drie bedrijven. c) Een blijspel van een of meer bedrijven. De prijzen zijn vastgesteld als volgt: Voor het drama, eene som van 500 franks; voor het tooneelspel, 300 franks; voor het blijspel, 100 franks. Het Beheer van hel Nationaal Tooneel behoudt zich hel recht voor, tol l cn oeiober 1833, de bekroonde stukken alleen op te voeren. De mededingende stukken moeten vóór l«n Januari 1883 vrachlvrij besteld worden aan M. L. TERNELS, secretaris van het Nationaal Tooneel, Leuvensche Sieenwcg, 79, Sl-Joos-lenOode, te Brussel. ^ » »• — KUNST- EN LETTËRNIEUWS. Om binnen korl te verschijnen : Uit het leven, gedichten door Emiel CalLint. — Prijs per inteekening : Fr. 1-2Ö. — Men leekenl in bij den schrijver : Emiel Callanl, Vlasstraat, 5 (Brugschepoorl), Gent. * * * Verschenen : De Toekomst, tijdschrift voor opvoedingen oiidervvijs,onder redactie van Sleeckx. Gent, Ad. Hoste, uitgever. Nr 6. Juni 1882. — Inhoud : Anna V. d. R. De Vrouwelijke Handwerken in de Lagere School. — T. Z. Jorissens. De Geboortedag Frmbels. — Bladvulling.—- Victor Kuypers. Gedachten over Opvoeding en Onderwijs. — P. A. Van Bosschereels. Longfellow. — VioiletLe-Duc. Het Lied der Onderwijzers. — V rouwVan Ackere geboren Maria Doolaeghe. De Toovertijd. — C. Huygens. Oude Wijsheid. — J. Hobbel. Spelling. Bibliographie : (J. Micheels). — I. — E. A. H. Seipgens. Deutsche Bibliolhek für Niederlander. Karl Gülzkovv. Uriel Acosta. — II. — Dr. B. Syinous. Jacob Grimm, de Schepper der historische Spraakkunst. — III. — Dr. Georg. Penon. Bijdragen tot de Geschiedenis der .\ederlandsche Letterkunde. — (Frans Van Kernpen). Dr. H. Van de Sludt. Beknopt Leerboek der Natuurkunde. Wiskundig gedeelte. — (P. C. De Ridder). \V. J. Wendel. Schets van de Geschiedenis der Nedetiandsche Letteren. — (Guslaaf Segers). — I. — L. M. De Boer. Stjmmen der Natuur en des Harten. — II. — Pieter Geiregal. Vergeel-mij-nietjes. — Ingezonden werken. — Kroniek.

r

1

^ » «.

STRIJDZANG,

(ij;

AAN GENT, (13 JUNI 1882.) Blijf trouw aan uw verleden. LEDEGANCK.

Kloekmoedig Gent, wanneer de ellend' des vaderlands ten hoogsten toppunt was gekloinmen, spraakt gij het vonnis uit; en ziet, het papenras verstoof in 't niet, een val zóó diep dat hij de stoutsten deed verstommen. En 't vaderland, door u gered van 't roomsen gebroed, bracht vol erkentenis u zijn ridderlijken groet. En nu, dat weer gelijk weleer de zwarte pest ous dreigt met rampspoed en verslaving, houd 't land het oog op u gericht, o Gent! als op het reddingslicht, dat ons de zege spelt van vrijheid on beschaving. Het angstig vaderland wacht weer in dezen nood van u de zegepraal : de vrijheid of de dood. Ja, thans dat daar op nieuw 't gevaar der priosterheerschappij ons tergend komt bestoken, zult gfl, o Gent! met moed en kracht wéér daar zijn om die helsche macht terug te slaan, haar donkere holen uitgebroken. Zoo wordt ten tweedemaal 't bedreigde vaderland, mijn Gent! door u gered uit Rome's sla venband,

Maar wilde 't lot — uw' naam ten spot — (lat, door uw' wil, de priestermacht hier zegepraalde, dan waar' 't met u gedaan, mijn Gent! en zonkt gij dieper in de ellend' en in de schande weer dan ooit een volk nog daalde; dan kleefde een eeuwge vlek op uw geschiednisboek en werd de naam van Gent het vaderland ten vloek! Maar waarom toch die vreeze nog ? o Gent 'gij kent uw plicht en zult dien plicht vervullen. De stad der Artevclden buigt — lijk gansch haar grootsch verleden tuigt — voor priesters, banvloek, noch voor pauzelij ke bullen. Geen vrees, mijn vaderland: daar Gent u redden moet, sluit ik dit strijdgezang reeds met een zegegroet.

toe te nemen, tot dat een volkomene, geheele en voortdurende genezing tot stand komt. De behandeling, welke zoo zeer verschilt van de onde gewoonte van toe te branden, de aderlaten of trekpleisters en bloedzuigers aan te wenden, is door het gezond verstand bevonden geworden eene der grootste weldaden te zijn voor de personen die door zoodanige kwalen waren aangetast.

ALGEMEENE BOEKHANDEL VAN Al). HOSTE Uitgever, Weidstraat, 49, te Gent. ZIJN VERSCHENEN :

O- TJ ID IR, TJ HST

SNELPERSDRLKKERIJ

F.L.Dullé-Pïus 27, Hoogpoort,27

Spel in 3 bedrijven, door A L B R E C H T

KI. in-8» post, XXXII-264 bladz. — Prijs : 3 frank. ....Om mijnen indruk in twee woorden weer te geven, zeg ik, dat het al mijne verwachtingen overtreft dat het eene schepping is zooals onze letterkunde er weinig of geen bezit, dat wij een meesterstuk rijker geworden zijn, onvoltooid misschien en niet vlekkeloos, maar een meesterstuk.

GENT.

MAX EOOSES.

Brussel, 10 juni 1882. KAREL BOGAEED.

HIEL'S WERKMANSLIEDEREN. Het Werkmansmeisje.


Aan mijne vrienden, de dichters TeirlincJc-Stijns, na de lezing van hun Bloemenleven. Ter straat, in 't werkhuis, overal, Daar, waar ze komt klinkt blij geschal; Ze blikt voor zich beschaamd en stil, Ze is nog zoo jong, maar heeft reeds wil. En schoon haar ieder geerne ziet, Ze schenkt toch hare liefde niet. O roze, schoone roze, Gij, koningin der bloemen, Zij is door gulle frischheid Nog meer dan gij te roemen. Hee, bloeit de lente warm en jong, Ze hupt door 't veld met wilden sprong, Haar lokkenhaar golft in den wind... En roept een jongen : liefste kind, Kom meê ter herberg, drink een pint! Ze lacht hem uit en vlucht gezwind. O lelie, reiue lelie, Gij glanzendste aller bloemen, Zij is door zoete reinheid Nog meer dan gij te roemen.

141

Boekwerken. — Catalogen. — Memoriëu. — Plakbrieven. — Facturen. — Omzendbrieven. — Doodbrieven. — Trouwbrieven. — Prijs-Couranten. — Hoofden van brieven. — Prograramas voor feesten. — Kegisters, bureelbeboeften, enz., enz.

BOEK

NIEUW door M A X R O O S E S .

Het Nevelingen-Lied en de Heldenliederen der oude Edda. — Geuzen- en Anti-Geuzenliederen der XVI" eeuw. — Pater Poirters. — Willein Ogier. — De Zuid-Nederlandsche dichters van 1830 tot 1880. — Hendrik Conscience. KI. in-8» post, IV-356 bladz. - Prijs : fr. 3 * 5 O .

LENTESOTTERNIJEN Poëzie door P O I , D E M O I V T .

ANTWERPENS TOREN een gedicht ter eere van APPELMAN^ door Julius de Geyter. Met duitsche vertaling door Hein.nch Flemmich, engelsche vertaling door W.-L.-M., en fransfihe vertaling door Emile Lefèvre. — Prijs : 1

Met een gedicht van KLAUS GKOTH en het portret van den Schrijver. KI. in-8» post, XIV-I38 bladz. — Prijs : 2 frank. N. B. Verzending franco mits aanvraag vergezeld van het bedrag in postzegels van 10 centimen.

stuks miniatuur- (Medaillon) PORTRETTEN

- J. VUYLSTEKE-

Naar Photografien in alle grootte, voor 50 cents.

KALAINI>E:RBERG>

stuks REPRODUCTIEF naar aile Portretten,

DE

hoe oud ook, op Album-formaat, voor f 2. De Photcfâphiën zijn allen uitstekend gelijkend en keurig net afgewerkt. Alle Bokhandelaren nemen hierop bestellingen aan. Bij toeending van het bedrag per postwisscl of in postegels met het portret, dat men FRANCO terug ontvngt, worden alle bestellingen door ons

Hij die ten stillen hoek der schouw, Haar eenmaal zoent als lieve vrouw, Die zal, schoon lente en lust vergaan, De zoete liefde steeds verstaan. Zulk vrouwtje door haar wijs beleid Geeft immergroene vroolijkheid. O trouwe myrtenkrone, Gij, hope tusschen bloemen, Zij is als liefde in 't leven Nog meer dan gij te roemen!

in detuust om zich te scheren.

proefneming is het eenige wat men vraagt om de wezenlijke en onbetwistbare verdienste van die Zalf te betoogen, en tevens te bewijzen hoezeer zij alle andere geneesmiddelen overtreft voor de genezing van verouderde ettergezwellen, ingewortelde open wonden, en lastigen uitslag van de huid. Wanneer zij behoorlijk wordt aangewend, weert zij de ontsteking af, die nabij de wonde of het ettergezewel liggende deelen aanrandt en waarvan de plaatselijke pijn onmiddellijk vermindert, en binnen het tijdverloop van een uur of twee volgen steeds de heerlijkste resultaten, die voortgaan met in beterschap

(in de N. Eotterdamsche Courant.)

Boekhandels HOSTE, Feldstraat, en FVYLSTEKE, Kalanderberg.

In needrigheid staat ze aan henr werk, Zij is door ouderliefde sterk; Heur geest is als haar hert gezond; Haar stralend oog, haar kuissche mond Getuigen van hare eerlijkheid, Die haren wandel richt en leidt. Viooltje, lief viooltje, Gij, geurigste aller bloemen, Zij is door reiner eenvoud Nog meer dan gij te roemen.

Zalf en Pillen van Holloway. — Eene gemoedelijke

1

Bh§1Mïl

C A# F E E D E R I C

Inleiding tot de kruidkunirna/SSï^ "* " Q - — Tweede, herziene en vermeerderde uitgave. è r p . l W e n , j C SjpUems-Fonds.) - Prijs : 2 fr. '

r

t iie o ILuil nil , , fe"3f„.o % » zijn Vf i

NEDER1ANDSCHE TAAL

BINNLN EN El E DAGEN uitgevoerd en FRANCO toe-

gezonden.

<>p

Dordreht.

W A R B U R G & C°.

MOE DIG E

DE B door

OMWENTELING

vrouw COURTI?' ,-r

, geboren BEKCHMANS. — Prijs : fr. 8 - 7 5 .

ARPEKTAGE

AMERIKAANSCH

TOOTER-SCIIEERMES (Gbreveteerd Z. W. B. G.)

,c Elements pratiques pour Ie mesurage des angles et table des cordes de l'arc de cercle de 0 h 180 degrés, t" par F. BACKELJAU. — Prix : 1 fr. r

Het is onngelijk in eene annonce om een volledig T gedacht te tven van de buitengewone \oordeelee'' dezer wondeiare uitvinding. Dit toestel verr^échtvaardigt leennaal zijnen naam, het stelt iede?^ een in staat zich te heren zonder er de gevûi/.VCe van te hebben en zus zonder gevaar zich * f i snijden. Al ware mi blind of met bevir»se!aangedaan, men kan zich betescheren dan het d rv, nandigste barbier met een gewen scheermes zom.ile doen. TV uitsiaglien men met c tït. nieuw scheermes bekomt is ze buitengewoon , dat het zeker is, dat het overal heud stelsel zalia vervangen: het is genoeg het eens bepefd te hebbtn' n - o m z i c n n ' e t m e e r t e willen schereof la'en sc^-ieren op de oude wijze. Niet te veiarren m et gelyksoortige toestellen, welke geen er voov* Seelen van 'l Amenkaansch tooverscheent faivbben. Om het fracowpe bekomen, zende men fr 5,50 in een postmand » a n M. MICHEL, 37, rue des Soli-

'

Description du niveau-arpenteur (breveté), par F. BACKELJAU. — Prix : fr. O - 6 O .

LOI SIR LA CIIASSE DU 2 8 FEVRIER 1882

WET OP DE JACHT VAN 28 FEBRUARI 1882 Prijs : fr. O - 3 O .

Voor Kliergezwellen, §tljve Gewrichten en Huidziekten Er is geen preparaat, welks heilzame uitwerking te vergelijken is bij dit middel. Het moet goed op de zieke deelen worden ingewreven, nadat zij eerst goed met warm water gebet zijn. Het werkt door de opdrogende deelen in vernieuwde werking te brengen, door congestie te voorkomen, en eenen vrijen en voldoenden omloop in de zieke deelen te bevorderen: vandaar dat het spoedig en volkomen geneest.

taires, Pans.

Ditis

Jicht en Rhnmatiek.

S e e n zoogenaamd gehehnmiddcl; het bestaat uit

IHI!IY(MrI)OlSlSII(K)|) MCI flllKlIElUlli;. druivensuiker en Switserschen honig meteen aftreksel van mout, orangebloesem en fenkel. Deze borstsiroop weikt genezend en verzachtend bij keelpijn üeeschheid, hsest, pijn in de borst, kuehthoest en kinkhoest. Inflaconsa fr. 1-75.

Rhukrber-, Slijm- en Slaagpillen pad»» met so pm* Wornipatronen tot verdrijving der wormen bij kinderen en volwassenen, per stuk 15 centimes,

ZALÜOtLOWAY Zeere Beenen, Zwerende Borsten, Wonden en Vcrzweringen van allerlei aard.

ver

k. or t den tijd van het kar en van uien tot minuten, maakt^ de botei vaster, beter van smaak, p fraaier van kleur en veihindert het steik worden. In pakken \an 1/2 kilo, voldoende voor 1500 kan melk, afr. 1-50 FniviU'C00l 7llivflrïll(VC7Allf *s ne * eenvou digste en goedkoopste blusmiddel tegen maagpijn, maagkramp, LlIltClijCCl l / U l l C l l l l ^ b U U l slechte sprjsverteering, zuur, hooldpijn, duizeligheid, hartkloppingen enz. en moest, daar het ook bij het inmaken van zure vruchten, het weekoken van groenten, vooral peulvruchten, als : erwten, boonen, linzen enz., zeer goede diensten bewijst, in ieder huisgezin gevenden worden. In pakjes a 45 et. 80 et. en fr. 1-50. m\i\i\ü\ t e r verdiijving van Ratten en Muizen ZONDER VERGIF. Een bus van fr. 1-75 is voldoende om IlllUUcl het grootste huis of schip een geheel jaar van alle ratten, muizen, kakkerlakken, torren, enz. vrij te houden. Proefbusjes kosten 1 fr. zonder schadelijke bestanddeelen, bevüjden oogenblikkelijk van de hevigste Kie&pijn. Het fleschje 75 centimes.

Bij ieder artikel is eene uitvoerige gebruiksaanwijzing. Bovenstaande artikelen zijn te bekomen in de bekende depots, voornamelijk : te Sint Nikolaas bij K. MABILLE, en in andere bekende bergplaatben.

——

ARP E NT A GE ET NIVELLEMENT

te Emmerik a. d. Rijn.

'

11, G E N T .

WILDE

HEINRICH VON GIMBORN llMlilttll llAI>ddl»AA» Illflt FnilL Aimnirï

RODENBACH.

(103

Er is geen medicinaal preparaat, waar men zich zoo geheel op verlaten kan in hel behandelen van bovengenoemde ziekten, als Holloway's Zalf. Niets kan eenvoudiger of veiliger zijn dan de wijze, waarop zij aangewend wordt, niets heil7amer dan hare werking op hel liehaam zoowel plaatselijk als inwendig. De Zalf, rondom het zieke deel goed ingewreven, dringt in door de poriën, zooals zout in het fleesch. Het dringt spoedig door tot de bron van het kwaad en drijft het uit bet gestel.

Bronchictis, Diphtheria, Verkoudheid Hoest, Keelpijn en Kortademigheid. Gezwollen en ontstoken kelen, hangende huig, zwerende of gezwollen keelklieren, kinkhoest, kroep aamborstigheid, ophooping van slijm en alle moeilijke ademhaling, zoo ook hartkloppingen, steken, en kortademigheid kunnen met zekerheid genezen worden, door deze heelende Zalf tweemaal daags minstens een half uur over d» borst en rug in te wrijven, bijgestaan dooi eene behoorlijke dosis aan Holloway's Pillen.

Deze onwaardeerbare Zalfosfent eene grootere kracht uit over jicht en rhumathiek dan eenige andere bereiding. Niemand behoeft pijn te houden, indien men zich op derzelver verdrijving in goeden ernst toelegt, door van die onfeilbaar middel gebruik te maken, volgens de gedrukte voorschriften, die bij iederen Pot gevoegd zijn. Alle gevestigde pijnen kunnen op dezelde wijze worden genezen.

Aanbeten, listels en Vertellingen. De genezingen, die deze Zalf bewerkt in het heelen van aanbeien en flstels van langdungen aard, nadat zij alle andere middelen hebben weerstan, zijn zoo ontelbaar en zoo door de geheele wereld bekend, dat het vruchteloos zou zijn te beproeven eene behoorlijke gedetailleerde opgave van derzelver aantal of karakter te geven. Het is genoeg te weten dat deze Zalf nimmer gefaald heeft. De Pillen en Zalf worden verkocht in Professor Hollovvay's Etablissement. 533, Oxtord-streel, London; en bij bijna iederen voornamen Apotheker en Dtrogist door de gtheele beschaafde Wereld, in Doozen en Poen tegen I s 1 Ud., 2s 9d., is 6d., l i s , 22s , en 33s. ieder. Dié van 2s 6d. bevatten driemaal, die van 4s. 6d. zesmaal die van 11s. zestienmaal, die van 22s>. drie en dertigmaaf, en die van 33s. twee en vijfligmaal de hoeveelheid dé voos of pot van I s . 1 1/2 d.De kleinste doos pillen beva per dozijn; en de kleinste pot zalf éen ons. Volledige gedrukte gebruiksaanwijzingen zijn bij ieder Doos en Pot gevoegd en zij zijn verkrijgbaar in iedere taal, zelts in het ïurksch Arabisch, Arniemaansch Perzische of Chiueesch. GMt, druklc. Dullé-PIns, Hoogpoort 21.

r BVKSf"


K1EZEES! Het plechtig* oogcnhHk nader!. Dinsdag wordt 44*j geroepen 0111 over liet lot van het vaderland

juk terug moeten worden gebracht. VLAAMSCHE LIBERALEN! Indien ooit eene regeering het vertrouwen heeft verdiend, zoo van de liberale partij als van de Vlaamschgezinden, het is zeker wel en ontegensprekelijk de regeering die Gij in 1878 aan het Staatsroer hebt geplaatst. Het Ministerie, dat thans het bewind in handen heeft, is inderdaad het meest vooruitstrevende, het meest Vlaamschgezinde, dat het land sedert 1830 heeft bestuurd. Het onderwijs van den Staat is, dank aan hem, van alle inmenging der geestelijkheid bevrijd. In de ruimste mate versterkt en uitgebreid, en onder de uitsluitende bewaking der openbare overheid gesteld, zal het voortaan strekken om burgers te vormen, doordrongen van de beginselen onzer liberale Grondwet. Vele andere nuttige, vrijzinnige hervormingen zijn tot stand gekomen, en allen werden, in weerwil der hevigste klerikale tegenkanting, krachtdadig gehandhaafd. Op het gebied der Vlaamsche taairechten, is het strijdperk der minachting en der miskenning voor goed gesloten. Onze taal heeft, ook in het middelbaar onderwijs, eene eervolle plaats verkregen, en deze ernstige verbetering zal weldra, nog merkelijk uitgebreid. on<W "

*—"

J

cj

F

H

l

dringender in

de waarborg der wet geplaatst worden. De heer ÜFElhoun** ^«.daagsd* O

<"?

I

nunnen zoogezegden

aansluitende bij de woorden van den heer Be Vigne, woord verpand ten gunste dier hervorming, waarmede gaan de inrichting te Gent eerier hoogere Normaalsehool te van Vlaamsche professors. Ter stemming dus, Kiezers, voor de verdedigers der Vlaamsche gedachten! Ter stemming als één man oruitgezette denkbeeld staatkunddeigeernst F (LIPPENS, August, Burgemeester van Moerbeke. ~) STORY, Henri, nijveraar. "'VANDEN KERGHOVE, Prosper, nijveraar. iiitti VERHAEGHE RE NAEYER, Constant, bankier, uittredend volksvertegenwoordiger. g/GALLIËR, Hippoliet, advocaat, provincie-raadsheer. f DE HEMPTINNE, Julius, uittredend volksvertegenwoordiger. D'ELÜOtJGNE, Frans, uittredend volksvertegenwoordiger. DE VIGNE, Julius, uittredend volksvertegenwoordiger. LIPPENS, Ilippoliet, burgermeester der Stad Gent. | R0L1N, G., Minister van fiinnenl. Zaken, uittred. Volksvertegenw. I WAGEN ER, A., Hoogleeraar, uittredend volksvertegenwoordiger. WILLEQUET, E
r *

o Ë

.-f-

sa

f!"ut. J»'-'ikWi.i K.-li.

s. Hnnonrmrt "7

|t

I

Ijl f

;

h15 ~i

VERSCHIJNENDE ELKEN ZATERDAG

Recommend Documents